Fietsroute - 36 km (verkorte route 21,5 km) Het Eiland van Dordt. Fietsen langs herbestemd (religieus) erfgoed

Transcriptie

1 Fietsroute - 36 km (verkorte route 21,5 km) Het Eiland van Dordt Fietsen langs herbestemd (religieus) erfgoed

2 Over deze fietsroute Deze fietsroute (36 km) neemt u mee langs religieus (in paars aangegeven in deze brochure) en ander herbestemd erfgoed in Dordrecht, Hollands oudste stad. U fietst langs historische havens met gerestaureerde pakhuizen, kerken die nu in gebruik zijn als kunstcentrum of zelfs keukenwinkel en door de monumentale binnenstad van Dordrecht. Ook neemt deze route u mee naar het waterrijke polderlandschap van het Eiland van Dordt, omringd door grote rivieren. De route start in Dordrecht en loopt via de Hollandse Biesbosch en langs de grote rivieren terug naar het beginpunt. Binnen kijken Bij iedere bezienswaardigheid in deze brochure vindt u een zogenaamde QR-code (een zwart-wit vierkantje). Als u een smartphone met QR-reader heeft, kunt u deze codes scannen om verschillende foto s van het betreffende gebouw te bekijken. Zo kunt u ook binnen kijken als het gebouw gesloten is voor publiek. Heeft u wel een smartphone maar geen QR-reader? Dan kunt u deze gratis downloaden via de App Store. Natuurlijk kunt u ook rechtstreeks op uw smartphone surfen naar Route en meer In dit boekje vindt u een overzichtskaart van de route met daarbij een uit gebreide routebeschrijving. Daarnaast worden er verschillende interessante tips en bezienswaardigheden aan de route vermeld. Achterin dit boekje vindt u een overzicht van handige adressen onderweg, zoals fietsverhuur en horeca. Startpunt Deze route start vanaf het NS station in Dordrecht. Als u met de auto komt, kunt u parkeren bij Q-Park P+R Markettenweg, achter station Dordrecht of in één van de parkeergarages in het stadscentrum. U kunt de route natuurlijk ook oppakken vanaf één van de op de kaart aangegeven parkeerplaatsen. Over-Levende Monumenten! Deze fietsroute maakt deel uit van een serie van drie fietsroutes die in het kader van het themajaar Over-Levende Monumenten! (2012) zijn uitgegeven door provincie Zuid-Holland. Voor meer informatie over het themajaar en de verschillende activiteiten die in dit kader zijn georganiseerd, kunt u terecht op Veel fietsplezier! Over deze fietsroute 3

3 1. De Gulden Os Achter deze laat-middeleeuwse gotische gevel is tegenwoordig de Centrale Bibliotheek gevestigd. Daarvoor was het respectievelijk een woonhuis, de vleeshal en later café-restaurant Américain. Na een aantal jaren van leegstand werd het pand in 1986 samengevoegd met een ander middeleeuws pand en verbouwd tot bibliotheek. Hierbij zijn de historische panden uitgebreid met moderne nieuwbouw. De ingang van de bibliotheek was eens een straatje dat later met een huis werd overbouwd. Dit was niet ongebruikelijk in een stad met een gebrek aan bouwruimte. Open: di t/m za Routebeschrijving START: STATION DORDRECHT (Stationsplein) 1 Steek het Stationsplein over, rechtdoor richting centrum. 2 Rechtdoor aanhouden, 100 meter na de rotonde met de bocht mee naar links (Bagijnhof). 3 Weg volgen tot T-splitsing. Recht voor u ziet u de Gulden Os (nu bibliotheek). 1. DE GULDEN OS 4 Bij T-splitsing linksaf. 2. Stadhuis 2. STADHUIS Aan uw linkerhand ziet u het Stadhuis (Stadhuisplein). Dit gebouw is in 1383 gebouwd door Vlaamse kooplieden die het gebruikten als markthal voor hun handel in lakense stoffen. Vanaf 1544 zetelden de bestuurders van de stad hier en vond het zijn huidige bestemming als stadhuis. De originele middeleeuwse gevel werd in de 19e eeuw vervangen door de huidige neoclassicistische gevel en de trap met leeuwen. 5 Vervolg uw weg rechtdoor (Grotekerksbuurt). TIP A: GROTE KERK 6 Fiets rechts om de kerk heen. 7 Bij de T-splitsing rechtsaf, over de Engelenburgerbrug. Het gebouw is in gebruik als trouwlocatie. Verschillende vertrekken, waaronder de middeleeuwse kelders, de Raadzaal en de 18e eeuwse gevangeniscellen zijn iedere eerste zondag van de maand geopend voor bezoekers. Open: eerste zo v/d maand Routebeschrijving 4 Routebeschrijving 5

4 3. Huis van Gijn Huis van Gijn is het voormalige woonhuis van bankier, jurist en verzamelaar Simon van Gijn. Bij zijn overlijden liet hij zijn huis en collectie na aan de Vereniging Oud-Dordrecht. Sinds 1925 is het als museum geopend voor het publiek. Het interieur van het statige patriciërshuis is nog in dezelfde 19e eeuwse stijl als toen Van Gijn er woonde. Een bezoeker waant zich terug in de tijd. Op zolder wordt een grote verzameling speelgoed tentoongesteld. Daarnaast kent het museum wisselende tentoonstellingen. Open: di t/m zo 8 Na de brug direct rechtsaf (u fietst langs de haven). 3. HUIS VAN GIJN 9 Einde straat linksaf (Vlak). 10 Rechtsaf Wolwevershaven op. 4. PAKHUIS STOKHOLM 4. Pakhuis Stokholm 5. Bonifatiuskerk Het monumentale pakhuis Stokholm is in 1730 gebouwd voor een Zweedse koopman als suikerraffinaderij. Later deed het dienst als pakhuis voor graanopslag. Het was toen het grootste pakhuis van Dordrecht. De Dordtse zakkendragers moesten destijds met een zak op de rug langs de zes trappen omhoog. Tegenwoordig heeft dit pand een kantoorfunctie. Niet open voor publiek 11 Einde Wolwevershaven rechtsaf de ophaalbrug over. 12 Na de brug direct linksaf (Kuipershaven). Houd links aan. 13 Fiets rechtsaf de Groothoofdspoort onderdoor en sla daarna linksaf (Boomstraat). TIP B: GROOTHOOFDSPOORT 14 Na de brug rechtsaf (Taankade). 5. BONIFATIUSKERK Aan de overkant van het water ziet u de spits van de Bonifatiuskerk. 15 Volg de Taankade en sla de 4e steeg linksaf (Houtsteiger). De Bonifatiuskerk is gebouwd tussen volgens de typische Waterstaatsstijl. Vanaf 1979 is de inrichting van de kerk veranderd voor de huisvesting van poppodium Bibelot. Van binnen zijn de oude elementen van de kerk nog steeds zichtbaar. Eind 2012 gaat poppodium Bibelot verhuizen naar het Energiehuis. Een nieuwe bestemming voor de Bonifatiuskerk is nog niet bekend. Open: als er een activiteit plaats vindt Routebeschrijving 7

5 6. Het Hof - Augustijnenklooster 7. Kunstkerk Het Hof is een voormalig Augustijnenklooster dat rond 1275 werd gebouwd. In 1572 werd er de Eerste Vrije Statenvergadering gehouden. Hier werd een opstand tegen de Spaanse koning voorbereid en Willem van Oranje werd als stadhouder erkend. Door de eeuwen heen is het Hof vaak herbestemd. Het heeft onder andere gefunctioneerd als Prinsenhof, domein van de Heelhaakschutterij, beurs en school. Tegenwoordig wordt Het Hof gebruikt door Erfgoedcentrum DiEP voor tentoonstellingen en cultuurhistorische activiteiten. Open: do t/m zo Tussen 1850 en 1885 is dit zaalkerkje gebouwd als de Kerk van de Nazarener. Tegenwoordig is de kerk in gebruik als concertzaal en heeft het een gevarieerde programmering op het gebied van klassieke muziek, wereldmuziek en jazz. De Kunstkerk is geopend op afspraak en als er een activiteit plaats vindt. 16 Einde Houtsteiger rechtsaf. TIP C: AUGUSTIJNENKERK 17 Na de Augustijnenkerk de eerste straat linksaf (Nieuwstraat). 6. HET HOF Om Het Hof te bezichtigen gaat u linksaf de Hofstraat in. 18 Vervolg de weg tot aan het kruispunt. Hier gaat u linksaf (Museumstraat). TIP D: AREND MAARTENSHOF Op het kruispunt ziet u rechts voor u het Arend Maartenshof. 7. KUNSTKERK 8. DORDRECHTS MUSEUM 19 Einde van de Museumstraat rechtsaf (Steegoversloot). 20 Eerste straat linksaf (Vest). 8. Dordrechts Museum 21 Einde straat rechtsaf (Torenstraat, gaat over in Noordendijk). NB: Apart fietspad rechts van de weg. Het Dordrechts Museum is sinds 1904 gesitueerd op de plek waar ooit een Stadskrankzinnig- en Beterhuis was gevestigd. In de middeleeuwen stond hier het Agnietenklooster en daarna het Heilige Geest- en Pesthuis ter Groter Kerk. Tijdens de laatste verbouwing ( ) is gezocht naar een balans tussen oud en nieuw. Het nieuwe interieur is geïnspireerd op het oude monumentale gebouw. Open: di t/m zo Routebeschrijving 9

6 9: Nieuwkerk De eerste Nieuwkerk is in 1175 gebouwd, maar door een brand in 1597 grotendeels verwoest. Na deze brand is de kerk weer opgebouwd in de huidige stijl. Vanaf 1960 is de kerk niet meer in gebruik als godshuis. Het gebouw heeft sindsdien verschillende bestemmingen gekend, van opslagplaats tot supermarkt. Tegenwoordig huisvest de Nieuwkerk een keukenspeciaalzaak. Winkel open: di t/m za 9. NIEUWKERK Om de Nieuwkerk te bezichtigen gaat u bij punt 21 linksaf in plaats van rechtsaf. Na 150 meter ziet u aan uw linkerhand de Nieuwkerk. Fiets dezelfde weg terug en pak de route weer op. Vanaf punt 21 tot en met punt 25 kunt u de route ook fietsen volgens het fietsknooppunten systeem. Volg hiervoor de volgende knooppuntbordjes: Molen Kyck over den Dyck 11. Energiehuis De Kyck over den Dyck is tegenwoordig de enige molen in Dordrecht. Rond 1612 stond op deze plek al een molen. Deze houten standaardmolen maalde mout voor de Dordtse bierbrouwerijen. In 1713 is de houten molen vervangen door de huidige stenen molen. Momenteel maalt de molen weer mout voor een ambachtelijke distilleerderij. Op de begane grond is een molenwinkel. Daarnaast is de molen ook te huur als locatie voor feesten en vergaderingen. Winkel open: za U pakt de route weer op bij punt MOLEN KYCK OVER DEN DYCK 11. ENERGIEHUIS 22 Bij de verkeerslichten rechtdoor het kruispunt over steken. U fietst nu links van de weg. 12. VILLA AUGUSTUS Om Villa Augustus te bezichtigen gaat u bij de verkeers - lichten linksaf in plaats van rechtdoor. Aan uw linkerhand vindt u Villa Augustus. Om de route weer op te pakken keert u terug naar het kruispunt. 23 Na 800 meter linksaf (Wantijdijk) richting fietsknooppunt 83. Het Energiehuis is in 1908 gebouwd en voorzag de Dordtse industrie van stroom. Sinds 2009 functioneert het Energie huis als theaterwerkplaats. Op dit moment wordt er hard gewerkt om het Energie huis te verbouwen tot huis voor de podiumkunsten. Vijf culturele instellingen nemen plaats in de voormalige hallen die worden 24 Volg de Wantijdijk en fiets na het viaduct het pad omhoog. 25 Bij het kruispunt rechtsaf (Loswalweg). 26 Einde van de Loswalweg linksaf. omgetoverd tot concert-, theater- en popzalen. Open: als er een activiteit plaats Routebeschrijving vindt 10 Routebeschrijving 11

7 fietsroute verkorte route startpunt 12 Nederhoven herbestemd erfgoed 9 religieus herbestemd erfgoed tip A fietsknooppunt VVV Groote Lindt horeca parkeren fietsverhuur treinstation ZWIJNDRECHT OUDE MAAS 48 A C B D 9 DORDRECHT BENEDEN-MERWEDE Wantij Kleine Rug Otter Huiswaard N3 44 Otter- Polder 13 KRABBE Kop van 't Land Bovenpolder s-gravendeel A16 N Louisapolder Zuid Buitenpolder 14 Polder de Biesbosch NIEUWE MERWEDE Pannekoek 42 E Lage Hof Wacht Polder de Zuidpunt 41 Hooge Biezenplaat Zuidgat F Petrusplaat Brabander 0 0,5 1 1,5 2 Kilometer Noordplaat Tongplaat /1

8 12. Villa Augustus Deze 33 meter hoge, vierkante watertoren is in 1882 gebouwd. Naast de watertoren bestond het complex van het drinkwaterleidingbedrijf ook uit bezinkvijvers en filterbakken. Ooit bevond het waterreservoir zich tussen vier achthoekige torentjes. Deze torentjes verdwenen toen de capaciteit van het waterreservoir in 1938 werd vergroot. Tegenwoordig zijn de contouren van de torentjes weer zichtbaar, in de vorm van gaasconstructies. De watertoren en het pompgebouw vormen nu het decor van Villa Augustus: een hotel, restaurant en marktcafé met ommuurde moes- en siertuinen. Open: dagelijks 27 Steek ter hoogte van het station de straat over, en fiets rechts van de weg verder tot aan de rotonde. 28 Op de rotonde eerste straat rechtsaf (Stadspolderring). 29 Na de verkeerslichten direct rechtsaf (Recklinghauseweg). 30 Na 100 meter het eerste pad linksaf, volg het pad omhoog. 31 Rechtdoor aanhouden. 32 Einde straat de weg oversteken en direct linksaf richting Watertoren (Haaswijkweg Oost). 13. Watertoren Buitenlust 13. WATERTOREN BUITENLUST 33 Na 300 meter linksaf (Oudendijk). De betonnen watertoren is in 1916 gebouwd voor de drinkwatervoorziening van de gemeente Dubbeldam. De watertoren heeft tot 1972 de gemeente van drinkwater voorzien en daarna heeft de toren dienst gedaan als antennemast. In 2001 kreeg de watertoren een nieuwe bestemming. Er zijn nu een eetcafé, hotel, een ligfietsspecialist en een bezoekerscentrum gehuisvest. Op de begane grond neemt een fototentoonstelling u mee naar de flora en fauna rondom Dordrecht. Op de zevende verdieping geniet u van een prachtig uitzicht over de omliggende polders. 34 Na 350 meter volgt een Y-splitsing, neem het linker pad omhoog. 35 Direct rechtsaf (Noordendijk). Indien u de verkorte route (totaal 21,5 km) wilt fietsen, volgt u vanaf hier de fietsknooppuntenbordjes naar de volgende knooppunten: Na knooppunt 47 gaat u rechtsaf en pakt u de originele route weer op (vanaf punt 54), richting knooppunt Fiets Dordrecht uit en neem eerste weg links (Zeedijk). Poldercafé De Waterjuffer Open: di t/m zo Routebeschrijving 15

9 Vanaf punt 38 tot en met punt 64 kunt u de route ook fietsen volgens het fietsknooppunten systeem. Volg hiervoor de volgende knooppuntbordjes: U pakt de route weer op bij punt Bij de Y-splitsing rechtsaf richting Werkendam (Zeedijk). 38 Na circa 2 km linksaf (Provinciale weg) en neem direct het fietspad rechts (Zeedijk). TIP E: HOLLANDSE BIESBOSCH 39 Fietsknooppunt 42 aanhouden, linksaf richting Moerdijk. Volg dit fietspad voor ruim 7 km (Nieuwe Merwedeweg). TIP F: THEETUIN EN SHIRESTAL DE GRIENDHEUVEL 40 Volg fietsknooppunt 42 rechtsaf (Zwanenplaatweg). 14. EILAND VAN DORDRECHT 41 Op het kruispunt linksaf. 42 Rechtdoor aanhouden op het kruispunt (Noorder Elsweg). 43 Rechtsaf de brug over, richting fietsknooppunt Rechtdoor over de dijk richting fietsknooppunt Einde weg linksaf (Dordrecht in). 47 Rechtdoor over het spoor, onder het viaduct door. Bij het kruispunt recht oversteken (Wieldrechtse Zeekade), blijf fietsknooppunt 40 volgen. 48 Rechtdoor, volg fietsknooppunt 47. U ziet het water van de Dordtsche Kil aan uw linkerhand. 49 Voor het grote kruispunt rechtsaf, volg het fietspad naar beneden (Amstelwijckweg). 50 Einde van de Amstelwijckweg linksaf (Mijlweg). 51 Bij de verkeerslichten rechtsaf (Copernicusweg) en bij het volgende verkeerslicht rechtdoor. 52 Einde van de weg linksaf (Smitsweg). 53 Links aanhouden, richting fietsknooppunt Rechtdoor over het kruispunt (Zuidendijk). 55 Bij T-splitsing linksaf (Troelstraweg). 56 Einde van het pad rechtsaf richting de verkeerslichten. 57 Op het kruispunt rechtdoor, richting Wijk Oud-Krispijn (Karel Doormanweg). 44 Bij de T-splitsing linksaf (Fietspad langs den Engel), volg het fietspad tot aan fietsknooppunt 41. Routebeschrijving 16 Routebeschrijving 17

10 14. Eiland van Dordrecht Het landschap van Dordrecht kent een lange historie van ontginningen in een getijdengebied. Een gevecht tegen het water dat in 1926 grotendeels eindigde met de inpoldering van polder de Biesbosch. Dordrecht wordt nu beschermd tegen hoog water door met knotbomen beplante dijken en kades. Met de vele sluizen en heulen kon het water gereguleerd worden, al ging dit niet altijd eenvoudig. Verschillende dijkdoorbraken (ook wel wielen genoemd) zijn door de waterpartijen en de krommingen in de dijken nog duidelijk zichtbaar (zie foto). Grote delen van het Eiland van Dordrecht zijn later in gebruik genomen door de griend - industrie. 58 Eerste weg linksaf (Zuidendijk). 59 Rechtsaf (Jan Vethkade). 60 Na de Jan Vethkade rechtdoor (Van Baerlestraat). 61 Einde weg rechtsaf. 62 Steek bij de verkeerslichten de weg over en sla dan linksaf. 15. DUURZAAMHEIDSCENTRUM WEIZIGT 63 Volg fietsknooppunt 49, het spoor onderdoor. 64 Rechtdoor over rotonde (Spuiweg), volg fietsknooppunt Duurzaamheidscentrum Weizigt Duurzaamheidscentrum Weizigt is gevestigd op het voormalige landgoed Weizigt en bestaat onder andere uit een duurzame stadsboerderij, klimaatkas en tuinen. Het oude koetshuis (1886) is in gebruik als tentoonstellingruimte. De constructie en vele details van het koetshuis zijn in originele staat behouden, zoals de plafondornamenten, de houten zolderconstructie, de betegelde wanden en vloeren en de paardenhoofden bij de poortdeuren. 65 Eerste weg rechtsaf (Singel). 66 Bij het kruispunt rechtsaf. Voor u ligt Station Dordrecht. EINDE FIETSROUTE Het gebouw bestond ooit uit koetsenstallingen, paardenstal, werkruimten en een dienstwoning. Open: ma t/m vr Routebeschrijving 19

11 Tip A: Grote Kerk Tip D: Arends Maartenshof In historische stukken uit de 12e eeuw wordt gesproken over een Romaanse kerk op deze locatie. Ook toen al was dit een kerk van allure. In 1572 kwamen de Watergeuzen de stad binnen en werd de kerk, na vier eeuwen Rooms-Katholiek te zijn geweest, omgebouwd naar een Protestantse kerk. Altaren en heiligenbeelden werden verwijderd en de muurschilderingen werden gewit. De Grote Kerk is nog steeds in gebruik als godshuis, maar is daarnaast ook geopend voor bezoekers. Open: apr-okt di t/m zo In 1625 werd dit hofje gesticht door Arend Maartenszoon. Hij richtte het op voor de behoeftige vrouwen en weduwen van soldaten die voor het vaderland waren gesneuveld. Het zandstenen toegangspoortje is rijk versierd met Renaissance beeldhouwwerk. Rechts van de ingang ligt de regentenkamer met interieur uit Het hofje wordt nog steeds bewoond. Tip B: Groothoofdspoort Tip E: De Hollandse Biesbosch De Groothoofdspoort (14e en 15e eeuw) is een stadspoort en ligt op het punt waar drie rivieren bij elkaar komen: de Oude Maas, de Merwede en de Noord. In de loop der jaren heeft de poort diverse toevoegingen gekregen, zoals de toren (16e eeuw) en het poortje in rococostijl (18e eeuw). Sinds 2010 maakt de poort deel uit van het naastgelegen Bellevue Hotel. Nationaal Park De Biesbosch is het grootste zoetwatergetijdengebied van Europa en is ontstaan na de watersnoodramp van De Biesbosch is een waar doolhof van kreken, wilgenvloedbossen, grienden en open weiden. De bever is de bekendste bewoner van het gebied. Vanaf het Biesboschcentrum worden diverse excursies georganiseerd en kunt u bijvoorbeeld per fluisterboot het gebied verkennen. Biesboschcentrum Dordrecht, Baanhoekweg 53 Dordrecht. Open: di t/m zo Tip C: Augustijnenkerk Tip F: Theetuin en Shirestal De Griendheuvel De Augustijnenkerk is oorspronkelijk onderdeel van In het weekend kunt u uitrusten in de theetuin het Augustijnenklooster. De kerk is gesticht in 1293, van Shirestal De Griendheuvel. Hier worden maar na een brand in 1512 opnieuw opgebouwd. Shirepaarden op natuurlijke wijze gefokt. Bijzonder aan de kerk is de grafstenenvloer, de De merries worden dagelijks gemolken in de oudste van Nederland. Er wordt geschat dat er melkerij, die ook te bezoeken is. In de winkel zo n mensen in de kerk begraven liggen, worden paardenmelk, ijs van paardenmelk en waaronder belangrijke Dordtenaren als de schilder diverse verzorgingsproducten op basis van Aelbert Cuyp. Vanwege de goede akoestiek vinden paardenmelk verkocht. er regelmatig muziekuitvoeringen in de kerk plaats. Open: za (rondleidingen) Routebeschrijving 20 Open: za t/m zo Routebeschrijving 21

12 Onderweg Fietsverhuur Bike Totaal Zwaan Stationsplein 6, Dordrecht T Horeca Villa Augustus Oranjelaan 7, Dordrecht T Poldercafé de Waterjuffer (Watertoren Buitenlust) Kromme Zandweg 80, Dordrecht T Er is ook volop horeca aanwezig in het centrum van Dordrecht. Bezienswaardigheden Museum Huis van Gijn Nieuwe Haven 29-30, Dordrecht T Open: di t/m vr uur, za en zo uur Augustijnenkerk Voorstraat 216, Dordrecht T Open: apr-okt za uur Dordrechts Museum Museumstraat 40, Dordrecht T Open: di t/m zo uur Het Hof - Erfgoedcentrum DiEP Hof 12, Dordrecht T Open: apr-okt wo t/m za uur, zo uur nov-mrt do t/m za uur, zo uur Nieuwkerk Nieuwkerkplein 100, Dordrecht T Open: di, wo, vr uur, do uur, za uur Molen Kyck over den Dyck Noordendijk 144, Dordrecht T Open: za uur Shirestal De Griendheuvel Nieuwe Merwedeweg 2, Dordrecht T Open Theetuin: apr-okt za en zo uur Duurzaamheidscentrum Weizigt Van Baerleplantsoen 30, Dordrecht T Open: mrt-okt ma t/m vr uur, zo uur nov-feb ma t/m vr uur Colofon Deze fietsroute is uitgegeven in opdracht van provincie Zuid-Holland. Uitgever Zuid-Hollands Bureau voor Toerisme Postbus 3267, 2601 DG Delft T E info@zhbt.nl I. Kijk voor meer informatie over fietsroutes en bezienswaardigheden in Zuid-Holland op Meer over het themajaar vindt u op herbestemming. Redactie Zuid-Hollands Bureau voor Toerisme Beeldmateriaal Zuid-Hollands Bureau voor Toerisme, provincie Zuid-Holland, VVV Zuid-Holland Zuid, Museum Simon van Gijn, Molen Kyck over den Dyck, Villa Augustus, Landschapsbeheer Zuid-Holland, Fokko van der Straaten en Duurzaamheidscentrum Weizigt. Kartografie Bureau Datamanagement, provincie Zuid-Holland Vormgeving Haagsblauw, Den Haag Productiebegeleiding Bureau Mediadiensten, provincie Zuid-Holland Druk Drukkerij de Swart december 2011 De inhoud van deze routefolder is met de grootst mogelijke zorgvuldigheid samengesteld. Het Zuid-Hollands Bureau voor Toerisme aanvaardt geen enkele aansprakelijkheid voor de juistheid en volledigheid van de vermelde gegevens. Onderweg 22

13 Over-Levende Monumenten! Drie fietsroutes nemen u mee langs bijzondere herbestemde monumenten in Zuid-Holland. Eens waren dit de mooiste kerken, kastelen en woonhuizen en nu zijn ze omgetoverd tot winkels, musea en vergadercentra. Behalve bijzondere monumenten, tonen deze fietsroutes u ook meer van het aantrekkelijke en typisch Hollandse landschap. Noordzee Leiden Den Haag Gouda Rotterdam Dordrecht De provincie Zuid-Holland vindt het belangrijk dat cultureel erfgoed behouden blijft. Jaarlijks komen honderden historische monumenten leeg te staan of worden gesloopt. Gelukkig wordt er ook steeds vaker gekeken naar de mogelijkheid om een historisch pand een nieuwe functie te geven en het daarmee te bewaren voor toekomstige generaties. Het behoud van dit cultureel erfgoed (door herbestemming) draagt bij aan een aantrekkelijke leefomgeving in Zuid-Holland. In het provinciale themajaar 2012 Over-Levende Monumenten! wil de provincie het cultureel erfgoed in beeld brengen. Samen met deskundigen en het publiek vraagt de provincie dit jaar extra aandacht voor cultureel erfgoed en biedt handvatten voor het herbestemmen hiervan. Kijk voor meer informatie op herbestemming.