LA MAISON VAGUE CREDITS

Transcriptie

1 LA PATRICK CORILLON DOMINIQUE ROODTHOOFT THOMAS SMETRYNS

2 "Zolang er in het hart van de mensen Wat Glasgolia zal resten Zolang er in rumflessen Wat Glasgolia zal resten Zullen zeemansliederen Ons in het rond doen draaien."

3 CREDITS TEKST, SPEL & SCENOGRAFIE Patrick Corillon COMPOSITIE Thomas Smetryns REGIE Patrick Corillon, Dominique Roodthooft SPEL Dominique Roodthooft (Franse versie), Jeroen Van der Ven (Nederlandse versie) HARMONIUM (LIVE) Fabian Coomans ASSISTENT SCENOGRAFIE Rüdiger Flörke, Lauranne Haugen, Vincent Firket, Ioannis Katikakis LICHT Jojo Bosmans GELUID & VIDEO Renaud Minet, Pino Etz PRODUCTIELEIDING Kristel Deweerdt REALISATIE ANIMATIE Patrick Corillon GRAFISCHE ASSISTENTIE ANIMATIE & MONTAGE Raoul Lhermitte, Laurence Vaes FILM Mathias Ruelle (realisatie), Arnout Lems (bariton), Raphaela Danksagmüller (duduk, paetzold bass recorder, houtfluiten), Benjamin Dousselaere (geluid) MUZIEKDRAMATURGIE Romain Bischoff MET DANK AAN Iris Eysermans PRODUCTIE le CORRIDOR, LOD muziektheater COPRODUCTIE Silbersee, De Grote Post, Muziekcentrum De Bijloke, le festival des Francophonies en Limousin, le Carré Scène nationale de Château-Gontier, le Théâtre Jean Arp Clamart, Le Bateau Feu Scène nationale de Dunkerque, le Théâtre de Chur MET DANK AAN le Théâtre Gérard Philipe Frouard, le Théâtre de l Agora Scène nationale d Evry et de l Essonne, La Galerie les Drapiers Liège, le Centre culturel Les Chiroux Liège, Les «À Venir» Charleville-Mézières MET DE STEUN VAN la Fédération Wallonie-Bruxelles (Direction générale de la Culture - Service général des Arts de la Scène - Service du Théâtre), la Région wallonne (promotion de l Emploi) 3

4 PATRICK CORILLON & THOMAS SMETRYNS OVER LA - EEN TRADITIE VAN VERANDERING Lied met lange sluitertijd Het is een heldere ochtend als ik samen met Thomas Smetryns de trap naar zijn atelier beklim. Hij is het gewoon want met de muziek voor La Maison Vague is hij bij LOD muziektheater niet aan zijn proefstuk toe. Een samenwerking met Hof van Eede met als titel Paradis en de kindervoorstelling Sneeuw behoren tot zijn recentste wapenfeiten. Even later verschijnt op het computerscherm van mijn laptop het gezicht van Patrick Corillon. Hij vervoegt ons vanuit Parijs en nam voor La Maison Vague tekst en regie voor zijn rekening. De man is werkelijk niet voor één gat te vangen. Hij maakt beeldend werk, boeken en regisseerde bij LOD onder meer de opera De Blinden. Met Smetryns werkte hij al een keer eerder samen. Dit keer openen ze samen een museum over zeemansliederen. Welkom in La Maison Vague. PATRICK: Het begon allemaal met het muziekstuk The People United Will Never Be Defeated van de Amerikaanse componist Frederic Rzewski. Dat werk bestaat uit 36 variaties op een Chileens protestlied. Het mooie is nu dat dat lied zelf eigenlijk al een variatie is. Oorspronkelijk werd de melodie door Engelse herders gezongen. Toen die op een bepaald moment de oceaan overstaken, kwam hun gezongen erfgoed in een nieuwe wereld terecht. Het Engelse wijsje werd zo een Zuid-Amerikaans volkslied en nog later veranderde het tijdens de dictatuur van Pinochet in een protestsong. Dat vond ik een magnifiek gegeven, de transformatie van zo n cultureel artefact door de tijd heen. THOMAS: Als basis van La Maison Vague nemen we de fictieve geschiedenis van een aantal zeemansliederen. Het verhaal gaat zo. Rond 1870 raken heel wat Britse zeelui hun werk kwijt door de opkomst van de stoomschepen. Tegelijkertijd legt de Chimney Sweeper Act de uitbuiting van kinderen als schoorsteenvegers aan banden. Je hoort m al komen, de afgedankte matrozen zetten de tering naar de nering en ruilen hun zwabbers voor de roetborstel. Daar op de schoorstenen passen ze hun liederen aan aan de nieuwe omstandigheden. Die vinden op hun beurt dan weer hun weg naar de straatventers beneden, die er opnieuw een eigen interpretatie aan geven. Muziek is bij uitstek het soort patrimonium dat moeilijk te vatten is, omdat het in tegenstelling tot een fossiel weigert te verstenen. Een lied heeft als archeologisch object als het ware een langere sluitertijd. Meer dan een moment vat het de tijd met vergankelijkheid en al.... 5

5 ... Gepekeld en gerookt PATRICK: La Maison Vague is opgevat als een museum van het zeemanslied. Aan de hand van voorwerpen en filmpjes brengen we het verhaal van veranderende muziek in een veranderende wereld. Ik ben dus om het zo te zeggen de conservator. Maar een lied bewaar je natuurlijk niet zomaar. Je kan het pekelen in zeewater of roken op grote hoogte, het zal nooit hetzelfde blijven. Net zo moeten wij ons als mensheid steeds aanpassen aan nieuwe omstandigheden. Neem bijvoorbeeld de uitvinding van het internet. Het stelt ons zoals nu in staat vanop grote afstand met elkaar te praten maar tegelijkertijd bedienen ook organisaties als Al Qaida zich ervan. Verandering is nooit eenduidig. Glasgolie THOMAS: Aanvankelijk was ik geneigd te zeggen dat onze eigen folklore niet meer bestaat. Toen een musicoloog als Florimond van Duyse zich een eeuw geleden om dat patrimonium bekommerde, waren de meeste rommelpotspelers al verdwenen. Maar bij nader inzien moest ik constateren dat er ook bij ons nog steeds een soort volksliedjes bestaan die net als de zeemansliederen veranderen onder invloed van de tijd en sociale context. Ik denk aan het bekende Gentse liedje t vliegerke. Dat werd in de negentiende eeuw geschreven door Karel Waeri, werd opgepikt door Walter De Buck en vandaag galmt het nog elke week door het voetbalstadium van KAA Gent. PATRICK: Het fenomeen Glasgolie, een verzinsel van mezelf dat het midden houdt tussen nostalgie en diepe melancholie, speelt een voorname rol in La Maison Vague. Het gevoel van vereenzaming tegenover iets dat groter is dan jezelf. Net als zeelui die aan de vooravond van een lange reis aan het mijmeren gaan, kijkt de kunstenaar zowel achteruit als vooruit. Het is zijn taak om bepaalde waarden in vraag te stellen zonder daarbij zijn ziel te verliezen. Dat laatste is erg belangrijk. Hij kan niet zomaar tabula rasa maken. Hij verbeeldt zich een nieuwe wereld maar behoudt de kern van ons wezen, al zal verandering altijd weerstand oproepen. De stroom aan vluchtelingen zorgt vandaag bijvoorbeeld voor een nieuwe situatie. Toch vragen we enkel aan hen om zich aan te passen aan onze onbuigbare verlichtingsidealen. Zo werkt het niet. Ook wij moeten ons een andere werkelijkheid verbeelden. THOMAS: Dat melancholische is goed voelbaar doorheen de voorstelling. Ter inspiratie heb ik Melvilles Moby Dick gelezen. Het viel me op hoe kleine dingen des levens op zee soms heel weids en groot worden, alsof ze zich plots volzuigen met die onmetelijke watermassa. De stukjes die ik heb geschreven zijn erg toegankelijk. In theatercontext werk ik graag met eenvoudige muzikale associaties want je probeert tenslotte iets over te brengen. (Laat een muziekbestand afspelen.) Hoor je dat? Hier had ik een doedelzak voor... 6

6 ... ogen, hoewel die er niet aan te pas komt. Zangeres Raphaela Danksagmüller zingt een grondtoon, net als een bourdon. Op het einde krijg je dan een vreemd duetje in volkse stijl. Zanger Arnout Lems fluit een melodietje terwijl Raphaela meespeelt op de kleinste telg uit de blokfluit-familie, de garklein. Wortelen in wat weg is PATRICK: Ook de animatiefilmpjes die we projecteren hebben iets ouds en stoffigs over zich, alsof ook dat banden zijn uit een andere tijd. Vergeet niet dat we ons in een etnografisch museum bevinden. Thomas, laat eens iets zien. Thomas grasduint in een paar mappen en laat me een filmpje zien. Een figuurtje, gemaakt uit een met roet besmeurde vod, beent krukkig over het scherm. De schokkerige tred doet inderdaad een beetje denken aan een griezelfilm uit de jaren dertig. De plantaardige materialen die over enkele poppenhuizen woekeren, hebben dan weer iets weg van oud behangpapier. Onderwijl speelt een muziekje, eenvoudig van snit en een tikje tegendraads. THOMAS: Ik twijfelde aanvankelijk tussen een accordeon en een harmonium. Beide instrumenten roepen de zeemanssfeer op. Uiteindelijk heb ik voor het harmonium geopteerd, ook al omdat ik graag eens met Fabian Coomans wou werken. Het heeft hem best wat moeite gekost om de spanningsbogen af te stemmen op het beeld, want in tegenstelling tot de zeemansliederen worden de filmpjes live begeleid. Het contrast tussen opnames en live muziek zal bijdragen tot een gevoel van nabijheid of verte. PATRICK: Traditie zit ons inderdaad dicht op de huid maar wortelt tegelijkertijd in ver vervlogen tijden. Het is van nu en van vroeger, en straks zal het er ook nog zijn. Onlangs zag ik op de televisie een documentaire over hondenrennen in Spanje. Eenmaal de dieren te oud zijn om nog langer te lopen, laat men ze gewoon creperen. Toen een journalist vroeg waarom men die gruwelijke praktijk in stand houdt, antwoordde een van de organisatoren dat zoiets nu eenmaal de traditie is. Kijk, daar huiver ik van. Je kan nooit traditie inroepen om een wantoestand goed te praten. Fictie doet volgens mij precies het omgekeerde. Het zet onze al te solide identiteit even tussen haakjes. Op die manier ontstaat er ruimte voor nieuwe gedachten. THOMAS: Zo is het, toch? - door Régis Dragonetti

7 BIOGRAFIEËN PATRICK CORILLON Patrick Corillon woont en werkt in Parijs en Luik. Hij wordt vertegenwoordigd door galerij In Situ (Parijs). Patrick Corillon stelde tentoon op Documenta IX in 1992, op de biënnale van Sao Paulo in 1994, Lyon in 1995, Sydney in 2002 en Brussel in Zijn werk was te zien in musea als Tate Gallery, het Royal College of Art in Londen, het Centre Georges Pompidou in Parijs, het Paleis voor Schone Kunsten van Brussel en Charleroi, de stichtingen De Appel en Witte de With in Nederland, stichting Gulbenkian in Lissabon enz. De volgende galerijen toonden zijn werk: Galerie des Archives (Parijs), Marconi (Milaan), Massimo Minini (Brescia), Albert Baronian (Brussel), Modulo (Lissabon), Produtzenten (Hamburg), Yvon Lambert (Parijs ), Tania Rumpff (Haarlem). Corillon werkte in opdracht van de Manufacture des Gobelins, het Koninklijk Paleis van België, de trammaatschappij van Parijs en Nantes, de Place Goldoni in Parijs, het Brusselse parlement, het ministerie van onderwijs van de Vlaamse Gemeenschap, de metro in Toulouse, de kapittelkerk Sainte-Waudru in Bergen, de steden Sittard, Maastricht en Amstelveen in Nederland, de universiteit van Metz, het Théâtre des Abesses in Parijs... Hij zette specifieke projecten op touw voor de Fondation Cartier, Nina Ricci, Kenzo, Novotel en Coca-Cola. Zijn werken maken deel uit van de publieke collecties van het Centre Pompidou, het FNAC, de Caisse des Dépôts et Consignations, het FRAC Pays de Loire, PACA, Bourgogne, Languedoc-Roussillon, Limousin, Alsace, Picardie... in Frankrijk; de musea voor hedendaagse kunst van Antwerpen, Gent, Elsene, de Franse Gemeenschap... in België. Sinds 2007 kreeg Corillons project Le diable abandonné ( De duivel beduveld ) vorm en kwamen er drie boeken, gepubliceerd bij Éditions MeMo (Nantes), en drie vertoningen: een lettristische fantasie in drie taferelen. Daarna legde hij zich almaar meer toe op podiumprojecten waarin muziek een grote rol speelt. Zo werkte hij tussen 2010 en 2012 aan een soloperformance: La rivière bien nommée; de muzikale en plastische creatie Oskar Serti va au Concert voor het Klangforum in het Concert House van Wenen en een muziektheaterstuk naar Maeterlincks boek De blinden met de jonge componist Daan Janssens bij LOD in Gent

8 ... DOMINIQUE ROODTHOOFT DOMINIQUE ROODTHOOFT studeerde in 1993 af aan het Conservatoire Royal de Musique te Luik waar ze de eerste prijs voor drama kreeg. Ze is actrice, regisseuse en artistiek leidster van het Luikse theater le CORRIDOR en heeft al talrijke regies en creaties op haar naam staan. Onder meer Le paradis des chiens en Une soirée sans Histoire, die beiden een theaterprijs voor jonge makers kregen. Construire un feu (naar Jack London), een voorstelling uit 2003, kreeg de prijs van beste monoloog. In 2004 deed ze regie voor L opéra bègue (De stotteropera), een coproductie met LOD, met tekst van Pieter De Buysser en muziek van componist Dick van der Harst. Ook de voorstelling Du pain pour les écureuils, dat ze in 2006 regisseerde, is met tekst van Pieter De Buysser. In 2007 hielp ze Patrick Corillon met de regie van Le diable abandonné, dat achteraf herwerkt werd tot De duivel beduveld. Dwars doorheen al haar creaties creëert ze een netwerk van verbindingen tussen filosofen, cineasten, kunstenaars, burgers, dichters, sociologen en militanten, en breit ze verschillende benaderingen van eenzelfde thema naadloos aaneen. Als vervolg op SMATCH(1) en SMATCH(2) (Festival d Avignon, juli 2010), werkte ze in december 2013 aan SMATCH(3) Même si vous tremblez de peur introduisez votre tête avec calme, in coproductie met Manège in Mons, KVS Brussel en Théâtre de La Place van Luik. Naast haar functie als artistiek directeur van le CORRIDOR, richtte ze in 2016 ook Thinker s Corner op, een experiment met levende kunst in de openbare ruimte. Daar kan de burger in contact komen met nieuwe of oude gedachten, die niet gericht zijn op de actualiteit, maar op ons bestaan als mens. THOMAS SMETRYNS Thomas Smetryns (1977) studeerde compositie aan het conservatorium van Gent. Zijn zoektocht in het creëren van een experimentele muziekpraktijk resulteert in projecten waarbij een brede waaier aan instrumenten (gaande van ophecleide tot elektronica en platendraaiers), uitvoerders (professionele klassiek geschoolde muzikanten, muzikanten uit de improvisatie scène maar ook amateurs en jongeren) en verschillende manieren van noteren aan bod komen. Improviseren doet hij voornamelijk met zijn uitgebreide collectie stemvorken en zijn collectie etnische muziek op 78 toeren platen. Thomas Smetryns put uit een heterogeen cultureel erfgoed: de Europese kunstmuziek van de voorbije eeuwen, maar even goed veldopnames van volksmuziek. Sinds 2008 is hij verbonden aan LOD muziektheater. In opdracht van LOD schreef hij de muziek voor de voorstelling De Duivel beduveld, leverde hij een bijdrage aan Lecture Songs 1 en 2 en componeerde hij in 2013 de muziek voor De ongelooflijke veranderingen van Meneer Afzal (over zijn glazen been wordt niet gesproken). In februari 2015 ging de LODproductie Sneeuw in première, een eerste samenwerking met Inne Goris. In 2016 creëerde hij samen met Hof van Eede de LODproductie Paradis. 13

9 OVER ONS LOD muziektheater is een Gents productiehuis voor opera en muziektheater, een creatieve thuis voor artiesten. LOD engageert zich om trajecten uit te zetten op lange termijn; met componisten zoals Kris Defoort, Daan Janssens, Jan Kuijken, Vasco Mendonça, Dominique Pauwels en Thomas Smetryns, en met regisseurs Josse De Pauw en Inne Goris. Daarnaast staan onze deuren open voor zij die ons artistieke pad kruisen, altijd verrassend maar nooit toevallig; Patrick Corillon, Pieter De Buysser, Denis Marleau, Fabrice Murgia, François Sarhan. Ons huis wil een overkoepelend platform zijn voor al deze kunstenaars, en wil hen de midde-len bieden om hun ideeën uit te werken. Al 25 jaar creëren we producties die vaak toonaangevend bleken voor het hedendaagse landschap van opera en muziektheater. The Woman who Walked into Doors en House of the Sleeping Beauties (Kris Defoort, Guy Cassiers), Die Siel van die Mier en De Gehangenen (Josse De Pauw & Jan Kuijken), Muur (Inne Goris, Dominique Pauwels), Ghost Road (Dominique Pauwels, Fabrice Murgia), The House Taken Over (Katie Mitchell, Vasco Mendonça), An Old Monk (Josse De Pauw, Kris Defoort), zijn slechts enkele voorstellingen die onze brede visie belichamen. De resultaten die voortvloeien uit deze artistieke samenwerkingen, laten zich niet in hokjes plaatsen en blijven lang nazinderen. LOD richt de blik resoluut op wat komt, onder andere door ons engagement voor jong talent. Via het European Network of Opera Academies werken we mee aan de toekomst van muziektheater: enoa garandeert kwalitatieve workshops voor jonge artiesten en biedt de mogelijkheid tot duurzame uitwisselingen tussen internationale operahuizen. Gent is waar het allemaal begon, ooit, met Lunch Op Donderdag. Met de passie voor muziektheater. Daarnaast vormen internationale samenwerkingen van bij het begin een basis van ons werk. LOD muziektheater, een internationaal productiehuis en een creatieve thuis blik op de wereld, Ghent Made. 16

10 CONTACT Rodrigo Albea Spreiding & externe relaties Magalie Lagae Pers & Communicatie LOD muziektheater Bijlokekaai 3 B-9000, Gent info@lod.be 17