De economische recessie heeft ook bij de timmerfabrikanten diepe sporen achtergelaten. De

Transcriptie

1 36

2 i n n ov e r e n t i j d e n s d e r e c e s s i e n bv t p ro pag e e rt a n t i c yc l i s c h h a n d e l e n 37 De economische recessie heeft ook bij de timmerfabrikanten diepe sporen achtergelaten. De Nederlandse Bond van Timmerfabrikanten (NBvT) vindt het belangrijk juist in deze moeilijke periode te investeren in innovaties. Volgens NBvT-directeur Jan Douma waren tijdens het alles zelf. Ze hadden alle disciplines in huis. Je ziet binnen derde kwartaal van 2008 de eerste signalen van de de toeleverende industrie steeds meer specialisten die economische recessie merkbaar. Niet alleen binnen de taken overnemen van de bouw. Ook de timmerindustrie timmerindustrie, maar ook binnen de hele bouwnijver- kenmerkt zich door dergelijke specialisaties. heid. De echte tegenslag voor ons kwam pas de jaren daarna. Echte mooie en grote projecten kregen we niet Assemblageplaats Als gevolg van dit industrieel meer. Dit leidde helaas tot faillissementen. Vooral de bouwen is de bouwplaats meer een assemblageplaats bedrijven die gespecialiseerd zijn in grote werken, geworden. Onderdelen worden onder geconditioneerde werden het zwaarst getroffen. Van onze 260 leden omstandigheden in de fabriek geproduceerd, voorzien moesten er 22 hun poorten sluiten. Daardoor verloren van bijvoorbeeld verf en glas, en op de bouwlocatie liefst mensen hun baan. Dat is ongeveer 18% van de samengevoegd tot een gebouw. Aldus zijn de faalkosten werknemers binnen onze sector. beter beheersbaar en wordt maximale kwaliteit behaald. Anticyclisch Douma en Bert Kattenbroek, die bij de Douma ziet hier grote kansen voor de timmerindustrie NBvT verantwoordelijk is voor de marketing en commu- door dergelijke processen verder te optimaliseren, zowel nicatie, benadrukken dat het belangrijk is dat de timmer- bij nieuwbouw als renovatie. Bedrijven die deze uitdaging foto s: industrie anticyclisch gaat handelen. Ze bedoelen dat het juist in deze economisch beroerde periode van het allergrootste belang is te innoveren om het hoofd boven water te houden. Beiden beseffen dat zoiets niet eenvoudig is wanneer het financieel niet voor de wind gaat. Douma vertelt dat de timmerindustrie de afgelopen jaren al een forse innovatieslag heeft gemaakt, en dan vooral op het vlak van het bouwproces. Vroeger deden aannemers willen aangaan, raadt hij aan keuzes te maken en te kijken welk marktsegment ze willen bedienen. Kattenbroek weet dat er al leden zijn die nichemarkten opzoeken. Zo heeft een onderneming zich toegelegd op de renovatie van historische gebouwen in de Zaanstreek. Ook zijn er bedrijven die zich specialiseren in hoogisolatiekozijnen. Binnen hun specialisaties willen ze de beste zijn. Kenniscentrum Uiteraard is ieder bedrijf vrij z n eigen Passiefhoutkozijnen hebben de toekomst. Woning 2.0 Amsterdam-IJburg; ontwerp: FARO Architecten Lisserbroek.

3 38 foto s: Het oude dak wordt in één keer vervangen door een nieuw exemplaar: kant-enklaar. NBvT-medewerker Bert Kattenbroek: Je moet voordenken en niet nadenken. Op deze wijze ontzorg je ook de opdrachtgever. foto: nbvt bussum foto: nbvt bussum NBvT-directeur Jan Douma: Het buitenland werkt veel meer met vaste maten voor kozijnen. Bij ons zie je gelukkig veel meer variatie. Het moderne houten kozijn volgt naadloos het ontwerp.

4 keuzes te maken en daarin te excelleren, vinden Douma als timmerindustrie zeer flexibel en snel en dat maakt ons en Kattenbroek. Bovendien blijft er altijd ruimte voor een interessante partner binnen het bouwproces. De meer traditioneel opererende ondernemingen. De NBvT directeur constateert dat Nederland wat dit betreft vrij houdt de ontwikkelingen van z n leden nauwkeurig in de uniek is. Het buitenland werkt veel meer met vaste maten gaten en wil als kenniscentrum fungeren dat opdrachtgevers/architecten kan doorsturen naar de gewenste specialist binnen de timmerindustrie. Kattenbroek: Wij spreken vele mensen die bij de bouw betrokken zijn. We hebben de marktcijfers en weten precies wat er gebeurt. voor bijvoorbeeld kozijnen. Het is net kazernebouw, waarbij een gat in de gevel wordt gevuld met een kozijn. Bij ons zie je gelukkig veel meer variatie. Platforms De NBvT wil innovaties zoveel mogelijk Zo weten we dat woningbouwcorporaties de woonlasten voor de huurders beheersbaar willen maken. Daar kan begeleiden. Om dat beter te faciliteren, heeft vanaf begin 2011 iedere sectie een eigen platform. De trappen- en 39 een timmerfabriek een rol in spelen door de woning te isoleren. Buitenschil en dak worden dan in één keer vervangen door kant-en-klare gevels en daken. Ook ketenpartners als een installateur dragen dan hun steentje bij. Je moet voordenken en niet nadenken. Vooraf wordt alles uitgedacht en bekeken, zodat iedereen weet wat hij prefab moet maken. Op deze wijze ontzorg je ook de opdrachtgever. deurenfabrikanten en de fabrikanten van prefab daken hadden dat al. Voor de kozijnfabrikanten is dit nieuw. De voorzitters van al die secties zitten in het hoofdbestuur en gaan zich bezighouden met het beleid inzake industrieel d e n b v t w i l a l s k e n n i s c e n t r u m f u n g e r e n Dat kan zelfs nog verder gaan, vervolgt hij. Zo kan een gevelelement niet alleen worden gemaakt en geplaatst, bouwen. Douma en Kattenbroek hopen dat deze aanpak maar ook worden onderhouden. Kattenbroek denkt in een nieuwe aanzet zal zijn voor innovaties. Ze constateren zo n geval aan samenwerking met een onderhoudsbedrijf dat de timmerindustrie op dit punt het afgelopen jaar niet dat tevoren zelfs meedenkt over het ontwerp. heeft stilgezeten. Een extra steun in de rug zou de vernieuwingsdrang wellicht in een versnelling kunnen brengen. Bouw Informatie Modellering Door de verdergaande automatisering en digitalisering zijn de onderlinge Luchttrap Als voorbeeld van zo n recente innovatie werkzaamheden binnen de keten steeds beter in een noemen ze de zogeheten luchttrap, die Trappenfabrikant vroeg stadium op elkaar af te stemmen. Architecten Vos uit Zwolle samen met JE Storkair te Zwolle en Advies- tekenen niet meer met potlood en tekentafel maar buro Nieman in Utrecht heeft ontwikkeld. Het bijzondere digitaal. Als zij deze digitale informatie aan de verschil- van deze trap is dat in de staande spil leidingbuizen zitten lende toeleveranciers geven, kunnen die onderling hun voor de aan- en afvoer van ventilatielucht. De verschil- prefab elementen alvast virtueel op elkaar laten aanslui- lende onderdelen zijn inmiddels gepatenteerd. De ten. Dit wordt in vakkringen ook wel BIMMEN genoemd. luchttrap geeft een epc-reductie van 0,22 en het CO 2 - BIM staat voor Bouw Informatie Modellering. Douma en gestuurde ventilatiekanaal kan de gebruiker per vertrek Kattenbroek beschouwen dit programma als een aan- naar eigen behoefte instellen. Geluidsoverlast hebben de winst. Binnen het bouwproces werken namelijk veel bewoners niet: er zit een demper in de houten trapspil en verschillende partijen samen en hun rollen en verant- de buisventilator wordt op het dak gemonteerd. Volgens woordelijkheden verschuiven regelmatig. Om de faalkos- fabrikant Vos is het systeem zowel geschikt voor nieuw- ten tot een minimum te beperken, is BIM volgens beide bouw als renovatiewoningen. Bedoeling is de eerste NBvT-medewerkers een zeer goed instrument bij indu- luchttrap voorjaar 2011 te plaatsen. Tevens zijn er plannen strieel bouwen. in de spil ook waterleidingen en elektriciteitskabels aan te brengen. Flexibel en snel Industrieel bouwen hoeft absoluut niet te leiden tot eenvormigheid, merkt Douma op. We Nulenergiewoningen De luchttrap speelt geheel in hechten veel waarde aan de vormgeving. Wij kunnen dan op de huidige trend van passief bouwen. Douma spreekt ook de vrijheid van de architecten blijven volgen. Als ze liever van het bouwen van nulenergiewoningen, wat kiezen voor een ander gevelbeeld met kleine in plaats van meer in de lijn ligt van het streven van het Bouwbesluit grote ramen of bijvoorbeeld voor geheel andere erkers, om de epc-waarde naar nul te krijgen. Een aantal timmer- dan kunnen wij aan die wensen tegemoetkomen. Wij zijn bedrijven heeft zich daarin gespecialiseerd. Nulenergie-

5 40 foto: Innovatie in houtsoorten: Accoya (geacetyleerd radiata pine) kozijnen in Golfclub Naarderbos; ontwerp: DOG Architecten Sneek. Afwerking met Foil-Coat: een strakke kunststof folie, weerbestendig en duurzaam. foto: trappenfabrikant vos zwolle De innovatieve luchttrap: in de staande spil zitten leidingbuizen voor de aan- en afvoer van ventilatielucht. Bewoners kunnen van tevoren aangeven waar dan ook ze de elektraen data-aansluitingen willen, apart of gegroepeerd. foto: foil-coat nederland eindhoven foto: de mâr houtkonstructies grou

6 woningen zijn alleen mogelijk als de hele gevel luchtdicht nauwelijks veroudering optreedt. De folie is geschikt voor is geïsoleerd. Dat betekent perfect sluitende kozijnen en nieuwe en bestaande kozijnen en voor gevelelementen drievoudig glas. Met hout heb je al een grote voorsprong, met een eenvoudige detaillering. Voor de montage in de omdat het eigenlijk duizenden kleine kamertjes zijn, fabriek of op locatie kan het bedrijf een professioneel waarmee je van nature al een hoge isolatiewaarde hebt. Met de verschillende productgroepen uit onze achterban kunnen we al een heel eind nulenergiewoningen ontwerpen en maken. We willen dit concept toepassen op de totale gevel inclusief dak, bij zowel bestaande als nieuw- team leveren. Veelbelovend Omdat de beschermlaag minimaal vijftien jaar goed blijft, is het systeem goedkoper dan verf. Daarna kan eenvoudig een nieuwe laag worden aange- bouwwoningen. Dit heeft volgens de directeur alleen kans van slagen als de verschillende ketenpartijen nauw bracht, eventueel in een andere kleur. Er zijn 23 standaardkleuren leverbaar. Ook een tint op maat is mogelijk. 41 samenwerken. Vroeger waren dat allemaal afzonderlijke trajecten. Nu gaan we voor de integrale benadering. Dat is het synergievoordeel van onze verschillende productgroepen. Woningsticker Een ander voorbeeld van vernieuwing Voor een vergelijkend onderzoek heeft het bedrijf veertien jaar geleden twee woningen traditioneel laten d e b o u w p l a a t s i s a s s e m b l a g e p l a a t s g e w o r d e n is de woningsticker van De Mâr Houtkonstructies te Grou. Zo n acht jaar geleden realiseerde het bedrijf al schilderen met een gesiliconiseerde alkyd hoogglansverf woningen met een epc van 0,2. Inmiddels heeft het iets en van twee naastliggende woningen het houtwerk nieuws bedacht om bewoners op ieder moment de kans bekleed met de folie. Jaren later bleek dat de folie beter te geven zonder hakken en breken elektra- en data- z n glans behoudt en minder barstvorming, poederen en aansluitingen aan te brengen waar ze maar willen. Dit kan bladderen vertoont dan de laklaag. Ook de gemeente zowel voor als na de oplevering van de woning. Als het Almere experimenteert momenteel met Foil-Coat, nadat casco wordt geplaatst, is alle bekabeling al aanwezig. De bij vier basisscholen de aluminium kozijnen zijn vervan- bewoners kunnen met stickers aangeven waar ze de gen door houten. aansluitingen willen hebben. De installateur brengt daar vervolgens de wandcontactdozen aan en verbindt ze met Douma: Dit zijn natuurlijk prachtige ontwikkelingen. Het de bekabeling die al in de wand aanwezig is. Het is systeem is wel experimenteel en nog niet in de kwaliteits- hierdoor ook niet meer nodig voor de aanvang van de regelgeving opgenomen. Maar het ziet er veelbelovend bouw te beslissen waar de installatiedozen moeten uit. Door op alle fronten te vernieuwen, krijgt de ontwik- komen. Vooral architecten hebben veel belangstelling keling van industrieel bouwen een enorme impuls. voor dit systeem, dat overigens niet alleen in woningen, maar ook in utiliteitsbouw wordt toegepast. Een typisch j o h n e k k e l b o o m voorbeeld van innovatie waarbij de techniek de klant ontzorgt. Foil-Coat Niet alleen innovaties binnen de timmerindustrie zelf kunnen een belangrijke bijdrage leveren aan industrieel bouwen, ook vernieuwingen van buiten de sector kunnen een aanwinst zijn. Kattenbroek noemt als voorbeeld Foil-Coat, een onderhoudssysteem van Foil- Coat Nederland in Eindhoven. Hij pakt een stukje blank hout en witte kunststof folie om het product te demonstreren. Eerst trekt hij de folie van z n onderlaag en plakt hij de flinterdunne toplaag op het hout. Het lijkt alsof dat nu bedekt is met een strakke witte verflaag. Die laag zit er zo strak op, dat de houtstructuur goed zichtbaar is. Ook de randen van het hout zijn bedekt. Volgens de producent is Foil-Coat weerbestendig en duurzaam, waardoor