ORTHOPEDISCHE IN DIT NUMMER O.A.: THEMATISCH SCHOEISEL WAT IS DAT NU? REUMATOIDE ARTHRITIS EEN OUD ZIEKTEBEELD MET NIEUWE ONTWIKKELINGEN

Transcriptie

1 IN DIT NUMMER O.A.: THEMATISCH SCHOEISEL WAT IS DAT NU? REUMATOIDE ARTHRITIS EEN OUD ZIEKTEBEELD MET NIEUWE ONTWIKKELINGEN HET EERSTE WERELDCONGRES VAN DE INTERNATIONAL SOCIETY OF PHYSICAL AND REHABILITATION MEDICINE ORTHOPEDISCHE JAARGANG 19 FEBRUARI 1999 NO 1

2 Groothandel in Orthopedische artikelen sinds 1893 Portsmuiden 17, 1046 AH Amsterdam b.v. AGENTUREN - IMPORT - EXPORT Telefoon * Telefax Voorraadhoudend o.a.: Degussa: Degaplast schuim/gietharsen Noba Verbandmittel Danz: Elasta/Noba/Rurhstern Triumph gipszwachtels F.W. Kraemer: Steunzolen en toebehoren Caroli: Peroneusveren, pasdelen en orthesen Ipos: Kousmaterialen, ipocon hielkussens Centri: Handschoenen en vulhanden Vaupel: Metalen pasdelen Bissell: Aluminium Loophulpen Dimalo: Houten loop- en hulpmiddelen Langer: PPT plaatmaterialen Freudenberg: Luna plaatmaterialen Zotefoams: Plastazote en Evazote S.P.A.C.: Pulman schoeisel Molinari: S.O.S. Schoeisel Markell: Dennis Browne schoentjes Saba: Lijmen Diverse fabrikaten: Kurkplaten Diverse fabrikaten: Kunststofplaten Diverse fabrikaten: Thermoplastische plaatmaterialen Diverse fabrikaten: Stansmaterialen Diverse fabrikaten: RVS bandstaal en platen

3 ,llereerst Voorwoord vakblad wil ik iedereen namens het bestuur alsnog een gelukkig en O RTHOPEDISCHE COLOFON Februari 1999 Officieel orgaan van de Nederlandse Vereniging van Orthopedisch Schoentechnici te Nieuwegein. Redactiecommissie: H.J.M. Diepstraten, Maarssen O.J.A. Toornend, Amsterdam P.J.A. ten Hengel, Baarn Correspondentie: Redactie Orthopedische Schoentechniek Postbus AA Nieuwegein Tel.: Abonnementsprijs: f 75, per jaar, excl. 6% BTW. Administratie: Orthopedische Schoentechniek, Postbus 25, 3430 AA Nieuwegein Tel.: Annulering van abonnementen dient schriftelijk drie maanden voor het eerstvolgende kalenderjaar te geschieden. Advertentie-verkoop: Wissenraet & van Spaendonck Postbus 25, 3430 AA Nieuwegein Tel.: Telefax: Uitgave: Stichting Voorlichting Orthopedische Schoentechniek te Nieuwegein. Vormgeving en druk: Karstens drukkers/designers Hooigracht 35, 2312 KN Leiden Postbus 164, 2300 AD Leiden Tel.: Telefax: Niets uit dit blad mag op welke wijze dan ook worden overgenomen dan met schriftelijke toestemming van de uitgeefster. Agezond 1999 toewensen zal een jaar worden met veel voorbereidingen. Zijn wij allemaal al klaar voor het jaar 2000? Hebben wij alles geregeld en gecheckt op millennium bestendigheid? De volgende stap is de gewenning aan de nieuwe munteenheid, de Euro. Nu al kunnen wij giraal betalen met de Euro, en zien wij het bedrag niet alleen in guldens maar ook in Euro. Wij hebben nog wel tijd; pas in 2002 zullen wij met z n allen overgaan op dit nieuwe betaalmiddel en is de gulden verleden tijd. Ook binnen de NVOS zijn er veranderingen op komst. De erkenningsregeling moet uiterlijk eind 1999 gereed zijn. Ook zullen wij ons met de vereniging op de digitale snelweg gaan begeven, met een speciaal voor de vereniging ontwikkelde web-site. De bestuursinvulling zal voor 1999 hoog op de lijst staan, zodat wij in november weer een compleet bestuur aan u voor kunnen stellen. De resultaten van de nieuwe opleidingsstructuur hebben hoop gegeven voor de toekomst, vooral de praktijkdagen op ons eigen OSC zijn een succes gebleken. Ik spreek de verwachting uit dat dit ook voor 1999 zal gelden. Naast praktijkdagen voor de leerlingen worden er ook nascholingscursussen gegeven op het OSC die zeker de moeite waard zijn om te volgen. Namens de leden van de redactie commissie wil ik jullie vragen om ook eens in de pen te klimmen, of achter het toetsenbord te kruipen om het vakblad te voorzien van kopij. Ik eindig waar ik mee begonnen ben, iedereen een goed lopend jaar toe te wensen.,inhoud Olav Toornend Interim Voorzitter Diploma-uitreiking, zaterdag 23 januari Het Eerste Wereldcongres 9 Eindexamen Thematisch Schoeisel, wat is dat nu? 12 Orthopedische Schoentechniek en Podotherapie onder één dak 16 Reumatoide arthritis: een oud ziektebeeld met nieuwe ontwikkelingen 18 Het Millennium 24 ORTHOPEDISCHE SCHOENTECHNIEK 3

4 JOS AMERICA FLEXAM Alle machines voor de orthopedische schoentechniek Flexam Vakuum en Vakuum 80 stofafzuigsystemen Machines voor de onderwerkmakerij en schachtenmakerij Speciale werktafels naar maat met dampafzuiging Orthopedische persen en compressor systemen Het volledige Hardo machineprogramma inclusief onderhoud en service PAROCONTOUR Parocontour 3D CAD/CAM systeem voor het maken van inlegzolen en supplementen met 3D-scanner, werkstation en freesunit SHOEMASTER Shoemaster orthopeadic 3D CAD/CAM system voor o.a. de leest- en schachtproduktie Jos America B.V. Industriepark Vliedberg RG Vlijmen Tel Fax

5 5

6 ,DIPLOMA-UITREIKING ZATERDAG 23 JANUARI 1999 Zaterdag 23 januari 1999, op het eerste gezicht een gewone dag, echter niet voor de geslaagde kandidaten van de opleiding Orthopedisch Schoentechnicus, aan hen werd deze dag in het Orthopedisch Schoentechnisch Centrum (OSC) het diploma Orthopedisch Schoentechnicus uitgereikt! Dat dit voor hen én voor de branche een bijzondere gelegenheid is wordt onderschreven door de grote belangstelling vanuit alle hoeken van de branche. Vanaf uur stroomde het OSC helemaal vol met geslaagden, familie, vrienden, werkgevers, consulenten, docenten, bestuur en secretariaat. Allen werden, in de gastvrije sfeer van het OSC, ontvangen met koffie en gebak. Om half drie werden de aanwezigen uitgenodigd zich te begeven naar de Herman Boermans -zaal, waar door plaatsing van wat extra stoelen nog net voor een ieder een plaatsje te bemachtigen was. Door: L. Jonkergouw 6 De heer O.J.A. Toornend, interim-voorzitter van de NVOS, verwelkomde de aanwezigen in een zoals door hem omschreven gezellige ambiance. De opleiding is voltooid, er volgt echter nog een lange weg, want de praktijk is de beste leermeester... het is de praktijk waar de echte en vele ervaring opgedaan wordt! Er werd een video vertoond, welke zeer geschikt was voor de kleine kijkers onder ons, en waarin tevens het belang van goed opgeleide orthopedisch schoentechnici in Nederland en de verantwoordelijkheid die zij hebben, werd belicht. De video toonde een meisje dat geboren is zonder tenen. Voor haar werden orthopedische schoenen met kunstvoorvoeten gemaakt. Het hele proces van productie, zoals het nemen van maten, afgipsen, passen en controleren van de passchoen werd uitvoerig belicht. De sketches tussen de educatieve gedeelten door verlevendigden het verhaal, zodat iedereen geboeid bleef kijken. De orthopedisch schoentechnicus moet zich ervan bewust zijn een belangrijke rol in de gezondheidszorg te hebben. Het doel, het ontwikkelen en uitvoeren van een zo adequaat mogelijk hulpmiddel in de vorm van effectief schoeisel. Zoals de video toonde is mobiliteit een belangrijk aspect in een mensenleven, als men niet goed uit de voeten kan, kan dit voor jonge kinderen betekenen niet mee te kunnen in de maatschappij en op latere leeftijd zelfs tot vereenzaming leiden. Dan is er nog niet eens gesproken over de onzekerheid en frustratie, die vervolgens weer tot andere lichamelijke klachten kunnen leiden. Na de vertoning van de video gaf de heer Toornend het woord aan de heer J.F.T. Bredie, directeur van het OSC. Als eerste feliciteerde hij de geslaagde kandidaten. Daarnaast vestigde hij nog eens de aandacht op de applicatiecursussen die in het OSC gegeven worden. Het gehele aanbod van de praktijkcursussen voor medewerkers in opleiding is aangepast aan het volledig nieuwe opleidingsprogramma welke in 1997 van start ging, waaronder de basisopleiding Orthopedisch Schoentechnische Vakkracht en de opleidingen Leestenmaker, Schachtenmaker, Onderwerkmaker, Vervaardiger Orthopedische voorzieningen en Paskamermedewerker. Voor alle opleidingsniveaus zijn praktijkondersteunende cursussen in het OSC mogelijk. De cursussen leveren een fundamentele bijdrage aan de kennis, die dan weer ten goede komt van de kwaliteit van het orthopedisch schoeisel. Iets waar de NVOS zich voor inzet: de hoge kwaliteit moet gehandhaafd blijven! Ondanks de gewijzigde wetgeving waardoor in principe elke ondernemer in het bezit van algemene ondernemersvaardigheden een orthopedisch schoentechnisch bedrijf kan starten, is het in de praktijk echter heel wat minder eenvoudig. Voor de goede uitoefening van het vak orthopedisch schoentechnicus is wel degelijk een voltooide vakopleiding noodzakelijk. De consument maar zeker ook de zorgverzekeraars hechten daar een grote waarde aan. De bescherming voor de afnemers van orthopedische schoenen en voorzieningen is gelegen in de contracten met zorgverzekeraars. Met de UVO als raamwerk en de klachtenregeling als extra zekerheid kunnen de bij de NVOS aangesloten bedrijven voor het leveren van kwaliteit instaan. De nu aanwezige en benodigde kennis en kunde staat op een hoog niveau, maar ook in de toekomst moet deze kennis en kunde gewaarborgd zijn. Om dat te kunnen toetsen is de NVOS bezig een erkenningsregeling op te zetten. Zo blijft de orthopedisch schoentechnische branche in beweging! Na deze woorden was het dan eindelijk zover, de geslaagden mochten het

7 gelukkige moment van de uitreiking van hun diploma beleven. De heer Toornend, voor wie het de eerste keer was dat hij de diploma s uitreikte, overhandigde de diploma s, schudde handen en zorgde voor een persoonlijke noot, terwijl de fotograaf ervoor zorgde dat iedereen netjes op de foto kwam. Geslaagden voor het diploma Orthopedisch Schoentechnicus Uitreiking diploma s door de interim-voorzitter de heer O.J.A. Toornend De volgende geslaagden kregen hun diploma uitgereikt: De heer K.M. van Bree De heer P.F.A. van Gisbergen De heer W. Harmsen De heer B.M.W. Holweg De heer H.P. Kok De heer R. Renkema De heer L. Smits De heer T.H.M. Snaphaan De heer R. Vendel Mevrouw Van Lieshout en haar man, welke wederom de diploma-uitreiking perfect verzorgden. Tot slot werd de groepsfoto van alle geslaagden genomen, waarna een welverdiende borrel met elkaar werd gedronken. Al met al een geslaagde dag die mede door mevrouw Van Lieshout als vaste steun en toeverlaat op het OSC wederom perfect was verzorgd. Ab Wiersma Orthopedische Schoenservice B.V. Voor ons team zoeken wij een ASSISTENT ORTHOPEDISCH SCHOENTECHNICUS M/V die, binnen een klein klantgericht bedrijf, met gevoel voor dienstverlening, wil meewerken aan een passende ondersteuning van onze klantenkring. Daartoe behoort o.a. het verrichten van alle voorkomende werkzaamheden in een prettige werksfeer. We hopen dat u de nodige kennis en ervaring zelf meebrengt. De geschikte kandidaat heeft goede omgangsvormen en waardeert samenwerking in teamverband. Belangstellenden worden verzocht sollicitaties te richten aan: Ab Wiersma Nieuwlandersingel CK Alkmaar Telefoon , ná uur

8 HOE POWER ZORGT VOOR N MEERWAARDE VAN UW PENSIOENPREMIE. De Powerlijmtafel heeft een lijmdampafzuiging die naar advies van TNO ontwikkeld is en de optimale afzuiging van lijm dampen garandeert. Uw gezondheid vaart hier wel bij, uw pensioenpremie kan dus meer opleveren als u een BREEZE gebruikt. BREEZE * Naar uw wensen op maat gemaakt In alle R AL kleuren leverbaar Verschillende kombinatiemogelijkheden Info nummer (030) Mississippidreef CG Utrecht postbus BA Utrecht telefoon 0031(0) fax 0031(0)

9 ,HET EERSTE WERELDCONGRES VAN DE INTERNATIONAL SOCIETY OF PHYSICAL AND REHABILITATION MEDICINE Aandacht voor orthopedische schoentechniek De Nederlandse orthopedische schoentechnici kunnen trots zijn op de wijze waarop zij zich tijdens het ISPO Wereldcongres, dat van 28 juni tot 3 juli 1998 in de RAI te Amsterdam werd gehouden, internationaal hebben gepresenteerd. Duidelijk kwam daar naar voren op welk hoog peil de orthopedische schoentechniek momenteel in Nederland staat. 1st World Congress of the International Society of Physical and Rehabilitation Medicine Amsterdam, July 7-13, 2001 Door: W.J. Peek, revalidatie-arts, Voorzitter Organisatie Commissie ISPRM I Dit viel mij, als revalidatiearts en vrij frequent bezoeker van internationale congressen op het gebied van revalidatiegeneeskunde, temeer op omdat bij dergelijke congressen wel redelijk veel aandacht aan prothesiologie en orthesiologie maar vrijwel geen aandacht aan orthopedische schoentechniek wordt gegeven. Terwijl kennis van wat er op dat gebied mogelijk en voorhanden is naar onze mening voor een revalidatie-arts een must is. De Nederlandse orthopedische schoentechnici hebben echter een unieke kans om daar verandering in te brengen. Over goed tweeënhalf jaar, van 7 tot 13 juli 2001, wordt namelijk in het RAI Congrescentrum te Amsterdam het eerste wereldcongres gehouden van de International Society of Physical and Rehabilitation Medicine (ISPRM). De ISPRM is het resultaat van een fusie van twee wereldwijde organisaties op het gebied van de revalidatiegeneeskunde: de International Rehabilitation Medicine Association (IRMA) en de International Federation of Physical Medicine and Rehabilitation (IFPMR). Twee organisaties, de IRMA: een vereniging van individuele artsen die zich met revalidatie bezighouden en de IFPMR: een federatie van beroepsverenigingen van revalidatie-artsen in diverse landen, die in feite al jarenlang vanuit dezelfde doelstelling hetzelfde doen en vrijwel dezelfde doelgroep hebben. Daarom is het verstandige besluit genomen om samen te gaan, hetgeen eind 1999 zal worden geëffectueerd. Van de nieuwe organisatie, de ISPRM, kunnen zowel individuele werkers op het gebied van revalidatie als beroepsverenigingen lid worden. Iedere twee jaar wordt een internationaal congres georganiseerd. En het eerste congres van deze nieuwe organisatie zal in juli 2001 in de RAI te Amsterdam worden gehouden. Onder auspiciën van de VRA, de Nederlandse vereniging van revalidatie-artsen, wordt momenteel druk gewerkt aan de voorbereiding. In de Programmacommissie, die onder leiding van prof.dr. G.J. Lankhorst het wetenschappelijk programma voorbereidt, is besloten om in dit programma duidelijk aandacht te geven aan voetafwijkingen en orthopedische schoentechniek. Dit zal gebeuren in de vorm van deels wetenschappelijke voordrachten, deels instructional courses, terwijl de tijdens het congres te houden expositie aan de Nederlandse orthopedische schoentechnici ruime mogelijkheid zal bieden om hun voorbeeldfunctie internationaal te etaleren. Dit is van belang voor de congresgangers uit Nederland en omringende landen, die uiteraard in wat ruimere mate zullen zijn vertegenwoordigd dan wanneer zo'n congres elders in de wereld wordt gehouden. Maar het kan er bovendien toe bijdragen dat door de voorbeeldfunctie die Nederland heeft de orthopedische schoentechniek ook elders in de wereld van werkers in de revalidatie meer aandacht krijgt. De congresorganisatie zal de Nederlandse schoentechnici zeer dankbaar zijn als zij daaraan hun medewerking willen verlenen. Voor nadere informatie over het congres, de expositie en eventueel sponsoring kunt u zich wenden tot: Eurocongres Conference Management t.a.v. Frédérique Putto Jan van Goyenkade HP Amsterdam Tel Fax putto@eurocongres.com 9

10 ,EINDEXAMEN 1998 ORTHOPEDISCH SCHOENTECHNICUS Orthopedisch Schoentechnicus. Ik behoorde bij deze groep en met examennummer 1 mocht ik de spits afbijten. Iedereen begon nog vrij ontspannen, alles lag nu nog open. Na een kort informeel gesprek met een der examinatoren, werd mij middels een enveloppe, de door mij te beschoeien klant toegewezen. 10 EERSTE EXAMENDAG: HET AANMETEN Mijn klant was een dame van in de zestig jaar, met een poliomyelitis. Aan het linkerbeen waren diverse pareses, een instabiele knie (met een lichte maar functionele recurvatie), een beenlengte verschil van circa 1 1/2 cm en een flink verschil in lengte en breedte verhouding ten opzichte van de rechtervoet. Ook waren er links wat zwikklachten naar mediaal. De rechtervoet was een vrij normale voet, met een heel lichte valguskanteling van het hielbeen en een lichte hallux valgus. Voor het aanmeten krijg je anderhalf uur, dit is normaal heel erg ruim, maar op een examen blijkt dit toch wel wat krap te zijn. Ik ben begonnen met eerst rustig kennis te maken met m'n klant, dit was voor haar ook een nieuwe ervaring. Nadat dit voor mezelf eerst de spanning wat had laten dalen, begon ik aan het functieonderzoek. Hier vond ik een aantal zaken die anders bleken te zijn dan op de mij uitgereikte medische omschrijving. Ik ben van m'n eigen bevindingen uitgegaan, wel heb ik deze met de examinerende revalidatie-arts besproken en na een kort onderzoek gaf hij me gelijk. Tijdens het aanmeten heb ik er veel aandacht aan besteed om een nette opgeruimde indruk te maken. Geen overbodige spullen op de werkplek maar alles stand-by achter me. Het maken van een paar podo-tracks was voor een aantal aanwezige toch nog onbekend, daardoor keken er zo'n zes man op m'n vingers. Inmiddels had ik gekozen voor een beschoeiing net boven de enkels, ongeveer 10 tot 12 cm hoog. Hiervoor heb ik beide zijden belast en in opstelling gegipst. De standlijnen heb ik met een waterpas zeer nauwkeurig aangebracht. Ook hierbij werd er op m'n vingers gekeken, wat het er niet makkelijker op maakt. Het looppatroon en de voeten heb ik met een videocamera opgenomen, ook iets wat niet voor iedereen bekend was. Over het resultaat van de gipshulzen en m'n aanmeetgegevens was ik redelijk tevreden. Alles moest worden voorzien van m'n examennummer en moest worden achter gelaten. TWEEDE DAG: LEESTEN EN WERKTEKENING MAKEN Deze dag begon iedereen al in een hoog tempo te werken. De beschoeiingsplannen waren erg snel klaar, de leesten waren een groter probleem, de werktekeningen waren een echt struikelblok. Een werktekening maken die examenwaardig is, blijft een van de moeilijkste onderdelen van het examen. Aan het eind van de dag was iedereen dan ook aan het vechten tegen de klok. DERDE DAG: VOORZIENINGEN EN PASSCHOENEN Ook op deze dag lijkt het wel of de tijd aan je voorbij schiet, eenvoudige handelingen als folie-passchoenen maken worden nu toch ook weer een obstakel. Toch heeft iedereen ook dit weer gered. Ikzelf heb gekozen voor een folie-passchoen van de leest, een folie met voorzieningen en een proefloopschoen van leer. DE VIERDE DAG: HET PASSEN Ik was ruim twee uur voor m'n beurt al aanwezig, nu was de stress tot het kookpunt gestegen bij mij en ook bij de rest van de kandidaten. Nu zou in een halfuurtje blijken of we er naast zouden zitten met onze beschoeiingen of dat we een functioneel product hadden bedacht. Dit is het punt waarop je kan zien of je op de juiste weg bent en waarop je eventueel gemaakte fouten moet zien te vinden en daarna weer te herstellen. Ikzelf ben gewend te passen met folie-passchoenen met de voorzieningen, zo werk ik in de praktijk ook. Met het passen

11 heb ik me hierop dan ook het meest geconcentreerd. De examencommissie ging echter meer uit van de leren proefloopschoen en de folieschoen werd nauwelijks bekeken. Op dat moment wist ik echt niet te zeggen hoe ik er voor stond, geen van examinatoren liet ook maar iets doorschemeren van de stand van zaken. Achteraf bleek dit dan ook m'n zwakste onderdeel te zijn geweest, naar de examencommissie heb ik m'n bevindingen moeilijk kunnen overbrengen, maar ik heb wel m'n werk goed kunnen aanpassen vanuit mijn bevindingen van de folieschoenen. Na de pas is er tijd om de leesten en voorzieningen aan te passen. Nu werd er erg veel gevloekt en gescholden, ook waren er die liever stopten om het een volgend jaar opnieuw te proberen. Ikzelf had behoorlijk veel werk maar wist alles toch binnen een redelijke tijd af te krijgen. Het tekenen van het grondpatroon volgde hierna, hiermee heb ik weinig problemen, ook heb ik hier voor een veilig model gekozen. Omdat er een behoorlijk verschil is tussen de twee schoenen, ook al heb ik ze met een modelaanvulling goed naar elkaar toe weten te werken, heb ik voor een glad voorblad gekozen. Aan het eind van de dag is alles helemaal vol gestempeld. Het werk mag dan meegenomen worden om de schachten en onderwerken te maken of te laten maken. Ik heb een aantal collega's die in het maken van schachten en onderwerken veel beter zijn dan ik ben, ik heb hen dus ook het werk laten maken. Hiervan heb ik geen spijt, de schoenen zagen er strak en erg verzorgd uit. DE VIJFDE DAG: HET AFPASSEN Behoorlijk gespannen, maar minder dan met passen begon ik aan deze dag. Weer was ik ruimschoots op tijd aanwezig. Het was voor het eerst dat deze klant schoenen kreeg met een modelaanvulling, voor haar ook een nieuwe ervaring, die haar goed beviel. De aanvulling leek met passen goed, maar bleek nu toch 2 mm. te weinig te zijn. Dit heb ik snel verholpen met een laagje kurk onder het supplement in de schoen. Hierdoor was de openstand van de schachten niet meer helemaal gelijk. Voor de rest zag het er erg goed uit en mevrouw liep er erg goed op. De examencommissie heeft me er nog op gewezen dat ze met de niet-aangedane zijde iets over lateraal liep. Maar voor de rest lieten ze ook nu weer niets blijken, geen enkele uitlating waaruit ik kon opmaken of ik erdoor was of niet. Nu onzeker en vol twijfels naar huis, wachten op de uitslag. Maandagmiddag na twee lange dagen en slapeloze nachten kwam dan het verlossende bericht: geslaagd! 's Avonds nog alle medekandidaten gebeld, zes van de acht waren geslaagd, een fantastische uitslag. 11

12 ,THEMATISCH SCHOEISEL WAT IS DAT NU? In het hiernavolgende artikel zal ingegaan worden op een productgroep welke de laatste tijd een grote opkomst maakt op de markt, namelijk het thematisch schoeisel. In dit artikel wordt daarbij onder meer de historie, definitie, terminologie en de betekenis voor de praktijk behandeld. J.N. Wijnholds, orthopedisch schoentechnicus, OIM Groningen 12 DEFINITIE Thematisch schoeisel is seriematig vervaardigd schoeisel, gemaakt op bijzonder gemodelleerde leesten, welke ingezet kunnen worden ter correctie of verlichting van verschillende soorten voetproblemen, en daarbij gericht is op speciale doelgroepen. Het thematisch schoeisel moet doelgroepgericht gebruikt worden. We kunnen op dit moment 4 doelgroepen aangeven waarvoor wij thematisch schoeisel gebruiken: klompvoeten, diabetes/- neuropathieën, reuma en parese. HISTORIE De levering van thematisch schoeisel in Noord Nederland is ontstaan vanuit de behoefte van kostenbesparing en verkorting van de levertijd ten opzichte van orthopedisch schoeisel. Het beperkte pakket van semi-orthopedisch schoeisel maakte dat hierin moeilijk een oplossing gezocht kon worden. Belangrijk is wel dat er een keuze gemaakt kan worden, zonder dat dit ten koste gaat van de functionaliteit van de schoen. Wij (dat wil zeggen de noordelijke collega s) werken nu ongeveer 2 jaar met dit speciaal vervaardigde confectieschoeisel. In overleg met de zorgverzekeraars De Friesland, RZG en het HGL zijn er afspraken gemaakt over de volgende punten: Thematisch schoeisel wordt op dezelfde manier afgehandeld als een verwijzing orthopedisch A- of B-schoeisel. Het schoeisel wordt onder een aparte code naar de zorgverzekeraar verwerkt. De visie van de zorgverzekeraars is dat de orthopedisch schoentechnicus moet functioneren als een verlengstuk van de zorg die hen is toevertrouwd. De term poortwachtersfunctie is in de onderhandelingen diverse keren benoemd. Er wordt een productenlijst samen gesteld waarop staat welk schoeisel als thematisch mag worden beschouwd. Deze productenlijst wordt jaarlijks getoetst op zijn bruikbaarheid. Het thematisch schoeisel moet een positieve uitwerking hebben op substitutie van OS-A naar OS-T (kostenbesparing) Dit thematisch schoeisel is niet voorzien van het beroemde (beruchte?) NVOS keurmerk. Is het keuringsfenomeen van het NVOS beeldmerk nog zaligmakend? Wellicht dient er te worden nagedacht over de voorwaarden waaronder de keuringseisen van het orthopedisch B-schoeisel zijn geformuleerd. Zitten er niet teveel voorwaarden in dit keuringsfenomeen? Hierdoor zijn en komen er producten op de markt die buiten deze keuring B-schoeisel hun weg naar de patiënt zullen vinden; enerzijds via ons, maar bedreigender kan zijn als anderen ermee aan de haal gaan. Ik denk daarbij aan podotherapeuten en schoenspeciaalzaken. Het is ons aller belang dat wij deze kans niet voorbij laten gaan en dat wij deze bedreiging voorkomen. Wat vraagt de markt buiten het semiorthopedisch schoeisel om? De orthopedisch schoentechnicus dient zich als totaalaanbieder van schoeisel en zorg te profileren, daarbij gebruik makend van de huidige producten. DOELGROEPEN Zoals vermeld onderscheiden we 4 verschillende doelgroepen. Op dit

13 Doelgroepen moment betrekken we het thematisch schoeisel per doelgroep van verschillende leveranciers (tabel 1). Materiaalkeuze, gewicht en snit van het thematisch schoeisel zijn geschikt voor de eisen die dergelijke voeten aan schoenen stellen. Door speciale maakwijzen, materiaalgebruik en cosmetische aspecten zijn deze schoenen goed bruikbaar voor de aangegeven doelgroepen. In het kort luidt de omschrijving van de aangegeven doelgroepen als volgt: Diabetes Op dit moment zijn er in Nederland patiënten met diabetes mellitus. In de komende jaren zal dit aantal fors toenemen door vervroegde diagnostiek, maar ook door een werkelijke stijging van de incidentie (vóórkoming) met name onder jongeren. De verwachting is dat in 2010 er patiënten met diabetes mellitus zijn in ons land. Van alle patiënten krijgt 15% te maken met ernstige voetproblemen (75000 klanten). Reuma Op dit moment zijn er ongeveer patiënten die een behandeling van een reumatoloog nodig hebben. Schattingen lopen uiteen van 60% tot 90% welke uiteindelijk een orthopedische schoenvoorziening nodig hebben ( klanten). Congenitale voetafwijkingen Een op de 800 pasgeboren kinderen komt ter wereld met een of twee klompvoetjes, tweemaal zoveel jongens als meisjes, en jongens hebben vaker twee klompvoetjes. De redenen dat wij ook deze groep in de productenlijst hebben opgenomen zijn: Het schoeisel is doelgroep gericht. Op deze wijze worden nu ook de Leveranciers Behandeling klompvoeten Nimco, Bimakon, Schein Diabetes en neuropathie Thanner, Sanova, Buratto, Kraemer Reuma Thanner, Sanova, Buratto, Kraemer Pareses (combi met prefab-orthesen) Bally Algemeen Finn Tabel 1 Leveranciers van verschillende typen thematisch schoeisel orthopedische aanpassingen vergoed. Overigens zijn wij van mening dat het anti-varus schoeisel door de orthopedisch schoentechnicus geleverd dient te worden. Naast ontwikkelingen in deze doelgroepen zijn er ook andere ontwikkelingen: 1) Vergrijzing De eerste ontwikkeling die momenteel zichtbaar wordt is de vergrijzing. Geschat wordt dat in het jaar 2010 de gemiddelde leeftijd van de Nederlander zal zijn toegenomen met 5 jaar ten opzichte van het jaar In de komende 36 jaar zal het percentage 65-plussers verdubbelen. Hierdoor neemt de grijze druk toe. Wat houdt de grijze druk in? Grijze druk is de omvang van de 65-plussers gerelateerd aan het aantal jarigen binnen een bevolking (Tabel 2). Jaar 0-14 jarigen jarigen 65 plussers grijze druk ,3% 62,9% 7,7% 12,2% ,1% 69,2% 12,7% 18,4% ,4% 68,5% 15,1% 22,1% ,3% 58,9% 24,8% 42,0% Tabel 2 Ontwikkelingen in de vergrijzing van de bevolking 2) Marktwerking De tweede ontwikkeling is de wens van de overheid om te komen tot een betere marktwerking in de zorgsector. Een van de uitvloeiselen van het overheidsbeleid om te komen tot een betere marktwerking is de budgettering van de zorgverzekeraars, daarnaast zal er een toenemende druk op ons afkomen inzake substitutie (OS schoeisel A naar OS thematisch schoeisel of OS schoeisel B). Gebruikstermijnen volwassenen naar 15 maanden (wisselpaar na 3 maanden) Gebruikstermijnen kinderen naar 6 maanden. Onderzoek naar substitutiemogelijkheden BETEKENIS VOOR DE PRAKTIJK De volgorde van selectie die na anamnese dient te worden gehanteerd is: Confectie Confectie steun en gemak (Ovak) B-schoeisel Thematisch schoeisel Orthopedisch schoeisel Er zijn bij veel mensen vaak vragen over thematisch schoeisel, de meest gestelde vragen met hun antwoorden volgen hierna. - Is thematisch schoeisel bedreigend? Het antwoord is nee, thematisch schoeisel is geen bedreiging maar biedt juist kansen! - Is thematisch schoeisel bedreigend voor mijn omzet in guldens? Ja, ervan uitgaande dat anders orthopedisch schoeisel geleverd zou zijn betekent dit ongeveer fl. 1000,- minder inkomsten. - Is thematisch schoeisel bedreigend voor mijn kopzorgen? Ja, u zult creatief met samenstelling van uw orthopedische voorzieningen moeten omgaan. - Moet mijn voorraad drastisch omhoog? Ja, voor een goed resultaat zult u een ruime afgestemde pasvoorraad moeten hebben. - Hoe moet mijn voorraad dan omhoog en wat kost dat? Ongeveer met 50 paar schoenen en dat is fl ,- - Ben ik daar blij mee? Dat weet ik niet, maar wat ik wel weet dat wij als totale vakgroep verantwoordelijk zijn voor de totaal uitgaven orthopedisch schoeisel. De levering van thematisch schoeisel levert een bijdrage aan de besparing van de totaal uitgaven orthopedisch schoeisel. 13

14 De vraag blijft natuurlijk of je met opneming van thematisch schoeisel in de regeling kunst- en hulpmiddelen een aanzet geeft aan de overheid en of zorgverzekeraars om het huidige pakket semi-orthopedisch schoeisel geheel of gedeeltelijk volgens het huidige systeem af te schaffen. Ik denk van niet, omdat het huidige thematisch schoeisel doelgroepgericht is en specifiek tot het werkgebied van de orthopedisch schoentechnicus behoort en moet blijven behoren. Mocht overigens wel tot afschaffing van het huidige honoreringssysteem OSB worden besloten dan dienen wij patiënten op dezelfde wijze te behandelen als nu. CONCLUSIE In Noord Nederland zijn met de zorgverzekeraars afspraken gemaakt over welke doelgroepen thematisch schoeisel mogen gebruiken. De eerste proefperiode heeft uitgewezen dat er circa 10% van de verwijzingen OSA of OSB geholpen konden worden met thematisch schoeisel. Over besparing gesproken: Fl ,-! Op dit moment lopen er vervolgonderzoeken. Van belang is dat bij de toepassing van thematisch schoeisel er geen besparing ten opzichte van B-schoeisel maar een besparing ten opzichte van A-schoeisel optreedt. Mijn ervaring is dat met het beperkte aanbod van B-schoeisel en zonder aanbod van thematisch schoeisel er vaak orthopedisch schoeisel wordt verstrekt. Ook de voetproblematiek geeft daar alle aanleiding toe. Indien thematisch schoeisel geïntegreerd zou worden in de regeling Kunst- en Hulpmiddelen dienen wij er alert op te zijn dat wij niet dezelfde fout maken als bij de invoering van het B-schoeisel. Welke fout is er dan gemaakt? Naar mijn mening hebben wij als totale vakgroep te lang gewacht met de integratie van orthopedisch B-schoeisel. Om op een goede wijze thematisch schoeisel te integreren dienen wij ervan uit te gaan dat thematisch schoeisel een goede aanvulling is op de huidige markt. Randvoorwaarden voor de zorgaanbieders (= orthopedisch schoentechnici) van orthopedisch B- en thematisch schoeisel zijn: 1) Zorgvuldig afgewogen pasvoorraad 2) Actuele productenlijst 3) Elektronische voetmeetsysteem (second opion) 4) Erkenningsregeling uitsplitsen in twee gedeelten. a) Orthopedisch schoeisel 14 b) Orthopedisch semi- en thematisch schoeisel 5) Opleiding: een aparte module orthopedische aanpassingen opnemen in de opleiding orthopedisch schoentechnicus (hoeveel studenten hebben in hun opleiding echt met OSB gewerkt?). De keuze vrijheid van de orthopedisch schoentechnicus dient niet beperkt te worden. De orthopedisch schoentechnicus (en niemand anders) en de NVOS dienen alle kansen aan te grijpen om naast OSB ook thematisch schoeisel te leveren. Om dit te realiseren dient er naar mijn mening in de toekomstige erkenningsregeling orthopedische schoentechniek een uitsplitsing te komen van: - Leverancier orthopedisch schoeisel. - Leverancier orthopedisch semi- en thematisch schoeisel. De randvoorwaarden dienen uiteraard in overleg met de zorgverzekeraars te worden afgestemd zodat het thematische schoeisel de kans krijgt die het verdient, namelijk een volwaardige plaats in het leveringspakket van de orthopedische schoentechniek. Het uiteindelijke einddoel moet dan ook zijn dat de richtlijnen OSB wellicht versoepeld moeten worden met als doelstelling dat de huidige B-schoeisel voorwaarden worden herschreven zodat de huidige producten aansluiten bij de markt. Tenslotte dank ik hierbij mijn noordelijke collega s en met name de leden van de technische commissie die hebben bijgedragen aan de totstandkoming van het thematisch schoeisel, niet alleen in de besprekingen maar ook in het werkveld. PRODUCTINFORMATIE THEMATISCH SCHOEISEL Over de modellen die op de markt zijn kunnen we in het kort het volgende opmerken: 1. Thanner Geen naden in de voering Hoog contrefort Veel ruimte in de schoen voor maatvoetbedden Tongpolstering Geen harde neuzen in de schoen Afwasbare voering 2. Buratto Ruim en breed leestmodel Ver doorlopend contrefort Klassieke modellen 3. Kraemer Natuurlijk, breed leestmodel Veel ruimte op de balpartij Matige hakhoogte 18/20 m.m. Matige hieldiepte Zacht bovenleer 4. Sanova Breed leestmodel, 3 verschillende wijdtes Veel ruimte in balpartij Ingebouwde lichte afwikkeling Binnenvoering met hoog draagcomfort en wasbaar Verschillende wreefsluitingen Levering met plastazote inlay 5. Bally Ruime instap Geen naden op kritische plaatsen Ingebouwde lichte afwikkeling Hoge stabiele contrefortomsluiting Geschikt om met Peroneusorthese in de schoen te dragen 6. Finn Brede leestmodellen Dempende werking van het onderwerk Uitneembare voetbedden