Deel 2: Determinatie van de sporen en vondsten van het veldonderzoek uit door Devon de Jong
|
|
- Agnes Janssen
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Versie HK DE TORENFUNDAMENTEN VAN DE OUDE H. CLEMENSKERK Deel 2: Determinatie van de sporen en vondsten van het veldonderzoek uit 2008 door Devon de Jong In oktober 2008 heeft de heemkundekring De Drijehornick het initiatief genomen om in samenwerking met enkele leden van de Archeologische Vereniging Kempen en Peelland (AVKP) een veldonderzoek uit te voeren op het terrein aan de Tomakker te Nuenen. Dat terrein is aangeduid als een gebied met hoge archeologische waarde door de aanwezigheid van restanten van de oude middeleeuwse kerktoren. Aanleiding voor het onderzoek was het risico dat werd verwacht voor beschadiging van de fundamenten door wortels van bomen, struiken en onkruid in het verwaarloosde terrein. Tegelijkertijd zou dan tevens de exacte positie van de fundamenten van de toren in kaart kunnen worden gebracht. Het resultaat van het veldonderzoek werd in deel 1 gepubliceerd 1. De aangetroffen losse archeologische materialen in de bovenlaag van de weggegraven grond werden verzameld en nader onderzocht door Devon de Jong, een jong en enthousiast lid van de AVKP, afdeling Eindhoven. De bevindingen van zijn onderzoek zijn in dit artikel beschreven. Historische gegevens Op de onderzoekslocatie stond de oude kerk van Nuenen, de voorganger van de huidige H. Clemenskerk. De oude kerk dateert uit de 15e eeuw. Hoe deze er uit zag is slechts bekend van de 18e eeuwse afbeeldingen van landmeter Hendrik Verhees. 2 Over het uiterlijk van de toren met de toen al ingekorte spits, schreef dominee Stephanus Hanewinckel in 1803: De toren was een zeer zwaar en hoog gevaarte, zynde, ten opzigte der bouworde, zeer schoon, doch de spits was lomp en niet hoog, en dus waarschynelyk door enen anderen Bouwmeester of in lateren tyd op denzelven geplaatst. 3 Vincent van Gogh heeft de toren meerdere malen getekend en geschilderd. De oude H. Clemenskerk had oorspronkelijk een rijkversierde toren, waar vier geledingen te onderscheiden waren. Ook had de toren een hoge spits. De kerk was gebouwd in de stijl van de Laat Kempische gotiek, een populaire bouwstijl voor kerken in de 15e eeuw, echter de torens verschillen allemaal van elkaar ten aanzien van versieringen en geledingen. Een voorbeeld van deze bouwstijl is de nog bestaande, maar eenvoudiger uitgevoerde kerk van Gerwen. In 1490 werden in de Nuenense kerktoren twee klokken gehangen, waarvan de grootste bewaard is gebleven en nu dienst doet in de huidige H. Clemenskerk. De kerk werd na de Vrede van Munster (1648) overgenomen door de protestanten. In 1792 stortte het noordelijk deel van de toren in, waardoor een groot deel van het schip van de kerk zwaar beschadigd raakte. In 1803 besloot de gemeente de onderste twee geledingen van de toren te restaureren en daarop een nieuwe spits te plaatsen. Het schip van de kerk werd in 1823 opgeruimd. Uiteindelijk werd ook de oude toren in 1885 gesloopt, en deden de gelovigen intrek in de huidige Clemenskerk. Invoegen afbeelding 1. Het onderzoek uit 2008 Bij die veldwerkzaamheden werd de aarde op de vermoedelijke plek van de fundamenten van de toren handmatig weggegraven waardoor de precieze locatie van de toren kon worden vastgesteld. Alles werd zorgvuldig in kaart gebracht met tekeningen en foto s. De in de bovenlaag van de grond aangetroffen archeologische materialen werden verzameld voor nader onderzoek. 4 Het veldonderzoek beperkte zich tot de locatie van de toren. De bodem rond de toren en elders op
2 het veld is, behoudens onderzoek met een metaaldetector, ongestoord gelaten. Na het onderzoek is het fundament afgedekt met worteldoek en is de afgegraven aarde weer teruggebracht. De vrees dat de torenrestanten door wortels beschadigd zou kunnen worden, werd bewaarheid. Aan de noordzijde van de toren stond, onder andere, op nauwelijks twee meter afstand een grote volwassen boom waarvan de wortels een serieus risico vormden voor de fundering van de toren en het tegen de toren aanliggende ondergrondse gewelf. Deze boom is in 2013 bij het herinrichten van het gebied verwijderd. Invoegen afbeelding 2 Determinatie van de sporen en vondsten Sporen Tijdens het onderzoek is duidelijk geworden dat het fundament van de oude toren zich nog in zeer gave staat in de bodem bevinden. Aan de oostelijke zijde is een afbraakspoor te zien. Waarschijnlijk is dit ontstaan toen het schip van de kerk rond 1822 werd afgebroken. Ook is aan die kant nog een stuk muur van het schip aanwezig. Op de hoeken van het fundament zijn restanten van de zogenoemde steunberen nog aanwezig. Vondsten Tijdens het opgraven van de toren en het belopen van het veld met de metaaldetector zijn 240 vondsten verzameld. Er zijn echter geen spoornummers of vondstnummers uitgeschreven waardoor de exacte locatie van de aangetroffen artefacten niet meer te achterhalen is. De vondsten zijn globaal te dateren tussen de 11e en de 20ste eeuw. Hieronder worden de vondsten per categorie beschreven. Keramiek In totaal werden tijdens het onderzoek 13 fragmenten in keramiek aangetroffen. Globaal zijn de scherven te dateren tussen de 11e en de 19e eeuw. De fragmenten zijn in twee categorieën in te delen: middeleeuws aardewerk en nieuwetijdsaardewerk Middeleeuws aardewerk Onder het aangetroffen vondstmateriaal bevindt zich één klein wandfragment van een Paffrath pot. Dit soort aardewerk is vernoemd naar de productieplaats in het Duitse Rijnland, waar vanaf 1000 tot ongeveer dit aardewerk werd geproduceerd. Paffrath is dunwandig aardewerk, en heeft zichtbaar op de breuk een sterk gelaagde bladerdeegachtige structuur. Het oppervlak is meestal blauw-grijs van kleur. Een tweede fragment middeleeuws aardewerk betreft een bodemfragment van een voorraadpot, vervaardigd van grijs gedraaid aardewerk. Dit aardewerk is op verscheidende plaatsen geproduceerd, echter van het aangetroffen fragment is de productieplaats niet vast te stellen. Grijs gedraaid aardewerk is te dateren in de 14 e en 15e eeuw. Nieuwetijdsaardewerk Dit is in de volgende drie categorieën te verdelen: roodbakkend, steengoed en industrieel wit. Roodbakkend aardewerk vormt de grootste groep van de drie categorieën, in totaal werden er acht fragmenten aangetroffen, waarvan twee bodemscherven, één randfragment en vijf wandfragmenten. Het randfragment kan worden toegeschreven aan een bord of schaal, dat dateert uit vermoedelijk de 15e of 16e eeuw. De twee bodemfragmenten zijn van een voorraadpot. De structuur van de scherven is erg grof met aan de binnenkant een dikke laag glazuur. Dergelijke potten kunnen in de 18 e of 19e eeuw worden gedetermineerd. De vijf wandfragmenten zijn zo klein dat moeilijk is vast te stellen aan welk gebruiksvoorwerp ze toebehoren. Wel staat vast dat ze dateren uit de 18e of 19e eeuw. Dit gezien de dikte, het glazuur en structuur van de scherven.
3 Het steengoed dat is aangetroffen tijdens het onderzoek behoort toe aan een 18 e of 19e eeuwse mineraalwaterfles, die is vervaardigd in Westerwald, een plaats in het Duitse Rijnland. Als laatste is er ook nog een randje industrieel wit aangetroffen. De scherf is versierd met een blauw witte glazuur, en behoort waarschijnlijk aan een bord toe. Vermoedelijk stamt deze scherf uit de tweede helft van de 19e eeuw. Invoegen afbeelding 3 Bouwkeramiek In totaal zijn er 133 vondsten in bouwkeramiek aangetroffen. Gezien de situatie van het onderzoeksterrein behoren alle 133 fragmenten vrijwel zeker toe aan de kerk en/of de toren. De aangetroffen vondsten kunnen in de volgende categorieën worden ingedeeld: plavuizen (31), bakstenen (10), leisteen (68), dakpannen (21), mortel (3). Van de 31 aangetroffen plavuizen zijn er drie compleet, één rode en twee grijze. De overige zijn allemaal fragmenten. De fragmenten hebben evenals de complete plavuizen allemaal een rode of grijze kleur. Misschien lagen de plavuizen in de kerk in een patroon waar rood en grijs werd afgewisseld. Daar is echter geen bewijs voor gevonden. De complete plavuizen zijn opgemeten en waar mogelijk ook de grotere fragmenten. De globale afmetingen zijn 17 x 17 x 3,5 cm. Gezien de overeenkomende maten van de plavuizen is het zeer aannemelijk dat de meeste uit dezelfde tijd stammen. Hoogstwaarschijnlijk zijn die te dateren in de 18e eeuw; de kerk is echter gebouwd in de 15e eeuw. Hieruit kunnen we voorzichtig concluderen dat de kerk en/of de toren in de 18e eeuw een nieuwe vloer heeft gekregen. Tijdens het onderzoek zijn tien bakstenen geborgen. Hiervan waren er twee compleet. De bakstenen zijn eveneens opgemeten. Opvallend is dat de bakstenen erg groot zijn (23 x 10 x 5 cm) en vrijwel dezelfde afmetingen hebben. Onder de aangetroffen bakstenen bevinden zich een vijftal stenen die erg slecht zijn van kwaliteit; bij een van de stenen zit zelfs een baksteen aan een andere vastgebakken. Tijdens de productie van bakstenen mislukt er vaak een aanzienlijk aantal. Ze werden niet weggegooid maar gewoon gebruikt, vaak als fundering, in dit geval voor de kerk. De stenen die op de onderzoekslocatie werden aangetroffen zijn waarschijnlijk allemaal van de eerste fase van de kerk, dus uit de 15e eeuw. Kerkdaken werden vroeger vaak bedekt met leien. Er werden slechts fragmenten leisteen aangetroffen, in totaal 68, waardoor de afmeting van de leien niet kon worden vastgesteld. De leien werden met een nagel op de houten balken vastgezet. In 24 fragmenten zitten kleine gaatjes waar de nagel door heen geslagen werd. In een van de aangetroffen fragmenten zit een gat, met daarin nog een deel van een nagel. Bij het onderzoek naar de toren zijn ook 21 fragmenten van grijze dakpannen aangetroffen, deze dateren vermoedelijk uit de 19e eeuw. Een mogelijke verklaring voor het aantreffen van deze dakpannen zou kunnen zijn dat tijdens de restauratie van de toren in 1803, die daarbij ook een nieuwe spits kreeg, dakpannen zijn gebruikt. Metaal Onder de 63 metaalvondsten bevinden zich zeven bronsslakken, dit zijn typische vondsten voor een kerkterrein. De klokken die in de kerktoren werden gehangen, waren veel te zwaar om van elders naar de locatie te vervoeren, daarom werden de klokken plaatselijk gegoten. Waarschijnlijk behoren de slakken toe aan de klokken die in 1490 in de toren werden gehangen. Vergelijkbare vondsten zijn ook aangetroffen op anderen kerkterreinen, zoals bij de oude Catharinakerk in Eindhoven en de Oude Toren in Woensel.
4 Op het terrein is met een metaaldetector een aantal zeer gave munten gevonden: een halve munt van vermoedelijk Jan III, deze munt is tussen 1312 en 1355 in Brabant geslagen een mijt van Philips de Schone geslagen tussen 1482 en 1506 geslagen in Brabant een hertogelijke duit van Philips II 1597, geslagen in Antwerpen een oord van Albrecht en Isabelle 1607/1609 geslagen in Den Bosch Een duit uit Westfriesland daterend tussen 1629 en Het is een vervalsing, die in Reckheim is geslagen: daar werden allerlei munten vervalst een ½ cent van Koning Willem I. Deze is geslagen in Brussel of Utrecht; de voorzijde van de munt is echter te ver afgesleten om de exacte plaats te bepalen een dubbeltje van Koningin Juliana uit Een andere metaalvondst betreft een messing knoopje uit de 16e of 17e eeuw. De tijdens het onderzoek aangetroffen 14 stukken ijzer zijn te versleten of te verroest om te kunnen determineren. De overige metaalvondsten zijn allemaal in de 20e eeuw te dateren. Pijpaarde Tot aan het begin van de 20e eeuw rookte men uit pijpen die waren gemaakt van witbakkende klei. Van dergelijke kleipijpen zijn vier fragmenten aangetroffen, drie fragmenten van stelen en één fragment van een ketel. Gezien de formaten dateren de pijpen uit de 18e of 19e eeuw. Invoegen afbeelding 4 Glas Glas vormt een kleine categorie onder het aangetroffen vondstmateriaal, in totaal werden er drie fragmenten aangetroffen, twee fragmenten behoren aan flessen toe, één fragment betreft een klein stukje vensterglas. De glasscherven kunnen worden gedetermineerd in de 18e of 19e eeuw Hout De 11 stukken hout zijn afkomstig van een (half) vergane paal of balk van een zachte houtsoort. Menselijk bot Onder de vondsten bevindt zich een klein botfragment. Vermoedelijk behoort het toe aan een mens. Het is echter niet vast te stellen om welk skeletdeel het gaat, ook is niet te bepalen hoe oud het is. Natuursteen In kerken is vaak veel natuursteen verwerkt in pilaren, sluitstenen, doopvont etc. Bij de vondsten van natuursteen is één bewerkt fragment, vermoedelijk Naamse hardsteen. Het is echter zo klein dat niet te bepalen is welke functie dit stuk natuursteen heeft gehad. Onder de vondsten bevindt zich een drietal straatstenen, waaronder een zogenaamd kinderkopje. Het is niet te zeggen wanneer de stenen bewerkt zijn. De overige vondsten van natuursteen zijn splinters, waaraan geen duidelijke functie kan worden toegekend. Invoegen afbeelding 5 Conclusie Bij het veldonderzoek uit 2008 zijn verschillende materialen gevonden die zeker met de kerk te maken hebben. Daarnaast zijn er materialen aangetroffen van vóór het bestaan van de kerk. Dit kan betekenen dat op die plek al eerder menselijke activiteiten waren. Dit is heel waarschijnlijk omdat enkele honderden meters in westelijke richting, op het gebied De Luistruik bij een archeologische opgraving in 2009, een aantal huisplattegronden en een waterput zijn gevonden die dateren uit de ijzertijd en de middeleeuwen. 5
5 Naschrift van de redactie In vervolg op het veldonderzoek van 2008, werd in overleg met de gemeente en de eigenaar van de grond, de H. Clemensparochie, bekeken of de fundamenten van de kerk blijvend zichtbaar gemaakt konden worden. Dit om de belangrijke historische waarde van het gebied voor het publiek beleefbaar te maken. Uiteindelijk kon dit worden gerealiseerd. Het terrein in de naaste omgeving van de fundamenten werd opgeschoond en de boom die een risico voor de fundamenten vormde, werd met wortel en tak opgeruimd. De contouren van de fundering van de toren werden bovengronds gemarkeerd met schanskorven. Het geheel, dat als een monument voor de voormalige toren kan worden beschouwd, ligt nu te midden van het opgeschoonde terrein. Op 9 mei 2013 vond tijdens de regionale Torendag 2013 de feestelijke opening van het terrein met het nieuwe monument plaats. Invoegen afbeelding 6 Te plaatsen afbeeldingen Afbeelding 1- De toren door Vincent van Gogh in 1885 geschilderd Afbeelding 2: de fundamenten (tekening Maria Brokken) Afbeelding 3: fragmenten van middeleeuws en nieuwetijdsaardewerk (foto Devon de Jong) Afbeelding 4: fragmenten van kleipijpen(foto Devon de Jong)
6 Afbeelding 5: fragmenten natuursteen(foto Devon de Jong) Afbeelding 6: het op 9 mei 2013 in gebruik genomen heringerichte terrein (foto???) Noten 1 Jacques Gerritse en Hans Korpershoek, De torenfundamenten van de oude H. Clemenskerk- Een aanzet tot herwaardering van een cultuurhistorisch belangrijk gebied, De Drijehornickels, december 2008, p Nico Nagtegaal, Kerken en kapellen langs Nuenens wegen en paden - De H. Clemenskerk van Nuenen, De Drijehornickels, april 1997, p J. Coenen, Gegeven Sint Barbaradag Een overzicht van de geschiedenis van Nuenen, Gerwen en Nederwetten, 2000, p De vlaktekening werd vervaardigd door Huub de Jong. Henk Wijn, Jacques Gerritse en Devon de Jong. Maria Brokken heeft de veldtekening overgetrokken en ingekleurd. De veldfoto s zijn gemaakt door Dirk Vlasblom en Jacques Gerritse. De vondsten, opgeslagen in het Archeologische Centrum Eindhoven en Helmond, zijn gedetermineerd door Devon de Jong. 5 Hans Korpershoek en Jacques Gerritse, Tot op de bodem uitgezocht Deel 1: Een archeologische opgraving op de Luistruik, De Drijehornickels, april 2012, p.2-9.
(bandeliersluiting) (verschillende zalfpotjes)
In de stortgrond afkomstig uit deze put langs de Kanaalschans werden veel metalen voorwerpen aangetroffen met de metaaldetector. Onder andere is met de detector een ronde penning van lood gevonden. Op
Nadere informatieProefopgraving in de tuin van het voormalige Gereformeerd Weeshuis aan de Havenstraat te Woerden door Elly E. v.d. Busse-Bruin
Proefopgraving in de tuin van het voormalige Gereformeerd Weeshuis aan de Havenstraat te Woerden door Elly E. v.d. Busse-Bruin Inleiding De toestemming van het bestuur van het Dienstencentrum maakte het
Nadere informatie1 2 1 151 18 IJzer Werktuig/ gereedschap (onderdeel) - Nieuwe tijd C Recent uitgeselecteerd
1 2 1 151 18 IJzer Werktuig/ gereedschap (onderdeel) - Nieuwe tijd C Recent uitgeselecteerd 2 2 1 151 18 IJzer Werktuig/ gereedschap (onderdeel) - Nieuwe tijd C Recent uitgeselecteerd 3 2 1 2001 16 IJzer
Nadere informatieArgeologysk Wurkferbân.
Argeologysk Wurkferbân. Archeologische begeleiding duikactiviteit Dongjumer waterpoort Franeker. Op verzoek van mevrouw W. Stienstra-Streekstra van de gemeente Franekeradeel, zulks na overleg met de provinciaal
Nadere informatieAWP-VERSLAG-WAARNEMING 2010-01-OCB (PURMEREND)
AWP-VERSLAG-WAARNEMING 2010-01-OCB (PURMEREND) Locatie 15 Westerstraat Purmerend ARCHEOLOGISCHE WERKGROEP PURMEREND Neckerstraat 11 1441 KT Purmerend Project AWP Purmerend 2010-01-OCB Locatie onderzoeksgebied
Nadere informatieOpgraving Davidstraat-Romeinstraat Enkhuizen. Een eerste stand van zaken.
Opgraving Davidstraat-Romeinstraat Enkhuizen. Een eerste stand van zaken. In de vroege zomer van 2017 heeft Archeologie West-Friesland een opgraving uitgevoerd tussen de Davidstraat, Romeinstraat en Korte
Nadere informatieAWP-VERSLAG-WAARNEMING OCB (PURMEREND)
AWP-VERSLAG-WAARNEMING (PURMEREND) Locatie 11 Nieuwstraat Purmerend ARCHEOLOGISCHE WERKGROEP PURMEREND Neckerstraat 11 1441 KT Purmerend Project AWP Purmerend Locatie onderzoeksgebied Administratieve gegevens
Nadere informatieHET WITTE KERKJE VAN NOORDWIJKERHOUT
HET WITTE KERKJE VAN NOORDWIJKERHOUT Midden in het dorp Noordwijkerhout ligt een alleraardigst witgepleisterd zaalkerkje, waarvan de ingebouwde, door een zeer hoge spits gedekte Westtoren uit de eeuw stamt
Nadere informatieLocatie Zandoerleseweg, perceel 845 Datum onderzoek 21 Juni 2010 Datum evaluatieverslag 21 juni 2010 Opstelier evaluatieverslag
Locatie Zandoerleseweg, perceel 845 Datum onderzoek 21 Juni 2010 Datum evaluatieverslag 21 juni 2010 Opstelier evaluatieverslag Mirjam Brouwer Goedkeuring evaluatieverslag Jos van der Weerden Locatie.
Nadere informatieARCHEOLOGISCH ONDERZOEK GEMEENTE URK WIJK 4-46
ARCHEOLOGISCH ONDERZOEK GEMEENTE URK WIJK 4-46 AWN AFDELING 21 RAPPORT nr. 2006-2 Legenda ii". WA.Vf'lEl.INGi'N ~ \/arosnaf!.oingfh ;mel O «c)tdn) h;3'l~ W b... t-- " l '~. ~~fij b lwdl ~ :;;.... - t.à:;ij
Nadere informatieBeschrijving schaal van Oegstgeest. Figure 1: Bovenaanzicht van de schaal. Foto: Restaura, Haelen.
Beschrijving schaal van Oegstgeest Figure 1: Bovenaanzicht van de schaal. Foto: Restaura, Haelen. Figure 2: Onderaanzicht van de schaal. Foto: Restaura, Haelen. De schaal heeft een diameter van 21 centimeter
Nadere informatieBrugge, Sint-Salvatorskathedraal
Komvest 45 8000 Brugge T +32 [0]50 44 50 44 F +32 [0]50 61 63 67 E info@raakvlak.be www raakvlak.be Brugge, Sint-Salvatorskathedraal Dossiernr. 2010/067 onderzoek t.h.v. het koorgestoelte Elisabeth Van
Nadere informatieevaluatierapport zaltbommel-ruiterstraat 8 archeologische begeleiding
evaluatierapport zaltbommel-ruiterstraat 8 archeologische begeleiding 1 1 inleiding Van vrijdag 19 september tot en met dinsdag 23 september 2014 heeft VUhbs archeologie in opdracht van de familie van
Nadere informatieVerslag proefonderzoek Noorddijkerweg 32. Dinsdag
Verslag proefonderzoek Noorddijkerweg 32 Dinsdag 20.2.2007 Aanwezig: gemeente Groningen: Gert Kortekaas en Marcel Verkerk Fam. Scholten (eigenaren) Cor Holstein (architect) Doel van het vooronderzoek:
Nadere informatieKoker. Shute. Stortkanalen in muren Shutes in walls
Shute I UDC 69.027.4 RVblad 01-1 Stortkanalen in muren Shutes in walls G. Berends Deze bijdrage is bedoeld als een aanzet tot het onderwerp en om meer bekendheid te geven aan het fenomeen, de documentatie
Nadere informatieMET KWAST EN VERGROOTGLAS
LES 3 Activiteit Doel Duur Lesmateriaal MET KWAST EN VERGROOTGLAS Determineren van archeologische vondsten De leerling kan met hulpmiddelen een eenvoudige historische bron dateren en het gebruik omschrijven
Nadere informatiein plakje yn Wymbrits.
Wolsum in plakje yn Wymbrits. Enkele aantekeningen van een archeologische begeleiding door het Argeologysk Wurkferbân van de Fryske Akademy van de restauratie van de hervormde kerk te Wolsum. De begeleiding
Nadere informatie6.3. Analyse en interpretatie van de grondsporen Algemeen
6.3. Analyse en interpretatie van de grondsporen 6.3.1. Algemeen In totaal werden er tijdens het vlakdekkend onderzoek 31 sporen geregistreerd in het vlak. Vijf ervan kwamen ook reeds tijdens het vooronderzoek
Nadere informatieRAPPORTAGE VONDSTMELDING Lier, Kardinaal Mercierplein
RAPPORTAGE VONDSTMELDING Lier, Kardinaal Mercierplein I. Verslaggever: Sofie Debruyne Vlaams Instituut voor het Onroerend Erfgoed Koning Albert II-laan 19 bus 5 1210 Brussel 02-481 80 41 / 0473-96 70 71
Nadere informatieVerslag onderzoek van door leden van de Amateur Tuindervereniging Arentsburgh verzamelde scherven
Verslag onderzoek van door leden van de Amateur Tuindervereniging Arentsburgh verzamelde scherven Vondsten uit de grond van de ATV Arentsburgh De grond van deze vereniging ligt in de directe omgeving van
Nadere informatieArcheologische waarneming Sint Joriskerk Haerdawei 1 Oosterbierum 2017
Archeologische waarneming Sint Joriskerk Haerdawei 1 Oosterbierum 2017 Door: Jan Veltman, Henk Baron en Akkie Visser leden Archeologisch Wurkverban en werkgroep Archeologie Leeuwarden. Wanneer: woensdag
Nadere informatieBIJLAGE 2 LESBRIEF BEZOEK DE KERK!
EDE VROEGER EN NU Erfgoedleerlijn Ede BIJLAGE 2 LESBRIEF BEZOEK DE KERK! voor groep 5 t/m 8 EDE VROEGER EN NU Erfgoedleerlijn Ede MONUMENTEN bezoek de kerk Lesbrief Tijdens je bezoek aan de kerk onderzoek
Nadere informatieBoni pastoris est tondere pecus, non deglubere*
Boni pastoris est tondere pecus, non deglubere* Bewoning uit de prehistorie, Romeinse tijd en middeleeuwen te Lieshout, Nieuwenhof-Noord J.F. van der Weerden M.C. Brouwer met bijdragen van: S. van Daalen,
Nadere informatieQuick scan archeologie Vaartstraat Loonsevaert (perceel 2954), Kaatsheuvel gemeente Loon op Zand
Quick scan archeologie Vaartstraat Loonsevaert (perceel 2954), Kaatsheuvel gemeente Loon op Zand 12 augustus 2010 Inleiding Het plangebied ligt in het noorden van de bebouwde kom van Kaatsheuvel in de
Nadere informatieOver de kerk van Marum
Over de kerk van Marum De kerk van Marum is een van de oudste bakstenen kerken in Groningen. Het oudste gedeelte, het koor, dateert uit de 12 e eeuw. De toren is 13 e -eeuws. De preekstoel werd in 1826
Nadere informatiePlan van aanpak begeleiding aanleg bouwput Helmond-Stiphout, Geeneind
Plan van aanpak begeleiding aanleg bouwput Helmond-Stiphout, Geeneind Kwaliteitseisen http://www.cultureelerfgoed.nl/werken/wetten-enregels/vergunningen/formulier-toestemming-onderzoek-amateurverenigingen
Nadere informatiePlan van Aanpak. PvA A I / Johan de Wittlaan 13 te Woerden (gemeente Woerden) 1
Plan van Aanpak Johan de Wittlaan 13 te Woerden (gemeente Woerden) Projectnr. A16-085-I, september 2016, versie: 1 Auteur: dr. P.T.A. de Rijk Verkennend booronderzoek Veldwerk Inleiding: Onderzoeksvragen:
Nadere informatieZuidnederlandse Archeologische Notities
Verslag opgraving Elst Dorpsstraat 92 Miel Schurmans Zuidnederlandse Archeologische Notities 16 Amsterdam 2004 Archeologisch Centrum Vrije Universiteit - Hendrik Brunsting Stichting Opdrachtgever : Gemeente
Nadere informatieEen grape van Hafnerwaar. Hafner werd grotendeels geproduceerd in Keulen.
Servies uit de periode 1400 tot 1600 uit de waterput de families Reintgen Ophaevens of Gerrit ten Holler of Jacob Armtzen. s-heerenberg Kellenstraat. 51 52 30.38 N 6 C14 39.38 O Hoogte Nap. 18 m Een Hafnerwaar.
Nadere informatieAWN afd.23 AVKP ARCHEOLOGISCH ONDERZOEK STIPHOUT-GEENEIND. Gemeente Helmond. Huub de Jong en Devon de Jong
AWN afd.23 AVKP ARCHEOLOGISCH ONDERZOEK STIPHOUT-GEENEIND Gemeente Helmond Huub de Jong en Devon de Jong December 2012 1 Inhoud Auteurs Redactie Ontwerp omslag en lay-out Foto s vondsten Foto s sporen
Nadere informatieARGEOLOGYSK WURKFERBAN
ARGEOLOGYSK WURKFERBAN HASKERDIJKEN: klooster Hasker Convent. Inleiding: In 2015 vonden er kadeverhogingen- en verbredingen plaats aan de oostzijde van het vaarwater tussen Akkrum en Haskerdijken. Tevens
Nadere informatieInhoudsopgave Inhoudsopgave...2 1. Geschiedenis...3 2. Interieur...4 3. Copy...5
De Kerk Inhoudsopgave Inhoudsopgave...2 1. Geschiedenis...3 2. Interieur...4 3. Copy...5 2 1. Geschiedenis De grote bevolkingsgroei in de tweede helft van de 14de eeuw maakte het noodzakelijk nieuwe kerken
Nadere informatieDe Kapelle van Haskerdijken
De Kapelle van Haskerdijken van kapel tot De Kapelle Volgens de schaarse middeleeuwse bronnen zou op de plek van het huidige kerkje van Haskerdijken rond 1200 al een kleine kapel hebben gestaan met daarin
Nadere informatieMiddenbeemster, Korenmolen De Nachtegaal
Inleiding In opdracht van Cultureel Erfgoed Noord-Holland heeft op 1 december 2010 een kort onderzoek plaatsgevonden naar de opbouw en datering van de lage voetmuur van de korenmolen De Nachtegaal, gelegen
Nadere informatie1 ste OPDRACHT - Maquette
Naam... Klas... 1 ste OPDRACHT - Maquette 1a Zet de maquette van de Domkerk voorzichtig in elkaar, zoals hij te zien is op de plattegrond hieronder. 1b Zet de nummers op de juiste plaats in de tekening
Nadere informatieTabakspijpen van diverse Kleine Projecten in Gorinchem
Tabakspijpen van diverse Kleine Projecten in Gorinchem Jan van Oostveen Binnen deze rapportage staan de tabakspijpen uit diverse kleine projecten centraal. Bastion V (1999) De vondsten van dit onderzoek
Nadere informatieHet archeologisch onderzoek van de kapel Onze-Lieve-Vrouw van Zeven Weeën te Vreren (Tongeren)
Het archeologisch onderzoek van de kapel Onze-Lieve-Vrouw van Zeven Weeën te Vreren (Tongeren) Opdrachtgever: Kerkfabriek Sint-Medarus December 2008 - januari 2009 Caroline Vandegehuchte (bouwhistorica)
Nadere informatieARCHEOLOGISCHE KRONIEK
ARCHEOLOGISCHE KRONIEK door H. Suurmond-van Leeuwen In november 1987 verscheen de negende jaargang van Bodemonderzoek in Leiden. In het overzichtsartikel wordt aandacht besteed aan de vele locaties in
Nadere informatieSPOREN OP SPOREN OPSPOREN
SPOREN OP SPOREN OPSPOREN Eén van de vroegste sporen is natuurlijk een scherf van een pot. Nog leuker word zo'n vondst als er sporen van versiering op aanwezig zijn. Hier ziet u een paar van deze vroege
Nadere informatieArchol bv. Ivo van Wijk. Voorlopig verslag Archeologische Opgraving Plangebied Joannes Riviusstraat te Elsloo, gemeente Stein
2012 Archol bv Ivo van Wijk Voorlopig verslag Archeologische Opgraving Plangebied Joannes Riviusstraat te Elsloo, gemeente Stein Voorlopig verslag Archeologische Opgraving Plangebied Joannes Riviusstraat
Nadere informatie7. BESCHRIJVING VAN DE VONDSTEN
91 7. BESCHRIJVING VAN DE VONDSTEN Hieronder wordt een chronologisch overzicht gegeven van de aangetroffen ceramiek op de Borchtsite. Ceramiek is doorgaans het voornaamste dateringsmiddel bij archeologisch
Nadere informatieAWN veldverkenning 17-12-2011 Locatie: Laakse Slenk Hulkesteinsebos. Gemeente: Zeewolde Kavel:OZ35/36
AWN veldverkenning 17-12-2011 Locatie: Laakse Slenk Hulkesteinsebos. Gemeente: Zeewolde Kavel:OZ35/36 Aanleiding voor de verkenning is de recent gegraven Laakse Slenk. De Slenk is aangelegd op een terrein
Nadere informatieDe Limfa zat er niet voor niets
Veel waterputten gevonden bij archeologisch onderzoek De Limfa zat er niet voor niets HARRY BENSCHOP Tijdens het veldwerk voor het archeologisch onderzoek op het voormalige Limfa-terrein aan de Chaamseweg
Nadere informatieNota met aanbevelingen Antwerpen Oudeleeuwenrui
Nota met aanbevelingen Antwerpen Oudeleeuwenrui De nota met aanbevelingen omvat: - een allesporenplan van de opgravingsputten op leesbare schaal (pdf-bestand); - een korte beschrijving van de resultaten
Nadere informatieARCHEOLOGISCHE WAARNE- MING AAN DE MOLENSTRAAT TE GORINCHEM (BLAUWE TOREN) HOLLANDIA reeks 9
ARCHEOLOGISCHE WAARNE- MING AAN DE MOLENSTRAAT TE GORINCHEM (BLAUWE TOREN) HOLLANDIA reeks 9 COLOFON Hollandia reeks nr. Titel: Archeologische waarneming aan de Molenstraat te Gorinchem (Blauwe Toren)
Nadere informatieAardewerken pot Vraag: hoe weet de onderzoeker hoe oud het voorwerp is?... Munten Vraag: hoe weet de onderzoeker hoe oud het voorwerp is?...
WERKBLAD 1 HET WERK VAN DE ARCHEOLOOG Kruis aan welk materiaal jij met je groepje onderzoekt. Bekijk de film en zoek het antwoord op de vraag. Aardewerken pot Vraag: hoe weet de onderzoeker hoe oud het
Nadere informatieAaldert Huisman, Oldemarkt
Aalrt Huisman, Olmarkt 0205 0205 Ossenzijl Lageweg [02 = Ossenzijl; 05 = locatie] Omschrijving: Een flink groot perceel, dat wordt omgezet van weiland naar rietland. Dit gebeurt met een afgraving en van
Nadere informatieArcheologisch onderzoek begeleiding Kevelderstraat Groenlo GRONTMIJ ARCHEOLOGISCHE RAPPORTEN 68
Archeologisch onderzoek begeleiding Kevelderstraat Groenlo GRONTMIJ ARCHEOLOGISCHE RAPPORTEN 68 Archeologische begeleiding Kevelderstraat Groenlo GRONTMIJ ARCHEOLOGISCHE RAPPORTEN 68 Definitief ISSN 1573-5710
Nadere informatieSAMENVATTING GEOLOGIE / BODEM - BODEMKWALITEIT
SAMENVATTING GEOLOGIE / BODEM - BODEMKWALITEIT Geologie Over het algemeen geldt dat de toplaag van 0,0 tot 0,5 m mv. zal bestaan uit opgebrachte zand/grond dat plaatselijk (licht) puinhoudend is. Ter plaatse
Nadere informatieArcheo-rapport 77 Het archeologisch vooronderzoek aan het Gemeenteplein 8 te Kontich
Archeo-rapport 77 Het archeologisch vooronderzoek aan het Gemeenteplein 8 te Kontich Kessel-Lo, 2011 Studiebureau Archeologie bvba Archeo-rapport 77 Het archeologisch vooronderzoek aan het Gemeenteplein
Nadere informatieVerslag vondstmelding: Eiermarkt 12 (Café Pick), 8000 Brugge
Verslag vondstmelding: Eiermarkt 12 (Café Pick), 8000 Brugge Tijdens verbouwingswerken aan het café Pick aan de Eiermarkt 12 te Brugge werd op 13 januari 2010 een vondstmelding gedaan van een oude riolering.
Nadere informatieEvaluatiebrief Archeologisch onderzoek 58915 Sevenum-Beatrixstraat IVO-P
Postbus 297 6900 AG Zevenaar Ringbaan Zuid 8a 6905 DB Zevenaar tel. 0316-581130 fax 0316-343406 info@archeodienst.nl www.archeodienst.nl Archeodienst BV, Postbus 297, 6900 AG Zevenaar Evaluatiebrief Archeologisch
Nadere informatieDe toren van de Oude Kerk weer in de steigers.
RESTAURATIE VAN DE TOREN VAN DE OUDE KERK door J.E.J. Hilhorst De toren van de Oude Kerk zal voor het verrichten van restauratiewerkzaamheden, na een periode van ca. 85 jaar, weer in de steigers worden
Nadere informatie') G. van Klaveren Pzn.,..De Morgenster en Sterkenburg" in Maandblad Oud- Utrecht 1930, 5e jaargang, blz. 33.
VONDSTEN EN RESTAURATIES TE UTRECHT Stadsmuur bij het bolwerk Sterrenburg. In het julinummer van het maandblad Oud-Utreoht is reeds even vernield, dat tijdens graafwerkzaaraheden achter het fysisch laboratorium
Nadere informatieIeper, Grote Markt 33 / D hondtstaat
Ieper, Grote Markt 33 / D hondtstaat Rapportage vondstmelding Ieper, Grote Markt 33 / D hondtstaat I. Verslaggevers: *Naam, adres, contactgegevens, functie van de opstellers van het rapport en datum melding.
Nadere informatieQuickscan Inleiding Resultaten quickscan
Quickscan Kenmerk Betreft 1 Inleiding Provincie Noord-Holland heeft het voornemen om de provinciale weg N244 tussen de A7 bij Purmerend en de N247 bij Edam-Volendam op te waarderen tot een regionale weg.
Nadere informatieRaakvlak Rapport Archeologisch onderzoek op het Hof van Praet te Oedelem
Pakhuizen Komvest 45 8000 Brugge www.raakvlak.be info@raakvlak.be Raakvlak Rapport Archeologisch onderzoek op het Hof van Praet te Oedelem Brugge 2009 1 Inleiding: Het hof van Praet is vandaag gelegen
Nadere informatieOpwindende ontdekkingen in oud-oosterhout! Wo uter is
rcheobode Opwindende ontdekkingen in oud-oosterhout! Wo uter is archeoloog. Hij hoort bij de groep archeologen die nu aan het opgraven is in Oosterhout in het gebied Vrachelen. Daar wordt over een jaar
Nadere informatieWaarderend Archeologisch Onderzoek te Oudenburg, kantine voetbalplein (Bekestraat)
Waarderend Archeologisch Onderzoek te Oudenburg, kantine voetbalplein (Bekestraat) (28 en 29 oktober 2009) Oudenburg, 2009 Colofon Archeologisch Rapport Oudenburg 4 Waarderend archeologisch Onderzoek te
Nadere informatieV&L. Selectiebesluit archeologie Breda, Klokkenberg. Bijlage 5 bij besluit 2017/2000-V1
Gemeente Breda Ruimtelijke Ontwikkeling Bureau Cultureel Erfgoed Erfgoedbesluit 2009-22 V&L Bijlage 5 bij besluit 2017/2000-V1 Selectiebesluit archeologie Breda, Klokkenberg Ruimtelijke Ontwikkeling Controle
Nadere informatieBijlage 1 Aanvullend advies archeologisch onderzoek, Wozoco Giessenburg, Neerpolderseweg 19, Giessenburg, Gemeente Giessenlanden
Bijlage 1 Aanvullend advies archeologisch onderzoek, Wozoco Giessenburg, Neerpolderseweg 19, Giessenburg, Gemeente Giessenlanden 0 SOB Research, 26 juni 2014 1 1. Archeologisch onderzoek 1.1 Inleiding
Nadere informatieDR WILLEM VAK DER HELM. VAN LANSCHOT, 110
DE EN HAAR WINDVAAN De Koepoort, afgebroken in 1864, was niet de eerste poort van die naam doch de tweede. In gaf Hertog verlof aan de stad Leiden tot het optrekken van muren en poorten rondom de stad.
Nadere informatieDe steenhuizen in Noord- en Zuidbroek.
De steenhuizen in Noord- en Zuidbroek. Een van de belangrijkste en tevens meest tijdrovende onderdelen van onze hobby (het zoeken met de metaaldetector) is het opsporen van oude bewoningsresten. Vele uren
Nadere informatie4-Een vondst beschrijven
UITLEG VOOR DE LEERKRACHT Wanneer een archeoloog een vondst opgraaft, vindt hij/zij vaak alleen nog maar scherven terug. Daarom kan de archeoloog niet zomaar weten wat de vondst precies voorstelt en waarvoor
Nadere informatieADDENDUM 10. Werkput 5
Asse-Kalkoven, / en /3 Rapporten Agilas vzw / ADDENDUM. Werkput.. Inleiding Enkele dagen na het indienen van het conceptrapport, deelden de nutsmaatschappijen mee dat de sleuven voor de aansluiting van
Nadere informatieEen oppervlaktekartering in plangebied Barneveld-Noord. Archol. S. Baas
Een oppervlaktekartering in plangebied Barneveld-Noord Archol S. Baas 435 Archol Een oppervlaktekartering in plangebied Barneveld-Noord Sven Baas Colofon Archol Rapport 435 Een oppervlaktekartering in
Nadere informatieOpgravingen in Ruien - Rosalinde (gem. Kluisbergen) : van een prehistorisch kampement uit de ijstijd tot de Romeinse periode
Opgravingen in Ruien - Rosalinde (gem. Kluisbergen) : van een prehistorisch kampement uit de ijstijd tot de Romeinse periode Het onderzoeksgebied vanuit de lucht bekeken (Foto: Birger Stichelbaut). De
Nadere informatieARCHEOLOGISCHE KRONIEK
ARCHEOLOGISCHE KRONIEK door H. Suurmond van In het afgelopen jaar het nodige bodemonderzoek verricht. Aan de Haarlemmerstraat nr. 100 een aantal panden gesloopt ten behoeve van de vestiging van A Nederland.
Nadere informatieAWP-VERSLAG-WAARNEMING OCB. Locatie 1 Kanaalkade Purmerend. ARCHEOLOGISCHE WERKGROEP PURMEREND Neckerstraat KT Purmerend
AWP-VERSLAG-WAARNEMING Locatie 1 Kanaalkade Purmerend ARCHEOLOGISCHE WERKGROEP PURMEREND Neckerstraat 11 1441 KT Purmerend Project AWP Purmerend Locatie 1 onderzoeksgebied Administratieve gegevens van
Nadere informatieRestauratie Dorpskerk Woubrugge januari october 2014
Restauratie Dorpskerk Woubrugge januari october 2014 Plan Stabiliseren van het hele kerkgebouw zodat ongelijkmatig verzakken wordt voorkomen. Er wordt niet geprobeerd de kerk weer recht te zetten. Niemand
Nadere informatiespoor.nummer spoor.nummer
spoor.nummer 000201 kelder oriëntatie:nz type: enkelvoudige kelder overwelfd. waarschijn deel van dubbele kelder (hist) baksteen formaten algemeen: 19 x 9,5 x 4 opmerkingen: afwijkende orientatie (vanwege
Nadere informatiePottenbakkersovens in Landgraaf
Pottenbakkersovens in Landgraaf Schaesberg, Steenfabriek Russel, Dr. Calsstraat In 1921 twee ovens uit verschillende tijdsperken met vondsten uit de vroege en volle middeleeuwen. Ook in 1926 werd nog aardewerk
Nadere informatieInformatiekaart Sint Walburgiskerk. Werkgroep Bouwhistorie Zutphen. Walburgiskerk
Informatiekaart Sint Walburgiskerk Walburgiskerk De Walburgiskerk is de oudste kerk van Zutphen en heeft daarmee ook de oudste toren van de stad! Een landmark in de stad, bekroond met een gouden bol en
Nadere informatieAdres: Derringmoerweg 7 Plaats: Arnemuiden Gemeente: Middelburg eventueel (centrum)coördinaat (en):
memo van Bram Silkens/ Bernard Meijlink afdeling Ruimtelijk Beleid Datum Contact 31-05-2013 Walcherse Archeologische Dienst (gemeenten Middelburg, Veere en Vlissingen) postbus 70 4330 AB Middelburg b.meijlink@middelburg.nl
Nadere informatieDe gebouwen en stijlen in chronologische volgorde
De gebouwen en stijlen in chronologische volgorde STIJL GEBOUW LOCATIE Romaans Oude Kerk (toren) Naaldwijk Gotisch Oude Kerk (kerkgebouw) Naaldwijk Renaissance Oude Raadhuis Naaldwijk Classicisme Nederhof
Nadere informatieRapportage vondstmelding Sint-Dionysiuskerk Geluwe, gemeente Wervik (West-Vlaanderen) Maart 2010
Rapportage vondstmelding Sint-Dionysiuskerk Geluwe, gemeente Wervik (West-Vlaanderen) Maart 2010 Vergunningsnummer 2010/104 Sofie Vanhoutte Rapportage vondstmelding Sint-Dionysiuskerk, Geluwe, West-Vlaanderen
Nadere informatieDe presentatie rond de trap
Kijktocht OER! Plus 6000 jaar geleden woonden er al mensen in dit gebied. Het is de prehistorie; de tijd van de jagers en boeren. De mensen noemen we Swifterbantmensen. Deze kijktocht helpt je ontdekken
Nadere informatieDrempt. Rapport Ned. 52. Gld. 4.
Drempt. Rapport Ned. 52. Gld. 4. Vraagstelling. Wat zijn de maten, versieringen en vorm van de van de kerk van Drempt (kaart afb. 1) gerapporteerde grafplaat uit de (ruim te nemen) 12 e eeuw? Wat is zijn
Nadere informatieDe fabriek van Carp aan de Kanaaldijk N.W. Hier heeft vanaf ca tot ca het Oude Huys gestaan. RHCe, fotocollectie nr
1. t Oude Huys De fabriek van Carp aan de Kanaaldijk N.W. Hier heeft vanaf ca. 1175 tot ca. 1350 het Oude Huys gestaan. RHCe, fotocollectie nr. 103079. Met de naam Oude Huys werd, al vanaf 1490, een stukje
Nadere informatieREDENGEVENDE OMSCHRIJVING RIOOL ONDER HET GLOP EN DE BOTERHAL
REDENGEVENDE OMSCHRIJVING RIOOL ONDER HET GLOP EN DE BOTERHAL Inleiding Hoorn is een van de steden waar zich de uitzonderlijke situatie voordoet dat al vanaf de late Middeleeuwen riolen zijn aangelegd.
Nadere informatieAardewerk uit een Eemnesser huishouding
Aardewerk uit een Eemnesser huishouding In februari 1989 werden bij graafwerkzaamheden aan de Wakkerendijk te Eenmes een aantal scherven gevonden. Dankzij de oplettendheid van de uitvoerder van het grondwerk,
Nadere informatiePubliekssamenvatting. Archeologisch onderzoek Groene Rivier Pannerden
Publiekssamenvatting Archeologisch onderzoek Groene Rivier Pannerden Catastrofale overstromingen kwamen vaak voor in de geschiedenis van Pannerden, wat met de ligging in de driehoek tussen de rivieren
Nadere informatieCollectie archeologie Laatst aangepast zondag 23 maart 2008 00:33. De Steentijd
De Steentijd Het HVR museum beschikt over een uitgebreide steentijdcollectie waarvan een representatief gedeelte permanent wordt tentoongesteld. De collecties zijn gevormd uit schenkingen en bruiklenen
Nadere informatieRaakvlak Rapport Archeologisch onderzoek Niklaas Desparsstraat 12
Pakhuizen Komvest 45 8000 Brugge www.raakvlak.be info@raakvlak.be Brugge 2009 Raakvlak Rapport Archeologisch onderzoek Niklaas Desparsstraat 12-1 pagina bijlage 1. Situering van het project Naar aanleiding
Nadere informatieAmmerzoden Kasteel Ammersoyen, Z.W. hoektoren
Stoo kplaats Hearth Schouw Fireplace UDC 697.2 Plaats Gebouw, onderdeel Omschrijving Datering Toelichting Ammerzoden Kasteel Ammersoyen, Z.W. hoektoren Gemetselde schouw in muur 13de eeuw In de muur van
Nadere informatieRESULTATEN ARCHEOLOGISCHE VERKENNING ST.-TRUDO
RESULTATEN ARCHEOLOGISCHE VERKENNING ST.-TRUDO Op zaterdag 21 oktober zijn we met enkele nieuwsgierige bewoners van St.-Trudo, kinderen, kleinkinderen en zelfs buren op archeologische verkenning gegaan.
Nadere informatieADVIES ARCHEOLOGIE 16 dec 2013
NAW plan: Plan: Opp plangebied: RO-procedure: Opsteller: Aanvrager: Inrichting openbare ruimte plangebied Pantarhei aanleg ontsluitingsweg, parkeergelegenheid, openbaar groen ca. 5000 m² (locatie Pantarhei);
Nadere informatieNieuw Delft - Veld 2, 3, 6, 7, 8, 9, 10.2 en 11
Delftse Archeologische Notitie 99 Nieuw Delft - Veld 2, 3, 6, 7, 8, 9, 10.2 en 11 Een archeologisch bureauonderzoek Jean Paul Bakx, Jorrit van Horssen & Bas Penning 5 Nieuw Delft Veld 3 5.1 Plangebied
Nadere informatieEVALUATIERAPPORT Archeologisch inventariserend veldonderzoek door middel van proefsleuven Doktersdreefje te Steenbergen AM12061
EVALUATIERAPPORT Archeologisch inventariserend veldonderzoek door middel van proefsleuven Doktersdreefje te Steenbergen AM12061 Opdrachtgever Ordito Gilze Nieuwstraat 87 5126 ZH Gilze Projectnummer Aeres
Nadere informatieKerkenexcursie 17 maart uur
Kerkenexcursie 17 maart 2012 12.00 17.00 uur Kortezwaag Wolvega Nijeholtpade DE PROTESTANTSE KERK VAN KORTEZWAAG Bouwgeschiedenis In de Middeleeuwen werd op de plaats van de huidige kerk een kapel gebouwd
Nadere informatieAanwijzing: Lees de verhalen op de borden boven de kist goed; er staan aanwijzingen op. Kijk goed in de kist. Valt je daar iets bijzonders op?
Ondergronds Opdrachten groepen 5, 6 en 7 In Ondergronds gaan kinderen aan de slag als een echte archeoloog. Ondergronds is een reconstructie van een archeologische opgraving. De leerlingen werken met echte
Nadere informatieTussen Rijn en Lek Dl Enkele van de vondsten, 16de en 17de eeuws gebruiksaardewerk. De witte pot inhet midden is van Andenne
Tussen Rijn en Lek 1991 3. - Dl.25 3 16 Een archeologisch vondstberichtuit de Knoesterpolder te Schalkwijk' Ontstaan van de bodem Zolang een rivier 'jong' is, stroomt hij snel en vrij rechtuit'. De rivier
Nadere informatiePlangebied Koningstraat 10
6500 voor Chr. RAAP-NOTITIE 4464 Plangebied Koningstraat 10 3750 voor Chr. Gemeente Zaltbommel Archeologisch onderzoek: een archeologische begeleiding 2200 voor Chr. 700 voor Chr. 150 na Chr. 320 na Chr.
Nadere informatieGemeente Alphen-Chaam. Plangebied Centrumplan te Alphen. Definitieve opgraving. BAAC-evaluatierapport A-11.0133
Gemeente Alphen-Chaam Plangebied Centrumplan te Alphen Definitieve opgraving BAAC-evaluatierapport A-11.0133 Projectnaam: Alphen-Chaam Alphen, Centrumplan Projectnummer: A-11.0133 OM-nummer: 46422 Auteur:
Nadere informatieArcheologische Noc)dt1pgraving :I3eukenJaan
S'tichtin~.5treekarcheolo(~ie (_, - Peel~.i\1aas en J(en1pen Archeologische Noc)dt1pgraving :I3eukenJaan in I,everoy g.e111eente Neder\veert...., Archeologische N oodopgraving Beukenlaan in Leveroy Gemeente
Nadere informatieBroederenkerk. Ω Bouwjaar: 1772
Informatiekaart Broederenkerk Broederenkerk De Broederenkerk is een van de drie grote kerken in de binnenstad van Zutphen. De toren van de kerk bevat een klok die elke avond om tien voor tien wordt geluid
Nadere informatieARCHEOLOGISCHE KRONIEK
ARCHEOLOGISCHE KRONIEK door H. Suurmond-van Leeuwen In 1989 verscheen wegens onvoldoende aanbod aan copy geen uitgave van Bodemonderzoek in Leiden. Het ligt in het voornemen van de Directie Civiele Werken
Nadere informatieArcheologie en cultuurhistorie Strijpsche Kampen
Archeologie en cultuurhistorie Strijpsche Kampen Bijlage 3 bij Nota van Uitgangspunten Strijpsche Kampen Definitief Gemeente Oirschot Grontmij Nederland bv Eindhoven, 11 mei 2007 Verantwoording Titel :
Nadere informatieAfb. 1. De vindplaats van het muurwerk is aangegeven met de zwarte driehoek.
17 GORINCHEM, LAAG DALEMSEWEG T. Koorevaar Op 10 juli j.1. is na bemiddeling van mevr. N. de Kriek op aanwijzingen van dhr. H. van Mourik een vluchtige verkenning uitgevoerd op enkele percelen grenzend
Nadere informatieRAAP-rapport Resultaten geofysisch onderzoek
verkavelingspatronen, graven en andere zeer lokale archeologische resten in kaart te brengen. 122 De boringen zijn uitgezet in enkele losse punten en een tweetal raaien langs de oostelijke en noordelijke
Nadere informatie