J A A R V E R S L A G

Transcriptie

1 J A A R V E R S L A G

2 Stichting Haags Pop Centrum Maart 2015 Teksten Felicia Groenendijk Ruud Groenendijk Remco van der Ham Julie Hauber Gideon Rozendaal Rob Vondracek Vormgeving Gideon Rozendaal Fotografie Cindy van der Aa Peter Balkema / 24/7 Photo Anonymous Gentlemen Pieter Crucq Guus Dutrieux Feed My Beat Thijs Geritz Clem Georgescu Emil Golshani Marcel de Groot Julie Hauber Ramond Jaggessar Stephan C. Kaffa Kees van der Niet Jan Rijk / dutchpix.com Rockstone Gideon Rozendaal Songtide Samantha Stauttener Richard Tas Photography Peisam Tsang Wouter Vellekoop Rob Vondracek Moos Wolfs Bezoekadres Burgemeester Hovylaan AW Den Haag Postadres Postbus AK Den Haag Contact t: w:

3 INHOUDSOPGAVE INLEIDING 1 1. PERSONEEL & ORGANISATIE Samenstelling bestuur Samenstelling personeel Vrijwilligers & stagiair(e)s Structurele loonsverhoging Arbeids Voorwaarden Reglement Cultureel ondernemerschap 3 2. HET OEFENCENTRUM Het pand De oefenruimtes HPC Café Culturele diversiteit 6 3. FESTIVALS & PROJECTEN HPC Winterfest Life I Live Haags Parkpop Plein Open presents: The Hague Feedback Orchestra Sniester Podium Haags UIT Festival Het Geluid van Loosduinen Haagse Pop Week Haagse Pop Prijzen State-X New Forms The Hague Music Export The Hague Bandstand Win je eigen videoclip MEDIA voor12 Den Haag Club 3voor12 Den Haag voor12 Den Haag Selecteert Haagse Popserver Stork On Air HPC website en social media BAZART SAMENWERKINGEN Interne samenwerkingen Musicon Paard van Troje Haags Overleg Popmuziek (HOP) Stichting Evenementen Grote Markt POPnl EDUCATIE MAATSCHAPPELIJK DRAAGVLAK FINANCIËN Inleiding Toelichting op verschillen tussen realisatie 2014 en realisatie Toelichting op verschillen tussen realisatie 2014 en begroting Vooruitblik PRESTATIEGEGEVENS Concerten Festivals Publicaties, website(s) en andere digitale media Cultuureducatie 40

4 Talentontwikkeling, coaching, presenteren, faciliteren, bevorderen en promoten van Haags poptalent is het doel. Daarnaast blijken de HPC mediaprojecten (3voor12 Den Haag, Haagse Pop Server en het radioprogramma Stork On Air) nog steeds groeiende en een belangrijke springplank te zijn voor nieuw talent. De Haagse Pop Week 2014 mag met het reusachtige aantal van 228 optredens het hoogtepunt worden genoemd van het HPC festivalseizoen met een afgeladen Paard van Troje als afsluiter van 10 dagen Haagse popmuziek in de stad. INLEIDING Enthousiasme, ontwikkelen, doorpakken, geestdrift, improviseren, knallen en inspireren. Het was alweer het tweede jaar van het Meerjarenbeleidsplan Haagse Nieuwe periode , vaak aangehaald als het kunstenplan. Veel projecten, voornemens en plannen zijn tot volle wasdom gekomen in het Haags Pop Centrum (HPC), gevestigd aan de Burgemeester Hovylaan te Loosduinen. Het grote gebouw fungeerde als de bijenkorf van de Haagse popmuziek, waarin zeven dagen per week hartstochtelijk aan de Haagse popkaart werd gewerkt. Het jaar 2014 kan dan ook de boeken in als een bijzonder enerverend en enorm productief jaar. Het team heeft wederom een prestatie van formaat geleverd door vele festivals te produceren en projecten neer te zetten, zowel binnen als buiten de muren van het oefencentrum, waarbij vele samenwerkingsverbanden zijn aangegaan in de stad. Het HPC staat voor de stad als podium, als een podium voor popmuziek wel te verstaan. Als je jezelf popstad wilt noemen, of sterker nog Popstad nummer 1 wil zijn waar wij nog steeds heilig in geloven, dan zal je je nek uit moeten steken, opvallen en overal aanwezig moeten zijn, zowel binnen als buiten Den Haag. Het zit in het DNA van het HPC om zich daarvoor volledig in te zetten. Ook dit jaar is deze rol weer met veel plezier opgepakt. Soms vraagt men Doet het HPC niet te veel?. Het antwoord is soms wel maar eigenlijk niet!. Het pakket aan projecten en activiteiten is een zorgvuldig samengesteld en weloverwogen geheel. Een keten die begint bij beginnende muzikanten, jong en oud, en eindigt bij professionals die over de hele wereld optreden. En alles wat daar tussenin zit. Het is een netwerk van diensten en activiteiten die onlosmakelijk met elkaar verbonden zijn. Of het nu een workshop popmuziek is voor jonge kids van de basisschool, de Skooltainer presentatie van middelbare schoolbands tijdens Life I Live, een vlammend optreden op Parkpop of een showcase van Haagse bands op de Reeperbahn in Hamburg, het heeft allemaal met elkaar te maken en maakt deel uit van het mooie veelzijdige traject voor popmuzikanten in Den Haag. Dat wil niet zeggen dat het allemaal even makkelijk gaat. Zonder wrijving geen glans, zegt men weleens en dat is zeker ook voor het HPC van toepassing. Zo is het wegvallen van het alternatieve poppodium Bazart, waar het HPC al ruim 10 jaar de programmering en publiciteit verzorgde, niet in de koude kleren gaan zitten. Er is veel tijd besteed om de podiumfunctie van Bazart om te bouwen naar een platform voor alternatieve popmuziek in samenwerking met Musicon. Deze reorganisatie heeft grotendeels op de schouders van het HPC gerust. Daarnaast was vanwege geplande bouwwerkzaamheden van het Spuiforum het Spuiplein niet beschikbaar als evenementenlocatie voor het Plein Open festival. Het vinden van een goed alternatief bleek een grote uitdaging voor de evenementenafdeling. Echter, een nieuwe samenwerking met de Grote Markt en het Paard van Troje resulteerde met het Sniester festival in een verrijking voor het Haagse festivalseizoen en het organiseren van het concert van The Hague Feedback Orchestra op het Spuiplein was meer dan slechts een doekje tegen het bloeden en bleek een groot succes. Improviseren en nieuwe succesvolle concepten bedenken is het HPC op het lijf geschreven. Al met al bleek 2014 een bewogen maar positief jaar voor het HPC te zijn geweest met wederom een grote output. Op financieel gebied heeft het HPC het slechte financiële jaar 2013 redelijk weten te verbeteren, door dit jaar met een klein exploitatieverlies af te sluiten. Ook zijn de eigen inkomsten iets gestegen. In de financiële paragraaf en de jaarrekening staat de financiële kant van het HPC zeer uitgebreid weergegeven. De afgelopen jaren heeft het HPC een sterke groei doorgemaakt. Om de toekomst verder te kunnen waarborgen zal richting het nieuwe meerjarenbeleidsplan periode nog meer het accent gelegd moeten worden op cultureel ondernemerschap om zodoende extra inkomsten te genereren. Hierbij dient de balans in de organisatie gewaarborgd te blijven, met als streven de beloning van het personeel te verbeteren en te hoge werkdruk op het personeel te voorkomen. Dit zal onder meer gebeuren door meer activiteiten in het gebouw te laten plaatsvinden. Daarnaast blijft het streven naar kwaliteit van de diensten en culturele output onverminderd overeind, waarbij te allen tijden de HPC hoofddoelstellingen in ere zullen worden gehouden: Het bevorderen van Popmuziek in Den Haag en het bevorderen van de Haagse Popmuziek. 1

5 1. PERSONEEL & ORGANISATIE Het HPC kan met grote trots terug kijken op een zeer productief jaar. Het enorme takenpakket is met verve en bevlogenheid gedragen door het team van medewerkers en vrijwilligers, wat hiervoor een ongelooflijk groot compliment verdient. In dit hoofdstuk komen achtereenvolgens de samenstelling van het bestuur, het personeelsbestand en een aantal actuele thema s met betrekking tot de organisatie aan bod. 1.1 SAMENSTELLING BESTUUR Het bestuur van Stichting Haags Pop Centrum (statutair gevestigd te Den Haag) bestond in 2014 uit: - Dik Hooimeijer (voorzitter) - Carola van Paassen (penningmeester) - Arjen Petri (secretaris) - Ed de Bruyn Kops (algemeen bestuurslid) - Ria de Waal (algemeen bestuurslid) 1.2 SAMENSTELLING PERSONEEL Management Algemeen directeur: Financieel coördinator: Project coördinator: Beheer Beheerder: Beheerder: Beheerder: Beheerder: Beheerder: Beheerder: Rob Vondracek Ruud Groenendijk Gideon Rozendaal Andrea van Emmerik Eddie van Dongen Laurent Sablairolles Lesley Strik Matthieu Rusche Rob Kleinee Afdeling evenementen & projecten Productie: Wesley Bohemen Publiciteit: Cindy van der Aa Projectmedewerker: Fabiëne Soeters 1 3voor12 Den Haag / Haagse Pop Server Coördinator: Remco van der Ham HPC Café Coördinator: Publiciteit: Felicia Groenendijk Tessa Meijer Techniek & onderhoud Hoofd apparatuur: Colin Holtzapffel Hoofd geluidstechnici: Dennis Postma Huismeester HPC 1: Bianco Veen Huismeester HPC 3: Laurens Damen Administratie Administratief medewerker: Administratief medewerker: Administratief medewerker: 1 gedetacheerd via Stichting Bazart Saskia Houtman-Kool Alfaroe Garib Eric Plugge 1.3 VRIJWILLIGERS & STAGIAIR(E)S Naast de betaalde krachten, zijn er in 2014 meer dan 200 vrijwilligers actief geweest bij het HPC. Daarnaast liepen zes scholieren/studenten (MBO en HBO niveau) stage bij het HPC op facilitair gebied, ter productionele en publicitaire ondersteuning van het projecten- en evenemententeam of bij 3voor12 Den Haag. Ook is het HPC een leerwerk- en ervaringsplek voor leerlingen van het voortgezet onderwijs. De vrijwilligers worden ingezet voor bardiensten of licht- en geluidklussen in het HPC Café, beheerdersdiensten, 3voor12 Den Haag en de Haagse Popserver, radioprogramma Stork On Air en tijdens verschillende festivals of diverse losse projecten. Het is bijzonder dat het betaalde HPC team met een dergelijk groot aantal vrijwilligers werkt. Een deel van de vrijwilligers ontvangt hiervoor een vrijwilligersvergoeding. Bovendien kan een vrijwilliger bij het HPC belangrijke werkervaring op doen en kan het vrijwilligerswerk een opstap zijn naar betaald werk. Verschillende ex-technici van het HPC zijn momenteel werkzaam in het Paard van Troje of Paradiso, of hebben bijvoorbeeld een functie in de journalistieke sector door hun ervaringen die ze hebben opgedaan bij 3voor12 Den Haag of Stork On Air. 1.4 STRUCTURELE LOONSVERHOGING In het door het HPC ingediende meerjarenbeleidsplan is een extra financiële bijdrage gevraagd om de lonen van het personeel aan te passen conform de gangbare normen in de culturele sector. De salarissen van het personeel waren al geruime tijd bevroren en hierdoor is een situatie ontstaan van structurele onderbetaling. Het verzoek is niet gehonoreerd door de gemeente, waarbij werd meegegeven dat het HPC de bekostiging van de noodzakelijke personele en organisatorische aanpassingen zelf dient te financieren door meer middelen uit de markt te halen. Dit is mondjesmaat gelukt, waardoor een structurele loonsverhoging van 1,2% gerealiseerd kon worden. Een mooi gebaar, maar de hoogte van de lonen blijft nog steeds ver onder het gewenste niveau. 1.5 ARBEIDS VOORWAARDEN REGLEMENT Het HPC heeft altijd als doel om tot volwassen arbeidsvoorwaarden te komen die passen bij een professionele organisatie, waar tevreden en goedwerkende medewerkers op een goede wijze en rechtvaardig beloond worden. Daarom is in 2009 het Arbeids Voorwaarden Reglement (AVR) tot stand gekomen. Jaarlijks wordt deze tijdens de personeelsdag getoetst en waar nodig aangepast. In 2014 is het AVR weer door het voltallige personeel en bestuur goedgekeurd. Bovendien zijn het bestuur en de directie continu met het personeel in dialoog om eventuele problematiek op te lossen. Daarnaast is het HPC in 2013 aan de slag gegaan met adviesbureau Andersom om de interne organisatie te optimaliseren. Dit traject loopt vermoedelijk door tot halverwege

6 1.6 CULTUREEL ONDERNEMERSCHAP Om de toekomst verder te kunnen waarborgen zal richting het nieuwe meerjarenbeleidsplan periode nog meer het accent gelegd moeten worden op cultureel ondernemerschap om zodoende extra inkomsten te genereren. De afgelopen jaren heeft het HPC een sterke groei doorgemaakt op het gebied van cultureel ondernemerschap. Er wordt zakelijker gekeken naar de uitvoering van projecten, inzet van personeel en de verhuuractiviteiten van vooral de Grote Zaal zijn opgeschroefd en heeft voor meer inkomsten gezorgd. Tijdens Parkpop is om het Haags Podium mede mogelijk te maken voor de tweede keer succesvol gebruik gemaakt van crowdfunding. De inkomsten uit de verhuur van de oefenruimte zijn echter niet gegroeid. De oorzaak hiervan wordt toegeschreven aan de sterk groeiende concurrentie in het aanbod van oefenruimtes. Hierdoor is het aantrekken van meer huurders een pittige opgave, te meer omdat het HPC excentrisch is gelegen. Daarom is geïnvesteerd in een marketingonderzoek van gerenommeerd marketeer Stefano Oosthof. Begin 2015 zal hieruit een onderzoeksrapport volgen met o.a. een aantal suggesties voor het beter onder de aandacht brengen (marketen) en het creëren van een aantal nieuwe USP s. Ook is al duidelijk dat een van de adviezen zal zijn om meer activiteiten in het HPC zelf te organiseren. Daarnaast worden de mogelijkheden van de Grote Zaal op waarde geschat. De entourage is momenteel sterk verouderd en de logistieke voorzieningen zijn beperkt. Denk hierbij aan het podium, licht, geluid, kleedkamervoorzieningen, garderobe, toiletgroepen en de horeca-installatie. Hierdoor kunnen ook niet al te hoge huurtarieven gevraagd worden en blijven de te verdienen marges laag. Echter, in het voorjaar van 2015 zal een verbouwingsplan worden gepresenteerd voor de Grote Zaal, dat meer mogelijkheden moet realiseren voor de toekomst. Tot slot ziet het HPC kansen in binnenschoolse activiteiten, verdere uitbouw van workshops en muzieklessen in het pand en buurtgerelateerde activiteiten zoals de Loosduinse Kunstroute en de Week van de Amateurkunst. 2. HET OEFENCENTRUM 2.1 HET PAND De afgelopen jaren is er veel onderhoud gepleegd aan het gebouw van het HPC. Er is in samenwerking met de gemeente een goede inhaalslag gemaakt, waardoor de staat van het pand vooral aan de buitenkant goed op orde is. Ook inpandig is gewerkt aan onder meer de brandveiligheid en de elektrische installatie. Van binnen kan het HPC ingedeeld worden in drie delen: HPC 1, HPC 2 en HPC 3. HPC 1 is het oude oefencentrumgedeelte. Dit gedeelte is toe aan een grote opknapbeurt. In 2014 is wel noodzakelijk onderhoud gepleegd, maar de entourage en de oefenvoorzieningen zijn niet meer van deze tijd. Ook het HPC Café kan een facelift goed gebruiken. Het HPC presenteert in 2015 een nieuw plan om de oefenruimtes en het HPC Café te upgraden. HPC 2 is het Muziekcentrum Loosduinen (MCL). Ook hier is het afgelopen jaar het nodige aan onderhoud gedaan. Zo is de elektrische installatie in de Grote Zaal aangepast en was meer tijdelijk onderhoud nodig vanwege de toename aan verhuur van deze zaal. Daarnaast is begonnen met schilderwerk, zodat ook dit gedeelte een representatievere uitstraling krijgt. In HPC 3 is het HPC evenementenkantoor gevestigd en bevindt zich het educatiegedeelte waar naast eigen oefenruimtes ook bandcoachingorganisatie Ready To Play en Drumschool Stefan van de Brug zijn gevestigd. Dit gedeelte is in oktober 2012 opgeleverd en voldoet in principe aan alle moderne eisen. Alleen de akoestiek van een aantal oefenruimtes voldeed niet aan de wensen van de gebruikers en het afgelopen jaar zijn deze klachten verholpen door geluiddempende wanden te plaatsen. 3

7 2.2 DE OEFENRUIMTES In 2014 hebben weer honderden bands en muzikanten zeven dagen in de week kunnen repeteren in het HPC, met in totaal 21 oefenruimtes het grootste oefencentrum van Zuid-Holland. De oefenruimtes van het HPC zijn ingericht met zanginstallaties en verschillende oefenruimtes zijn al voorzien van backline. Daarnaast beschikt het HPC over een ruim aanbod aan backline dat beschikbaar is voor de losse verhuur. Zes van de 21 oefenruimtes zijn vast verhuurd, waarvan drie aan bandcoaching-organisatie Ready To Play, twee aan Drumschool Stefan van de Brug en één aan de inmiddels internationaal doorgebroken Haagse drummer Koen Herfst (o.a. Armin van Buuren, I Chaos en Dew Scented). In het Muziekcentrum Loosduinen, dat ook verhuurd en beheerd wordt door het HPC, vinden wekelijkse repetities plaats van elf muziekgezelschappen in drie eigen oefenruimtes. De verhuur van de oefenruimtes heeft in 2014 maar marginaal (1%) minder inkomsten opgeleverd dan in Helaas zijn de vooraf begrote inkomsten dus niet gerealiseerd. De daling is voornamelijk te wijten aan de lagere incidentele verhuur. Dit is gedeeltelijk opgevangen door de Grote Zaal vaker commercieel te verhuren. In 2015 zal wederom flinke effort gestoken worden in het vergroten van de opbrengst uit de verhuur van de beschikbare ruimte in het gebouwencomplex. De in het jaarverslag van 2013 geconstateerde opmars van andere oefenruimte-initiatieven in de stad, heeft in 2014 doorgezet. Naast de grootschalige oefenmogelijkheden bij Musicon, MusicLab en De Scheveningse Muziekschuur, zijn er wederom plekken bij gekomen waar bands zeer voordelig kunnen oefenen. Veelal ad-hoc in leegstaande kantoorpanden en op industrieterreinen. Dit heeft nadelige gevolgen voor de bezetting van de oefenruimtes bij het HPC. Desondanks heeft het HPC dus geen zware terugval gekend in Ook de permanente verhuur van de nieuwe oefenruimtes aan bovengenoemde partners zorgt voor stabiliteit in de oefenruimte-verhuur. De langzame terugloop van de oefenruimteverhuur is echter wel zorgwekkend. Te meer omdat het streven is geweest een verhoging van de verhuur te realiseren om zodoende meer eigen inkomsten te genereren. Ook daarom is, zoals al eerder vermeld, geïnvesteerd in een marketingonderzoek van gerenommeerd marketeer Stefano Oosthof, met als doel de oefenruimtes weer beter onder de aandacht te brengen en de uitstraling te upgraden naar de wensen van de muzikanten anno HPC CAFÉ Al jarenlang geldt het HPC Café als opstap- en tryout podium voor voornamelijk beginnend en nieuw talent. Honderden jonge en beginnende bands en acts hebben de afgelopen jaren op het podium gestaan, maar ook oudere en verder gevorderde artiesten weten het podium te vinden. Of het nu gaat om een try-out optreden naar aanleiding van nieuw repertoire of een nieuw album, of om de allereerste stap naar het podium, de functie van dit podium als springplank voor aankomende en gevorderde popmuzikanten is onmisbaar. Verder is het HPC Café een ideale opleidingsplek voor aankomende licht- en geluidstechnici, waarvan een aantal de weg naar het professionele circuit al gevonden heeft. In 2014 werden 236 optredens gerealiseerd. Om tot een gevarieerd en breed gedragen programma te komen wordt er veel initiatief bij de vrijwilligers gelegd en samengewerkt met bevriende muziekliefhebbers en diverse organisatoren (zowel intern als extern). Denk hierbij aan bandcoachingorganisatie Ready To Play, Drumschool Stefan van de Brug, Bazart Presents, Brothers in Groove en The Hague Heavy Metal Alliance. Aangezien elke organisatie hun eigen netwerk en achterban heeft, kan door de samenwerkingen meer maatwerk richting het publiek worden geleverd en ontstaat er meer draagvlak voor het programma. 4

8 Naast de reguliere bandavonden werden regelmatig specials georganiseerd. Voorbeelden hiervan zijn de Ready To Play presentaties en hun Young-On- Stage-middagen voor de leeftijdscategorie van 8 t/m 12 jaar, voorronden voor Parkpop en Het Talent van Loosduinen (het talententraject van Het Geluid van Loosduinen), de afterparty van Het Geluid van Loosduinen en een singer-songwriter avond met Wytse Visser & Thijs Heij (beiden bekend van De Beste Singer-Songwriter van Nederland) waar studiotijd bij Thijs Heij gewonnen kon worden. In november begon het HPC Café met Jack Fridays, een merkactivatie-concept van Jack Daniel s Whiskey. Onder de noemer Bazart Presents werden interessante buitenlandse bands geprogrammeerd, zoals Ampline (USA), Cousins (CAN), Qui (USA), Jesse Hanson (USA), SIV (NOR), HITTEN (ESP) en Ade (ITA). Dit zijn bovendien niet de minste bands. Canadian garage rockers Cousins stonden bijvoorbeeld ook op het prestigieuze Incubate festival en Qui tourden o.a. met Babes in Toyland. Maar ook werden Nederlandse bands van formaat geprogrammeerd zoals The Black Cult en Orgaanklap. Het scoren van deze acts komt mede door te investeren in nieuwe samenwerkingen (zoals het eerder genoemde The Hague Heavy Metal Alliance) en het intensief bouwen aan hechtere en nieuwe banden met verschillende boekingskantoren, zoals Alles Los en Rise Agency. Maar het HPC Café is meer dan alleen optredens. Het is een ideale locatie voor workshops, zoals voor het Skooltainer-traject (Life I Live) en djembé workshops door Eddies West African Drums, of de mogelijkheid voor buurtbewoners, externe organisaties en andere geïnteresseerden om de ruimte tegen een kleine vergoeding te huren voor bijvoorbeeld kinder- en verjaardagsfeestjes. Daarnaast fungeert het HPC Café ook als een informatieloket. Bands en individuele bandleden worden waar nodig begeleid in het traject dat voorafgaat aan een optreden. Dit kan gaan over het schrijven of verbeteren van de biografie of zelfs bedenken van een goede bandnaam, de productionele voorbereiding en waar een technische rider aan moet voldoen, maar ook begeleiding in het bereiken en opbouwen van een eigen publiek en het gebruik van social media. Door het koppelen van Haagse bands aan bands van buiten de stad, kunnen bands ook onderling kennis en ervaringen met elkaar uitwisselen en door optredens voor elkaar te regelen wordt gestimuleerd om ook buiten de eigen stadsgrenzen op te treden. Dit is een belangrijke stap in de ontwikkeling van een band, aangezien uit ervaring blijkt dat veel bands moeite hebben om de regio uit te komen. Bovendien kunnen bands de krachten bundelen en profiteren van elkaars kennis over bijvoorbeeld de lokale muziekscene of gebruik maken van elkaars netwerk en achterban. Ook word regelmatig doorverwezen naar derden zoals programmeurs van podia en festivals, boekers en managers, die op hun beurt ook weer hun weg weten te vinden naar het HPC voor advies voor bijvoorbeeld voorprogramma s. In het begin van 2014 heeft het HPC Café overigens nog een grote verandering ondergaan. Waar voorheen Grolsch de leverancier was, werd overgestapt op brouwer InBev (o.a. Jupiler en Hertog Jan). Tot tevredenheid aangezien de betere geleverde service, maar vooral ook vanwege het financiële voordeel door lagere inkoopsprijzen. Momenteel worden plannen gesmeed om het HPC Café een grondige make-over te geven, omdat het interieur momenteel meer een oubollig kantineachtig karakter uitstraalt dan een bruisend popcafé. De aankomende maanden zal er plaats worden gemaakt voor een meer hedendaagse inrichting waarin zowel publiek als muzikanten, maar ook de afnemers voor workshops en huurders voor kinderen verjaardagsfeesten zich thuis moeten voelen. Deze herinrichting zal worden gedaan in samenwerking met onder andere NLdoet en ruim 20 vrijwilligers. Voor 2015 ligt het plan om nog meer initiatief te leggen bij de enthousiaste vrijwilligers, o.a. voor het voorraadbeheer, drankbestellingen, het ontvangen en hosten van bands uit binnen- en buitenland of het organiseren van bandavonden of specials. Ook zullen samenwerkingen uitgebreid worden, meer ondersteunende workshops georganiseerd worden voor én door muzikanten en is de ambitie om vanuit het HPC Café nog meer in te zetten op bandsupport als een van de USP s van het HPC. Prestatiecijfers HPC Café Concertavonden Aantal: 98 Optredens bands Aantal: 236 waarvan Haagse bands Aantal: 201 Bezoekers totaal Aantal:

9 2.4 CULTURELE DIVERSITEIT Den Haag kent vele culturen en in de Haagse popscene is dat niet anders. Deze popscene is al vanaf het allereerste begin jaren 50 multicultureel. Vooral het aandeel van de Indische popmuziek in de Haagse popscene is groot geweest en nog altijd is de Indorock een populaire stroming bij oudere popliefhebbers en binnen de Indische gemeenschap. Ook in het HPC repeteren een aantal Indrorockbands, waarvan The Renegades de bekendste is. Het is alleen geen jongerencultuur meer, maar een belangrijk onderdeel van het Haagse culturele erfgoed en de gemiddelde leeftijden van de muzikanten is hoog. Ook de Surinaamse popcultuur heeft sinds jaar en dag een belangrijke plek in cultureel Den Haag. Vooral in de vorm van Hindipop, maar daarnaast is Den Haag rijk aan Kaseko bands en mengvormen van de diverse Surinaamse culturen waarbij Latinachtige muziek de boventoon vormt. Een bijzonder gegeven bij Surinaamse bands is het feit dat de bandbezetting continu wordt aangevuld met jong talent, dat vervolgens gecoacht wordt door de oudere bandleden. Een saillant detail is dat de Surinaamse band Rhythm Construction de eerste band was die in 1985 een oefenruimte betrok van het HPC en deze band er nog steeds repeteert. Wat betreft de popmuziek uit de migratielanden zoals Turkije en Marokko is de situatie nog steeds ongewijzigd. Dat wil zeggen, er zijn bijna geen bands uit deze culturen actief in Den Haag. Wel zijn er een aantal feesten-en-partijen-bands actief, maar dan hebben we het wel over een heel ander circuit. Wel is het aantal popmuzikanten uit de tweede generatielijn, steeds actiever in de Haagse rockscene en maken zij meer deel uit van de reguliere bands. Zoals de Marokkaanse Nisse Benhaddaoui, die met haar haast goth-achtige punkrock/grunge band Nisse Bodil repeteert in het HPC. In de hiphop cultuur is de migrantendoelgroep beter vertegenwoordigd. Hiphop muziek wordt echter grotendeels thuis gemaakt, waardoor deze rapformaties maar weinig gebruik maken van oefencentra. In het HPC vinden we wel de crossover band Scumbags terug, die rap, funk en metal weten te combineren. In het verleden heeft het HPC multiculturele festivals georganiseerd, maar dit heeft helaas niet geleid tot meer aanbod van multiculturele bands en muzikanten. Het huidige beleid is om multiculturele programmering terug te laten komen binnen de reguliere festivals. Afgelopen jaar werd bijvoorbeeld het boeken van de bekende Surinaamse band Trafassi op Het Geluid van Loosduinen zeer gewaardeerd en The Crazy Rockers, één van de grondleggers van de Indorock, stonden tijdens de Haagse Pop Week in de Kleine Zaal van het Paard. Ook de deelnemers van de I Love Hiphop Music jam, eveneens tijdens de Haagse Pop Week, vormden een multicultureel gezelschap. Het HPC zal zich blijven inzetten voor een betere afspiegeling van de Haagse multiculturele samenleving de Haagse popscene. In gesprekken met het Bevrijdingsfestival Den Haag wordt gekeken hoe het HPC kan bijdragen aan meer multiculturele programmering op Bevrijdingsdag en voor de editie van de Haagse Pop Week 2015 zal meer prioriteit worden gegeven aan multiculturele programmering. 6

10 3. FESTIVALS & PROJECTEN 3.1 HPC WINTERFEST Datum: zaterdag 1 maart Aantal acts: 61 Bezoekers: Locatie: HPC Toegangsprijs: Gratis Op zaterdag 1 maart 2014 stond het HPC volledig in het teken van alweer de zesde editie van het HPC Winterfest. Wisten we in 2013 al niet hoe we alle 50 bands kwijt moesten op de poster, in 2014 deden we er gewoon nog een schepje bovenop. Maar liefst 61 (!) bands werden geprogrammeerd en kregen een plekje in het HPC Café, de Grote Zaal of in één van de vele oefenruimtes die beschikbaar waren als een miniatuurpopzaaltje. Het resulteerde in het kijkdooseffect, waarbij het publiek bij iedere oefenruimte steeds weer getrakteerd wordt op een verrassende act. Van singer-songwriters tot metal en van piepjonge bands tot popveteranen. Alles kan en alles mag tijdens het HPC Winterfest, zolang het maar uit de Haagse regio komt. Bovendien is er weer prettig samengewerkt met vaste huurders als Ready To Play, Drumschool Stefan van de Brug en Koen Herfst. Showcasefestival Het Winterfest begint steeds meer als een waar showcasefestival te fungeren, waar interessant talent van hoog niveau ontdekt kan worden. Ook tijdens deze editie werden weer volop programmeurs gespot die aan het scouten waren voor hun podium of festival. Met succes kunnen we stellen. Het was één van de eerste optredens voor The Black Veins waarmee ze direct KadeRock wisten te overtuigen. Mama Franko zagen we weer terug op het Zeeheldenfestival, The Howl Ensemble werd zelfs één van de hoogtepunten tijdens State-X New Forms en ook Rellavec zagen we terug op dit avontuurlijke festival. Medicine Jet en Speakerpunch zijn voorbeelden van bands die vele zieltjes wisten te winnen. Het kan haast niet anders of we zullen nog veel van deze acts gaan horen. Daarnaast was het voor Supra Naturals een ideale gelegenheid om nieuw werk uit te proberen. Programma Beginnend en opkomend Haags poptalent is in grote aantallen een podium geboden en hebben zodoende belangrijke festivalervaring kunnen opdoen. Daarnaast blijkt dat de optredende bands met veel plezier optreden tijdens het festival, getuige de grote wens van velen om snel weer in het HPC te mogen spelen. Dit komt mede door de goede vibe en sfeer. Mede hierdoor, maar zeker ook door de geboden kwaliteit en diversiteit geniet het publiek bovendien met volle teugen. Voor ieder wat wils is het motto. Bijna alle denkbare stijlen waren vertegenwoordigd: pop/rock, hardrock, noise, psychedelica, rock n roll, surf, indiefolk, americana, singer-songwriter, punk, grunge, death metal, postpunk/new wave, delta blues/country, jazz, ska/reggae, funk/groove, sixties/beat, 80 s synthpop, electro-pop, drum n bass, acid/jungle, minimal techno, urban, afrobeat, verschillende crossovers en zelfs bijzondere coverbands (Tom Waits en Babes In Toyland/Hole). Daarnaast werden ook jamsessies en drumclinics georganiseerd. Je zou kunnen zeggen dat enkel hiphop/rap ontbrak op de bill. In principe een bewuste keuze omdat hiervoor minder animo bleek tijdens eerdere edities. Voor komende edities zal daarom gekeken of live hiphop uitkomst kan bieden. Goede voorbeelden hiervan zijn Zwolse rapper Typhoon en de Haagse Kern Koppen, die beiden met een mix van hiphop, jazz, funk en rock heel Nederland aan het veroveren zijn. Het zou mooi zijn als het komende jaar nieuwe talenten opstaan in Den Haag in het kielzog van deze artiesten. Bezoekersaantal Op voorhand was de organisatie niet gerust op een goed bezoekersaantal. Op F.A.S.T. Surfdorp werd namelijk voor dezelfde dag het F.A.S.T. End of Winter Festival aangekondigd met een indrukwekkende line-up, met o.a. Splendid, Friends of the Family, F, Piñata en Klup Tropicana. Daar waar zware concurrentie werd verwacht, bleek echter dat beide festivals goed werden bezocht. Het HPC Winterfest mocht weer rekenen op ongeveer bezoekers en het F.A.S.T. End of Winter Festival was uitverkocht met ruim tickets ( 12,50 in de voorverkoop en 15,- aan de deur). Dit bewijst de eigen kracht van het HPC 7

11 Winterfest en dat er niet gevreesd hoeft te worden voor andere kleinschalige festivals op dezelfde dag. Geslaagde editie Kortom, het HPC mag terugkijken op een geslaagde editie van het HPC Winterfest. Echter, het pand piepte en kraakte hier en daar en we moeten toegeven: het is bijna niet te doen om in het reusachtige pand met een relatief klein team een twaalf uur durend programma met maar liefst 61 bands aan het publiek voor te schotelen. Voor volgend jaar zal er gekeken worden om het geheel behapbaarder te maken door bijvoorbeeld meer voor kwaliteit boven kwantiteit te gaan. Minder bands betekent niet automatisch minder ambities. Integendeel, het idee leeft om het HPC Winterfest nog meer te gaan uitbouwen als een belangrijk showcasefestival. Tijdens verschillende voorgaande edities heeft het HPC Winterfest zich namelijk bewezen als opstapfestival waar interessant nieuw talent gespot kan worden. Aan de andere kant wil het HPC niet haar charme verliezen en bijvoorbeeld plekken behouden voor bands die al jaren voor de lol repeteren in het HPC. Een uitdaging dus om hierin een goede balans te vinden. De editie in 2015 is gepland op zaterdag 21 februari. Acts in 2014: Acrid, Anger Radio, Arcadian Skies, Babes in the Hole, Bayassa, Bevrijd de Waanzin, Black Mesa Preservation Society, The Black Veins, Blue J, The Bottlecaps, Brian Sydney & TheWashboardKid, Brothers in Groove (jamsessie), Buzz Rockington, Cookie & the Crunch, Cult of the Secret Samurai, Dawn of Time, Dead Market, Deathhammer,, Don & the Usual Suspects, Drive By Clouds, EIGER, Face Meets Concrete, Fake Plastic Trees, Garlic, The Howl Ensemble, JARA, Julie Scott, Just Add Water, Koen Herfst (drumclinic), Lifeless Past, Lito, Skippy & Nick, Magnavox Radio, Magpies, Ma China, Mama Franko, Maple, Massakiss, Medicine Jet, MIMRA, Murw, My Conviction, NiCad, Raincheck, Rebel Rembler, Rellavec, Replayced, Rockdivas, Rosie, DJ Shelfwood, Single Pilot, Speakerspunch, Spinning Circles, The Sum of Damage Done, Supra Naturals, THE3rdMAN, TUNE, Uncle Vernon, The Uninvited, Unseen Perception, Willem Treur Trio en Zeelui. 3.2 LIFE I LIVE Datum: Vrijdag 25 april Aantal Haagse acts: 7 Bezoekers: Locatie: Hofplaats Toegangsprijs: Gratis Voor de derde keer in de geschiedenis van het Life I Live Festival heeft het Skooltainer-project plaatsgevonden. De Skooltainer is een groene zeecontainer die tijdens het festival dienst doet als podium voor jonge bands van de middelbare school. Dit jaar stond het podium niet op het Buitenhof, maar op de Hofplaats. Een uitstekende locatie waardoor de Skooltainer meer dan ooit een volwaardige festivallocatie was. Het Skooltainer-project is een samenwerking tussen evenementenbureau Prooost (organisator van Life I Live), HPC en Ready To Play, met als doel jonge muzikanten een plek te bieden om hun muziek ten gehore te brengen tijdens het Life I Live Festival. De missie hierachter is om de muzikanten als band een echt festivalgevoel mee te geven, ze zouden wat dat betreft niet onder moeten doen voor grotere bands. De jonge muzikanten ervaren hiermee het plezier en het harde werken als muzikant. Het aangeboden traject vooraf workshops en bijeenkomsten leiden ertoe dat het optreden voor hen een zo groot mogelijk succes wordt. De bands zijn geselecteerd tijdens de Interscholaire op 4 april. De Interscholaire is een cultuurfestival op het Maerlant Lyceum waarbij middelbare scholieren van het Aloysius College, Haags Montessori Lyceum, Sorghvliet, Haganum en het Maerlant Lyceum worden uitgedaagd om hun culturele skills te laten zien. Er is geen bepaald quotum, maar de bands worden geselecteerd op basis van enthousiasme, spel, het schrijven van eigen werk en podiumuitstraling. Dit jaar lag de kwaliteit behoorlijk hoog waardoor alle vijf de schoolbands geselecteerd zijn: High on Chromosomes (Maerlant), 52Cards (Haganum), The Hague Blues Orchestra (Sorghvliet), Siete Caminos (AC) en Seed of Ayawaska. 8

12 Vervolgens gingen deze bands het workshoptraject in, waarbij ze in het HPC nuttige kennis en ervaring opdeden. Roel Bik van Minigigs vertelde over alles wat je als muzikant moet weten van geluid en podiumtechniek, Janneke Nijhuijs (o.a. The Deaf en Smutfish) en Remco Visker (o.a. Supra Naturals en Garlic) gaven namens Ready To Play bandcoaching aan de jonge muzikanten en Mark Boulas van Rockstone gaf handige tips over hoe je de band het beste online kan promoten. Tijdens het festival hebben de acts volledig kunnen genieten van de catering, artist service, de backstage ruimtes en natuurlijk het glansrijke optreden zelf. De emoties gingen van ontzettend zenuwachtig tot verschrikkelijk vrolijk en enthousiast. Het was goed om te merken dat de muzikanten ruim op tijd aanwezig en leergierig waren en bovendien graag met elkaar een praatje maakten en naar elkaar kwamen kijken en luisteren. Het Skooltainer-project is afgesloten tijdens een bijeenkomst in het HPC waar de bands samen met het projectteam en de workshopdocenten elkaar nog even konden ontmoeten om na te praten over het project, de workshops en het festival. Hieruit volgde een aantal suggesties voor de organisatie, namelijk de wens voor een speciale zangworkshop en de vraag of 3voor12 Den Haag van elke band afzonderlijk een recensie kan schrijven. Ook kwamen een aantal quotes voorbij die het succes van de Skooltainer nog maar eens onderstrepen: Dit is heel anders dan t schoolorkest!, Wij waren nog geen echte band vóór de Skooltainer., Dankzij Life I Live Festival heb ik een vriendin. Het programma van de Skooltainer op Life I Live is overigens in overleg aangevuld met Death by Oxygen (Haganum), The Brahms (Herman Brood Academie) en The Gypsy Liars (Herman Brood Academie). Een nagenoeg volledig Haags programma dus. Enkel in The Brahms zitten merendeel leden afkomstig van buiten Den Haag. 3.3 HAAGS PARKPOP Datum: Zondag 29 juni Aantal acts: 9 Bezoekers: Locatie: Zuiderpark Toegangsprijs: Gratis Dankzij het grote succes van vorig jaar, was ook dit jaar het Haags Podium aanwezig op Parkpop. Ruim bezoekers konden kennismaken met Haags muziekaanbod van hoge kwaliteit. Bovendien zorgde de samenwerking met Musicon er weer voor, dat beide oefencentra bij een groot publiek onder de aandacht werden gebracht. De programmering bevatte alles wat men van een Haags Podium mag verwachten: goede muziek uit eigen stad. De dag begon met nieuwe talenten Replayced en Thin Pillow, maar ook legendarische helden Hallo Venray waren aanwezig en lieten zien waarom ze al bijna dertig jaar excelleren. Bijzondere momenten waren er volop: de aanstekelijke show van Friends of the Family, die hun optreden eindigde als een negentwintig-koppen-tellend collectief, en de eigenzinnige zanger Willem Bodhi die gewapend met een akoestisch gitaar op intieme wijze de muziek tijdens de pauzes verzorgde. Piñata volgde en zorgde in lijn van het mooie weer voor een energieke zomerse show. Ook was er ruimte voor het hardere gitaargeweld van The Blues Junkies. Bovendien werd voor het eerst in de geschiedenis van Parkpop live WK voetbal uitgezonden op het festival. Na een enerverende overwinning van het Nederlands Elftal zorgden Kern Koppen en Monkey Miracular ft. Koen Herfst (die gelukkig tijd kon vrijmaken gedurende zijn wereldtournee met Armin van Buuren) voor een explosieve afsluiting. 9 Het Haags Podium is een samenwerking tussen het HPC, Musicon en DUCOS Productions (producent van Parkpop), waarbij de programmering en productie volledig in handen liggen van het HPC en Musicon. Een gezamenlijk podium op Parkpop is een effectieve manier gebleken om het samenwerkingsverband tussen Musicon en het HPC te verstevigen, zowel op beleidsniveau als op uitvoeringsniveau. Belangrijker nog, een Haags podium op Parkpop is een zeer effectieve manier gebleken om veelbelovende Haagse bands verder te kunnen brengen en heeft het Parkpoppubliek

13 kennis kunnen maken met Haagse talenten. Ook het samenwerkingsverband met DUCOS, is een goede match. DUCOS beschikt niet over een netwerk in de Haagse popscene en het HPC en Musicon bedienen opgeteld alle bands van Den Haag. Parkpop biedt op hun beurt uitstekende randvoorwaarden, zowel logistiek als marketingtechnisch. In 2014 is het samenwerkingsverband verder uitgebreid. Stichting Aight is met de hiphop area al jaren een vaste samenwerkingspartner op het Haagse Veld NewHorizons, maar met singersongwriterplatform THISSFest en CultuurSchakel, de Haagse organisatie voor amateurkunsten, werden nieuwe samenwerkingspartners verwelkomd. Het leverde een extra podium op met singer-songwriters namens THISSFest en programma uit de wijken in samenwerking met de Cultuurankers verzorgd door CultuurSchakel. Daarnaast leverde de samenwerking ook financiële voordelen op omdat logistiek en faciliteiten gedeeld konden worden, evenals de kosten hiervan. Ook konden bij verschillende leveranciers hogere kortingen worden bedongen vanwege grotere afname. Daarnaast zijn er maatschappelijk verantwoorde samenwerkingsverbanden geweest met partners als Be Challenged, een organisatie die jongeren met een rugzakje begeleidt en o.a. inzet als vrijwilligers bij festivals, en met Stichting Anton Constandse, een zelfstandige organisatie binnen de Geestelijke Gezondheidszorg, die met een aantal bewoners/cliënten en begeleiders alle doorgangen rond het Haags Podium hebben gecontroleerd. Dit is naar tevredenheid van alle partijen verlopen. Een quote van de projectleider bij Anton Constandse: Bedankt voor het vertrouwen en dat we een steentje hebben mogen bijdragen aan het Haags Podium op Parkpop, de deelnemers waren enthousiast en namen hun taak wederom serieus, dit is rehabilitatie en integratie op zijn best! Global Battle of the Bands Het voortraject van Parkpop, in de volksmond nog steeds the road to parkpop genoemd, had dit jaar een andere opzet dan vorig jaar. Of eigenlijk zijn de voorrondes voor het Haags Podium en het Haagse traject voor Global Battle of the Bands (GBOB, de grootste internationale bandwedstrijd ter wereld) geïntegreerd tot één langer en meer uitgebalanceerd traject voor GBOB Nederland, waarvan Ducos de licentiehouder is. Zestien bands streden verdeeld over vier voorrondes (twee in Musicon en twee in het HPC Café) om een plek in de halve finale in poppodium SuperMarkt. Daar streden de vier voorronde winnaars en de wildcard winnaar om twee finaleplekken van GBOB NL. Deze finale vond plaats op de Grote Markt en de winnaar Orange Skyline mocht optreden op de Jupiler Stage van Parkpop en staat in mei 2015 in de wereldwijde finale in Oslo, Noorwegen. Helaas geen Haagse winnaar, waardoor de finale-jury één van de Haagse finalisten moest aanwijzen voor de te winnen plek op het Haags Podium. De jury koos voor de psychedelisch rock van Thin Pillow boven de female-fronted popinfluenced metal van Eve s Fall. Ook in deze vorm heeft de talentenjacht in de aanloop naar Parkpop veel bezoekers en publiciteit gegenereerd voor de podia van het HPC en Musicon. Daarnaast is het voor het een mooi moment om nieuw talent te ontdekken. De bands die niet geselecteerd werden voor de voorrondes hebben zich wel kunnen introduceren bij de programmeurs van het HPC en Musicon en een aantal bands hebben hierdoor een plekje weten te bemachtigen op KadeRock of Winterfest. Voor de deelnemers aan de voorrondes, halve finalisten en finalisten waren de optredens mooie momenten om de band in de kijker te spelen. Bovendien kreeg elke deelnemende band een juryrapport met tips op welke vlakken ze zichzelf kunnen verbeteren. Naast de bandverkiezing is ook een blok van twintig minuten op het Haags Podium ingevuld voor de winnaar van de Your Stage Challenge, de grootste jaarlijkse talentenjacht voor Haagse Schoolbands. Op deze manier zijn ook Haagse middelbare scholen betrokken geraakt bij het Haags Podium. Winnaar dit jaar was Replayced. Begrotingstechnisch zijn er ook goede stappen gemaakt, waardoor de financiële druk op de organisaties is verlicht. Het project is ondersteund vanuit Culturele Projecten, wat bovendien wordt ervaren als een enorme waardering en stimulans, en financiële voordelen zijn gehaald uit verschillende samenwerkingen. Ook was het voor het publiek dit jaar weer mogelijk om in ruil voor o.a. backstagepassen, merchandise-artikelen en backstage concerten, een donatie te doen via voordekunst.nl. Dit is tevens een blijk van waardering voor al het werk en het geeft aan hoe belangrijk het publiek vindt dat er een Haags Podium op Parkpop is. Deze crowdfundingsactie heeft dankzij de verdubbelaar van Fonds 1818 ongeveer 3.700,- opgebracht, waarmee de begroting sluitend is gemaakt. Plannen 2015 Voor de toekomst is de ambitie om het samenwerkingsverband verder uit te breiden met meer culturele en maatschappelijke partners uit Den Haag. Voor de Parkpopbezoeker zal dit betekenen dat een bezoek aan het Haagse Veld tevens een mooie ontmoeting is met het Haagse Cultuurveld in een bredere zin. Dit leidt tot een bredere festivalbeleving en kan bovendien voor een nog groter draagvlak zorgen binnen cultureel en maatschappelijk Den Haag. Deelnemende acts GBOB The Hague 2014: Acrid, The Black Veins, B Sharp, The Cavern, Eve s Fall, JARA, Laura Palmer, Mama Franko, Medicine Jet, Mutt Dog County, NiCad, Red Light Babies, The Return of the Walkman, Sascha & The Sharp Five, Thin Pillow en Valerie Branoux. Acts Haags Parkpop in 2014: Replayced (winnaar Your Stage challenge), Thin Pillow (winnaar GBOB The Hague), Friends of the Family, Hallo Venray, Piñata, The Blues Junkies, Kern Koppen, Monkey Miracular ft. Koen Herfst en Willem Bodhi. 10

14 3.4 PLEIN OPEN PRESENTS: THE HAGUE FEEDBACK ORCHESTRA Datum: 19 juli Bezoekers: 200 Locatie: Spuiplein Toegangsprijs: Gratis In het meerjarenbeleidsplan Haagse Nieuwe is een jaarlijkse subsidie toegekend van voor het Plein Open festival. Echter, vanwege geplande bouwwerkzaamheden van het Spuiforum was het Spuiplein lange tijd niet beschikbaar als evenementenlocatie. Daarom was het niet mogelijk om een vergunning te krijgen voor het organiseren van het Plein Open festival. Een goede alternatieve locatie voor het Spuiplein, die recht doet aan het Plein Open festival en waar alle beoogde stijlen popmuziek (zowel mainstream als zogenaamde underground niche stijlen) geprogrammeerd kunnen worden, bleek helaas niet beschikbaar. Om de beoogde speelplekken te behouden is het HPC op zoek gegaan naar andere oplossingen. Hieruit is onder andere een samenwerking ontstaan met het Paard van Troje en de Grote Markt, waarmee in het weekend van 30 mei t/m 1 juni het succesvolle Sniester festival is georganiseerd (zie paragraaf 3.5). Het HPC heeft hierbij de lokale programmering voor haar rekening genomen, waarbij speelplekken werden geboden aan bands die normaliter geprogrammeerd zouden zijn op het hoofdpodium van het Plein Open festival. Daarnaast zal tijdens de Haagse Pop Week meerdere avonden in het teken van alternatieve programmering staan, waarbij bands zich kunnen presenteren die normaliter op het undergroundpodium zouden optreden van Plein Open (zie ook paragraaf 3.8). Hiermee wordt voor hetzelfde aantal bands een goed alternatief voor het Plein Open festival geboden. Toch bleek een groot deel van het Haags publiek het bijzonder jammer te vinden dat Plein Open niet door kon gaan. In de tussentijd werd het Spuiplein zelfs weer vrijgegeven als locatie voor evenementen, maar te laat om nog een volwaardige editie van Plein Open te kunnen organiseren. Bovendien waren de nieuwe plannen al in vergevorderd stadium. Toch moest er iets gebeuren, een statement gemaakt worden dat het Spuiplein een perfecte evenementenlocatie is, zeker voor Plein Open. Maar ook het Life I Live festival en TodaysArt konden geen gebruik maken van het Spuiplein en moesten daarom uitwijken naar andere locaties. Daarom dat op zaterdag 19 juli, in samenwerking met Bazart Presents en een aantal underground gitaargoeroes, onder de naam The Hague Feedback Orchestra een ode gebracht is aan het Spuiplein. Klokslag uur opende de Haagse Cultuurwethouder Joris Wijsmuller samen met oud Q65 gitarist Joop Roelofs het optreden. Onder leiding van dirigent Bart Schotman werd een uur lang een concert gegeven door een orkest van maar liefst 54 (bas)gitaristen dat de aanwezigen nog lang zal heugen. Op deze bijzondere wijze is bovendien de positie van alternatieve muziek (na het wegvallen van o.a. poppodium Bazart) in Den Haag en de noodzaak van broedplaatsen in de stad onder de aandacht gebracht. Met succes, aangezien het bijzondere moment en de boodschap breed door de media zijn opgepikt. Naast Sniester en het concert van The Hague Feedback Orchestra is het Plein Open budget aangewend om het tekort van het HPC Winterfestival te dichten en om extra programma en marketingbudget te creëren voor de Haagse Pop Week. 11

15 3.5 SNIESTER Data: Vrijdag 30 mei t/m zondag 1 juni Aantal acts: 45, waarvan 10 Haagse acts Bezoekers: Onbekend Locatie: Paard van Troje en verschillende locaties aan de Grote Markt Toegangsprijs: Gratis Zoals gezegd is een deel van het Plein Open budget besteed aan de Haagse programmering van Sniester, het nieuwe gratis toegankelijke festival dat afgelopen jaar is neergestreken in het muzikale centrum van Den Haag: de PopHotSpot. Sniester is de opvolger van het PopHotSpot festival en wordt georganiseerd door de Grote Markt, Paard van Troje en HPC. Sniester is in het oosten van het land een ander woord voor rotje en staat dan ook in het teken van een explosie aan sfeer, enthousiasme en avontuur. Naast muziek is er ook ruimte voor theater en kunst, kinderactiviteiten en een festival/foodmarkt. Tijdens de afgelopen editie vonden de optredens plaats op een buitenpodium op de Grote Markt en in de SuperMarkt, Zwarte ruiter, Boterwaag, het Paardcafé en het Paard van Troje (Foyer, Kleine Zaal en Grote Zaal). Sniester onderscheidt zich van de andere festivals door niet te mikken op de grote en dure headliners, de zogenaamde festivalmagneten, maar door de pijlen te richten op de opkomende, interessante, spannende, goed-aan-de-weg-timmerende, op-hetpunt-van-doorbrekende, we-hebben-er-ontzettendveel-zin-in en enthousiaste wij-gaan-er-helemaalvoor acts! Deze acts zijn niet te vangen in één bepaald genre. De chansons van Tess et les Moutons Magnifiques passen net zo goed in het profiel als de rauwe raps, snoeiharde beats en vuige sounds van Prinsenkind. En wat betreft leeftijd wordt het jeugdige enthousiasme van The Hague Idiots moeiteloos afgewisseld met de nu al legendarisch helden van Hallo Venray. Het HPC boekt in overleg met de programmeurs van Het Paard van Troje en de Grote Markt de Haagse line up voor het festival, waarbij het veelal gaat om acts die normaliter op het hoofdpodium van Plein Open zouden staan. Deze acts blijken naadloos aan te sluiten bij de programmeringsvisie van Sniester. De geprogrammeerde bands wordt meer dan alleen een podium geboden. De goede balans tussen het lokale, nationale en internationale aanbod levert een interessant programma op, waarbij de Haagse acts niet weggestopt worden op een lokaal podium maar juist geïntegreerd in het festivalprogramma geprogrammeerd staan op spots waar ze het best tot hun recht komen. Ook lift het Haagse programma mee op de landelijke exposure van Sniester (het festival geniet nu al mondjesmaat bekendheid buiten de stadsgrenzen) en op de allure van nationale en internationale namen. Het spelen met bands van buiten Den Haag is inspirerend en een belangrijke ervaring in de ontwikkeling van een band. Bovendien zorgen Mediapartners 3voor12 Den Haag, Den Haag FM, Rockstone en online radiostation Pinguin Radio (met vele landelijke luisteraars) voor belangrijke promotionele waarde voor de optredende artiesten. Niet voor niets werd het nieuwe Haagse festival vanuit de Haagse popscene genomineerd voor de Haagse Pop Prijs beste initiatief. De vele positieve reacties die ook het HPC mocht ontvangen van publiek en betrokkenen geven aan dat Sniester een verrijking is voor de Haagse evenementenkalender. De wens van Stichting Evenementen Grote Markt is om Sniester de komende jaren te laten groeien. Er zijn immers meer unieke locaties rondom de PopHotSpot waar bands en acts geprogrammeerd kunnen worden. Voorbeelden van festivals die langzaamaan een binnenstad hebben overgenomen zijn Eurosonic Noorderslag in Groningen en Reeperbahn Festival in Hamburg. De organisatie van Sniester laat zich graag inspireren door deze festivals. Bovengenoemde festivals zorgen voor een positieve (financiële) spin-off voor desbetreffende stad en met een stevig Haagse programmering kan het Sniester festival een behoorlijke springplank worden voor Haags talent naar landelijk en zelfs internationaal succes. Haagse programmering op Sniester 2014 The Deaf, Hallo Venray, The Hague Idiots, Orange Grove, Playground Zer0, Prinsenkind, Stereo Bandits, Tears & Marble, Tess et les Moutons Magnifiques en Thin Pillow. 12

16 3.6 PODIUM HAAGS UIT FESTIVAL Datum: Zondag 7 september Bezoekers: Locatie: Hofplaats Toegangsprijs: Gratis Steevast is het HPC aanwezig op het Haags Uit Festival. Door de jaren heen wist het HPC altijd met weinig middelen een eenvoudig podium te creëren, meestal in een partytent tussen de andere kramen op de informatiemarkt. Verschillende bands kregen hierdoor de mogelijkheid om op te treden voor een andere doelgroep dan dat men gewend is en bezoekers kunnen bij de infostand terecht voor meer informatie over de oefenruimtes en activiteiten van het HPC. Voor de editie van 2013 is echter op initiatief en onder leiding van het HPC het één en ander professioneler aangepakt. Op de Hofplaats werd een volwaardig podium van 7 x 4,5 meter geplaatst en in samenwerking met diverse partners werd een veelzijdig, talentvol en kwalitatief goed programma gerealiseerd. Het podium op de Hofplaats werd voor het eerst als prominent onderdeel opgenomen in de programmering van het Haags Uit Festival. Deze lijn is in 2014 voortgezet en in samenwerking met Musicon, Bazart Presents, Ready To Play en Crossing Border is het podium van deze laatste editie geprogrammeerd. Om meer publiek naar de Hofplaats te trekken en daar te houden, is Stichting Aight gevraagd om een hiphop area te creëren naast het podium voor popmuziek. In plaats van enkel een podium met vijf losse optredens van verschillende bands en acts op popgebied, kon het publiek op de Hofplaats nu ook genieten van o.a. grafitti-kunst, breakdance battles, popping workshops en streetdance presentaties. Hierdoor vielen er geen gaten in het programma. Daardoor bleef het publiek meer hangen op de Hofplaats in plaats van elders op zoek te gaan naar ander vermaak of andere optredens. Ook het eten van Mien Koffie & Brood en Café De Pijpiebar (een paardentrailer die ingezet wordt als uiterst mobiel bruin café) droegen bij aan een verbeterde festivalsfeer. Het streven is om de komende jaren in samenwerking met diverse partners Podium Haags UIT Festival nog verder uit te bouwen tot een op zichzelf staand festivalterrein met voornamelijk aanbod op het gebied van Haagse popmuziek. Acts Haags UIT Festival in 2014: Musicon presents: Your Stage Showcase Bazart presents: GΔrtmΔlen Ready To Play presents: Replayced HPC presents: Polarized Crossing Border presents: Son Mieux 13

17 3.7 HET GELUID VAN LOOSDUINEN Datum: Zaterdag 13 september Bezoekers: Locaties: Loosduinse Hoofdplein, Openbare Bibliotheek Loosduinen & HPC Toegangsprijs: Gratis Het Geluid van Loosduinen is een productie van het HPC op initiatief van de Loosduinse vestiging van Bibliotheek Den Haag en Stadsdeelkantoor Loosduinen, met als doel Loosduinen meer op de culturele kaart te krijgen en jongeren in het stadsdeel een gezicht te geven. Dit door middel van een cultureel festival met muziek en literatuur als hoofdingrediënten. Na een succesvolle eerste editie in 2013 vond Het Geluid van Loosduinen op zaterdag 13 september 2014 voor de tweede keer plaats op het Loosduinse Hoofdplein. Om zowel publiek uit Loosduinen op de been te brengen als publiek uit andere stadsdelen naar Loosduinen te trekken, is een programma samengesteld dat een breed publiek aanspreekt, inclusief een paar acts die landelijke bekendheid genieten. Hiphop artiest Kraantje Pappie is populair onder de jeugd en voor de oudere doelgroep stond wederom Haagse publiekstrekker The Clarks geprogrammeerd. Het festival werd geopend door harmoniegezelschap AGARN, dat repeteert in het HPC-gedeelte Muziekcentrum Loosduinen, en de in het vorig jaar definitief doorgebroken rock n soul band Sven Hammond Soul sloot het programma op het Loosduinse Hoofdplein af. Ook de Surinaamse gemeenschap wist Loosduinen goed te vinden om te genieten van hun held Trafassi, bekend van zijn grote hit Wasmasjien (Kleine wasjes, grote wasjes..). Tijdens de afterparty in een afgeladen HPC Café bleek Liptease and the Backstreet Crackbangers (dat in het najaar tweede is geworden in het televisieprogramma Holland s Got Talent) een gouden boeking te zijn. Het eigen talententraject Het Talent van Loosduinen leverde als winnaar Wytse Visser op. Wytse won hiermee een prijzenpakket bestaande uit: het optreden op het Loosduinse Hoofdplein, zangles bij Ready To Play, studiotijd bij HollandSpoorStudios en een aantal gratis oefensessies in het HPC. Wytse Visser had overigens al enige bekendheid vanwege zijn deelname aan De Beste Singer-Songwriter van Nederland, de op televisie uitgezonden zoektocht van Giel Beelen (3FM) naar muzikaal talent. Tijdens de evaluatie van het festival is gebleken dat de bewoners en ondernemers van Loosduinen het festival nu al een warm hart toedragen en het als onmisbaar evenement voor het stadsdeel beschouwen. De afgelopen editie werd zelfs, mede door het goede weer, twee keer zo goed bezocht als de eerste editie. Ongeveer bezoekers wisten het evenement te vinden, ondanks de concurrentie van Open Monumentendag, het Escamp festival en het Food Truck Festival TREK in Scheveningen. Mede hierdoor is het positieve besluit genomen over continuering van het festival. Ook worden er kansen gezien om het talententraject naar een hoger plan te tillen in samenwerking met de welzijnsorganisaties en wijkcentra uit het stadsdeel. De editie van 2015 van Het Geluid van Loosduinen is gepland op zaterdag 12 september. Programmering Loosduinse Hoofdplein Wytse Visser (winnaar Het Talent van Loosduinen), Trafassi, Philip Kroonenberg, Kraantje Pappie, The Clarks en Sven Hammond Soul. Presentatie: Justin Verkijk. Programmering Bibliotheek Loosduinen Ton Meijer: Aadje Piraatje Programmering afterparty HPC Café Thin Pillow, The Hague Reggae All Stars, Liptease and the Backstreet Crackbangers. 14

18 3.8 HAAGSE POP WEEK Data: 17 t/m 26 oktober Bezoekers: +/ Met vele hoogtepunten, succesvolle samenwerkingen en bijzondere optredens, stond Den Haag tijdens de Haagse Pop Week (HPW) weer 10 dagen lang op levendige wijze in het teken van Haagse popmuziek. Met maar liefst 228 optredens was de 14 e editie van het evenement zelfs groter dan ooit. Spectaculair was de viering van het 20-jarig jubileum van underground radiostation Radio Tonka in Maakhaven - tevens de opening van de Haagse Pop Week en magisch was de albumpresentatie van Friends of the Family in een bomvolle Grote Zaal van het Paard van Troje. Tijdens de Muzikantendag On Tour de kans voor bands om te leren van professionals uit de landelijke music business en een belangrijke ontwikkeling voor de Haagse popscene was de aftrap van het Haags Overleg Popmuziek (HOP, waarover in paragraaf 6.3 meer te lezen is). Het is ondoenlijk om in dit jaarverslag bij alle programmaonderdelen en samenwerkingen stil te staan. Daarom dat een aantal hoogtepunten belicht zullen worden om een indruk te geven van het wederom succesvolle evenement. Programma & samenwerkingen Het is weer gebleken dat de HPW een ideaal moment is om je als band te presenteren. Verschillende bands, zoals Fexet, Noblesse en Friends of the Family, kozen er zelfs specifiek voor om hun albumpresentatie te plannen tijdens het evenement. Maar ook verschillende organisaties, van klein tot groot en van beginnende initiatieven tot gerenommeerde instellingen, hebben zich kunnen profileren of hun instelling bij een ander publiek dan gebruikelijk onder de aandacht kunnen brengen. De HPW levert namelijk waardevolle publiciteit en exposure op voor de organisaties en vooral voor beginnende initiatieven worden ambitieuze plannen mede mogelijk gemaakt door professionele ondersteuning van het HPC op het gebied van expertise, financiën, promotie en productie. Een andere zeer positieve ontwikkeling is dat verschillende samenwerkingspartners (zoals poppodia SuperMarkt en het Paard van Troje) steeds meer bij voorbaat en al op eigen initiatief Haags programmeren tijdens de HPW. Dit onderstreept eens te meer dat het evenement breed gedragen wordt door de stad. Bovendien besloot de Popronde om na het succes van vorig jaar hun rondreizende festival gewoon weer tijdens de HPW in Den Haag te laten landen en voor Stroom Den Haag (See You in The Hague) was de HPW het ideale moment om hun laatste activiteit op Scaffold te organiseren. Vorig jaar vond de officiële opening al plaats tijdens de HPW, waardoor het publiek op bijzondere wijze kennismaakte met het kunstwerk van Sam Durant, een assemblage van vijf historische houten schavotten uit de Amerikaanse geschiedenis dat ruim een jaar tegenover het Museon heeft gestaan. Ook is de HPW een perfect moment om een jubileum te vieren. Radio Tonka bestond dit jaar 20 jaar en HollandSpoorStudios alweer 25 jaar. Beide organisaties besloten zeer bewust om hun jubileumfeesten tijdens de HPW te laten plaatsvinden. Daarnaast vonden weer vele bijzondere samenwerkingen plaats zoals de I Love Hiphop Jamsession met muzikanten in samenwerking met Stichting Aight. En wat te denken van het uitverkochte koptelefoon concert van lydia hendrikje & MIMRA vergezeld door een twaalfkoppig orkest in het Nutshuis? Dit concert werd mede mogelijk gemaakt door het Koninklijk Conservatorium. Naast alle eerder genoemde partijen en deelnemende locaties is er dit jaar ook nog samengewerkt met The Hague Heavy Metal Alliance, Songtide, Bazart Presents, Feed my Beat, Den Haag FM, Ready To Play en POPnl. Helaas moesten de videoclip presentaties in samenwerking met Fonds1818<24 worden uitgesteld vanwege te ambitieuze plannen van de deelnemende bands. De opening: 20 jaar Radio Tonka De opening van de HPW stond dit jaar in het teken van 20 jaar Radio Tonka, het unieke geluid van de Haagse underground dat legaal te horen is op Den Haag FM. Vrije radio gemaakt door vrije geesten, van extra belegen jazz tot verknipte soundscapes en van snoeiharde anarcho-punk tot obscure elektronica. Het leverde vooraf al zoveel ideeën op, 15

19 dat besloten werd om een tweedaags festival van de viering te maken. Geheel in stijl bleek het een belangrijke uitlaatklep voor de dj s, maar vooral ook een belangrijk platform voor verschillende alternatieve en underground subculturen uit Den Haag. Twee dagen, twee zalen en 39 acts die een ander maar toch breed geluid ten gehore lieten brengen. Met het wegvallen van het alternatieve poppodium Bazart als locatie en verschillende broedplaatsen die onder druk staan, heeft Radio Tonka laten zien dat de underground in Den Haag nog steeds springlevend is en een plek verdient om gehoord te worden. Niet alleen binnen de eigen kringen, want ook mainstream publiek wist de weg naar Maakhaven maar al te goed te vinden en het evenement enorm te waarderen vanwege de buitengewone sfeer. Dit alles in combinatie met lachende gezichten, dolenthousiaste artiesten, een kleurrijke mix aan persoonlijkheden, arty en psychedelische diaprojecties, hypnotiserende geluiden afgewisseld door opzwepende beats en natuurlijk gitaargeweld, zorgde voor een onvergetelijk weekend. Overigens stond niet alleen de opening van de HPW in het teken van de Haagse underground. In samenwerking met Bazart Presents werden verschillende punk/hardcore, alternatieve en psychedelische concerten georganiseerd en ook The Hague Heavy Metal Alliance heeft een steentje bijgedragen met een metal-avond in 330Live. Feed my Beat Normaal gesproken wordt bij popmuziek eerder gedacht aan bands dan aan dj s, terwijl verschillende dj s als filmsterren over de hele wereld vliegen. Sterker nog, Den Haag heeft met Chuckie een levende dj legende binnen de stadsgrenzen en Haagse dj Dash Berlin staat steevast in de top tien van de DJ Mag Top 100. Wie zegt u? Juist! Dash Berlin. Hoogste tijd dus om in Den Haag meer aandacht te besteden aan populaire dancemuziek en zo geschiedde. De handen werden inéén geslagen met nieuwkomer Feed My Beat om talentvolle dj s een kans geven die nog nooit of nauwelijks voor een publiek hebben gedraaid en ze op weg te wijzen. Naast het optreden zijn alle dj s geïnterviewd en al het materiaal, inclusief foto s en de gedraaide set, online gezet. Ook DJ Mag was aanwezig en reageerde erg positief op wat er is neergezet in 330Live. Wat hen opviel was de relaxte sfeer in de club en onder de aanwezigen en ook het netwerkelement van Feed My Beat was duidelijk merkbaar. Iedereen praatte met elkaar of luisterde aandachtig naar de muziek. De aanwezigen wilden elkaar en elkaars muziek leren kennen. Wij hopen dat deze showcase een terugkerend fenomeen wordt en dat Feed My Beat evenementen blijft organiseren om de Haagse scene met elkaar in contact te brengen. Er liggen veel mogelijkheden in deze stad en ondanks de setback van afgelopen zomer, is de Haagse dancescene springlevend en zijn er veel enthousiaste, talentvolle dj's en producers. Friends of the Family album release Friends of the Family is bij uitstek een voorbeeld van een band die zich uitstekend heeft kunnen profileren tijdens verschillende edities van de HPW. In de editie van 2013 gaf het collectief, dat pas in het begin van dat jaar het levenslicht zag, een wervelend optreden in de Kleine Zaal van het Paard van Troje en ze werden gebombardeerd tot aanstormend talent met een gouden toekomst. Een jaar verder, met o.a. optredens op het Haags Podium van Parkpop en de Sena POPnl award op zak, werd de HPW het moment om het debuutalbum te presenteren. Er zijn maar weinig bands die kunnen zeggen dat ze binnen anderhalf jaar tijd de Grote Zaal van het Paard tot aan het tweede balkon toe hebben weten te vullen. Aan de zegetocht lijkt nog lang geen einde. Inmiddels hebben ze getekend bij boekingskantoor Friendly Fire en staat in het voorjaar van 2015 een landelijke clubtour voor de deur. Die gouden toekomst gaat er komen. Succesverhalen Het succesverhaal van Friends of the Family is één van vele. Alle acts hebben in meer of mindere mate profijt van de HPW. Voor bijvoorbeeld The Indien is het balletje echt gaan rollen door het overtuigende optreden tijdens de PopHotSpot special en ook de nominatie voor de Haagse Pop Prijs in de categorie aanstormend talent heeft het nodige stof doen opwaaien. Het was voor festivals als Life I Live en Schollenpop het moment om ze voor hun festivals te boeken. Een ander mooi voorbeeld van spin off is het optreden 16

20 van Nisse Bodil tijdens De Versafdeling XL in de SuperMarkt. Dit bleek een mooi steuntje in de rug te zijn en heeft veel andere shows opgeleverd. En wat te denken van Lucy s Wijsje dat dit jaar de Haagse Pop Prijs won voor beste initiatief? Wellicht een verrassing, maar Lucy s Wijsje wordt door velen charmant, intiem, lief en gezellig genoemd. De muzikale ontdekkingstochten langs bijzondere plekken zijn altijd uitverkocht en geeft het publiek de kans om op geheimzinnige wijze nieuw talent te ontdekken. Intimiteit is hierbij het toverwoord en dit zorgt voor een ultieme beleving. De HPW in 2013 was een mooi moment om het initiatief bij een groter publiek bekend te maken en dat is niet onopgemerkt gebleven. Het resulteerde in 2014 zelfs in de uitnodiging van het populaire festival Where The Wild Things Are om een muzikale ontdekkingstocht te organiseren in de bossen van bungelowpark De Eemhof en het Haags UIT Festival zag in Lucy s Wijsje de ideale manier om verschillende culturele instellingen onder de aandacht te brengen van avontuurlijke muziek- en cultuurliefhebbers. Een terechte winnaar dus van de Haagse Pop Prijs voor beste initiatief en voor Where The Wild Things Are alle reden om Lucy s Wijsje weer terug te vragen voor hun editie van Bijzondere locaties Bijzondere locaties geven de HPW extra dimensies en zorgen voor bijzondere ervaringen, extra beleving en vergroten de belangstelling, niet alleen vanuit het publiek maar ook door de media. Daarom dat ook dit jaar het evenement op bijzondere locaties te vinden was. Voor de opening werd bijvoorbeeld gekozen voor broedplaats Maakhaven, het imposante industriële complex aan de 1 e Lulofsdwarsstraat met een bijzonder rauwe maar zeker ook laagdrempelige sfeer. Tijdens De Popronde werden modezaak Bendorff, schoenenwinkel Phenomenal Kicks en Fearless Tattoo & Piercing omgedoopt tot popzalen en op zondag 20 oktober werd het kunstwerk Scaffold weer als een niet alledaags podium gebruikt voor concerten, dit keer met acts die aan de slag gingen met het typisch Haagse thema Peace & Justice. Maar de meest bijzondere locaties werden samen met Songtide bezocht. Songtide is een collectief van Haagse songwriters, opgericht om de krachten van individuele artiesten te bundelen. Het collectief organiseert betoverende evenementen vol muziek van eigentijdse troubadours, soms vermengd met theater en poëzie, op sfeervolle locaties met een luisterend publiek. In samenwerking met Songtide werden Under the Bridge sessions georganiseerd. De mooie noten van de optredende artiesten werden prachtig versterkt door de magnifieke akoestiek onder de bruggen. Het leverde intieme en sprookjesachtige taferelen op, een haast mystieke ervaring voor het publiek dat zichtbaar genoot al dobberend in een bootje en aandachtig luisterend naar de muziek. Op deze manier kon het nieuwe initiatief Songtide zichzelf presenteren en bovendien zorgde de Under the Bridge sessions ervoor dat een ander langgekoesterde wens in vervulling ging, namelijk om ook in de middag optredens aan te bieden tijdens de HPW. Aanbeveling Het programma was breed en gevarieerd. Bands van jong en oud kregen de kans zich te presenteren, met aan de ene kant middelbare scholieren i.s.m. bijvoorbeeld Ready To Play en aan de andere kant het optreden van indorock veteranen The Crazy Rockers. Echter moet ook toegegeven worden dat het multiculturele aanbod achterblijft bij de rest. Dit terwijl Den Haag bekend staat als een van de meest multiculturele steden van Nederland. Voor de editie van 2015 zal daarom meer prioriteit worden gegeven aan multiculturele programmering en gezocht worden naar partners om hierin samen te werken. Locaties Haagse Pop Week Live, Baklust, Bendorff, Centrale Bibliotheek, Café de BieB, Café Cremers, Café de la Gare, Fearless Tattoo & Piercing, The Fiddler, Haags Pop Centrum, Lokaal Vredebreuk, Lola Coffee & Bikes, Maakhaven, Murphy s Law, Musicon, Het Nutshuis, O Casey s Irish Pub, Paard van Troje, Phenomenal Kicks, PIP, Rootz, Scaffold, September, SuperMarkt, Van Kleef, De VAK (Centrum voor de kunsten), VaVoom, De Vinger, Zeta, Zwarte Ruiter en acht verschillende bruggen in de stad. 17