Zuidingen. De kracht van vooruitgaan. Niet wijken voor ebola. Hoe effectief is Trias? magazine over ondernemende mensen in het Zuiden

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Zuidingen. De kracht van vooruitgaan. Niet wijken voor ebola. Hoe effectief is Trias? magazine over ondernemende mensen in het Zuiden"

Transcriptie

1 Zuidingen I n b e w e g i n g magazine over ondernemende mensen in het Zuiden Kwartaaltijdschrift oktober november december 2014 Trias vzw Wetstraat Brussel P De kracht van vooruitgaan Niet wijken voor ebola Erfenis van Mandela springlevend Hoe effectief is Trias? Partners met ballen 1

2 I n b e w e g i n g Brazilianen verkennen Vlaamse land- en tuinbouw In het zuiden van Brazilië heeft Trias mee aan de wieg gestaan van Cresol. Vandaag is deze koepelorganisatie uitgegroeid tot een netwerk van kredietcoöperaties met meer dan leden. Bij Cresol krijgen kansarme boerengezinnen een lening voor de aankoop van zaaigoed, vee of machines. Vorige maand waren twintig voorzitters van kredietcoöperaties te gast bij Boerenbond, Bel Orta, Milcobel en BRS. Op de geitenboerderij van Veerle Minsaer en het tuinbouwbedrijf van Marja Van Dessel ontdekte de Braziliaanse delegatie de kracht van innovatie bij Agra-vrouwen. Maar omgekeerd kunnen ook wij iets opsteken van de coöperaties in Brazilië, nuanceert Marja Van Dessel. Onze coöperatie telt slechts twee vrouwelijke bestuurders. Op dat vlak staat Cresol een stapje verder. Steun Trias in stijl Ben jij pittig, stijlvol en ondernemend? Neem dan zeker eens een kijkje in de collectie Stylissima. Die is het werk van veertien vrouwelijke designers van Markant en Artemis. Je vindt er kledij, lingerie, juwelen, kunst, muziek. Een deel van de opbrengst gaat naar Trias. Meer info? Bedenk een eigen actie ten voordele van Trias In het kader van Music for Life organiseert unizo ook dit jaar een veiling, koekjesverkoop en after work party. Bij Markant gaan ze lippenstift verkopen terwijl ook Boerenbond en Landelijke Gilden op acties broeden ten voordele van Trias. Vind je het zelf ook de moeite waard om samen met vrienden of collega s geld in te zamelen voor twee miljoen ondernemende mensen die in moeilijke omstandigheden hun dromen najagen? Registreer jouw actie op musicforlife.stubru.be. BESTEL NU OP Stuur je relaties een origineel eindejaarscadeau én Steun tegelijk een goed doel! Op zoek naar originele relatiegeschenken voor eindejaar, waarmee je ook nog eens Trias steunt? Surf dan naar en ontdek de symbolische GUDU-cadeaus. Speciaal op maat van bedrijven, zelfstandigen en vrije beroepen! Trias duimt voor eerlijke voedselprijzen Boerenbond en Landelijke Gilden voeren dezer dagen campagne voor eerlijke voedselprijzen. Ook Trias vindt dat land- en tuinbouwers loon naar werken verdienen. Daarom hebben meerdere landenkantoren een selfie gepubliceerd op In dertien ontwikkelingslanden helpt Trias boerenorganisaties in hun zoektocht naar rendabele afzetmarkten. 2

3 E d i t o r i a a l Helpen dromen Beste lezer, Ook in landen zoals de Filipijnen of Ghana dromen jongeren van een mooie toekomst. Vaak hebben ze het nodige talent om hun aspiraties waar te maken. Helaas duiken even vaak obstakels op waardoor ze zichzelf niet kunnen ontplooien. Daardoor zien ondernemende mensen hun dromen uit elkaar spatten, ze raken gefrustreerd. Ik was dit voorjaar in Congo en zal nooit het verhaal vergeten van Albert Phuati, die cacaoboer geworden is, in de voetsporen van zijn vader en grootvader. Het grote verschil met de vorige generaties is dat Albert dankzij Trias wel professionele steun krijgt van zijn coöperatie. Door het gebruik van betere zaden en teelttechnieken ligt zijn rendement veertig procent hoger dan de opbrengst die zijn vader realiseerde op hetzelfde perceel. Door de kwaliteit van de cacaobonen te verbeteren, zorgt de coöperatie van Albert er bovendien voor dat de verkoopprijzen in de lift zitten. Nooit heb ik iemand zo trots over zijn job horen vertellen als Albert Phuati Nooit heb ik iemand zo trots over zijn job horen vertellen als Albert. Logisch, want zijn succes heeft de cacaoboer helemaal zelf geoogst, met eigen handen. Niemand anders kon dat in zijn plaats voor elkaar krijgen. Weet je, Trias heeft nog twee miljoen gelijkaardige verhalen, en dat aantal groeit verder. Het geheim achter onze formule? Bij Trias bouwen we aan structurele verandering. Door de versterking van boeren- en ondernemersorganisaties krijgen hun leden toegang tot opleidingen, microkredieten en afzetmarkten. Bovendien geven we die ondernemende mensen een stem, zodat ze een volwaardige plaats kunnen opeisen in de samenleving. Zo bouwen we aan nieuwe dromen. Aan dromen die gedreven mensen ook echt kunnen waarmaken. Met oprechte dank voor uw engagement, Philippe Matthijs Voorzitter In dit nummer 4 Niet wijken voor ebola 7 Hoe effectief is Trias? 8 Erfenis van Mandela springlevend 10 Partners met ballen Colofon Redactie: Trias info@triasngo.be tel: 02/ Rekeningnummer voor stortingen: BE VU: Lode Delbare, Wetstraat 89, 1040 Brussel

4 Trias werkt verder in Guinee Ebola blijft slachtoffers maken in het westen van Afrika. Heel zwaar getroffen is Guinee, één van de armste landen ter wereld. Er zijn nauwelijks ontwikkelingsorganisaties actief. Trias heeft er een landenkantoor met elf medewerkers. Toegegeven, door de uitbraak van ebola hebben we even overwogen om dat kantoor tijdelijk te sluiten. We hebben dat niet gedaan. De lokale bevolking heeft onze steun immers hard nodig, want ook Guinee barst van de hard werkende mensen die hun dromen najagen. 4

5 Ebola kan onze economie ontwrichten Dankzij Trias krijgen ondernemers in Guinee toegang tot beroepsopleidingen en kleine leningen. Door onze steun aan landbouworganisaties verhogen de boeren hun opbrengst en leren ze het abc van de marketing. Eén van die boeren is de 45-jarige Fodé Camara. Wanneer kwam je te weten dat het gevreesde ebola-virus rondwaart in Guinee? Fodé Camara: Enkele maanden geleden vernam ik het nieuws via de radio. Sindsdien probeer ik de situatie op de voet te volgen, vooral in de massamedia. Ook in de moskee is ebola een vast gespreksonderwerp. Jammer genoeg geloven veel mensen dat de uitbraak een mythe is. Een soort samenzwering van hogere krachten die de samenleving willen destabiliseren. Halsstarrig weigeren ze om preventieve maatregelen te nemen. Wat kunnen de mensen doen om de kans op besmetting te verminderen? Mijn kinderen moeten hun handen wassen met bleekwater. Hetzelfde geldt voor wie bij mij thuis op bezoek komt. Bij sommigen wekt dat wrevel op Fodé Camara Leeftijd: Woonplaats: Areaal: Beroep: Gewassen: 45 jaar Kabeleyah, een dorpje met 200 inwoners 4 hectare Landbouwer Maïs, aubergine, palmolie, rode peper en pindanoten Burgerlijke stand: Gehuwd, met drie vrouwen Kinderen: 13 omdat ze zoiets niet gewoon zijn. Maar bijzondere omstandigheden vereisen bijzondere maatregelen. Het lokale bestuur heeft ervoor gezorgd dat we op het dorpsplein onze handen kunnen wassen met chloorwater. Verder proberen we onze verplaatsingen tot het strikte minimum te beperken. De scholen zijn zelfs gesloten. Persoonlijk vind ik dat jammer, want voor mijn kinderen is onderwijs de basis van alles. Door de verbetering van de ossentractie zijn akkerbouwers in staat om een veelvoud van hun oorspronkelijke areaal te bewerken. 5

6 Rio Tinto Foundation steunt rijstproject in Guinee De Rio Tinto Foundation investeert dollar in een rijstproject van Trias in Guinee kansarme boeren krijgen daardoor toegang tot training, teeltbegeleiding en de verwerking van rijst. Zo zullen ze in staat zijn om meer en betere voorgekookte rijst te verkopen. Het project wordt nog dit jaar opgestart en duurt één jaar. In totaal ontving de Rio Tinto Foundation 200 projectaanvragen. Daarvan werden er slechts vijf geselecteerd, waaronder dus het project van Trias. Op jouw percelen groeien rijst, maïs en rode pepers. Hoe erg is de uitbraak van ebola voor je bedrijf? Ik verkoop bijna al mijn gewassen op de lokale markt. Daar zijn de verkoopprijzen gelukkig nog stabiel. Sinds de grenzen met Senegal gesloten zijn, blijven de opkopers voor de rode pepers wel weg. Normaal is dit een heel winstgevend gewas, maar nu dreigt een overaanbod op de lokale markt. Als de prijzen daardoor dalen, ga ik dat zeker voelen. Je bent ook bestuurder van de boerenorganisatie FOP-BG, die steun krijgt van Trias. Krijg je advies van je collega-landbouwers? We krijgen de raad om te blijven produceren en op zoek te gaan naar andere afzetmarkten. Het doet deugd dat we als boeren onderling kunnen praten over deze crisis. Dat is een soort uitlaatklep. Het grootste probleem is dat niemand weet hoe lang deze noodtoestand nog zal duren. Welke rol speel je in jouw boerenorganisatie? Ik bekommer me vooral over het wederzijds begrip tussen akkerbouwers en rondtrekkende veeboeren. Vroeger lagen ze regelmatig overhoop omdat het vee de gewassen van de landbouwers vernielde. Nu wordt een deel van de percelen afwisselend gebruikt voor akkerbouw en veehouderij. Daar kijk ik op toe. Wat zijn jouw persoonlijke vooruitzichten? Met mijn boerderij heb ik de voorbije jaren belangrijke stappen vooruitgezet. Maar ik moet toegeven dat de schrik er nu goed inzit. Ik ben bang dat ebola onze nationale economie zal ontwrichten. In de mate van het mogelijke probeer ik er niet aan te denken en gewoon verder te werken. Samen met mijn familie bid ik voor alle slachtoffers van ebola. Weet je dat we de dodelijke slachtoffers niet eens kunnen begraven volgens onze tradities? Zoiets raakt me heel diep. Voor Guineese vrouwen zijn coöperaties een structurele hefboom voor hun zelfontwikkeling en maatschappelijke emancipatie. Boeren en ondernemers in Guinee hebben Trias meer dan ooit nodig Lies Vanmullem landendirecteur van Trias in Guinee Lies Vanmullem beweegt samen met haar collega s hemel en aarde om de projecten van Trias draaiend te houden. In de mate van het mogelijke gaan alle activiteiten door, maar natuurlijk proberen we de risico s op besmetting met ebola te beperken. We moeten rekening houden met de gezondheid van ons personeel, de boeren en de ondernemers. Daarom wordt in bepaalde delen van onze interventiezones de intensiteit van de activiteiten tijdelijk teruggeschroefd. Maar het is belangrijk dat we actief blijven in Guinee. Vandaag hebben de mensen ons meer dan ooit nodig, benadrukt Vanmullem. 6

7 Hoe effectief is Trias? Hoe groot is de impact van Trias op de zelfontwikkeling van kleine ondernemers? We namen de proef op de som bij pluimveehouders in het noorden van Tanzania. Trias begeleidt in Tanzania enkele honderden kippenboeren, zowel producenten van leghennen als van braadkippen. Bij 200 van die veehouders heeft Trias de financiële toestand zes jaar lang nauwkeurig in de gaten gehouden. En wat blijkt? In die periode is het inkomen van de ondersteunde kippenboeren gestegen met 44 procent, terwijl de gemiddelde inkomensstijging op nationaal niveau slechts 23 procent bedraagt. De veehouders zien hun inkomen bijna dubbel zo sterk stijgen als de rest van de bevolking. Maar hebben de boeren hun sterke inkomensstijging echt te danken aan hun kippen? Aanvankelijk dachten we dat het aandeel van de kippenkweek niet zo groot was in het inkomen van de boeren. Maar ons onderzoek wijst uit dat de pluimveehouderij voor deze gezinnen de op één na belangrijkste inkomstenbron is, vertelt Trias-medewerker Bart Casier. 55 procent van de boeren gebruikt het extra inkomen om degelijk onderwijs te bekostigen voor hun kinderen. Meer dan vier boeren op de tien geeft te kennen dat de inkomsten uit de kippenkweek van groot belang zijn om het spook van de honger te verdrijven. Hoe steunt Trias de pluimveehouders in Tanzania? Ú betere vermeerderingstechnieken Ú rasverbetering Ú betere voederproductie Ú toegang tot microkrediet Ú professionele ziektepreventie Ú ondersteuning van coöperatieve verkoop 7

8 Erfenis van Mandela springlevend Hand in hand trokken unizo en Trias dit najaar naar Zuid-Afrika. Om het partnerschap met drie plaatselijke ondernemersverenigingen te evalueren en toekomstplannen te smeden. Of we voor kansarme ondernemers in Zuid-Afrika echt een verschil kunnen maken? De groeiende economie in Zuid-Afrika biedt Vlaamse ondernemers mooie kansen om te investeren. Maar de medaille heeft een keerzijde: de werkloosheid neemt dramatische proporties aan, voorbij bij jongeren. Daardoor dreigt in Zuid-Afrika een hele generatie verloren te gaan. Samen met Trias geven de ondernemers van unizo tegengas door de versterking van drie nationale ondernemersverenigingen. Alle partners zouden elkaar versterken en van elkaar leren. Veel dure woorden, horen wij u denken. Maar hoe zet je die ambitie om in de praktijk? Een week lang ging onze collega Jasmien Bronckaers (links op de foto) op pad met Gilles Vandorpe (rechts op de foto) en Jan Boulogne, twee kanjers van unizo. Om de huidige projecten te bekijken, maar vooral om toekomstplannen te maken. De samenwerking in Zuid-Afrika werd begin 2013 gelanceerd en wordt tot 2015 gefinancierd. Nadien willen we bij de Vlaamse overheid een nieuw projectvoorstel indienen. Memorabel Je merkt dat Zuid-Afrika, meer dan twintig jaar na de apartheid, nog steeds een land van extremen is. Blank en zwart, arm en rijk. In Zuid- Afrika zijn ze absoluut niet gelijk, klinkt het resoluut bij de terugkomst van de delegatie. 8

9 Gilles Vandorpe vult aan: In dat opzicht is ons project memorabel. We brengen immers drie partners met een heel verschillende achtergrond rond de tafel. Nafcoc is diep geworteld in het zwarte anc. Sacci wordt daarentegen gerund door de Angelsaksische kolonialen. En dan is er nog Ahi, een club van blanke Afrikaner. Ze willen alle drie iets voor de kleine ondernemers betekenen. Maar het was blijkbaar wachten op Trias en unizo om op dat vlak samen stappen te ondernemen. Het voorbije jaar werden verschillende vluchten van en naar Zuid-Afrika geboekt. De partners gingen bij unizo op bezoek, en ook het omgekeerde was het geval. Wat werd er zoal heen-en-weer geleerd? Jan Boulogne: Tot voor kort stonden de nationale ondernemersverenigingen niet stil bij de kracht van hun lokale kamers. Tot ze zagen hoe Belgische ondernemers ook met de lokale overheid spreken. En zo heel wat gedaan konden krijgen. Iets anders wat Jan is opgevallen, is de manier waarop Zuid-Afrikanen het concept van een training benaderen. Een training staat voor hen gelijk aan eenrichtingsverkeer. De leraar dicteert de theorie, de leerling noteert. Maar dat soort lessen wekt vandaag geen interesse meer. Trias landendirecteur Stephen Miller tracht onze partners daar bewust van te maken, zodat hun trainingen aantrekkelijker worden voor de ondernemers. Vrouwelijke ceo Zuid-Afrikanen op studiebezoek bij unizo Begin december zijn twee Zuid-Afrikanen te gast bij unizo. Nadia Carolissen van Ahi verdiept zich een week lang in de dienstverlening voor starters. Hiervoor gaat ze te rade bij de Antwerpse afdeling van unizo. Albert Wadi van Sacci is vooral geïnteresseerd in de managementstructuur van unizo. Vooral vrouwen, jongeren en zwarten hebben onze aandacht nodig Jonge werklozen zitten in Cape Town langs de kant van de weg. Trias en unizo willen hen een toekomst bieden in het Zuid-Afrika van morgen. Bij unizo kunnen ze het uitstekend vinden met de collega s uit Zuid- Afrika. Gevaar voor paternalisme is hier niet, stelt Jan Boulogne. Onze Zuid-Afrikaanse partners zijn grote organisaties met eigen, stevig verankerde structuren. En ja, wij kunnen ook van hen leren. Een vrouw aan de leiding van unizo bijvoorbeeld, dat kan bij ons nog even duren. In tegenstelling tot Nafcoc, waar een vrouwelijke ceo de touwtjes in handen heeft. Volgens Jan past het partnerschap met Zuid-Afrika niet in het klassieke ontwikkelingsplaatje. Het plaatselijke landenkantoor van Trias speurt intensief naar andere spelers die mee aan de kar kunnen trekken. Zo groeit langzaam een netwerk dat in staat is om voor kleine ondernemers betere kansen te creëren. Trias en unizo hebben bij hun drie partners in Zuid-Afrika een zaadje gepland. De hoge werkloosheid toont dat het niet volstaat om alleen in grote ondernemingen te investeren. Onze partners zijn zich daarvan bewust, alleen weten ze niet altijd even goed wat ze in de praktijk kunnen betekenen voor hun leden. Trias en unizo bezorgen hen inspiratie, zegt Gilles Vandorpe. Volgens Jasmien Bronckaers komt het erop aan om de aangereikte hefbomen tijdens de volgende projectfase uit te diepen. We willen ook meer met de lokale handelskamers in zee. Die staan uiteindelijk het dichtst bij de kleinste ondernemers. Dat zijn vaak vrouwen, jongeren en zwarten. Vooral deze kwetsbare groepen hebben onze aandacht nodig, om te werken aan een meer divers en duurzaam ondernemerslandschap in Zuid-Afrika. 9

10 Partners met ballen Het klinkt als een ongelofelijk verhaal: de Ecuadoraanse aardappelboeren van Conpapa die met de leerlingen van een West-Vlaamse school voor wetenschap en techniek een machine bouwen. Lees hoe de bal aan het rollen ging. Hebt u dat ooit al eens meegemaakt? Zo n moment waarop een vonk bij partners plots overslaat? Het overkomt ons bij Trias regelmatig. Dan voelen we dat de bal aan het rollen gaat, en het leuke is dat hij daarna dikwijls een hele tijd blijft rollen. Het partnerschap tussen Conpapa en het Torhoutse vti toont hoe dat precies gaat. En hoe het komt dat vti en Conpapa samen een machine maken. Belgapom denkt internationaal We springen even terug in de tijd, naar We bevinden ons in het Andesgebergte, waar de kleine boeren van Conpapa met van alles en nog wat kampen: gebrekkige teelttechniek, ondermaats pootgoed, manke logistiek en zware concurrentie uit andere delen van Ecuador. De aardappeltelers missen kennis en middelen om hun zelfredzaamheid op te krikken. Tot Trias in de bres springt. Fast forward, wat later in datzelfde jaar. Maar wel kilometer daar vandaan. Belgapom, de Belgische beroepsvereniging voor aardappelhandelaars en -verwerkers, denkt na over sociaal verantwoord ondernemerschap. Aanleiding vormt het vn-jaar van de aardappel. Duurzaam ondernemen vergt aandacht voor de hele aardappelketen. En die stopt niet aan onze grenzen, klinkt het bij de federatie. Belgapom maakt, via Trias, kennis met de boeren van Conpapa. Voorzitter Jose Tuquinga van Conpapa beseft de kracht van toegevoegde waarde. Betere prijzen zorgen er bijvoorbeeld voor dat arme leden voor hun kinderen het inschrijvingsgeld van de school kunnen betalen. We leren een andere cultuur kennen en dat vinden we enorm verrijkend (studenten van het vti) Nog datzelfde jaar gaan ze met elkaar in zee. Belgapom steunt Conpapa inhoudelijk, maar ook financieel. Zo wordt onder meer geld voor een moderne opslagloods verzameld, waar de leden van Conpapa hun aardappelen kunnen bewaren tot na de traditionele oogstperiode. Dit is slechts een onderdeel van een globaal plan, dat voor Trias van a tot z moet kloppen. Via zowel technische assistentie als organisatieversterking moeten de aardappeltelers binnen een redelijke termijn op eigen benen staan. Rotary doet mee We zijn in 2013 aanbeland. Een toevallige ontmoeting op een filmavond in Roeselare, die een 1 0

11 aantal vrijwilligers voor Trias hadden georganiseerd. Geert de Roo van Rotary Torhout- Houtland spreekt ons aan. Rotary is een serviceclub met maatschappelijk geëngageerde leden. Onder hen ook een aantal boeren-ondernemers. Die willen graag weten welke projecten Trias zoal in zijn portefeuille heeft. De werking van Conpapa trekt de club over de streep. Conpapa mag datzelfde jaar nog een stevige cheque ontvangen. Maar Rotary wil meer en droomt van een langdurig partnerschap. Nood aan meerwaarde Terug naar Ecuador. Daar hebben de boeren van Conpapa flinke vooruitgang geboekt: ze staan veel sterker, ze werken met beter pootgoed, ze hebben een moderne opslagplaats. Maar om hun oogst op de markt te laten renderen, moeten ze toegevoegde waarde creëren. Vroeger verkochten we enkel ongewassen aardappelen. Door de knollen te wassen en te verpakken kunnen we veel hogere prijzen uitbetaald krijgen, vertelt voorzitter Jose Tuquinga. De boeren wisten dus wat ze moesten doen. Ze kochten een kleine wasmachine, die Jose en zijn collega s manueel kunnen bedienen. Toch blijkt dat niet de ultieme oplossing. Veel aardappelen raken bij het wassen licht beschadigd. Bovendien duurt het bijna drie minuten om vijftig kilo schoon te maken. Terwijl er vele tonnen liggen te wachten. Conpapa heeft dus nood aan een performantere machine. Maar dat heeft ook een prijskaartje. Bovendien: wie beschikt over de nodige technische ervaring om zo n toestel te ontwerpen? Leerlingen met een doel In tijden waarin het internet 24 uur draait, bereikt het nieuws in een knip de andere kant van de oceaan. Via Trias komt het ook bij Belgapom en Rotary terecht. Duurzaam ondernemen stopt niet aan onze grenzen (Belgapom) De huidige wasmachine van Conpapa is te traag en beschadigt de aardappelen. De bal ligt voorlopig in het kamp van het vti in Torhout. Rotary heeft in Torhout een goed contact met het technisch onderwijs. Misschien kunnen zij helpen? De bal die in 2008 aan het rollen ging, raakt zo plots in een stroomversnelling. Een paar gesprekken en vergaderingen later zijn de leerlingen van het vti Torhout met de boeren van Conpapa aan het skypen. Want zij zullen een was-, sorteer- en verpakmachine uittekenen, die de aardappelen extra waarde kan geven. We maken dit project in het teken van onze verplichte geïntegreerde proef. Die krijgt zo een exra dimensie en een specifiek doel, klinkt het bij de studenten in Torhout. We leren een andere cultuur kennen en dat vinden we enorm verrijkend. Deze proef zal zeker niet zomaar onder het stof verdwijnen. Een Ecuadoraanse constructeur zal het ontwerp van de leerlingen ter plaatse bouwen. Jose en zijn collega s zijn opgetogen. De gewassen en verpakte aardappelen kunnen ze aan supermarkten, kippenrestaurants en chipsfabrieken verkopen. Bovendien kunnen ze er ook mee naar Guayaquil, het economische hart van Ecuador. Daar liggen de prijzen gemiddeld vijftien procent hoger. Voetbalspel Voor Trias lijkt de ondersteuning van Conpapa op het verloop van een voetbalwedstrijd. De bal ligt in het midden, op die witte stip. Hij wordt voorzichtig door de eerste speler aangetikt. Niet doelloos, maar met een duidelijk plan. Waarna hij bij de volgende speler belandt. Elke speler doet een beroep op zijn talent, om de bal dichter bij de goal te brengen. Dat doel is de zelfontwikkeling van de aardappeltelers in Ecuador. Tegen januari 2015 zou het eerste ontwerp van de was-, sorteer- en verpakmachine klaar moeten zijn. Weer een stevige trap in de richting van de doellijn 1 1

12 Zaterdag 13 december 2014 Hoofdgebouw Mariasteen in Gits Eén centraal thema Het engagement van een groeiende groep Vlamingen om de projecten van Trias in Ecuador te versterken 1 2 Schrijf u vandaag nog in op

Werkboek Het is mijn leven

Werkboek Het is mijn leven Werkboek Het is mijn leven Het is mijn leven Een werkboek voor jongeren die zelf willen kiezen in hun leven. Vul dit werkboek in met mensen die je vertrouwt, bespreek het met mensen die om je geven. Er

Nadere informatie

Investeren in zelfredzaamheid. Rabobank Foundation

Investeren in zelfredzaamheid. Rabobank Foundation Investeren in zelfredzaamheid Rabobank Foundation Hoe help je mensen om zelfred zaam te worden? Dat is een vraagstuk waar Rabobank Foundation zich al ruim 40 jaar mee bezig houdt. Zelfredzaamheid bete

Nadere informatie

tientallen miljoenen euro s per jaar. Ook een vrijwilliger heeft zo een economische waarde.

tientallen miljoenen euro s per jaar. Ook een vrijwilliger heeft zo een economische waarde. Mt.5:16 De Week van gebed voor de eenheid van alle kerken. Ieder jaar is dit gebed in dezelfde week in januari. Het zal puur toeval zijn, maar ieder jaar valt ook de actie Kerkbalans in deze periode. Met

Nadere informatie

Apostolische rondzendbrief

Apostolische rondzendbrief oktober 9, 2011 Jaargang 1, nummer 1 Lieve mensen, Zo bent u een voorbeeld voor alle gelovigen in Macedonië en Achaje geworden. Wij zijn nu al weer een tijdje hier in het zuiden van Griekenland, in de

Nadere informatie

A. God, wij bidden U voor alle mensen die onzeker zijn over zichzelf: dat zij het vertrouwen in zichzelf hervinden.

A. God, wij bidden U voor alle mensen die onzeker zijn over zichzelf: dat zij het vertrouwen in zichzelf hervinden. Bidden met jongeren Voorbede Ben je teleurgesteld in het leven? Ben je gekwetst door anderen? Draag je vervelende herinneringen met je mee? A. God, wij bidden U voor alle mensen die hun leven graag anders

Nadere informatie

U schrijft ook dat wij Belgen bang zijn voor elkaar. Hoezo?

U schrijft ook dat wij Belgen bang zijn voor elkaar. Hoezo? Wablieft praat met Paul Verhaeghe De maatschappij maakt mensen ziek Materieel hebben we het nog nooit zo goed gehad. De meesten van ons hebben een inkomen, een dak boven ons hoofd Toch voelen veel mensen

Nadere informatie

Inhoud. Aan jou de keuze 7. Niet alleen maar een boek 187. Auteurs 191. Dankwoord 197

Inhoud. Aan jou de keuze 7. Niet alleen maar een boek 187. Auteurs 191. Dankwoord 197 Inhoud Aan jou de keuze 7 D/2012/45/239 - isbn 978 94 014 0183 8 - nur 248 Tweede druk Vormgeving omslag en binnenwerk: Nanja Toebak, s-hertogenbosch Illustraties omslag en binnenwerk: Marcel Jurriëns,

Nadere informatie

Een goed leven voor.

Een goed leven voor. Een goed leven voor. Juultje Holla - Perspectief - maart 2013 Als onderdeel van het ZonMW project Zeggenschap en Inclusie Met dank aan Rob, die mij hierbij enorm geholpen heeft. Een goed leven voor. Een

Nadere informatie

Thema Op het werk. Lesbrief 13. Hoe werkt de machine?

Thema Op het werk. Lesbrief 13. Hoe werkt de machine? Thema Op het werk. Lesbrief 13. Hoe werkt de machine? is op het werk. moet aan de machine werken. De chef vertelt eerst hoe de machine werkt. Dan werkt met de machine. De machine doet het niet. roept een

Nadere informatie

VIEREN DOOR/VOOR JONGEREN

VIEREN DOOR/VOOR JONGEREN VIEREN DOOR/VOOR JONGEREN VOORBEDE Soms moeten gebeurtenissen en dingen met naam worden genoemd. Soms moet je de dingen meer openlaten, opdat iedereen zijn eigen ervaringen erin kan herkennen. De voorbede

Nadere informatie

Zou het zo simpel zijn? Zonnehuizen investeren in zorggemeenschap.

Zou het zo simpel zijn? Zonnehuizen investeren in zorggemeenschap. Zou het zo simpel zijn? Zonnehuizen investeren in zorggemeenschap. Zorggemeenschap. Wat bedoelen we daar eigenlijk mee? Wanneer we het hebben over een gemeenschap als samenleving, dan weet iedereen precies

Nadere informatie

GELOOFSVRAGEN EN LEVENSVRAGEN

GELOOFSVRAGEN EN LEVENSVRAGEN WAAROM??? DAAROM!!! Soms sta je met je mond vol tanden, wanneer je kind je met een vraag overvalt. "Waarom zijn de bomen groen?", "Waarom regent het vandaag?" Waarom... waarom..., steeds weer waarom. De

Nadere informatie

meest geweldige beslissing de basis van je hele business speels avontuur

meest geweldige beslissing de basis van je hele business speels avontuur Proficiat! Dit is de meest geweldige beslissing die je kon nemen om jouw business te doen uitgroeien van een zaadje (lees: passie) naar een tuin vol bloemen (lees : fulltime inkomen). Echt waar. Dit wordt

Nadere informatie

Schrijver: KAT Coverontwerp: MTH ISBN: 9 789402 123678 <Katelyne>

Schrijver: KAT Coverontwerp: MTH ISBN: 9 789402 123678 <Katelyne> Schrijver: KAT Coverontwerp: MTH ISBN: 9 789402 123678 Inleiding Timo is een ander mens geworden door zijn grote vriend Tommy. Toch was het niet altijd zo geweest, Timo had Tommy gekregen voor

Nadere informatie

HET BELANGRIJKSTE OM TE WETEN OM MEER ZELFVERTROUWEN TE KRIJGEN

HET BELANGRIJKSTE OM TE WETEN OM MEER ZELFVERTROUWEN TE KRIJGEN HET BELANGRIJKSTE OM TE WETEN OM MEER ZELFVERTROUWEN TE KRIJGEN Gratis PDF Beschikbaar gesteld door vlewa.nl Geschreven door Bram van Leeuwen Versie 1.0 INTRODUCTIE Welkom bij deze gratis PDF! In dit PDF

Nadere informatie

4 Zijn heerlijke producten ook eerlijke producten?

4 Zijn heerlijke producten ook eerlijke producten? 4 Zijn heerlijke producten ook eerlijke producten? Deze zomer was ik op familiebezoek in Honduras. Geheel onverwacht liep ik er twee oude bekenden tegen het lijf. Ze stonden pardoes voor mijn neus. Ik

Nadere informatie

Jezus vertelt, dat God onze Vader is

Jezus vertelt, dat God onze Vader is Eerste Communieproject 26 Jezus vertelt, dat God onze Vader is Jezus als leraar In les 4 hebben we gezien dat Jezus wordt geboren. De engelen zeggen: Hij is de Redder van de wereld. Maar nu is Jezus groot.

Nadere informatie

Voorstelling Onafhankelijk Leven vzw

Voorstelling Onafhankelijk Leven vzw Voorstelling Onafhankelijk Leven vzw Waarvoor staat Onafhankelijk Leven vzw? 1. Visie Onafhankelijk Leven vzw gaat met volle kracht voor een samenleving waar alle personen met beperking controle hebben

Nadere informatie

Zaken voor mannen. Verhalen van mannen met epilepsie

Zaken voor mannen. Verhalen van mannen met epilepsie Zaken voor mannen Verhalen van mannen met epilepsie Introductie Niet alle mannen vinden het prettig om over hun gezondheid te praten. Ieder mens is anders. Elke man met epilepsie ervaart zijn epilepsie

Nadere informatie

Thema Op het werk. Lesbrief 13. Hoe werkt de machine?

Thema Op het werk. Lesbrief 13. Hoe werkt de machine? Thema Op het werk. Lesbrief 13. Hoe werkt de machine? is op het werk. moet aan de machine werken. De chef vertelt eerst hoe de machine werkt. Dan werkt met de machine. De machine doet het niet. roept een

Nadere informatie

Checklist voor Succesvol Ondernemen

Checklist voor Succesvol Ondernemen Kruis aan wat voor jou van toepassing is om een overzicht te hebben van waar je mee aan de slag kunt om meer klanten te krijgen en meer geld te verdienen. SuccesHoek 1: Actiegerichte Focus Ik besteed meestal

Nadere informatie

GODS GEZIN. Studielessen voor 4-7 jarigen

GODS GEZIN. Studielessen voor 4-7 jarigen GODS GEZIN Studielessen voor 4-7 jarigen 2003 Geschreven door Beryl Voorhoeve en Judith Maarsen Oorspronkelijk bedoeld voor studie in kleine groepen in de Levend Evangelie Gemeente Gebruikte Bijbelvertaling

Nadere informatie

Koningspaard Polle en de magische kamers van paleis Kasagrande

Koningspaard Polle en de magische kamers van paleis Kasagrande Koningspaard Polle en de magische kamers van paleis Kasagrande Eerste druk 2015 R.R. Koning Foto/Afbeelding cover: Antoinette Martens Illustaties door: Antoinette Martens ISBN: 978-94-022-2192-3 Productie

Nadere informatie

Netje is een meid! Vrolijke meid, uit een vissersdorp!

Netje is een meid! Vrolijke meid, uit een vissersdorp! Netje is een meid! Vrolijke meid, uit een vissersdorp! Haring! Verse haring! Wie maakt me los! Ik heb verse haring! Ha... ja, nou heb ik jullie aandacht, hè? Sorry, ik ben uitverkocht. Vandaag geen haring

Nadere informatie

Deel het leven Johannes 4:1-30 & 39-42 7 december 2014 Thema 4: Gebroken relaties

Deel het leven Johannes 4:1-30 & 39-42 7 december 2014 Thema 4: Gebroken relaties Preek Gemeente van Christus, Het staat er een beetje verdwaald in dit hoofdstuk De opmerking dat ook Jezus doopte en leerlingen maakte. Het is een soort zwerfkei, je leest er ook snel overheen. Want daarna

Nadere informatie

Die overkant was een streek waar veel niet-joodse mensen woonden. Vreemd gebied.

Die overkant was een streek waar veel niet-joodse mensen woonden. Vreemd gebied. e Opstandingskerk - 15 maart 2015 4 zondag van de veertig dagen - Laetare Lezing: Johannes 6, 1-15 Gemeente van Christus, Het is kort voor het paasfeest. Jezus gaat naar de overkant van het Meer van Galilea.

Nadere informatie

En hoe blijf jij fit in je hoofd?

En hoe blijf jij fit in je hoofd? En hoe blijf jij fit in je hoofd? boekje-105x105-def.indd 1 30-01-2009 12:05:22 1,2,3,..., 10 stappen boekje-105x105-def.indd 2 30-01-2009 12:05:23 Je lekker in je vel voelen, daar kun je aan werken. Lees

Nadere informatie

Waar een wil is, is een Weg!

Waar een wil is, is een Weg! 5 tips om moeiteloos voor jezelf te kiezen en een stap te zetten. Waar een wil is, is een Weg! - Lifecoach http://www.facebook.com/arlettevanslifecoach 0 Je bent een ondernemende 40+ vrouw die vooral gericht

Nadere informatie

En hoe blijf jij fit in je hoofd?

En hoe blijf jij fit in je hoofd? En hoe blijf jij fit in je hoofd? 1,2,3,..., 10 stappen Je lekker in je vel voelen, daar kun je aan werken. Lees rustig de tien stappen. Ze inspireren je om fit te blijven in je hoofd en hebben al heel

Nadere informatie

Meer succes met je website

Meer succes met je website Meer succes met je website Hoeveel geld heb jij geïnvesteerd in je website? Misschien wel honderden of duizenden euro s in de hoop nieuwe klanten te krijgen. Toch levert je website (bijna) niets op Herkenbaar?

Nadere informatie

Uitkomsten peiling kennis en gedrag omtrent de belastingaangifte. Nibud, 2010

Uitkomsten peiling kennis en gedrag omtrent de belastingaangifte. Nibud, 2010 Uitkomsten peiling kennis en gedrag omtrent de Nibud, 2010 Inleiding In dit rapport staan de resultaten beschreven van een peiling onder lezers van De Telegraaf over hun kennis en gedrag omtrent de. De

Nadere informatie

Oud wit Prins de Vos. Ik wil je.

Oud wit Prins de Vos. Ik wil je. Oud wit Prins de Vos Ik wil je. Het is het eerste berichtje dat ik vandaag van hem ontvang. De uren waarin het stil blijf zijn ondragelijk. Pas als ik de trilling in mijn broekzak voel begint mijn hart

Nadere informatie

China. - Tibet Cultuur- les 2.

China. - Tibet Cultuur- les 2. China Pagina 1 - Tibet Cultuur- les 2. Colofon Les voor groep 7/8 50 minuten Aardrijkskunde Leerkracht - handreiking Inleiding In deze les willen we ons verdiepen in de situatie van Tibet. Wat speelt daar

Nadere informatie

De muur. Maar nu, ik wil uitbreken. Ik kom in het nauw en wil d r uit. Het lukt echter niet. De muur is te hoog. De muur is te dik.

De muur. Maar nu, ik wil uitbreken. Ik kom in het nauw en wil d r uit. Het lukt echter niet. De muur is te hoog. De muur is te dik. De muur Ik heb een muur om me heen. Nou, een muur? Het lijken er wel tien. En niemand is in staat om Over die muur bij mij te komen. Ik laat je niet toe, Want dan zou je zien Hoe kwetsbaar ik ben. Maar

Nadere informatie

MANTELZORG VANAF JANUARI 2015 EEN GROTERE ZORG VOOR GEMEENTEN

MANTELZORG VANAF JANUARI 2015 EEN GROTERE ZORG VOOR GEMEENTEN MANTELZORG VANAF JANUARI 2015 EEN GROTERE ZORG VOOR GEMEENTEN Veel jongeren hebben al vroeg de zorg voor een gezinslid. Maar wie zorgt er eigenlijk voor hen? De klassieke verzorgingsstaat verandert in

Nadere informatie

zit in onze genen Van 1 naar 50 landen en 2500 medewerkers

zit in onze genen Van 1 naar 50 landen en 2500 medewerkers We gaan vooruit! Van 1 naar 50 landen en 2500 medewerkers Vooruitgang zit in onze genen Niemand wil stilstaan. We willen vooruit. Door te ondernemen. Door grenzen te verkennen en te verleggen. Door te

Nadere informatie

Ik ben een Man van de Cijfers

Ik ben een Man van de Cijfers De Reis van de Actuaris Ik ben een Man van de Cijfers Cijfers zijn belangrijk maar niet op de manier die jij wellicht verwacht. Is het mogelijk dat we te veel nadruk plaatsen op het belang van cijfers

Nadere informatie

Hoofdstuk 1. Introductie

Hoofdstuk 1. Introductie Hoofdstuk 1 Introductie Wat kan dit boek voor jou betekenen? Als je dit boek leest, sta je op het punt een enorm succes te maken van je bedrijf. Dat vind ik geweldig cool. Welkom! Mijn naam is Marielle

Nadere informatie

Lou en Lena in Ecuador

Lou en Lena in Ecuador Mijn prentenboek Prentenboek voor leerlingen 1 e en 2 e leerjaar Lou en Lena in Ecuador Mijn naam:... Mijn klas:... Mondiale Vorming - Plan België Hallo, wij zijn Lou en Lena! Kom, we nemen je mee naar

Nadere informatie

Zending wereldwijd. Najaarsactiviteiten GZB. Concerten Psalm Project. GZB-jongerenevent. Driebergen, september 2015

Zending wereldwijd. Najaarsactiviteiten GZB. Concerten Psalm Project. GZB-jongerenevent. Driebergen, september 2015 Najaarsactiviteiten GZB Concerten Psalm Project De GZB organiseert samen met The Psalm Project twee concerten: op 3 oktober in Nijkerk en 10 oktober in Waddinxveen. De avonden staan in het teken van het

Nadere informatie

U leert in deze les "toestemming vragen". Toestemming vragen is vragen of u iets mag doen.

U leert in deze les toestemming vragen. Toestemming vragen is vragen of u iets mag doen. TOESTEMMING VRAGEN les 1 spreken inleiding en doel U leert in deze les "toestemming vragen". Toestemming vragen is vragen of u iets mag doen. Bij toestemming vragen is het belangrijk dat je het op een

Nadere informatie

Miniboekje. Van dromen naar doen. Na je pensioen. Mireille Goedkoop

Miniboekje. Van dromen naar doen. Na je pensioen. Mireille Goedkoop Miniboekje Van dromen naar doen. Na je pensioen. Mireille Goedkoop Het leven is wat er gebeurt als je iets anders doet John Lennon Dit miniboekje geeft een impressie van de levenslustige ouderen die in

Nadere informatie

Stilstaan bij armoede

Stilstaan bij armoede Naam: Klas: Kan jij de vicieuze cirkel van armoede aanvullen? 1 De rijke en de arme tafel Schrijf in de ballonnen hoe jij je voelde tijdens het tafelmoment? Waar wil jij werk van maken in de toekomst?...

Nadere informatie

Voorstelling Onafhankelijk leven

Voorstelling Onafhankelijk leven Voorstelling Onafhankelijk leven Inhoudsopgave 1. Wat is Onafhankelijk leven?... 3 2. Waarom is Onafhankelijk Leven belangrijk?... 4 3.1. Met een persoonlijk assistentie budget (PAB) kan je onafhankelijk

Nadere informatie

Uw testament en het duolegaat

Uw testament en het duolegaat Uw testament en het duolegaat Hoe werkt het? Cijfervoorbeelden Zij bestaan de mensen die buitenspel staan in het samenleven. In hun ogen lees je de vraag: Wie zeg je dat ik ben? Wat denk jij van mij? Ben

Nadere informatie

Tekst: Job 16: 20 Thema: Doge jo wol? Bijzonderheden: Tweede zondag in de 40-dagentijd. Beste mensen,

Tekst: Job 16: 20 Thema: Doge jo wol? Bijzonderheden: Tweede zondag in de 40-dagentijd. Beste mensen, Tekst: Job 16: 20 Thema: Doge jo wol? Bijzonderheden: Tweede zondag in de 40-dagentijd Liturgie: Welkom Gezang 172: 1,3,4 Begroeting Psalm 139: 1,2 Gebed Projektlied: Nieuw leven Kindernevendienst Schriftlezing:

Nadere informatie

Inhoud. Inleiding... 4 Hoofdstuk 1 Het ontstaan van de rechten... 6 Hoofdstuk 2 De belangrijkste rechten...12

Inhoud. Inleiding... 4 Hoofdstuk 1 Het ontstaan van de rechten... 6 Hoofdstuk 2 De belangrijkste rechten...12 Inhoud Inleiding... 4 Hoofdstuk 1 Het ontstaan van de rechten... 6 Hoofdstuk 2 De belangrijkste rechten...12 Onderwerp 1 Gelijkheid...13 De rechten van Tim... 14 Onderwerp 2 Toegankelijkheid...17 De rechten

Nadere informatie

Trias vzw. De missie van Trias. Wat doet Trias. Hoe kan je helpen? Concrete projecten in het Zuiden. Noordwerking. Financieel.

Trias vzw. De missie van Trias. Wat doet Trias. Hoe kan je helpen? Concrete projecten in het Zuiden. Noordwerking. Financieel. Trias vzw steunt wereldwijd ondernemende mensen met een droom. Gevolgd door Donorinfo sinds: 2008 02/513 7534 info@trias.ngo https://donorinfo.be/nl/www.trias.ngo PDF versie Doe een gift Project info De

Nadere informatie

Lees hoe deze drie ondernemers in Malawi onze campagne mogelijk hebben gemaakt. met behulp van microkrediet

Lees hoe deze drie ondernemers in Malawi onze campagne mogelijk hebben gemaakt. met behulp van microkrediet OikoVisie Lees hoe deze drie ondernemers in Malawi onze campagne mogelijk hebben gemaakt met behulp van microkrediet SPECIAL Made in Malawi Het warme hart van Afrika, zo wordt Malawi ook wel genoemd. Niet

Nadere informatie

Vragenlijst: Wat vind jij van je

Vragenlijst: Wat vind jij van je Deze vragenlijst is bedacht door leerlingen. Met deze vragenlijst kunnen leerlingen er zelf achter kunnen komen wat andere leerlingen van hun school vinden. De volgende onderwerpen komen langs: Sfeer op

Nadere informatie

GOUDEN TIPS voor Professioneel Relatiebeheer

GOUDEN TIPS voor Professioneel Relatiebeheer 10 GOUDEN TIPS voor Professioneel Relatiebeheer www.fokjeritsma.nl info@fokjeritsma.nl 2 Inhoudsopgave Inleiding... 5 Wees je bewust van je doel... 6 Bellen: een uitstekend instrument... 6 Systeem... 7

Nadere informatie

standpunt noodhulp 18 augustus 2009

standpunt noodhulp 18 augustus 2009 Vlaams Netwerk van verenigingen waar armen het woord nemen vzw Aromagebouw / Vooruitgangstraat 323 bus 6 (3 de verdieping) / 1030 Brussel / tel. 02-204 06 50 / fax : 02-204 06 59 info@vlaams-netwerk-armoede.be

Nadere informatie

Les 3. Familie, vrienden en buurtgenoten

Les 3. Familie, vrienden en buurtgenoten www.edusom.nl Opstartlessen Les 3. Familie, vrienden en buurtgenoten Wat leert u in deze les? Een gesprek voeren over familie, vrienden en buurtgenoten. Antwoord geven op vragen. Veel succes! Deze les

Nadere informatie

ONDERNEMEN IS VOOR HELDEN

ONDERNEMEN IS VOOR HELDEN ONDERNEMEN IS VOOR HELDEN EXCLUSIEF PROGRAMMA OVERZICHT 2016 LEF IN ACTIE Ontdek waarom het zo moeilijk is je hart te volgen en heb het lef dit toch te doen! De achtergrond van het programma Jij weet dat

Nadere informatie

Nieuwsbrief SHIB december 2013

Nieuwsbrief SHIB december 2013 Nieuwsbrief SHIB december 2013 www.shib.nl info@shib.nl Postbus 250, 3770 AG Barneveld Bankrekening 1526.55.018 t.n.v. SHIB Terug- en vooruitblik Als maakster van deze nieuwsbrief sta ik verbaasd, het

Nadere informatie

INVESTEER IN EEN BETERE WERELD EN BELEG VERSTANDIG MET INCOFIN CVSO COMMITTED BEYOND INVESTMENT

INVESTEER IN EEN BETERE WERELD EN BELEG VERSTANDIG MET INCOFIN CVSO COMMITTED BEYOND INVESTMENT INVESTEER IN EEN BETERE WERELD EN BELEG VERSTANDIG MET INCOFIN CVSO COMMITTED BEYOND INVESTMENT STIMULEREN VAN ONDERNEMERSCHAP IN HET ZUIDEN I ncofin cvso investeert in duurzame microfinancieringsinstellingen

Nadere informatie

Hij had dezelfde soort helm op als in het beeld vooraf...2 Mijn vader was verbaasd dat ik alles wist...3 Ik zat recht overeind in mijn bed te

Hij had dezelfde soort helm op als in het beeld vooraf...2 Mijn vader was verbaasd dat ik alles wist...3 Ik zat recht overeind in mijn bed te Hij had dezelfde soort helm op als in het beeld vooraf...2 Mijn vader was verbaasd dat ik alles wist...3 Ik zat recht overeind in mijn bed te kijken...4 De mensenmenigte opende zich in het midden...5 Toen

Nadere informatie

Prinsjesdag 2015: 10 wijzigingen voor je portemonnee

Prinsjesdag 2015: 10 wijzigingen voor je portemonnee Prinsjesdag 2015: 10 wijzigingen voor je portemonnee Prinsjesdag 2015: wijzigingen voor je portemonnee Op Prinsjesdag presenteert het kabinet in de Miljoenennota zijn financiële toekomstplannen voor 2016.

Nadere informatie

Wat was voor jou de belangrijkste reden om aan dit project mee te werken?

Wat was voor jou de belangrijkste reden om aan dit project mee te werken? Carpe Diem! Afgelopen december vertrokken vijf Nederlandse dames naar het prachtige Zuid-Afrika om hier mee te werken aan een summerschool in een township in Hermanus. Dit is een project van People4Change,

Nadere informatie

Op weg met Jezus. eerste communieproject. Hoofdstuk 5 Bidden. H. Theobaldusparochie, Overloon

Op weg met Jezus. eerste communieproject. Hoofdstuk 5 Bidden. H. Theobaldusparochie, Overloon Op weg met Jezus eerste communieproject H. Theobaldusparochie, Overloon Hoofdstuk 5 Bidden Eerste communieproject "Op weg met Jezus" hoofdstuk 5 blz. 1 Joris is vader aan het helpen in de tuin. Ze zijn

Nadere informatie

Soms ben ik eens boos, en soms wel eens verdrietig, af en toe eens bang, en heel vaak ook wel blij.

Soms ben ik eens boos, en soms wel eens verdrietig, af en toe eens bang, en heel vaak ook wel blij. Lied: Ik ben ik (bij thema 1: ik ben mezelf) (nr. 1 en 2 op de CD) : Weet ik wie ik ben? Ja, ik weet wie ik ben. Weet ik wie ik ben? Ja, ik weet wie ik ben. Ik heb een mooie naam, van achter en vooraan.

Nadere informatie

MEE. Ondersteuning bij leven met een beperking. Leren & Werken

MEE. Ondersteuning bij leven met een beperking. Leren & Werken MEE Ondersteuning bij leven met een beperking Leren & Werken Steeds opnieuw raak ik mijn baan kwijt. Waar ligt dat nou aan? Welke vervolgopleiding zou iets voor mij zijn? Is er voor mij extra ondersteuning

Nadere informatie

Gemeente van onze Heer Jezus Christus, lieve mensen,

Gemeente van onze Heer Jezus Christus, lieve mensen, Gemeente van onze Heer Jezus Christus, lieve mensen, Ik weet niet of het u is opgevallen, maar het trof mij dat de lezingen van vandaag vol tegenstellingen zitten: het begint al bij Jesaja 41: mensen zijn

Nadere informatie

Het kleine boerenspel

Het kleine boerenspel Het kleine boerenspel Inclusief nabespreking Eventueel kan het ook in een grote zaal of open terrein. Zorg dan wel voor hindernissenparcours. Leerdoelen: - de leerlingen kunnen in een niet conflict geladen

Nadere informatie

U in het middelpunt Die migraine hè Levenservaring verzilveren

U in het middelpunt Die migraine hè Levenservaring verzilveren Welzijn op recept Welkom bij SWOA. Uw huisarts heeft u met ons in contact gebracht. De dokter kan u op dit moment geen passende behandeling (meer) bieden. Toch voelt u zich niet lekker, of heeft u pijn.

Nadere informatie

ALLE PRAKTISCHE INFO OVER OVERSCHRIJVINGEN EN FISCALE ATTESTEN

ALLE PRAKTISCHE INFO OVER OVERSCHRIJVINGEN EN FISCALE ATTESTEN IN DEZE GIDS: ALLE PRAKTISCHE INFO OVER OVERSCHRIJVINGEN EN FISCALE ATTESTEN WOORD VOORAF Je zet mee je schouders onder Music For Life 2011. Dat is goed nieuws voor de 1,5 miljoen kinderen die jaarlijks

Nadere informatie

Gelukskoffercoaching. Ik kan in drie woorden vertellen wat ik geleerd heb: I love me. Wael, 11 jaar. Gelukkig zijn kun je leren!

Gelukskoffercoaching. Ik kan in drie woorden vertellen wat ik geleerd heb: I love me. Wael, 11 jaar. Gelukkig zijn kun je leren! Gelukkig zijn kun je leren! Gelukskoffercoaching Missie GELUKKIG ZIJN KUN JE LEREN Gelukskoffercoaching wil kinderen op jonge leeftijd positief ondersteunen in hun individuele emotionele ontwikkeling.

Nadere informatie

Liturgie voor de scholendienst 2015

Liturgie voor de scholendienst 2015 Liturgie voor de scholendienst 2015 Kerk van de Nazarener & Christelijke Basisschool De Vliet Klaaswaal Zondag 1 februari Thema: Bestaat God (eigenlijk wel)? Welkomstwoord Uitleg over de kerk Kinderopwekking

Nadere informatie

Ich bön d r väör dich!

Ich bön d r väör dich! Ich bön d r väör dich! Wie zijn wij? NaoberzorgPunt is een vereniging van betrokken inwoners en ondernemers in Roggel. Wij zijn een netwerkorganisatie en werken samen met de huisartsenzorg, ondernemersvereniging,

Nadere informatie

Probleem? Geen probleem. Met de vaardigheden die Humanitas je aanreikt, verander je je leven. Helemaal zelf. En het mooie is: iedereen kan het.

Probleem? Geen probleem. Met de vaardigheden die Humanitas je aanreikt, verander je je leven. Helemaal zelf. En het mooie is: iedereen kan het. ONTMOET HUMANITAS Probleem? Geen probleem. Met de vaardigheden die Humanitas je aanreikt, verander je je leven. Helemaal zelf. En het mooie is: iedereen kan het. Zonder uitzondering. Lukt het je niet alleen,

Nadere informatie

Schrijf met meer impact

Schrijf met meer impact Schrijf met meer impact Het volledige trainingsprogramma om met je teksten meer klanten te werven In het Schrijf met meer impact -programma leer je hoe je met jouw eigen schrijfstijl meer ideale klanten

Nadere informatie

Het onze Vader. Naam:

Het onze Vader. Naam: Het onze Vader Naam: Onze Vader Onze Vader, Die in de hemelen zijt. Uw Naam worde geheiligd. Uw Koninkrijk kome. Uw wil geschiede, zoals in de hemel zo ook op de aarde. Geef ons heden ons dagelijks brood.

Nadere informatie

Als je ouders uit elkaar gaan, zit je met heel wat vragen.

Als je ouders uit elkaar gaan, zit je met heel wat vragen. Als je ouders uit elkaar gaan, zit je met heel wat vragen. Kan ik kiezen bij wie ik ga wonen? Is het mijn schuld? Ben ik verplicht om op bezoek te gaan bij papa of mama? Waarom hebben mijn ouders elk een

Nadere informatie

Verhaal van verandering

Verhaal van verandering Belgische Ashoka Fellow Ashoka : Kun je ons iets vertellen over je familie en waar je bent opgegroeid? Ingrid : Ik ben opgegroeid in Antwerpen, een belangrijke stad in Vlaanderen, België. Ik heb een oudere

Nadere informatie

Lou en Lena: NEE tegen geweld!

Lou en Lena: NEE tegen geweld! Mijn prentenboek Prentenboek voor leerlingen 1 e en 2 e leerjaar Lou en Lena: NEE tegen geweld! Mijn naam:... Mijn klas:... Mondiale Vorming - Plan België Hallo, ik ben Lou. En dit is mijn zus Lena. We

Nadere informatie

Spel: Wat heb ik geleerd dit jaar?

Spel: Wat heb ik geleerd dit jaar? Spel: Wat heb ik geleerd dit jaar? Inleiding Traditioneel staat de decembermaand in het teken van jaaroverzichten en top 100 of top 2000 lijstjes. Allemaal bedoeld om terug te kijken op het afgelopen jaar.

Nadere informatie

Vanjezelfhouden.nl 1

Vanjezelfhouden.nl 1 1 Kan jij van jezelf houden? Dit ontwerp komt eigenlijk altijd weer ter sprake. Ik verbaas mij erover hoeveel mensen er zijn die dit lastig vinden om te implementeren in hun leven. Veel mensen willen graag

Nadere informatie

Vraag aan de zee. Vraag aan de tijd. wk 3. wk 2

Vraag aan de zee. Vraag aan de tijd. wk 3. wk 2 Bladzijde negen, Bladzijde tien, Krijg ik het wel ooit te zien? Ander hoofdstuk, Nieuw begin.. Maar niets, Weer dicht, Het heeft geen zin. Dan probeer ik achterin dat dikke boek. Dat ik daar niet vaker

Nadere informatie

Relaties. HDYO heeft meer informatie beschikbaar over de Ziekte van Huntington voor jongeren, ouders en professionals op onze website: www.hdyo.

Relaties. HDYO heeft meer informatie beschikbaar over de Ziekte van Huntington voor jongeren, ouders en professionals op onze website: www.hdyo. Relaties HDYO heeft meer informatie beschikbaar over de Ziekte van Huntington voor jongeren, ouders en professionals op onze website: www.hdyo.org Relaties kunnen een belangrijke rol spelen bij het omgaan

Nadere informatie

Het gaf mij veel energie om een eigen evenement te organiseren.

Het gaf mij veel energie om een eigen evenement te organiseren. Het Cruyff Foundation Community Program De Johan Cruyff Foundation wil jongeren langdurig binden aan het Cruyff Court en de wijk. Wij willen jongeren meer zelfvertrouwen geven, kansen bieden om hun talent

Nadere informatie

Charles den Tex VERDWIJNING

Charles den Tex VERDWIJNING Charles den Tex VERDWIJNING 3 Klikketik-tik-tik Het is halftwaalf s ochtends. Marja vouwt een hemd. En kijkt om zich heen. Even staat ze op haar tenen. Zo kan ze over de kledingrekken kijken. Die rekken

Nadere informatie

Er was eens een heel groot bos. Met bomen en bloemen. En heel veel verschillende dieren. Aan de rand van dat bos woonde, in een grot, een draakje. Dat draakje had de mooiste grot van iedereen. Lekker vochtig

Nadere informatie

Is jouw eurocent al gevallen

Is jouw eurocent al gevallen Crisis graad 3 Is jouw eurocent al gevallen Lesvoorbereiding Projecteer de krantenkoppen of verzamel zelf krantenkoppen over de economische crisis. Knip het verhaal van de crisis in 6 stukken (1 deel voor

Nadere informatie

UITDAGING 5: Justine helpt de buren

UITDAGING 5: Justine helpt de buren Dit werkblaadje is van... UITDAGING 5: Justine helpt de buren Solidariteit in je eigen omgeving Individuele oefening Heb jij al eens iemand geholpen? Schrijf op wat je deed om die persoon te helpen. Voorbeeld:

Nadere informatie

HANDLEIDING VOOR TREKKERSGROEPEN

HANDLEIDING VOOR TREKKERSGROEPEN HANDLEIDING VOOR TREKKERSGROEPEN 2 Euro of meer, zoveel denkt een Belg te moeten betalen voor 1 kilogram bananen in de supermarkt. De realiteit toont echter iets anders. Je hoeft niet veel moeite te doen

Nadere informatie

Dit boekje is van:..

Dit boekje is van:.. Ik en mijn plan Dit boekje is van:.. Hallo, Jij bent cliënt bij SOVAK. Je hebt bij SOVAK een persoonlijk begeleider. Samen maak je afspraken over wat jij zelf doet en wat SOVAK doet. Die afspraken staan

Nadere informatie

Wat je voelt is wat je denkt! De theorie van het rationeel denken

Wat je voelt is wat je denkt! De theorie van het rationeel denken Wat je voelt is wat je denkt! De theorie van het rationeel denken Mensen zoeken hulp omdat ze overhoop liggen met zichzelf of met anderen. Dit kan zich op verschillende manieren uiten. Sommige mensen worden

Nadere informatie

DEEL 1. WERKBOEK 5 Eigen keuze. 2015 Monique van Dam YOU: De keuze is aan jou!

DEEL 1. WERKBOEK 5 Eigen keuze. 2015 Monique van Dam YOU: De keuze is aan jou! DEEL 1 1 WERKBOEK 5 Eigen keuze Inhoud 2 1. Hoe zit het met je keuzes? 3 2. Hoe stap je uit je automatische piloot? 7 3. Juiste keuzes maken doe je met 3 vragen 9 4. Vervolg & afronding 11 1. Hoe zit het

Nadere informatie

LUPUS: HOE GA JE ER MEE OM? Workshop voor de Lupus Patiënten Groep op zaterdag 7 november 2009 door Ditta van Dijk, MSc.

LUPUS: HOE GA JE ER MEE OM? Workshop voor de Lupus Patiënten Groep op zaterdag 7 november 2009 door Ditta van Dijk, MSc. LUPUS: HOE GA JE ER MEE OM? Workshop voor de Lupus Patiënten Groep op zaterdag 7 november 2009 door Ditta van Dijk, MSc. Twee thema s Ik, mijn ziekte en de buitenwereld Piekeren De oplossingsgerichte methode

Nadere informatie

Als het echt, niet meer anders kan, dan komt het Onverbiddelijke Echte scheiden.

Als het echt, niet meer anders kan, dan komt het Onverbiddelijke Echte scheiden. Echtscheiding. Als het echt, niet meer anders kan, dan komt het Onverbiddelijke Echte scheiden. Niet het leukste om aan te beginnen...soms doe je er goed aan en kan het niet anders, anderen hebben al eens

Nadere informatie

Aan de Schrans in Leeuwarden is één van de meest opvallende orthodontiepraktijken. van Noord-Nederland gevestigd. Daarin werkt

Aan de Schrans in Leeuwarden is één van de meest opvallende orthodontiepraktijken. van Noord-Nederland gevestigd. Daarin werkt Aan de Schrans in Leeuwarden is één van de meest opvallende orthodontiepraktijken van Noord-Nederland gevestigd. Daarin werkt orthodontist Daniël van der Meulen samen met veertien assistentes intensief

Nadere informatie

Er was eens een Kleine Ziel die tegen God zei: Ik weet wie ik ben, ik ben het licht net als alle andere zielen.

Er was eens een Kleine Ziel die tegen God zei: Ik weet wie ik ben, ik ben het licht net als alle andere zielen. Een klein gesprekje met God Er was eens een Kleine Ziel die tegen God zei: Ik weet wie ik ben, ik ben het licht net als alle andere zielen. God lachte breed. Dat is waar!, zei God. Jij bent ook het licht.

Nadere informatie

BE HAPPY. 90-dagen Goed Gevoel conditionering programma

BE HAPPY. 90-dagen Goed Gevoel conditionering programma BE HAPPY 90-dagen Goed Gevoel conditionering programma Alle rechten voorbehouden. Geen deel van dit boek mag worden gereproduceerd op welke wijze dan ook, zonder voorafgaande toestemming van de uitgever.

Nadere informatie

Dit spel bedoelt te kijken naar je leven: terugkijken èn vooruit kijken.

Dit spel bedoelt te kijken naar je leven: terugkijken èn vooruit kijken. Dit spel bedoelt te kijken naar je leven: terugkijken èn vooruit kijken. Teken het speelbord na op een groot vel. Of gebruik damstenen, doppen,.. en leg het na. Print de 32 kaartjes. Je ziet snel genoeg

Nadere informatie

De Afrikaanse boer wordt met uitsterven bedreigd.

De Afrikaanse boer wordt met uitsterven bedreigd. De Afrikaanse boer wordt met uitsterven bedreigd. Afrikaanse boeren en boerinnen met uitsterven bedreigd? Je zal maar boer of boerin wezen in Afrika. Je hebt je veld ingezaaid, misschien wat extra meststoffen

Nadere informatie

zondagmorgen 14 november 2010 Welkomkerk ds. W.H. Hendriks-Vogelaar

zondagmorgen 14 november 2010 Welkomkerk ds. W.H. Hendriks-Vogelaar Gemeente van de Heer Jezus Christus, Jongeren, ouderen, kinderen van God, Zoals ik voor de lezing al gezegd heb; het gaat vanmorgen niet over trouwen of getrouwd zijn, dat is alleen een voorbeeld verhaal.

Nadere informatie

Ik ben de Klomp. Europees landbouwbeleid groep 5-6. De Klomp is een boer. Wel een hele aardige boer. Maar wel met een boer n accent.

Ik ben de Klomp. Europees landbouwbeleid groep 5-6. De Klomp is een boer. Wel een hele aardige boer. Maar wel met een boer n accent. De Klomp is een boer. Wel een hele aardige boer. Maar wel met een boer n accent Zo! Goedemorgen of goedemiddag, wat is t? Ik moet zo de koeien weer melken, dus... Excuus, dat ik wat stink. Ik heb het zo

Nadere informatie

Het is de familieblues. Je kent dat gevoel vast wel. Je zit aan je familie vast. Voor altijd ben je verbonden met je ouders, je broers, je zussen.

Het is de familieblues. Je kent dat gevoel vast wel. Je zit aan je familie vast. Voor altijd ben je verbonden met je ouders, je broers, je zussen. De familieblues Tot mijn 15e noemde ik mijn ouders papa en mama. Daarna niet meer. Toen noemde ik mijn vader meester. Zo noemde hij zich ook als hij lesgaf. Hij was leraar Engels op een middelbare school.

Nadere informatie

Wij zijn Kai & Charis van de Super Student en wij geven studenten zin in de toekomst.

Wij zijn Kai & Charis van de Super Student en wij geven studenten zin in de toekomst. Hallo, Wij zijn Kai & Charis van de Super Student en wij geven studenten zin in de toekomst. Dat is namelijk helemaal niet zo makkelijk. Veel studenten weten nog niet precies wat ze willen en hoe ze dat

Nadere informatie

Liederen solozang Prijs: 7,= euro per stuk

Liederen solozang Prijs: 7,= euro per stuk Liederen solozang Prijs: 7,= euro per stuk GEWASSEN IN WATER Inhoud: Vanuit de dopeling gezien een statement dat hij in het watergraf alles wat oud is achter zich laat. Hij weet niet alles, kent nog niet

Nadere informatie