Communicatie kracht van Papier Gert Rieder. milieu consultant Antalis

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Communicatie kracht van Papier Gert Rieder. milieu consultant Antalis"

Transcriptie

1 Communicatie kracht van Papier Gert Rieder milieu consultant Antalis

2 Welke communicatie variabelen staan ons bij papier ter beschikking? Touch Kleur Vorm Afmeting Design Afwerking Signaalfunctie Invloed Milieu Veiligheid

3 Tijd is beperkt Dus moet ik mij beperkten tot 3 onderwerpen Touch Een verkeerd signaal afgeven Duurzaamheid en Milieu

4 Touch Neem uw smartphone/tablet (aanzetten hoeft niet.) Wrijf even over het beeldscherm Welke gevoelens roept dit op Neem de drie monsters Wrijf over de oppervlakten Welke gevoelens roept dit op Een papieren drager roept verschillende en soms krachtige emoties op

5 Een verkeerd signaal afgeven. Uw offertes alleen per maken. Uw drukwerk verkopers voorzien van een tablet waarde offerte inzit. Ze bij de opdrachtgever laten zeggen mooi hé ik kan alles on-line direct voor je aanpassen. Wat denkt de opdrachtgever dan? Ze geloven zelf niet meer in papier. Ze doen het zelf allemaal per beeldscherm Alles aanpassen o dus ook de prijs nou dat zal ik even voor elkaar krijgen Misschien moet ik onze interne klant ook eens voorstellen het elektronisch te doen Een goedbedoeld signaal kan zomaar verkeerd uitpakken.

6 Duurzaamheid en Milieu E communicatie is toch veel beter voor het milieu want: A Je hoeft geen bomen om te hakken B Je hoeft niets te transporteren dus minder kilometers dus minder emissies C Is toch veel goedkoper D papierproductie stoot veel CO2 uit Zou dat nu allemaal waar zijn?

7 Duurzaamheid en Milieu A Je hoeft geen bomen om te hakken Vraag: hoeveel bomen zitten er in twee pallets drukwerk (circa 1000 kg) Feiten: Als je FSC of PEFC papier gebruikt worden er bomen geplant Het West Europese bos is in de laatste 50 jaar met 30% gegroeid Voor elke geoogste boom worden er effectief 1.3 teruggeplant Dit is per jaar een hout overschot van 580 kubiek kilometer (21000 maal de Amsterdam Arena gevuld) Papier is een duurzame drager die bossen vergroot, heeft u dat uw klant al verteld!

8 Duurzaamheid en Milieu B Je hoeft niets te transporteren dus minder kilometers dus minder emissies Het is een omissie om te denken dat e communicatie zonder transport gaat De grondstofwinning voor e hardware aardolie bijzondere geleidende metatalen bijvoorbeeld koper en goud is op plekken die vaak ver van de productie faciliteiten liggen De hardware productie ligt transporttechnisch op grote afstanden van de West Europese markt De infrastructuur, opslag van en transporteren van elektronische berichten kost veel energie en grondstoffen en dus veel emissies Papier is een duurzame drager, gemaakt van duurzame grondstoffen met korte transportafstanden en relatief weinig emissies heeft u dat uw klant al verteld!

9 Duurzaamheid en Milieu C Is toch veel goedkoper De effectiviteit van e communicatie ligt lager dan bij papieren communicatie een onderzoek in opdracht van B post spreekt van 0,2 t.o.v. 2 tot 4 voor papieren communicatie Papier kan gerecycled worden e-communicatie moet wettelijk langdurig opgeslagen worden. E hardware is door de miniaturisering niet meer te demonteren een gaat op de start Green Peace spreekt van miljoenen tonnen per jaar. De kosten van grondstof winning voor e hardware wordt snel hoger. Bij het berekenen van de total cost of ownership van de twee communicatie dragers zal blijken dat de stelling e communcatie is goedkoper niet houtbaar meer is dit zit voornamelijk in het afval stuk. Papieren communicatie is niet duurder dan heeft u dat uw klant al verteld!

10 Duurzaamheid en Milieu D papierproductie stoot veel CO2 uit Papier fabrieken gebruiken energie dus hebben ook CO2 emissies maar. 45 % van de boom bestaat uit koolstof C dit komt uit de CO2 in de lucht Het polymeer Cellulose (de papiervezel) C6H10O5 bestaat voor 45% uit koolstof. Dus voor een volwassen boom 1500 kg is het 675 kg koolstof (1500 x 0,45) Koolstof C heeft atoom massa 12 Zuurstof O heeft atoom massa 16 Hieruit volgt CO2 heeft atoommolecuul massa 44 ( ) In deze volwassen boom is 2475 kg CO2 gebonden (675 /12*44) Papier: Echter slechts de helft van de boom is bruikbare vezels (rest zijn bindmiddelen en voedingssappen bladeren en schors ook koolstof verbindingen) Een ton papier houtvrij ongestreken papier bestaat uit circa 70% pulp Deze 700 kg pulp bestaat uit 45% koolstof. Dus de gebonden hoeveelheid CO2 =1155 kg CO2 per ton = 2 pallets papier (700/1500 x 2475 = 1121 kg) De papier productie geeft afhankelijk van de fabriek tussen de 250 en 700 kg emissie per ton Papier is de enige communicatie drager met een negatieve carbon footprint, een positieve zaak in dit geval, heeft u dat uw klant al verteld!

11 Samenvatting Papier is op gebied van touch, effectiviteit, milieu-impact en duurzaamheid een krachtige communicatiedrager. U moeten het alleen nog even aan de opdrachtgever vertellen. Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen zit in ons bloed dan moet datzelfde gezegd worden van Papier.

12 Dank u voor de aandacht Ik wens u veel papiergebruik toe

>70% 2 TON SEC. Met slechts 1% van de totale CO 2. -uitstoot is de pulp, papieren printindustrie één van de minst vervuilende sectoren.

>70% 2 TON SEC. Met slechts 1% van de totale CO 2. -uitstoot is de pulp, papieren printindustrie één van de minst vervuilende sectoren. Met slechts 1% van de totale CO 2 -uitstoot is de pulp, papieren printindustrie één van de minst vervuilende sectoren. CO 2 1% In Europa wordt 2 ton papier per seconde gerecycleerd. Meer dan 70% van alle

Nadere informatie

Hand-out digiboard presentatie

Hand-out digiboard presentatie Hand-out digiboard presentatie Bij werkboekje Groepen 6, 7 en 8 basisonderwijs Wie weet wat AVRI doet? Opdracht 1 In Rivierenland zamelt AVRI afval in. Wie weet wat AVRI doet? Opdracht 1 Opdracht 2 Woordweb

Nadere informatie

Wie weet wat Avri doet?

Wie weet wat Avri doet? Opdracht 1 Welkom Wie weet wat Avri doet? Opdracht 1 antwoord Welkom Wie weet wat Avri doet? In Rivierenland zamelt Avri afval in. Opdracht 2 Woordweb Als je het woord afval hoort, waar denk je dan aan?

Nadere informatie

Waar halen wij onze grondstoffen vandaan

Waar halen wij onze grondstoffen vandaan Waar halen wij onze grondstoffen vandaan Bezoek VNO NCW 15 mei 2012 aan Smink Groep Jan Robert van Veen Environmental Consultancy Group B.V. www.envigroup.nl Environmental Consultancy Group B.V. Bureau

Nadere informatie

FSC-gecertificeerde producten van SCA

FSC-gecertificeerde producten van SCA FSC-gecertificeerde producten van SCA Wat is FSC? Forest Stewardship Council (FSC) is een onafhankelijke internationale organisatie die verantwoord bosbeheer stimuleert. FSC weegt de verschillende belangen

Nadere informatie

Beleid duurzaam toerisme

Beleid duurzaam toerisme Beleid duurzaam toerisme Inhoudsopgave Inleiding 1 Energieverbruik 2 Papiergebruik 3 Afvalbeleid 4 Inkoopbeleid 5 Inleiding Duurzaam Toeristisch Ondernemen houdt in dat ondernemingen rekening houden met

Nadere informatie

VERPAKKINGEN, DE LINK TUSSEN BOS EN CONSUMENT. Hét keurmerk voor duurzaam bosbeheer

VERPAKKINGEN, DE LINK TUSSEN BOS EN CONSUMENT. Hét keurmerk voor duurzaam bosbeheer VERPAKKINGEN, DE LINK TUSSEN BOS EN CONSUMENT Hét keurmerk voor duurzaam bosbeheer Natuurlijk en duurzaam verpakken Consumenten vinden dat bedrijven een belangrijke rol spelen als het gaat om maatschappelijke

Nadere informatie

Ketenanalyse Papier. Rapportage: KAP 2015 Datum: 21 augustus 2015 Opgesteld door: Rick Arts Versie: 1.1

Ketenanalyse Papier. Rapportage: KAP 2015 Datum: 21 augustus 2015 Opgesteld door: Rick Arts Versie: 1.1 2015 Ketenanalyse Papier Rapportage: KAP 2015 Datum: 21 augustus 2015 Opgesteld door: Rick Arts Versie: 1.1 Inhoud 1 Inleiding... 3 2 Ketenanalyse papier... 4 1.1 Keten van papier... 4 2.2 Identificeren

Nadere informatie

Material Value Circle

Material Value Circle Material Value Circle Meerwaarde in de circulaire waarde keten Lonneke de Graaff Materials 2014 l.graaff@dpivalucentre.nl Inhoud DPI Value Centre Wat is de Value Circle? Waarom kijken naar de Value Circle?

Nadere informatie

BAMBOE vs HOUT. ! EdBoogaardblogt - BAMBOE vs HOUT - maart/april 2011! 1

BAMBOE vs HOUT. ! EdBoogaardblogt - BAMBOE vs HOUT - maart/april 2011! 1 BAMBOE vs HOUT Op 14 maart 2011 introduceerde 3P Papier boomvrij bamboepapier in Nederland. Gert Rieder, milieuspecialist bij papiergroothandel Antalis, plaatste via EdBoogaardblogt enkele kritische kanttekeningen

Nadere informatie

In dit boekje komt u alles te weten over

In dit boekje komt u alles te weten over hout 100 0/ 0 duurzaam In dit boekje komt u alles te weten over 4 Voordelen van hout Duurzaam bosbeheer Redenen om duurzaam geproduceerd hout te kopen Het kopen en verkopen van miljard hectare van de

Nadere informatie

CO2 Prestatieladder ste en 2 de kwartaal

CO2 Prestatieladder ste en 2 de kwartaal CO2 Prestatieladder 2012 1 ste en 2 de kwartaal Brouwers Holding BV en daarmee de bedrijven Adhetec BV en Pro-Emium BV hebben de doelstelling om te voldoen aan niveau één, twee en drie van de CO2 Prestatieladder

Nadere informatie

2016/ Ketenanalyse Papier. Rapportage: KAP 2017 Datum: Opgesteld door: Monique Harmsen Versie: 1.3

2016/ Ketenanalyse Papier. Rapportage: KAP 2017 Datum: Opgesteld door: Monique Harmsen Versie: 1.3 2016/ 2017 Ketenanalyse Papier Rapportage: KAP 2017 Datum: 27-11-2017 Opgesteld door: Monique Harmsen Versie: 1.3 Inhoud 1 Inleiding... 3 2 Ketenanalyse papier... 4 1.1 Keten van papier... 4 2.2 Identificeren

Nadere informatie

het groenste papier ter wereld spaart bomen spaart energie spaart water

het groenste papier ter wereld spaart bomen spaart energie spaart water het groenste papier ter wereld spaart bomen spaart energie spaart water 100%eco & north river écht duurzaam produceren 100%eco 100% betrouwbaar - 100% transparant Ons doel is een kleurrijk voetspoor op

Nadere informatie

Campagneteksten glas en papier

Campagneteksten glas en papier Campagneteksten glas en papier Voor de glas-en-papier-campagne zijn twee uitgewerkte campagneteksten geschreven in de vorm van: DE MEEST GESTELDE VRAGEN OVER GLAS DE MEEST GESTELDE VRAGEN OVER PAPIER Deze

Nadere informatie

HET GROENSTE PAPIER TER WERELD spaart bomen spaart energie spaart water

HET GROENSTE PAPIER TER WERELD spaart bomen spaart energie spaart water HET GROENSTE PAPIER TER WERELD spaart bomen spaart energie spaart water 100%eco & NORTH RIVER ÉCHT DUURZAAM PRODUCEREN 100%eco 100% betrouwbaar - 100% transparant Ons doel is een kleurrijk voetspoor op

Nadere informatie

SANITAIR PAPIER > SATINO > VAN HOUTUM

SANITAIR PAPIER > SATINO > VAN HOUTUM SANITAIR PAPIER > SATINO > VAN HOUTUM PAPIER > PAPIER > PAPIER > PAPIER > PAPIER > PAPIER Wie aan duurzaamheid denkt, denkt misschien niet direct aan papieren handdoekjes en toiletpapier. In breder perspecfief

Nadere informatie

Footprint eerste helft 2014:

Footprint eerste helft 2014: September 2014 Vanaf vorig jaar november is Pilkes door TÜV gecertificeerd voor niveau 3 van de CO 2-Prestatieladder. Met deze nieuwsbrief houden wij u graag op de hoogte van de vorderingen. Pilkes heeft

Nadere informatie

FINEERHOUT UNIEK EN NATUURLIJK

FINEERHOUT UNIEK EN NATUURLIJK FINEERHOUT UNIEK EN NATUURLIJK 2 4 3 1 5 6 GEFINEERDE PRODUCTEN 9 Meubels krijgen persoonlijkheid dankzij het natuurproduct fineer. 10 Gefineerde vloeren hebben een prachtig gevarieerd uitzicht en voelen

Nadere informatie

FSC-gecertificeerde producten van SCA

FSC-gecertificeerde producten van SCA FSC-gecertificeerde producten van SCA PE FC /05-33-132 Promoting Sustainable Forest Management www.pefc.org WAT BETEKENT HET VOOR MIJ? Certificering biedt een geloofwaardig verband tussen verantwoord bosbeheer

Nadere informatie

Activiteit 2: de ecologische voetafdruk uitgelegd

Activiteit 2: de ecologische voetafdruk uitgelegd Activiteit 2: de ecologische voetafdruk uitgelegd Doelstellingen De leerlingen weten dat er naast een watervoetafdruk ook een ecologische voetafdruk bestaat en begrijpen welke factoren in grote lijnen

Nadere informatie

Oefenvragen Management Assistent A - Communicatie

Oefenvragen Management Assistent A - Communicatie Oefenvragen Management Assistent A - Communicatie 1. De meeste mensen zijn primair: A. visueel ingesteld. B. kinesthetisch ingesteld. C. socialistisch ingesteld. D. auditief ingesteld. 2. Wat is het belangrijkste

Nadere informatie

Duurzame Industrie. De ombouw van energie-intensief naar energie-efficiënt

Duurzame Industrie. De ombouw van energie-intensief naar energie-efficiënt Duurzame Industrie De ombouw van energie-intensief naar energie-efficiënt De ombouw van energie-intensief naar energie-efficiënt De verduurzaming van Nederland en van de industrie vraagt onder andere

Nadere informatie

CO2 Prestatieladder 2014

CO2 Prestatieladder 2014 CO2 Prestatieladder 2014 Brouwers Holding BV en daarmee de bedrijven Adhetec BV en Pro-Emium BV hebben de doelstelling om te voldoen aan niveau één, twee, drie, vier en vijf van de CO2 Prestatieladder

Nadere informatie

Alles om je heen is opgebouwd uit atomen. En elk atoom is weer bestaat uit protonen, elektronen en neutronen.

Alles om je heen is opgebouwd uit atomen. En elk atoom is weer bestaat uit protonen, elektronen en neutronen. 2 ELEKTRICITEITSLEER 2.1. Inleiding Je hebt al geleerd dat elektriciteit kan worden opgewekt door allerlei energievormen om te zetten in elektrische energie. Maar hoe kan elektriciteit ontstaan? En waarom

Nadere informatie

MVO. Be-Pall International BV Zilverstraat 4, 8211 AN Lelystad Tel 0320-234940 http:/www.be-pall.nl

MVO. Be-Pall International BV Zilverstraat 4, 8211 AN Lelystad Tel 0320-234940 http:/www.be-pall.nl Be-Pall International BV Zilverstraat 4, 8211 AN Lelystad Tel 0320-234940 http:/www.be-pall.nl Een bedrijf waar Mensen gezamenlijk werken aan een kwalitatief en milieuvriendelijk product, rekening houdend

Nadere informatie

Jullie hebben met jullie groep één dag geen vlees gegeten. Hierdoor moet er minder vlees geproduceerd worden.

Jullie hebben met jullie groep één dag geen vlees gegeten. Hierdoor moet er minder vlees geproduceerd worden. Gebeurteniskaarten positieve gebeurteniskaarten Jullie hebben met jullie groep één dag geen vlees gegeten. Hierdoor moet er minder vlees geproduceerd worden. Jullie hebben samen betoogd tegen het kappen

Nadere informatie

Infosessie duurzaam aankopen. papier en drukwerk

Infosessie duurzaam aankopen. papier en drukwerk Infosessie duurzaam aankopen papier en drukwerk mei 2006: gestart als duurzaamheidsambtenaar in Dilsen-Stokkem Milieuverantwoord productgebruik: - veel wantrouwen bij collega s - velen zien het als een

Nadere informatie

Halo Green CupS DOING GOOD IS EASY

Halo Green CupS DOING GOOD IS EASY DOING GOOD IS EASY Halo Green CupS DOING GOOD IS EASY Doe het goed. Doe het duurzaam. Wij streven ernaar om zo duurzaam mogelijk te produceren. Wij geloven in een productieketen die rond is. In de zogenaamde

Nadere informatie

Lesbrief DUURZAAM WERKEN OPDRACHT 1 - WERKEN IN DE HAVEN

Lesbrief DUURZAAM WERKEN OPDRACHT 1 - WERKEN IN DE HAVEN Lesbrief Primair onderwijs - MIDDENBOUW DUURZAAM WERKEN De haven van Rotterdam is de grootste haven van Europa. Veel mensen werken in de haven. Steeds meer spullen die je in de winkel koopt, komen per

Nadere informatie

Duurzame Industrie. De overgang van energie-intensief naar energie-efficient

Duurzame Industrie. De overgang van energie-intensief naar energie-efficient Duurzame Industrie De overgang van energie-intensief naar energie-efficient De ombouw van energie-intensief naar energie-efficiënt De verduurzaming van Nederland en van de industrie vraagt onder andere

Nadere informatie

KLIMAATTRANSPARANTIE

KLIMAATTRANSPARANTIE KLIMAATTRANSPARANTIE GEBOUWEN CO 2 Footprint Rapportage Volledig 2013 ACO BV Doetichem Werkmaatschappij Versie 1.0 18-03-2014 INLEIDING Carbon Footprint staat synoniem voor CO 2 -voetafdruk of CO 2 -emissie

Nadere informatie

Hoe groot is onze CO 2 afdruk?

Hoe groot is onze CO 2 afdruk? Hoe groot is onze CO 2 afdruk? Hoe groot is onze CO 2 afdruk? Hoeveel bomen zouden er nodig zijn om onze CO 2 weer uit de lucht te halen? Hoeveel CO 2 haalt een boom uit de lucht? Hoeveel CO 2 haalt een

Nadere informatie

Provincie Oost-Vlaanderen. Vlaanderen,, 9 december 2011

Provincie Oost-Vlaanderen. Vlaanderen,, 9 december 2011 Recycled papier, een bewuste keuze Provincie Oost-Vlaanderen Vlaanderen,, 9 december 2011 Het breedste recyclede gamma op de markt Exta wit en natuurlijk wit Gestreken en ongestreken Gedeeltelijk en 100%

Nadere informatie

Verpakken en verplaatsen met duurzaam hout

Verpakken en verplaatsen met duurzaam hout Verpakken en verplaatsen met duurzaam hout - Inleiding - Sector houtverwerkende industrie - Branche vereniging EPV en duurzaamheid - Hoge DJSI-notering vs. laagste prijs - Meilink Securing Value & Securing

Nadere informatie

zonweringsdoeken gemaakt van planten THE FIRST SUNSCREEN FABRIC IN THE WORLD WITH CRADLE TO CRADLE CERTIFIED GOLD

zonweringsdoeken gemaakt van planten THE FIRST SUNSCREEN FABRIC IN THE WORLD WITH CRADLE TO CRADLE CERTIFIED GOLD zonweringsdoeken gemaakt van planten THE FIRST SUNSCREEN FABRIC IN THE WORLD WITH CRADLE TO CRADLE CERTIFIED GOLD M + N PROJECTEN ONTWIKKELDE EEN NIEUWE GENERATIE ZONWERINGSDOEKEN, DIE DE HUIDIGE MATERIALEN

Nadere informatie

Informatiecentrum Papier en Karton. Spil en platform in de informatievoorziening over duurzaamheid van Papier en Karton

Informatiecentrum Papier en Karton. Spil en platform in de informatievoorziening over duurzaamheid van Papier en Karton Informatiecentrum Papier en Karton Spil en platform in de informatievoorziening over duurzaamheid van Papier en Karton Organisatie IPK: keten Partners Koninklijke Vereniging van Nederlandse Papier- en

Nadere informatie

KLIMAATTRANSPARANTIE

KLIMAATTRANSPARANTIE KLIMAATTRANSPARANTIE GEBOUWEN CO 2 Footprint Rapportage Volledig 2012 ACO BV Doetichem Werkmaatschappij Versie 1.0 08-04-2013 INLEIDING Carbon Footprint staat synoniem voor CO 2 -voetafdruk of CO 2 -emissie

Nadere informatie

Flitspeiling plastic tasjes

Flitspeiling plastic tasjes Flitspeiling plastic tasjes Rapportage flitspeiling plastic tasjes 17 mei 2016 Inhoudsopgave Voorwoord Management summary Resultaten Kennis maatregel Reclamebekendheid Beoordeling reclame Gedrag n.a.v.

Nadere informatie

Ketenanalyse papier (4.A.1, 5.A.2)

Ketenanalyse papier (4.A.1, 5.A.2) Ketenanalyse papier (4.A.1, 5.A.2) Inhoudsopgave 1. INLEIDING... 2 REFERENTIES... 2 2. DOELSTELLING EN BEPALEN SCOPE VAN DEZE... 2 BEOORDELING AAN DE GHG-PROTOCOL CRITERIA... 2 3. VERBRUIK... 3 IDENTIFICATIE

Nadere informatie

Gun onze kinderen. een schoon milieu

Gun onze kinderen. een schoon milieu Gun onze kinderen een schoon milieu VOORKOM VERSPILLING DOELMATIG GEBRUIK VAN GRONDSTOFFEN DUURZAAM BOSBEHEER VERANTWOORDE, LAGE KOOLSTOFUITSTOOT WELZIJN VAN MENS EN GEMEENSCHAP Doelmatig gebruik van grondstoffen

Nadere informatie

Change the script. Join the vibe! vibers voor de bouw

Change the script. Join the vibe! vibers voor de bouw Miscanthus beton Change the script. Join the vibe! NNRGY BV introduceert een nieuw materiaal: vibers. Gemaakt van Olifantsgras dat groeit op Hollandse bodem. vibers is een oergewas dat gecombineerd met

Nadere informatie

WAAROM DUURZAAM BOSBEHEER?

WAAROM DUURZAAM BOSBEHEER? WAAROM DUURZAAM BOSBEHEER? PEFC. HET KEURMERK VOOR DUURZAAM BOSBEHEER PRODUCTEN UIT HET BOS KOM JE OVERAL TEGEN PEFC, het keurmerk voor duurzaam bosbeheer, heeft als doel om duurzaam bosbeheer wereldwijd

Nadere informatie

KLIMAATTRANSPARANTIE

KLIMAATTRANSPARANTIE KLIMAATTRANSPARANTIE GEBOUWEN CO 2 Footprint Rapportage Volledig 2011 ACO BV Doetichem Werkmaatschappij Versie 1.0 19-04-2012 INLEIDING Carbon Footprint staat synoniem voor CO 2 -voetafdruk of CO 2 -emissie

Nadere informatie

Zand en klei 1. Van veen tot weiland 2. Blad 1. Heide Een lage plant met paarse bloemen.

Zand en klei 1. Van veen tot weiland 2. Blad 1. Heide Een lage plant met paarse bloemen. 5 Lastige woorden Blad Zand en klei Heide Een lage plant met paarse bloemen. Voedingsstoffen Voedsel dat planten nodig hebben om te groeien. Boomgaard Een stuk land met fruitbomen. Greppel Een kleine droge

Nadere informatie

Samenvatting NaSk Hoofdstuk 5

Samenvatting NaSk Hoofdstuk 5 Samenvatting NaSk Hoofdstuk 5 Samenvatting door F. 874 woorden 3 maart 2015 7,6 37 keer beoordeeld Vak Methode NaSk Natuur/scheikunde overal Samenvatting NaSk, hoofdstuk 5 Omgekeerd ontwerpen = hierbij

Nadere informatie

In dit werkboek vindt je vragen en opdrachten die over papier gaan. Daarnaast is het boek en werkboek een naslagwerk voor je functie als vormgever.

In dit werkboek vindt je vragen en opdrachten die over papier gaan. Daarnaast is het boek en werkboek een naslagwerk voor je functie als vormgever. Werkblad Papier Beste leerlingen In dit werkboek vindt je vragen en opdrachten die over papier gaan. Daarnaast is het boek en werkboek een naslagwerk voor je functie als vormgever. Als je vragen hebt beantwoord

Nadere informatie

Bos/Houtproducten : een koolstofput

Bos/Houtproducten : een koolstofput Bos/Houtproducten : een koolstofput CEI-BOIS, ROADMAP 2010, GEBASEERD OP EEN ARTIKEL VAN DR. IR. E. DEFAYS, BELGIAN WOODFORUM Broeikasgassen terugdringen kan enerzijds door de emissie van de broeikasgassen,

Nadere informatie

Lesbrief DUURZAAM WERKEN OPDRACHT 1 - WERKEN IN DE HAVEN

Lesbrief DUURZAAM WERKEN OPDRACHT 1 - WERKEN IN DE HAVEN Lesbrief Primair onderwijs - BOVENBOUW DUURZAAM WERKEN De haven van Rotterdam is de grootste haven van Europa. Veel mensen werken in de haven. Steeds meer spullen die je in de winkel koopt, komen per schip

Nadere informatie

Blij, boos, verdrietig of sip Het zijn allemaal gevoelens van geboorte tot rip Als je gepest word ben je verdrietig De pestkoppen zijn daarom ook

Blij, boos, verdrietig of sip Het zijn allemaal gevoelens van geboorte tot rip Als je gepest word ben je verdrietig De pestkoppen zijn daarom ook Aarde 9 miljoen mensen zijn jarig op de zelfde dag als jij. Dan zijn er veel mensen op de wereld, Mensen zoals jij. Al die mensen, Staan op de aarde, Een aarde van 6000.000.000.000.000.000.000.000 kg.

Nadere informatie

Energie meetplan 2012-2015. Conform niveau 5 op de CO 2 -prestatieladder 2.2

Energie meetplan 2012-2015. Conform niveau 5 op de CO 2 -prestatieladder 2.2 Energie meetplan 2012-2015 Conform niveau 5 op de CO 2 -prestatieladder 2.2 Inhoudsopgave 1 Inleiding 3 2 Doelstellingen 3 3 Planning meetmomenten 4 3.1. Vestiging 4 Scope 1 emissies 4 Scope 2 emissies

Nadere informatie

4. Hoeveel rupsjes verdwijnen per dag in het opengesperde bekje van een jong koolmeesje?

4. Hoeveel rupsjes verdwijnen per dag in het opengesperde bekje van een jong koolmeesje? Bos- en natuurquiz 1. Hoeveel procent van de oppervlakte van Vlaanderen is bos? a. 10% b. 30% c. 50% d. 80% 2. Er bestaan verschillende soorten spechten: de zwarte specht, de groene specht, de grote bonte

Nadere informatie

INTRODUCTIE VOOR DE LEERLINGEN

INTRODUCTIE VOOR DE LEERLINGEN INTRODUCTIE VOOR DE LEERLINGEN Waarom minder afval maken? Wisten jullie dat elk van ons gemiddeld 500 kg huishoudelijk afval per jaar produceert? Op school, in de klas en in onze boekentas blijft erg veel

Nadere informatie

Duurzame Industrie. De overgang naar een circulaire en een CO2-vrije industrie

Duurzame Industrie. De overgang naar een circulaire en een CO2-vrije industrie Duurzame Industrie De overgang naar een circulaire en een CO2-vrije industrie De ombouw van energie-intensief naar energie-efficiënt De verduurzaming van Nederland en van de industrie vraagt onder andere

Nadere informatie

1. Grondstoffen (Delven en transport) 2. Papierproductie (Productie en transport) 3. Toeleverancier (Opslag en transport)

1. Grondstoffen (Delven en transport) 2. Papierproductie (Productie en transport) 3. Toeleverancier (Opslag en transport) Ketenanalyse papier Scope Het grootste gedeelte van het papier wordt door Infram gebruikt voor het printen van rapporten en notities. Enveloppen, kladblokken en ander papieren kantoormateriaal zijn in

Nadere informatie

Woningbouwdeuren - CITY Collectie

Woningbouwdeuren - CITY Collectie Deuren De CITY Collectie We spelen graag met ons interieur. Hierbij wordt vaak de deur vergeten. Terwijl de deur toch een belangrijk onderdeel uitmaakt van het interieur. REINÆRDT speelt graag mee in

Nadere informatie

Elementen Thema 1 MAterialen. de kringloop tussen mens / dier en plant uiteggen mbv CO2 en O2

Elementen Thema 1 MAterialen. de kringloop tussen mens / dier en plant uiteggen mbv CO2 en O2 Toetstermen Hout (H1) Stofeigenschappen 5 soorten hout onderscheiden in kleur, structuur en toepasbaarheid 5 verschillende houtsoorten herkennen 5 verschillende houtsoorten - wisselw. mens, dier Gebruik

Nadere informatie

NEW BUSINESS. Guy Konings

NEW BUSINESS. Guy Konings 2015 Guy Konings Stedin is verantwoordelijk voor transport van gas en elektriciteit in West Nederland Onze missie: Altijd energie voor onze klanten, vandaag en morgen. Simpel, betaalbaar en duurzaam KERNGETALLEN

Nadere informatie

kartonnage meilink meilink

kartonnage meilink meilink kartonnage meilink Meilink Kartonnage kartonnage@meilinkgroep.nl vestiging Borculo Postbus 9, 7270 AA Borculo Kam. Onnesstraat 1, 7271 AZ Borculo T 0545-253525, F 0545-271135 www.meilinkgroep.nl meilink

Nadere informatie

PAPIER Mythes en Feiten

PAPIER Mythes en Feiten PAPIER Mythes en Feiten PAPIER & MILIEU - Ontdek de ware feiten achter de mythes MYTHE Papier vernietigt bossen Alleen gerecycleerd papier is OK Papier vervuilt en produceert te veel CO 2 Papier is slecht,

Nadere informatie

Nou jaaaa! Wijzigingen afvalinzameling Veenendaal per 1 januari 2016. Een folder om te bewaren Hou m apart!

Nou jaaaa! Wijzigingen afvalinzameling Veenendaal per 1 januari 2016. Een folder om te bewaren Hou m apart! Nou jaaaa! Wijzigingen afvalinzameling Veenendaal per 1 januari 2016 Een folder om te bewaren Hou m apart! Een betere wereld begint bij je zelf! Per 1 januari 2016 zal de afvalinzameling in Veenendaal

Nadere informatie

Papier maken in de klas

Papier maken in de klas Energieneutraal 2040 Aalsmeer - Amstelveen - Diemen - Ouder-Amstel - Uithoorn Groep 5 t/m 8 Informatieblad + Docentenhandleiding De regio zit vol energie! www.natuurmilieuweb.nl Overzicht Colofon COLOFON

Nadere informatie

Emissiehandel in Europa

Emissiehandel in Europa Emissiehandel in Europa Emissiehandel (EU ETS) is een marktinstrument waarmee de EU uitstoot van broeikasgassen wil verminderen en zo haar klimaatdoelstelling wil behalen. Er zijn twee emissiehandelssystemen:

Nadere informatie

Wat is CO 2? Waarom CO 2? Waarom Milieubarometer i.p.v. CO 2? Waarom CO 2 -footprint? Inhoud. Cursus CO 2 -footprint

Wat is CO 2? Waarom CO 2? Waarom Milieubarometer i.p.v. CO 2? Waarom CO 2 -footprint? Inhoud. Cursus CO 2 -footprint Inhoud Cursus CO 2 -footprint Hoe maak je de footprint en wat heb je eraan? 27 mei 2013 Voor de Werkgroep Monitoren van MPZ Wat is CO 2 en waarom hebben we het daar over? CO 2 -footprint t.o.v. Milieubarometer

Nadere informatie

MEE Nederland. Raad en daad voor iedereen met een beperking. Moeilijk lerend. Uitleg over het leven van een moeilijk lerend kind

MEE Nederland. Raad en daad voor iedereen met een beperking. Moeilijk lerend. Uitleg over het leven van een moeilijk lerend kind MEE Nederland Raad en daad voor iedereen met een beperking Moeilijk lerend Uitleg over het leven van een moeilijk lerend kind Moeilijk lerend Uitleg over het leven van een moeilijk lerend kind Inhoudsopgave

Nadere informatie

Houten producten in de strijd tegen klimaatswijziging

Houten producten in de strijd tegen klimaatswijziging Houten producten in de strijd tegen klimaatswijziging Meer hout voor een betere planeet Beleidsmakers zoeken allerlei manieren om broeikasgasemissies te verminderen. De rol van bossen en bosbouw vormt

Nadere informatie

Voor jou! Dit boek is voor jou. Het gaat over God. En over God en jou samen. Over Gods liefde voor jou.

Voor jou! Dit boek is voor jou. Het gaat over God. En over God en jou samen. Over Gods liefde voor jou. Voor jou! 9 Voor jou! Dit boek is voor jou. Het gaat over God. En over God en jou samen. Over Gods liefde voor jou. Het boek gaat over geloven. Het gaat over jouw geloof! Lees en bekijk alles goed. Je

Nadere informatie

4.A.1 Inventaris ketenanalyse 1

4.A.1 Inventaris ketenanalyse 1 4.A.1 Inventaris ketenanalyse 1 Niets uit dit bestek/drukwerk mag worden verveelvoudigd en/of openbaar gemaakt d.m.v. drukwerk, fotokopie, microfilm of op welke andere wijze ook, zonder voorafgaande schriftelijke

Nadere informatie

Noach bouwt een ark Genesis 6-8

Noach bouwt een ark Genesis 6-8 2 Noach bouwt een ark Genesis 6-8 Het is niet fijn meer op de aarde. De mensen maken ruzie, ze vechten en ze zijn God vergeten. Maar er is één man die anders is. Dat is Noach. Op een dag praat God met

Nadere informatie

Er was eens een heel groot bos. Met bomen en bloemen. En heel veel verschillende dieren. Aan de rand van dat bos woonde, in een grot, een draakje. Dat draakje had de mooiste grot van iedereen. Lekker vochtig

Nadere informatie

LITURGIE voor de kinderdienst op zondag 15 februari Oude Jeroenskerk Noordwijk. Thema: Spoorzoekers: Bram: David Baak

LITURGIE voor de kinderdienst op zondag 15 februari Oude Jeroenskerk Noordwijk. Thema: Spoorzoekers: Bram: David Baak LITURGIE voor de kinderdienst op zondag 15 februari Oude Jeroenskerk Noordwijk Thema: Spoorzoeken Voorganger: Organist: Spoorzoekers: ds Ad van Houwelingen Jaco van Leeuwen Sara: Sanne Heemskerk Bram:

Nadere informatie

Definitie. Wat is Duurzaamheid?

Definitie. Wat is Duurzaamheid? Duurzaamheid Definitie Wat is Duurzaamheid? Waarom is duurzaamheid belangrijk? Bevolkingsgroei 7naar 9Miljard Waarom is duurzaamheid belangrijk? Grondstofschaarste Waarom is duurzaamheid belangrijk? Ontbossing

Nadere informatie

Afhankelijk van de natuur. banner. Green Science CITAVERDE. CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie. https://maken.wikiwijs.

Afhankelijk van de natuur. banner. Green Science CITAVERDE. CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie. https://maken.wikiwijs. banner Auteur Laatst gewijzigd Licentie Webadres Green Science CITAVERDE 12 juli 2016 CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie https://maken.wikiwijs.nl/81673 Dit lesmateriaal is gemaakt met

Nadere informatie

En rijke mensen werken niet. Die kunnen de hele dag doen wat ze leuk vinden.

En rijke mensen werken niet. Die kunnen de hele dag doen wat ze leuk vinden. Warm in Verona Romeo loopt een beetje rond. Dat doet hij bijna elke dag. Hij vindt het leuk om door het stadje te lopen. Door de kleine straatjes. Langs de rivier waar de meisjes de was doen. En over de

Nadere informatie

VIEREN MET KINDEREN GEBED OM VERGEVING

VIEREN MET KINDEREN GEBED OM VERGEVING VIEREN MET KINDEREN GEBED OM VERGEVING De schuldbelijdenis heeft in de openingsritus van elke viering een belangrijke betekenis en functie. De afstand die in het dagelijkse leven tussen God en mens is

Nadere informatie

WELKOM. Biobased Business Event Emmen. Over natuurlijke oplossingen gesproken

WELKOM. Biobased Business Event Emmen. Over natuurlijke oplossingen gesproken WELKOM Biobased Business Event Emmen Over natuurlijke oplossingen gesproken Natural Plastics Ontwikkelen, produceren en op de markt brengen van groene producten welke geen schade opleveren voor de natuur

Nadere informatie

Bemiddeling een krachtige methodiek voor het hanteren van conflicten

Bemiddeling een krachtige methodiek voor het hanteren van conflicten Bemiddeling een krachtige methodiek voor het hanteren van conflicten Wat is bemiddeling? Bemiddeling is een krachtige professionele interventie waarbij een autonome en onafhankelijke 'derde' conflictpartijen

Nadere informatie

3.1. Alles zelf doen hoeft niet

3.1. Alles zelf doen hoeft niet 3.1. Alles zelf doen hoeft niet 3.1.1. Redenen om iets uit te besteden In uw bedrijf wordt een hoop werk verzet. Dit hoeft u niet allemaal zelf te doen; u kunt besluiten om activiteiten uit te besteden.

Nadere informatie

FSC drukwerk. Wat kunt u er allemaal mee? WIJ REGELEN HET VOOR U.

FSC drukwerk. Wat kunt u er allemaal mee? WIJ REGELEN HET VOOR U. FSC drukwerk Wat kunt u er allemaal mee? WIJ REGELEN HET VOOR U. WIJ REGELEN HET VOOR U. FSC DRUKWERK WAT KUNT U ER ALLEMAAL MEE? Drukkerij Wihabo is volledig FSC-gecertificeerd. Dat past binnen onze filosofie

Nadere informatie

Wat is PDD-nos? VOORBEELDPAGINA S. Wat heb je dan? PDD-nos is net als Tourette een neurologische stoornis. Een stoornis in je hersenen.

Wat is PDD-nos? VOORBEELDPAGINA S. Wat heb je dan? PDD-nos is net als Tourette een neurologische stoornis. Een stoornis in je hersenen. Wat is PDD-nos? 4 PDD-nos is net als Tourette een neurologische stoornis. Een stoornis in je hersenen. Eigenlijk vind ik stoornis een heel naar woord. Want zo lijkt het net of er iets niet goed aan me

Nadere informatie

WIJ REGELEN HET VOOR U.

WIJ REGELEN HET VOOR U. FSC drukwerk Wat kunt u er allemaal mee? WIJ REGELEN HET VOOR U. WIJ REGELEN HET VOOR U. FSC Drukwerk Wat kunt u er allemaal mee? Drukkerij Wihabo is volledig FSC-gecertificeerd. Dat past binnen onze filosofie

Nadere informatie

BIODORE GO NATURAL EXPLORE FOOD EXPLORE NATURE EXPLORE DRINKS EXPLORE FESTIVALS EXPLORE YOURSELF EXPLORE PEOPLE

BIODORE GO NATURAL EXPLORE FOOD EXPLORE NATURE EXPLORE DRINKS EXPLORE FESTIVALS EXPLORE YOURSELF EXPLORE PEOPLE BIODORE GO NATURAL Disposables en verpakkingen, gemaakt van uitsluitend natuurlijke materialen. Biodore toont ons de natuur in al haar schoonheid. Biodore laat ons de veelzijdigheid van de natuur ervaren.

Nadere informatie

BOOM de kampioen. vertelt over de plek die alle bomen over de hele wereld in ons. Er zijn ontelbaar veel boomsoorten en soms heeft een boom

BOOM de kampioen. vertelt over de plek die alle bomen over de hele wereld in ons. Er zijn ontelbaar veel boomsoorten en soms heeft een boom BOOM de kampioen vertelt over de plek die alle bomen over de hele wereld in ons leven innemen. En in het leven van de dieren. Er zijn ontelbaar veel boomsoorten en soms heeft een boom ook nog eens familieleden

Nadere informatie

Onderzoek Omgekeerd Inzamelen tweede fase

Onderzoek Omgekeerd Inzamelen tweede fase Onderzoek Omgekeerd Inzamelen tweede fase Duurzaam van Afval naar Grondstof Bewonersonderzoek De vragenlijst bestaat uit verschillende delen. Het eerste deel gaat in op de situatie vóór de proef, het laatste

Nadere informatie

3.B.2., 4.A.2 Energie- en emissiemanagementsysteem Grijsen 2013(jan 2014)

3.B.2., 4.A.2 Energie- en emissiemanagementsysteem Grijsen 2013(jan 2014) 3.B.2., 4.A.2 Energie- en emissiemanagementsysteem Grijsen 2013(jan 2014) Inhoudsopgave 1) Introductie... 2 2) Organisatiestructuur... 3 3) Taken en verantwoordelijkheden... 4 4) Structurele acties...

Nadere informatie

HOUT. André Jorissen SHR- Wageningen / TU- Eindhoven

HOUT. André Jorissen SHR- Wageningen / TU- Eindhoven HOUT André Jorissen SHR- Wageningen / TU- Eindhoven 1 Onderwerpen Basis eigenschappen zoals, sterkte, stijfheid, krimp, kruip, milieu belasting, etc Berekenen, verwerken, verbinden Kosten, verkrijgbaarheid

Nadere informatie

INHOUDSOPGAVE - INLEIDING

INHOUDSOPGAVE - INLEIDING INHOUDSOPGAVE - INLEIDING Op veler verzoek hebben wij deze catalogus voorzien van advies verkoopprijzen inclusief B.T.W. en deze voor uw gemak ook direct achter het artikel gezet. Houdt u er wel rekening

Nadere informatie

PAPIER Mythes en Feiten

PAPIER Mythes en Feiten PAPIER Mythes en Feiten Colofon Uitgave: Paper Chain Forum www.paperchainforum.org 2017 Verantwoordelijke uitgever: Firmin François Paper Chain Forum Pleinlaan 5 1050 Brussel Coördinatie en eindredactie:

Nadere informatie

hard als steen mooi als hout

hard als steen mooi als hout MOSO bamboo solida 100% bamboe 2 3 hard als steen mooi als hout 4 5 bamboo solida MOSO Bamboo Solida is bijzonder dankzij de enorme hardheid. Daarnaast bestaat Bamboo Solida voor 100% uit bamboevezels

Nadere informatie

Paragraaf 1: Fossiele brandstoffen

Paragraaf 1: Fossiele brandstoffen Scheikunde Hoofdstuk 2 Samenvatting Paragraaf 1: Fossiele brandstoffen Fossiele brandstof Koolwaterstof Onvolledige verbranding Broeikaseffect Brandstof ontstaan door het afsterven van levende organismen,

Nadere informatie

Hoeveel budget moet ik uittrekken voor een Field Service Automation project?

Hoeveel budget moet ik uittrekken voor een Field Service Automation project? Hoeveel budget moet ik uittrekken voor een Field Service Automation project? Slechts 10 per maand per gebruiker, geen verborgen kosten, onmiddellijk ROI eenmaal u online een aantal field force automation

Nadere informatie

Economische aspecten van de huis-aanhuisfolder

Economische aspecten van de huis-aanhuisfolder Economische aspecten van de huis-aanhuisfolder Een initiatief van de Customer Media Council mogelijk gemaakt door NetwerkVSP met onderzoek van PCNData, TeamVier en de meest actuele input van Bureau Veldkamp

Nadere informatie

Afhankelijk van de natuur vmbo-b12. CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie. http://maken.wikiwijs.nl/62385

Afhankelijk van de natuur vmbo-b12. CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie. http://maken.wikiwijs.nl/62385 Auteur VO-content Laatst gewijzigd Licentie Webadres 06 June 2016 CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie http://maken.wikiwijs.nl/62385 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijsleermiddelenplein. Wikiwijsleermiddelenplein

Nadere informatie

van afvalinzamelaar naar grondstoffenleverancier 2 I

van afvalinzamelaar naar grondstoffenleverancier 2 I LUIER RECYCLING in NEDERLAND NVRD meeting, Utrecht 7 september 2016 van afvalinzamelaar naar grondstoffenleverancier 2 I 1. SUEZ in Nederland In Nederland bedienen wij meer dan 80.000 bedrijven en 545.000

Nadere informatie

Overzicht van duurzame uitvaartproducten

Overzicht van duurzame uitvaartproducten Overzicht van duurzame uitvaartproducten Voorbeelden van producten die voldoen aan de GreenLeave criteria Dit document biedt een overzicht van duurzame uitvaartproducten. Zo krijgt een beeld waar u aan

Nadere informatie

De toegevoegde waarde van..

De toegevoegde waarde van.. De toegevoegde waarde van.. een klimaatneutraal congres 1 Inhoud Introductie Case: Hoe organiseert u een klimaatneutraal congres? Wat is voor u de toegevoegde waarde van een klimaatneutraal congres? Waar

Nadere informatie

ECONOMIE. Begrippenlijst H8 VMBO-T2. PINCODE 5 e editie vmbo-kgt onderbouw. Bewerkt door D.R. Hendriks. Sint Ursula Scholengemeenschap, Horn

ECONOMIE. Begrippenlijst H8 VMBO-T2. PINCODE 5 e editie vmbo-kgt onderbouw. Bewerkt door D.R. Hendriks. Sint Ursula Scholengemeenschap, Horn ECONOMIE VMBO-T2 Begrippenlijst H8 PINCODE 5 e editie vmbo-kgt onderbouw Bewerkt door D.R. Hendriks Sint Ursula Scholengemeenschap, Horn Versie 1 2013-2014 Hoofdstuk 8 Eerlijke handel? Paragraaf 8.1 Waar

Nadere informatie

HOUT, DE LINK TUSSEN BOS EN BOUWEN. Hét keurmerk voor duurzaam bosbeheer

HOUT, DE LINK TUSSEN BOS EN BOUWEN. Hét keurmerk voor duurzaam bosbeheer HOUT, DE LINK TUSSEN BOS EN BOUWEN Hét keurmerk voor duurzaam bosbeheer Natuurlijk en duurzaam ontwerpen Gebouwen kunnen profiteren van de bijzondere eigenschappen, structuur en het ecologische voordeel

Nadere informatie

Ketenanalyse Ketenanalyse Asbestverwijdering

Ketenanalyse Ketenanalyse Asbestverwijdering Ketenanalyse Ketenanalyse Asbestverwijdering Datum: 7-9-2015 Status: definitief Door: QSN, Gea Helms Inhoudsopgave 1. Introductie... 3 1.1 Scope... 3 1.2 Metaalrecycling... 4 1.3 Asbest... 4 2. Keten asbestverwijdering...

Nadere informatie