Park Collegium. zondag 19 november 2017 Abdij van Park Leuven

Transcriptie

1 Park Collegium zondag 19 november 2017 Abdij van Park Leuven

2 Park Collegium Stratton Bull, artistieke leiding Nicholas Cornia Peter de Laurentiis Patrizia Hardt Michiel Haspeslagh Pieter Stas Gilles Thomas Yves Van Handenhove Park Collegium is het huisensemble van de Alamire Foundation. Dit vocale ensemble resideert in het Huis van de Polyfonie, het valorisatiecentrum van de Foundation in de Abdij van Park. Park Collegium stelt zich tot doel de polyfonie van de 15e en 16e eeuw te verkennen vanuit de historische bronnen. De samenstelling van het ensemble wisselt en er worden kansen gegeven aan jonge zangers. Op die manier wil dit project een rol spelen in de uitvoerderswereld van polyfonie. In de geest van de missie van het Huis van de Polyfonie stelt Park Collegium zichzelf vooral vragen rond uitvoeringspraktijk. Dit levend laboratorium wordt geleid door Stratton Bull in samenwerking met Pieter Stas.

3 Vespers Motet - Sicut lilium Antoine Brumel (c /13) Hymne - Ave maris stella Deus in adiutorium Vesperpsalm - Laudate pueri met antifoon Adiuro vos Magnificat met antifoon Virgo prudentissima Benedicamus Domino Gregoriaans Gregoriaans Gregoriaans Nicolas Gombert (c c. 1460) Gregoriaans Gregoriaans Lof Motet - Salve regina Johannes Ockeghem (c ) Benedicamus Domino Guillaume Dufay ( ) Motet Regina coeli Antoine Busnoys (c )

4 Toelichting Het Getijdengebed of officie is het dagelijkse gebed door de katholieke kerk voorgeschreven voor monniken, monialen, priesters en leken. De reeks van gebeden begint met de Metten en eindigt met de Completen. De Vespers vormen de voorlaatste gebedsdienst bij het vallen van de avond. Het getijdengebed bestaat hoofdzakelijk uit - gereciteerde of gezongen- psalmen, hymnen, kantieken en lezingen. Vandaag staat deze vesper-evocatie in het teken van Maria, die in vele gedaanten verschijnt. We beginnen met een korte zetting van de tekst uit het hooglied door Antoine Brumel, waarbij de maagd afgebeeld wordt als een lelie tussen de doornen, Maria als schoonheid ondanks de vele smarten die haar te beurt vielen (bron: Firenze, Medici Codex). In de hymne Ave maris stella wordt Maria dan weer vergeleken met de ster van de zee (bron: Cappella Sistina, ms. 15). Na de gebruikelijke aanroeping bij het begin van de vespers, Deus in adiutorium, volgt het antifoon voor de vesperpsalm (Laudate pueri) met een andere tekst uit het Hooglied die verwijst naar Maria. Volgens de kerk is Maria de vrouw die haar geliefde, Christus, zoekt. Zo wordt de liefde tussen moeder en zoon onderstreept en wordt Maria voorgesteld als onze weg naar Christus. In zijn compositie van het Magnificat (bron: Madrid, Biblioteca Nacional, ms. m. 2433) alterneert Nicolas Gombert de tekstverzen afwisselend eenstemmig (gregoriaans) en polyfoon. In het antifoon Virgo prudentissima, wordt van Maria gezegd dat ze mooi is als de maan en de zon. Dit antifoon leidt de lofzang van Maria in en sluit hem af. Met het Gregoriaanse Benedicamus domino eindigt deze vesperdienst. Zoals gebruikelijk in de Lage Landen worden de Vespers gevolgd door het Lof, een devotionele viering in het teken van de maagd Maria. We horen het Salve regina van Johannes Ockeghem, één van de grootste Franco-Vlaamse componisten van de 15e eeuw. De baspartij zingt de melodie van het Salve regina, hetgeen zeer ongewoon is (bron: Cappella Sistina, ms. 46). Het driestemmige Benedicamus domino van Guillaume Dufay ademt de zoete stijl die zo kenmerkend is voor zijn chansons. De prachtige compositie van het Maria-antifoon Regina coeli door Antoine Busnoys sluit deze lof-evocatie af. Park Collegium zingt dit welluidende en complexe werk alsook het werk van Dufay uit het koorboek van de Bourgondisch hofkapel ten tijde van Karel de Stoute (bron: Koninklijke Bibliotheek van België, ms. 5557).

5 Teksten en vertalingen Sicut lilium inter spinas, sic amica mea inter filias. Als een lelie tussen de distels, zo is mijn vriendin tussen de meisjes. Ave maris stella, Dei mater alma, atque semper virgo, felix coeli porta. Sumens illud Ave Gabrielis ore, funda nos in pace, mutans Eve nomen. Solve vincla reis, profer lumen cecis, mala nostra pelle, bona cuncta posce Monstra te esse matrem, sumat per te preces, qui pro nobis natus tulit esse tuus. Virgo singularis, inter omnes mitis, nos culpis solutos, mites fac et castos. Vitam presta puram, iter para tutum, ut videntes Jesum, semper colletemur. Sit laus Deo Patri, summo Christo decus Spiritui Sancto, tribus honor unus. Amen. Wees gegroet, ster van de zee, voedende moeder van God en altijd maagd, gelukkige poort tot de hemel. Vestig ons in vrede, door dit 'Ave' te ontvangen uit de mond van Gabriël en de naam van Eva te wijzigen. Maak de boeien van de schuldigen los, haal licht tevoorschijn voor de blinde, verdrijf ons kwaad, vorder voor ons al het goede. Toon dat gij moeder zijt; door u moge Hij het gebed aanvaarden, Hij die voor ons geboren, uw Zoon wou zijn. Buitengewone maagd, te midden van allen zachtzinnig, maak ons, bevrijd van zonden, vreedzaam en kuis. Verzeker ons een zuiver leven, bereid een veilige weg, opdat we ons bij het zien van Jezus, altijd mogen verblijden. Eer aan God de Vader, roem aan de hoogste Christus, aan de Heilige Geest, één loflied aan de Drievuldigheid. Amen.

6 Deus, in adiutorium meum intende: Domine, ad adiuvandum me festina. Gloria Patri, et Filio, et Spiritui Sancto. Sicut erat in principio, et nunc et semper, et in secula seculorum. Amen. Alleluia. God, laat niet na mij ter hulp te komen. Heer, haast U om mij te helpen. Lof aan de Vader en de Zoon en de Heilige Geest. Zoals het was in het begin, nu en altijd en in de eeuwen der eeuwen. Amen. Halleluja. Adiuro vos, filie Jerusalem, si inveneritis dilectum meum, ut annuntietis ei quia amore langueo. Ik bezweer jullie, meisjes van Jeruzalem, als je mijn liefste tegenkomt, zeg hem dan dat ik wegkwijn van liefde. Laudate, pueri, Dominum: laudate nomen Domini. Sit nomen Domini benedictum: ex hoc nunc et usque in saeculum. A solis ortu usque ad occasum: laudabile nomen Domini. Excelsus super omnes gentes Dominus: et super caelos gloria eius. Quis sicut Dominus Deus noster, qui in altis habitat: et humilia respicit in caelo et in terra? Suscitans a terra inopem, et de stercore erigens pauperem: ut collocet eum cum principibus, cum principibus populi sui. Qui habitare facit sterilem in domo: matrem filiorum laetantem. Gloria Patri et Filio: et Spiritui Sancto. Sicut erat in principio et nunc et semper: et in secula seculorum. Amen. Loof de Heer, gij dienaars: loof de naam des Heren. Geprezen zij de naam des Heren: van nu af tot in eeuwigheid. Van de opgang der zon tot haar dalen: zij geprezen de naam van de Heer. Hoog boven alle volken de Heer: hemelhoog is zijn glorie. Wie is als de Heer onze God, die woning maakt in den hoge: die neder wil zien op dit laagland in de hemel Hij en op aarde. Die de arme opricht uit het stof, uit het slijk wil heffen de schamele: dat hij zetelen mag met de machtigen, met de machtigen van zijn volk. Die de onvruchtbare geeft haar plaats in het huis: een lachende moeder van kinderen. Eer aan de Vader de Zoon: en de Heilige Geest. Zoals het was in het begin, nu en altijd: en tot in eeuwigheid. Amen.

7 Virgo prudentissima que progrederis quasi aurora, valde rutilans: filia Syon, tota formosa et suavis es, pulchra ut luna electa ut sol. Maagd vol wijsheid, die opkomt als een schitterende dageraad. Dochter van Sion, vol schoonheid en lieflijkheid. Als de maan zo mooi, als zonnegloed zo zuiver. Magnificat Magnificat: anima mea Dominum. Et exultavit spiritus meus: in Deo salutari meo. Quia respexit humilitatem ancillae suae: ecce enim ex hoc beatam me dicent omnes generationes. Quia fecit mihi magna, qui potens est: et sanctum nomen eius. Et misericordia eius a progenie in progenies: timentibus eum. Fecit potentiam in brachio suo: dispersit superbos mente cordis sui. Deposuit potentes de sede: et exaltavit humiles. Esurientes implevit bonis: et divites dimisit inanes. Suscepit Israel puerum suum: recordatus misericordie suae. Sicut locutus est ad patres nostros: Abraham et semini eius in secula. Gloria Patri et Filio: et Spiritui Sancto. Sicut erat in principio et nunc et semper: et in saecula saeculorum. Amen. Mijn ziel prijst hoog de Heer En mijn geest heeft zich verheugd in God, mijn Redder. Omdat Hij de nederigheid van Zijn dienstmaagd heeft gezien: want zie, van nu af aan zullen alle generaties mij zalig prijzen. Omdat Hij voor mij grote dingen heeft gedaan: Hij die machtig is, en heilig is Zijn naam. En Zijn barmhartigheid gaat van geslacht tot geslacht: voor hen die Hem vrezen. Hij heeft macht uitgeoefend met Zijn arm: en hen uiteengeslagen, die trots zijn in het denken van hun hart. Machtigen heeft Hij van de troon gestoten: en bescheiden mensen verheven. Behoeftigen heeft Hij overladen met gunsten: en de rijken met lege handen weggestuurd. Gesteund heeft Hij Israël, Zijn knecht: en Zijn barmhartigheid kenbaar gemaakt. Zoals Hij aan onze voorvaderen heeft gezegd: Abraham en zijn nageslacht voor eeuwen. Eer aan de Vader, de Zoon: en de Heilige Geest. Zoals het was in het begin, nu en altijd: en tot in eeuwigheid. Amen.

8 Benedicamus domino: Deo gratias. Laten we de Heer zegenen: dank de Heer. Salve regina, mater misericordiae, vita dulcedo et spes nostra, salve. Ad te clamamus, exsules filii Hevae. Ad te suspiramus, gementes et flentes in hac lacrimarum valle. Eia ergo advocata nostra, illos tuos misericordes oculos ad nos converte. Et Jesum, benedictum fructum ventris tui, nobis post hoc exsilium ostende. O clemens, o pia, o dulcis virgo Maria. Wees gegroet koningin, barmhartige moeder, hoop van ons leven, gegroet. Tot u roepen wij, verdreven kinderen van Eva. Vanuit dit tranendal richten wij ons gesteun en geween tot u. Gij zijt onze voorspraak, vestig dan uw barmhartige ogen op ons. En toon ons Jezus, de gezegende vrucht van uw schoot, na ons bestaan in dit aardse verbanningsoord. O genadige, o liefdevolle, o tedere maagd Maria. Benedicamus domino: Deo dicamus gratias. Laten we de Heer zegenen: wij zeggen de Heer dank. Regina coeli laetare, Alleluia. Quia quem meruisti portare, Alleluia. Iam surrexit sicut dixit, Alleluia. Ora pro nobis Deum. Alleluia. Koningin des hemels, verheug u, Alleluja. Omdat Hij, die gij waardig geweest zijt te dragen, Alleluja. Verrezen is, zoals Hij gezegd heeft, Alleluja. Bid God voor ons, Alleluia.

9 Partners Alamire Foundation De Alamire Foundation, Internationaal centrum voor de studie van de muziek in de Lage Landen, werd in 1991 opgericht als een samenwerkingsverband tussen KU Leuven, Onderzoeksgroep Musicologie en Musica, Impulscentrum voor Muziek. De organisatie stelt zich tot doel hoogkwalitatief onderzoek naar het muziekleven in de Lage Landen tot ca te voeren, te stimuleren en te coördineren. Daarnaast is er aandacht voor de lokalisatie, inventarisatie en conservatie van het muzikaal patrimonium in Vlaanderen en voor de ontsluiting van dit vaak onbekend erfgoed voor een zo breed mogelijk publiek. Vandaag is de Alamire Foundation dankzij het Alamire Digital Lab en zijn expertisecentrum het Huis van de Polyfonie meer dan ooit een dynamisch centrum met internationale uitstraling. tel CC 30CC het cultuurcentrum van Leuven is een vlag die vele ladingen dekt: van concerten over dans en literatuur tot theater. Ook op vlak van locaties is diversiteit troef: 30CC plant voorstellingen in de Schouwburg, de Minnepoort, het Wagehuys, de Romaanse Poort, de Predikherenkerk en andere schitterende plaatsen in de Leuvense binnenstad en deelgemeenten. Dit huis programmeert voor iedereen en gaat de uitdaging aan om Leuven ook op cultureel vlak te laten bruisen! Naast een grote kijkdoos wil 30CC ook een laboratorium zijn waar gewerkt wordt aan ideeën voor morgen: een creatieve vrijstaat waarin artiesten kunnen excelleren. tel Abdij van Park De Abdij van Park is een 42 hectare grote, groene oase aan de stadsrand van Leuven en een van de best bewaarde kloostercomplexen met alle elementen van een abdij uit het ancien régime. Om dit unieke, historische geheel niet verloren te laten gaan, sloot de Norbertijnengemeenschap in 2003 een erfpachtovereenkomst af met de stad Leuven. De site werd opgedeeld in zones met aangepaste herbestemming. Zo werd onder meer de voormalige Mariapoort gerestaureerd en als het Huis van de Polyfonie in gebruik genomen door de Alamire Foundation. Andere blikvangers zijn de abdijkerk, het Wagenhuis (Kerk in Nood) en het abdijmuseum, gewijd aan religieuze kunst en cultuur (CRKC). tel

10 Op vertoon van je concertticket voor devespers, betaal je slechts 5 euro i.p.v. 10 euro toegang op de expo Van de wereld. Beelden van beslotenheid en bevrijding in PARCUM. Let op: deze korting geldt alleen op zondag 19 november, van uur tot uur.

11

12 30CC & Alamire Foundation presenteren Donderdag 25 januari, 20 uur, Huis van de Polyfonie Fermate Il Passo Het 15de-eeuwse genre van de Italiaanse frottola wordt beschouwd als een voorloper van de opera-aria. Viva Biancaluna Biffi bezingt de liefde en begeleidt zichzelf op vedel Donderdag 22 februari, 20 uur, Huis van de Polyfonie Vox Celesta Het is al Italië wat de klok slaat in dit concert: een Italiaans orgel, Italiaanse topuitvoerders en een Italiaans repertoire Lorenzo Ghielmi (orgel) & Federica Napoletani (zang) Donderdag 29 maart, 20 uur, Huis van de Polyfonie Bach & Scarlatti Benjamin Alard, klavecinist bij La Petite Bande, brengt een recital met de mooiste bladzijden uit de muziekgeschiedenis