UvA-DARE (Digital Academic Repository) Veilgheidsbeleid en Airpower onder Jeltsin en Poetin de Haas, M. Link to publication

Transcriptie

1 UvA-DARE (Digital Academic Repository) Veilgheidsbeleid en Airpower onder Jeltsin en Poetin de Haas, M. Link to publication Citation for published version (APA): de Haas, M. (2004). Veilgheidsbeleid en Airpower onder Jeltsin en Poetin General rights It is not permitted to download or to forward/distribute the text or part of it without the consent of the author(s) and/or copyright holder(s), other than for strictly personal, individual use, unless the work is under an open content license (like Creative Commons). Disclaimer/Complaints regulations If you believe that digital publication of certain material infringes any of your rights or (privacy) interests, please let the Library know, stating your reasons. In case of a legitimate complaint, the Library will make the material inaccessible and/or remove it from the website. Please Ask the Library: or a letter to: Library of the University of Amsterdam, Secretariat, Singel 425, 1012 WP Amsterdam, The Netherlands. You will be contacted as soon as possible. UvA-DARE is a service provided by the library of the University of Amsterdam ( Download date: 20 Jan 2018

2 Bijlagee I: Chronologie Russische en internationale militairpolitiekee ontwikkelingen Gorbatsjov wordt SG CPSU en daarmee leider van de USSR Sjevardnadze vervangt Gromyko als Minister van Buitenlandse Zaken Reagan en Gorbatsjov besluiten tot vermindering van kernwapens Warschaupact kondigt een defensieve doctrine af Na onlusten staat van beleg in Nagorno-Karabach Gorbatsjov voert grondwetswijziging door om macht van conservatief partij kader tegen tee gaan.in de Grondwet vervangt het Congres van Volksafgevaardigden de Opperste Sovjett als hoogste orgaan van staatsmacht Gorbatsjov kondigt bij de VN eenzijdige militaire reducties van man aan afkomstigg van onder andere Hongarije (SGF) en Tsjecho-Slowakije (CGF) Sovjet leger teruggetrokken uit Afghanistan Verkiezingen resulteren in een hervormingsgezind Congres van Volksafgevaardigden Sovjet leger onderdrukt met geweld demonstratie in Georgië Aanvang terugtrekking Sovjet troepen uit Hongarije Val van de Berlijnse Muur: vrije toegang tussen DDR en BRD i 9 Sovjet troepen onderdrukken nationalisme in Azerbajdzjan ll l Sovjet republiek Litouwen verklaart zich onafhankelijk Verdere grondwetswijzigingen van Gorbatsjov. In de Grondwet worden President en Presidentiëlee Raad opgenomen. Opperste Sovjet kiest Gorbatsjov als President Sovjet republiek Letland verklaart zich onafhankelijk Sovjet republiek Estland verklaart zich onafhankelijk Jeltsin gekozen tot leider van de Russische Sovjet republiek RSFSR Parlement RSFSR verklaart zich soeverein en plaatst eigen wetgeving boven die van de USSR.. Andere Sovjet republieken volgen dit voorbeeld NAVO-verklaring van Londen: samenwerking met Oost-Europa. Secretaris-Generaall van de NAVO Wörner bezoekt Moskou

3 Irak valt Koeweit binnen; VN Veiligheidsraad besluit unaniem tot sancties en eist Irakesee terugtrekking uit Koeweit 'Twee+Vier' Verdrag inzake hereniging Duitsland getekend Oost- en West-Duitsland herenigd Opperste Sovjet neemt wet aan voor meerpartijenstelsel Eerste Plaatsvervangend Minister van Defensie USSR tevens Chef Generale Staf generaall Moisejev bezoekt de NAVO NAVO en Warschaupact ondertekenen in Parijs een wapenbeheersingsverdrag over Conventionelee Strijdkrachten in Europa (CSE) Concept Militaire Doctrine USSR 1990 gepubliceerd Sjevardnadze neemt ontslag als Minister van Buitenlandse Zaken en waarschuwt voor eenn nieuwe dictatuur in de USSR l-0l -13 Sovjet leger en KGB onderdrukken nationalisme in Litouwen Aanvang Golfoorlog: luchtoffensief tegen Irak Grondoffensief van de Coalitiestrijdkrachten in Koeweit. Irak accepteert VNVR resolutiess inzake terugtrekking uit Koeweit Formele ontbinding van militaire structuren van het Warschaupact Negen Sovjet republieken gaan in onderhandeling met Gorbatsjov over een nieuw unieverdrag.. Tussen april en december verklaren de resterende Sovjet republieken zich onafhankelijk Joegoslavische Minister van Defensie stelt dat zijn land in staat van burgeroorlog verkeert Laatste SS-20 raketten vernietigd conform INF verdrag Slovenië en Kroatië' verklaren zich onafhankelijk van Joegoslavië Terugtrekking Sovjet troepen uit Hongarije en Tsjecho-Slowakije voltooid Formele ontbinding van het Warschaupact Jettsin erkent onafhankelijkheid Litouwen START-I Verdrag ondertekend door Gorbatsjov en Bush Sovjet President Gorbatsjov wordt uit zijn ambt gezet. Russische president Jeltsin roept opp tot verzet tegen staatsgreep en weet zich gesteund door legereenheden. 21 augustus eindigtt poging tot staatsgreep. Gorbatsjov gaat over tot zuiveringen van leger en KGB, treedtt af als SG CPSU en wil communistische partij verbieden Sjaposjnikov vervangt Jazov als Sovjet Minister van Defensie

4 Gorbatsjov verklaart zich niet langer te verzetten tegen wens tot afscheiding van Sovjet republieken.. 9l-ll 1-06 Jeltsin verbiedt de CPSU en de Russische communistische partij Presidenten van de Sovjet republieken RSFSR, Wit-Rusland en Oekraïne besluiten tot oprichtingg GOS ter vervanging van de USSR. Andere Sovjet republieken zijn niet uitgenodigdd tot deelname Parlement RSFSR ratificeert GOS overeenkomst Eerste vergadering Noord-Atlantische Samenwerkingsraad (NAVO + Oost-Europese staten) Elf Sovjet republieken richten in Alma-Ata het GOS op. Georgië en de drie Baltische republiekenn nemen niet deel Gorbatsjov treedt af als President van de USSR en Opperbevelhebber van het Sovjet leger;; de RSFSR wordt omgedoopt tot Russische Federatie GOS Topontmoeting in Minsk USSR houdt op te bestaan, Rusland wordt rechtsopvolger Sovjetunie opgeheven, Gemenebest van Onafhankelijke Staten treedt in werking. Hett voormalige Sovjet Ministerie van Defensie en de Generale Staf worden omgevormd tott Oppercommando van de GOS Strijdkrachten, met voormalig Sovjet Minister van Defensie,, maarschalk Sjaposjnikov, als ad interim Opperbevelhebber Oekraïne verklaart voormalige Sovjet troepen onder zijn bevel, waaronder de Zwarte Zeee vloot RF Opperste Sovjet uit zich tegen Oekraïens gezag over de Krim GOS Top in Minsk: De Russische maarschalk Sjaposjnikov wordt opperbevelhebber van dee verenigde GOS strijdkrachten. Overeenkomsten worden gesloten inzake strategische enn conventionele strijdkrachten en de oprichting van een GOS Raad van Defensieministers Russisch Ministerie van Defensie opgericht met Jeltsin als minister Concept Militaire Doctrine RF 1992 gepubliceerd Veiligheidsraad van de Russische Federatie (VRRF) opgericht Voormalig Sovjet Militair District Wit-Rusland (BEMD) opgeheven Russische strijdkrachten bij decreet opgericht GOS Top in Tasjkent: Collectief Veiligheidsverdrag afgesloten tussen Rusland, Armenië,, Kazachstan, Kyrgyzstan, Tadzjikistan en Oezbekistan. Azerbajdzjan, Georgië enn Moldova treden later toe Legergeneraal Gratsjov benoemd tot RF Minister van Defensie

5 RF, Wit-Rusland, Oekraïne en Kazachstan tekenen als nucleaire rechtsopvolgers van de SUU een Protocol bij het START-I Verdrag GOS Top in Moskou: GOS leiders richten een verenigde vredesondersteunende troepenmachtt op Terugtrekking Russische troepen uit Mongolië voltooid Jeltsin verklaart voor de Opperste Sovjet dat het 'nabije buitenland' de hoogste prioriteit heeftt in het Russische buitenlandse beleid GOS Top in Bisjkek: steun voor Russische militaire presentie in Tadzjikistan START-II Verdrag ondertekend door Jeltsin. 93-lentee Oplopende machtsstrijd tussen Jeltsin en het Parlement. Bevoegdheden President worden ingeperkt Concept Buitenlands Beleid door Jeltsin bekrachtigd Opperste Sovjet gaat niet akkoord met het voorstel om maarschalk Sjaposjnikov te benoemenn tot Secretaris VRRF; desalniettemin zet Jeltsin de aanstelling door GOS Verenigd Militair Commando wordt opgeheven. Functie van Opperbevelhebber GOSS verenigde strijdkrachten wordt omgezet in Hoofd Verenigde Staf Concept nieuwe grondwet RF gepubliceerd Terugtrekking Russische troepen uit Polen voltooid Jeltsin ontbindt Opperste Sovjet. Opperste Sovjet verzet zich hiertegen en benoemt Roetskojj tot President in plaats van Jeltsin GOS Top in Moskou: raamwerkovereenkomst voor een economische unie van de GOS lidstatenn Azerbajdzjan, Armenië, Wit-Rusland, Kazachstan, Kyrgyzstan, Rusland en Oezbekistan.. Oekraïne en Turkmenistan treden toe als geassocieerde leden Jeltsin Iaat door militaire eenheden het bezette parlementsgebouw ontruimen, parlementariërss gearresteerd, aantal partijen en kranten verboden Militaire doctrine 1993, door presidentieel decreet van kracht NAVO richt Partnership for Peace op voor samenwerking met Oost-Europese staten en voormaligee Sovjet republieken Referendum resulteert in nauwe aanvaarding nieuwe Russische Grondwet met meer bevoegdhedenn voor de President ten koste van de Doema. De Doema, opvolger van de Opperstee Sovjet, wordt tegelijkertijd gekozen met een meerderheid tegen Jeltsin Russische Ministerie van Veiligheid omgevormd tot Federale Veiligheidsdienst (FSB) Russische troepen ontplooid in Bosnië als deel van UNPROFOR

6 Jeltsin spreekt zich uit tegen NAVO-uitbreiding zonder Rusland Presidentiële staf van Jeltsin presenteert een rapport over de vestiging van Russische militairee basis in GOS republieken Jeltsin protesteert tegen NAVO luchtaanvallen in Bosnië zonder consultatie met Rusland Staakt-het-vuren in Nagorno-Karabach na Russische bemiddeling Jeltsin spreekt zich uit voor vorming van een GOS veiligheidssysteem en over Ruslands morelee en politieke verantwoordelijkheid voor voormalige Sovjet republieken Terugtrekking Russische troepen uit Duitsland, Estland en Letland voltooid. WGF wordt opgeheven Presidentieel decreet inzake vaststelling sterkte strijdkrachten op 1,7 miljoen Aanvang Eerste Tsjetsjeense Oorlog ( ) door inval Russische leger Raad van Europa bevriest Russische toetreding vanwege schending mensenrechten in Tsjetsjenië Europese Unie veroordeelt Russische schending mensenrechten in Tsjetsjenië RF, Wit-Rusland, Oekraïne, Georgië, Armenië, Kyrgyzstan, Turkmenistan, Tadzjikistan, Kazachstann en Oezbekistan tekenen een overeenkomst inzake de oprichting van een geïntegreerdd luchtverdedigingssysteem Jeltsin verdedigt optreden in Tsjetsjenië en veroordeelt NAVO-uitbreiding Minister van Buitenlandse Zaken Kozyrev stelt tegenover zijn Amerikaanse collega dat dee tijd van goede onderlinge relaties voorbij is Minister van Defensie Gratsjov protesteert tegen uitbreidingsplannen NAVO en dreigt mett opzegging CSE Verdrag als de flanksterkte voor Rusland niet wordt gewijzigd Kozyrev verklaart dat Rusland bereid is om landgenoten in de andere GOS republieken mett militaire middelen te beschermen GOS overeenkomst inzake de bescherming van externe grenzen, in Minsk getekend door dee RF, Armenië, Wit-Rusland, Georgië, Kazachstan, Kyrgyzstan en Tadzjikistan Jeltsin en Clinton komen overeen dat Rusland een speciale relatie krijgt met de NAVO enn dat CSE limieten zullen worden herzien Jeltsin protesteert tegen NAVO luchtaanvallen in Bosnië zonder consultatie met Rusland enn wil optreden als bemiddelaar met de Serven NAVO lanceert Operatie Deliberate Force: lucht- en artillerieoffensief tegen Bosnisch- Servischee stellingen bij Sarajevo

7 Jeltsin eist stopzetting NAVO luchtaanvallen in Bosnië en waarschuwt tegen NAVO uitbreidingg als nieuwe scheidslijn in Europa; Gratsjov stelt dat NAVO acties in Bosnië wapenbeheersingsakkoordenn en samenwerking NAVO-Rusland op het spel zetten; Russischh protest tegen VN-NAVO overeenkomst inzake militair optreden in Bosnië; USAA nodigt Rusland uit voor deelname aan vredesmacht in Bosnië; Kozyrev verwelkomtt Westerse CSE flankvoorstellen maar waarschuwt voor NAVO expansie en eenn nieuwe Koude Oorlog; Raad van Europa kondigt reactivering van Ruslands toetredingsprocess aan en GOS overeenkomst inzake de oprichting van een geïntegreerd _ fii luchtverdedigingssysteem, waaraan wordt deelgenomen door de RF, Wit-Rusland, Georgië,, Kyrgyzstan, Tadzjikistan, Armenië, Kazachstan en Oezbekistan Dayton Akkoorden voor Bosnië ondertekend. NAVO vredesmacht IFOR vervangt UNPROFORR in Bosnië Overeenkomst inzake een Douane-unie tussen de RF, Wit-Rusland en Kazachstan Russische troepen ontplooid in Bosnië als deel van IFOR Oprichting van het GUAM samenwerkingsverband binnen het GOS tussen Georgië, Oekraïne,, Azerbajdzjan en Moldova, tijdens een CSE Top te Wenen Jeltsin herkozen als president RF, gesteund door generaal Lebed Legergeneraal Rodionov volgt Gratsjov op als Minister van Defensie Einde Eerste Tsjetsjeense Oorlog ( ). Vredesonderhandelingen gevoerd door luitenant-generaall Lebed, Secretaris VRRF Jeltsin ontslaat Lebed als Secretaris VRRF. Wijzigingen doorgevoerd in structuur Veiligheids-- en Defensieraad :: Jeltsin besluit tot inkrimping RF strijdkrachten met man Legergeneraal Sergejev vervangt Rodionov als Minister van Defensie Stichtingsakte NAVO-Rusland in Parijs ondertekend, waarmee Rusland een speciale statuss krijgt bij de NAVO Overeenkomst tussen RF en Oekraïne inzake Zwarte Zee Vloot NAVO-top in Madrid: Tsjechië, Polen en Hongarije worden uitgenodigd toe te treden tot dee NAVO Jeltsin kondigt militaire hervormingen aan: reductie tot 1,2 miljoen personeelssterkte, samengaann Ruimte- en Luchtdoelrakettroepen, samengaan Luchtverdedigings- en Luchtstrijdkrachten,, een beoogd einde van de dienstplicht en een volledig beroepsleger inn Rusland plaatst een generaal als liaison-officier bij de NAVO

8 RF Nationaal Veiligheidsconcept 1997 gepubliceerd NAVO spreekt bezorgdheid uit over gewelddadigheden in Kosovo Overlegraad NAVO - Rusland veroordeelt geweld in Kosovo Poetin benoemd tot Hoofd van de Federale Veiligheidsdienst FSB VN Veiligheidsraad maant Belgrado te stoppen met geweld in Kosovo NAVO besluit tot ACTWARN: mogelijk luchtoffensief in Kosovo Poetin benoemd tot Secretaris VRRF Aanvang NAVO Operatie Allied Force: NAVO luchtaanvallen in / rond Kosovo Mislukte bemiddelingspoging van Rusland: Jeltsin stuurt Minister van Buitenlandse Zaken,, Primakov, en Ministervan Defensie, maarschalk Sergejev, naar Belgrado Grootschalige luchtverdedigingsoefeningen door de RF 'Luchtbrug-99' en in het kader van het GOS geïntegreerde luchtverdedigingssysteem NAVO top in Washington: nieuw Strategisch Concept dat NAVO optreden in Euro- Atlantischee regio mogelijk maakt; Tsjechië, Polen en Hongarije opgenomen als nieuwe ledenn van de NAVO GOS Collectieve Veiligheidsverdrag van 1992 voortgezet door Rusland, Armenië, Kazachstan,, Kyrgyzstan, Tadzjikistan, maar zonder Georgië, Azerbajdzjan, Oezbekistan enn Moldova G8 bereikt een principe-akkoord over een vredestroepen macht in Kosovo Einde NAVO-luchtoffensief rond Kosovo. Instelling KFOR, NAVO troepenmacht in Kosovo,, door een resolutie van de VN Veiligheidsraad Russische troepen worden verplaatst van Bosnië naar Kosovo om zo deelname aan KFORR af te dwingen Rusland en de NAVO akkoord over Russische rol in KFOR Zccpad-99, grootschalige oefening van RF defensiestrijdkrachten en andere troepen. In samenwerkingg met Wit-Rusland Poetin benoemd tot waarnemend Eerste-Minister van de RF Concept Militaire Doctrine 1999 door het Collegium van het Ministerie van Defensie aanvaard Aanvang Tweede Tsjetsjeense Oorlog Concept Nationaal Veiligheidsconcept door VRRF aanvaard Op de OVSE Top in Istanboel stemt de RF in met een gefaseerde terugtrekking van de Russischee troepen uit Moldova (Transdnestrië) en Georgië

9 Unieverdrag getekend tussen Wit-Rusland en de RF Verkiezingen van de Doema resulteren in ruime steun voor Poetin Jeltsin treedt af als President van de Russische Federatie Poetin wordt waarnemend President RF Nieuw Nationaal Veiligheidsconcept bij presidentieel decreet van kracht Besluit tot oprichting van een GOS Anti-Terreur Centrum, waarin speciale eenheden van dee veiligheidsdiensten zouden worden opgenomen Militaire Doctrine 2000 door RF Veiligheidsraad aanvaard Uitgangspunten RF Maritiem beleid tot 2010 bij presidentieel decreet van kracht Poetin wint de presidentiële verkiezingen Nieuwe Militaire Doctrine bij presidentieel decreet van kracht Poetin ingezworen als President RF Nieuw Concept Buitenlands Beleid RF bij presidentieel decreet van kracht Conflict over prioriteit nucleaire of conventionele strijdkrachten tussen respectievelijk Ministerr van Defensie Sergejev en Chef Generale Staf Kvasjnin Poetin draagt zeggenschap over militaire hervormingen over van de Generale Staf aan de VRRF,, hetgeen de macht van de legertop verkleint Top van het GOS Collectieve Veiligheidsverdrag in Bisjkek waarop de aanzet wordt gegevenn tot een collectieve rapid deployment force tegen agressie en terrorisme VRRF besluit om binnen vijfjaar de personeelssterkte van de militaire organisatie (strijdkrachtenn en anderen troepen) te reduceren met man. VoornaamsteVoornaamste bronnen: Malcolm (1996]; Odom 11998]; Military Balance ( ]; NA VO Handboek [19966 en