KUNSTENDAG VOOR KINDEREN. IN VUUR EN VLAM VOOR ERFGOED

Transcriptie

1 KUNSTENDAG VOOR KINDEREN. IN VUUR EN VLAM VOOR ERFGOED In de zomer van 2013 werkten kinderen onder leiding van professionele animatiefilmers van KIDSCAM aan een artistieke creatie over de site van Hof ter Welle. In twee speelse animatiefilmpjes wordt de geschiedenis van Hof ter Welle herschreven met Anna Piers en zuster Huberta in de hoofdrollen. De jonge filmmakers creëerden dit nieuwe verhaal vanuit hun eigen visie op het verleden en de toekomst. Het resultaat van dit filmcreatieproces wordt op zondag 17 november 2013 voor het eerst aan het grote publiek getoond.

2 BIOGRAFIE ANNA FRANCISCA PIERS Anna Francisca Piers werd op 10 februari 1664 te Beveren geboren als dochter van Petrus Franciscus Piers ( ) en Anna Maria de Jonghe ( ). Ze was het zesde kind in een gezin met vier jongens en zes meisjes. Anna Francisca Piers groeide op in een welgesteld milieu. Zowel langs vaders- als langs moederszijde stamde ze uit oude adellijke geslachten. Vader Petrus Franciscus Piers was rechtsgeleerde en werkte in dienst van de hertog van Arenberg. Hij was burgemeester en ontvanger van het Land van Beveren. Het gezin Piers woonde in een herenhuis in de Vrasenestraat te Beveren. Nu nog kent iedereen dit huis als Huis Piers. De kinderen van Petrus Franciscus Piers en Anna Maria de Jonghe waren zeer godsvruchtig. Zes dochters en één zoon kozen voor een leven in dienst van God. In 1677 ving Ignatius het noviciaat aan bij de jezuïeten in Mechelen. De zussen Piers gingen door het leven als geestelijke dochters. Een geestelijke dochter was een ongehuwde katholieke vrouw die ten overstaan van een priester een kuisheidsgelofte aflegde maar buiten de besloten muren van het klooster leefde. Samen met gelijkgestemde vrome vrouwen bekommerde Anna Francisca Piers zich om het lot van arme schoolkinderen en wezen. In 1727 wordt de religieuze zorggemeenschap officieel door de Kerk erkend als de Zusters van Onze-Lieve-Vrouw-Presentatie. In 1732 vierde ze haar gouden jubileum als geestelijke dochter. Anna Francisca Piers overleed op 1 augustus 1751.

3 BIOGRAFIE ZUSTER HUBERTA Zuster Huberta werd op 22 juni 1912 te Oudegem geboren als Madeleine De Winne. Ze was het zesde kind in een rij van acht. Haar ouders hadden een grote boerderij. In 1935 trad Madeleine De Winne in bij de congregatie van de Zusters van Onze Lieve- Vrouw-Presentatie in Beveren en nam de kloosternaam zuster Huberta aan. Twee jaar later deed ze haar kloosterprofessie. Na haar gelofte studeerde zuster Huberta vier jaar lang voor onderwijzeres aan de normaalschool van Sint-Niklaas. Daarna volgde ze nog twee jaar lessen in huishoudkunde aan het Twee Bruggeninstituut te Gent. Zuster Huberta startte haar loopbaan als lerares huishoudkunde in het Anna Piersinstituut te Beveren. Na enkele jaren kreeg zuster Huberta een nieuwe taak als lerares koken. In de theoretische en praktische lessen behandelde ze de voedingsleer, de tafeletiquette en het koken op zich. Haar enthousiasme, kunde, kennis en gedrevenheid maakten zuster Huberta bekend bij de Beverse bevolking. Geregeld trok ze erop uit om verenigingen op kookdemonstraties te vergasten. In 1977 moest zuster Huberta verplicht met pensioen. Een jaar later werd ze benoemd tot overste en kreeg ze de verantwoordelijkheid over het kindertehuis van het Oud Geestelijk Hof in Hof ter Welle. In 1985 vierde zuster Huberta haar gouden jubileum. Dit was meteen een ideale gelegenheid om zuster Huberta s gekende recepten te bundelen en uit te geven. Het boek verscheen onder de titel Een greep uit het verleden. Recepten van eerwaarde zuster Huberta.

4 DE BOUW EN EIGENAARSGESCHIEDENIS VAN HOF TER WELLE Ter Welle was een oude heerlijkheid binnen het Land van Beveren. De naam duidt op een plek met opborrelend water of een bron. Reeds in de dertiende eeuw stond er een houten versterking die waarschijnlijk halfweg de veertiende eeuw werd vervangen door een stenen bouwwerk. Het maakt kasteel Hof ter Welle meteen het oudste burgerlijke gebouw van Beveren. Achtereenvolgens behoorde het domein toe aan de geslachten Vilain, van Pottelberghe, del Plano en Foulon d Anteville. In 1723 kocht Anna Francisca Piers het kasteel om er haar armenschool in onder te brengen. Ze stichtte er ook een eigen orde, de Zusters van Onze-Lieve- Vrouw-Presentatie (1727). Mettertijd werd Hof ter Welle meermaals verbouwd en verruimd. De laatste uitbreiding vond plaats in , toen architect Bernardus de Wilde en landmeter Joannes Fredericus Bernardus Manderscheidt de huidige barokke kapel lieten optrekken. Tijdens de Franse periode werd het kasteel overgedragen aan l'hospice Civil de la Commune de Beveren [het Bureel van Weldadigheid, een voorloper van het OCMW]. Het Koninklijk Besluit van 12 april 1974 klasseerde Hof ter Welle en zijn onmiddellijke omgeving als beschermd monument en landschap. In 1978 kocht de gemeente Beveren het domein over van het OCMW.

5 HET ARMENSCHOOLTJE VAN ANNA FRANCISCA PIERS OP HOF TER WELLE Het succes van haar armenschooltje in de Vrasenestraat te Beveren dwong Anna Francisca Piers [ ] uit te kijken naar ruimere lokalen. Daarom kocht ze op 21 mei 1723 Hof ter Welle aan. De meisjes leerden in het schooltje handwerk [vooral kantwerk] zodat zij later konden voorzien in hun eigen levensonderhoud. Haar leerlingen ronselde Anna Francisca Piers via welstellende connecties. Die betaalden vaak het geringe kostgeld van de meisjes. Het groeiende aantal leerlingen [ook van buiten Beveren] vereiste steeds meer begeleiding, onderricht en bewaking. Een duidelijke organisatiestructuur en toenemende groep medewerksters drong zich op. Anna Francisca Piers stichtte daarop een eigen kloostergemeenschap die in 1727 door de Gentse bisschop Van der Noot werd goedgekeurd. De leefgroep kreeg als officiële naam de Zusters van Onze-Lieve-Vrouw-Presentatie of in de volksmond de Zusters van het Geestelijk Hof.

6 DE ZORGFUNCTIE VAN HOF TER WELLE VERZEKERD De Oostenrijkse keizer Karel VI verzekerde in 1729 de materiële toekomst van het schooltje. Hij legde vast dat ook na de dood van stichteres Anna Francisca Piers het kasteeldomein nooit een andere bestemming mocht hebben dan een school ten bate van Beveren en de armen der gemeente. Tijdens de Franse periode werden de bezittingen van het Geestelijk Hof aangeslagen en overgedragen aan l'hospice Civil de la Commune de Beveren. De zusters konden er wel hun werk verderzetten. In 1881 verhuisde de hoofdzetel van de congregatie naar de Kloosterstraat 39. Sindsdien staat Hof ter Welle in de volksmond bekend als het Oud Geestelijk Hof en het nieuwe moederklooster als het Nieuw Geestelijk Hof. In het Oud Geestelijk Hof vingen de zusters onder meer wezen op, maar ook kinderen wiens ouders [tijdelijk] niet voor hen konden zorgen. De laatste zeven zusters verlieten in 1988 definitief Hof ter Welle.

7 NA ANNA FRANCISCA PIERS EN HAAR ZUSTERS: EEN DIENSTENCENTRUM OP HOF TER WELLE Met de Zusters van Onze-Lieve-Vrouw-Presentatie verdween de centrale rol van zorg niet van de site Hof ter Welle. Om het werk van de zusters te bestendigen, werd in 1982 de VZW Dienstencentrum opgericht. Deze door de Vlaamse overheid erkende en gesubsidieerde vereniging heeft als kernopdracht de opvang en begeleiding te organiseren voor jongeren [en hun gezinnen] in problematische opvoedingssituaties. Ze worden aan de VZW toevertrouwd door Comités voor Bijzondere Jeugdzorg of door jeugdrechtbanken. De VZW Dienstencentrum Hof Ter Welle voorziet in residentiële opvang, een dagcentrum en thuisbegeleiding.

8 COLOFON Deze unieke filmpremière werd gerealiseerd ter gelegenheid van de Week van de Smaak en de Kunstendag voor Kinderen door de gemeente Beveren in samenwerking met vzw Dienstencentrum Hof ter Welle. Onze dank gaat uit naar de kinderen die onder de professionele leiding van KIDSCAM meewerkten aan de realisatie van de filmpjes: Paulina Verstappen, Chelsea Geerts, Samantha Withley, Kay Lee De Groote, Dries De Buck, Caro Warmoeskerken, Sara El Hafsy, Anouk Van Houts, Priscilla Serneels, Janne D hondt, Len Warrens, Melissa Geerts, Anke Smet CC Ter Vesten, 2013 Teksten en opmaak: Bert Verwerft Eindredactie: Katrien Van Eetveld