Nieuwsbrief Maart maart NL.Doet - 19 maart Schone Maas Activiteiten IVN Werkgroepen Maasduinen Bestuur IVN Maasduinen

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Nieuwsbrief Maart maart NL.Doet - 19 maart Schone Maas Activiteiten IVN Werkgroepen Maasduinen Bestuur IVN Maasduinen"

Transcriptie

1 Nieuwsbrief Maart Pagina 2 Colofon Pagina 3-4 Pagina 5 Pagina 6 Programma Maart maart NL.Doet - 19 maart Schone Maas Activiteiten IVN Werkgroepen Maasduinen Bestuur IVN Maasduinen Pagina 7-8 Pagina 9 Pagina Pagina 12 Pagina 12 Pagina 14 Pagina 15 Pagina 16 Pagina 17 Pagina 18 Pagina 19 Stadsvogels Slangensoorten Jeugd op Zondag Natuur speelplaats Smokkelpad Kamperfoelie Vleermuiskasten te koop! Excursie naar de Ooijpolder Onze vierkantemetertuin Sojateelt in Limburg Groene Helden Limburg Verwondering 1

2 COLOFON IVN Bestuur Maasduinen Voorzitter Ton Wetjens Tel: Waarnemend secretaris Annet Weijkamp Tel: Penningmeester Marc Vergeldt Tel: Bestuurslid Annet Weijkamp Tel: Bestuurslid Ritsaart Blaisse Tel: Bestuurslid Henny Martens Tel IVN Werkgroepen Maasduinen Coördinator: Ritsaart Blaisse Tel: # Werkgroep Natuur Beheer: Henk Wennekers Tel: # Werkgroep Volg de Das : Daan Strelitski Tel: Vertrouwenspersoon : Peer Maas peer.maas@wxs.nl # Werkgroep Amfibieën & reptielen: Ton Wetjens Tel: # Werkgroep Jeugd: Harry v.d. Logt, Tel: Vertrouwenspersoon en Basisschool: José Wennekers Tel: jose.wennekers@outlook.com # Werkgroep Natuur speelplaats Smokkelpad : Ton Wetjens Tel: # Werkgroep Vlinders: Jan Heuvelmans Tel: # Werkgroep Vleermuizen: Albert Raaijmakers Tel: # Vogel werkgroep: Theo Lommen Tel: # Redactie: Annet Weijkamp annet.weykamp@telfort.nl Jeu Smeets jesme40@home.nl # Website Wiel Jacobs wieljacobs@ziggo.nl Programma commissie: Ritsaart Blaisse en Henny Martens Contact: ivn.maasduinen@live.nl 2

3 Programma Maart MAART NL.DOET Doe mee en geef je als vrijwilliger op via Postcode 5943BB 3 km Uitbreiding en onderhoud Natuurpad 'Volg de Das' Omschrijving Onderhoud: paden, lanen, borden en info-kiosk opschonen. Inzaaien bloemenperken. Uitbreiden: info-wand maken en plaatsen, nestkast torenvalk maken en plaatsen, voederplaats vogels maken/inrichten. Locatie Bong NL Velden IVN Maasduinen Contactpersoon: de heer J.A.H.W. Raaijmakers Natuur schoon Omschrijving Het afvalspoor langs de Hanikerweg en aanliggende natuur opruimen. De Hanikerweg loopt namelijk door een zeldzaam Berkenbroekbos en bijzonder vennencomplex in de Maasduinen. Locatie Kapelstraat AG Lomm IVN Maasduinen Contactpersoon: de heer L.J.M. Raaijmakers Opschonen wandelpaden Jagersrust Omschrijving Zwerfafval opruimen, paden opschonen m.b.t. bramen groei. Locatie Straelseweg NJ Velden IVN Maasduinen Contactpersoon: de heer A.M.T. Wetjens 3

4 Zaterdag 19 maart Schone Maas in Limburg Met het project Schone Maas Limburg pakken Rijkswaterstaat en provincie Limburg afval in rivieren na hoog water en de plastic soep met zoveel mogelijk betrokkenen aan. Resultaat: bijna 100 kilometer schone oever en een vervolgtraject van vier jaar. Wie: De Limburgse gemeenten Maastricht, Maasgouw, Leudal, Peel en Maas, Roermond, Beesel, Venlo, Horst aan de Maas, Bergen en Gennep. Waarom kiezen jullie voor zo'n brede aanpak? Adviseur Johanna Minnaard van Gemeente Schoon: Geen enkele partij is formeel verantwoordelijk voor een schone Maas, maar zowel overheden, bedrijven, ngo's als burgers zien in dat afval gezamenlijk aangepakt moet worden. In dit project neemt iedereen zijn verantwoordelijkheid en draagt vanuit zijn eigen werkveld bij wat kan om zoveel mogelijk vrijwilligers te werven, schoonmaakacties te organiseren, afval af te voeren en bewustwording te creëren. Mooie en schone oevers dragen positief bij aan toerisme en economie.' Hoe pakken jullie dit aan? We hebben vier actieve Limburgse Maasgemeenten Venlo, Beesel, Bergen en Maasgouw benaderd voor de samenwerking naast partijen als IVN, het waterschap, terreinbeheerders, Maasconsortium, provincie en Rijkswaterstaat. Iedereen kijkt vanuit zijn eigen rol wat hij kan aanpakken. Denk aan schoonmaakacties, communicatie, educatie, werving van vrijwilligers, afvoer van afval en de coördinatie van alle activiteiten. Een half jaar lang is met deze twintig partijen hard gewerkt aan een gezamenlijke aanpak om acties te organiseren en mensen te werven.' Wat levert het op? Gedeelde inspanningen, kosten en ervaringen leidden tot succesvolle schoonmaakacties van 25 verschillende vrijwilligersgroepen in de vier gemeenten en drie terreinbeherende organisaties. Bij elkaar maakten ze 46 oeverstroken schoon van bijna honderd kilometer lengte en verschillende breedtes. Het project leidt ook tot meer bewustwording. Zowel overheden, bedrijven als burgers zien in dat afval een probleem is van ons allemaal.' Iedereen is zo tevreden over dit resultaat dat het project een vervolg krijgt. Inmiddels is de samenwerking uitgebreid met andere organisaties en het aantal gemeenten dat meewerkt is verdubbeld. In 2014 zijn daardoor zelfs al 76 oeverstroken schoongemaakt. Daarnaast zetten we meer in op bewustwording en preventie. Ook op bestuurlijk niveau is de samenwerking officieel bekrachtigd.' Tekst: Wilt u ook meehelpen? Aanmelden bij Harry van de Logt h.c.vandelogt@ziggo.nl Jose Wennekers ivn-maasduinen-jeugd@live.nl of telefonisch

5 Activiteiten IVN Werkgroepen Maasduinen Onderhoud in de Bongerd Werkgroep Beheer Aanmelden bij : Henk Wennekers BMP Ravenvennen Werkgroep Vogels Aanmelden bij : Theo Lommen Excursie naar Stevolplas Werkgroep Vogels Aanmelden bij : Theo Lommen Inventarisatie amfibieën Rond Vreewater Aanmelden bij : Ton Wetjens Werkgroep Amfibieën en reptielen 5

6 Bestuur IVN Maasduinen Hierbij heten we nieuwe leden welkom; - Ron Keijers uit Velden Zoals de foto laat zien is besturen niet alleen maar boxen leeghalen, urenlang vergaderen en notuleren. Maar ook de afwas met de hand doen, als de wasmachine het laat afweten. Na urenlang verhalen aanhoren van onze zeer actieve en gewaardeerde werkgroepen, laat onze Voorzitter Ton Wetjens zijn goede humeur niet in de steek. En vrolijk staat het halve bestuur af te wassen onder het genot van de laatste nootjes. Hans is zelfs aangesloten om mee te komen helpen en is bereid om nog veel te leren. Dat is ook IVN Maasduinen ; de kunst om in een goede sfeer te improviseren in werkgroep verband. Dat werkt aanstekelijk 6

7 Stadsvogels Wie er een beetje alert op is, beleeft de dag met vogels. Juist in de stad. Een denkbeeldige ochtend in de lente. Nog voor de straten en pleinen ontwaken, zingt de merel de zon tegemoet. Gierzwaluwen bejagen het stedelijk luchtruim. De spreeuwen bij het station observeren op hun gemak de gehaaste forensen. Opgewekt fluiten ze de reigers na. Sinds er steden zijn, zijn er stadsvogels. Steeds meer mensen zijn zich van die rijkdom bewust. Nooit gedacht dat er in die drukke stad ook nog ruimte was voor koolmees en roodborst! Hoe meer je erop let, hoe meer je ziet en hoort. Tot aan de een zwarte roodstaart, zingend op een hijskraan bij een nieuwbouwwijk. Vanuit die verbazing en verwondering komt ook het bewustzijn dat de omgeving er toe doet. In een kale, betegelde tuin hebben vogels niets te zoeken. Je kunt het voor vogels aantrekkelijker maken. Velen doen dat ook, vol enthousiasme. Door een nestkastje op te hangen, voedsel aan te bieden of de tuin vogelvriendelijker in te richten. Vogels komen niet zomaar ergens voor. Een omgeving moet ze voedsel bieden, nestgelegenheid en veiligheid in de vorm van schuil- en vluchtplaatsen. Met de inrichting van de stedelijke omgeving oefent de mens daar invloed op uit. Aanvankelijk onbewust. Wist men vroeger veel, dat juist dakpannen een aantrekkelijke nestplaats waren voor huismus en gierzwaluw? Maar niet alle menselijke keuzen pakken positief uit. Tijdens de afgelopen jaren verdween de ooit algemene kuifleeuwerik definitief als broedvogel uit Nederland. De stad was het belangrijkste domein van deze soort. Steeds beter weten we de precieze betekenis van de stedelijke omgeving voor vogels te doorgronden. Dankzij jarenlange telinspanningen via het Meetnet Urbane Soorten kunnen we zelfs het voorkomen van bepaalde vogelgemeenschappen verklaren met de kenmerken van de diverse stadswijken. Dat biedt de mogelijkheid nog bewuster met de stedelijke omgeving om te gaan. En met soms simpele maatregelen de stedelijke biotoop voor vogels te verbeteren. Reis mee door de stad en ontdek wat stadswijken aan vogels te bieden hebben. Of omgekeerd: wat vogels ons kunnen bieden. Want vogels staan symbool voor de kwaliteit van de leefomgeving. Ook de stedelijke leefomgeving. Wat goed is voor vogels, is goed voor mensen. 7

8 De slechtvalken die u op deze website live kunt volgen leven op en rond de St. Martinuskerk te Venlo. Hier is een speciale nestkast geplaatst met een webcam, waardoor u 24 uur per dag en 7 dagen in de week de slechtvalken en hun kuikens kunt volgen. De laatste weken had ik al vaker een valk op de toren gezien, maar gisteren in de nestbak waar ze rondjes draaide en een kuiltje maakte. Henny mailde mij dat hij de laatste tijd ook al valken gezien had op de toren. Vanmiddag de 18e was ik even in de stad en zaten er zowaar twee op de toren. Mogelijk gloort er hoop voor deze zomer, dat zou mooi zijn en mogelijk zijn er binnenkort eitjes. Groetjes, Jeu 8

9 In Nederland leven drie slangensoorten. ( Adder (Vipera berus) is de enige gifslang in Nederland. Adders komen voor in heide- en hoogveengebieden en soms ook op open plekken in bossen. Het zijn relatief kleine, zwaar gebouwde slangen. Ze hebben een duidelijke driehoekige zigzagtekening en verticale pupillen. De mannetjes zijn in het algemeen grijs. Ze hebben een sterk contrasterende zwarte rugstreep. Vrouwtjes zijn vaak lichtbruin. En zij bezitten een donkerbruine rugstreep. Gladde slang (Coronella austriaca), niet giftig. ca 60 cm (soms 80 cm) ogen met ronde pupillen, bijt als hij wordt opgepakt. De gladde slang heeft door zijn ongekielde schubben een glad uiterlijk. Hij wordt nogal eens verward met de adder. Het verschil zit hem in de ronde pupil, de duidelijk slankere bouw, een hooguit wat vage zigzagtekening en een langere staart. Ringslang (Natrix natrix), niet giftig cm met achter de kop een gele, oranje of witte vlek. Bijt niet. De ringslang is een watergebonden slang. Hij heeft ronde pupillen en twee duidelijke gele en zwarte vlekken achter de kop. Het is de grootste slang in Nederland. Ringslangen leggen hun twintig tot 30 eieren in compost, bladhopen en in mestvaalten. Door het verdwijnen van mestvaalten hebben ze vaak moeite geschikte ei afzetplekken te vinden. 9

10 Jeugd op zondag Als we het spoor bijster zijn gaan we naar de knoppen Zondag, 21 februari kwam de jeugdgroep weer in actie. We begonnen om 9.30 uur en er waren 5 kinderen. Dat is zo n beetje de vaste kern. Het was droog en we begonnen met een wandeling, met als onderwerp sporen zoeken. En we hebben inderdaad sporen gevonden: veel sporen van dassen, van konijnen en ook wat haren aan het prikkeldraad van een vos. Behalve sporen vonden we uiteraard ook veel anders: een heel mooie naaktslak, een judasoor, gele trilzwammetjes en oorzwammetjes, die mooi om een takje heen krulden. Terug in de schuur bij Sraar hebben we even iets gedronken en geknabbeld. 10

11 En meteen daarna determineerden we met behulp van zoekkaarten de takken met knoppen die Harry tijdens het wandelen had verzameld. Dat was niet echt gemakkelijk, maar het lukte wonderwel! Vervolgens hebben we heerlijk geknutseld met voorwerpen uit de natuur: dennenappels, eikels, kastanjes, veertjes, besjes, pitten en meer. De deelnemers gingen heel trots huiswaarts met de gemaakte natuur figuurtjes. Ik ben heel benieuwd wie de meegenomen boomtak (goed) heeft gedetermineerd. Kijk maar, wat er allemaal is gemaakt! tekst; Marielle Blaisse Foto s ; Henny Martens 11

12 Natuur Speelplaats Smokkelpad Jeroen vertelde in de vorige nieuwsbrief dat hij graag helpt in de werkgroep Beheer van IVN Maasduinen. Hij heeft ook een mooie film ingestuurd van zijn werkzaamheden. Als vervolg op deze werkzaamheden is deze foto ingestuurd ; een echte boomhut naar idee van onze leden uit de werkgroep Natuur Speelplaats. Zij zijn heel blij met het hout van Jeroen, omdat zij daar wigwams, takkenrillen en deze boomhut van hebben kunnen bouwen. Zo draagt IVN Maasduinen bij aan duurzaam gebruik van boomstammen En het leukste is natuurlijk dat er in gespeeld kan worden. We moeten nog even wachten op de formele TUV keuring voor speelplaatsen, maar als het allemaal goed gaat mag er de komende zomer in gespeeld worden Wat is TUV : Veilige Speeltuinen en een Gerust Hart De veiligheid van zijn of haar kind is voor iedere ouder een van de belangrijkste dingen, vooral in de speeltuin. Onze experts zijn verantwoordelijk voor de inspectie en voor het keuren van kinderspeeltuinen en speeltuintoestellen bij scholen, peuterspeelzalen, en openbare gelegenheden. Wij stellen eventuele defecten vast, assisteren bij het verwijderen van eventuele gevaarlijke elementen, en geven tips over hoe u uw speeltuintoestellen goed kunt onderhouden - zij het nu de schommel of de wip. Wij controleren de veiligheid van de toestellen en in hoeverre deze overeenstemt met de norm DIN EN Wij bieden ook trainingssessies over "veiligheid in de speeltuin", waar we uw werknemers opleiden tot veiligheidsdeskundige omtrent speeltuintoestellen en de speeltuin zelf. Tekst: Annet Weijkamp Foto: Ton Wetjens 12

13 Kamperfoelie is niet zomaar een van de plantjes die broos en gevoelig een plekje veroverd hebben in het ingewikkelde bosgebeuren. Waar deze liaan zich naar het licht slingert valt een hoop te beleven. Kijk maar, hoe hij met de ene bundel twijgen een prille boom wurgt en met de andere schitterende bloemen te voorschijn tovert. Voorkeur voor bepaalde bomen of houtsoorten heeft de kamperfoelie niet. Hij windt zich om allerlei naald- en loofhout, ja, zelfs om hoog groeiende varens en kruiden. Soms vinden kamperfoelieranken niet voldoende steun bij een boom of een struik en dan zoeken ze maar steun bij elkaar. Vijf tot acht van die windende takken vlechten zich samen tot een dik koord. Driemaal bloeit Lonicera periclymenum. Twee keer in de zomer en dan nog een derde bloei in de herfst. In het najaar zien we bloeiende bloemen, rijpe (kersrode) en onrijpe (groene) bessen aan dezelfde struik. Hommels en honingbijen zijn de vaste bezoekers overdag. Jammer voor de bijen, maar zij kunnen niet bij de honing komen. Daarvoor is hun tongetje te kort. Stuifmeel kunnen ze krijgen zoveel als ze willen. Vooral bij de pas ontloken bloemen is veel te halen. De hommel kan van zowel honing als stuifmeel snoepen. Zo n hommel is vaak zo slim om de bloemen uit te zoeken, die zich weldra zullen openen. Dan vormt zich een spleetje, waar onder- en bovenlip tegen elkaar liggen. Daar steekt de hommel zijn lange tong naar binnen, en smult van een hele kroonbuis vol honing. De nieuwe bloemen van de kamperfoelie gaan ongeveer vier uur voor zonsondergang open, tenminste als we uitgaan van een mooie, warme zomerdag. Niet alle bloemen aan dezelfde struik openen zich tegelijk, maar toch zijn de tijdsverschillen vrij miniem. Op de derde dag is de bloem volkomen geel, de stijl strekt zich precies rechtuit en is een centimeter langer dan tijdens het ontluiken. De ranken van de wilde kamperfoelie winden zich altijd van links naar rechts. De eerste winding begint doorgaans ter hoogte van een halve meter. Rechtswindend noemt men deze manier van klimmen: de windingen gaan als de wijzers van een klok. Voor de ingang van de bloem hebben de helmknoppen zich horizontaal geplaatst. Zo worden ze zeker door nachtvlinders bestoven. De pijlstaartsoorten horen tot de vaste bezoekers. Diep windt de rank zich in de stammen van andere houtgewassen. Van een mooi omwonden stam werd vroeger een wandelstok gemaakt. De een zag graag dikke windingen, de ander nam ze weg en vond de groeven mooier. Iets heel bijzonders was een wandelstok met twee evenwijdig lopende kamperfoelieranken. 13

14 Afhankelijk van de plek waar ze staan kleuren de bloemen van de ene kamperfoeliestruik zich lichter en die van de andere struik iets donkerder. Bloemen die in een schaduwrijke omgeving bloeien zijn veel meer wit dan geel. Zo vallen ze in de avond en de nacht beter op. Rhopalosiphon Xylostei is een vijand van de wilde kamperfoelie. Het is een blauwgrijze luis die de bloemen in zijn ontwikkeling tegenhoudt. Hij blijft geelgroen van kleur en kroonvorm en kroonslippen kunnen vergroeien, zodat er geen bevruchting kan plaatsvinden. Maar ook de nieuwe zijloten hebben niet meer de kracht om de te winden en hangen als kurkentrekkertjes omlaag. (Tekst: Jeu Smeets) VLEERMUISKASTEN TE KOOP Voor degene die iets wil doen aan vleermuishuisvesting, heeft de vleermuiswerkgroep vleermuiskasten te koop. De platte kast (links) kost 12,50. De buikkast (rechts) kost 15,--. Bestellingen kunnen worden g d naar Indien gewenst, helpen leden van de vleermuiswerkgroep bij het kiezen van een goede ophangplek. De platte kasten worden in ieder geval gebruikt door de Pipistrellus-soorten, zoals de Gewone dwergvleermuis en de Ruige dwergvleermuis. De buikkast schijnt gebruik te worden door Grootoorvleermuizen en door de Myotis-soorten, zoals de Watervleermuis en de Franjestaart. 14

15 Verslag excursie naar de Ooijpolder Zaterdagmorgen om half acht vertokken drie deelnemers naar de Ooijpolder. Op Waarneming.nl was van te voren bekeken wat er was waargenomen in het gebied. Een van de interessante soorten die daar vermeld werden, was de Klapekster. Die zou zich in de buurt van Persingen, een van de kleinste dorpjes van Nederland, ophouden. De zon was aan het opkomen en het weer zag er in het begin veelbelovend uit. Hoe later het echter werd hoe meer laaghangende bewolking er op kwam zetten. Bij het inrijden van het gebied werd als eerste een Ooievaar gespot. Er zaten grote groepen Kolganzen, Grauwe Ganzen. Een Torenvalk liet zich zien, veel Buizerds, een vrouwtje Bruine Kiekendief, Blauwe Reigers en Grote Zilverreigers. Overal veel Kramsvogels en Koperwieken op de struiken met bessen. Veel Hazen die de lente al in de kop hadden zitten. Jammer genoeg werd de Klapekster door ons niet waargenomen, ook niet tijdens de wandeling door een leuk stuk heringericht natuur waar een andere vogelaar het beest wel op de foto had kunnen zetten. Leuk was hier in het gebied ook nog de Roodborsttapuit, wat op zich nogal een leuke waarneming is in deze tijd van het jaar. De zoektocht naar de Klapekster werd toen maar opgegeven. Bij het gemaal onder de rook van Nijmegen hoorden we een Grote Gele Kwikstaart en verder over de dijk richting het dorp Ooij veel eendensoorten. Ook hier zagen we nog een keer een vrouwtje Bruine Kiekendief. Op de Waal zagen we nog enkele koppeltjes Grote Zaagbek. De volgende stop was het etablissement Oortjeshekken vlak bij de Bisonbaai voor een bakkie koffie en enkele sanitaire bezigheden. Volgens Waarneming.nl zouden er op de Bisonbaai enkele IJsduikers rondzwemmen. Dit was dus ons volgende doel. We liepen dus het gebied in en zetten de telescopen weer op. Ook hier zaten veel eendensoorten waaronder ook Smienten en Brilduikers. 15

16 Na een tijdje speuren werd een IJsduiker waargenomen. Hij viel op omdat hij duidelijk groter was dan de andere watervogels en aan zijn dolkvormige snavel. De wandeling werd voorgezet en tussen de Bisonbaai en de Waal zaten weer veel lijsters en een grote vlucht Putters. Een Vos schoot weg in het struikgewas. Ineens hoorden we het karakteristieke getrompetter van Kraanvogels, maar de vogels waren jammer genoeg door de laaghangende bewolking niet te zien. Na de wandeling nog verder gereden langs de Waal richting Millingen waar we nog enkele Grote Zaagbekken zagen. Op de terugweg besloten we binnendoor te rijden. Tussen Aijen en Well zaten duizenden Kolganzen en met de telescoop konden we de Slechtvalk zien zitten op de silo van Havens in Maashees. Foto s Kramsvogel, Grote Zaagbek en Brilduiker: Theo Lommen Welkom: De vierkantemetertuin is een kleine compacte groenten-, kruiden- en/of bloementuin, aangelegd met bijzondere uitgangspunten. Kansrijk, vlot aangelegd, met weinig onderhoud en snelle resultaten. En willen we dat niet allemaal? Het zelf zien opgroeien van groenten, bloemen en vruchten in zo'n tuin is een prachtige ervaring voor u thuis - maar ook voor school. Inderdaad, deze kleine tuin zal in verschillende situaties prima kunnen voldoen. Denk aan: Beginnende hobbyisten die het allemaal nog niet zo zeker weten en wel eens even willen meemaken of dit nu echt iets voor hen is. Is deze makkelijke moestuin de eerste stap op weg naar meer? Scholen die geen ruimte hebben voor een eigen schooltuin, maar kinderen toch een geslaagde groenbeleving willen meegeven. Een enkele vierkante meter tuin (desnoods op de tegels van het schoolplein) is immers al voldoende daarvoor! Jonge kinderen die - geholpen door een of meer volwassenen - thuis voor het eerst een zeer gevarieerd tuintje met bloemen, groenten en kruiden aanleggen. Vaak zal de vierkantemetertuin een "eerste stap" zijn, maar de aanpak kan ook door de hele tuin toegepast worden. Ons advies: begin bescheiden! Nu is het de tijd om zaden te bestellen. Deze site is een initiatief van SticDeze site is een initiatief van Stichting Visiria. hting Visiria. Met Gratis Doe Boek om te downloaden. 16

17 Sojateelt in Limburg Een sojaboon is een echte superboon. Je kunt hem voor bijna alles gebruiken. Voor het maken van mayonaise, broodjes, koekjes én voor het maken van dierenvoer. Soja bevat veel eiwitten. Door die voedingsstof groeien varkens en koeien sneller dan wanneer ze alleen gras of aardappelschillen zouden eten. Onder de kop Impuls voor Limburgse sojateelt wordt er in Dagblad de Limburger van 4 februari, voor gepleit door een Belgische en Nederlandse firma om het areaal in Nederland van deze voedzame bonen, nu ± 170 hectare, in 2020 uitgebreid te hebben tot 2500 ha. Voor Limburg zou dit betekenen dat hier over enkele jaren tegen de 300 ha. van deze bonen aangeplant zal zijn. De bedrijven willen v.w.b. hun producten minder afhankelijk zijn van het buitenland, nu in hoofdzaak Canada, van niet- genetisch gemanipuleerde bonen. Ook het kostbare transport is hierin een extra drijfveer om de kostprijs te drukken. In het verleden is duidelijk gebleken dat alle lucratieve gewassen door de agrarische sector massaal geteeld gaan worden en dat na de maïs etc. ons de volgende monocultuur te wachten staat ligt in de lijn der verwachtingen. Deze culturen waar de bekende spuit ter voorkoming van aanvallen van diverse insecten of vermeende andere plagen, ruimschoots gehanteerd wordt, biedt geen mogelijkheid meer voor akkervogels en veel andere kleine dieren om zich te handhaven, laat staan voort te planten. In het artikel wordt erkend dat landbouwgrond in Nederland schaars is maar tevens wordt er op gewezen dat nergens ter wereld zo efficiënt geteeld wordt als in Nederland. Speciaal ontwikkelde rassen van deze bonen zouden in ons klimaat goed geteeld kunnen worden, omdat die een relatief korte groei- en rijpingsperiode kennen. Om de agrarische sector te overtuigen van de winstmogelijkheden in de verbouw van dit artikel gaan beide firma s letterlijk de boer op en proberen de landbouwers warm te maken voor deze bonen. De foto s boven sojaveld en beneden maïsveld geven duidelijk de reden van mijn bezorgdheid aan. Tekst: Jeu Smeets. Foto s: vrij internet 17

18 Groene Helden Limburg Groene Helden Limburg Stimuleringsprijs Voor MKB ondernemers die verder denken en groen doen IVN betrekt ondernemers bij de Natuur in hun eigen omgeving, om hen te stimuleren tot duurzaam handelen. Hierdoor stimuleren ondernemers op hun beurt hun eigen omgeving tot duurzaam leven en handelen. IVN vervult een netwerkrol in Limburg en zet anderen in hun kracht om Limburg te vergroenen. Doe mee! Als Limburgse MKB ondernemer met een duurzaam, groen initiatief krijgt u nu de kans Groene Held Limburg 2016 te worden. IVN Limburg zoekt samen met de Provincie Limburg en een netwerk aan partners, ondernemers die het verschil willen maken. Die verder denken en groen doen. Met deze stimuleringsprijs maakt u kans op de titel Groene Held en kunt u mooie geldbedragen winnen voor uw project. Beloning voor duurzame initiatieven Om de titel Groene Held te bemachtigen hoeft u niet per sé een spectaculaire, uniek of geheel nieuw projecten in te dienen. Wanneer u een bestaand goed, maar kleinschalig initiatief door deze wedstrijd verder uitbreid, is uw initiatief ook een kanshebber! Het gaat om initiatieven van twee of meer ondernemers die de samenwerking zoeken met bijvoorbeeld instanties voor natuurbeheer, onderwijs of de lokale bevolking. Een restaurant dat samenwerkt met een lokale supermarkt om voedselverspilling tegen te gaan en hierbij burgers betrekt is een goed voorbeeld. Maar ook dat ene bedrijf dat zijn bedrijfstuin wil vergroenen en verduurzamen en hierbij verschillende bedrijven en buurtorganisaties betrekt. Wat kunt u winnen? Als één van de winnaars van Groene Helden Limburg krijgt u naast een mooi geldbedrag om uw plan te verwezenlijken ook media-aandacht in de vorm van een vermelding (samen met de andere winnaars) in het dagblad. Daarnaast treden de tien winnaars automatisch toe tot een netwerk waarbij kennisuitwisseling centraal staat en krijgt u een insigne en gevelbord voor uw bedrijf. Zo kunt u aantonen dat maatschappelijk verantwoord ondernemen beloond wordt en dat u dit belangrijk vindt. IVN Maasduinen heeft zich ingeschreven Met steun van het bestuur van IVN Maasduinen heeft Ton Wetjens namens een enthousiaste groep, ondernemers, IVN -leden, Wildbeheer, st. Limburgs Landschap en regionale studenten afgelopen maand een project ingediend. Hierbij gaat het om een adoptieplan om 9 hectare akkerbouwland te redden van de ondergang. Door mono teelt van maïs is de bodem verontreinigd en zijn vrijwel alle vogels en dieren van het land verdwenen. Het is een trieste aanblik. Met het winnen van deze prijs hopen wij weer nieuw leven in deze akker te blazen. 18

19 Verwondering Foto; Annet Weijkamp - Kapelstraat in Lomm Verwonderd kijk ik naar deze boom, het is net februari en het is behoorlijk slecht weer Vrolijk en opgemonterd door deze pracht en praal fiets ik verder! 19

IVN-Magazine September

IVN-Magazine September IVN-Magazine September Pagina 2 Pagina 3 Pagina 4 Pagina 5 Pagina 6 Uitnodiging Nazomerwandeling voor leden Beleefweek Limburg Nieuwe leden - OnsIVn Werkgroepen Programma Natuur in de Stad de roze sprinkhaan

Nadere informatie

Landschappelijke elementen

Landschappelijke elementen Welkomstkaarten voor Landschappelijke elementen Gaan voor groen! Behoud en herstel van landschappelijke elementen? Geweldig! Landschappelijke elementen zijn van culturele en historische waarde. Maar ze

Nadere informatie

Voorbereiding post 5. Iedere vogel zijn eigen plekje Groep 1-2-3

Voorbereiding post 5. Iedere vogel zijn eigen plekje Groep 1-2-3 Voorbereiding post 5 Iedere vogel zijn eigen plekje Groep 1-2-3 Welkom bij IVN Valkenswaard-Waalre Dit is de digitale voorbereiding op post 5: Iedere vogel zijn eigen plekje, voor groep 1, 2 en 3. Inhoud:

Nadere informatie

Lente Activiteiten voor Jeugd en Jongeren. Werkgroepen IVN Maasduinen Vogels, Amfibieën en IVN Jeugd i.s.m. IVN Natuur leer- en speelpaden

Lente Activiteiten voor Jeugd en Jongeren. Werkgroepen IVN Maasduinen Vogels, Amfibieën en IVN Jeugd i.s.m. IVN Natuur leer- en speelpaden Speciale Bijlage Pak je rugzak en ga op ontdekkingsreis in de wereld van IVN Lente Activiteiten voor Jeugd en Jongeren Pagina 2 Pagina 3 Pagina 4 Pagina 5 Pagina 6 Pagina 7 Colofon Werkgroepen IVN Maasduinen

Nadere informatie

IVN-Magazine Augustus

IVN-Magazine Augustus IVN-Magazine Augustus www.ivn.nl/afdeling/maasduinen/aanmeld-formulier-ivn-maasduinen Pagina 2 Pagina 3 Werkgroepen Programma Pagina 4 Pagina 5-6 Pagina 7 Pagina 8-11 Pagina 12-14 Pagina 15 Project wildcamera

Nadere informatie

Voorbereiding post 5. Iedere vogel zijn eigen plekje Groep 4-5-6-7-8

Voorbereiding post 5. Iedere vogel zijn eigen plekje Groep 4-5-6-7-8 Voorbereiding post 5 Iedere vogel zijn eigen plekje Groep 4-5-6-7-8 Welkom bij IVN Valkenswaard-Waalre Dit is de digitale voorbereiding op post 5: Iedere vogel zijn eigen plekje, voor groep 4 t/m 8. Inhoud:

Nadere informatie

De ringslang een bijzondere bewoner van Gouda

De ringslang een bijzondere bewoner van Gouda De ringslang een bijzondere bewoner van Gouda Uit de serie Natuur in Gouda 10 2 colofon tekst: Cyclus, gemeente Gouda en RAVON lay-out: Steenbergen Ontwerp Studio foto s: André van Kleinwee en Richard

Nadere informatie

Nieuwsbrief April. Activiteiten IVN Werkgroepen Maasduinen Groene Helden Limburg. Help de padden uit de put Met vluchtelingen de natuur in

Nieuwsbrief April. Activiteiten IVN Werkgroepen Maasduinen Groene Helden Limburg. Help de padden uit de put Met vluchtelingen de natuur in Nieuwsbrief April Pagina 2 Colofon Pagina 3 Pagina 4 Programma April Activiteiten IVN Werkgroepen Maasduinen Groene Helden Limburg Pagina 5 Pagina 6 Pagina 7-8 Pagina 9-10 Groen doet goed Help de padden

Nadere informatie

In deze nieuwsbrief.

In deze nieuwsbrief. pagina 1 van 8 Subscribe Share Past Issues Tra Blijf op de hoogte van het toeristisch nieuws midden in Limburg View this email in your browser In deze nieuwsbrief (Inter-)nationale promotie kerst evenementen

Nadere informatie

Hier zien jullie alweer de een uitgave van ons jeugdblad. Nieuwsgierig wat de Oele nu weer heeft te vertellen. Lees maar gauw.

Hier zien jullie alweer de een uitgave van ons jeugdblad. Nieuwsgierig wat de Oele nu weer heeft te vertellen. Lees maar gauw. Hier zien jullie alweer de een uitgave van ons jeugdblad. Nieuwsgierig wat de Oele nu weer heeft te vertellen. Lees maar gauw. De Specht Er zijn verschillende soorten spechten: de groene, de zwarte en

Nadere informatie

VOORBEREIDINGS-INSTRUCTIES BEGELEIDERS OPRUIMEN VAN ZWERFAFVAL LANGS DE MAAS

VOORBEREIDINGS-INSTRUCTIES BEGELEIDERS OPRUIMEN VAN ZWERFAFVAL LANGS DE MAAS VOORBEREIDINGS-INSTRUCTIES BEGELEIDERS OPRUIMEN VAN ZWERFAFVAL LANGS DE MAAS Bedankt! Allereerst hartelijk dank dat je samen met een groep vrijwilligers tijd en energie wilt steken in het opruimen van

Nadere informatie

Limburgs Landschap. natuurboekje van

Limburgs Landschap. natuurboekje van Limburgs Landschap natuurboekje van lente 2014 Hoi! Spreeuwen zijn druktemakers. Ze kwetteren, fluiten en piepen. Ze kletsen samen heel wat af. En ze apen de gekste geluiden na. Denk je dat je een kikker

Nadere informatie

GROENE LOPER VECHTDAL, OMMEN

GROENE LOPER VECHTDAL, OMMEN GROENE LOPER VECHTDAL, OMMEN ROUTE 15 km 20 17 De Groene Loper verbindt groene initiatieven, zo ook in het Vechtdal. Ontdek in Ommen een aantal plekken waar gezamenlijk is gewerkt aan het vergroten van

Nadere informatie

Nieuwsbrief Januari. Algemene Jaarvergadering. Open Inloop Tuinvogels in de Vilgaard. Beheer in de bossen Waar Landbouw en Natuur samen komen

Nieuwsbrief Januari. Algemene Jaarvergadering. Open Inloop Tuinvogels in de Vilgaard. Beheer in de bossen Waar Landbouw en Natuur samen komen Nieuwsbrief Januari Pagina 2 Pagina 3 Pagina 4 Colofon Programma Januari Algemene Jaarvergadering Pagina 5 Pagina 6-7 Pagina 8 Pagina 9 Pagina 10 Pagina 11 Pagina 12-14 Pagina 15-16 Open Inloop Tuinvogels

Nadere informatie

14 Speuren naar dieren Handleiding voor begeleiders 01

14 Speuren naar dieren Handleiding voor begeleiders 01 Handleiding voor begeleiders 01 Ten opzichte van 50 jaar geleden zijn veel diersoorten verdwenen. Dit is vooral een gevolg van de toename van de bevolking en de steeds grotere ruimte waarop mensen beslag

Nadere informatie

Naam: REPTIELEN. Vraag 1. Noem vier kenmerken van een reptiel. Vraag 1b. Welke (soorten) reptielen ken je al? pagina 1 van 8

Naam: REPTIELEN. Vraag 1. Noem vier kenmerken van een reptiel. Vraag 1b. Welke (soorten) reptielen ken je al? pagina 1 van 8 Naam: REPTIELEN Reptielen zijn gewervelde dieren en ze leven voornamelijk op het land. Ze zijn koudbloedig en hebben de omgevingstemperatuur dus nodig om hun lichaamstemperatuur te regelen. De huid van

Nadere informatie

LANDGOED BEERZE. ROUTE 4,2 km

LANDGOED BEERZE. ROUTE 4,2 km LANDGOED BEERZE ROUTE 4,2 km Een heerlijke wandeling voor de hele familie door de bossen bij Beerze, vlak bij Ommen. Lekker lopen langs heide, stuifduinen en ook via het oude huis Beerze. Route gemaakt

Nadere informatie

inhoud Herfst 1. Het weer 2. Overal blad 3. Zaden 4. Paddenstoelen 5. De eekhoorn 6. De egel 7. Insecten 8. Vogels op reis 9. Filmpje Pluskaarten

inhoud Herfst 1. Het weer 2. Overal blad 3. Zaden 4. Paddenstoelen 5. De eekhoorn 6. De egel 7. Insecten 8. Vogels op reis 9. Filmpje Pluskaarten Herfst inhoud Herfst 3 1. Het weer 4 2. Overal blad 5 3. Zaden 6 4. Paddenstoelen 7 5. De eekhoorn 8 6. De egel 9 7. Insecten 10 8. Vogels op reis 11 9. Filmpje 12 Pluskaarten 13 Bronnen en foto s 15 Colofon

Nadere informatie

Tuinvogels. Meer over onze koolmezen. Even voorstellen. Hier wonen ze. Echte natuur. Meer over de koolmees

Tuinvogels. Meer over onze koolmezen. Even voorstellen. Hier wonen ze. Echte natuur. Meer over de koolmees Overname en dupliceren van dit materiaal is alleen toegestaan voor educatieve en niet-commerciële doeleinden en alleen als het materiaal is voorzien van een bronvermelding. Vogelbescherming Nederland,

Nadere informatie

Opdrachten thema. Veluwe

Opdrachten thema. Veluwe en thema Totaal materialen heide Materialen per groepje 1A Sporen van grazers 3 Witte bakken 3 Pincetten Zoekkaart bos- en heideplanten 1B Dennen trekken Handschoenen voor elk kind Zoekkaart bos- en heideplanten

Nadere informatie

Lente. Lente. Zomer. Herfst. Winter

Lente. Lente. Zomer. Herfst. Winter Lente Winter Lente Zomer Herfst De zon schijnt, de lucht is blauw, de vogeltjes fluiten en het wordt een mooie dag! Beer Juf zingt: La, la, la, ik ben vandaag zo vrolijk, zo vrolijk, zo vrolijk. Zo vrolijk

Nadere informatie

Datum: Vrijdag 5 april Excursie: Oostvaardersplassen ochtendexcursie. Gidsen: Taco & Pim

Datum: Vrijdag 5 april Excursie: Oostvaardersplassen ochtendexcursie. Gidsen: Taco & Pim Datum: Vrijdag 5 april 2019 Excursie: Oostvaardersplassen ochtendexcursie Gidsen: Taco & Pim Op deze fraaie vrijdagochtend waren de gidsen Taco & Pim in de gelukkige omstandigheid om een groep uit Ede

Nadere informatie

Is dat soms een bootsmannetje?

Is dat soms een bootsmannetje? Zaterdag 13 juni het weer was beter dan verwacht. Overdag nog wat regen, maar 's avonds zo goed als droog. En dat kwam goed uit, want juist 's avonds begon de soortenzoekdag. Zelfs al had het geregend,

Nadere informatie

Dieren in de winter 3

Dieren in de winter 3 Dieren in de winter 3 inhoud blz. 1. Winter 3 2. De egel 4 3. De vleermuis 5 4. De eekhoorn 6 5. De merel 7 6. De ree 8 7. De pad 9 8. Het lieveheersbeestje 10 9. Filmpjes 11 Bronnen en foto s 12 Colofon

Nadere informatie

Week 28. Week 28. week 27

Week 28. Week 28. week 27 Het natuurnetwerk is geïnspireerd door een citaat van Marcel Proust: De ware ontdekkingsreis ligt niet in het verkennen van nieuwe streken maar in het kijken met nieuwe ogen. Het is tevens verbonden met

Nadere informatie

DASSENWERK. werkbladen opdrachten Nationaal Park De Loonse en Drunense Duinen. Locatie De Drie Linden Giersbergen 8 Drunen

DASSENWERK. werkbladen opdrachten Nationaal Park De Loonse en Drunense Duinen. Locatie De Drie Linden Giersbergen 8 Drunen DASSENWERK werkbladen opdrachten Locatie De Drie Linden Giersbergen 8 Drunen 2012 Nationaal Park De Loonse en Drunense Duinen 1. Waar ben je? Je onderzoekt vandaag een klein gebied van Nationaal Park De

Nadere informatie

SPEURTOCHT BAS DE DAS

SPEURTOCHT BAS DE DAS SPEURTOCHT BAS DE DAS ROUTE 0,8 km Beestenboel in het Reestdal. Dit is een speurtocht voor kinderen van 4 jaar tot een jaar of 10. Als je de speurtocht downloadt ben je zelf het blauwe bolletje. Zodra

Nadere informatie

Experts maakten zich in het voorjaar zorgen: waar blijven de zwaluwen? Nieuwsbrief augustus 2018

Experts maakten zich in het voorjaar zorgen: waar blijven de zwaluwen? Nieuwsbrief augustus 2018 Op Woensdagavond 13 juli was er bij John van Raak aan de Luther in Hooge Mierde een bijeenkomst over de over de akkerranden. Van daaruit hadden we een rondleiding langs de akkers welke in overleg met de

Nadere informatie

2012 Rebo International b.v. deze uitgave 2012 Rebo Productions b.v., Lisse www.rebo-publishers.com info@rebo-publishers.com

2012 Rebo International b.v. deze uitgave 2012 Rebo Productions b.v., Lisse www.rebo-publishers.com info@rebo-publishers.com Colofon Inhoud 2012 Rebo International b.v. deze uitgave 2012 Rebo Productions b.v., Lisse www.rebo-publishers.com info@rebo-publishers.com coverfoto s (Roodborst) Michel Geven (voorzijde) Nico van Kappel

Nadere informatie

Vervolgens reden we via de Torenvalkweg naar de Oostvaardersplassen. We besloten van start te gaan met een wandeling over het Oostvaardersveld.

Vervolgens reden we via de Torenvalkweg naar de Oostvaardersplassen. We besloten van start te gaan met een wandeling over het Oostvaardersveld. Avondexcursie Oostvaardersplassen Datum: 19 mei 2018 Gids: Pim Rond half zes haalde ik Hans en drie, naar later bleek, enthousiaste dames op van het station van Lelystad. Ik kon het niet laten even een

Nadere informatie

www.natuurindewijk.nl

www.natuurindewijk.nl OPHANG- EN PLAATSINGSINSTRUCTIE Gefeliciteerd met Uw nestkast verblijfkast bijenhotel! Fijn dat U mee wilt werken aan het project. In de stad zijn er voor gebouw bewonende dieren steeds minder mogelijkheden

Nadere informatie

Een zadenwandeling over het Dreuzelpad door Natuurtuin t Loo voor kinderen van groep 1-4 onder begeleiding van een volwassene.

Een zadenwandeling over het Dreuzelpad door Natuurtuin t Loo voor kinderen van groep 1-4 onder begeleiding van een volwassene. 2 Een zadenwandeling over het Dreuzelpad door Natuurtuin t Loo voor kinderen van groep 1-4 onder begeleiding van een volwassene. De vetgedrukte tekst kan door de begeleider voorgelezen worden, of in eigen

Nadere informatie

Diepholz, Duitsland Voorjaar met Kraanvogels! 9 t/m 11 maart 2018

Diepholz, Duitsland Voorjaar met Kraanvogels! 9 t/m 11 maart 2018 Diepholz, Duitsland Voorjaar met Kraanvogels! 9 t/m 11 maart 2018 Georganiseerd door: www.birdingbreaks.nl Vrijdagmiddag rond 13:00 uur verzamelden wij ons bij het gastvrije Golfhotel Wagenfeld. Na kennismaking

Nadere informatie

De Wiershoeck-Kinderwerktuin, dinsdag 15 december 2015. Beste natuurliefhebber/-ster,

De Wiershoeck-Kinderwerktuin, dinsdag 15 december 2015. Beste natuurliefhebber/-ster, De Wiershoeck-Kinderwerktuin, dinsdag 15 december 2015 Beste natuurliefhebber/-ster, De dag begon mistig en op meerdere plaatsen bleef de mist de hele dag hangen. Gelukkig scheen in Beijum de zon. Doordat

Nadere informatie

IVN-Magazine Augustus

IVN-Magazine Augustus IVN-Magazine Augustus Pagina 2 Pagina 3 Werkgroepen Programma Gegevens bescherming en publicatie van foto;s. Pagina 4 Bosuil van takkeling tot uilen Pagina 5-6 Opening IVN Insectenoase Pagina 7 Internationale

Nadere informatie

Donderdag 19 mei 2016: Avondexcursie Oostvaardersplassen. Gids: Pim

Donderdag 19 mei 2016: Avondexcursie Oostvaardersplassen. Gids: Pim Donderdag 19 mei 2016: Avondexcursie Oostvaardersplassen. Gids: Pim Om 18.15 uur trof ik mijn enthousiaste excursiedeelnemers uit het Nood Hollandse Uitgeest. We reden allereerst naar de Grote praambult

Nadere informatie

AMFIBIEËN IN DE ACHTERHOEK DE KNOFLOOKPAD SAMEN WERKEN AAN EEN OPTIMAAL LANDSCHAP

AMFIBIEËN IN DE ACHTERHOEK DE KNOFLOOKPAD SAMEN WERKEN AAN EEN OPTIMAAL LANDSCHAP AMFIBIEËN IN DE ACHTERHOEK DE KNOFLOOKPAD SAMEN WERKEN AAN EEN OPTIMAAL LANDSCHAP 1 2 KNOFLOOKPAD De knoflookpad is één van de meest bedreigde amfibie soorten in Nederland. Er zijn landelijk nog 40 restpopulaties

Nadere informatie

Nieuwsbrief NME-Lingewaard Natuurlijk

Nieuwsbrief NME-Lingewaard Natuurlijk Is deze e-mail niet goed leesbaar? Klik hier voor de webversie. Nieuwsbrief NME-Lingewaard Natuurlijk Voorjaar 2017 Vogelnestjes bouwen. De trekvogels komen weer terug en gaan hier weer hun nestjes bouwen.

Nadere informatie

Maak je schoolplein vogelvriendelijk

Maak je schoolplein vogelvriendelijk Maak je schoolplein vogelvriendelijk Leerlijn: kinderen leren vanuit het perspectief van vogels nadenken over hun omgeving. Wat hebben vogels nodig om te overleven? Schuilmogelijkheden, nestmogelijkheid,

Nadere informatie

Datum: 13 april Excursie: Middagexcursie Brabantse Biesbosch. Gids: Pim

Datum: 13 april Excursie: Middagexcursie Brabantse Biesbosch. Gids: Pim Datum: 13 april 2019 Excursie: Middagexcursie Brabantse Biesbosch Gids: Pim Rond de klok van 13.00 uur ontmoette ik Wil en zes andere deelnemers uit de regio Den Haag. Door omstandigheden zat Wil in een

Nadere informatie

LANGENHOLTE: TOPNATUUR

LANGENHOLTE: TOPNATUUR LANGENHOLTE: TOPNATUUR ROUTE 18 km 20 19 Een prachtige fietstocht langs de uiterwaarden van de Vecht en 'Buitenlanden Langenholten', een nat en ruig natuurgebied waar in het voorjaar wilde kievietsbloemen

Nadere informatie

2. Maak met de 4 buizen een vierkant op de grond. Dit is het zoekraam.

2. Maak met de 4 buizen een vierkant op de grond. Dit is het zoekraam. Opdracht 1. Gebruik je ogen goed. In het bos kun je van alles ontdekken! Komen er onder de bomen verschillende soorten insecten en of bodemdiertjes voor? Het beste bos 1. Materiaal tas 1: zoekraam, 1 schepje,

Nadere informatie

Nieuwsbrief 3 november 2014

Nieuwsbrief 3 november 2014 Nieuwsbrief 3 november 2014 JNC-web JNC-facebook JNC seizoen 2014/2015 In deze editie verslagen van de Open middag 27 augustus Activiteit 1: Help de ringslangen van De Wieden 10 en17 september Activiteit

Nadere informatie

Samen maken we het groen!

Samen maken we het groen! Samen maken we het groen! 10 tips voor meer natuur in je omgeving Een groene omgeving is leuk om naar te kijken, maar ook gezonder om in te leven en wonen en beter voor het klimaat. Planten en bomen houden

Nadere informatie

natuurboekje van winter 2008

natuurboekje van winter 2008 Kinderbijlage winter 30-10-2008 14:45 Pagina 1 Limburgs Landschap natuurboekje van winter 2008 Kinderbijlage winter 30-10-2008 14:45 Pagina 2 Hoi! Voor veel dieren is de winter te koud. Of ze vinden geen

Nadere informatie

Tuinvogels. Een interactieve lezing door Vogelwerkgroep Vught

Tuinvogels. Een interactieve lezing door Vogelwerkgroep Vught Tuinvogels Een interactieve lezing door Vogelwerkgroep Vught Gildes: indeling naar omgeving Stadsvogels worden ingedeeld naar gildes: Huizenbroeders (Half)holenbroeders Struikvogels Boomvogels Park- &

Nadere informatie

inhoud blz. Vleugels 3 1. Zweven 4 2. Vleugels om te zwemmen 5 3. De boemerang 6 4. Vogels op de grond 7 5. Het geheim van vliegen 8 6.

inhoud blz. Vleugels 3 1. Zweven 4 2. Vleugels om te zwemmen 5 3. De boemerang 6 4. Vogels op de grond 7 5. Het geheim van vliegen 8 6. Vleugels inhoud blz. Vleugels 3 1. Zweven 4 2. Vleugels om te zwemmen 5 3. De boemerang 6 4. Vogels op de grond 7 5. Het geheim van vliegen 8 6. Snelle vleugels 9 7. Geboren zonder vleugels 10 8. Zaden

Nadere informatie

BOUWEN AAN BEWUSTWORDING PROJECTENBOEK EERSTE FASE

BOUWEN AAN BEWUSTWORDING PROJECTENBOEK EERSTE FASE LAAT JE VERWONDEREN DOOR HET PLANTENRIJK BOUWEN AAN BEWUSTWORDING PROJECTENBOEK EERSTE FASE 2017-2020 Von Gimborn Arboretum wordt Nationaal Bomenmuseum Zonder bomen en andere planten kunnen mens en dier

Nadere informatie

Vogelexcursie Maasplassen

Vogelexcursie Maasplassen Vogelexcursie Maasplassen WML plas Roermo nd Brandt VWG De Peel, 2015-01-31 Deelnemers Rob Boesten, Jan van Deursen, Jaap Halma, Peter Hikspoors, Mario Joosten, Cor Speek, Karel Verhees en Nel en Jo van

Nadere informatie

Vos. De kop-romplengte van 58 tot 90 cm met een staart van 32 tot 48 cm.

Vos. De kop-romplengte van 58 tot 90 cm met een staart van 32 tot 48 cm. Inheemse Roofdieren Vos De kop-romplengte van 58 tot 90 cm met een staart van 32 tot 48 cm. vos kan zich makkelijk aanpassen aan een leefgebied maar zijn favoriet is toch wel een bos met open gebieden.

Nadere informatie

beeldverslag excursie Zuidlaardermeergebied VWG-Eelde-Paterswolde

beeldverslag excursie Zuidlaardermeergebied VWG-Eelde-Paterswolde beeldverslag excursie Zuidlaardermeergebied VWG-Eelde-Paterswolde 25 februari 2017 samenstelling: Sieds Rienks Waarnemingen: GEBIED: Onner- en Oostpolder, Hunzedal Organisatie/leiding/verslag: Sieds Rienks

Nadere informatie

inhoud blz. 1. Au! Dat prikt! 3 2. Stekels 4 3. Nacht 5 4. Op zoek naar eten 6 5, Egel, pas op! 7 6. Mensen 8 7. Het nest van de egel 9 8.

inhoud blz. 1. Au! Dat prikt! 3 2. Stekels 4 3. Nacht 5 4. Op zoek naar eten 6 5, Egel, pas op! 7 6. Mensen 8 7. Het nest van de egel 9 8. De egel inhoud blz. 1. Au! Dat prikt! 3 2. Stekels 4 3. Nacht 5 4. Op zoek naar eten 6 5, Egel, pas op! 7 6. Mensen 8 7. Het nest van de egel 9 8. Jonge egels 10 9. Winter 11 10. Filmpje 12 Pluskaarten

Nadere informatie

Camping Achter Port Zélande ligt camping Port Zélande. Deze camping ligt midden in de natuur met veel ruimte en rust. (tel ).

Camping Achter Port Zélande ligt camping Port Zélande. Deze camping ligt midden in de natuur met veel ruimte en rust. (tel ). De Duindoorn is één van de eerste struiken die zich in een duingebied vestigt. Hij wordt dan ook pionierplant genoemd, die gemakkelijk in het voedselarme zand wortelt en de grond daarmee geschikt maakt

Nadere informatie

Kennisnet community 5-6 / herfst 2006

Kennisnet community 5-6 / herfst 2006 HERFSTWEER Als de zomer voorbij is begint de herfst. Dat merk je niet direct. Er verandert wel steeds meer. Het wordt kouder. Je kunt niet meer zonder jas naar buiten. Er komen herfstbuien. Het waait en

Nadere informatie

Limburgs Landschap. natuurboekje van

Limburgs Landschap. natuurboekje van Limburgs Landschap natuurboekje van zomer 2011 Hoi! Ze heet vleermuis maar ze is geen muis. Ze vliegt als de beste maar ze is geen vogel. Ze heeft ogen maar ze kijkt vooral met haar oren. Ze maakt geluiden

Nadere informatie

Datum: Zondag 3 maart Excursie: De Brabantse Biesbosch ochtendexcursie. Gids: Pim

Datum: Zondag 3 maart Excursie: De Brabantse Biesbosch ochtendexcursie. Gids: Pim Datum: Zondag 3 maart 2019 Excursie: De Brabantse Biesbosch ochtendexcursie Gids: Pim Vanmorgen mocht ik een dame en heer uit het Gelderse Bennekom rondleiden in het prachtige vogelgebied: De Brabantse

Nadere informatie

Limburgs Landschap. natuurboekje van

Limburgs Landschap. natuurboekje van Limburgs Landschap natuurboekje van herfst 2006 Hoi! In de herfst hangen er veel rijpe bessen. Tenminste, als de vogels ze niet hebben weggekaapt. Heb je wel eens spreeuwen een lijsterbesboom zien plunderen?

Nadere informatie

Rode bosmier SOORTEN MIEREN

Rode bosmier SOORTEN MIEREN Rode bosmier De rode bosmier ontdek je soms al snel. Als je bijvoorbeeld in het bos loopt en dan ergens gaat zitten. Opeens zitten ze overal. In je broekspijpen, op je arm, tot in je sokken aan toe! En

Nadere informatie

Pluim de Eekhoorn. Maak kennis. met Pluim de Eekhoorn.

Pluim de Eekhoorn. Maak kennis. met Pluim de Eekhoorn. Pluim de Eekhoorn Maak kennis met Pluim de Eekhoorn. Pluim heeft pluizige oortjes en natuurlijk een grote sierlijke pluimstaart! De speelse eekhoorn focust zich op het verzamelen van haar wintervoorraad:

Nadere informatie

Brandganzen in de Workumerwaard

Brandganzen in de Workumerwaard Brandganzen in de Workumerwaard foto Sieds Waarnemingen: GEBIED: Zuidwest Friesland DATUM: 22-11-2014 TIJD: WEER: hele dag Eerst bewolkt met wat regen, later lichter met zon; eerst vrij strakke ZO-wind,

Nadere informatie

Dit kun je zelf doen om insectensterfte te voorkomen

Dit kun je zelf doen om insectensterfte te voorkomen Dit kun je zelf doen om insectensterfte te voorkomen 15 februari 2019 16:53 Laatste update: 12 uur geleden De komende decennia neemt het aantal insecten met 40 procent af, meldde het wetenschappelijke

Nadere informatie

Het is winter. op Landgoed Schothorst

Het is winter. op Landgoed Schothorst Het is winter op Landgoed Schothorst In de winter is er genoeg te zien en te beleven in de natuur. Tijdens deze wandeling kun je dat ervaren. 6 Enkeerdpad 1 Winterbloeiers Zelfs in de winter kun je soms

Nadere informatie

Datum: Vrijdag 21 juni Excursie: Nachtzwaluwenexcursie. Gids: Pim

Datum: Vrijdag 21 juni Excursie: Nachtzwaluwenexcursie. Gids: Pim Datum: Vrijdag 21 juni 2019 Excursie: Nachtzwaluwenexcursie Gids: Pim Rond 21.00 uur ontmoette gids Pim zijn gezelschap uit de driehoek: Amsterdam Amersfoort Barneveld. We gingen allereerst een wandeling

Nadere informatie

Activiteiten bij De Helderse Vallei - maart 2016

Activiteiten bij De Helderse Vallei - maart 2016 dinsdag 1 maart en donderdag 3 maart: Aan de slag op de kinderboerderij 14.30-16.00 uur Kom kijken welke dieren er allemaal op de kinderboerderij leven! Je ontdekt hoe de dieren heten, wat ze eten, welk

Nadere informatie

Suchmann. Natuur, hoofdstuk Lente en natuurverschijnselen

Suchmann. Natuur, hoofdstuk Lente en natuurverschijnselen Suchmann Natuur, hoofdstuk Lente en natuurverschijnselen Wanneer: Dinsdagmiddag 6-13-20 & 27 april De kinderen worden in groepjes verdeeld van 3 of 4 kinderen. Ieder groepje krijgt een onderwerp toebedeeld

Nadere informatie

natuurboekje van lente 2018

natuurboekje van lente 2018 natuurboekje van lente 2018 HOI! OF JE NU IN DE STAD woonde, in een dorp of ergens tussen de koeien je zag vroeger bijna overal huiszwaluwen. En veel! Dat is nu niet meer. Hoe zit dat precies? En ook,

Nadere informatie

Limburgs Landschap. natuurboekje van

Limburgs Landschap. natuurboekje van Limburgs Landschap natuurboekje van lente 2009 Hoi! Kikkers en padden komen in de lente uit hun winterslaap. Sommige al in februari /maart, als het nog bibberkoud is. Zoals de bruine kikker. Of de bufo

Nadere informatie

Programma Natuur Avonturen

Programma Natuur Avonturen Programma Natuur Avonturen voor basisscholen Landgoed De Hoevens Alphen/Goirle i.s.m. Scholenwerkgroep IVN Tilburg Algemene informatie Landgoed De Hoevens Coördinator natuureducatie: Fran Husstege Bezoekadres:

Nadere informatie

De Groenzoom Struweelvogels

De Groenzoom Struweelvogels De Groenzoom Struweelvogels 1 Inhoudsopgave Zanglijster Struweelvogels - Zanglijster 3 - Roodborsttapuit 4 - Kneu 5 - Blauwborst 6 - Patrijs 7 - Rietzanger 8 Zanglijster - Lichte borst met pijlpuntige

Nadere informatie

Een. hoort erbij! Over dieren uit een ei. groepen 3-5

Een. hoort erbij! Over dieren uit een ei. groepen 3-5 Een hoort erbij! Over dieren uit een ei groepen 3-5 1. Een ei hoort erbij Veel dieren leggen eieren: vogels en vissen. Maar ook insecten leggen kleine eitjes. Uit dat eitje komt een klein diertje. Dat

Nadere informatie

Hier zien jullie alweer de zesde uitgave van ons jeugdblad. Nieuwsgierig wat de Oele nu weer heeft te vertellen. Lees maar gauw.

Hier zien jullie alweer de zesde uitgave van ons jeugdblad. Nieuwsgierig wat de Oele nu weer heeft te vertellen. Lees maar gauw. Hier zien jullie alweer de zesde uitgave van ons jeugdblad. Nieuwsgierig wat de Oele nu weer heeft te vertellen. Lees maar gauw. Vlinders in de tuin Vooral op warme dagen kun je veel vlinders zien in allerlei

Nadere informatie

Nieuwsbrief de XXXste, december 2013 Stichting Eendenkooi Maaspoort

Nieuwsbrief de XXXste, december 2013 Stichting Eendenkooi Maaspoort Nieuwsbrief de XXXste, december 2013 Stichting Eendenkooi Maaspoort Voor U ligt de laatste nieuwsbrief van het 8 ste jaargang. Waarin U kunt zien wat er in de maanden oktober, november en december gebeurd

Nadere informatie

BIOBOER. Maar vandaag is het aardoliealarm. Kijk op je aardoliekaart of er voor jou een probleem is.

BIOBOER. Maar vandaag is het aardoliealarm. Kijk op je aardoliekaart of er voor jou een probleem is. BIOBOER 1 Hoe het elk jaar gaat... Om goed te kunnen zaaien, moet de aarde los. Daarvoor gebruik je een tractor. Dat gaat vlot. Neem reuzenpassen en ga 5 vakjes vooruit! Maar vandaag is het aardoliealarm.

Nadere informatie

Veel veld voor vlees, weinig veld voor groenten

Veel veld voor vlees, weinig veld voor groenten Voeding > 3 e graad > lesmateriaal > kniptekst Sociaal vlees? Voor de leerkracht: Knip op voorhand de tekst in stukken op de lijnen. Houd de stukken tekst per titel samen. Veel veld voor vlees, weinig

Nadere informatie

Nieuwsbrief April. Nieuwe leden. Nationale Bijentelling Open Inloop met IVN gids

Nieuwsbrief April. Nieuwe leden. Nationale Bijentelling Open Inloop met IVN gids Nieuwsbrief April Pagina 2 Pagina 3-4 Pagina 5 Bestuur Nieuwe leden In de kraamkamer Colofon Pagina 6 Pagina 7 Pagina 8-9 Pagina 10-11 Pagina 12-13 Pagina 14-15 Pagina 16-18 Pagina 19-20 Pagina 21 Pagina

Nadere informatie

Dassensporen versie 23-09-2010

Dassensporen versie 23-09-2010 Dassensporen versie 23-09-2010 Deze hand-out is gemaakt ter begeleiding van een veldexcursie. Doel is het kunnen herkennen en duiden van dassensporen. Voor meer informatie over de biologie en ecologie

Nadere informatie

Amma's TUIN-nieuws nr. 16 (augustus - half oktober 2016)

Amma's TUIN-nieuws nr. 16 (augustus - half oktober 2016) Amma's TUIN-nieuws nr. 16 (augustus - half oktober 2016) Het is een verwachtingsvolle tijd nu we dit schrijven: binnen een week vanaf nu is Amma al in Houten, hebben we haar kunnen zien en horen. Wat een

Nadere informatie

Zondag 6 november 2016: Middagexcursie in de Oostvaardersplassen.

Zondag 6 november 2016: Middagexcursie in de Oostvaardersplassen. Zondag 6 november 2016: Middagexcursie in de Oostvaardersplassen. Gids: Pim Julsing In de ochtend viel de regen nog met bakken uit de lucht, maar toen ik om 11.45 uur Celine en haar vader ontmoette klaarde

Nadere informatie

HOF ESPELO: SPOREN ZOEKEN

HOF ESPELO: SPOREN ZOEKEN HOF ESPELO: SPOREN ZOEKEN ROUTE 2,0 km Hou je van sporen zoeken? Neem dan deze route door Hof Espelo! Ontdek de sporen van verschillende dieren in het bos. De route is zeer geschikt voor het hele gezin.

Nadere informatie

Van 11 tot 18 mei waren mijn vrouw en ik op Kreta. Zij was hier 27 jaar geleden als eens geweest, maar voor mij was het de eerste keer.!

Van 11 tot 18 mei waren mijn vrouw en ik op Kreta. Zij was hier 27 jaar geleden als eens geweest, maar voor mij was het de eerste keer.! Reisverslag Kreta 2012 Van 11 tot 18 mei waren mijn vrouw en ik op Kreta. Zij was hier 27 jaar geleden als eens geweest, maar voor mij was het de eerste keer. We hadden een hotel geboekt in Ano Vouves,

Nadere informatie

Aardoliealarm in het bos

Aardoliealarm in het bos de graad > Landbouw > lesmateriaal > spelkaarten Aardoliealarm in het bos BIOBOER Om goed te kunnen zaaien, moet de aarde los. Daarvoor gebruik je een tractor. Dat gaat vlot. Neem reuzenpassen en ga 5

Nadere informatie

Datum: 13 april Excursie: Ochtendexcursie Oostvaardersplassen. Gids: Pim

Datum: 13 april Excursie: Ochtendexcursie Oostvaardersplassen. Gids: Pim Datum: 13 april 2019 Excursie: Ochtendexcursie Oostvaardersplassen Gids: Pim Om 8.00 uur ontmoette ik de deelnemers aan de ochtendexcursie in de Oostvaardersplassen, oude bekenden uit Bennekom die eerder

Nadere informatie

Nieuwsbrief Vogelwerkgroep IVN Oisterwijk

Nieuwsbrief Vogelwerkgroep IVN Oisterwijk 4 e jaargang 2014 editie gierzwaluw 1 Nieuwsbrief Vogelwerkgroep IVN Oisterwijk Gierzwaluwwerkgroep Oisterwijk een samenwerkingsverband tussen vogelwerkgroep IVN Oisterwijk en vogelwerkgroep Midden-Brabant.

Nadere informatie

De patrijs, klant van de akkerrand. Achtergrondinformatie bij de lesbrief voor kinderen.

De patrijs, klant van de akkerrand. Achtergrondinformatie bij de lesbrief voor kinderen. De patrijs, klant van de akkerrand. Achtergrondinformatie bij de lesbrief voor kinderen. Tekeningen Ciel Broeckx, juni 2010. 1 De Europese Unie heeft in 2002 afgesproken om het verlies aan biodiversiteit

Nadere informatie

OPHANG- EN PLAATSINGSINSTRUCTIE

OPHANG- EN PLAATSINGSINSTRUCTIE OPHANG- EN PLAATSINGSINSTRUCTIE Gefeliciteerd met uw nestkast verblijfkast bijenhotel! Een gezonde, levendige, mooie woonomgeving: best belangrijk. Daarom is Natuur in de Wijk gestart, ondersteund door

Nadere informatie

Kruiswoordpuzzel Uilen van Nederland Wat weet jij over deze bijzondere dieren?

Kruiswoordpuzzel Uilen van Nederland Wat weet jij over deze bijzondere dieren? Kruiswoordpuzzel Uilen van Nederland Wat weet jij over deze bijzondere dieren? Groep Dit werkblad is geschikt voor kinderen uit de groepen 7 en 8. Introductie en instructie voor de leerkracht Middels deze

Nadere informatie

Datum: Zondag 30 juni Excursie: Oostvaardersplassen ochtendexcursie. Gids: Pim

Datum: Zondag 30 juni Excursie: Oostvaardersplassen ochtendexcursie. Gids: Pim Datum: Zondag 30 juni 2019 Excursie: Oostvaardersplassen ochtendexcursie Gids: Pim Gids Pim was vanmorgen in de gelukkige omstandigheid om op pad te gaan met vijf vrouwen uit Amersfoort. We wandelden eerst

Nadere informatie

OPDRACHTEN bij de FIETSEXCURSIE van het project MOOI HOOGLAND-WEST!

OPDRACHTEN bij de FIETSEXCURSIE van het project MOOI HOOGLAND-WEST! ietsroute Hoogland West OPDRACHTEN bij de FIETSEXCURSIE van het project MOOI HOOGLAND-WEST! 5 4 6 3 2 1 Let op het verkeer en zet je fiets goed aan de kant! Mooi Hoogland-West! 1 Bolle akker locatie 1

Nadere informatie

Coöperatie Gebiedscollectief Noordoost-Twente U.A. Oldenzaalsedijk PD Deurningen.

Coöperatie Gebiedscollectief Noordoost-Twente U.A. Oldenzaalsedijk PD Deurningen. Coöperatie Gebiedscollectief Noordoost-Twente U.A. Oldenzaalsedijk 14 7562 PD Deurningen info@gebiedscollectiefnot.nl www.gebiedscollectiefnot.nl Programma 19.45 uur Inloop met koffie 20.00 uur Opening

Nadere informatie

INFOTOPPER om op de hoogte te zijn

INFOTOPPER om op de hoogte te zijn INFOTOPPER om op de hoogte te zijn Interne informatiebrief voor vrijwilligers van Team Communicatie Noord-Brabant Nummer 28 31-7-2015 REDACTIE: TEAM COMMUNICATIE EN TEAM BC OISTERWIJK Ha vrijwilligers!

Nadere informatie

Introductieles. Vogels in de klas. groep 5/6. Handleiding leerkracht. Inhoud in het kort. Kerndoelen. Lesdoelen

Introductieles. Vogels in de klas. groep 5/6. Handleiding leerkracht. Inhoud in het kort. Kerndoelen. Lesdoelen Handleiding leerkracht Vogels in de klas Introductieles Inhoud in het kort Voor de groepen 5-6 bieden we, naast verbale activiteiten, een werkblad aan waarmee de leerlingen aan de slag gaan. In deze les

Nadere informatie

Introductieles. Vogels in de klas. groep 7/8. Leerkracht. Inhoud in het kort. Kerndoelen. Lesdoelen

Introductieles. Vogels in de klas. groep 7/8. Leerkracht. Inhoud in het kort. Kerndoelen. Lesdoelen Leerkracht Introductieles Inhoud in het kort Voor de groepen 7-8 bieden we, naast verbale activiteiten, een werkblad aan waarmee de leerlingen aan de slag gaan. In deze les activeren de leerlingen hun

Nadere informatie

Tobi en. de wilde bijen

Tobi en. de wilde bijen Tobi en de wilde bijen Het is eindelijk paasvakantie en Tobi komt aan op de boerderij van zijn oom. Zijn nichtje Hanna wacht al op hem. Ze knuffelt Tobi en lacht: Kom, we gaan spelen! Lachend en pratend

Nadere informatie

SPREEKBEURT VALKPARKIET

SPREEKBEURT VALKPARKIET SPREEKBEURT VALKPARKIET l a n d e l i j k i n f o r m a t i e c e n t r u m g e z e l s c h a p s d i e r e n VOGELS OVER HOUDEN VAN HUISDIEREN WE HEBBEN DE BELANGRIJKSTE INFORMATIE OVER DE VALKPARKIET

Nadere informatie

Voorbereiding post 5. Kleuren om (van) te snoepen Groep

Voorbereiding post 5. Kleuren om (van) te snoepen Groep Voorbereiding post 5 Kleuren om (van) te snoepen Groep 5-6-7-8 Welkom bij IVN Valkenswaard-Waalre Dit is de digitale voorbereiding op post 5: Kleuren om (van) te snoepen, voor groep 5 t/m 8. Inhoud: Algemeen

Nadere informatie

Kopieer dit e-boek en stuur het door naar anderen.

Kopieer dit e-boek en stuur het door naar anderen. Lente groep 3/4 inhoud blz Lente 3 1 Langer licht 4 2 Bollen 5 3 Wakker worden 6 4 Frisse blaadjes 7 5 Kikkerdril 8 6 Op reis 9 7 In de wei 10 8 Er op uit! 11 9 Filmpjes 12 Werkblad winter 13 Schrijf je

Nadere informatie

Activiteiten IVN Werkgroepen Maasduinen. Wandeling over de Schandelose Heide Onderzoek Gladde Slang Wereld Vis Migratiedag

Activiteiten IVN Werkgroepen Maasduinen. Wandeling over de Schandelose Heide Onderzoek Gladde Slang Wereld Vis Migratiedag Nieuwsbrief Juni Pagina 2 Colofon Pagina 3 Programma Juni Activiteiten IVN Werkgroepen Maasduinen Pagina 4-5 Pagina 6 Pagina7-8 Pagina 9 Pagina 10 Pagina 11-12 Pagina 13 Pagina 14-15 Pagina 16 Over Bomen,

Nadere informatie

Limburgs Landschap. natuurboekje van

Limburgs Landschap. natuurboekje van Limburgs Landschap natuurboekje van herfst 2010 Hoi! Walnoten zijn voedzaam en gezond. Dat weten de mensen al duizenden jaren. In veel landen staan walnotenbomen. Ook in ons land. In tuinen, parken en

Nadere informatie

NIEUWSBRIEF 2018 HET HEXEL. Broedresultaten en waarnemingen nestkastenproject

NIEUWSBRIEF 2018 HET HEXEL. Broedresultaten en waarnemingen nestkastenproject NIEUWSBRIEF 2018 HET HEXEL Broedresultaten en waarnemingen nestkastenproject Nieuwsbrief no.20 van het nestkastenproject HET HEXEL Contactadres nestkastenproject: Dini Weijers, tel. 0546-576538 Samenstelling

Nadere informatie

WORD EEN ECHTE bomenkenner!

WORD EEN ECHTE bomenkenner! WORD EEN ECHTE bomenkenner! In dit boek kun je bladeren van loofbomen plakken die je vindt tijdens je wandelingen in het bos of het park. Maar voor je een echte bomenkenner kunt worden, moet je nog een

Nadere informatie