Kruiden en vaste planten

Transcriptie

1 Kruiden en vaste planten Aardaker-Lathyrus tuberosus is een meerjarig winterhard knolgewas. knolletjes werden als aardappels gekookt of net als tamme kastanjes gepoft. Vaak dienden ze ook als koffiesurrogaat of als varkensvoer. Ze konden ook tot olie verwerkt worden. Uit de bloemen werd parfum gewonnen. Aardbei Korona-Fragaria x ananassa is een erg lekker en zoet aardbei ras. Ze zijn dieprood van kleur, weinig ziektegevoelig en geven een grote opbrengst Absintalsem-Artemisia absinthum Doorlevende plant, vormt prachtige pollen met sterk aromatische, zijdeachtige bladeren. Absint is een sterke drank op basis van deze plant. Groeit in allerlei tuinbodems Nut: insectenplant, mulchplant, insecticide Alant, griekse-inula helenium is een prachtige, vaste plant van ongeveer 150 cm hoog. Ze houdt van een vochtige standplaats langs beekoevers en sloten. Ze wordt o.a. bestoven door de behangersbij, de zandbij en de pluimvoetbij. In de fytotherapie wordt de plant gebruikt voor de spijsvertering, de luchtwegen en tegen reumatische aandoeningen. Ananasaardbei is een kleine ronde aardbei die wit tot licht roze van kleur is en rode zaadjes heeft. Het vruchtvlees van de ananas-aardbei is wit en zeer sappig. Deze soort heeft geen meeldraden dus er dienen nog wel andere soorten in de buurt te staan.

2 Anredera-Anredera cordifolia eetbare, doorlevende kamerplant uit Zuid-Amerika Anjer, Ruige-Dianthus armeria plant van bosjes, hagen, bermen en bosranden op een zandige of licht kleiige bodem en licht beschaduwde zandgrond. Inheemse rode lijst soort, ideaal voor siertuinen en wilde tuinen. Nut: vlinderplant Beemdkroon, Knautia arvensis van nature op bermen en dijken met vochtige, kalkhoudende grond, ook in de duinen en langs randen met struikgewas, ook in weiden en houtwallen. De bloemen bevatten veel nectar waar zowel dagvlinders als honingbijen en hommels op af komen. De Knautiabij is afhankelijk van de plant. Het synoniem Scabiosa arvensis heeft betrekking op het eeuwenoude gebruik tegen schurft. Bergamotplant (lila) -Monarda didyma zonnige plaats in een goed doorlatende, voedselrijke bodem. geurende bloemen trekken veel insecten aan. aantrekkelijk voor zijn sterk aromatische bladeren. De olie ruikt hetzelfde als deze die men perst uit de schillen van de vruchten van de bergamotboom (Citrus bergamia). Thee van bergamot verlaagt koorts, verbetert de spijsvertering en is slijmoplossend. In de aromatherapie wordt bergamotolie gebruikt tegen depressies en om infecties tegen te gaan.

3 Betonie of koortskruid-stachys officinalis komt voor op graslandhellingen en aan bosranden op niet te droge, lemige en kalkrijke grond. Veel als tuinplant gekweekt. Ideale bijenplant. de in de plant voorkomende werkzame stoffen worden gebruikt bij aandoeningen van de luchtwegen, diarree en blaasontsteking. Boerenwormkruid-Tanacetum vulgare vaste wilde plant met kamferachtige geur, van nature langs wegen en op open droog terrein. Buiten vlooien verjaagt het kruid ook vliegen, natuurlijk insecticide, Als je het kruid verwerkt in de composthoop, zorg je voor een kalium rijke compost. Als verfplant levert het een prachtige kleur. Multifunctionele plant! Bosaardbei-Fragaria vesca groeit graag in bosgebieden en ietwat vochtige zandgrond in gefilterd zonlicht. De kleine vruchten hebben een frisse en zoete smaak. Ze zijn geschikt voor vruchtensalades en -dranken, siroop en jam. De bladeren zijn geschikt voor toevoeging aan kruidenthee of salades Bosandoorn-Stachys sylvatica groeit op beschaduwde plaatsen in voedselrijke bossen en heggen. Bij kneuzing van de plant scheidt deze een onaangename geur af. Vroeger gekweekt als wondhelende plant. Goede bijenplant

4 Brem, gewone-cytisus scoparius is een struik uit de vlinderbloemenfamilie, een stikstofbinder dus! tot 2 m hoog. Groeit van nature graag op lichte grond. Van de twijgen kunnen bezems gemaakt worden. In het verleden werd de vezel van de plant als vervanger van jute. In de fytotherapie wordt de plant gebruikt bij hartzwakte en lichte reumatische aandoeningen. Brunel, gewone-prunella vulgaris ideale bodembedekker, geschikt voor wilde tuin, voor licht beschaduwde vochtige standplaats bloeit van mei tot oktober, het jonge blad is eetbaar. De plant wordt ingezet bij keelproblemen en aandoeningen van het spijsverteringsstelsel. Daglelie-Hemerocolis groeit graag in voedselrijke bodem in de zon of halfschaduw. elke bloem bloeit slechts één dag. Gelukkig geeft een plant vele bloemen zodat je toch wekenlang plezier hebt. De bloemen zijn eetbaar. Vooral de lichtgekleurde bloemen zijn fris en knapperig, als een pittige ijsbergsla. Daslook-Alium ursinum zeldzame beschermde plant, familielid van de ui, Als de plant nog niet bloeit kunnen de bladen rauw fijngehakt gebruikt worden in salades en in soepen. Ze hebben een bieslook-, uien- of knoflooksmaak.

5 Dropplant-Agastache foeniculum groeit als prairie plant graag op een zonnige standplaats op niet te natte grond. De plant geurt naar drop en smaakt naar anijs. Erg lekker en decoratief in salades. Deze plant trekt ook veel vlinders en bijen Duizendblad-Alchemillia millefolium groeit op allerlei standplaatsen, kenmerkende geur. Vroeger gebruikt bij de bierbereiding. in de zeventiende eeuw een populaire groente. Eeuwenoud kruidengeneesmiddel Ereprijs, lange-veronica longifolia komt voor op natte, matig voedselrijke grond aan rivieroevers en langs spoorwegen. Bijen- en vlinderplant. Havikskruid, oranje-hieracium aurantiacum komt voor tussen het gras op droge tot vrij vochtige plaatsen. niet kieskeurig in de tuin, zolang de plek maar zonnig is. De bloemen worden bezocht door vlinders als de kleine vos, de morgenrood en de kleine parelmoervlinder, waarvan de kleur min of meer overeenkomt met die van de bloem.

6 Hartgespan-Leonurus cardiaca groeit op vochtige, stikstof- en kalkrijke grond. Groeit graag nabij beschaduwde plaatsen. De bladeren kunnen gebruikt worden voor het kruiden van erwten- en linzensoep. Vroeger werd het ook gebruikt bij het bereiden van bier. De plant wordt al zeer lang voor medicinale doeleinden gebruikt bij hartklachten en spierkrampen. Aantrek van hommels en bijen. Heemst, echte-althaea officinalis komt van nature veel voor in brak water in rietmoerassen, in slootkanten en verruigde gebieden. Het zetmeel met eiwitachtige stoffen dat wordt gevonden in de wortel, werd vroeger gebruikt tijdens het bereiden van marshmallows en spekken. De bladeren van zijn gekookt eetbaar, de bloemen worden rauw gebruikt, ook een geneesmiddel tegen verkoudheid Hertshoornweegbree-Plantago coronopus komt van nature voor in kustregio s. het is al vierhonderd jaar als groente in cultuur. Hij kan als groente van maart tot augustus worden gezaaid en na zeven tot acht weken worden geoogst. De jonge bladeren zijn geschikt voor consumptie. Ze kunnen worden gekookt of rauw in salades worden verwerkt. Jaltomato-Jaltomato procumbens Tropische kruidachtige plant uit Midden-Am, 1 m hoog, Donker purperen bessen, Voorzaaien zoals tomaten en uitplanten na eerste nachtvorst. Bessen rauw, gedroogd of in jam eten, smaak tussen druif en tomaat.

7 Japanse andoorn of crosne-stachys sieboldi groeit zowel in de zon als in de halfschaduw met een voorkeur voor lichte grond, kan woekeren. Vormt kleine, grillige knolletjes met nootachtige smaak. Zij kunnen zowel rauw, gestoofd als gefrituurd gegeten worden. Hoogte 30 à 80 cm. Knolletjes 3 à 5 cm. Kaardebol, grote-dipsacus fullonum is een tot 2 m hoge inheemse tweejarige plant. Ze heeft grote bloemen en wordt bestoven door hommels en bijen. Vroeger werd de bloeiwijze ook gebruikt om laken te ruwen of kaarden Kalmoes-Acorus calamus is een moerasplant afkomstig uit India en China. De wortelstok kan worden gebruikt in de keuken als smaakmaker van diverse gerechten. Hij kan het beste in kleine hoeveelheden worden geconsumeerd omdat hij in grote hoeveelheden giftig is. Klokje, kruipend-campanula poscharskyana Verlangt een matig voedselrijke bodem en een licht beschaduwde standplaats. Hoogte tot 30cm - kruipend - doorbloeiend - snelgroeiend - Bodem bedekkend. Voor rotstuin en borders Knopig helmkruid-scrophularia nodosa, 50cm hoge plant die voorkomt op vochtige, voedselrijke plaatsen, goede insectenplant. Vanwege de knobbelige wortels werd de plant tegen allerlei ziekten gebruikt waar knobbels en gezwellen optraden, zoals aambeien en aandoeningen van de lymfeklieren.

8 Koninginnenkruid of Leverkruid-Eupatorium cannabinum tot 170 cm hoog,groeit op vochtige plaatsen, in ruigtes, aan waterkanten, in moerassen en rietlanden. Een thee werd vroeger gebruikt tegen verkoudheid en als laxeermiddel. ten onrechte een leverkruid genoemd, ze is lever toxisch. Zeer goede insecten- en bijenplant. Landkers of Barbarakruid/Barbarea vulgaris is een tweejarig wintergroen kruid met tuinkerssmaak Behalve een hoog gehalte aan vitamine C bevat het kruid ook nog: carotenoïden, calcium, behoorlijk wat ijzer, magnesium, mangaan, mosterdolie (vandaar de scherpe smaak), Vitamine B1 en B2. Een aanrader dus. Lepelblad, echt-cochlearia officinalis is een rode lijstsoort die voorkomt in moerassen en brak water. Het komt niet hoger dan 40 cm. Ooit door zeelui als bron van vitamine C gebruikt en nu een in opmars vergeten keukenkruid. De smaak is kruidig en licht scherp, vergelijkbaar met waterkers of mosterd. Longkruid, gevlekt-pulmonaria officinalis werd vroeger gebruikt als geneesmiddel voor de longen, vandaar ook de naam. De plant is erg populair als tuinplant vanwege zijn vroege bloei, de verkleuring van de bloemen en het decoratieve gevlekte blad. Ze wordt bestoven door de sachembij, een solitaire bij.

9 Langleefkruid of Jiaogulan Gynostemma pentaphyllum snelgroeiend klimmend kruid uit China dat ook in Europa geteeld kan worden en tot min 18 graden Celsius vorst kan verdragen. Net zoals vb Ginsing helpt het ons lichaam te adapteren aan zowel lichamelijke als geestelijke veranderingen. Suikervervanger. Chinees volksgeneesmiddel. Margriet, gewone-leucanthemum vulgare groeit graag op vochtige tot matig voedselrijke graslanden, tot 50 cm hoog, zonnig. In het voorjaar zijn de jonge bladeren heerlijk rauw of verwerkt. Mariadistel-Silybum marianum vooral de zaden worden gebruikt als geneesmiddel, o.a. belangrijke leverplant. Daarnaast kunnen de bloemhoofdjes gegeten worden, net zoals de wortel. je kunt mariadistelwortels op dezelfde manier bereiden als schorseneren. De jonge stekelloze bladeren en zelfs de bloemstelen kunnen gegeten worden. Meloenpeer of Pepino-Solanum muricatum Doorlevende, vaste plant uit Andes, tot 90 cm hoog en 70 cm breed, Perk en terrasplant. Gedijt in kuip of grote pot, zonnig, kweek zoals tomaat. smaak is een mix van peer en meloen, dunne schil, zeer sappig en zoet. Mierikswortel-Armoracia rusticana groeit best in een lichte, goed bewerkte, voedzame en vochthoudende grond. Ook op schaduwrijke plaatsen groeit hij goed. De witte wortel, die veel Vitamine C bevat, wordt geraspt waarbij een vluchtige verbinding vrij komt, die een op mosterd lijkende smaak heeft.

10 Moederkruid/Tanacetum parthenium is weinig veeleisend, verdraagt wat schaduw, doet het goed op de meeste gronden en kan tegen droogte. Het best bekend is wellicht het gebruik van moederkruid in de behandeling preventie van migraine Muntsoorten (appel,chocolade...)-mentha zijn meerjarige planten met sterk geurende stoffen die gebruikt worden in diverse producten als smaak- en geurstof, bijvoorbeeld in snoep, thee en tandpasta. Munten moet je wel in toom houden want ze kunnen woekeren Nagelkruid, knikkend-geum rivale groeit op beschaduwde, vochtige plaatsen aan de waterkant of in het moeras, maar ook in bossen. Knikkend nagelkruid staat op de Rode lijst van zeldzaam en zeer sterk afgenomen planten. Oca of andesknol-oxalis tuberosa knolgewas te kweken zoals aardappelen. Groeit in goed door laatbare humus, blad verdwijnt bij de eerste vorst, vorstvrij overwinteren. Vermeerdert zichzelf ondergronds door de uitlopers en knollen. Niet daglengte gevoelig, opbrengst gemiddeld 1 kg. Ossentong, gewone-anchusa officinalis is een pioniersplant die van warmte houdt. Ze groeit graag op kalrijke droge grond. waardplant voor de larven van de bladmineerder en voor de motvlinders. Voedingsbron voor de distelvlinder.

11 Paarse morgenster of Haverwortel-Tragopogon porrifolius is een erg mooie tweejarige vergeten wortelgroente, vervangen door schorseneren. De bladeren kunnen in salades worden verwerkt of op dezelfde manier als spinazie worden bereid. De zoet smakende, melksap bevattende wortel, waarvan de smaak aan oesters doet denken, is zeer voedzaam. Pimpernel, grote-sanguisorba officinalis groeit op zonnige plaatsen met vochtige, matig voedselrijke, grond. De plant dient als waardplant voor vlinders als het pimpernelblauwtje. Rode lijstsoort. In de volksgeneeskunde gebruikt als in-en uitwendig bloedstelpend middel. Pimpernel, kleine-sanguisorba minor groeit graag op droge en kalkhoudende grond. Rode lijstsoort en waardplant van veel vlinders. Jonge blaadjes gebruikt in salades. Polei-Mentha pulegium plant van natte, 's winters overstroomde, voedselrijke grond. Polei is een van de oudste Europese kruiden. De zeer scherpe smaak was geliefd bij onze voorouders. Van de Gedroogde bladeren kan thee worden getrokken. Rode zonnehoed-echinacea purpurea groeit op rijke, goed doorlatende grond, geplant om haar sierwaarde als om haar medicinale eigenschappen. De bloem is een festijn voor bijen en vlinders

12 Roomse kervel-myrrhis odorata komt voor op vochtige voedselrijke liefst kalkrijke grond, vaak beschaduwde plaatsen. bladeren het gehele jaar door eetbaar. De rijpe zaden worden als inlegkruid gebruikt. Ook de wortel kan gekookt gegeten worden. ingrediënt van Chartreuse likeur. Salomonszegel, gewone-polygonatum multiflorum is een meerjarige planten met een vlezige wortelstok en hangende bloemen. groeit graag op vochtige, matig voedselrijke grond in bossen, hakhout en in de schaduw aan slootkanten. De plant wordt medicinaal gebruikt maar is giftig! Scharlei-Salvia sclarea is een oud kruid waarvan de bloemen een muskusgeur hebben. De etherische olie die uit scharlei gewonnen kan worden, wordt gebruikt in de parfumindustrie. De bladeren worden als aroma toegevoegd aan allerhande voedingsmiddelen. Teunisbloem, middelste-oenothera biennis heeft een voorkeur voor lichtere gronden en volle zon. Jonge stengels en wortels kunnen gegeten worden. Goede bijen- en insectenplant. De rijpe zaden bevatten 7-10% gamma-linoleenzuur, een zeldzaam essentieel verzadigd vetzuur. Toorts, zwarte-verbascum nigrum groeit graag op droge, matig voedselrijke lichte grond. Bloeit van de zomer tot de herfst. De bloemen ontstaan van onder naar boven toe.

13 Tripmadam-Sedum reflexum Tripmadam komt in het wild voor in België, maar is dan zeldzaam/zeer zeldzaam en staat op de rode lijst. drachtplant voor de bijen- en vlindertuin, wordt veel bezocht door honingbijen, solitaire bijen, hommels en vlinders. waardplant voor de dagvlinder Apollovlinder en de nachtvlinder Wolfsmelkuil. Tripmadam kan gegeten worden. Valeriaan, echte -Valeriana officinalis kan tot 1,5 m hoog worden, erg decoratief, prachtig blad. De plant groeit graag op vochtige, humusrijke niet te schaduwrijke plaatsen. Valeriaan is een bekende plant binnen de fytotherapie, vooral door haar gebruik bij slapeloosheid, waardplant van o.a. de woudparelmoervlinder. Vingerhoedskruid/Digitalis purpurea is een tweejarige en meestal doorlevende plant tot 1,50 m hoog. groeit van nature graag in bossen, op gekapte plekken in het bos. De plant is erg giftig maar wordt medicinaal gebruikt bij behandeling van bepaalde hartritmestoornissen. Zeepkruid-Saponaria officinalis is een overblijvend plantje uit de anjerfamilie dat graag op lichte gronden groeit, tot 70 cm hoog. De wortels van de plant werden vroeger gebruik om te wassen en te bleken. Een aftreksel van de wortels werd schuimig geklopt en het schuim werd gesprenkeld over het wasgoed. Zennegroen, kruipend-ajuga reptans is een laag blijvend plantje dat ook in de schaduw kan groeien. Voorkeur voor een lichte, iets vochtige tuingrond. Gedijt ook op arme, droge grond. Geschikt als bodembedekker. Bloemen vormen een goede nectarbron voor insecten.