jaargang 8 nummer Zelf koken op de afdeling High Care: meer regie bij cliënt Proef met sensomotorische materialen

Transcriptie

1 jaargang 8 nummer Zelf koken op de afdeling High Care: meer regie bij cliënt Proef met sensomotorische materialen

2 Colofon Dit magazine verschijnt vier keer per jaar. Achtste jaargang nr Oplage: 2250 exemplaren. Het volgende nummer verschijnt in maart Vormgeving/dtp Huisdrukkerij GGzE Drukwerk GrafiPrint BV Zelf koken op de afdeling 7 Op een aantal afdelingen van GGzE centrum ouderenpsychiatrie op Landgoed De Grote Beek krijgen bewoners niet langer alleen maar kant-en-klare maaltijden. Steeds vaker staan er verse maaltijden op tafel. Beeldmateriaal Melanie Harbers, Marlies Jehoel, Yvette Vreeker, Karin Quint, Philips, Afdeling Communicatie GGzE Tekst Arnold Otten, Karin Quint, José van der Waerden, Afdeling Communicatie GGzE High Care: meer regie bij cliënt 15 In de afgelopen jaren is het aantal separaties aanzienlijk afgenomen. Op 23 oktober werd een belangrijke stap gezet met de ingebruikname van de nieuwe High Care Unit op Landgoed De Grote Beek. Redactiesecretariaat GGzE, afdeling Communicatie Postbus 909, 5600 AX Eindhoven tel. (040) vcw.mackus@ggze.nl Foto voorpagina: High Care: meer regie bij cliënt. Proef met sensomotorische materialen bij De wederik Jongeren van De wederik enthousiast over het sensomotorische vest, de stoel en de deken. Je wordt er een beetje loom van, rustig, het geeft het gevoel dat het best allemaal even wat minder mag. GGzE is een HKZ-gecertificeerde organisatie. Het magazine wordt met zorg samengesteld. Toch kan het voorkomen dat er onjuistheden in staan. Aan de inhoud van dit magazine kunnen geen rechten worden ontleend. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd en/of openbaar gemaakt worden zonder schriftelijke toestemming van afdeling Communicatie van GGzE. Verder in dit nummer Een warm ontvangst op de GGzE Publieksdag...3 Nieuw meerjarenbeleidsplan is klaar... 4 Vaste samenwerking met Design Academy Eindhoven... 6 Strategiecafé cliënten goed bezocht... 8 Marlies en Yvette trainden counselors in Uganda GGzE op voor het Planetree-label...11 Keurmerk voor ForFACT-team...12 Kerstsfeer en cadeautjes op het landgoed...12 Rechercheurs lopen stage bij OPSY Samen vormgeven aan de veranderingen...14 Nieuwe High Care Unit: meer regie bij cliënt Workshops door professionals én ervaringsdeskundigen...18 Online cursus psycho-educatie...19 GGzE-delegatie bezoekt conferentie in de VS...20 Voorzitter Raad van Toezicht blikt terug op Column Raad van Bestuur GGzE Magazine

3 Een warme ontvangst op de GGzE Publieksdag Het weer werkte niet mee, maar gelukkig hield dat mensen niet tegen om op 6 oktober de tweejaarlijkse publieksdag van GGzE te bezoeken. Voor het eerst waren er in Eindhoven zes vestigingen geopend voor publiek. Hop-on/hop-off busjes brachten bezoekers naar de locaties, waar de koffie en petitfourtjes klaarstonden. Behalve Landgoed De Grote Beek zetten ook GGzE centrum spoedeisende psychiatrie, De Halte, De Grijze Generaal, Idiomes en De Boei (Kruisstraat) hun deuren open. De hele dag door konden mensen de activiteiten op deze locaties volgen via Twitter en een liveblog op de website van GGzE. Ondanks de stromende regen op dat moment waren er al vanaf tien uur s ochtends bij verschillende vestigingen bezoekers. We zijn tijdig met de publiciteit begonnen. Hierdoor konden mensen van tevoren een keuze maken in wat ze wilden bezoeken, want het was een uitgebreid en heel gevarieerd programma, vertelt Betsy Strijbos, communicatieadviseur van GGzE. Opening Hoogtepunten van de dag waren onder andere de opening van het Dorpsplein op Landgoed De Grote Beek en van de net voltooide High Care Unit bij GGzE centrum psychotische stoornissen. Maar ook de rondleidingen bij GGzE centrum spoedeisende psychiatrie, op het terrein van het Catharina Ziekenhuis, trokken veel bezoekers. Bij De Halte in de Tramstraat schoven mensen aan de eettafel aan om te praten met ervaringsdeskundigen en cliënten. De Triade Borderline die in De Schalm in Veldhoven plaatsvond, werd eveneens goed bezocht. Alle afdelingen hebben de bezoekers een warme ontvangst gegeven en dat past helemaal bij de Planetree-gedachte, zegt Strijbos. Ook zijn er veel leuke gesprekken gevoerd. Dat bezoekers naar huis gingen met een gevoel, dat is pure winst. Blog publieksdag nalezen? Ga dan naar ggze.nl/publieksdag. GGzE Magazine 3

4 Nieuw meerjarenbeleidsplan is klaar Een bijzonder verhaal, van Het doel voor de komende jaren? Bestuursvoorzitter Joep Verbugt hoeft er niet lang over na te denken. En hoeft er ook geen grote woorden aan te besteden. De tevredenheid van cliënten én van medewerkers verder omhoog brengen. Daar ligt de kern. Titel van het nieuwe beleidskompas voor de komende vier jaar is Een bijzonder verhaal. De doelstelling om de tevredenheid van zowel cliënten als medewerkers te verhogen, klinkt natuurlijk sympathiek in de oren. Makkelijk lijkt die opgave echter niet. Zo steeg de tevredenheid onder medewerkers in de afgelopen beleidsperiode al van 6.8 naar 7.0 en bij cliënten van 7.2 naar 7.4. Om die cijfers, juist in een tijd dat allerlei al langer in de pijplijn aanwezige bezuinigingen tot uitvoering zullen komen, te verbeteren, dat lijkt een forse opgave. Joep Verbugt en zijn collega-bestuurder Marie-Louise Vossen willen de uitdaging toch graag aangaan. Van de zestig voornemens die we in ons vorige beleidsplan hebben beschreven, zijn er meer dan vijftig gerealiseerd. En ook toen stonden de financiën onder druk, aldus Joep Verbugt, die ook direct duidelijk maakt dat concern GGzE meer dan voorheen duidelijke keuzes zal moeten maken. Sommige dingen zullen we niet meer doen, andere dingen zullen effectiever moeten. Niet meer alles zelf doen Als de bestuurders praten over het afstoten van taken, wordt de blik vooral gericht op de eerstelijnshulp. We zullen niet alles meer zelf kunnen doen, stelt Marie-Louise Vossen. Onze kennis zal laagdrempelig toegankelijk moeten worden voor bijvoorbeeld wijkteams, waarin wij participeren. Bepaalde zaken die we in het vervolgtraject nu ook zelf uitvoeren, zullen we aan anderen moeten overlaten, waarbij het ook altijd een belangrijke taak wordt om de cliënt zoveel mogelijk in zijn eigen kracht te zetten. Dat laatste aspect zal de cliënt mogelijk aan den lijve ondervinden. Marie-Louise Vossen daarover: Een aantal zaken is vanzelfsprekend geworden, maar waarom zouden cliënten hier niet ingeschakeld kunnen worden in het onderhoud van het landgoed? En waarom zouden ze niet zelf een grotere rol kunnen spelen bij de was, de schoonmaak en het koken? Waarom kan de familie niet op sommige punten meer en beter bij de behandeling betrokken worden? We moeten de cliënten uitnodigen, uitdagen om ook zelf, daar waar mogelijk, meer verantwoordelijkheid en meer regie te nemen. In plaats van De punten in het nieuwe meerjarenbeleidsplan komen overigens niet uit de lucht vallen. In veel opzichten is het plan niet meer dan een logisch vervolg op de resultaten uit de nu afgesloten beleidsperiode. Mooi voorbeeld daarvan is de plaats die technologische vernieuwing in het plan inneemt. E-health, serious gaming en andere technologische innovaties worden in de komende periode verder ingevoerd, nadat we daar in de afgelopen jaren veel energie en geld in hebben gestoken. De manieren van werken zullen veranderen. E- health bijvoorbeeld wordt nu vaak als erbij gebruikt; een toevoeging op de reguliere behandeling. In de toekomst zullen we gaan naar in de plaats van. Of de innovatie nu stopt? Zeker niet. Wij blijven een ondernemende organisatie die altijd op zoek is 4 GGzE Magazine

5 bijzondere mensen naar vernieuwende technieken die tot doel hebben om de kwaliteit van zorg voor onze cliënten te verbeteren. Bijzondere plek Het nieuwe beleidsplan kreeg de titel Een bijzonder verhaal. Op de eerste plaats voor de mensen waarvoor we het doen; mensen die vaak zelf een bijzonder verhaal hebben, vertelt Joep Verbugt. Een verhaal ook waarvan de kern ligt op Landgoed De Grote Beek; een bijzondere plek waar we al bijna honderd jaar zitten en waar mensen met bijzondere problemen ondersteund worden. Volgens de bestuursvoorzitter worden de komende drie jaren ook bijzonder voor de instelling. We zullen bijvoorbeeld meer ambulante zorg verlenen dicht bij onze cliënten. Aan de andere kant moeten we ons verder richten op de specialistische zorg die we regionaal en steeds vaker ook bovenregionaal inzetten. Belangrijk uitgangspunt daarbij wordt de mensgerichte zorg. Kwaliteit zit niet enkel in de cijfers, maar vooral in het gevoel. Planetree Dat gevoel komt ook heel duidelijk naar voren in een groot deel van de twaalf Planetree componenten die concern GGzE omarmd heeft. Mensgerichte zorg kost niets extra s, zo vinden de bestuurders. Een compliment is gratis en een muur kun je wit verven, maar misschien is de cliënt erbij gebaat als het een hele andere kleur wordt, vindt Joep Verbugt. Marie-Louise Vossen vult aan: Kwaliteit begint bij het product dat je neerzet. Dat moet goed, nee, dat moet excellent zijn. Maar ook andere factoren spelen een belangrijke rol. Hoe word ik als cliënt ontvangen, bejegend? En hoe ziet de omgeving eruit, kan ik makkelijk parkeren, is de ontvangstruimte gastvrij, is er een lange wachttijd; dat zijn allemaal elementen waar je een belangrijke invloed op kunt uitoefenen. Medewerker Centraal in het kwaliteitsdenken dat in de komende beleidsperiode van belang wordt, staat de medewerker. Die moet immers uitvoering geven aan die mensgerichte zorg die we zo belangrijk vinden. Volgens Joep Verbugt en Marie-Louise Vossen begint er meer en meer een GGzE-gevoel te komen. We zien dat medewerkers, ondanks het feit dat het lang niet altijd makkelijk is in de zorg, toch een gevoel van trots hebben omdat ze bij GGzE werken. Die trots willen we graag uitbreiden. Volgens de Raad van Bestuur staat GGzE aan de vooravond van grote veranderingen. Veranderingen die gepaard gaan met een inkrimping van het totale budget. Toch zien we meer kansen dan bedreigingen, aldus Joep Verbugt. We willen vooraan meelopen, zeker nu de sector geconfronteerd wordt met deze ontwikkelingen. We laten ons niet in de slachtofferrol dwingen, maar we proberen zelf mede architect te zijn van de veranderingen die ons onontkoombaar te wachten staan. We zijn een bijzondere club, werken voor bijzondere mensen en mét bijzondere mensen. Een ding staat vast: aan onze expertise zal altijd behoefte blijven. Alleen de manier waarop we hem inzetten zal veranderen. GGzE Magazine 5

6 Frisse blik en creatieve ideeën Vaste samenwerking met Design Academy Eindhoven Hoe ervaren jonge studenten het leven op Landgoed De Grote Beek? Wat valt ze op, wat ontdekken ze en tot welke inspiratie leidt dat? De samenwerking met Design Academy Eindhoven levert bijzondere inzichten en creatieve ideeën op. In de eerste helft van dit jaar kwam de eerste lichting studenten naar Landgoed De Grote Beek. Ze gingen aan de slag met het thema beweging. Daar konden ze alle kanten mee op vanuit de vrije, creatieve aanpak van Design Academy Eindhoven. Erg leuk om die wereld bij ons binnen te laten, vertelt Janneke van Kessel. Als stafmedewerker Planetree en helende omgeving is zij nauw betrokken bij de samenwerking. Afgelopen schooljaar zagen we als proef om te kijken wat wel en niet werkt. Design Academy Eindhoven, studenten en GGzE zijn zo enthousiast dat na de zomervakantie een tweede groep is gestart. Binnenkort krijgen ze een eigen atelier in één van onze gebouwen. GGzE hoopt via Design Academy Eindhoven creatieve ideeën aangereikt te krijgen en inzicht te krijgen in blinde vlekken. Als je ergens lang werkt en leeft, zie je vaak zelf niet meer hoe je dat doet, vertelt Janneke. GGzE stelt zich kwetsbaar op en gaat ervan uit dat niet alles optimaal is. Ook dat hoort bij Planetree-denken. De studenten zorgen voor eyeopeners. Kleine wereld Uit de eerste groep kwam al een mooi voorbeeld. Een studente interviewde vijftig cliënten en verwerkte de antwoorden in een transparante atlas met grafieken. Daaruit kon je aflezen dat erg veel cliënten niet buiten Landgoed De Grote Beek komen en ook geen vrienden van buiten hebben. Zij leven dus wel in een heel kleine wereld. Het was behoorlijk confronterend om dat te zien. Kant-en-klare oplossingen hoeven de studenten niet te geven. Voor ons is de meerwaarde al dat we ons bewust zijn van hoe het zit. Elke student ontwerpt een product, dienst of ervaring om aan de opleiding en GGzE te tonen. Over het thema beweging vielen vier presentaties zo in de smaak dat ze ook aan de Raad van Bestuur getoond werden. Behalve de transparante atlas waren dat bijzondere knuffelobjecten, een dromenboek en een filmpje over fietsen op een tandem. Op die tandem zat de cliënt letterlijk en figuurlijk aan het stuur; hij bepaalde de route. Het was mooi om te zien hoe open en onbevangen de studente hiervoor cliënten uitnodigde. Oriëntatie Nu buigen studenten zich over het thema oriëntatie. Ook zij kijken rond op het landgoed en praten met cliënten en medewerkers. De studenten staan gelijk aan bezoekers, verduidelijkt Janneke. Ze kunnen vrij rondlopen op openbare plekken zoals De Trefhove en de Kapel. Als ze op afdelingen willen komen, moet dit vooraf aangevraagd worden. Eén student wilde 24 uur in een separeerruimte zitten om te ervaren hoe dat is. Dat regelen we dan. Janneke hoopt dat het nieuwe thema de jongeren inspireert tot bijzondere ideeën voor de bewegwijzering op het landgoed. Want daar blijven mensen over klagen. 6 GGzE Magazine

7 Zelf koken op de afdeling Eten moet weer een feestje worden Aardappelpuree, bietjes en een braadworstje. Hutspot met hachee, andijviestamppot met gehaktballen. Op een aantal afdelingen van GGzE centrum ouderenpsychiatrie op Landgoed De Grote Beek krijgen bewoners niet langer alleen maar kant-en-klare maaltijden. Steeds vaker staan er verse maaltijden op tafel die ze zoveel mogelijk zelf helpen bereiden. Eten moet weer een feestje worden, zegt voedingsconsulent Mario Bouwmans. Tot voor kort kregen bewoners hun maaltijd kant-en-klaar op een plateau voor zich neergezet. Het was gemakkelijk en het eten was voedzaam. Maar er waren ook minpunten, legt Anky Penninx, manager facilitair, uit. Men was over het algemeen wel tevreden over de smaak van het eten, maar omdat de maaltijden voor iedereen geschikt moesten zijn, was er wel sprake van smaakvervlakking. Ook moesten maaltijden een week van tevoren besteld worden, waardoor we niet erg flexibel waren. En het eten was best duur. Eigenlijk is dat hele systeem niet meer van deze tijd. dag. De maaltijd is zo echt een moment van samenzijn geworden. Anky Penninx: En omdat iedere helpende zijn of haar eigen manier van koken heeft, smaakt elke maaltijd anders. Meer eten Cliënten zijn razend enthousiast. Over het algemeen eten ouderen slecht, maar we zien dat bewoners meer zijn gaan eten nu ze op deze manier gezamenlijk de maaltijd gebruiken, zegt voedingsconsulent Bouwmans. Het is de bedoeling dat rond de zomer op iedere afdeling bij GGzE, waar mogelijk, wordt gekookt. Medewerkers die verantwoordelijk zijn voor de maaltijden krijgen trainingen op het gebied van goed en gezond koken en hygiëne. Zij bestellen de ingrediënten en krijgen daar direct de prijzen bij te zien, zodat ze het budget goed in de gaten kunnen houden. Zelf op de afdeling koken betekent dat medewerkers daar behoorlijk wat tijd mee kwijt zijn. Daarom pleit Anky Penninx ervoor dat koken een onderdeel van de behandeling wordt voor cliënten die hiertoe in staat zijn. Als cliënten hier weg gaan, moeten ze in staat zijn om voor zichzelf te kunnen koken. Proef Daarom voert GGzE centrum ouderenpsychiatrie nu een proef uit met het zelf koken van het middagmaal. Helpenden gaan, waar mogelijk, samen met de bewoners aan de slag. Het gaat er niet alleen om dat het eten lekkerder is, het gaat om de hele beleving, vertelt Mario Bouwmans. Eerder zat iedereen met zijn eigen plateau, nu dienen we het eten op in porseleinen schalen en eten de mensen veel meer gezamenlijk. Bewoners helpen met tafeldekken en afruimen en ze bespreken tijdens het eten de dingen van de GGzE Magazine 7

8 Strategiecafé cliënten goed De eigen bijdrage, bezuinigingen, afbouw van bedden, ervaringsdeskundigheid en cliëntenmedezeggenschap. Over deze onderwerpen en nog veel meer ging het dinsdagmiddag 13 november tijdens het strategiecafé voor cliënten en naasten. Verslag van een goed bezochte bijeenkomst in De Grijze Generaal. Ruim zestig cafébezoekers buigen zich deze middag over twee onderwerpen: het meerjarenbeleid en de nieuwe Centrale Cliëntenraad. Het gezelschap bestaat uit cliënten en familieleden, aangevuld met diverse medewerkers. Net als vorig jaar kunnen ze via stemkastjes een reactie geven op stellingen en vragen. Filmpje Een filmpje introduceert het eerste onderdeel van het strategiecafé: een toelichting op de beleidsvoornemens van GGzE, Planetree, de FACT-methode, specialistische zorg en samenwerkingspartners. De boodschap is helder: GGzE moet met minder geld meer mensen helpen. Hierdoor zal er meer ambulant gewerkt gaan worden, ondersteund door innovatieve werkwijzen zoals e-health. Concern In het filmpje komt regelmatig de term concern GGzE voorbij. Dit roept bij cliënten reacties op. Waarom noemen we het nu concern in plaats van instelling?, vraagt iemand. Concern klinkt zo commercieel, alsof het om winst maken gaat, merkt een ander op. Bestuursvoorzitter Joep Verbugt legt uit dat het woord concern gezien moet worden als de paraplu waaronder de merknamen van GGzE - bijvoorbeeld De Woenselse Poort, Binnen en De Boei - vallen. Maar ik heb bij een andere bijeenkomst ook opmerkingen hierover gekregen; we zullen er daarom nog eens over nadenken, belooft hij. Waarna een cliënt het onderwerp spits afsluit door te zeggen dat het Engelse werkwoord to concern je zorgen maken betekent. Zo vreemd is het dus niet. En dan is het tijd voor de stemkastjes. Op een projectiescherm verschijnt de ene na de andere stelling of vraag. Via het stemkastje kunnen alle aanwezigen hun mening geven. Eigen bijdrage Sommige uitkomsten zijn opvallend, anderen voorspelbaar. Dat veel mensen de regelingen voor eigen bijdragen onduidelijk vinden, is te verwachten. We dachten dat we er vanaf waren, maar in het nieuwe regeer-akkoord staat hij opeens weer, constateert Joep Verbugt zuchtend. Kan er een cliëntenfolder komen waarin eigen bijdragen uitgelegd worden?, luidt een vraag. Zodra alles duidelijk is, gaan we zo n folder maken, zegt de bestuursvoorzitter toe. Glas halfvol Of de bezuinigingen invloed hebben op de kwaliteit van zorg, daarover zijn de meningen sterk verdeeld. Tel je kwaliteit afgenomen en kwaliteit hetzelfde bij elkaar op, dan vormt dat samen een meerderheid. Maar ook de optelsom van kwaliteit toegenomen en kwaliteit hetzelfde laat een meerderheid zien. Marie-Louise Vossen van de Raad van Bestuur kiest voor het laatste. 8 GGzE Magazine

9 Ik zie het glas graag halfvol. Bezuinigen betekent dat we de zorg met minder mensen moeten uitvoeren. Maar dat houdt niet automatisch in dat de zorg minder wordt. We gaan het ánders doen en samen moeten we uitvinden hoe we dat het beste kunnen aanpakken. Goede zaak Over meer zorg aan huis en meer zorg via e-health zijn cliënten en medewerkers duidelijk: dat is een goede zaak. Minder enthousiast is men over de aangekondigde afbouw van bedden. Daar komt wel iets voor terug, namelijk extra ambulante zorg via bijvoorbeeld de FACT-teams, benadrukt Marie-Louise Vossen. Vanuit de zaal komt de vraag wanneer er duidelijkheid komt over de beddenafbouw. Waar gaat het gebeuren, en hoe? Joep Verbugt geeft aan dat de plannen nu op een rijtje gezet worden. Het duurt nog een paar maanden voordat we iedereen helderheid kunnen geven. Planetree Rond het thema Planetree zijn verschillende vragen opgesteld. Bijna 60% van de aanwezigen stelt dat ze altijd vriendelijk bejebezocht gend worden bij GGzE, 70% is tevreden over de informatievoorziening rondom de behandeling, 46% stelt dat familie voldoende bij de behandeling wordt betrokken en 66% geeft aan dat GGzE cliënten een veilige omgeving biedt. Maar we zijn er dus nog niet. We hebben nog veel te doen, reageert Joep Verbugt. Ervaringsdeskundigheid Het plan om zelf op de afdeling te kunnen koken, wordt door 88% van de aanwezigen omarmd. En de reacties op het thema ervaringsdeskundigheid zijn grotendeels positief. Toch ook hier werk aan de winkel, aldus Marie-Louise Vossen. We willen toe naar een organisatie met minimaal 150 ervaringsdeskundigen en daar zijn we nog niet. Cliëntenraad Na de pauze is het tijd voor de Centrale Cliëntenraad (CCR), die na de zomervakantie in een nieuwe samenstelling van start is gegaan. De leden worden voorgesteld en twee vertegenwoordigers lichten de rol en taken van de raad uitgebreid toe. Ook de CCR peilt via de stemkastjes de mening van de aanwezige cliënten en medewerkers. Daaruit blijkt dat het met de bekendheid van de raad wel goed zit. Ook is het de meeste mensen voldoende duidelijk waar de raad zich voor inzet. Inzetten Interessant wordt het als de bezoekers van het strategiecafé aangeven met welke onderwerpen de CCR zich vooral zou moeten bezighouden. De keus valt op de volgende zaken: belangrijke veranderingen, zoals reorganisaties, uitbreiding en inkrimping, kwaliteit van zorg, veiligheid op terreinen en afdelingen en opvangen gevolgen bezuinigingen. Locatie Op verzoek van de CCR vindt het strategiecafé cliënten deze middag in De Grijze Generaal plaats. Andere edities waren altijd op Landgoed De Grote Beek. Wat is volgens de bezoekers de meest geschikte plek? Nog één keer worden de stemkastjes opgepakt: de meesten kiezen voor De Grote Beek of voor om en om. Waar het ook zal zijn, volgend jaar is er zeker weer een strategiecafé! GGzE Magazine 9

10 Marlies en Yvette trainden counselors in Uganda Bidden om vergeving en alles vergeten Ze hadden zich zo goed mogelijk voorbereid, maar toch bleek alles anders dan verwacht. Marlies Jehoel en Yvette Vreeker, verpleegkundig specialisten GGZ in opleiding, vertrokken in juni naar Uganda. Doel was het trainen van counselors die in een opvangcentrum voor ex-kindsoldaten werken. Het werden twee maanden vol verrassingen. Vreeker en Jehoel behoren tot de eerste lichting verpleegkundig specialisten GGZ die voor hun studie naar het buitenland kunnen. Omdat er al contacten waren met het opvangcentrum in Uganda besloten de twee om daar aan de slag te gaan. Al vanaf dag één bleek het anders dan verwacht, vertelt Marlies. We hadden begrepen dat de counselors al wat basiskennis van de psychiatrie hadden. Maar toen we daar kwamen, bleken ze helemaal niets te weten. Yvette: De mensen die daar werken, waren vers van de akker getrokken. Het enige wat ze deden was ex-kindsoldaten hun verhaal laten vertellen, zonder vragen te stellen. Eén van de counselors, Sarah, was heel gelovig en gaf als advies dat ze moesten bidden om vergeving en het allemaal moesten vergeten. Dan waren ze gecounseld. Geduld Het geduld van Marlies en Yvette werd behoorlijk op de proef gesteld. Afspraken werden niet nagekomen, deelnemers kwamen standaard veel te laat of helemaal niet. Maar de grootste uitdaging was om binnen drie maanden van niet-opgeleide mannen en vrouwen echte counselors te maken. Ze begonnen daarom bij de basis: vertellen wat psychiatrie eigenlijk is. Ook gespreksvoering was een belangrijk onderdeel van de training. Sommige counselors vonden het lastig om een goede structuur in een gesprek aan te brengen en de juiste vragen te stellen. We leerden ze hoe ze dat het beste kunnen doen. Bijvoorbeeld dat een introductie niet een halfuur moet duren als je maar een uur hebt, legt Marlies uit. In de laatste weken kregen de counselors een theorie- en een praktijkexamen. Dat de boodschap van hun trainers echt was aangekomen, bleek zeker bij het praktijkexamen. Sarah, die eerder als advies gaf om te bidden, zei tijdens haar examen tegen een ex-kindsoldaat dat hij al die verschrikkelijke dingen die hij had meegemaakt nooit zal vergeten, vertelt Yvette. Ze vroeg hem wat hem zou kunnen helpen om hiermee om te gaan. Mijn mond viel bijna open van verbazing. Toen ik later met haar sprak, zei ze dat ze nu inzag dat bidden niet iedereen helpt zoals het haar helpt. Dat ieder mens anders is en daarom ook iets anders nodig heeft. Lobbyen Inmiddels hebben Marlies en Yvette verschillende presentaties over hun ervaringen in Uganda gegeven. Op 3 december presenteerden ze bij GGzE de resultaten van hun project. Ze hopen dat het aanzet tot nieuwe projecten. We gaan ook zeker lobbyen bij de opleiding, zodat er misschien weer nieuwe studenten naar Uganda gaan. 10 GGzE Magazine

11 GGzE op voor het Planetree-label De trein rijdt bijna op volle snelheid Dát GGzE als eerste GGZ-instelling in ons land het Planetree-label wil halen, staat vast. De vraag is alleen wanneer de aanvraag hiervoor de deur uit gaat. Eind deze maand wordt de knoop doorgehakt. De mens voorop, dat is het uitgangspunt van Planetree. Ruim 2,5 jaar werkt GGzE intensief aan betere zorg, een helende omgeving en een gezonde organisatie; de drie pijlers van Planetree. Toen we begonnen leek ons dat voldoende, vertellen de Planetree-coördinatoren Ellen Knippers en Ad van Oostrum. Opgaan voor een offi-cieel label, wat zou dat nou toevoegen? Gaandeweg veranderden ze van mening. We vertellen de buitenwereld steeds vaker wat we hier doen, maar op een bepaald moment moet je dat ook kunnen laten zien, zegt Ad. Bovendien, we zijn wel goed bezig, maar opgaan voor het label stimuleert ons een stapje extra te zetten. Wat ook meespeelt is de toetsbehoefte van managers, vult Ellen aan. Zij vragen regelmatig: wanneer doen we het nu goed? De 156 criteria waar je aan moet werken om het label te behalen, geven richting en houvast. Het Planetree-keurmerk is heel iets anders dan het HKZ-certificaat, benadrukken de coördinatoren. HKZ gaat over processen, Planetree over de inhoud; over cultuur en houding. Klaar? Wanneer opgaan voor het label? Omdat de steun van managers hiervoor cruciaal is, is hun mening bepalend. De Planetree-coördinatoren hebben verschillende bijeenkomsten gehouden en voeren deze maand nog individuele gesprekken. Belangrijkste vraag: zijn we er klaar voor? We bespreken onder meer wat nog ontbreekt en waar managers ondersteuning bij nodig hebben, licht Ellen toe. Eind december wordt duidelijk of de aanvraag begin januari de deur uitgaat, of dat we nog een paar maanden extra nodig hebben. Er klaar voor zijn, wat betekent dat eigenlijk? Uitgaande van schriftelijke protocollen en afspraken voldoet GGzE al aan veel criteria. Een willekeurig voorbeeld van zo n criterium luidt dat cliënten toegang tot de natuur hebben. Een ander criterium stelt dat behoeften van de gemeenschap en percepties van de cliënt meegenomen worden in de planning en uitvoering van cliëntgerichte programma s. Maar er is meer nodig, gaat Ellen verder. In de dagelijkse praktijk moeten we echt naar de intentie van Planetree handelen. Perfect hoeft het allemaal nog niet te zijn, verduidelijkt Ad. Maar tijdens de toetsing moet Planetree wel het gevoel hebben dat GGzE er écht serieus mee bezig is en het al in de vezels van de organisatie zit. Focusgroepen Een belangrijke rol bij die toetsing is weggelegd voor focusgroepen. Er zijn focusgroepen met cliënten, met medewerkers en met naasten. Op verschillende momenten in de tijd oordelen zij over de kwaliteit. Dat oordeel moet positiever weten de coördinatoren. Daarom is het van belang om alle onderdelen van GGzE te blijven ondersteunen. We doen dat door te stimuleren en te inspireren, zodat ze elk op hun eigen wijze Planetree gestalte kunnen geven, aldus Ad. Er is dus nog werk aan de winkel, maar de coördinatoren zijn optimistisch. De trein rijdt, we zijn bijna op volle snelheid en we gaan zeker niet terug. Meer informatie: GGzE Magazine 11

12 Kerstsfeer en cadeautjes op het landgoed Landgoed De Grote Beek komt weer helemaal in de kerststemming met speciale activiteiten bij De Boei Plaza en De tuin van De Woenselse Poort. Van maandag 10 tot en met vrijdag 21 december is de De tuin in kerstsfeer aangekleed. Je kunt er gezellig rondwandelen en er zijn diverse artikelen te koop, zoals kerststalletjes, vogelhuisjes en grote houtproducten. De Boei Plaza houdt van zaterdag 15 tot en met vrijdag 21 december een uitgebreide kerstmarkt. Koop er een kerstboom of kerststukje, zoek leuke cadeautjes uit van de kaarsenmakerij of de zilversmid of één van de andere artikelen die door cliënten gemaakt zijn. Op verschillende momenten is er live muziek. In De suikertante kun je bezoekers genieten van een kop thee of chocomel met iets lekkers. Wie het leuk vindt om zelf kerstbonbons te maken, kan dit op woensdag 19 december doen tijdens een workshop die De Boei organiseert. Meer informatie hierover en aanmelden kan bij Jasmijn van Kooten, telefoon Keurmerk voor ForFACT-team Onlangs behaalde het ForFACT-team van De Woenselse Poort het keurmerk voor FACT-teams. Een mijlpaal voor het team dat drie jaar geleden van start is gegaan. Het keurmerk geeft aan dat het een herkenbare, vergelijkbare en garandeerbare kwaliteit van zorg en behandeling levert. Het ForFACT-team is een multidisciplinair team waarvan de leden samenwerken op het gebied van behandeling, begeleiding, rehabilitatie en hulp bij herstel. Hulpverlening gebeurt in de meeste gevallen bij de cliënt thuis. Het is een hele prettige manier van werken, zegt Nando van Gemert, lid van het team. Iedereen weet van elkaar waar ze mee bezig zijn. Het grote voordeel hiervan is dat we heel snel kunnen schakelen. Op het moment dat een cliënt in een crisis terecht- komt, hoeft de psychiater niet bijgepraat te worden. Om in aanmerking te komen voor het keurmerk, moet het team voldoen aan de werkwijze zoals die is goedgekeurd door de Stichting Centrum Certificering ACT en FACT (CCAF). Enige tijd geleden liepen twee auditors een dag mee met de hulpverleners. Uiteindelijk rolde er een rapportcijfer van 3,9 uit ( het maximale cijfer is een 5). Van Gemert en zijn collega s zijn er erg tevreden mee. Aan de kleine verbeterpunten die ze meekregen wordt al hard gewerkt. Het succes van de ForFACT-aanpak zit m volgens Van Gemert in de benadering van de cliënten. Als ervaringsdeskundig begeleider weet hij hoe het is om cliënt te zijn. Ik wilde geen hulpverlener die me kwam vertellen wat ik moest doen. Ik heb daarom jaren tegen de zorg gevochten. Maar ik denk dat ik op deze manier wel benaderd had willen worden. Door open te zijn tegen cliënten en ze zelf het tempo te laten bepalen, kun je ze vaak over de streep trekken. Nu het keurmerk binnen is, gaat het ForFACT-team niet op zijn lauweren rusten. We moeten kritisch blijven kijken naar onze werkwijze, zegt Van Gemert. Als we ongedwongen te werk blijven gaan, haalt de cliënt het maximale eruit. 12 GGzE Magazine

13 Kom ook in kerststemming op Landgoed De Grote Beek Rechercheurs lopen stage bij OPSY Vier rechercheurs van het politiekorps Brabant-Zuidoost liepen onlangs een week stage bij OPSY. Dit samenwerkingsverband tussen GGzE en Lunet zorg verleent psychiatrische zorg aan mensen met een verstandelijke beperking. Ad Verhorevoort, coördinator Verhoorstudio s, was één van de rechercheurs die stage liep. We deden dit in het kader van een nieuwe interne opleiding voor het verhoren van kwetsbare verdachten; een bijzondere groep. Elke verdachte heeft rechten, zoals niet verplicht zijn te antwoorden. Een advocaat zegt dat ook, maar politie-mensen stellen toch vragen. Voor iemand met een verstandelijke beperking is het moeilijk daarmee om te gaan. En als je dat als politieman weet, hoe ethisch ben je dan bezig? Een ander knelpunt: kwetsbare verdachten bekennen nogal eens zaken om er vanaf te zijn. Maar ook andersom spelen zijn er lastige kwesties, zoals verdachten die door hun psychische stoornis mani-pulatief kunnen zijn. Je leest dat wel in een dossier, maar wat betekent dat in de praktijk, waar moet je rekening mee houden? Over dit soort zaken, en nog veel meer, ging het tijdens de stage. Heel zinvol, het gaf ons een goed beeld van de problematiek en het zorgt voor wederzijds begrip, vertelt Ad. Ook bij OPSY zijn ze er enthousiast over. Daarom gaan we praten over een vervolg van deze samenwerking, vertelt Lianne Toonen, assistent centrummanager van de kliniek van OPSY. Punten die daarbij aan de orde komen, zijn onder meer het uitbreiden van stagemogelijkheden. Maar ook nóg meer informatie-uitwisseling, bijvoorbeeld over hoe wij cliënten het beste kunnen voorbereiden op een verhoor. En welke informatie wij wel en niet aan de politie mogen geven. GGzE Magazine 13

14 Samen vormgeven aan de veranderingen Succesvolle stakeholdersdag druk bezocht Als je weet dat samenwerken in de komende beleidsperiode hoog op de prioriteitenlijst staat, is het goed om ook samen met je mogelijke partners te kijken naar een gezamenlijke visie op de toekomst. Vanuit die gedachte organiseerde GGzE op 12 november haar jaarlijkse stakeholdersdag. Meer dan vijftig vertegenwoordigers van tal van organisaties, instellingen en overheden kwamen naar het conferentiecentrum op Landgoed De Grote Beek om mee te denken en mee te praten. Het was een zeer nuttige dag met veel waardevolle input, zo kijkt bestuurder Marie-Louise Vossen terug. Een ontbijtje met de belangrijkste leveranciers, een lunch met financiers en een borrelsessie met andere stakeholders of in goed Nederlands belanghebbenden. De boodschap die GGzE in elke sessie vooraf duidelijk maakte, zette de toon: We moeten meer met minder. Ondanks die minder prettige, maar uiteraard niet onverwachte boodschap, maakte GGzE in een kort en toegankelijk filmpje direct ook duidelijk dat de ambities, ook met een aanmerkelijk minder gevulde huishoudportemonnee, groot blijven. We kiezen niet voor de slachtofferrol, maar willen als architect mede vormgeven aan de veranderingen, zo maakte bestuursvoor-zitter Joep Verbugt duidelijk. Om vervolgens handig de aanwezige partijen mede eigenaar te maken van de meer met minder -opgave. Die partijen hadden daar overigens alle begrip voor. Tijdens alle sessies kwamen interessante ideeën bovendrijven. Zo werd door de leveranciers het plan geopperd om cliënten op te leiden in bepaalde activiteiten die nu nog door deze bedrijven zelf worden gedaan. Samenwerking Het woord samenwerking liep zoals verwacht als een rode draad door de dag. Bij het onderwijs en bij de zorgverleners in de eerste en derde lijn, de huisartsen en bijvoorbeeld de verpleeg- en verzorgingshuizen, bestaat veel behoefte om die samenwerking te intensiveren. Met name huisartsen gaven aan dringend behoefte te hebben aan een meer toegankelijke en laagdrempelige beschikbaarheid van de kennis van GGzE. Voor gemeenten wordt die samenwerking zo mogelijk nóg belangrijker. De gemeenten krijgen de komende jaren veel nieuwe taken op hun bordje, vaak tegen een té laag budget. Samenwerking en kennisdeling zijn dringend noodzakelijk om grote problemen op dit gebied te voorkomen. Vertrouwen Aan het einde van een lange dag werd duidelijk dat GGzE door haar omgeving wordt gezien als een waardevolle en betrouwbare partner. Dat is een prettige constatering. In de komende tijd zal GGzE meer en meer buiten de eigen muren en mét partners in steden, dorpen, wijken en buurten samenwerken om mensen met psychische problemen en hun omgeving in een vroegtijdig stadium te ondersteunen. De vertrouwensbasis is daarvoor van groot belang, stelt bestuurder Marie-Louise Vossen. Ik hoorde iemand vandaag zeggen dat de bloei in de Gouden Eeuw kwam door vertrouwen. Men heeft even nog geen behoefte aan zwaar doortimmerde convenanten, maar onze partners willen met ons aan de slag op basis van onderling vertrouwen. En dat gaan we doen. Wij zijn aan zet, maar niet alleen. Deze ontdekkingstocht gaan we samen vormgeven. 14 GGzE Magazine

15 Nieuwe High Care Unit: meer regie bij cliënt In de afgelopen jaren is het aantal separaties aanzienlijk afgenomen. Op 23 oktober werd een belangrijke stap gezet met de ingebruikname van de nieuwe High Care Unit op Landgoed De Grote Beek. Woensdag 3 oktober vond de perspresentatie plaats van dit zorgconcept, waarbij GGzE nauw samenwerkt met Brainport partners als Philips Healthcare en TU/e. Chantal Schiks had het er maar druk mee. te verliezen, waardoor ze in een crisissituatie Voor diverse tv-camera s moest ze haar kunnen belanden. Met het in ziekenhuizen verhaal vertellen. Het verhaal van een ervaringsdeskundige die weet wat het is om als basis, wordt hier met behulp van beeld, ontwikkelde concept Ambient Experience gesepareerd te worden en die daarnaast licht en geluid een sfeer gecreëerd waarin actief heeft meegewerkt aan de totstandkoming van de nieuwe High Care Unit. keuze van de cliënt staat centraal, betoogde de cliënt zich comfortabel voelt. De eigen Toen ik vroeger in de separeer kwam was GGzE bestuurder Marie-Louise Vossen tijdens de presentatie. Hier kiest de cliënt zelf er eigenlijk geen contact. Je werd afgesloten, gesepareerd. Letterlijk. Hier krijg je een voor de omgeving, de sfeer die het beste bij stuk eigen regie terug, mag je weer keuzes een bepaalde stemming past. Erik Kuijpers maken. van GGzE: Van belang is dat je in deze fase samen met de psychologisch kwetsbare Comfortabel cliënt probeert om escalatie te voorkomen. Centraal in de nieuwe High Care Unit staat Samen, hulpverlener én cliënt, dat is enorm de supportruimte, een plek voor mensen belangrijk. die een vergrote kans lopen om de controle Hoe het werkt Bij dit nieuwe zorgconcept wordt de cliënt vanaf de start actief betrokken bij de eigen behandeling. Die start is veelal de intake. Hier kiest de cliënt een thema dat hij of zij als geruststellend ervaart. Dat gebeurt via beelden, vaak uit de natuur, bijpassende geluiden en in kleur en intensiteit aangepaste verlichting. Het thema vindt de cliënt vervolgens terug in de supportruimte en zelfs in de gang die daar naartoe leidt. Doel is dat de cliënt de ruimte als veilig en aangenaam ervaart. De vloer in de supportruimte is in twee vlakken verdeeld. De hulpverlener blijft in de publieke ruimte en kan door de cliënt uitgenodigd worden om in zijn of haar privéruimte te komen. Ook heeft de supportruimte een interactieve muur die door een aanraakscherm bediend wordt. Op het grote scherm kunnen stressverlagende natuurbeelden worden getoond, die aansluiten bij het thema dat de cliënt zelf heeft gekozen. Ook kan het scherm, afhankelijk van de situatie van de cliënt, gebruikt worden voor bijvoorbeeld skypegesprekken, contact met de hulpverlener, maar ook voor het maken van puzzels of het luisteren naar muziek. Meten van resultaten Technologie en geestelijke gezondheidszorg hebben elkaar in dit project gevonden. Maar research stopt nooit bij de oplevering van een project. Nu komt de belangrijke fase van het meten van resultaten, zegt Muray Gillies van Philips Healthcare. Doel is dat het aantal separaties verder afneemt en dat de opnameduur verkort wordt. Of dat ook daadwerkelijk gebeurt moeten we zien. Chantal Schiks durft er wel een voorschot op te nemen. Dit gaat werken, ja. Dat weet ik wel zeker. GGzE Magazine 15

16 Proef met sensomotorische materialen bij De wederik Het lichaam wordt kalm, de boosheid neemt af Hij is loodzwaar, het sensomotorische vest dat cliënten van De wederik aan kunnen doen als ze daar behoefte aan hebben. Je wordt er een beetje loom van, rustig, het geeft het gevoel dat het best allemaal even wat minder mag. Het vest is een van de sensomotorische materialen die als proef bij De wederik worden gebruikt. De cliënten zijn enthousiast. De wederik is een afdeling waar jongeren van 14 tot 18 jaar kunnen worden opgenomen voor diagnostiek of bij een crisis. Onlangs verhuisde de afdeling naar een nieuwe plek op Landgoed De Grote Beek. Er is hier geen separeerruimte, alleen een afzonderingsruimte, vertelt locatiecoördinator Falco Lingmont. Het zette ons aan het denken hoe we op een andere manier kunnen omgaan met overprikkeling bij cliënten. In hun zoektocht naar oplossingen stuitten de medewerkers van De wederik op sensomotorische materialen. Binnen de verstandelijk gehandicaptenzorg worden ze al veel gebruikt. In samenspraak met de projectleider van Het roer om - het project dat separaties bij GGzE zoveel mogelijk helpt terugdringen - werd besloten om drie items uit te proberen: het vest, de stoel en de deken. Ze zijn alle drie gevuld met zware plastic ballen en hebben hetzelfde doel: iemand rustig en ontspannen maken. De ballen geven druk op bepaalde drukpunten in het lichaam, legt Lingmont uit. Dit stimuleert de gewaarwording van aanraking en van spieren en gewrichten, wat heel rustgevend kan werken. Kalmte In de stoel zak je weg en word je als het ware ingepakt met verzwarende onderdelen. De deken geeft extra rust en is ook geschikt voor wie moeite heeft met slapen. Het vest biedt de meeste bewegingsruimte, maar heeft hetzelfde effect: een gevoel van kalmte en traagheid. Het geeft bijna het gevoel alsof je heel prettig wordt vastgehouden, zegt Falco Lingmont. Welke middelen op welk moment worden gebruikt, is helemaal afhankelijk van wat de cliënt wil. We vinden het belangrijk dat de jongeren zelf met oplossingen komen. We bieden deze materialen dus wel aan, maar zij bepalen of ze ze willen gebruiken. Cliënte Chenoa heeft een voorkeur voor het vest, ook al krijgt ze wel eens de vraag of ze een kogelvrij vest aan heeft. Het lijkt er qua uiterlijk wel een beetje op. Maar dat maakt me niets uit, zolang het maar werkt, vindt ze. Chenoa gebruikt het vest regelmatig op momenten dat ze niet lekker in haar vel zit, maar ook als het onrustig is op de afdeling en ze moeite heeft om haar emoties onder controle te houden. Eerder reageerde ze op zulke ogenblikken haar agressie af op haar kamer of zichzelf. Als ik het vest aan heb, dan merk ik dat mijn lichaam kalm wordt, ook al ben ik van binnen nog wel boos, legt ze uit. Afreageren is dan niet meer nodig. Het werkt eigenlijk altijd. Eén keer heeft ze s nachts onder de deken geslapen. Af en toe slaap ik onrustig, maar met de deken heb ik de hele nacht doorgeslapen. Ik hoor ook van andere cliënten dat het helpt. Op de groep van Chenoa gebruiken alle cliënten, op één na, de materialen regelmatig. Onderzoek De sensomotorische materialen zijn nu enkele maanden op proef bij De wederik. Via de afdeling Onderzoek en ontwikkeling wordt onderzocht hoe cliënten de materialen ervaren en of ze er baat bij hebben. Er is nog te weinig wetenschappelijk onderzoek naar de materialen gedaan om op basis van die informatie te beslissen om ze te kopen. Wat we nu doen is een laagdrempelige meting om te bekijken wat het met de cliënten doet, aldus Falco Lingmont. Hij denkt dat ook andere afdelingen de materialen goed zouden kunnen gebruiken. Volgens mij heeft het iedere afdeling wel iets te bieden. Kinderen, maar ook volwassenen, met ADHD schijnen bijvoorbeeld met de deken veel beter in slaap te vallen, waardoor er minder slaapmedicatie nodig is. De deken is al een keer uitgeleend aan de Catamaran, waar ook positief is gereageerd. Het onderzoek loopt tot eind Daarna wordt bekeken of GGzE de materialen aanschaft of dat het project op een andere manier een vervolg krijgt. * Chenoa is een gefingeerde naam 16 GGzE Magazine

17 GGzE Magazine 17

18 Workshops door professionals én ervaringsdeskundigen Cliënten kleuren Op het gebied van behandeling waren er workshops over onder meer EMDR en cognitieve gedragstherapie. Op zich zijn dat geen nieuwe behandelvormen. Wél nieuw zijn de specifieke toepassingen voor mensen met autisme. derde autismecongres Ongeveer 250 deelnemers telde het congres Ervaringen met Autisme, dat eind september plaatsvond. De helft van de bezoekers bestond uit cliënten en hun naasten. Zij deden volop mee aan het interactieve programma. Niet eerder bezochten zoveel cliënten een congres over autisme van GGzE. Net als de vorige twee edities, in 2007 en 2010, werd het dagvullende programma in het Evoluon gehouden. Een mooi moment om de vele nieuwe ontwikkelingen goed voor het voetlicht te brengen. Want het gaat snel met nieuwe behandelvormen, wetenschappelijk onderzoek en de inzet van ervaringsdeskundigen, vertelt Jeanine van der Meijden, bij GGzE centrum autisme volwassenen werkzaam als programmamanager/ klinisch psycholoog. Het grootste deel van de dag stond in het teken van lezingen en workshops. Tal van actuele onderwerpen werden belicht, zoals vrouwen met autisme, mindfulness, ouderen en autisme, systeemondersteuning, duurzame arbeidsparticipatie en levensloopbegeleiding. Vrouwen zijn lang onderbelicht gebleven, omdat autisme bij hen vaak niet herkend werd, licht Jeanine toe. De afgelopen jaren is er meer ervaring mee opgedaan. Ouderen Ook de doelgroep ouderen kwam dit congres goed aan bod. Het was de eerste keer dat GGzE centrum ouderenpsychiatrie meedeed. Dat sluit goed aan bij alle ontwikkelingen. De aandacht voor autisme is ooit gestart bij GGzE centrum kinder- en jeugdpsychiatrie, later kwamen de volwassenen erbij en sinds kort ook de ouderen. Levensloopbegeleiding wordt hiermee steeds belangrijker, benadrukt Jeanine. We zijn nu bezig om goede verbindingen te leggen tussen de verschillende levensfasen. Interactief Ervaringsdeskundigen waren nauw betrokken bij de voorbereiding en uitvoering van het programma. De Denktank Autisme bracht een levendige discussie op gang over de inzet van ervaringsdeskundigen. Verder werden in diverse workshops persoonlijke ervaringen met het publiek gedeeld. Cliënten deden volop mee aan het interactieve programma. Die participatie vond ik wel bijzonder aan dit congres, zegt Jeanine. De stem en talenten van mensen met autisme kwamen echt aan bod. Ook in de hal van het Evoluon, waar bezoekers de foto s van Ralph van Erven en houten beelden van Toine van Hout konden bewonderen. Positief Het congres leverde veel leuke reacties op, vertelt Rianne van Halen, medewerker cliëntcoördinatiepunt bij GGzE. Als congresorganisator en gastvrouw op de dag zelf had ze veel contact met de deelnemers. Zij waren vooral positief. Wel stoorden sommige cliënten zich aan te ingewikkeld taalgebruik en vakjargon. Daar moeten we alert op blijven. Rekening houden met de doelgroep gebeurde onder andere door ruime pauzes in te lassen. Dat gaf cliënten voldoende gelegenheid alle informatie te verwerken. Verder was de organisatie alert op bezoekers die door de drukke omgeving overprikkeld zouden kunnen raken. Complimenten zijn er voor het Evoluon, voor de ondersteuning, gastvrijheid en oprechte interesse in het onderwerp autisme. Als je het over Planetree hebt, dan geven zij het goede voorbeeld, vindt Jeanne. We zijn trots op deze samenwerking, want op hun beurt zien zij ons graag komen, vult Rianne aan. 18 GGzE Magazine

19 Online cursus psycho-educatie Thuis en in je eigen tempo Cliënten van GGzE die kampen met de gevolgen van traumatische ervaringen kunnen sinds kort thuis de online cursus psychoeducatie volgen. Enkele tientallen cliënten hebben in hun eigen, vertrouwde omgeving ervaring opgedaan met dit e-health programma. De online cursus maakt het eenvoudiger om cliënten inzicht te geven in hun klachten en de behandeling ervan. Wat is er met mij aan de hand? Is er een verband tussen traumatische ervaringen en mijn klachten? Wat is een trauma eigenlijk? Op deze en meer vragen krijgen cliënten antwoord in de online cursus Psycho-educatie over gevolgen van traumatische ervaringen, die nu als pilot draait bij GGzE centrum psychotrauma. De cursus zelf is niet nieuw; deze wordt al enkele jaren klassikaal aangeboden. Maar nu is er een online variant voor cliënten die het liever thuis en in hun eigen tempo doen. En zo kunnen ook nog meer cliënten de cursus volgen dan klassikaal mogelijk is. Eerste stap Voorlichting over de gevolgen van traumatische ervaringen is belangrijk, zegt psychiater Tom Horemans, die de cursus met enkele collega s ontwikkelde. Voorlichting is de eerste stap in een behandeling. Het zorgt ervoor dat cliënten zichzelf en de behandeling beter begrijpen. De behandeling wordt beter voorspelbaar voor de cliënt. In de cursus leren cliënten niet alleen over symptomen, stoornissen en behandeling, maar maken ze ook kennis met het professioneel taalgebruik. We willen dat cliënten begrijpen wat hulpverleners over hen schrijven in het dossier of in brieven naar huisarts of UWV. We zeggen hier: kennis is macht, kennis delen geeft kracht. Kun je zorg doelmatiger inzetten zonder op de kwaliteit in te leveren? Jazeker, weten ze bij de begeleide woonvorm (BW) in Bladel. Daar wordt sinds 1 juli de nachtzorg in samenwerking met Lunet zorg uitgevoerd. Geld dat hierdoor vrijkomt, gebruiken ze in Bladel voor meer wijkgerichte zorg overdag. In de regio Eindhoven wordt op verschillende plekken gewerkt aan zogenaamde zorgcirkels. In zo n cirkel verzorgt één zorgteam alle nachtzorg binnen een dorp of wijk. BW Bladel - zes huizen met in totaal 23 cliënten - heeft zich als eerste onderdeel van GGzE aangesloten bij zo n zorgcirkel. Na een workshop met andere Bladelse zorginstellingen over dit onderwerp zijn we er goed over gaan denken, vertelt Renée van Kraaij, locatiecoördinator bij GGzE centrum woonbegeleiding. BW Bladel bleek namelijk s nachts nauwelijks zorgvragen te hebben. Toch had een niveau Aangepast De online cursus is niet de papieren cursus die op internet is gezet. Het cursusmateriaal is aangepast aan online gebruik, door kortere alinea s te gebruiken en meer beeldmateriaal. Stap voor stap lopen cliënten door het programma heen. Als zij een hoofdstuk hebben voltooid, krijgt Tom Horemans een melding, zodat hij op de hoogte blijft van de voortgang. Het enige nadeel aan de online cursus is dat cliënten de discipline moeten hebben om ermee aan de slag te gaan, zegt hij. Daarom zijn we nu aan het bekijken of we met reminders cliënten kunnen stimuleren. Ook willen we het nóg aantrekkelijker maken om de cursus te volgen, bijvoorbeeld door kleine beloningen zoals spelletjes toe te voegen. Evaluatie Iedere cliënt van wie de behandelaar denkt dat hij baat heeft bij de cursus kan meedoen. De cursus is wat Tom Horemans betreft een eerste stap in een groter aanbod aan online programma s. We zijn nu bezig met een evaluatie. Daaruit zal blijken of we eerst een revisie van deze cursus gaan doen of onze energie steken in het ontwikkelen van meer online cursussen. GGzE Magazine 19

20 GGzE-delegatie bezoekt conferentie in de VS Twijfel over Planetree slaat om in enthousiasme Eerlijk is eerlijk, ze hadden hun twijfels bij Planetree. De best mogelijke mensgerichte zorg, dat is toch een open deur? Toch gingen psychiater Joris Hendrickx en SPV er Leon van den Eeden mee naar de Planetree-conferentie in de Verenigde Staten. De studiereis maakte veel indruk. Nu zie ik wél de meerwaarde.. Misschien is het beter dat jullie iemand anders vragen. Zo reageerde Joris Hendrickx, werkzaam bij GGzE centrum psychotische stoornissen, op de uitnodiging voor de Annual Planetree Conference. Ik was sceptisch over Planetree. Natuurlijk, de principes zijn duidelijk en prima, maar eigenlijk zijn het zaken die je gewoon behoort te doen. Een open deur. Ik zag Planetree als een intensief en duur concept zonder meerwaarde. Ook Leon van den Eeden, actief binnen GGzE centrum volwassenenpsychiatrie, aarzelde. Voor mijn gevoel waren sommige collega s veel meer Planetree-minded. En ik had het idee dat Planetree een nieuw jasje was voor iets waar ik tijdens mijn opleiding in 1989 al mee heb leren werken: de holistische mensvisie. Ook ik vroeg me af: ben ik wel de juiste persoon voor die conferentie? Onderdompelen Je moet het een kans geven, kregen ze te horen. En dat deden ze. Op 30 september kwamen Joris en Leon aan in Palm Desert. Op zoek naar inzicht en voorbeelden. Samen met bestuursvoorzitter Joep Verbugt, Ankie Lubbers (Directeur Divisie Volwassenen- en ouderenpsychiatrie) en de Planetree-coördinatoren Ellen Knippers en Ad van Oostrum werden ze vier dagen ondergedompeld in Planetree. Samen met meer dan duizend congresgangers uit de hele wereld. Het was een intensief programma, van s morgens vroeg tot s avonds laat. Echt geen snoepreisje, benadrukt Leon. Ik dacht vooraf nog dat ik best een dagdeel kon spijbelen om buiten het programma om rond te kijken, maar dat heb ik niet gedaan. Het was gewoon heel interessant. Zoveel inspirerende ontmoetingen, zoveel enthou- 20 GGzE Magazine