Kleasterrûntsje op zaterdag 13 augustus 2016 vanuit Aldeboarn. Een wandelroute van ongeveer 15 km.

Transcriptie

1 Kleasterrûntsje op zaterdag 13 augustus 2016 vanuit Aldeboarn Een wandelroute van ongeveer 15 km. Programma: uur Ontvangst met koffie in het Andringahûs uur Korte viering in de Doelhofkerk rond de Benedictijnse spiritualiteit verzorgd door Ds. Reinier Nummerdor uit Grou uur Start van het Kleasterrûntsje uur In de kapel van Haskerdyken staat de soep klaar en kan het lunchpakket worden genuttigd bij muziek o.l.v. van Gerben van der Veen uur Inschepen om per praam naar Akkrum te gaan en vervolgens naar het kloosterpad bij Nes te wandelen uur Vervolg wandeling langs de Boorne terug naar Aldeboarn uur In de Doelhofkerk musiceert Compagnons Consort uit Gorredijk o.l.v. Henk Louwers. Zij spelen werken van de Boarnster componist Paulus Folkertsma ( ) uur Afsluiting 1

2 De Doelhofkerk te Aldeboarn De kerk werd in 1753 gebouwd op de fundamenten van het middenschip van de eerdere kerk, die was gewijd aan Pancratius. Kerk en toren waren opgetrokken uit tufsteen. Dit wijst op een bouw tussen 1000 en Bij een acte uit 1243 wordt de kerk overgedragen aan de Duitse Orde te Nes. Zij hebben voortaan inspraak bij de benoeming van geestelijken. De huidige toren is van 1736 en het schip van In het gedenkraam in het koor is een afbeelding van de oude kerk te zien. Het raam is vervaardigd door Jan Murk de Vries ( ). 2

3 Het Haskerconvent bij Haskerdyken Waarschijnlijk stond er al rond 1200 een kleine kapel. Dodo, een kanunnik uit Mariëngaarde bij Hallum, vestigde zich hier als kluizenaar. Hij nam de zielzorg voor de bewoners in de omgeving op zich. Hij stierf in 1231, nadat hij werd bedolven onder zijn ingestort hutje. Na zijn dood werd vanuit het klooster Ludingakerke bij Midlum het Haskerconvent gesticht op de plek waar nu de kapelle staat. De bewoners van het klooster noemden zich reguliere kanunniken en leefden overeenkomstig de regel van Augustinus. Dit betekende dat zij, zonder persoonlijk bezit, in gemeenschap leefden. Zij werkten vaak in parochies met speciale aandacht voor het onderwijs. 3

4 Bronzen wierookvat gevonden bij opgravingen op het kloosterrein te Nes. (Fries Museum). Foto: Lykele van der Ven, Aldeboarn 4

5 Klooster Nes bij Akkrum De commanderij, want zo noemde de ridderorden hun klooster, of het hospitaal van de heilige Maria in Nes, was waarschijnlijk de oudste vestiging van de Duitse Orde in Fryslân.In 1228 stichtten zij bij de dan reeds bestaande kerk hun commanderij. In 1243 werd ook de dekenaatskerk van Aldeboarn, de St.Pancraskerk, overgedragen aan de Duitse Orde. Daarmee werd Aldeboarn de hoofdplaats van het dekenaat Bornego waaronder 43 kerken en kapellen vielen. J.A.Mol schrijft in zijn boek De Friese huizen van de Duitse Orde dat op het kloosterterrein in de 16 e eeuw een hospitael huys is gevestigd dat zo groot was dat het, naast ziekenboeg voor de broeders, waarschijnlijk ook dienst heeft gedaan als opvanghuis voor armen en passanten. Als in 1580 het Katholicisme in Friesland wordt verboden raakt het klooster in verval. De Duitse Orde Van oorsprong was de Duitse Orde geen kloosterorde. De orde ontstond als hospitaalbroederschap in Palestina tijdens de derde kruistocht (rond 1220). Deze werd omgevormd tot een ridderorde met meer aandacht voor militaire zaken. In Fryslân keerden ze terug op hun schreden en lag de nadruk op de zielzorg en het zieleheil. Jacob Stellingwerf tekende in 1723 de kloosterruïne (Fries Museum) foto: Pier van der Heide Akkrum. 5

6 Kloosterpad Inmiddels is er een kloosterpad rondom het terrein van het voormalig klooster aangelegd. Dit pad komt uit op de begraafplaats van Nes met de klokkenstoel uit Aan het begin van de begraafplaats ligt onder een glasplaat de gerestaureerde steen van de laatste commandeur Reyner van der Elburg. Tekstborden geven informatie omtrent klooster en commandeur. Een folder van de Monumentenstichting Boarnsterhim geeft aanvullende informatie, o.a. over de klokkenstoel. De Boarn is vanouds een rivier die vanuit het oosten door Fryslân stroomt. Het oostelijke deel wordt ook wel Oud- of Koningsdiep genoemd. Het westelijke deel, dat uitliep op de Middelzee, vormde in de middeleeuwen de scheiding tussen Oostergo en Westergo. In het landschap is de loop nog te herkennen. Bij Akkrum wordt het Kromme Knilles genoemd en voorbij Irnsum de Mûzel. 6

7 Deze route is ook individueel op een ander tijdstip te volgen. De afstand is dan ongeveer 21 km en zonder de faciliteiten in de Kapelle te Haskerdijken en de boottocht. Volg dan vanuit Aldeboarn de fietsknooppunten 52, 54, 3, 42, 43, 44, 47 en 50. In de stilte kan een mens tot zichzelf komen, zich bevrijden van het rumoer van gedachten en doorstoten naar de plaats waar God zelf woont, naar de plaats waar problemen en zorgen geen toegang hebben. (Anselm Grün) 7

8 Liet 681 (Lieteboek) Veni sancte Spiritus Kom by ús, o hill ge Geast oersetting Gerrit Groeneveld; muzyk Jacques Berthier Tui amoris ignem cd Taizé yn it Frysk (nr. 14) koar en solo Jannie Brandsma 8