Dinerbijeenkomst Belgisch-Nederlandse Vereniging (BENEV) Maasland op 22 november 2017

Transcriptie

1 1 Dinerbijeenkomst Belgisch-Nederlandse Vereniging (BENEV) Maasland op 22 november 2017 Dames en heren, 200 jaar geleden zou uw vereniging niet hebben kunnen bestaan 200 jaar geleden zou ik gouverneur zijn geweest van een veel groter Limburg 200 jaar geleden zou het zuiden gaan maken en het noorden gaan handelen Een dan heb ik het natuurlijk over het Koninkrijk der Nederlanden dat toen net bestond, maar niet zo heel lang in die vorm zou blijven bestaan. Want al in 1830 besluit het zuiden niet langer bij het noorden te willen horen Met als gevolg dat ik hier nu uw diner sta op te luisteren met een lezing met het enigszins cryptische motto: Limburg maakt Nederland én België groter Met als ondertitel: de kracht van grensoverschrijdende samenwerking Uiteraard wil ik hier en nu u uit de doeken doen hoe ik tot deze titel tot deze stelling ben gekomen. En aangezien ik historicus van opleiding ben, neem ik u daarvoor weer even mee terug naar 200 jaar geleden; of beter 202 jaar geleden, naar Naar Napoleon is verslagen en de winnaars besluiten in Wenen dat het voor de machtsverdeling beter is als de Noordelijke en Zuidelijke Nederlanden samen één koninkrijk vormen. Het Koninkrijk der Nederlanden, onder Koning Willem I. En daarmee ziet ook de provincie Limburg het levenslicht. Bestaande grosso modo uit het voormalig Franse departement Nedermaas, plus delen van het voormalig Roerdepartement, om de Maas niet aan de Pruisen te laten grenzen In feite een brandnieuwe provincie, want voordat het in 1895 Frans werd, kon je dit territorium het best omschrijven als een staatkundige lappendeken. Maar in 1815, dames en heren, werd dit nieuwe Limburg dus één van de zuidelijke provincies in dat nieuwe koninkrijk. Een nieuw koninkrijk met een nieuwe koning, een nieuwe koning begiftigd met een ware koopmansgeest.

2 2 Een koopmansgeest waarmee hij het Zuiden waar de industriële revolutie al was begonnen graag zag focussen op het maken van producten. Het van oudsher handelende noorden moest die producten dan over de hele wereld aan de man zien te krijgen Noord en Zuid-Nederland moesten daarvoor zo snel mogelijke met elkaar verbonden worden met wegen en kanalen.. Maar ook de nieuwe grondwet voorzag in het versterken van de band tussen Noord en Zuid. Want daarin was al meteen bepaald dat de volksvertegenwoordiging afwisselend om het jaar zou vergaderen in eene stad der noordelijke, en in eene der zuudelijke provincien. In praktijk werd dit Den Haag en Brussel. Een beetje zoals nu het hele Europese circus van Brussel naar Strassbourg verhuist en weer terug. Maar, helaas voor de koning-koopman, voelde het zuiden zich niet thuis in het nieuwe koninkrijk. Voor hen voelde het als een juk; een te protestants, te conservatief, en te directief juk Dus breekt hier in Brussel op 25 augustus 1830 de opstand uit. Het Zuiden wil zijn eigen land: België En daarmee begint ook de bijzondere geschiedenis van mijn provincie Limburg. Want ook héél Limburg sluit zich aan bij het nieuwe België... Met uitzondering van Maastricht. Want daar ligt een leger onder leiding van een Hollandse generaal. Ofwel: de stad wil wel, maar kán niet. maar beleeft ondertussen wel een ware braindrain. Want alles wat jong, avontuurlijk of ambitieus is, vertrekt naar België. Waar ze zich zeker als ze zich ze aansluiten bij het Belgisch Limburgs bestuur met gloed verdedigen tegen de splitsing van de provincie Limburg, toen daar sprake van werd. Want Limburgers hadden immers en nu citeer ik uit een tekst van toenmalige provinciale volksvertegenwoordigers: eene zelfde oorspronk, denzelfden godsdienst, dezelfde zeden, dezelfde belangens.

3 3 Ze spraken dus toen al over een grote verbondenheid, terwijl de Limburgers toen als volk in feite pas 15 jaar oud worden Al is hier wel enig voorbehoud op zijn plaats. Want levend in deze contreien, waren we óók voor 1815 al historisch, kerkelijk en cultureel met elkaar verbonden. Historisch gezien maakten we natuurlijk al samen deel uit van het oude hart van Europa, ofwel de thuisbasis van Karel de Grote. Kerkelijk gezien waren onze gewesten al eeuwen verbonden in het oude Bisdom Tongeren dat teruggaat tot de 4 e eeuw. En cultureel gezien blijven we natuurlijk eeuwig verbonden in Hendrik van Veldeke, die in onze streken allereerste literaire woorden in het Nederlands taalgebied op papier zette. Maar hoe oud, jong of gevarieerd onze verbondenheid als Limburgers ook was, het mocht niet baten. De tsaar van Rusland, de keizer van Oostenrijk en de koningen van Engeland en Pruisen beslisten anders Zij zagen het zo op Frankrijk georiënteerde België niet graag rechtstreeks aan Pruisen grenzen. Limburg moest dus in tweeën. Dan kon de Nederlandse helft als bufferzone dienen En zo werd mijn Limburg tegen haar wil na negen jaar weer onderdeel van Nederland. Een Nederland dat overigens op dat moment - helemaal niet zo rouwig was om het verlies van België. De protestante Nederlander juicht het zelfs toe en kon zich zo met een gevoel van bevrijding terugtrekken op eigen grond, zo werd het zelfs omschreven. Ofwel: de Nederlandse natie was voor velen een protestante natie en voor katholieken was weinig plaats En in dat Nederland, moest de Nederlandse Limburger nu alleen verder De Nederlandse Limburger die graag Belg had willen blijven, maar in de ogen van die Belg nu óók Hollander werd Terwijl de werkelijkheid zo nodig nog gecompliceerder lag

4 Want na die splitsing in 1839 werden wij Nederlands Limburg een hertogdom met dubbele nationaliteit. 4 Een hertogdom Limburg dat niet alleen tot het Koninkrijk der Nederlanden behoorde, maar nu ook deel moest uitmaken van de Duitse Bond Dit in ruil voor het westelijk deel van Luxemburg dat nu Belgisch werd, maar voorheen deel uitmaakte van de Duitse Bond Wat ons in Nederlands Limburg opscheepte met een dubbele nationaliteit. Twee nationaliteiten die we helemaal niet wensten. We waren immers zo veel liever Belg gebleven. En daar kwamen nog wel meer redenen bij om niet blij te zijn met de splitsing: Zoals de benoeming van vrijwel uitsluitend protestanten op hoge posten in ons Limburg En de belastingen, die zoveel hoger waren dan in de Belgische periode. Vooral de hoge accijnzen waren ons een doorn in het oog, Bovendien ging het ons economisch niet goed: de landbouw verloor veel afzetgebied, de nijverheid had te lijden van het verlies van de Belgische markt en de bevolking zag haar draagkracht minder en minder worden Allemaal koren op de molen van separatisten, die zich vrijwel meteen begonnen te roeren. Separatisten die eerst en vooral aanstuurden op hereniging met België, maar toen dat kansloos bleek opteerden voor zelfstandigheid. De aanleiding hiervoor vonden ze in 1844, toen er een belastingherziening dreigde die met name voor Limburgse grootgrondbezitters heel ongunstig zou uitpakken. Dus ging er een petitie richting Den Haag, waarin werd gepleit voor een zelfstandige status zoals Luxemburg. Omdat wij niet wensten de dragen in de Nederlandse schuld, welke ons niet aangaat en in welke met ons ten onrechte wil laten delen., zo werd het verwoord. Tot ongenoegen van de die-hards onder de separatisten ging de belastingherziening uiteindelijk niet door en liep het oproer begin 1844 met een sisser af.

5 Ondertussen hadden we dames en heren - ook nog van doen met de wetgeving van de Duitse Bond, 5 wetgeving die we zelfs voorrang moesten geven op die van Nederland Maar met dat voorschrift gingen we nogal laconiek om. Als onze gemeenten opdracht krijgen te zorgen voor een fatsoenlijke afkondiging van die bondsbesluiten, dan maken zeker 75 van de ruim honderd gemeenten daar niet echt haast mee En als we een bondsbesluit onuitvoerbaar vonden, tsja dan voerden we het gewoon niet uit.. Maar als er in 1848 een revolutionaire en meer liberale wind door Europa gaat waaien, en de Duitse Bond hierin méér wil meebewegen dan Den Haag, lonken we toch even naar de Duitse vlag. Een Duitse vlag die zo her en der zelfs al op onze overheidsgebouwen begint te wapperen. Alles beter dan het rood, wit, blauw van het Koninkrijk der Nederlanden Enfin, ook deze beweging zet uiteindelijk niet door. En als de Duitse Bond uiteindelijk uiteenspat, worden we nu 150 jaar geleden op 11 mei 1867 om precies te zijn zowaar een normale Nederlandse provincie; worden we onvoorwaardelijk verbonden met de rest van het land. Waarmee niet gezegd is dat daarmee meteen onze liefde voor het moederland opleefde. We hadden nog steeds maar weinig op met de Hollandse munt, taal of gebruiken Ook ons moederland reageerde nogal lauwtjes. Een vraemd aanhangsel Een ellendig strookje land Een uitwas van ons land, dat onze beste sappen verteert.. Zo luidde een paar typeringen die over ons de ronde deden. En in 1887 als we inmiddels 20 jaar de 11 e provincie van Nederland zijn schrijft het Literaire Tijdschrift De Gids zelfs over ons, ik citeer: In een gezin van elf kinderen loopt er allicht één onder, dat wat uit den aard slaat Zonder dat het hem aan verstandelijke vermogens hapert, weet de knaap de ontwikkeling der anderen niet geheel bij te houden. Hij wil, en doet en denkt in den regel anders dan de andere kinderen.

6 6 Al is hij niet slechter dan de tien overigen, zeker is het, dat die tien hem meestal laten loopen, zoo ze hem niet uitlachen of erger. Zulk een eigenaardig kind is in de Nederlandse familie de provincie Limburg. Einde citaat. Ook over onze bestuurskwaliteiten gaven ze in ons onze regeringsstad Den Haag bepaald niet hoog op. We werden daar een enigszins eigenaardige provincie genoemd, waar sommige burgemeesters er min of meer een gewoonte van maken lands wetten te negeren of te overtreden. Vandaar dat inboorlingen weinig kans maakten op hoge functies. Het moest ook tot 1893 duren voordat een Limburger Gustave Ruys de Beerenbrouck - bij ons gouverneur kon worden. Ik zeg gouverneur, omdat die benaming in mijn Limburg altijd in zwang is gebleven. Ook toen die functie in 1850 officieel werd omgedoopt tot Commissaris van de Koning. Misschien wel omdat we toen nog geen normale provincie van Nederland waren; en de Limburgers die naamsverandering daarom maar aan zich voorbij lieten gaan. Iets waar overigens ook de Koning en de minister van Binnenlandse Zaken zich bij hebben neergelegd, want óók zij spreken mij aan met gouverneur. Maar terug naar de tijd van die eerste in Limburg geboren gouverneur. Want in die tijd vindt een grote ommekeer plaats. Het vraemde aanhangsel dat wij waren in de ogen van de Hollanders, wordt door diezelfde Hollanders opeens ontdekt als wingewest. En dat had niet zo heel veel te maken met de ambitie van deze gouverneur om Limburg om te vormen van een arme naar een moderne agrarische samenleving. Nee, dat had alles te maken met het zwarte goud de kolen in onze bodem. Waarmee dat Ellendig strookje land opeens een hele andere positie kreeg binnen het land; het werd letterlijk en figuurlijk de kachel van Nederland.

7 7 Gouverneur Ruys de Beerenbrouck was bepaald niet gecharmeerd van deze ontwikkeling naar een moderne mijnindustie. Maar afremmen, laat staan een halt toeroepen, kon hij niet Daarvoor waren de economische en nationaal-politieke krachten eenvoudigweg veel te sterk. Waren er bij zijn aantreden in 1893 nog maar 2 kolenmijnen, bij zijn vertrek 25 jaar later waren dat er zeven, zeven grote mijnen; steeg het aantal mijnwerkers van 400 naar !; en verdertigvoudigde de massa gedelfde steenkool van 100 duizend naar maar liefst 3 miljoen ton! En ook de bevolking groeide explosief. Begon deze gouverneur nog met 270 duizend inwoners; bij zijn afscheid in 1918 waren dat er bijna 60 procent meer en wel 430 duizend! Dames en heren, deze gouverneur Gustave Ruys de Beerenbrouck nam afscheid in mei Op een moment dat België nog in die afschuwelijke Eerste Wereldoorlog verwikkeld zat. De eerste wereldoorlog die wij in Nederlands Limburg aan ons voorbij zagen gaan Al ging de ellende ons natuurlijk wel aan het hart; en zeker in die eerste oorlogsmaanden van 1914 zagen we onze geliefde buren met zo n 100 duizend veiligheid zoeken bij ons. Bijna elke Nederlandse Limburger nam toen haast wel een Belg in huis. Maar aan de andere kant maakte het ons misschien wel voor de allereerste keer een beetje blij dat we nu bij het neutrale Nederland hoorden. Een land waarin we nu ook voor het eerst serieuzer werden genomen. Natuurlijk door dat zwarte goud in onze bodem, maar zowaar wordt in 1918 ook voor het eerst een Limburger minister-president in Nederland: Charles Ruijs van Beerenbrouck. Ja, de zoon van die andere Ruijs, onze eerste Limburgse gouverneur. Eindelijk hoorden we er dan toch een beetje bij. Zeker als de toenmalige vorstin Wilhelmina na haar eerste contacten met de nieuwe minister-president opmerkt, ik citeer: Al was hij dan Limburger en katholiek, hij maakte een gunstige indruk. Dus ja, als België na de Eerste Wereldoorlog in 1918 Limburg terug wil als smartegeld voor de geleden schade, zeggen wij nee.

8 8 Voor het eerst kiezen wij echt voor het rood, wit, blauw. Mét Oranje Wimpel! En wéér trekken we met een petitie naar Den Haag. Ditmaal niet zoals in 1844 met het verzoek om afscheiding, maar nu in 1919 met de bede ons toch vooral te behouden. Waarna koningin Wilhelmina onder de indruk van zoveel Oranjeliefde uit volle borst Waar in t bronsgroen eikenhout ons volkslied, dat we overigens delen met Belgisch Limburg - begint te zingen. In de troonrede van 1919 met deze troonredes opent in Nederland op de derde dinsdag in september het parlementaire jaar in die troonrede van dat jaar spreekt de koningin zelfs enige lovende woorden over ons uit. Ik citeer ze: In innige gemeenschap met mijn gansche volk gaan Mijne gedachten uit naar Limburg [ ] in wie[ns] trouw en aanhankelijkheid de hechtheid en de kracht onzer nationale eenheid ondubbelzinnig tot uitdrukking kwamen. Einde citaat Ondertussen, dames en heren gingen we gewoon door met het smeden van een samenleving op de leest van de mijnen. Een samenleving gekneed en gevormd door de drie belangrijkste partijen uit die tijd: de mijnondernemers, de overheid en de kerk. Eigenlijk voltrok zich in Nederlands Limburg, dames en heren in nog geen mensenleven tijd een economische en maatschappelijk wonder. Waarin we voorop liepen met de meest slimme en veilige delftechnieken; én de vele nieuwkomers vrijwel moeiteloos integreerden in een solidaire samenleving Dát klinkt bijna als een Utopia, ware het niet dat deze samenleving enkel was gebouwd op het fundament van enkel die mijnen. Mijnen die compleet overbodig werden toen de kachel goedkoper kon gaan branden op olie en gas Dus kregen wij nu ruim 50 jaar geleden in 1965 van de Nederlandse minister van Economische Zaken Joop den Uyl te horen, dat de mijnen dicht moesten. Maar hij beloofde nieuw werk, nieuw leven en een nieuwe samenleving.

9 9 En ja, we kregen nieuwe banen. Nieuwe banen in de zware chemie; in een nieuwe auto-industrie; en in witte boordenwerk met cijfers. Maar toereikend ware deze banen bij lange na niet. Ofwel, dames en heren, dat beloofde nieuwe leven was verre van prettig nadat de laatste mijn de poorten sloot. 75 duizend banen waren er toen verloren gegaan, 75 duizend banen waarvoor onvoldoende ander werk in de plaats kwam De malaise sloeg weergaloos toe: werkeloosheid, echtscheidingen, criminaliteit, teruglopende koopkracht die nieuwe samenleving bleek een compleet ontwrichte samenleving. Maar dames en heren, wees gerust: somberder dan dit wordt het verhaal niet De Nederlandse Limburgers hebben toen het heft in eigen handen genomen. En alles op alles gezet om een nieuwe kiem te kunnen zaaien. Een nieuwe kiem in de vorm van kennis. Met de komst van een eigen Universiteit in Maastricht, met een Academisch Ziekenhuis en zelfs een tweede - Open - Universiteit in Heerlen werd kennis de nieuwe brandstof die onze kachel doet branden (en die van Nederland). Kennis die we heel bewust in gezamenlijkheid laten groeien en bloeien. Ondernemers, overheid en onderzoekers bepalen hier in Limburg sámen aan welke kennis en vaardigheden exact behoefte bestaat. Zowel in de bedrijven; als in de samenleving. Deze zogenaamde triple-helix samenwerking tussen ondernemers, overheid en onderwijs & onderzoekers begint nu zijn vruchten af te werpen en wordt ook meer en meer zichtbaar. Zichtbaar in bijvoorbeeld vier campussen verdeeld over Limburg onder de naam Brightlands Vier verschillende campussen met ieder hun eigen focus. Zo draait in Sittard-Geleen de Brightlands Chemelot Campus al op volle toeren. Hier focussen ondernemers, onderzoekers en studenten zich volledig op hypermoderne materialen en duurzame productie. Waarbij die ondernemers zowel multinationals zijn als DSM en Sabic, maar ook slimme start-ups...

10 10 In Maastricht hebben we de Brightlands Health Campus. Waar - met een academisch ziekenhuis binnen handbereik - de focus geheel ligt op gezond leven. Een gezond leven zonder bijvoorbeeld Alzheimer of met nieuw te kweken bot In Heerlen openden we de Brightlands Smart Services Campus. Ook hier vormt zich nu een community van professionals, ondernemers, wetenschappers en studenten met een focus op slimme, diensten gebaseerd op data-analyse. Denk hierbij aan diensten waarmee ouderen langer in hun vertrouwde omgeving kunnen blijven, maar ook aan slimme analyse van data uit de gezondheidszorg waarmee bijvoorbeeld dierproeven overbodig worden En in Venlo tenslotte bouwen we aan een vierde campus: de Brigthlands Greenport Venlo. Gelegen in ons tuinbouwgebied wijdt deze campus zich geheel aan gezonde voeding. Een campusontwikkeling, dames en heren, die maakt dat óók onze maakindustrie en MKB in België noemen jullie dat KMO kan floreren; en maakt dat we nu in de top drie staan van de meest innovatieve provincies binnen ons land. Economisch gezien gaat het ons dus zeer zeker voor de wind We behoren nu ook tot de top drie van de provincies met de laagste werkeloosheidscijfers. Sterker nog: het aantal WW-uitkeringen daalt hier met 8 procent stukken sneller dan het landelijk gemiddelde van 4 procent.bovendien groeit de vraag naar arbeidskrachten gestaag door. Zoals bij de bouwer van Mini s. Daar groeide het aantal medewerkers de laatste jaren van 1500 naar 4000! En daar zijn er dit jaar nog zeker 800 bijgekomen, want sinds deze zomer bouwen ze er nu ook een BMW Toch niet slecht he, dames en heren, voor een knaapje dat de ontwikkeling der anderen geheel niet bij kan houden. Dames en heren, dit was een relatief lange historische inleiding waarin ik u meenam in onze ontwikkeling van nakomertje tot voorloper. Anno 2017 durf ik zelfs de stelling aan dat Nederland bijzonder blij mag zijn dat het zich in 1867 voorgoed met ons heeft kunnen verbinden, heeft mogen verbinden Die 150 e verjaardag van onze unieke verbinding op de 11 e mei van dit jaar had in feite een nationale feestdag moeten zijn

11 11 Ja dames en heren, ik zou bijna zelf schrikken van zoveel on-limburgse bescheidenheid een eigenschap die we ook nog steeds gemeen hebben met de Belgische Limburgers - maar ik ben mezelf aan het trainen. Zo durf ik steeds vaker en luider te roepen dat Limburg Nederland groter maakt. En daarmee kom ik tegelijk ook uit op de stelling die ik voor dit diner heb geponeerd: Limburg maakt Nederland én België groter. En laat vooral de Belgen onder u niet bevreesd zijn. Hier staat niet opeens eens nieuwe koningkoopman voor u neus, verkleed in een onschuldig gouverneursjasje. Want dat groter maken, dat doen we zeker niet alleen. Dat doen we samen. Samen met onze buitenlandse buren. Buitenlandse buren die - door onze ligging, cultuur en historie - dichterbij zijn dan onze eigen landgenoten. Letterlijk én figuurlijk En daarmee kom ik ook uit op de achterliggende stelling: de kracht van grensoverschrijdende samenwerking. De kracht die ons samen sterker, slimmer en safer maakt. En dat samenwerken over de grenzen heen doen we natuurlijk al. Zoals met onze bloedbroeder Belgisch-Limburg. Afgelopen week ben ik samen met Gouverneur Reynders twee dagen door beide Limburgen getrokken. We hebben wederzijds mooie voorbeelden gezien van plekken en initiatieven waar de vitalisering van de samenleving en innovatieve ontwikkelingen centraal staan. Voorbeelden op het vlak van burgerparticipatie, toerisme, cultuur, erfgoed, innovatie en veiligheid, welke ons motto samen Limburg, méér Limburg onmiskenbaar hebben bevestigd. Het verbaast met overigens telkens weer hoeveel wij nog van elkaar kunnen leren. Dames en heren, er liggen natuurlijk op alle mogelijke fronten kansen om elkaars land groter te maken. Zoals op het gebied van de infrastructuur Laat ik m maar meteen noemen: de sneltram Hasselt-Maastricht. Het heeft wat voeten in de aarde gehad, maar de verbinding gaat er nu toch echt komen. Overigens is deze verbinding niet nieuw. Die werd de eerste keer al zo n 160 jaar geleden gelegd een kleine 15 jaar na onze scheiding in 1853.

12 12 Dat betrof toen een uitbreiding van een al bestaande internationale verbinding. En wel de spoorlijn tussen Aken en Maastricht. Wat toen de állereerste spoorlijn in Nederlands-Limburg was, waarvan het toen al heel logisch was dat deze werd doorgetrokken naar Hasselt. Want die lijn deed niets anders dan de handelsbelangen en de meest frequente contacten van die dagen volgen daarna begonnen spoorwegnetwerken zeker helaas voor grensprovincies als de onze zich vooral op het eigen land concentreren. Maar gelukkig hebben we nu betere oost-west verbindingen in de pijplijn zitten, die ook verder reiken dan een verbinding tussen de beide Limburgen. Met financiële steun uit Brussel onderzoeken we nu ook de mogelijkheden van twee nieuwe directe spoorwegverbindingen tussen onze landen En dan heb ik het over de verbindingen Brussel-Leuven-Luik- Maastricht en meer noordelijker tussen Antwerpen-Hamont-Weert. En dan toerisme, voor beide Limburgen een belangrijke sector. Alle twee goed bedeeld met natuurschoon, rijke cultuur en bourgondische gastvrijheid, kunnen we daar ook allebei een aardige boterham mee verdienen. Alleen, maar ook vooral samen. Mooi voorbeeld is het allereerste natuurgebied dat ik vorig jaar bij Maastricht mocht openen als onderdeel van het grensoverschrijdend Rivierpark Maasvallei. Waar het prachtig wandelen, fietsen en struinen door Limburg wordt. Een ander mooi voorbeeld is een gezamenlijke toeristische productontwikkeling en promotie waaraan nu wordt gewerkt. Zoals een gezamenlijke promotie op de Duitse markt. Ook van onze gezamenlijk Limburgse zorg worden we beter. Jaarlijks laten duizenden Limburgse Nederlanders zich graag helpen in Belgisch Limburgse ziekenhuizen. Alleen al omdat ze daar sneller geholpen worden. Andersom weten de Belgische buren nog wat minder goed de weg naar onze zorg te vinden. Al hebben de ziekenhuizen van Tongeren en Maastricht elkaar wel gevonden in de kindergeneeskunde. Ernstig zieke kinderen in Belgisch Limburg kunnen nu ook dichtbij huis in Maastricht terecht voor intensieve zorg Een samenwerking die overigens een hele sterke wil tot samenwerking vroeg; want de verschillende regels aan beide zijden van de grens maakten dit niet makkelijker.

13 13 Wat samenwerking op het gebied van economie en ondernemen dan misschien wel weer makkelijker maakt, is dat het KMO - bij ons MKB (Midden en Klein Bedrijf) geheten in beide Limburgen van groot belang is. Afgelopen jaren konden deze kleine- en middelgrote bedrijven de samenwerking zoeken in een door Europa ondersteund project. Het bleek een absoluut topproject, waarin bedrijven aan weerszijden van de grens hebben ervaren dat samenwerking meer dan de moeite waard is. Zo werkten ze bijvoorbeeld samen aan het 3D-printen van tandheelkundige prothesen. Én aan de ontwikkeling van een nieuwe behandelstrategie bij longkanker. Niet voor niets denken we nu ook na of we niet een soort Limburg-event moeten organiseren. Een event waarop we ons aan de wereld als 1 Limburg presenteren; onze gezamenlijke troeven uitspelen En net zoals ondernemers er beter van kunnen worden als ze kansen zien en grijpen aan de andere kant van de grens die ons sinds 1939 scheidt, geldt dat ook voor werknemers. En dan leren de cijfers dat de Belgen veel meer over de grens stappen voor een baan. Slechts 1700 Nederlandse Limburgers werken in België, terwijl de buren dus met een veelvoud van dat aantal bij ons komt werken. Maar wij komen dus veel minder makkelijk in België werken de belemmerende werking van de grens met al die verschillende regels en belastingen is kennelijk voor ons velen malen groter.. Maar daar gaan we nu wel wat aan doen. Zo ondersteunen we als provincie nu een online arbeidsmarkt die geen grenzen met Belgisch Limburg kent. En ja, we hebben nu net een actieplan opgesteld waarmee werken én leren makkelijker én vanzelfsprekender ook aan de andere kant van de grens kan gebeuren. Wat werken betreft: kansen te over; 20% van de medewerkers van het Academisch Ziekenhuis Maastricht komen uit Belgisch Limburg, net als 15% van de medewerkers van Nedcar. Dagelijks trekken van onze voormalige provinciegenoten de grens over om aan onze kant van de grens te werken. En ja, ook voor het onderwijs trekken West- én Oost-Limburgers de grens over. Want het is natuurlijk zonde als wij goede opleidingsmogelijkheden aan de andere kant laten liggen. Alles draait immers om kennis; óók in de toekomstvisie van Belgisch Limburg

14 14 En dan mogen we ons als beide Limburgen zeker gelukkig prijzen en er ons voordeel mee doen dat we in het centrum van een hele slimme driehoek liggen.. Tussen universiteiten als KU Leuven en het Radboud in Nijmegen, plus twee technische universiteiten in Eindhoven en - ook heel dichtbij de RWTH - in Aken. Slechts 20 kilometer van Maastricht, maar één van de grootste binnen Europa op dat gebied. Vandaar dames en heren, dat wij ons samenwerken over de grenzen heen niet enkel beperken tot Belgisch Limburg. Maar ook met bijvoorbeeld de provincies Vlaams-Brabant en West-Vlaanderen. Zo hebben onze Brightlands-campussen uit Sittard-Geleen én Maastricht goud in handen als ze hun krachten bundelen met de KU Leuven en het Vlaams Instituut voor BioTechnologie op het gebied van regeneratieve geneeskunde. Waarbij vanuit eigen weefsel nieuwe weefsels worden gemaakt. En kunnen we met een project Oost West Poort een duurzame transportcorridor uitbouwen tussen West-Vlaanderen en onze regio Venlo. Regio s die beide een toegangspoort vormen tot belangrijke afzetmarkten. Dames en heren; ik ga u niet uitputten met een volledige lijst van grensoverschrijdende verbondenheid die onze beider landen groter maakt Maar ik geef u ook op een briefje dat de lijst met mogelijkheden nog veel langer is. Die kansen moeten we samen zien te grijpen; samen zijn we zoveel sterker als we over de grenzen heen reiken. En voor u wie het brein meer op cijfers is ingesteld. Ons Nederlands Economische Planbureau heeft berekend dat het bruto regionaal product van alleen al Zuid-Limburg met maar liefst 1 miljard zou toenemen, als wij géén last zouden hebben van grensbelemmeringen; en wij dus helemaal vrij over de grenzen heen de samenwerking kunnen zoeken. Vertaalt u dit maar eens naar alle grensregio s tezamen en u weet meteen wáár Europa haar toekomst moet zoeken Vandaar dat wij in Limburg nog steeds zo trots zijn dat 25 jaar geleden op 7 februari in onze hoofdstad het Verdrag van Maastricht werd getekend. Dat Verdrag dat stond voor een meer verenigd Europa, waarbinnen we elkaar over alle grenzen heen makkelijker de hand konden reiken.

15 15 Een meer verenigd Europa dat 25 jaar later weer een nieuw evenwicht moet zien te vinden, zichzelf weer opnieuw moet uitvinden; en moet leren van gemaakte fouten om de weg naar een beter Europa te vinden. En beter Europa waarbinnen iedereen veilig, gehoord en geborgen kan voelen. Waarbij ik dan als gouverneur van een grensregio altijd graag wijs op de oplossing die al versleuteld zit in het Verdrag. Het Verdrag van Maastricht heeft namelijk voor het eerst ook de regio een rol gegeven. Een rol in het bevorderen van de Europese integratie. Mijn ervaring is zo mag inmiddels wel duidelijk zijn dat een grensregio zoveel beter kan verbinden dan een natie; juist door de inzet van die grensoverschrijdende samenwerking. Daar zou, dames en heren dus wel eens de redding van Europa kunnen liggen. In grensregio s die zich zo met elkaar kunnen verstrengelen, dat ze de ijzersterke schakels kunnen vormen die Europa bij elkaar houdt. Waarbij ik dus eigenlijk deze lezing moet afsluiten met een verbeterde titel, en wel Limburg maakt Europa groter. Maar vandaag beginnen we met België, samen met België Het land waarmee we 202 jaar geleden werden verbonden en verbonden wilden blijven, hadden de grote machthebbers van toen geen ander lot voor ons in petto gehad. Het lot van een nakomer in een haar vreemd land, waarbinnen ze op eigen kracht langzaam maar zeker 202 jaar later de voorhoede aan het bereiken is. Ook en vooral door die kracht van samenwerking in te zetten, over de grenzen heen, met buren als u.