Welkomsttoespraak Public Affairs Netwerk Limburg 14 december 2015 in Gouvernement aan de Maas

Transcriptie

1 1 Welkomsttoespraak Public Affairs Netwerk Limburg 14 december 2015 in Gouvernement aan de Maas Dames en heren, Net als mijn collega s van over de grens, heet ik u van harte welkom. Natuurlijk niet alleen in onze Europese regio ook uw natuurlijke habitat maar bovenal in dit huis van alle Limburgers. Het filmpje dat u net zag, lieten we speciaal maken voor het Jaarcongres van het Interprovinciaal Overleg dat zo n 2,5 maand geleden ook in dit Gouvernement plaatsvond. Eén filmpje waarmee ik 2 vliegen in één klap kon slaan.. Eén: het gaf mij de gelegenheid om ook eens achter het stuur te schuiven van zo n hippe mini, born in Limburg. Ik heb me er zelfs even een Max Verstappen mee kunnen wanen op het Vrijthof Maar twee en daar was het natuurlijk vooral om te doen kon ik hiermee Limburg eens lekker onbescheiden in de spotlights zetten. In the spotlights zetten als dé provincie die het land groter maakt. Omdat wij hier, in dit aparte stukje Nederland, zo goed zijn in het reiken over grenzen heen Een onbescheidenheid die zeker voor het publiek van dat congres nogal on-limburgs aandeed Groot - spreken geschiedt immers in ons land normaliter niet met een zachte g. Dus dat is even wennen, zo n nieuw geluid. Ook voor onszelf natuurlijk. Dit Limburgse zelfvertrouwen is zeker niet van alle tijden het kostte immers tijd om ons te emanciperen. Van een lappendeken tot een nakomertje, van de kachel van Nederland tot waar we vandaag de dag staan Want weet u het nog? Zou oud is Limburg immers nog niet.

2 2 Toen de rest van het land zich al eeuwen als Verenigde Provinciën tot een eenheid aan het smeden was, bestond Limburg immers nog niet eens. Althans, er bestond wel een hertogdom Limbourg, maar dat lag niet eens hier, maar in de buurt van Luik Nee, het huidig Limburgs grondgebied maakte toen nog deel uit van een ware staatsrechtelijke lappendeken. Een lappendeken aan hertogdommen, graafschappen, rijksheerlijkheden en stukken grond, die uit ofwel uit Pruisen, ofwel uit Oostenrijk, ofwel uit Den Haag werden bestuurd. Of zichzelf bestuurde Het waren de Fransen die deze lappendeken in 1795 aaneenregen tot één departement. Het departement Nedermaas dat 200 jaar geleden - nagenoeg geheel - onder de nieuwe naam Limburg bij het Koninkrijk werd gevoegd om zich 15 jaar later onder de Belgische vlag te scharen. Met uitzondering van Maastricht, omdat hier een Hollands leger lag Nog geen 10 jaar heeft deze uitstap mogen duren. In 1939 werden we immers voor de helft teruggefloten. Enkel de West-Limburgers mochten Belg blijven Wíj moesten terug en werden als hertogdom Limburg óók onder de Duitse Bond geschoven, totdat die in 1866 uiteenviel Het is pas dan - bijna 150 jaar geleden dat Limburg echt een een normale, tussen haakjes elfde provincie van Nederland wordt. Niet dat we elkaar echt in de armen vielen. De tien oudgediende landsdelen en het nakomertje. Een nakomertje dat dus liever Belg was gebleven en toen dat niet lukte, flirtte met de Duitse nationaliteit; álles beter dan Nederlander worden. En de oudgedienden die niet wisten hóé hoog ze hun neus moesten optrekken voor dat achterlijke strookje grond zoals ze ons mooie Limburg gewaagd hadden te noemen Maar enfin, we begonnen aan elkaar te wennen. Een groot voordeel voor ons was dat we zo de Eerste Wereldoorlog zijn ontlopen.

3 Daarna waren er ook nauwelijks tot geen Limburgers met Belgische ambities te vinden. Al hebben de Belgen van hun kant in 1919 nog wel geprobeerd ons terug te krijgen na die vreselijke episode 3 En de Nederlanders, ach die waren er al lang achter gekomen dat in de grond van dat achterlijke strookje grond goed goud zat. Zwart goud om wel te verstaan, zwart goud waaraan het hele land zich goed heeft kunnen warmen. Het armetierige nakomertje dat zo de kachel van Nederland werd. Tot 50 jaar geleden. Deze week zelfs precies 50 jaar geleden, want het was 17 december 1965 dat Joop den Uyl in Heerlen kwam vertellen dat de mijnen dicht moesten. In een toespraak die hij eindigde met het geloof dat we hier het fundament zouden vinden voor nieuw werk, nieuw leven en een nieuwe samenleving. Voor Limburg was dit dé toespraak van de 20 e eeuw. Dé toespraak die het begin van het einde inluidde van een samenleving die compleet was gesmeed op de leest van de mijnen. Een samenleving die trouwens op dat moment zelfs nog niet eens zo heel oud was Maar in jaar gekneed was tot het bestaan dat we in 1965 kende; gekneed door ondernemers, overheid en kerk. De triple helix van toen zeg maar Eigenlijk had zich hier in die tijd een economische én maatschappelijk wonder voltrokken. In geen tijd maakte armoede immers plaats voor een relatieve rijkdom; In geen tijd bedachten we hier de meest slimme en veilige technieken; En in geen tijd mixten de vele, vele nieuwkomers en de lokale bevolking zich in een solidaire samenleving. Dames en heren, we hadden Limburg toen bijna Utopia kunnen noemen, was het inderdaad niet énkel gebouwd geweest op énkel die mijnen. Mijnen die ook geen andere industrie of nijverheid naast zich duldden;

4 Mijnen die vooral zwaar, gevaarlijk en ongezond werk boden; Mijnen die compleet overbodig werden toen olie en gas zoveel goedkoper werden dan die kolen 4 én met hun verdwijnen Limburg deed schreeuwen om een nieuw én vooral béter fundament. En al beloofde en geloofde Joop den Uyl dat dat er zou komen, dat was er zeker niet meteen, niet voldoende en niet passend genoeg. Natuurlijk: we kregen de zware chemie, de Daf en de data, maar dat nieuwe fundament begon pas écht vorm te krijgen, toen we hier in Limburg het heft in eigen handen begonnen te nemen... Zo in de loop van de jaren zeventig, zeker met een gouverneur als Sjeng Kremers en de komst van een eigen universiteit. twee zelfs want in Heerlen opende ook de Open Universiteit. En daarom is het goed dames en heren dat we nu een Jaar van de Mijnen achter de rug hebben. Een jaar waarin we ons mijnverleden weer opnieuw beleefden. Een jaar waarin plaats was voor weemoed en pijn want de mijnen hebben in hun bestaan en verdwijnen zware wonden geslagen. Maar bovenal een jaar waarin we hebben ontdekt, beleefd en vastgesteld dat we ook bijzonder trots mogen zijn. Bijzonder trots, want dit jaar is overduidelijk niet alleen een jaar van nostalgie gebleken, maar bovenal een jaar van perspectief. Het perspectief van een toekomst waarin mensen zo veel meer mogelijkheden hebben dan vroeger enkel die koel. Anno 2015 hebben we echt niéts meer van dat nakomertje dat moeite heeft de rest bij te benen We doen het immers economisch zeker niet slecht Ook sociaal zijn we relatief sterk En uiteraard wonen, werken en leven we nog steeds in de mooiste provincie van Nederland. Natuurlijk, het kan altíjd beter.

5 5 En kunnen we economisch en sociaal nog sterker in de schoenen staan. Maar dames en heren ik geloof nee, ik ben overtuigd dat we nu wel op het juiste spoor zitten. En dat juiste spoor behelst meer veel meer dan de kennis waarop we onze economie bouwen. Het behelst ook en vooral ons vermogen om óver grenzen heen te reiken. Een vermogen dat we te danken hebben aan onze unieke ligging en historie die ons redelijk ongevoelig voor die grenzen heeft gemaakt. Juist omdat we verbindingen zien in plaats van die grenzen, zijn we goed in staat om kansen te grijpen aan de andere kant van die grens. Samen met die buitenlandse buren die hier immers altijd zoveel dichterbij wonen dan onze eigen landgenoten. En waarmee we samen Nederland dus een beetje groter maken. Zoals het filmpje net ook liet zien. Datzelfde vermogen om over grenzen heen te reiken, verbindingen te zoeken, kunnen we bovendien ook heel goed gebruiken om ons internationaal te profileren. Plus: het komt ook terug in ons triple helix model. Het triple helix model waar de kerk van toen heeft plaats gemaakt voor het onderwijs. En nu dus ondernemers, overheid en dat onderwijs & onderzoek bewust elkaar de hand reiken om samen meer te bereiken. Een model dat werkt; zeker in Limburg! Een mooi voorbeeld hiervan zijn de Brightlands campussen, die de kennis langzaam maar zeker over heel Limburg verspreiden Maar liefst vier Brightlands Campussen hebben we straks. Twee die al volop draaien in Sittard-Geleen en Maastricht, ieder met hun eigen focus op materialen en gezondheid

6 Én twee in ontwikkeling. Eén in Venlo die gaat draaien om logistiek en voedsel en één in Heerlen, die vanaf volgende zomer een globale topper op het gebied van smart services wil worden. 6 Vier campussen die samen nog veel verder komen als ze ook over muurtjes heen bij elkaar in de keuken kijken. En dames en heren, wat mij betreft is samen ook het belangrijkste woord wat u van mijn toespraak mag onthouden. Omdat dit samen ook het sleutelwoord is in onze bestuursstijl. Een bestuursstijl van de Rijnlandse school, waarin de provincie de kar niet langer meer alleen trekt. Niet alleen, maar zoveel als mogelijk samen met partners in een gezamenlijke sociale verantwoordelijkheid. Waarbij je nieuwsgierig blijft naar de extra s die je elkaar te bieden hebt; Waarbij je elkaar de hand blijft reiken over alle mogelijke grenzen heen; Én waarbij je bereid bent en blijft het groter geheel te dienen. En zeker die laatste woorden, zijn woorden die ik hier al eerder heb gesproken. Hier in deze Statenzaal, het thuis van ons Limburgs parlement. En wel tijdens de installatie van de nieuwe Statenleden eerder dit jaar. De nieuwe Statenleden die ik op het hart drukte hier vooral voor héél Limburg te zitten; en dus niet enkel voor een gemeente, sub-regio of Zuid-, Midden- of Noord-Limburg. Limburg heeft immers met haar ligging t.o.v. andere provincies en het buitenland, met haar oppervlakte, haar inwonertal van een ruime 1,1 miljoen een ideale schaal en positie. Ga grote vraagstukken dan ook niet op kleinere schaal proberen op te lossen, zo hield ik hen voor. Hetzelfde zou ik ook ú als PA Platform willen voorhouden: Denk niet te eng, maar zoek samen die verbinding over alle mogelijke grenzen heen. Samen maakt u sterker, maakt u krachtiger, maakt u machtiger... En samen representeert u Limburg, niet de provincie, maar die territoriale eenheid met méér dan 1 miljoen mensen, meer dan 200 duizend organisaties Dames en heren, Limburg kan vandaag een minder bescheiden toon aanslaan omdat u en ik wij samen - een goed verhaal te vertellen hebben.

7 7 Een goed verhaal van een staatkundig samenraapsel dat zich ontwikkelde tot een provincie met een sterk onderscheidend profiel; Een goed verhaal van een nakomertje dat een voorloper aan het worden is; Een goed verhaal van een buitenstaander die bruggenbouwer werd. Het is het verhaal van een provincie die de verbindende kracht die als vanzelf in haar DNA is gekropen, in haar fundament heeft gemetseld. Het fundament dat nieuw werk, nieuw leven en een nieuwe samenleving brengt. Beloofd door Joop den Uyl, maar door ons samen zelf mogelijk gemaakt. En daar mogen we ook best samen een beetje over opscheppen. Een meerstemmig samenzang met een zachte g ligt immers en dat is dan weer mijn bescheiden mening zoveel beter en aangenamer in het gehoor dan het luide roepen met een enkele harde g. Dames en heren, ik wens u een verbindende middag toe.