CAMPAGNE 2005/25 Monitoring

Transcriptie

1 CAMPAGNE 2005/25 Monitoring Campagne Campagneformulier Belgica Deelnemerslijst 3. Objectieven van de campagne 4. Werkingsgebied - staalnamestations 5. Operationeel verloop 6. Bezetting van de laboratoria 7. Gebruik van de boordinfrastructuur 8. Uit te voeren analyses aan boord 9. Automatische data acquisitie BIJLAGE 1a. Overzichtskaart bemonsteringszones, macrobenthosstations en fish tracks DvZ BIJLAGE 1b. Detailkaarten van het windmolenproject: macrobenthos stations en fishtracks DvZ BIJLAGE 2a. Macro-endobenthos staalname Baggerlossingen DvZ BIJLAGE 2b. Macro-endobenthos staalname zandwinning Zone II DvZ BIJLAGE 2c. Macro-endobenthos staalname Referentiestations DvZ BIJLAGE 2d. Posities fishtracks (pibenthos en demersale vis): Bagger, Zand, Referentiezones DvZ BIJLAGE 3. Macro-endobenthos, epibenthos, demersale vis (en hyperbenthos) staalname Windmolenpark Thornton, Gootebank en Buitenratel DvZ /BMM /UGSMB

2 1. CAMPAGNE FORMULIER BELGICA 1. Campagne volgnummer 2005/25 2. Datum / Uur VTV Zeebrugge VTA Zeebrugge 17/10/ :00 21/10/ :00 3. Verantwoordelijke Wetenschapper Dr. Kris Hostens Vervanger aan boord: MSc. Ine Moulaert In opleiding: Véronique De Maersschalck Deelnemende instellingen 4. Werkgebied - geografische zone DIPCLEAR noodzakelijk DVZ:02 UG:SMB BMM:4 - WIV:3 KMD:25 - VLIZ Belgisch Continentaal Plat - aanpalend Nederlands Continentaal Plat. Ja, aanvraag BMM dd. 14/06/ Aantal in te schepen wetenschappers 17/10-21/10: = Deelname vereist van : - Marine duikersteam - Marine verpleger - Loods Neen Neen Neen 7. Noodzakelijk wal en boordinfrastructuur voor in- en ontschepen materieel (vorkheftruck, walhefkraan, boordkraan) 1. 17/10 om 08:30 : boordkraan 2. 17/10 om 08:30 : vervoer korrestok en walkraan met bak 3. 21/10: boordkraan 4. 21/10: walkraan met bak en vervoer korrestok 1. Inscheping klein materieel DvZ, Aquaria KMD & materieel UG 2. Voorbereiding en inscheping DvZ: Korrestok en blok -ophanging 3. Ontscheping materieel DvZ, UG en KMD 4. Ontscheping DvZ: Korrestok en blok afnemen

3 8 Opmerkingen : : Er wordt een aansluiting op het boordnetwerk voor een laptop (TCP/IP) gevraagd. Zoals vorige campagnes wordt in het wet lab een aansluiting voor Transas op onze laptop gevraagd (RS-232 met opname van het GPS signaal in NMEA-0183 "formaat $GPGGA of $GPVTG"). Hans Hillewaert neemt contact op met Joan Backers om de goede werking vooraf te testen. Er wordt begin september een volledige TRANSAS-addinfo file voorzien op floppy met de exacte locatie en benaming van de bemonsteringspunten. Deze zal alle vorige 'layers' van het DvZ vervangen. VLIZ zal opnames doen i.f.v. een promotiefilmpje over de Afdeling Monitoring van het DvZ voor op hun website Chemische producten (DvZ) : 30l formaldehyde 40% op achterdek Verantwoordelijke wetenschapper : Kris Hostens Programma opgesteld door DvZ Get. 26/08/05 Opmerkingen c/o BMM - Meetdienst Oostende i) De wetenschappers dienen voor de werkzaamheden op dek te beschikken over gepaste veiligheidskledij. Dit betreft ondermeer, afhankelijk van deze werkzaamheden : veiligheidsschoeisel, handschoenen,... ii) De wetenschappers worden erop gewezen dat de boord GSM slechts in uitzonderlijk geval, dienstgesprekken die louter te maken hebben met de operationele uitvoering van de aan de gang zijnde campagne, ter beschikking kan gesteld worden van de ingescheepte wetenschappers. Voor overige dienstgesprekken eigen aan de instelling / het laboratorium en privé-gesprekken dienen de wetenschappers te zorgen voor een eigen GSM-toestel. iii) De wetenschappers worden verzocht hun rekening aan boord in contanten te vereffenen (kleine biljetten aub). Cheques worden niet meer geaccepteerd en er zijn geen mogelijkheden voor het gebruik van kredietkaarten, bancontact of proton. iv) Binnenkort wordt ingevolge de overheidsreglementering een rookverbod in het binnenschip van kracht. Zie ad valvas Belgica voor verdere richtlijnen hieromtrent. Voor akkoord : A. Pollentier, Ing Coördinator Belgica 04/10/05

4 2. DEELNEMERSLIJST VOLLEDIGE CAMPAGNE 25 17/10-21/10 Kris HOSTENS Ine MOULAERT Hans HILLEWAERT Jan WITTOECK Henry GOUTSMIT Bernard DE MAEREL Omer DECOCK Mattias BOSSAER * Veronique DE MAERSSCHALCK Danny PEELAERS of Bart BEUSELINCK Francis KERKHOF?? UG-SMB UG-SMB BMM:4 Evy COPEJANS * VLIZ Hannes BRUNEEL * VLIZ Totaal: 13 Verdeling van de hutten gebeurt door de hoofdwetenschapper bij de aanvang van de campagne. Een aantal namen is nog niet gekend. Deze worden op een later tijdstip, voor de aanvang van de campagne meegedeeld. Evy Copejans en Hannes Bruneel zullen normaal tijdens het begin van de campagne opnames maken voor een promotiefilmpje op de VLIZ website over de Afdeling Monitoring van het DvZ. Zij zullen 1 of 2 dagen meevaren. * Toestemming tot inschepen werd aangevraagd voor deze personen.

5 3. OBJECTIEVEN VAN DE CAMPAGNE Lange-termijn monitoring van de impact van menselijke activiteiten, zoals baggerlossingen, zandextracties en constructies op zee (o.a. windmolens) op het benthos en de kwaliteit van het mariene bodemecosysteem van het BCP (en een deel van het aanpalende NCP). Het onderzoek gebeurt in het kader van vaste monitoringsprogramma's (AWZ, FED-Econ), specifieke projecten (Fed-Wet, BMM) en in opdracht van internationale overeenkomsten (OSPAR, JAMP, CEMP, ICES). De monitoring van het Schelde-estuarium wordt geïntegreerd in campagne 27 of 30 van P. Roose BMM:1. Het ecologisch monitoringsprogramma van DvZ bestaat uit drie luiken.een aantal biologische populatie-parameters binnen het macro-endobenthos en epibenthos en de demersale visfauna worden onderzocht, in relatie tot enkele omgevingsvariabelen (o.a. sedimentsamenstelling en temperatuur). Het biochemisch luik omvat ziekten, stressindicatoren en bloedpathogenen bij vissen en imposex en intersex bij slakken. Binnen de chemische monitoring worden de gehaltes en trends van zware metalen (in samenwerking met CODA-Tervuren), PCB s, OCP s, PAH s en TBT (in samenwerking met BMM- Oostende) in het sediment en in biota bepaald. Daarnaast worden water, sediment en biota bemonsterd ten behoeve van het verplicht radiologisch toezicht op het BCP door het WIV:3. Eventueel worden er levende mariene organismen verzameld voor het KMD:25-aquarium, andere worden gefixeerd als studiemateriaal voor UGent en UA. 4. WERKINGSGEBIED - STAALNAMESTATIONS. Het werkingsgebied zijn de windmolenzones en eventueel de nog te bemonsteren baggerloswallen, zandwinningszones, referentiegebieden en enkele langetermijn monitoringspunten verspreid over het BCP en het aanpalende gedeelte van het NCP. Zie bijlagen 1 t.e.m. 3 en de Transas-addinfo file. De monitoring van het Schelde-estuarium wordt sinds vorig jaar en in samenspraak met P. Roose opgenomen in de campagnes van BMM:1 (campagne 27 of 30). 5. OPERATIONEEL VERLOOP (Bijlagen 1-3) De biologische monitoring verloopt van zonsopgang tot zonsondergang. Er kan enkel overdag worden bemonsterd om de variatie tengevolge van dagelijkse migraties door tal van organismen (zowel vertebraten als invertebraten) uit te sluiten. Stalen voor chemische analyses kunnen eventueel na zonsondergang worden genomen, hoewel er zal gestreefd worden naar een volledige staalname overdag voor het DvZ. Er wordt gebruik gemaakt van een 8 meter boomkor en een spoel-en zeefmachine voor het macro-epibenthos en de demersale vissen, een Van Veen grijper voor het sediment en het macro-endobenthos en een Niskinfles voor waterstalen. Een overzicht van de stations en de coördinaten wordt gegeven in bijlagen 1 t.e.m. 3. Normaal zullen alle exacte gegevens voor de fish tracks en de Van Veens op één TRANSAS-layer staan. Deze Addinfo-file zal normaal reeds opgenomen zijn in het systeem van de Belgica. De boomkor wordt met de stroom mee gesleept gedurende een half uur aan ongeveer 2 à 4 knopen. De tracks aangegeven op Transas zijn 2 NMijl lang. Om het net op tijd gevierd te krijgen moet het schip ongeveer een halve mijl voor het eigenlijke startpunt in de richting van de track geplaatst worden in samenspraak met de schipper. De bodemmonsters voor het windmolenproject mogen 'in de buurt van' het aangegeven punt genomen worden (50 à 100 m). Op deze punten wordt er maar 1 Van Veen per sta-

6 tion genomen en is het de bedoeling dat het schip van punt naar punt vaart, tijdig afremt en tijdig de Van Veen naar beneden wordt gelaten, zodat de Van Veen de bodem raakt ter hoogte van het punt, waarna er normaal kan worden doorgevaren. Dit wordt verder afgesproken tussen de hoofdwetenschapper en de commandant. Op de meeste andere stations moeten de Van Veens heel exact genomen worden (< 30 m). Zeker de 4 replica's per station moeten zo goed als mogelijk overeenkomen. Deze week staat grotendeels in het teken van het windmolenproject. Er wordt een zeer gedetailleerde opname gemaakt in een aantal gebieden op en rond de Thorntonbank, de Gootebank en de Buitenratel. Gezien voor dit deelproject het macro-endobenthos levend wordt opgespoeld, wordt de sediment-opspoeltafel eveneens operationeel opgesteld (ook in campagne 23). Doorheen de campagne worden de resterende langetermijn-monitoringspunten bemonsterd afhankelijk van het vaarschema, evenals de stations die niet in campagne 23 konden worden bemonsterd wegens tijdsgebrek of wegens te ondiep op de punten die hoogwater vereisen om er te geraken. Voor het verzamelen van levend materiaal worden een aantal aquaria van het KMD meegenomen. Voor het WIV:3 moeten waarschijnlijk de 5 stations een tweede maal bemonsterd worden tijdens deze campagne (tenzij dit kan opgenomen worden in de campagnes van P. Roose (BMM:1). Als dusdanig zijn de bemonsteringen voor het WIV:3, KMD:25, BMM:4 en UG-SMB grotendeels geïntegreerd in de staalnames van. Er worden gedurende 1 of 2 dagen video opnames gemaakt door het VLIZ in functie van een promotiefilmpje over de Afdeling Monitoring van het DvZ. Voor het DVZ moeten de volgende staalnames zo goed mogelijk worden afgehandeld: 1. Thornton, Gootebank en Buitenratel voor windmolenproject: Van Veen en fish tracks 2. eventuele andere punten die niet werden genomen in de vorige campagnes: Van Veen en fish tracks Een gedetailleerd verloop wordt dagelijks opgemaakt door de hoofdwetenschapper in samenspraak met de commandant.

7 6. BEZETTING VAN DE LABORATORIA DVZ:2 Visserij Lab. (sorteren vis-macro-epibenthos) Natte Lab. (TRANSAS, ODAS, transitzone) Lab. microbiologie (oven en frigo) Lab biochemie en chemie (stapelruimte) Brug: bediening vislieren door schipper 7. GEBRUIK VAN BOORDINFRASTRUCTUUR DvZ Demersale vis macro-epibenthos: - vislieren (hoofdlieren) - nettrommellier - groot A-frame - visserijbesturingspaneel + 1 monitor, Brug - echolood Furuno - vrieskamer - koelkamer - zeewatercircuit - persluchtcircuit - Davit met aangepast visserijblok Sediment macro-endobenthos: - oceanografische lier - klein A-frame - Van Veen grijper en bak - 1 broedstoof + 1 frigo - 1 diepvries (nat labo) - 1 monitor (nat labo) Water : - Uitzwenkbare Davit of oceanografische lier - Niskin fles 8. UIT TE VOEREN ANALYSES AAN BOORD Volgende parameters zouden graag aan boord verkregen worden : Watertemperatuur : Rosemount bulb-sensor zeewatercircuit

8 9. AUTOMATISCHE DATA ACQUISITIE Traject-plots en listing van de navigatieparameters per 10 min.; voor de visserijslepen om de 10 sec. Navigatie en meteorologische parameters per bemonsterd station. Aansluiting laptop (TCP/IP liefst met DHCP) en een RS-232 aansluiting voor Transas op onze laptop met opname van het GPS signaal in NMEA-0183 "formaat $GPGGA of $GPVTG".

9 BIJLAGE 1a. Overzichtskaart bemonsteringszones, macrobenthosstations en Fish tracks DvZ

10 BIJLAGE 1b. Detailkaarten van het windmolenproject:macrobenthosstations en fish tracks DvZ

11 BIJLAGE 2a. Macro-endobenthos staalname Baggerlossingen DvZ Nieuwe Korreldistrib TOTAAL SEDIMENT WIV benaming utie,toc, Fractie Isolatie Analyse (2005) STATION benaming station N.B. O.L. MACRO 1 l pot 6 l pot S&W CaCO3, * < 2 mm < 63 µm < 2 mm < 63 µm B Br & W Oost centrum VV X X X X X X ZM ZM PCB's PAK's + OT's A Br & W Oost rand VV X X X X Nieuwpoort (centrum) VV X X X X X X ZM ZM PCB's PAK's + OT's A NP oud (375m van 226) VV X X X X B NP oud (375m van 226) VV X X X X B Br & W ZBO centrum VV X X X X X ZM ZM PCB's PAK's + OT's A Br & W ZBO rand (z) VV X X X X A Br & W S2 centrum VV X X X X X X ZM ZM PCB's PAK's + OT's C Br & W S2 rand VV X X X X S1 Br & W S1 centrum VV X X X X X X ZM ZM PCB's PAK's + OT's S1HI VV X X x X X X ZM ZM PCB's PAK's S1HI VV X X x X X X ZM ZM PCB's PAK's S1HI VV X X x X X X ZM ZM PCB's PAK's S1HI VV X X x X X X ZM ZM PCB's PAK's S1HI05 S1 high intensity VV X X x X X X ZM ZM PCB's PAK's S1LI VV X X X X X X ZM ZM PCB's PAK's S1LI VV X X X X X X ZM ZM PCB's PAK's S1LI VV X X X X X X ZM ZM PCB's PAK's S1LI VV X X X X X X ZM ZM PCB's PAK's S1LI05 S1 low intensity VV X X X X X X ZM ZM PCB's PAK's S1RF VV X X X X X X ZM ZM PCB's PAK's S1RF VV X X X X X X ZM ZM PCB's PAK's S1RF VV X X X X X X ZM ZM PCB's PAK's S1RF VV X X X X X X ZM ZM PCB's PAK's S1RF05 S1 referentie VV X X X X X X ZM ZM PCB's PAK's B031 B03A Br & W S3 centrum VV X X x X X X ZM ZM PCB's PAK's + OT's B032 B03C Br & W S3 rand VV X X X X B041 B04A Br & W R4 centrum VV X X x X X X ZM ZM PCB's PAK's + OT's B042 B04C Br & W R4 rand VV X X X X ZEB ZEB ZEB loswal VV X X X X X X ZM ZM PCB's PAK's + OT's ZVL ZVL ZVL loswal VV X X X X X X ZM ZM PCB's PAK's + OT's Aantal stalen: * ook nog interstitieel water en kle 23 23

12 BIJLAGE 2b. Macro-endobenthos staalname zandwinning Zone II DvZ STATION benaming station N.B. O.L. TOTAAL Korreldistrib SEDIMENT WIV Fractie Isolatie utie,toc, MACRO 1 l pot 6 l pot S&W CaCO3, * < 2 mm < 63 µm < 2 mm Analyse < 63 µm ZG VV X X X X ZM nihil nihil nihil ZG VV X X X X ZM nihil nihil nihil ZG VV X X X X ZM nihil nihil nihil ZG VV X X X X ZM nihil nihil nihil ZG05 51º º VV X X X ZG06 51º º VV X X X ZG07 51º º VV X X X ZG08 51º º VV X X X ZG09 51º º VV X X X ZG10 51º º VV X X X ZG VV X X X VV X X X X VV X X X X X ZM nihil nihil nihil Aantal stalen: * ook nog interstitieel water en kle 5 5 BIJLAGE 2c. Macro-endobenthos staalname Referentiestations DvZ STATION benaming station N.B. O.L. TOTAAL Korreldistrib SEDIMENT WIV Fractie Isolatie utie,toc, MACRO 1 l pot 6 l pot S&W CaCO3, * < 2 mm < 63 µm < 2 mm Analyse < 63 µm VV x x X 120 Westdiep VV X X x X X X X ZM ZM PCB's PAK's + OT's VV X 140 Oude Loswal Oost VV X X x X X X ZM ZM PCB's PAK's + OT's 150 Scheldemonding VV X X x X X ZM ZM PCB's PAK's + OT's 230 Oostendebank VV X X X X X X ZM ZM PCB's PAK's + OT's 250 Steendiep VV X X X X X X ZM ZM PCB's PAK's + OT's 330 Gootebank VV X X X X ZM 415 4VV X X X 421 Westhinder VV X X X X X X ZM ZM PCB's PAK's + OT's 435 Bligh Bank VV X X X X X X ZM ZM PCB's PAK's + OT's 545 Scharrebank VV X X X X X X ZM ZM PCB's PAK's + OT's 780 Oud punt S VV X X X X X X ZM ZM PCB's PAK's + OT's 800 Noord VV X X X X X X ZM ZM PCB's PAK's + OT's 820 4VV X X X 830 4VV X X X VV X X X B08 Vl v Raan VV X X X X X X ZM ZM PCB's PAK's + OT's Aantal stalen: * ook nog interstitieel water en kle B07 en B10 vallen weg

13 BIJLAGE 2d. Posities fishtracks (epibenthos en demersale vis): Bagger, Zand, Referentiezones DvZ Station Gebruik Positie (WGS84) project Nassarius Chemie Begin Eind 120 R X X R X Z X R X X Z R R X R X R X R X ; R R X R 830 R 840 R B X R B X R B X R B X R B X X R X B03 B X X B07 B X B10 R X

14 BIJLAGE 3. Macro-endobenthos, epibenthos, vis en hyperbenthos staalname Windmolenpark Thornton DvZ /BMM /UGSMB Van Veen Van Veen Van Veen Van Veen station NB OL VV+SB station NB OL VV+SB station NB OL VV+SB station NB OL VV+SB WTA01 N E WTB01 N E WTC01 N E WTR01 N E WTA02 N E WTB02 N E WTC02 N E WTR02 N E WTA03 N E WTB03 N E WTC03 N E WTR03 N E WTA04 N E WTB04 N E WTC04 N E WTR04 N E WTA05 N E WTB05 N E WTC05 N E WTR05 N E WTA06 N E WTB06 N E WTC06 N E WTR06 N E WTA07 N E WTB07 N E WTC07 N E WTR07 N E WTA08 N E WTB08 N E WTC08 N E WTR08 N E WTA09 N E WTB09 N E WTC09 N E WTR09 N E WTA10 N E WTB10 N E WTC10 N E WTR10 N E WTA11 N E WTB11 N E WTC11 N E WTR11 N E WTB12 N E WTC12 N E WTR12 N E WTB13 N E WTC13 N E WTR13 N E WTB14 N E WTC14 N E WTR14 N E WTB15 N E WTC15 N E WTR15 N E WTB16 N E WTB17 N E WTB18 N E WTB19 N E Van Veen Van Veen Boomkor station NB OL VV+SB station NB OL VV+SB Station Positie (WGS84) WGR01 N E WBR1 N E Begin Eind WGR02 N E WBR2 N E WB WGR03 N E WBR3 N E WB WGR04 N E WBR4 N E WG WGR05 N E WBR5 N E WG WGR06 N E WBR6 N E WG3bis WGR07 N E WBR7 N E WT WGR08 N E WBR8 N E WT WGR09 N E WBR9 N E WT WGR10 N E WBR10 N E WT WGR11 N E WBR11 N E WT WGR12 N E WBR12 N E WT WGR13 N E WBR13 N E WT WGR14 N E WBR14 N E WT WGR15 N E WBR15 N E WT WGR16 N E Voor het macrobenthos spreken de benamingen voor WTA (onderste gebied), WTB (bovenste gebied) en WTR (referentiegebied), WGR (idem) en WBR (idem) voor zich. De coordinaten voor WTC (randeffecten) liggen iets anders: 1-3 (ten zuidoosten van WTA), 4-6 (NW WTA), 7 (midden), 8-11 (ZO WTB), (NW WTB). De benamingen voor de fish- en hypertracks is doorlopend met 3 slepen van ZO naar NW per raai (waarbij de raaien elkaar opvolgen van ZW naar NO): i.e. WT1-3 in referentiegebied, WT4-6 onder; in en boven gebied A; WT7-9 onder, in en boven gebied B; WG1-3 op Gootebank en WB1-2 op Buitenratel