PROGRAMMA BELGICA 2004/23

Transcriptie

1 PROGRAMMA BELGICA 2004/23 Periode : Campagne formulier BELGICA Deelnemerslijst 3. Objectieven van de deelcampagnes 4. Werkingsgebied - staalname stations 5. Operationeel verloop 6. Bezetting van de laboratoria 7. Gebruik van de boordinfrastructuur 8. Uit te voeren analyses aan boord 9. Automatische data acquisitie 1

2 1. CAMPAGNE FORMULIER BELGICA Campagne volgnummer 2004/23 Datum / uur VTV Zeebrugge Touch and go Zeebrugge VTA Zeebrugge 11/10/2004: /10/2004: 09h00 09h30 15/10/2004: Verantwoordelijke Wetenschapper Jan Vanaverbeke Betrokken Instellingen UG-Mariene Biologie; UG-RCMG, IN, MEZ 4. Werkgebied - geografische zone Belgisch Continentaal Plat, Nederlands Continentaal Plat DIPCLEAR noodzakelijk Ja, aangevraagd 27/05/04 5. Aantal in te schepen Wetenschappers 11/10-13/10: 12 13/10-15/10: Deelname vereist van : - Marine duikersteam - Marine verpleger - Loods Neen Neen Neen 7. Noodzakelijke wal en boord infrastructuur voor in- en ontschepen materieel (vorkheftruck, walhafkraan, boordkraan). Inscheping van materiaal voor UG, 3m boomkor, Reineck, Van Veen, hyperbenthische slede 9. Assistentie BMM voor SCTD, data acquisitie of Ja, SCTD+PAR sensor+turbiditeitsmeter andere (BMM ODAS) 10. Opmerkingen: - van 13/10 tot 15/10: deelname RTBF televisie-team aan campagne om beelden te maken voor het wetenschappelijk programma Matière Grise - Registratie van abiotische variabelen boven de bodem (Seacat) - Gebruik A-frame en boomkor + hyperbenthische slede noodzakelijk - gebruik boomkor BMM voor bemonsteren epibenthos - Reineck boxcorer BMM graag aan boord als reservemateriaal, zal alleen gebruikt worden als de Reineck van UG-MARBIOL defect raakt - T&G op 13/10 (9.00 uur): ontscheping RCMG, inscheping IN en filmploeg RTBF Programma opgesteld door Jan Vanaverbeke Opmerkingen c/o BMM - Meetdienst Oostende i) De wetenschappers dienen voor de werkzaamheden op dek te beschikken over gepaste veiligheidskledij. Dit betreft ondermeer, afhankelijk van deze werkzaamheden: veiligheidsschoeisel, handschoenen,... ii) De wetenschappers worden erop gewezen dat de boord GSM slechts in uitzonderlijk geval, dienstgesprekken die louter te maken hebben met de operationele uitvoering van de aan de gang zijnde campagne, ter beschikking kan gesteld worden van de ingescheepte wetenschappers. Voor overige dienstgesprekken eigen aan de instelling / het laboratorium en prive gesprekken dienen de wetenschappers te zorgen voor een eigen GSM toestel. iii) De wetenschappers worden verzocht hun rekening aan boord in contanten te vereffenen (kleine biljetten aub). Cheques worden niet meer geaccepteerd en er zijn geen mogelijkheden voor het gebruik van kredietkaarten, bancontact of proton. Voor akkoord BMM : on behalf of J. BACKERS, Ing 24/09/04 A. POLLENTIER, Ing. - Hoofd van Dienst Coordinator R/V BELGICA 2

3 2. DEELNEMERSLIJST Campagne 2004/23 (11/10/ /10/2004) 11-13/ /10 UG-Mariene Biologie Jan Vanaverbeke (hoofdwetenschapper) Guy De Smet Bart Beuselinck Dirk Van Gansbeke Annick Van Kenhove Intituut voor Natuurbehoud Eric Stienen Wouter Courtens Marc Van de Walle UGent RCMG Samuel Deleu Els Verfaillie David Van Rooij Wouter Willems MEZ Koen Degrendele Marc Roche Helga Vandenreyken BMM Angelino Meerhaeghe Bob Rumes RTBF Benjamin Luypaert Cédric Wautier TOTAAL Toestemming tot inschepen werd aangevraagd voor deze personen 3. OBJECTIEVEN VAN DE CAMPAGNE Project: Trophos (UG- Mariene Biologie) (UG-MARBIOL) Trophos heeft als doel om de processen die de hogere trofische niveaus in het Noordzee-ecosysteem te sturen beter te begrijpen. Zo zullen voedselwebinteracties die de benthische gemeenschappen structureren in kaart worden gebracht met behulp van natuurlijke stabiele isotopen en merkers, die toelaten om na te gaan hoe een voedselbron ingebouwd wordt in dierlijke biomassa. Daarnaast worden dispersiemechanismen van pelagische soorten (of sooren met een pelagische levensstadium) bestudeerd door de genotypering van populaties in ruimte en tijd te koppelen aan Langrangiaanse modellering van partikels in een 3-D 3

4 hydrodynamisch model. De verspreiding van zeevogels zal verder onderzocht worden door deze te relateren aan de verspreiding van pelagische vissen, die als voedselbron voor deze zeevogels dienen. Project: SPEEK Dit project heeft als doelstellingen om 1) de lange-termijnsdata (20 jaar) betreffende de verschillende componenten van het benthos (nematoden, copepoden en macrobenthos) van de Kwintebank te integreren. De ecologische impact van zandontginning zal worden ingeschat aan de hand van een analyse van deze tijdsreeks; 2) geschikte indicatoren voor impactstudies voor zandontginning voor te stellen en te verfijnen; en 3) om de ecologische veranderingen op te volgen die optreden na het stopzetten van de ontginning van de centrale zone van de Kwintebank. De aard en snelheid van van het mogelijk herstel van de benthische gemeenschapen (meio- en macrobenthos) zullen worden nagegaan in relatie tot de temporele variatie in de sedimentskarakteristieken. Data betreffende geomorfologische veranderingen op de Kwintebank, gebaseerd op geo-acoustische opnames in het kader van de monitoring van het Fonds voor Zandwinningen, Marebasse (BELSPO) en Eumarsand (EU-FP5) zullen worden gebruikt om de biologische data te ondersteunen. Project: Fonds Zandwinning. Uitvoering van het continu onderzoek voorgeschreven in art. 3, 2, derde lid, van de wet van 13 juni 1969 inzake de exploratie en de exploitatie van niet-levende rijkdommen van de territoriale zee en het continentaal plat, en de concessiebesluiten. Opvolging van de weerslag van de zandexploitatie op de stabiliteit van de zandbanken en omgeving in de exploitatiezones, teneinde op wetenschappelijke basis beleidsmaatregelen inzake de exploitatie in de concessiezones op te stellen. In deze studie van de sedimenten van het Belgisch Continentaal Plateau wordt er hoofdzakelijk gekeken naar: 1. De impact van zand- en grindextractie activiteiten op het sediment budget, op de sedimentbewegingen, textuur en kwaliteit, inbegrepen benthische organismen, en op de waterkwaliteit (niveau van gesuspendeerde sedimenten en van verontreiniging). 2. De zandwinningszones om significante wijzigingen in de textuur en de morfologie van de zeebodem en de zandbanken te detecteren om zodoende de beschikbaarheid van zand in de toekomst te garanderen. 4. WERKINGSGEBIED EN STAALNAMESTATIONS Project: Trophos Op een aantal vaste stations verspreid over het BCP zullen stalen genomen worden voor zowel het meio-, macro-, hyper- en epibenthos. De posities van deze vaste stations zijn: Station Latitude Longitude UG

5 Volgende raaien worden gevaren voor het Instituut voor Natuurbehoud (Eric Stienen) Latitude Longitude Woensdag 13/10 wp wp wp wp wp wp Donderdag 14/10 wp wp wp wp wp wp Vrijdag 15/10 wp wp wp wp Project: SPEEK Staalnamepunten UGent-Marbiol: Reineck: WGS84 Latitude Longitude KW KW KW KW KW KW Staalnamepunten UGent RCMG: Van Veen (moeten tijdens eb worden genomen) Centrale depressie op de Kwintebank (figure ): coordinaten 300-m grid: Station: Lat WGS 84: Long WGS 84: VVL N E VVL N E VVL N E VVL N E VVL N E VVL N E VVL N E VVL N E VVL N E VVL N E VVL N E VVL N E VVL N E VVL N E VVL N E VVL N E VVL N E VVL N E VVL N E VVL N E VVL N E VVL N E VVL N E VVL N E 5

6 VVL N E VVL N E VVL N E VVL N E VVL N E VVL N E VVL N E VVL N E VVL N E VVL N E VVL N E VVL N E VVL N E VVL N E VVL N E VVL N E VVL N E VVL N E VVL N E VVL N E VVL N E VVL N E VVL N E : minder prioritaire stations (22): indien voldoende tijd voorhanden (priority 3). coordinates 150-m grid: Station: Lat WGS 84: Long WGS 84: VVS3 # N E VVS4 # N E VVS5 # N E VVS6 # N E VVS7 # N E VVS N E VVS N E VVS10 # N E VVS N E VVS N E VVS N E VVS N E VVS15 # N E VVS16 # N E VVS N E VVS N E VVS N E VVS N E VVS N E VVS N E VVS N E VVS24 # N E VVS N E VVS N E #: minder prioritaire stations (priority 2). VVS N E VVS N E VVS N E VVS N E VVS33 # N E VVS N E VVS N E VVS36 # N E VVS N E VVS N E VVS N E VVS N E VVS N E VVS N E VVS N E VVS N E VVS N E VVS N E VVS N E VVS51 # N E VVS52 # N E VVS53 # N E VVS54 # N E VVS55 # N E 6

7 Figure : samples on the central depression (red: 300 m grid, blue: 150 m grid). 7

8 Noordelijke Depressie op de Kwintebank (figure ): coordinaten 300 m grid: Station: Lat WGS 84: Long WGS 84: VVL VVL VVL VVL VVL VVL VVL VVL VVL VVL VVL VVL VVL VVL VVL VVL VVL VVL VVL VVL VVL VVL VVL VVL VVL

9 Figure: samples on the North depression. 9

10 Project Fonds Zandwinning: Het werkingsgebied is de Vlaamse Banken, de Gootebank en Thorntonbank (exploitatiezones I en II) uit het KB van 16 november 1977, uitgebreid met een aantal referentiezones buiten dit gebied en exploratie van mogelijke toekomstige exploitatiegebieden (Hinderbanken): 1. Multibeam opnames referentiezones (WGS84): KBMA (centrale depressie Kwintebank) 51 17,707 N 2 39,521 E 51 18,416 N E 51 18,194 N 2 40,761 E 51 17,489 N 2 40,186 E KBMB (noordelijke depressie Kwintebank) 51 19,937 N E 51 20,693 N 2 41,283 E 51 20,457 N 2 42,020 E 51 19,704 N 2 41,399 E 2. Multibeam opnames op het westelijke deel van de Gootebank, de Sierra Ventana en de Hinderbanken (afhankelijk van het resultaat van campagne 20). De coördinaten van de referentieraaien voor de multibeam opnames op de Gootebank, Sierra Ventana, Oosthinder en Westhinder worden aan boord gespecifiëerd.

11 5. OPERATIONEEL VERLOOP OPMERKING: tijdens alle transits zullen vogelwaarnemingen gebeuren door het Instituut voor Natuurbehoud. Dit wordt niet expliciet vermeld in de opsomming van de dagelijkse activiteiten. Bob Rumes (BMM) deelname aan de campagne kadert in de voorbereiding van het monitoringsprogramma voor het toekomstige C-Power windmolenpark op de Thorntonbank en betreft meer specifiek het aspect mariene avifauna. Van 13/10 tot 15/10 schepen 2 mensen van de RTBF in om opnames te maken voor het wetenschappelijk programma Matière Grise naar aanleiding van 20 jaar Belgica. 1. Campagne 2004/23 Maandag 11/10/ Inscheping materiaal UG-MARBIOL, UG-RCMG, MEZ 10.30: Vertrek Belgica Station 215: CTD, Niskin, Macrofauna (Van Veen, 5 replica s), Reineck (3 drops), Hyerpbentische slee, Boomkor : transit naar centraal deel Kwintebank en calibratie multibeamopnames : Van Veen staalname in centraal deel Kwintebank (54 stalen) Dinsdag 12/10/ : Kwintebank: multibeamopnames centrale deel Kwintebank : Van Veen staalname in centraal deel Kwintebank (39 stalen) : Van Veen staalname in noordelijk deel Kwintebank (24 stalen) 18.00????: multibeamopnames noordelijk deel Kwintebank en Gootebank of Sierra Ventana Woensdag 13/10/ : Touch and Go Zeebrugge. Ontscheping UGent-RCMG. Inscheping IN, BMM (1 persoon) en RTBF-filmploeg : Station790: : CTD, Niskin, Macrofauna (Van Veen, 5 replica s), Reineck (3 drops), Hyerpbentische slee, Boomkor : transit naar omgeving station 115, vogelobservaties (waypoints: zie hoger) : Station 115: CTD, Niskin, Macrofauna (Van Veen, 5 replica s), Reineck (3 drops), Hyerpbentische slee, Boomkor : Oostdijck: Van Veen staalnames MEZ, multibeamopnames en Van Veen Hinderbanken Donderdag 14/10/ : Station 630: CTD, Niskin, Van Veen (5x), Reineck (3x), Hyperbenthische slede 3m-boomkor : Station UG8: idem : Vogelobservaties (waypoints: zie hoger) : multibeamopnames Hinderbanken Vrijdag 15/10/ : vogelobservaties op traject Hinderbanken Station 701: waypoints: zie hoger : Station 701: CTD, Niskin, Van Veen (5x), Reineck (3x), Hyperbenthische slede 3m-boomkor 14.10: aankomst Zeebrugge 11

12 6. BEZETTING VAN DE LABORATORIA UG Mariene Biologie: wetlab-vislab, lab biologie Instituut voor Natuurbehoud:/ RCMG: wetlab, brug MEZ: brug, wet lab (sound velocity profiler) 7. GEBRUIK VAN BOORDINFRASTRUCTUUR UG Mariene Biologie: Hyperbenthos: A-frame Epibenthos: A-frame en visserijlier Van Veen: zij A-frame Reineck: zij A-frame Niskin en seacat: zijlier Grote boxcorer: A-frame diepvries Milli Q UG RCMG: Van Veen: zij A-frame Roxann MEZ: Sound velocity profiler: zij winch Sound velocity profiler Simrad EM 1002S multibeam echosounder 8. UIT TE VOEREN ANALYSES AAN BOORD Volgende parameters zouden graag aan boord verkregen worden: watertemperatuur saliniteit conductiviteit diepte turbiditeit vertikale distributie CTD voor elk staal UG Mariene Biologie geluidssnelheid (Fonds Zandwinning) 12

13 9. AUTOMATISCHE DATA-ACQUISITIE SCTD, navigatie en meteoparameters per station. Per staalname met de hyperbenthische slede/boomkor: begin- en eindcoördinaten van iedere trek alsook begin- en eindtijd, en CTD per punt om een diepteprofiel van saliniteit, turbiditeit en lichtpenetratie op te stellen. Bij elke drop van de Van Veens en Reineck op de Kwintebank: exacte coördinaten MEZ: on line informatie via boordmonitors UG-RCMG N Parameters Acquisition rate 0.5 sec PT/ST SPEED DEPTH SPEED FO/AF SPEED REL. WINDDIR REL. WINDSPD HUMIDITY_HR ATM PRESSURE SOL-RAD AIRTEMP.DRY AIRTEMP.WET SHIP HEADING IN-WIND DIR IN-WINDSPD IN-WINDSPD.BF CUMUL.DIST HUMIDITY_DW TSS DEPTH-L TSS DEPTH-H TSS HEAVE SBE21 TEMP. SBE21 SALIN. SBE21 SIGTH. TURNER FLUO. DGPS LAT.N/S DGPS LONG.E/W DGPS HG_MSL DGPS UTCTIME DGPS SPEED DGPS COURSE DGPS QUALITY MGN DGPS LAT MGN DGPS LON ROANN DEPTH ROANN ROUGH ROAN HARD Acquisition rate 10 sec 13

14 10. OPMERKINGEN Volgende chemicaliën zullen aan boord worden genomen tijdens de cruise en worden gestockeerd in het Fish Lab. RUG: 100 liter formaldehyde (40% water oplossing) 20 l aceton 5 l ethanol BMM : triton 1% : 1 l 14