Inleiding. Opbouw. Raakvlakken andere thema s

Transcriptie

1

2 Inleiding Bodegraven-Reeuwijk ligt in het Groene Hart. Een natuurgebied met unieke kenmerken en landschapskwaliteiten. De biodiversiteit van het Groene Hart behoort tot gemeenschappelijk erfgoed en deze natuur vertegenwoordigt een groot algemeen belang. De balans tussen mens en dier ontstaat niet vanzelf en de instandhouding is een gemeenschappelijke verantwoordelijkheid. Daarvoor is faunabeheer van belang, dat zich richt op het bewaken van de balans tussen diersoorten en het voorkomen of beperken van schade. Wij zijn er van overtuigd dat het onze verantwoordelijkheid is om effectief beheer te faciliteren zoals dat is bepaald op landelijk en provinciaal niveau. Dit doen wij vanuit het belang van het behoud van de biotoop, het stimuleren van het natuurgebied en het weghalen van exoten. Hierbij zijn de volgende factoren bepalend: 1. De draagkracht van leefgebieden. 2. De biodiversiteit en ecologische samenhang in leefgebieden. 3. Het welzijn van mens en dier. 4. Schadebestrijding. Opbouw In deze notitie zetten wij uiteen wat de wettelijk kaders zijn waarbinnen faunabeheer gebeurt. Er zijn veel taken en bevoegdheden belegd bij de provincies of waterschappen en er zijn verschillende organisaties die een rol spelen op dit gebied. Daarom maken we in deze notitie inzichtelijk welke organisaties welke rollen hebben. Zo wordt duidelijk welke ruimte er is voor gemeenten om keuzes te maken en welke keuzes deze gemeente voorstelt. Raakvlakken andere thema s Een natuur die in balans is draagt bij aan een gezonde en duurzame gemeente. Dit thema heeft raakvlakken met het werk dat we doen voor duurzaamheid, gezondheid, dierenwelzijn, leefbaarheid, recreatie, milieu, cultuurhistorie, bermbeheer en de invoering van de Omgevingswet.

3 Beheer op het land De zorg voor de natuur is vastgelegd in artikel 21 van de Grondwet. Deze wet bepaalt dat de zorg van de overheid gericht is op de bewoonbaarheid van het land en de bescherming en verbetering van het leefmilieu. Een onderdeel daarvan is de actieve zorg voor de bescherming van de natuur. De wet Natuurbescherming is vanaf 1 januari 2017 van kracht. De taken en verantwoordelijkheden die volgen uit deze wet zijn zoveel mogelijk bij de provincies neergelegd (zie kader 1). Kader 1 Wet Natuurbescherming en Verordening uitvoering Wet natuurbescherming Zuid-Holland De wet Natuurbescherming richt zich op bescherming van natuurwaarden en het tegengaan van biodiversiteitsverlies. De wet vervangt de Natuurbeschermingswet 1998, de Flora- en faunawet en de Boswet. Op provinciaal niveau geldt de Verordening uitvoering Wet natuurbescherming Zuid-Holland. Op basis van de wet Natuurbescherming heeft de provincie belangrijke bevoegdheden als het gaat om faunabeheer. De provincie bepaalt wat wel en niet mag in de natuur en kan vrijstellingen en ontheffingen verlenen. Daarbij maakt de provincie verschil tussen schadebestrijding en populatiebeheer. Kader 2 Faunabeheereenheid Zuid Holland Een Faunabeheereenheid (FBE) is een door Gedeputeerde Staten erkend samenwerkingsverband van jachthouders en maatschappelijke organisaties die het doel behartigen van een duurzaam beheer van populaties van in het wild levende dieren in de regio waartoe het werkgebied van de faunabeheereenheid behoort, vertegenwoordigd. DE FBE Zuid-Holland bestaat uit een onafhankelijk voorzitter en vertegenwoordigers vanuit Federatie Particulier Grondbezit;de Koninklijke Jagersvereniging en de Nederlandse Organisatie voor Jacht en Grondbeheer; LTO Noord afdeling Zuid-Holland en Vereniging Natuurmonumenten, Staatsbosbeheer en Zuid-Hollands Landschap. De FBE stelt een faunabeheerplan op en vraagt aan Gedeputeerde Staten toestemming voor uitvoering. In Zuid-Holland zijn o.a. de volgende faunabeheer(deel-)plannen opgesteld: Damhert, ekster, fazant, ganzen, haas, holenduif, kauw, konijn, knobbelzwaan, meerkoet, meeuwen, ree, roek, smient, wilde eend, zwarte kraai, turkse tortel. Faunabeheereenheid (FBE) De provincie verleent ontheffingen en vrijstellingen aan de Faunabeheereenheid Zuid-Holland op basis van een faunabeheerplan. Deze eenheid heeft een coördinerende rol in de uitvoering van het planmatige faunabeheer (kader 2). Wildbeheereenheid (WBE) De FBE stelt een faunabeheerplan op dat wordt uitgevoerd door lokale Wildbeheereenheden (WBE). In de gemeente Bodegraven- Reeuwijk waren tot voor kort vier wildbeheereenheden. De WBE Reeuwijkse Plassen, de WBE Driebruggen en de WBE De Gouwe Driehoek heffen zich op korte termijn op. Vanaf 1 januari 2017 is er een nieuwe WBE opgericht: De WBE Reeuwijk en Omstreken. Samen met de WBE De Aarlanden zijn er dan twee WBE s in onze gemeente (kader 3). Deze WBE s bestrijden exoten als de rosse stekelstaart. Daarnaast verzamelen WBE s informatie uit het veld, bijvoorbeeld inventarisatiegegeven s van wild- en faunasoorten en gegevens over Kader 3 Wildbeheereenheid (WBE) Jachthouders met een jachtakte organiseren zich in een wildbeheereenheid. Zij zijn als rechtspersoon binnen haar werkgebied onder meer verantwoordelijk voor het lokale wildbeheerplan, educatie over de jacht en het organiseren van tellingen in samenwerking met haar leden. Het aanvragen van ontheffingen, aanwijzingen en vrijstelling gebeurt ook vaak op initiatief van WBE s beheermaatregelen. Deze informatie wordt opgenomen in de landelijke WBE Databank. Deze WBE Databank vormt een belangrijke gegevensbron voor provinciale faunabeheerplannen, advisering over faunabeheer, onderzoek/wetenschap en publiciteit.

4 Staatsbosbeheer en Natuurmonumenten Een deel van het landschap in onze gemeente wordt beheerd door Staatsbosbeheer, Natuurmonumenten, Agrarische Natuurverenigingen en andere particulieren. Zij zetten zich in voor het beheer van de graslanden van de veenweiden in onze gemeente. Weidevogels zijn onlosmakelijk verbonden met dit type landschap en de populatie van weidevogels is sterk afhankelijk van hun inzet. Ze richten zich op behoud, herstel en ontwikkeling van de in het gebied aanwezige landschaps- en natuurwaarden. Dit is ook de reden dat er niet mag worden gebouwd in de Reeuwijkse Plassen. Alleen bestaande schiethutten zijn toegestaan. In onze gemeente zijn er drijvende schiethutten ten dienste van beheer en bestrijding van schade, deze zijn benoemd in onze APV, Artikel 5:31E De drijvende schiethut mag uitsluitend aanwezig zijn ten behoeve van een jachthouder die in het bezit is van een geldige jachtakte en moet liggen in het jachtveld waarop de jachthouder gerechtigd is. Agrariërs Ook agrariërs zijn belangrijk voor het beheer van het buitengebied van de gemeente. Bodegraven- Reeuwijk heeft een enorm uitgestrekt veenweide gebied waarin agrariërs hun bestaan vinden. Agrariërs en terreinbeheerders zetten zich in om weidevogels te beschermen. Onontdekte nesten van weidevogels sneuvelen tijdens het bewerken van het land waardoor de aanwas van jonge weidevogels onder druk komt. Sommige boeren gaan daarom innovatief te werk om nesten op te sporen. Melkveehouder Anton de Wit uit Reeuwijk is een van de eerste boeren in Nederland die een drone heeft aangeschaft voor het opsporen van de weidevogelnesten op meter hoogte. Deze gegevens worden opgenomen in een landelijke database die gebruikt gaat worden door aangesloten vrijwilligers die daardoor maatwerk kunnen leveren. Daarnaast kunnen beheerders of gebruikers van gronden met een agrarische hoofdfunctie provinciale subsidie krijgen voor het uitvoeren van maatregelen t.b.v. weidevogels. Het gaat hier om vrijwillige afspraken tussen aanvragende partijen of personen en de provincie. Initiatieven en deelnemers binnen het bestaande Collectief Weidevogelplan Gouwe Wiericke West vinden bij de gemeente een gewillig oor. Het aangaan van weidevogelcontracten wordt toegejuicht. In het voorjaar worden legsels van ganzen met een ontheffing van de Provincie Zuid-Holland bewerkt waardoor er een stuk minder kuikens uitkomen. In de polders binnen de gemeente zorgen in de zomermaanden de vele aanwezige ganzen namelijk voor aanzienlijke schade aan landbouwgewassen. De aanwezige ganzen zijn grauwe ganzen, nijlganzen, Canadese ganzen en Indische ganzen. Vooral de grauwe en Canadese ganzen vormen in de zomer de grootste populatie. In de wintermaanden komen daar ook nog eens de wintergasten zoals de Kolganzen bij. In de wintermaanden hebben de ganzen in aangewezen foerageergebieden rust en mogen daar niet met het geweer bestreden worden.

5 Handhaving, politie en BOA Kader 4 Jachtakten De jachtakte wordt afgegeven door de korpschef van het regionale politiekorps in de regio waar de woonplaats van de aanvrager is gelegen, in Bodegraven-Reeuwijk is dat de korpschef van de politieeenheid Haaglanden. Hiervoor moet eerst een jachtdiploma zijn behaald en is een aaneengesloten jachtveld benodigd. Als het gaat om toezicht op de uitoefening beheer en schadebestrijding wordt uitgeoefend door de provincie, de politie of door een jachtopzichter van een Wildbeheereenheid (WBE). Deze jachtopzichter moet dan wel Buitengewoon opsporingsambtenaar (BOA) zijn. Voor de uitvoering van het beheer en de schadebestrijding met een geweer is een jachtakte (zie kader 4) verplicht die wordt afgegeven door de politie. Handhaving vanuit de gemeente is van belang bij de naleving van de voorschriften van de bouwverordening, die volgt uit de Woningwet. Deze bevatten voorschriften over ongedierte (met name bruine ratten), reinheid en preventie. De gemeente heeft de taak toe te zien op en ingeval van overtreding handhavend op te treden. Keuze gemeente Als het gaat om faunabeheer kan worden geconcludeerd dat de belangrijkste taken en bevoegdheden zijn belegd bij de provincie. De gemeente is enkel verantwoordelijk voor beheer van fauna die voorkomt op gronden waarvan de gemeente eigenaar is. Op deze gronden mag de gemeente beheersmaatregelen treffen. We kiezen er voor om deze rechten niet zelf uit te oefenen, maar te verhuren aan WBE in de vorm van jachthuurovereenkomsten. Dit doen we omdat we er van overtuigd zijn dat het onze verantwoordelijkheid is mee te werken aan een effectief faunabeheer zoals dat is bepaald op landelijk en provinciaal niveau. De gemeente staat daarom toe dat conform het faunabeheerplan op haar eigendommen beheersmaatregelen worden uitgevoerd. De jachtovereenkomsten kunnen worden doorverhuurd aan jachthouders. Beheer in en rondom het water Naast beheer op het land is beheer in en rondom het water van belang. Sinds 2000 is de Europese Kaderrichtlijn Water (KRW) van kracht. Daarin zijn afspraken gemaakt over voldoende schoon (chemisch op orde) en gezond (ecologisch in evenwicht) water (zie kader 5). In onze grenzen zijn het Hoogheemraadschap Rijnland (HHR) en het Hoogheemraadschap de Stichtse Rijnlanden (HDSR) als waterschap hiervoor verantwoordelijk. Kader 5 Europese Kaderrichtlijn Water (KRW) De Europese Kaderrichtlijn Water (KRW) legt alle EU-lidstaten de resultaatverplichting op om de kwaliteit van alle wateren rivieren, meren, kustwateren en grondwateren binnen Europa op orde te brengen. De richtlijn schrijft voor dat uiterlijk in 2027 in heel Europa de kwaliteit van alle wateren zowel chemisch (schoon) als ecologisch op orde (gezond) moet zijn. Kader 6 Visstandbeheercommissie De VBC speelt een belangrijke rol bij het voorbereiden, toetsen en uitvoeren van een Visstandbeheerplan (VBP). In het VBP staat beschreven hoe de visserij en het beheer daarvan worden uitgevoerd. De wensen van de visrechthebbenden worden naast de doelen van de waterbeheerder (HHR) gelegd. De waterbeheerder toetst of het voorgenomen beheer past bij haar doelen. Na goedkeuring van het Visstandbeheerplan door de waterbeheerder, kan er conform het Visstandbeheerplan gevist worden. Daarnaast kan de VBC actief zijn als platform voor overleg over beleid, visies, onderzoek en adviezen die van belang zijn voor vis en visserij. Visstandbeheercommissie (VBC) Het HHR en het HDSR hebben hierbij oog voor een gezonde en gevarieerde visstand. Vissers spelen daarin een grote rol. Onder leiding van het HHR zijn de beroepsvissers in onze gemeente vertegenwoordigd in de Visstandbeheercommissie (VBC). Deze commissie bereidt een Visstandbeheerplan (VBP) voor (zie daarover kader 6).

6 Het VPB bewaakt een evenwichtige visstand, gekoppeld aan en met invloed op de waterkwaliteit in het gebied. Het Visstandbeheersplan wordt besproken met alle betrokkenen, zowel beroepsvisserij als hobbyvissers en watereigenaren/visrechthebbenden. Ook onze gemeente maakt onderdeel uit van dit overleg. Het Visstandbeheerplan wordt gezamenlijk nageleefd en gehandhaafd. Het beheerplan is als bijlage toegevoegd aan deze notitie. (Beroeps)vissers Zoals geschreven spelen vissers een grote rol bij het beheer van de visstand. In onze gemeente zijn er verschillende soorten vissers. De Kader 7 Status van beroepsvisser particuliere beroepsvissers zijn verenigd in de Visserijpool. Daarnaast is Voor de status van beroepsvisser er de Coöperatie van De Schakel met de status van één beroepsvisser moet men minimaal 250 ha water met visrechten hebben. (zie kader 7). De Schakel verhuurt viswater aan Sportvisserij Bovendien moet jaarlijks een Nederland en de hobbyvisser kan er terecht. inkomen van minimaal 8.500,00 aan opbrengst hieruit Waterschappen gehaald worden. Met aanpassing van de Visserijwet wordt het Naast dieren die in het water leven, kan er ook overlast zijn van dieren verplichte areaal aan visrechten verhoogd tot 380 ha. die nabij water leven. Dit geldt voor de muskusrat. Waterschappen hebben de opdracht om alle waterstaatswerken te beschermen tegen schade veroorzaakt door woel- en graafwerk van muskus- en beverratten. Deze opdracht is vastgelegd in de gewijzigde Waterwet die op 1 juli 2011 is ingegaan Als het gaat om muskusrattenbeheer willen de samenwerkende waterschappen er voor zorgen dat de veiligheid van mens en milieu als gevolg van de graverij van muskusratten niet in het gedrang komt. Niet alleen gezamenlijk voorkomen van schade bij de keringen, maar ook het voorkomen van schade aan het watersysteem in de urbane en landelijke gebieden is hierbij van belang. Gezien de snelheid waarmee muskusratten zich kunnen voortplanten, wordt de kern van de diergerichte maatregelen gevormd door het zo klein mogelijk houden van de populatie muskusratten. Hiermee worden beide doelstellingen: optimaliseren veiligheid en minimalisering dierenleed gediend. Keuze gemeente Als het gaat om het beheren van het water liggen belangrijke taken en bevoegdheden bij de waterschappen. De keuze die we maken bij het beheer in het water ligt in het verlengde van de keuze op het gebied van beheer in het land. De gemeente is watereigenaar en heeft delen van haar eigendom ingebracht in de Visserijpool. Hierdoor is het voor vissers toe gestaan om in deze wateren te vissen. We kiezen hiervoor omdat we schoon en gezond water willen faciliteren. De vissers dragen bij aan de waterkwaliteit, halen dode vissen uit het water in geval van botulisme en verwijderen exoten. De Reeuwijkse Plassen, waar de beroepsvisserij voornamelijk plaatsvindt, is bovendien een gesloten gebied zonder mogelijkheden voor vismigratie. Door water in te brengen in de Visserijpool houden wij grip op de visserij en kunnen wij invloed uitoefenen op de manier van vissen en de visstand. De plassen Elfhoeven en Broekvelden/Vettenbroek zullen niet aan de visserij ter beschikking worden gesteld. Elfhoeven wordt gezien als kraamkamer voor de vis. Broekvelden/Vettenbroek ligt in het Natura 2000 gebied en daar mag alleen met een vergunning op persoonlijke titel gevist worden.