Sociale criteria in overheidsopdrachten: van theorie naar praktijk

Transcriptie

1 Sociale criteria in overheidsopdrachten: van theorie naar praktijk Ir MAB Bert Baeyens

2 Algemene verplichtingen bij overheidsopdrachten Eerbiedigen van de beginselen van het Verdrag het vrije verkeer van goederen, vrijheid van vestiging en het vrij verlenen van diensten, alsmede de daarvan afgeleide beginselen, zoals gelijke behandeling, het discriminatieverbod, wederzijdse erkenning, evenredigheid en transparantie.

3 Nationale maatregelen Nationale maatregelen die de uitoefening van de in het verdrag gewaarborgde vrijheden kunnen belemmeren of minder aantrekkelijk kunnen maken, moeten aan vier voorwaarden voldoen: zij moeten zonder discriminatie worden toegepast; zij moeten hun rechtvaardiging vinden in dwingende redenen van algemeen belang; zij moeten geschikt zijn om de verwezenlijking van het nagestreefde doel te waarborgen; zij mogen niet verder gaan dan nodig is voor het bereiken van dat doel.

4 Geen enkele bepaling in de richtlijn dient te beletten dat maatregelen worden voorgeschreven of toegepast die noodzakelijk zijn ter bescherming van de openbare zedelijkheid, orde of veiligheid of het leven of de gezondheid van mensen, dieren of planten, in het bijzonder met het oog op duurzame ontwikkeling, op voorwaarde dat deze maatregelen in overeenstemming zijn met het Verdrag.

5 Conceptueel schema bestek

6 Policy/Strategy Bijz Uitvoerings voorwaarden Voorbehoud toegang behoefte Voorwerp opdracht contractor Voorbehoud uitvoering specificaties Contract voorwaarden Selectie criteria EMVO GC of LP

7 Voorbeelden

8 Toegangsrecht

9 Uitsluitingsgronden Art. 17 en analoge (KB van 08 januari 1996) 2. - Onverminderd de bepalingen betreffende de erkenning van de aannemers van werken, kan uitgesloten worden van deelneming aan de opdracht in welk stadium van de procedure ook de aannemer: 4 die bij zijn beroepsuitoefening een ernstige fout heeft begaan, vastgesteld op elke grond die de aanbestedende overheden aannemelijk kunnen maken;

10 Uitsluitingsgronden De niet-naleving van nationale bepalingen tot uitvoering van Richtlijnen 2000/78/EG en 76/207/EEG van de Raad betreffende de gelijke behandeling van werknemers, ten aanzien waarvan een onherroepelijk vonnis of een beslissing met vergelijkbare werking is uitgesproken, kan als een delict dat in strijd is met de beroepsgedragsregels van de ondernemer of als een ernstige fout worden beschouwd. Richtlijn 2000/78/EG van de Raad van 27 november 2000 tot instelling van een algemeen kader voor gelijke behandeling in arbeid en beroep (PB L 303 van , blz. 16). Richtlijn 76/207/EEG van de Raad van 9 februari 1976 betreffende de tenuitvoerlegging van het beginsel van gelijke behandeling van mannen en vrouwen ten aanzien van de toegang tot het arbeidsproces, de beroepsopleiding en de promotiekansen en ten aanzien van de arbeidsvoorwaarden (PB L 39 van , blz. 40).

11 Voorbehouden opdracht Sociale werkplaatsen in de zin van de wetgeving overheidsopdrachten Sociale inschakelingsondernemingen Voorbeelden Vb 1: Filmarchief VRT Vb 2: Groenonderhoud

12 Sociale inschakelingsonderneming Onder sociale inschakelingseconomie wordt verstaan : de initiatieven waarvan het sociale doel bestaat in de socio-professionele inschakeling van bijzonder moeilijk te plaatsen werkzoekenden, via een activiteit van productie van goederen of diensten, en die aan volgende algemene voorwaarden voldoen : de doelgroep moet na de startfase ten belope van ten minste 50 % van de totale bezetting aan het werk of in opleiding zijn; ten minste 10 % van het omkaderingspersoneel van de doelgroep moet uit personeel bestaan dat bekwaam is om sociale vormings- en begeleidingsprogramma's te leiden en te ontwikkelen; de juridische vorm van een vereniging zonder winstoogmerk, coöperatieve vennootschap of vennootschap met sociaal oogmerk of andere rechtsvormen, mits de doeleinden en de finaliteiten sociaal en collectief zijn, hebben aangenomen; geen meerderheid hebben van de leden van de bestuursorganen die behoren tot de overheidssector; en erkend zijn door de bevoegde overheid.

13 We* kunnen er vandaag van uitgaan dat, naast de BW en sociale werkplaatsen, de volgende initiatieven voldoen aan de voorwaarden van art. 59: bedrijven voor vorming door arbeid de invoegbedrijven erkend door het Waals Gewest de inschakelingsondernemingen erkend door het Brussels Hoofdstedelijk Gewest de inschakelingsbedrijven erkend door de federale ministers van tewerkstelling en sociale economie de plaatselijke initiatieven voor de ontwikkeling van de werkgelegenheid erkend door het Brussels Hoofdstedelijk Gewest *Cel sociale economie, ESE/30/2 van donderdag 24 mei 2007

14 Voorwerp van de opdracht

15 Voorwerp van de opdracht Men kan bijvoorbeeld de opdracht geven tot beroepsopleiding van werklozen en daarvoor ook betalen Vb 1: werkplekleren Antwerpen Stelpost Gunningscriteria Kwaliteit van de opleiding Output

16 Technische specificaties

17 Technische specificaties Art.23 RL Waar mogelijk moet in deze technische specificaties rekening worden gehouden met toegankelijkheidscriteria voor gehandicapten of met ontwerpen voor iedereen. «Build for all»

18 Gunningscriteria Wanneer de aanbestedende overheid beslist de opdracht te gunnen op basis van de EMVO, dient die te worden gegund aan de inschrijver die de regelmatige offerte heeft ingediend die de economisch voordeligste is vanuit het oogpunt van de aanbestedende overheid, rekening houdende met de gunningscriteria.. Deze criteria moeten (nauw closely linked, EHJ) verband houden met het voorwerp van de opdracht en een vergelijking van de offertes mogelijk maken op basis van een waardeoordeel. De criteria zijn bijvoorbeeld de kwaliteit, de prijs, de technische waarde, de esthetische en functionele kenmerken, de milieukenmerken, de sociale overwegingen, de gebruikskosten, de rentabiliteit, de nazorg en technische bijstand, de leveringsdatum en de leverings- of uitvoeringstermijn, de waarborgen inzake wisselstukken en de bevoorradingszekerheid.

19 Gunningscriteria Mogelijke criteria : Sociale eisen met betrekking tot de behoeften van de begunstigden/gebruikers van de werken, leveringen of diensten, maar niet daartoe beperkt, ook de behoeften van de bijzonder kansarme bevolkingsgroepen, waartoe de begunstigden/gebruikers behoren «Ethische criteria» zijn niet onmogelijk Voorbeelden: Vb 1: De mate waarin de dienstverlener rekening houdt met de culturele diversiteit in de populatie bij de opstelling van de vragenlijsten in het kader van marktonderzoek Vb 2: De mate waarin de toegepaste methode waarborgen biedt inzake ethiek in marktonderzoek Vb 3: de kwaliteit van de ondersteunende sociale begeleiding die aan de bevolkingsgroep wordt geboden in het kader van een wijkproject maatschappelijke integratie van allochtone jongeren.

20 Uitvoeringsvoorwaarden Bijsturen bevoegdheden leidend ambtenaar Vb: De leverancier draagt er zorg voor dat de leidend ambtenaar en de door de aangestelde overheid aangestelde ambtenaren te allen tijde vrij toegang hebben tot de productieplaatsen, ten einde de stipte naleving van de voorwaarden van de opdracht te controleren wat de herkomst, de kwaliteit, of de fabricage van de producten betreft, evenals de naleving van de bijzondere uitvoeringsvoorwaarden, dit alles onverminderd de keuringen die op de afgewerket producten moeten worden verricht. Sancties: art. 20 AAV

21 Bijzondere bijkomende uitvoeringsvoorwaarden De voorwaarden voor de uitvoering van een opdracht zijn verenigbaar met de richtlijn voor zover zij niet rechtstreeks of onrechtstreeks discriminerend zijn en zij in de aankondiging van opdracht of in het bestek worden vermeld. Zij kunnen met name tot doel hebben de beroepsopleiding op de werkplek of de arbeidsparticipatie van moeilijk in het arbeidsproces te integreren personen te bevorderen, de werkloosheid te bestrijden of het milieu te beschermen.

22 Bijzondere uitvoeringsvoorwaarden: art. 40 Overeenkomstig de beginselen van het Verdrag tot oprichting van de Europese Gemeenschap, en voorzover ze niet rechtstreeks of onrechtstreeks discriminerend zijn, kan de aanbestedende overheid uitvoeringsvoorwaarden opleggen die het mogelijk maken rekening te houden met doelstellingen zoals : 1 het verstrekken van beroepsopleidingen aan werklozen en jongeren; 2 het bevorderen van het gelijke kansenbeleid inzake de arbeidsparticipatie van onvoldoende in het arbeidsproces geïntegreerde personen; 3 de strijd tegen de werkloosheid; 4 de verplichting om, in hoofdzaak, de bepalingen van de basisconventies van de Internationale Arbeidsorganisatie na te leven, in de veronderstelling dat die niet reeds worden toegepast in het nationale recht van het land waar de productie plaatsvindt; 5 de bescherming van het leefmilieu.

23 Bijzondere bijkomende uitvoeringsvoorwaarden Bevorderen beroepsopleiding op de werkplek Bevorderen van de arbeidsparticipatie Bestrijden van de werkloosheid.. Voor zover Vermeld in aankondiging of het bestek Niet rechtstreeks of onrechtstreeks discriminerend

24 Voorbeelden Verplichting om voor de uitvoering van de opdracht langdurig werklozen aan te werven Voorzien in opleidingsacties voor werklozen of jongeren Aanwerven van een groter aantal gehandicapten dan bij wet voorgeschreven.

25 Basisconventies IAO Conventies n 29 (1930) en 105 (1957) over verbod op dwangarbeid; Conventie n 87 (1948) over de syndicale vrijheid en de bescherming van de syndicale rechten; Conventie n 98 (1949) over de vrijheid van vereniging en collectieve onderhandelingen; Conventies n 100 (1951) en 111 (1958) over gelijkheid van verloning, over de discriminatie (tewerkstelling en beroep); Conventies n 138 (1973) en 182 (1999) over de minimum leeftijd en de ergste vormen van kinderarbeid.

26 Voorbeelden Tewerkstellingspargaraaf: OCMW Middelkerke ILO: linnen behandeling voor de instellingen (3 jaar) OCMW Lokeren Duurzaam personeelsbeleid Stad Gent

27 Moeilijkheden Tijdens de gunningsprocedure Hoe nagaan dat de offerte in dit domein geen boutade is? Tijdens de uitvoering van de opdracht, Hoe de uitvoering controleren en verzekeren Hoe optreden bij niet-naleven? Zie leidraad sociale criteria in overheidsopdrachten

28 Nutssector KB 10 januari 1996 Voorbehouden opdrachten Bijzondere uitvoeringsvoorwaarden Gunningscriteria Mogelijkheden erkenningsregeling

29 Marktonderzoek Cruciaal Aanbod Bekwaamheid, capaciteit Beschikbaarheid Erkenning voor overheidsopdrachten voor werken Ervaring met procedures overheidsopdrachten Haalbaarheid van bijzondere voorwaarden Kleine ondernemingen

30 Aankondiging van opdracht III.2.4 Voorbehouden opdrachten (indien van toepassing) ja neen De opdracht is bestemd voor sociale werkplaatsen De uitvoering van de opdracht is beperkt in het kader van programma's voor beschermde arbeid III.1.4 Ander bijzondere voorwaarden voor de uitvoering van de opdracht (indien van toepassing) ja neen Zo ja, beschrijving van de bijzondere voorwaarden

31 Evaluatie van de offertes Het onderzoek en de evaluatie van de offertes verloopt volgens het volgende schema: Het onderzoek van het toegangsrecht; De kwalitatieve selectie; Het onderzoek van de vormelijke en inhoudelijke regelmatigheid met inbegrip zonodig van het onderzoek naar de abnormaliteit van de prijzen; Het uitvoeren van de vereiste verbeteringen; De evaluatie op basis van de gunningscriteria.

32 Evaluatie van de offertes Voorbehouden opdrachten Toegangsrecht Kwalitatieve Selectie Onderzoek Vormelijke Regelmatigheid en inhoudelijke regelmatigheid Evaluatie gunningscriteria(um) Bijzondere uitvoeringsvoorwaarden

33 Abnormale prijzen De preciseringen kunnen verband houden met... De naleving van de bepalingen inzake arbeidsbescherming en arbeidsvoorwaarden die gelden op de plaats van uitvoering van de opdracht De eventuele ontvangst van staatssteun door de inschrijver

34 Uitvoering Vermits de bijzondere uitvoeringsvoorwaarden een essentieel element zijn van de overeenkomst, is het evident dat de uitvoering ervan ook nauwgezet wordt gecontroleerd, en het niet conform uitvoeren ervan wordt gesanctioneerd Nagaan uitvoering verplichtingen aannemer Prijsherzieningen: art 6 AUR Artikel 12 van de wet Aannemer moet sociale en fiscale verplichtingen naleven en doen naleven door de eventuele onderaannemers

35 Tips Marktonderzoek Kies de juiste procedure! Maak gebruik van flankerende maatregelen indien mogelijk Kies de geschikte opdrachten: Mik op arbeidsintensieve werken, leveringen of diensten Creative solution design Sommige opdrachten hebben sowieso een lokaal karakter qua uitvoerend personeel en kunnen dus een grote lokale sociale impact hebben Typische nabijheidsdiensten Vb Schoonmaak, catering, fietsherstelling Durf over de grenzen van de gemeente te kijken Zet de lokale diensteneconomie in Zorg voor intern draagvlak en communiceer de resultaten

36 Nuttige links _Verantwoord_Ondernemen.aspx Leidraad sociale criteria Contactpersoon : Pieter Van Sande (stafmedewerker VVSG) I.html Tewerkstellingsprojecten Contactpersoon: Brecht Lootens ( Werk en economie Antwerpen) %20Informatie%20subsidie%20duurzaam%20ondernemen.pdf.. Project duurzaam onderneming investors in people Contactpersoon: Mieke Pieters