Financiële analyse van de Belgische filantropische organisaties

Transcriptie

1 Barometer Donorinfo 2017 Financiële analyse van de Belgische filantropische organisaties Editie nr. 3 Financieel overzicht 2 Evolutie 8 Besluit 12 VIA DON BOSCO vzw

2 Barometer Donorinfo Inleiding De fiches van Donorinfo: een vertaling van de financiële gegevens en activiteiten van hulpverlenende organisaties naar een uniform en breed toegankelijk kader. Villa Rozerood vzw 61 % van de middelen in de filantropische sector was in afkomstig uit de privé. Het financiële model van Donorinfo is grotendeels gebaseerd op het synthetisch schema van de Nationale Bank van België (NBB), maar geeft bijkomende informatie die enerzijds nauw aansluit bij de realiteit van de filantropische sector, en anderzijds een antwoord biedt op de vraag van schenkers naar meer transparantie. In die zin is het uniforme financiële model van Donorinfo ook een unieke aanzet tot een meer gedetailleerde rapportering die op brede schaal kan worden toegepast. Dankzij een accuraat klassement van elke organisatie, per type activiteit of type begunstigde, kan Donorinfo een precieze sectoranalyse op jaarbasis maken voor elk van de boekhoudkundige rubrieken. Deze uniforme registratie van financiële gegevens stelt Donorinfo als enige in staat om een objectief getrouw beeld op te maken van de toestand van de filantropische sector in België en haar voortdurende evolutie in kaart te brengen. Financieel overzicht Referentiekader: 240 organisaties online op donorinfo.be op 31/12/ Eind 2016 stonden er 240 Belgische filantropische organisaties met hun gecontroleerde jaarrekening op donorinfo.be. Voor publicatie moeten deze organisaties aan vier voorwaarden voldoen: personen in nood helpen of een sociaal-ecologische transitie bevorderen, expliciet beroep doen op giften, de gedetailleerde en gecontroleerde jaarrekening aan Donorinfo bezorgen en zich akkoord verklaren met de publicatie van de fiches die Donorinfo voor hen opstelt. Kosten Totaal = (100%) Projecten, activiteiten excl. bezoldigingen Fondsenwervingskosten excl. bezoldigingen Algemene kosten excl. bezoldigingen ,7 32,8 6,8 3,7 2,8 1,2 Bezoldigingen,sociale lasten en pensioenen Andere kosten Informatie, sensibilisering en educatie excl. bezoldigingen Opbrengsten Totaal = (100%) Legaten Privégiften en bedrijfsmecenaat Opbrengsten uit activiteiten, sponsoring en evenementen ,6 34,6 8,3 4,5 5,4 1,6 Overheidssubsidies Andere opbrengsten Bron: donorinfo.be, 2017 Opbrengsten uit diensten aan begunstigden

3 Barometer Donorinfo Kosten Totaal = (100%) 230 organisaties Foyer vzw 37% 63% Top 10 Opbrengsten Totaal = (100%) 230 organisaties 38% 62% Top 10 Wat kunnen we opmaken uit de jaarrekeningen? Uit analyse van de jaarrekeningen van de filantropische organisaties op donorinfo.be, blijkt dat: ӀӀ61 % van de financiële middelen waarover de organisaties beschikken, bestaat uit privéfinancieringen (afkomstig van particulieren of van bedrijven) 1 ; ӀӀ53 % van de uitgaven in de sector wordt besteed aan concrete activiteiten ten behoeve van personen in nood. Op 31/12/ stelden alle 240 organisaties samen personen tewerk, uitgedrukt in voltijds equivalenten (VTE) en konden ze rekenen op de extra ondersteuning van vrijwilligers 2. De top 10 van organisaties 3, is goed voor een aandeel van 60% van het totaal aan opbrengsten van de organisaties uit onze studie: ӀӀ82% van de privégiften en het bedrijfsmecenaat aan de sector gaat naar de organisaties in de top 10 (357,3 Mio. ); ӀӀDe organisaties in de top 10 vertegenwoordigen tevens 74% van het geheel aan uitgaven voor activiteiten op het terrein in de sector (357,1 Mio. ). De inkomstenbron, een kwetsbaar evenwicht De financiering van filantropische organisaties verschilt sterk naargelang de sector 4 waaronder zij ressorteren. Deze globale cijfers zijn bijgevolg geen weergave van de realiteit van elke afzonderlijke filantropische organisatie. Concrete informatie met betrekking tot elke organisatie afzonderlijk vindt u op de individuele fiche van de betrokken organisatie op donorinfo.be. Enkele tendensen voor : ӀӀ11 sectoren kennen een hybride financieringsstructuur: Gezondheid en wetenschappelijk onderzoek, Voedselbanken en sociale restaurants, Recreatieve activiteiten, Huisvesting, Personen met een handicap, Sociaal welzijn, Vrouwen en jonge meisjes, Ontwikkelingshulp, Beroepsopleidingen en expertiseoverdracht, Voedselzekerheid, en Armoede vierde wereld/noord. ӀӀ10 sectoren halen meer dan 60 % van hun inkomsten uit privéfinancieringen: Vluchtelingen/derde wereld (in het Zuiden), Humanitaire noodhulp, (Ex-) gedetineerden, Patiëntenverenigingen, Armoede in de derde wereld, Onderwijs en didactische ondersteuning in het Zuiden, Kinderen en jongeren in het Zuiden, Kinderen in het ziekenhuis, Tewerkstelling en vrede, Geweldpreventie, Vrede en rechten van de mens. ӀӀ10 sectoren worden voor meer dan 60 % gesubsidieerd: Personen met een verslaving, Onderwijs en didactische ondersteuning in België, Vluchtelingen in België, Microkredieten, Landbouwers in het Zuiden, Daklozen, Derde leeftijd, Opvang en accommodatie, Jongeren en kinderen in België, en Ecologische en sociale transitie. Opvallend is de grote afhankelijkheid van zeer kleine organisaties (0 VTE) van privéfinancieringen, vooral in de sector van (ex-)gedetineerden, die een delicaat onderwerp bij een breed publiek moeten aansnijden, een grote structurele kost kennen, en het toch moeten stellen met zeer weinig subsidies (12 % van het totaal aan opbrengsten in ). Zij moeten nagenoeg al hun kosten dekken met inkomsten uit privémiddelen. Artsen zonder Vakantie vzw 1 : Privégiften, bedrijfsmecenaat, legaten, opbrengsten uit activiteiten of opbrengsten uit diensten aan begunstigden 2 : Deze cijfers verwijzen naar het aantal werknemers en vrijwilligers actief binnen de organisaties die onder het toepassingsgebied van Donorinfo vallen. Deze cijfers kan men niet vergelijken met deze van de Nationale Bank van België, die verwijzen naar het geheel van de verenigingensector. In onze barometer 2016, inventariseerden wij VTE en vrijwilligers 3 : Deze organisaties werden geklasseerd op basis van opbrengsten in 4 : Het begrip sector omvat het type activiteit en het type begunstigden

4 Barometer Donorinfo Barometer Donorinfo Aandeel vd financiële rubrieken vs het totaal kosten en opbrengsten Aantal org Activiteiten en sensibilisering Werkingskosten en bezoldigingen Kosten Financiering uit de privé Overheidssubsidies Opbrengsten VTE Vrijwilligers Per type activiteit % % % % Opvang en accommodatie Sociaal welzijn Recreatieve activiteiten Ontwikkelingshulp Voedselbanken, sociale restaurants Tewerkstelling Onderwijs-didactische ondersteuning (België) Onderwijs-didactische ondersteuning (derde wereld/zuid) Beroepsopleidingen, expertiseoverdracht Huisvesting Microkredieten Geweldpreventie, vrede en rechten van de mens Gezondheid, wetenschappelijk onderzoek Voedselzekerheid Ecologische en sociale transitie Humanitaire noodhulp Per type begunstigde (Ex-)gedetineerden Landbouwers (kleine landbouw/zuiden) Patiëntenverenigingen Kinderen in het ziekenhuis Vrouwen en meisjes Jongeren en kinderen (België) Jongeren en kinderen (derde wereld/zuid) Armoede (vierde wereld/noord) Armoede (derde wereld/zuid) Derde leeftijd Personen met een verslaving (drugs, alcohol, ) Personen met een handicap Vluchtelingen in België Vluchtelingen (derde wereld/zuid) Daklozen Per orde van grootte Zeer kleine organisaties (0 VTE) Kleine organisaties (0,1 tot < 5 bezoldigden VTE) (Zeer) grote organisaties (> 5 bezoldigden VTE) TOTAAL (in ) TOTAAL () 54% 40% 100% 61% 35% 100% Bron : donorinfo.be, 2017

5 Barometer Donorinfo Music Fund vzw Het samen leven in België krijgt te weinig middelen. Het samen leven in België: nood aan extra impuls uit de privé Het totaal aan opbrengsten van de organisaties in ons referentiekader bedroeg in 958 Mio, tegenover een tewerkstellingsvolume van voltijdse equivalenten (VTE) en vrijwilligers. Meer gedetailleerde informatie over de opbrengsten per organisatie is beschikbaar op de individuele financiële fiche van de betrokken organisatie op donorinfo.be. Om te bepalen of een bepaalde sector veel of weinig (privé- of overheids-) middelen ophaalt, hebben we het gewicht van de sector per type financiering 5 vergeleken met het aandeel dat deze sector vertegenwoordigt in tewerkstellingsvolume 6. Een sector krijgt o.i. veel middelen van de overheid wanneer haar aandeel subsidies hoger ligt dan haar aandeel in het totale tewerkstellingsvolume. Met andere woorden: hoe meer een bepaalde sector aanwerft of tewerkstelt, hoe logischer het is dat zij subsidies krijgt. In verhouding tot het tewerkstellingsvolume, stellen we vast, dat: ӀӀ11 sectoren veel overheidsmiddelen en weinig privémiddelen krijgen: Beroepsopleidingen en expertiseoverdracht, Vrouwen en meisjes, Armoede - vierde wereld, Vluchtelingen in België, Voedselzekerheid, Landbouwers in het Zuiden, Ontwikkelingshulp, Ecologische en sociale transitie, Daklozen, Personen met een verslaving, en Microkredieten. ӀӀ9 sectoren weinig overheidsmiddelen en weinig privémiddelen krijgen: Sociaal welzijn, Kinderen en jongeren (België), Recreatieve activiteiten, Personen met een handicap, Opvang en accommodatie, Onderwijs en didactische ondersteuning in België, Huisvesting, Derde leeftijd, en Tewerkstelling. ӀӀ4 sectoren weinig overheidsmiddelen en veel privémiddelen krijgen: Onderwijs en didactische ondersteuning in het Zuiden, Gezondheid en wetenschappelijk onderzoek, Patiëntenverenigingen, en (Ex-)gedetineerden. ӀӀ4 sectoren overheids- en privémiddelen in verhouding tot of lichtjes hoger dan hun aandeel in tewerkstellingsvolume krijgen: Jongeren en kinderen in de derde wereld, Geweldpreventie, vrede en rechten van de mens, Kinderen in het ziekenhuis. Opvallend is wel dat de categorie Humanitaire noodhulp een belangrijk aandeel van de privéfinancieringen ophaalt. Eind worden organisaties die zich in België inzetten voor het samen leven ondergefinancierd. De subsidies die zij krijgen bedragen minder dan hun tewerkstellingsvolume en de privé volgt niet. 5 : Overheids- of privéfinanciering van een sector gedeeld door het totaal aan opbrengsten van het referentiekader 6 : VTE per sector gedeeld door het totaal aan VTE uit het referentiekader

6 Barometer Donorinfo Sectoriële verdeling van financiering en tewerkstelling Sommige organisaties ressorteren onder meer dan één categorie Aantal organisaties Aandeel Aandeel privéfinanciering subsidies per per categorie categorie Tewerkstellingsvolume Categorie % % % Sociaal welzijn Jongeren en kinderen (België) Blindenzorg Licht en Liefde vzw Beroepsopleidingen, expertiseoverdracht Recreatieve activiteiten Jongeren en kinderen (derde wereld/zuid) Personen met een handicap Vrouwen en meisjes Onderwijs-didactische ondersteuning (derde wereld/zuid) Gezondheid en wetenschappelijk onderzoek Armoede (vierde wereld/noord) Duo for a Job asbl Opvang en accommodatie Vluchtelingen in België Voedselzekerheid Landbouwers (landbouw in het Zuiden) Geweldpreventie, vrede en rechten van de mens Ontwikkelingshulp Ecologische en sociale transitie Patiëntenverenigingen Vonx vzw Onderwijs-didactische ondersteuning (België) Huisvesting Daklozen Kinderen in het Ziekenhuis Derde leeftijd Personen met een verslaving (drugs, alcohol,..) Microkredieten Tewerkstelling (Ex-)gedetineerden 7 1 0,2 1 Humanitaire noodhulp TOTAAL (100%) Bron : donorinfo.be, 2017

7 Barometer Donorinfo Evolutie - Referentiekader: 226 organisaties waarvan de jaarrekening van zowel als op 31/12/2016 op donorinfo.be stond. Opbrengsten Kosten De opbrengsten van de 226 organisaties uit ons referentiekader zijn in met 5% toegenomen (+46 mio ), vooral door de toename van inkomsten uit privémiddelen (+36 mio ). De kosten stijgen met 11% (+89 mio ), voor het merendeel gaat dit geld naar de activiteiten op het terrein (+50%). Ook in zet een stijging van het aandeel inkomsten uit privémiddelen door (de privémiddelen maken 60,2% van de opbrengsten uit tegenover 59,2% in ). Het aandeel subsidies daarentegen zet in haar daling door (35% van de opbrengsten tegenover 36% in ). Het volume aan subsidies (324 mio ) is in niet langer voldoende om het hoofd te bieden aan de werkingskosten van de filantropische sector (342 Mio ). Privégiften en bedrijfsmecenaat Legaten Opbrengsten uit activiteiten, de sponsoring en evenementen Opbrengsten uit diensten aan begunstigden Activiteiten en sensibilisering excl. bezoldigingen Fondsenwervingskosten excl. bezoldigingen Top 10 - Opbrengsten Legaten Privégiften en bedrijfsmecenaat Overheidssubsidies Opbrengsten uit activiteiten, de sponsoring en evenementen Andere opbrengsten Opbrengsten uit diensten aan begunstigden % 6 Overheidssubsidies Andere opbrengsten Werkingskosten en bezoldigingen Andere kosten Top 10 - Kosten Activiteiten en sensibilisering excl. bezoldigingen Andere kosten Fondsenwervingskosten excl. bezoldigingen Werkingskosten en bezoldigingen De top 10 van organisaties 7 kent een belangrijke stijging van privemiddelen (+8%), van werkings- en bezoldigingskosten (+18%), terwijl de subsidies aan deze organisaties in niet toenamen. 7 : organisaties geklasseerd op basis van hun opbrengsten

8 Barometer Donorinfo Minor-Ndako vzw De privéfinanciering stijgt in met 7%, de subsidiëring met 4 %. Crisis of niet, de Belg blijft vrijgevig Voor alle sectoren samen zien we in een stijging van de privéfinanciering met 7%. De subsidies stijgen met 4%. Nagenoeg alle sectoren varen er wel bij: ӀӀEen stijging van overheidssubsidies en privéfinancieringen: de categorieën Zeer grote organisaties, Armoede in de derde wereld, Sociaal welzijn, Recreatieve activiteiten, Ecologische en sociale transitie, Jongeren en kinderen in de derde wereld, Vrouwen en meisjes, Jongeren en kinderen in België, Patiëntenverenigingen, Onderwijs en didactische ondersteuning in het Zuiden, Geweldpreventie, vrede en de rechten van de mens, Ontwikkelingshulp, Personen met een handicap, Vluchtelingen in België, Opvang en accommodatie, Armoede vierde wereld, Derde leeftijd, Daklozen, en Tewerkstelling. ӀӀEen stijging van subsidies die een daling van de privéfinancieringen compenseert: Microkredieten, Voedselzekerheid, Onderwijs en Didactische ondersteuning in België, Voedselbanken en sociale restaurants, Huisvesting, Landbouwers in het Zuiden, en Kinderen in het ziekenhuis. ӀӀEen stijging van de financiële middelen die dalende subsidies compenseert: (Ex-)gedetineerden, Gezondheid en wetenschappelijk onderzoek, en Beroepsopleidingen en expertiseoverdracht. ӀӀDe verliezers zijn de zeer kleine organisaties die in een daling van zowel privémiddelen als van subsidies noteren. Deze sectoriële analyse stemt niet altijd overeen met de individuele situatie van de organisaties. Hiervoor verwijzen wij naar de fiches per organisatie, beschikbaar op donorinfo.be.

9 Barometer Donorinfo Barometer Donorinfo Detail per financiële rubriek Aantal org. Activiteiten en sensibilisering Activiteiten en sensibilisering Werkingskosten en bezoldigingen Werkingskosten en bezoldigingen Kosten Kosten Privéfinanciering Privéfinanciering Overheidssubsidies dies Overheidssubsi- Opbrengsten Opbrengsten Evolutie Kosten / Evolutie /15 Opbrengsten Per type activiteit % % Opvang en accommodatie ,4 3,9 Sociaal welzijn ,3 7,4 Recreatieve activiteiten ,3 12,6 Ontwikkelingshulp ,2 8,0 Voedselbanken, sociale restaurants ,1 15,7 Tewerkstellling ,7 1,0 Onderwijs-didactische ondersteuning (België) ,6 9,8 Onderwijs-didactische ondersteuning (Zuiden) ,2 7,7 Beroepsopleidingen, expertiseoverdracht ,9 2,3 Huisvesting ,5 8,7 Microkredieten ,6 11,5 Geweldpreventie, vrede en rechten van de mens ,4 9,3 Gezondheid en wetenschappelijk onderzoek ,0 5,4 Voedselzekerheid ,1 11,1 Ecologische en sociale transitie ,8 11,2 Humanitaire noodhulp ,2 4,1 Per type begunstigde (Ex-)gedetineerden ,0 23,4 Landbouwers (landbouw in het Zuiden) ,8 13,5 Patientenverenigingen ,9 9,1 Kinderen in het Ziekenhuis ,5 0,6 Vrouwen en meisjes ,8 9,2 Jongeren en kinderen (België) ,8 8,0 Jongeren en kinderen (derde wereld/zuiden) ,4 9,2 Armoede (vierde wereld/noord) ,7 4,6 Armoede (derde wereld/zuid) ,8 5,5 Derde leeftijd ,3 10,3 Personen met een verslaving (drugs, alcohol,..) ,9-0,6 Personen met een handicap ,5 7,6 Vluchtelingen (in België) ,3 6,2 Vluchtelingen (derde wereld/zuiden) ,6 4,8 Daklozen ,8 1,3 Civiele samenleving ,4 10,9 Per orde van grootte Zeer kleine organisaties (0 VTE) ,4-2,2 Kleine organisaties (0,1 tot < 5 bezoldigden VTE) ,3 0,1 (Zeer) grote organisaties (> 5 bezoldigden VTE) ,2 5,5 TOTAAL JAARREKENINGEN / (in ) ,3 5,2 () Bron : donorinfo.be, 2017

10 Barometer Donorinfo Bednet VZW Auteursrecht Alle teksten, foto s, illustraties en andere items op deze website zijn beschermd door het auteursrecht. U dient de uitdrukkelijke schriftelijke toestemming van Donorinfo te krijgen om de informatie van deze website in welke vorm ook te reproduceren of aan het publiek mede te delen, behalve in de gevallen bepaald door de wet van 30 juni 1994 betreffende het auteursrecht en de naburige rechten. Zo heeft u bijvoorbeeld het recht om informatie van onze website te downloaden en te reproduceren voor gebruik in private of huiselijke kring. Toelating vragen voor reproductie kan via info@donorinfo.be. Layout: Marmelade.be Donorinfo, stichting van openbaar nut Raketlaan Brussel België info@donorinfo.be Persverantwoordelijke : Aurélie Bertozzi aurelie@donorinfo.be Besluit Crisis of niet, de vrijgevigheid van de Belg schijnt er niet onder te lijden. Nagenoeg alle sectoren registreren tegelijk een stijging van de subsidies, ook al dekt deze stijging voor de meesten nog altijd niet de structurele kosten. De schenkers tekenen present, maar nog altijd zijn het de grote bekende thema s die het meeste krijgen. Een onzekere toekomst zonder duurzame en structurele steun Uit onze ontmoetingen op het terrein blijkt dat de verantwoordelijken uit de sector een verschuiving van structurele naar projectgebonden subsidiëring vaststellen. Het is met andere woorden veel moeilijker geworden om aanspraak te kunnen maken op subsidies die de bezoldigingen en werkingskosten dekken. Dossiers indienen voor projectoproepen bij verschillende openbare fondsen is buitengewoon arbeidsintensief. Wetende dat de organisaties dan ook nog eens moeite hebben om hun privéfinancierders te overhalen om ook mee te betalen aan structurele kosten onontbeerlijk voor het reilen en zeilen van een sociale activiteit, kan men moeilijk spreken van een geruststellend beeld voor de toekomst van deze organisaties. Het dynamisme van de sector is nochtans reëel: in investeerde het leeuwendeel van de sectoren meer in haar activiteiten op het terrein. Ook het tewerkstellingsvolume mag niet worden onderschat en bovendien besteden ook vrijwilligers in stijgende lijn tijd aan solidariteit in België en elders in de wereld. Om levensvatbaar te blijven, moet de filantropische sector kunnen blijven rekenen op een solide achterban van schenkers, die niet alleen projecten maar ook bezoldigingen en werkingskosten mee wil financieren. Op een duurzame manier. De website donorinfo.be biedt schenkers de mogelijkheid om kennis te maken en steun te verlenen aan een brede waaier van filantropische organisaties uit verschillende sectoren. De schenker beschikt er over tools om een doordachte keuze te maken op basis van informatie die verwerkt en gecontroleerd is door een volledig onafhankelijk organisme, en kan zo duurzame steun verlenen aan organisaties die aan de hoogste transparantienormen beantwoorden. Een kader voor de financiële transparantie in de filantropische sector Om tegemoet te komen aan de prangende vraag van zowel de sector als de schenker naar een harmonisering van het financiële rapporteringssysteem, zal Donorinfo inzetten op de promotie van een uniek financieel model waar transparantie deel uitmaakt van een goed gedefinieerd kader en van controle door een onafhankelijk organisme. Meer dan ooit zal Donorinfo schenkers overtuigen van het belang om steun te verlenen aan organisaties die hulp bieden aan personen in nood en een socio-ecologische transitie willen stimuleren. Donorinfo neemt zich in 2017 voor de schenker blijvend te informeren en vrijgevigheid te stimuleren. Samen met haar geëngageerde partners, timmert Donorinfo aan de weg naar een meer collaboratieve filantropie, met donorinfo.be als tool voor schenkers die een actieve rol willen spelen in een rechtvaardiger, menselijker en meer solidaire maatschappij. Met dank aan Fanny Dethier, promovendus economie aan de ULG voor haar vrijwillige inbreng. Onze partners: Verantwoordelijke uitgever: Hervé van Baren Raketlaan Brussel.