[Uitzending nr.127: Exodus 32:26 t/m 33:23]

Transcriptie

1 [Uitzending nr.127: Exodus 32:26 t/m 33:23] In de voorgaande uitzendingen zagen we dat de tabernakel de plaats is die door de Here verkozen is om te midden van de Israëlieten te wonen. Hij wil hen tot God zijn en zij mogen Hem tot een volk zijn. We zagen ook dat het feitelijke teken van het verbond de sabbat is. Daarom zijn het houden van de sabbat en de bouw van de tabernakel twee kanten van dezelfde werkelijkheid. Door allerlei omstandigheden zijn in de eerste eeuwen van de christelijke jaartelling de sabbat (de 7 de dag) en de zondag, (de 1 ste dag van de week en de opstandingdag van Christus) uit elkaar gegroeid. Terwijl de Joodse christenen in het NT de sabbat nooit hebben opgelegd als rustdag. Beide dagen vulden elkaar aan. Als het verblijf van Mozes op de berg tot een einde is gekomen. Een periode van 40 dagen en nachten (Ex.24:18), waarin Mozes de voorschriften over de tabernakel kreeg. Volgt de zonde met het gouden kalf. Op het moment dat het heiligdom nog gemaakt moet worden, maar de grondwet van Israël, al door de Here aan Mozes is gegeven. Als Mozes de berg is afgedaald weet hij dat het volk zichzelf in het verderf heeft gestort. Nadat hij woedend de 2 stenen platen op de grond had gesmeten en Aäron ter verantwoording had geroepen, gaat hij bij de ingang van het kamp staan en roept: Laten zij die vóór de HERE zijn, bij mij komen! Toen kwamen alle Levieten bij hem staan. Hij zei tegen hen: De HERE, de God van Israël, zegt: Ga het kamp door en dood jullie broers, vrienden en buren (Ex. 32:26 en 27). Verschrikkelijk dat dit moet gebeuren. Wat een verwoesting richt de zonde aan tussen broers, vrienden en buren. Als Mozes naar het volk kijkt dan ziet hij mensen die zich niet willen laten corrigeren. Er zijn geen grenzen meer, geen remmingen, ze doen waar ze zin in hebben. Een situatie die mede is ontstaan, doordat Aäron geen leiding aan hen gaf. Het is voor iedereen een gevaarlijk moment. Het volk is nu een gemakkelijke prooi voor vijanden geworden. Mozes moet nu rigoureus ingrijpen. Hij gaat bij de ingang van het legerkamp staan en roept de Israëlieten op om een keuze te maken: zij dienen zich radicaal toe te wijden aan de HERE. TTB - NL - TWR - CW 1

2 Vandaag zouden wij zeggen: ze moeten zich bekeren! Dat betekent, dat zij breken met afgoderij en losbandigheid en zich achter Mozes scharen. De spanning stijgt! Dan volgt er een dramatische situatie, alleen de Levieten geven gehoor aan de oproep van Mozes. In het verleden waren de Levieten - in hun stamvader Levi - door Jacob veroordeeld vanwege hun onbezonnen gedrag (Gen.49). Het gevolg van hun gedrag toen was, dat zij geen eigen stamgebied in Israël zullen bezitten. Ten gevolge van hun keuze nu, vóór de Here en Mozes worden zij later uitverkoren om dienst te doen in het heiligdom (Num.1 en 8). Toen kwamen alle Levieten bij hem staan. Daarna spreekt Mozes als een profeet die het oordeel aankondigt: De HERE, de God van Israël, zegt: Ga het kamp door en dood jullie broers, vrienden en buren. Verschrikkelijk - als een dienstknecht van de Here - zo n opdracht moet geven. Zo zegt de Here: doe je zwaard om en doodt iedereen die niet voor de HERE kiest. De Levieten mogen niemand sparen, zelfs geen vriend, broeder of naaste verwant. Dit betekent ook, dat rebellerende Levieten moeten worden gedood. Luisteraar, ik kan mij voorstellen dat het bevel van de Here aan Mozes en zijn opdracht aan de Levieten veel vragen oproept. Immers, deze opdracht lijkt haaks te staan op de oproep tot het liefhebben van de naaste. Maar, we moeten beseffen, dat Israël zich op een zéér cruciaal punt bevindt in de heilsgeschiedenis: de sluiting van het verbond. Door het aanbidden van het gouden kalf is het verbond verbroken. Om het verbroken verbond te redden, moet er een radicale zuivering van de verbondsgemeenschap plaatsvinden. Is het verbond nog te redden? Uiteindelijk gaat het om de redding van de hele wereld. Omdat het volk moedwillig het verbond met de Here heeft verbroken, door zich niet te houden aan hun afspraak en belofte: En het volk riep éénstemmig: Aan alles wat de Here heeft gezegd, zullen wij gehoorzamen. Wij zullen ons aan al deze wetten houden (Ex.24:3 en 7). Daarom moet er zuiverend worden opgetreden. In het OT stond op de aanbidding van het kalf de doodstraf. In het Nieuwe Testament gelden de regels voor de tucht in de gemeente of de kerk. TTB - NL - TWR - CW 2

3 Het woordje tucht wordt vaak opgevat als straf of verwerping maar tucht heeft tot doel om de overtreder tot inkeer te brengen, tot belijdenis van schuld en uiteindelijk tot terugkeer naar de gemeenschap met God en Zijn gemeente. Daarom moet een gelovige terughoudend zijn met het gebruik van harde maatregelen. Gods liefde en barmhartigheid vormen de kern van het verbond dat de Here met Zijn volk sluit. Gods hoogste doel is dat Zijn liefde in deze wereld zichtbaar wordt. Dit betekent bijvoorbeeld, dat een disciplinaire maatregel tot doel moet hebben de zondaar terug te brengen van zijn dwaalweg en nooit gericht mag zijn op diens definitieve verwerping. De Levieten doen, zoals Mozes heeft opgedragen en zij doden op die dag ongeveer 3000 man (vs.28). Daarna richt Mozes opnieuw het woord tot hen, Ex.32 vers 29: Vandaag zijn jullie aan de Here gewijd, want jullie hebben Hem gehoorzaamd, ook al betekende dat het doden van jullie broers, vrienden en buren. De Here zal jullie rijk zegenen. De Here had opdracht gegeven het kwaadaardige gezwel binnen Zijn volk weg te snijden. Had Hij dat niet gedaan dan waren er overal uitzaaiingen gekomen met uiteindelijk de ondergang van Zijn volk. De Here heeft in genade gedacht aan de mannen, vrouwen en kinderen in het kamp die niet schuldig waren aan afgoderij. Als de mannen die het gouden kalf hadden aanbeden waren blijven leven, zou het volk nooit het Beloofde Land zijn binnengegaan. Ex.32 vers 30: De volgende dag sprak Mozes het volk toe en zei: Jullie hebben een grote zonde begaan, maar ik zal de berg weer beklimmen om de HERE te vragen of Hij jullie wil vergeven. Mozes spreekt de volgende dag opnieuw tot het volk. Om de zonde van het volk volledig te verzoenen en verdere straffen af te wentelen, wil Mozes opnieuw naar de Here gaan om voorspraak te doen voor het volk. Mogelijk wil de Here het verbond met Israël herstellen. Mozes klimt de berg op en keert terug tot de HERE. Exodus 32 vers 31 en 32: Daarna ging Mozes terug naar de HERE en zei: Het volk heeft een grote zonde begaan, want het heeft voor zichzelf een gouden god gemaakt. Alstublieft, vergeeft U hun hun zonde en zo niet, verwijder mijn naam dan uit het boek dat U hebt geschreven. TTB - NL - TWR - CW 3

4 Mozes vraagt vergeving voor het wangedrag van het volk. Hij vraagt de Here hem te verwijderen uit Gods boek. Mozes spreekt over een boek, dat God geschreven heeft en waarin de naam van Mozes staat. Waarschijnlijk heeft dit betrekking op het boek des levens (Ps.69:29). Het sluit aan bij Jes.4 vers 3: Hun namen staan geschreven bij de levenden. Op de lijst staan de mensen, die op aarde leven. Wie uit het boek wordt geschrapt, zal niet in leven blijven. In het Bijbelboek Openbaring bevat het boek de namen van de ware gelovigen. Mozes, is als middelaar bereid om zijn leven voor het volk te geven. Dezelfde houding vinden we bij de lijdende knecht des HEREN, die Zijn leven geeft als offer voor de zonde van Zijn volksgenoten (Jes.53:10). Deze in het OT beloofde knecht des HEREN is de Here Jezus. Hij gaf zijn leven tot een volkomen verzoening van al onze zonden (1Joh.4). Nadat Mozes met zijn eigen leven, voor de Israëlieten, in de bres is gesprongen, antwoordde de Here: Iemand die tegen Mij heeft gezondigd, verwijder Ik uit Mijn boek, antwoordde de HERE. (Ex. 32:33) De Here gaat individueel en persoonlijk met de zonde om. Ex.32:34 en 35: Maar ga hier nu weg en breng het volk naar de plaats waarover Ik heb gesproken. Ik beloof u dat Mijn Engel voor jullie uit zal gaan. Maar als Ik dit volk weer bezoek, zal Ik hen zeker straffen voor hun zonde. Zo strafte de HERE het volk, omdat het Aärons kalf had aanbeden. Er komt een tijdstip, waarop de HERE het volk straf zal zenden. De uitvoering van het gericht laat nog op zich wachten, maar het komt wel. Niemand van hen zal het beloofde land zien. De Engel van de Here is in het OT de zichtbare aanwezigheid van Christus - Jezus Christus voor Hij op aarde kwam. De Here laat Zijn volk niet in de steek! Exodus 33 vers 1 en 2: De HERE zei tegen Mozes: Breng dit volk dat u uit Egypte hier hebt gebracht, naar het land dat Ik aan Abraham, Isaäk en Jacob heb beloofd met de woorden: Ik zal dit land aan uw nakomelingen geven. Ik stuur een Engel voor u uit, die de Kanaänieten, Amorieten, Hethieten, Perizzieten, Chiwwieten en Jebusieten zal verdrijven. TTB - NL - TWR - CW 4

5 De HERE geeft Mozes een opdracht: hij moet wegtrekken naar het land, dat de HERE onder ede aan de aartsvaders heeft beloofd. De HERE zegt: Breng dit volk dat u uit Egypte hier hebt gebracht. Hier is niet langer sprake van Mijn volk. Het is alleen het volk van Mozes. Uit de woordkeuze blijkt dat de Here de verbondsrelatie vooralsnog niet heeft hersteld. Dat de Here toch bescherming geeft, is gelegen in de belofte die Hij in het verleden aan de aartsvaders heeft gedaan. Nogmaals vermeldt de HERE dat Hij een Engel voor hen uit zal zenden. Zelf zal Hij niet meegaan. De Israëlieten mogen niet blijven in de omgeving van de berg, waar het verbond is gesloten. Zij krijgen de opdracht linea recta naar het beloofde land te gaan. Een dramatische situatie want het houdt in, dat het niet meer nodig is om een tabernakel voor de HERE te bouwen. Immers, de Israëlieten moesten een tabernakel bouwen omdat de Here in het midden van Zijn volk wilde wonen (Ex.25:8). De bescherming, die de HERE geeft, komt tot uitdrukking in de Engel. Hij zal ervoor zorgen, dat alle vijandige volkeren zullen worden verdreven uit het land dat vloeit van melk en honing. De Here gaat niet mee, de Israëlieten zijn een hardnekkig volk. Als de Here meegaat lopen ze het gevaar bij de eerste de beste overtreding door de HERE vernietigd te worden. In dat licht moeten we de afwezigheid van de Here opvatten als een teken van genade. Exodus 33 vers 3 en 4: Het is een land dat overvloeit van melk en honing. Maar Ik zal Zelf niet met u meereizen, want u bent een koppig en ongehoorzaam volk. Onderweg zou Ik voortdurend in de verleiding komen u te vernietigen. Toen de Israëlieten die laatste woorden van de HERE hoorden, treurden zij. Niemand droeg meer sieraden. Wat is de reactie van de Israëlieten? Toen het volk hoorde, dat de HERE niet met hen mee zal trekken, begonnen zij te treuren. Het treuren was ook te zien: Niemand droeg meer sieraden. Exodus 33 vers 5: Want de HERE had Mozes opdracht gegeven tegen hen te zeggen: U bent ongehoorzaam en koppig. Als Ik ook maar een moment in uw midden zou zijn, zou Ik u vernietigen. Draag geen sieraden totdat Ik heb besloten wat Ik met u zal doen. TTB - NL - TWR - CW 5

6 Dit is de derde keer dat de Here, Israël een koppig volk noemt. Het wordt opnieuw duidelijk dat de Here hen niet heeft uitgekozen omdat zij zo bijzonder waren, meer dan anderen uit die tijd. De Here had opdracht gegeven om de sieraden af te doen. Volgens Ex.12:36 hadden de Israëlieten de Egyptenaren beroofd van hun sieraden. De sieraden waren daarmee ook tekenen van de overwinning op Egypte. Vanaf Ex.33:6 mogen ze deze tekenen van overwinning en waardigheid niet meer dragen. Exodus 33 vers 6: Het volk droeg de rest van de reis vanaf de berg Horeb geen sieraden meer. De apostel Petrus wijst in 1 Petrus 2:3 op een kenmerk van een zuiver leven en een teken van ontzag voor God. Daarbij moet u niet teveel aandacht aan uw uiterlijk besteden. Het gaat niet om een mooi kapsel, dure sieraden of schitterende kleren. Het gaat om uw innerlijk, om een vriendelijk en eerlijk karakter. Het verband waarin Petrus deze dingen zegt is anders dan in Ex.33 maar in algemene zin kunnen we zeggen: Het gaat om uw innerlijk. Exodus 33 vers 7 t/m 9: Mozes zette de heilige tent (de tent van de samenkomst, zoals hij hem noemde) ver buiten het kamp op. Ieder die de HERE raad wilde vragen, ging naar die tent. Wanneer Mozes naar de tent van de samenkomst ging en door het kamp liep, gingen alle Israëlieten voor hun tent staan en keken hem na tot hij in de tent verdween. Zodra Mozes binnen was, kwam de wolk naar beneden en bleef voor de ingang staan. Dan sprak de HERE met Mozes. Mozes reageert op de woorden van de HERE, door een tent ver buiten de legerplaats te plaatsen. De Here wil niet meer te midden van het volk zijn. De wil van de Here wordt vanaf dat moment bekendgemaakt op een plaats, die ver van de Israëlieten is verwijderd. Op deze manier laat Mozes zijn gehoorzaamheid tegenover de Here zien. Uit eerbied voor Mozes gaat iedere Israëliet voor zijn tent staan. Zonder hem te volgen, zien zij hoe Mozes de tent van de samenkomst binnengaat. Nadat Mozes de tent is binnengegaan, daalt de wolkkolom neer. Ex.33:10 en 11, Als het volk de wolk bij de ingang van de tent zag staan, knielde iedereen neer, ieder bij zijn eigen tent. In de tent sprak de HERE heel vertrouwelijk met Mozes, zoals vrienden dat doen. TTB - NL - TWR - CW 6

7 Na het gesprek keerde Mozes altijd terug naar het kamp, maar de jonge man die hem assisteerde, Jozua, de zoon van Nun, bleef in de tent achter. Hoewel hier een grote afstand bestaat tussen de Here en het volk, zien ze toch hoe hun leider met de Here spreekt: zoals vrienden dat doen. Daarmee wordt het vertrouwelijke karakter van de ontmoeting tussen de Here en Mozes aangeduid. Als Mozes teruggaat naar het legerkamp laat hij de tent van de samenkomst niet onbewaakt achter in de woestijn. Jozua, de zoon van Nun, bleef in de tent achter. Exodus 33 vers 12 t/m 15: Toen zei Mozes tegen de HERE: U hebt tegen mij gezegd: Breng deze mensen naar het Beloofde Land, maar U hebt niet gezegd wie U met mij mee wilt laten gaan. U hebt mij verteld dat ik Uw vriend ben en dat ik genade heb gevonden in Uw ogen. HERE, als ik dan genade heb gevonden in Uw ogen, laat mij dan duidelijk zien welke weg U met dit volk wilt gaan, zodat ik U beter leer kennen en begrijpen. Denk er toch aan dat dit volk Uw volk is. En de HERE antwoordde: Voelt u zich dan pas gerust als Ik Zelf meega? Mozes zei: Als U niet Zelf meegaat, laat ons dan niet vertrekken. Nadat Mozes drie mededelingen heeft gedaan, vraagt hij de HERE om duidelijkheid over de weg die de Here wil gaan. Waarom? Mozes geeft zelf het antwoord: Zodat ik U beter leer kennen en begrijpen. Schijnbaar onverwacht brengt Mozes een argument in over een andere kwestie: Hij wijst de HERE erop dat Israël zijn volk is. De Here heeft niet alleen een speciale band met Mozes, maar ook met het volk. Daarmee roept Mozes indirect op om deze band - tussen de Here en Zijn volk - te herstellen. Hoe zal dit verder gaan? Vers 14: De HERE antwoordde: Voelt u zich dan pas gerust als Ik Zelf meega? Hieruit blijkt dat de HERE overweegt het verbond te herstellen. Het antwoord van Mozes is een krachtige reactie op de vraag van de Here: Als U niet Zelf meegaat, laat ons dan niet vertrekken. De genade van de Here kan alleen zichtbaar worden, wanneer God met Mozes en het volk meetrekt. Mozes weet dat hij de aanwezigheid van de Here nodig heeft. Hij weet dat het hem in eigen kracht niet zal lukken. TTB - NL - TWR - CW 7

8 Exodus 33 vers 16: Want als U niet meegaat, zal niemand ooit weten dat ik en mijn volk genade hebben gevonden in Uw ogen en verschillend zijn van andere volken op aarde. Door de keuze van Mozes komen de Here en Zijn volk weer bij elkaar. Mozes treedt hier op als de voorafspiegeling van de Here Jezus, de Middelaar tussen de Here God en een zondige wereld. Exodus 33 vers 17: Daarop zei de HERE tegen Mozes: Ik zal doen wat u Mij hebt gevraagd, want het is een feit dat u genade hebt gevonden in Mijn ogen en dat Ik u als Mijn vriend beschouw. Mozes lijkt geen volledig antwoord te krijgen. De HERE deelt hem mee dat hij genade heeft gevonden in Zijn ogen en dat Hij op vertrouwelijke voet met Mozes leeft. Maar, het volk wordt hier niet genoemd. Toch blijkt uit Ex.34 dat ook het volk inbegrepen is bij de begenadiging. Exodus 33 vers 18 en 19: Toen vroeg Mozes: Wilt U mij Uw heerlijkheid tonen? De HERE antwoordde: Ik zal mijn goedheid aan u voorbij laten trekken en de naam van de HERE luid voor u uitroepen. Ik ben genadig voor wie Ik genadig wil zijn en Ik ontferm Mij over wie Ik Mij wil ontfermen. Paulus gebruikt dit vers in Romeinen 9. Hij legt er mee uit dat de Here nooit iemand uitkiest op grond van zijn of haar daden, maar omdat de Here hem of haar roept. Het hangt er dus niet van af of u graag wilt of erg uw best doet. Nee, het hangt af van God, Die het goede met ons voorheeft. Ex. 33 vers 20: U zult Mijn gezicht echter niet zien, want er is geen mens die kan blijven leven nadat hij Mijn gezicht heeft gezien. Het is voor een sterveling onmogelijk de volle omvang van de heerlijkheid van de Here te zien en in leven te blijven. Dit geldt ook voor Mozes. Hij mag iets van Gods heerlijkheid zien en zich er zo van bewust worden hoe onmetelijk groot de Here is. Exodus 33 vers 21 t/m 23: Kom hier op de rots naast Mij staan. Als Mijn heerlijkheid voorbijgaat, zal Ik u in die rotskloof zetten en met Mijn hand beschermen tot Ik voorbij ben gegaan. Daarna zal Ik Mijn hand weghalen en zult u Mij van achteren zien. Mijn gezicht zult u nooit zien. TTB - NL - TWR - CW 8

9 Wanneer de HERE in zijn volle luister voorbij zal trekken, zal Hij Mozes brengen in de holte van de rots. De HERE zal Zijn hand houden over de uitholling, totdat Hij is voorbijgetrokken. Zo zal de Here Mozes beschermen tegen de intensiteit van Zijn heerlijkheid. Wanneer de HERE is voorbijgetrokken, zal Hij Zijn hand wegnemen, zodat Mozes nog net de achterzijde van de Here kan zien. Uit deze beschrijving blijkt, dat het zien van Gods heerlijkheid zo overweldigend is, dat een mens hoogstens een glimp kan verdragen. Mozes wist dat Gods aanwezigheid met hem mee moest gaan, anders zou er niets dan mislukking zijn. Luisteraar, ook wij hebben vandaag de aanwezigheid van de Here nodig om het leven van alledag aan te kunnen. Hoe zal het verder gaan met Mozes en het volk Israël? Daarover meer in de volgende uitzending: Exodus 34. TTB - NL - TWR - CW 9