DE HERVORMING VAN HET BWRO 2015 : het Brussels Gewest vereenvoudigt de regels met het oog op een evenwichtiger stedelijke ontwikkeling

Transcriptie

1 DE HERVORMING VAN HET BWRO 2015 : het Brussels Gewest vereenvoudigt de regels met het oog op een evenwichtiger stedelijke ontwikkeling Op donderdag 17 december 2015 keurde mijn Regering in eerste lezing een ambitieuze tekst goed die het Brussels Wetboek van Ruimtelijke Ontwikkeling hervormt. In de beleidsverklaring van 2014 al kondigden wij een reeks van doelstellingen aan die wij wilden verwezenlijken op het vlak van ruimtelijke ordening: Waar het om gaat : Een vereenvoudiging van de procedure voor de BBP s door de mogelijkheid te bieden een verordenend besluit uit te vaardigen waarin de grote lijnen van de ontwikkeling voor de zone worden vastgelegd, op voorwaarde dat er een richtschema en een effectenstudie bestaat. Een nieuwe kijk op de drempels die bestaan voor de effectenstudies, en dan vooral voor de regel van de 200 parkeerplaatsen. Een dwingender effect van uitvoeringsregels en -termijnen voor de vergunningen. Een aanpassing en een harmonisering van de procedures voor de Milieu- en Stedenbouwkundige Vergunningen Ondersteuning voor de gezoneerde verordeningen met voorschriften voor het erfgoed met het oog op een geïntegreerd erfgoedbeheer in de stedenbouwkundige instrumenten ; De kwestie van het dwingend advies van de KCML opnieuw bekijken met het oog op een nieuw evenwicht tussen de bescherming van het erfgoed en de noodzaak aan een grondige vernieuwing van bepaalde wijken en van bepaalde delen van het bebouwd patrimonium. Wij hebben dus een herziening van het Brussels Wetboek van Ruimtelijke Ordening (BWRO) in het vooruitzicht gesteld met twee grote doelstellingen : vereenvoudiging en rationalisering. Op grond van de tweevoudige rode draad gericht op vereenvoudiging en rationalisering is intensief nagedacht en geraadpleegd tijdens het eerste jaar van de legislatuur. Vandaag hebben deze werkzaamheden geleid tot het voorontwerp van ordonnantie dat mijn regering goedgekeurd heeft. Het is een globale hervorming voor alle problemen die zijn vastgesteld na het eerste voorontwerp van ordonnantie met een grondige herstructurering van het Wetboek zelf om de leesbaarheid hiervan te vergroten. U weet uiteraard dat dit Wetboek voor het Gewest de lijnen uitzet voor heel de ruimtelijke ordening. Het machtigt de Regering om de regels vast te stellen voor de uitvoering van de beginselen die de wetgever heeft vooropgesteld. Dit zal uiteraard aanleiding geven tot heel wat wijzigingen van besluiten. Globaal gezien, hebben de vooropgestelde vereenvoudiging en efficiëntiewinst van de procedures overal en telkens dit wenselijk en mogelijk was geleid tot een verkorting van de p. 1

2 proceduretermijnen, waarbij de Brusselse actoren wel blijven beschikken over een redelijk tijdsbestek om op een correcte wijze hun opdracht te vervullen. Dit zijn de voornaamste aanpassingen die aan het Wetboek zijn aangebracht: I. INZAKE PLANNING twee diepgaande wijzingen zijn voorgesteld : - De invoering van het richtschema in het BWRO (A) ; - De complete heromschrijving van het bijzonder bestemmingsplan om dit rigide systeem om te vormen tot een soepel instrument dat kan worden aangepast aan de toestand en de specifieke behoeften van een welbepaalde perimeter (B). A. Het richtschema (RS) Historisch gezien hebben richtschema s betrekking op zones van groot strategisch belang voor heel het Gewest. Hoewel het belang van deze zones een ontwikkeling vereist die snel verloopt om de attractiviteit van het Gewest zo snel mogelijk te versterken maar die ook leidt tot de goedkeuring van een soepel kader - vereiste het systeem tot nog toe een lange procedure. Dit proces duurt te lang aangezien niet alleen een richtschema moet worden goedgekeurd, maar vervolgens ook de goedkeuring vereist is van het meest rigide instrument waarover we vandaag beschikken (het BBP), met als gevolg een verloop van minstens vier jaar. Onze hervorming pakt deze tegenstelling aan en verleent verordenende kracht aan het richtschema. Het uitwerkingsproces blijft vergelijkbaar met het vorige, maar de Regering kan de bepalingen van een richtschema verordenende kracht verlenen zonder dat ook nog eens de lange BBP-procedure vereist is die we vandaag kennen. In de toekomst kan het richtschema elke zone van het territorium beogen (geen beperking meer tot hefboomzones en GGB) en zelf een reglementair kader opleggen waaraan de verschillende projecten in dat gebied worden opgehangen. Het kan immers van het GBP of van enig ander plan (BBP, GSV) afwijken. Met deze aanpassing wordt het proces voor de aanleg of heraanleg van perimeters met een gewestelijk belang leesbaarder en sneller, wat in het voordeel is van alle betrokken actoren. B. Het Bijzonder Bestemmingsplan (BBP) Zoals eerder al aangegeven, gaat het BBP gebukt onder een te grote rigiditeit en een te lange goedkeuringsprocedure. Toch blijft het een waardevol instrument voor de gemeenten, omdat het een kader verleent aan de ontwikkeling en de eigenschappen van een wijk kan vrijwaren, eventueel door af te wijken van bepaalde principes opgelegd door de stedenbouwkundige wetgeving. p. 2

3 Daarom moesten de gemeenten ertoe aangezet worden om nieuwe BBP s uit te werken en de oude te moderniseren, en dit door de procedures te vereenvoudigen, maar vooral door de inhoud van de plannen te laten evolueren en ze om te vormen tot een soepel instrument dat aan de realiteit van elke wijk kan worden aangepast en kan evolueren. Met deze vereenvoudigde procedure en inhoud en doelstellingen «à la carte» kan een gemeente voortaan beslissen om specifiek een BBP goed te keuren gericht op de instandhouding en/of het herstel van de patrimoniale kenmerken van een straat of een wijk. In een ander BBP kan men dan weer de nadruk leggen op het aanbod aan woningen in een bepaalde perimeter. Een derde mogelijkheid is de goedkeuring van een veeleer «klassiek» BBP, maar dan zonder specifieke bepalingen voor de inplanting en de bouwhoogte van de gebouwen. Bovendien wordt de toestand ook eenvoudiger omdat een BBP nu ook kan gelden als verkavelingsvergunning en voorzien in een onteigeningsplan, een perimeter van voorkoop, stedenbouwkundige lasten, een gefaseerde toepasbaarheid van bepaalde voorschriften, een premie-mechanisme, een uitvoeringsplan, in functie van de behoeften van de gemeenten. De BBP s zullen maar bindende kracht hebben na goedkeuring door de Regering en dus na raadpleging via het openbaar onderzoek, waarvan de termijnen in overeenstemming zijn gebracht met de stedenbouwkundige vergunningen. Dank zij deze aanpasbaarheid wordt de onvermijdelijke veroudering van BBP s afgeremd en zijn ze vlotter aanpasbaar als dat nodig is. Verder is een vereenvoudigde opheffingsprocedure mogelijk, wanneer daarin voorzien is door een gemeentelijk ontwikkelingsplan en zij opgestart wordt binnen de 6 maanden na de goedkeuring van dat plan. II. DE STEDENBOUWKUNDIGE VERORDENINGEN We stellen eveneens voor om de stedenbouwkundige verordeningen te vereenvoudigen door het aantal ervan te beperken. Vandaag kan immers elke gemeente op haar grondgebied een bouwverordening opstellen die gelijktijdig met de gewestelijke stedenbouwkundige verordening, die momenteel trouwens wordt herzien, wordt toegepast en die er de belangrijkste elementen van overneemt. De meeste gemeentelijke verordeningen dateren van de jaren dertig en veertig en verplichten tot bouw- en aanlegprincipes die volkomen achterhaald zijn. Deze hervorming stelt dus voor om de gemeentelijke stedenbouwkundige verordeningen te schrappen zonder daarbij de gemeenten de bevoegdheid te ontnemen om specifieke stedenbouwkundige verordeningen uit te werken voor een bepaalde wijk (dit zijn de "zonale gemeentelijke stedenbouwkundige verordeningen") en/of stedenbouwkundige verordeningen betreffende een problematiek die niet aan bod komt in de GSV (de "specifieke gemeentelijke stedenbouwkundige verordeningen"). Ook de uitwerkingsprocedure van deze verordeningen wordt vereenvoudigd. p. 3

4 Alle procedures met betrekking tot het effectenrapport zijn overigens vereenvoudigd, met de goedkeuring van modelbestekken en een herziening van de erkenningsprocedure van de studieprojectontwerpers. Qua planning kan de hervorming als volgt kort worden samengevat: ð Opname van het richtschema in het BWRO ð Vereenvoudigde uitwerkingsprocedure van de MER s ð Vereenvoudiging van de uitwerkingsprocedure en inhoud van de BBP s ð Afschaffing van de GemSV voor het volledige gemeentelijk grondgebied, maar behoud van de zonale GemSV III. VERGUNNINGEN EN ATTESTEN Dit aspect van de hervorming is echt revolutionair! 1) We hebben de soorten vergunningen verduidelijkt: voortaan 3 verschillende soorten vergunningen Het stelsel van de vergunningen wordt gereorganiseerd op basis van drie soorten vergunningen : - de klassieke stedenbouwkundige vergunning waarvan de procedure wordt verduidelijkt en de termijnen worden vastgelegd; - de verkavelingsvergunning die voortaan enkel nodig is voor de opsplitsing van terreinen waarbij een verkeersweg wordt aangelegd of verlengd; - de beheersvergunning, een nieuwe soort vergunning, beoogt handelingen en werken die enigszins recurrent zijn, onder meer aan verkeerswegen of in uitgestrekte gebieden, toe te laten. 2) slechts één plaats voor het indienen van aanvragen voor Stedenbouwkundige/Milieuvergunningen Vandaag dient de aanvrager zijn aanvraag voor een stedenbouwkundige vergunning in bij het Gewest en dient hij zijn aanvraag voor een milieuvergunning in bij de gemeente. Weldra zal hij zijn twee vergunningsaanvragen, inzake stedenbouw en milieu, indienen bij het Gewest, bij de gemachtigde ambtenaar. Deze laatste zal de aanvraag met betrekking tot de milieuvergunning doorsturen naar de bevoegde administratie. 3) De grote revolutie: de invoering van dwingende termijnen Vandaag bepaalt het BWRO weliswaar termijnen voor het verkrijgen van een stedenbouwkundige vergunning, maar die blijven theoretisch. We moeten bovendien vaststellen dat het doorlopen van het traject om een stedenbouwkundige vergunning te verkrijgen in het Brussels Gewest vandaag heel wat toewijding vraagt. De hervorming die ik aan mijn regering heb voorgesteld zal ervoor zorgen dat burgers en investeerders in het Brussels Gewest met zekerheid een beslissing krijgen binnen een gemakkelijk te berekenen maximumtermijn. Ik heb namelijk voorgesteld om de stedenbouwkundige vergunningen te onderwerpen aan wat men bindende dwingende termijnen noemt, en het personeelsbestand van de Directie Stedenbouw te versterken zodat men deze termijnen kan nakomen. De belangrijkste wijziging die de hervorming voorstelt in verband met de vergunningen, is dus het omvormen van de uitreikingstermijnen voor de vergunningen, die momenteel termijnen van orde zijn (d.w.z. dat er geen gevolgen zijn als ze worden overschreden) tot dwingende termijnen. p. 4

5 Dit principe impliceert dat de vergunningsaanvraag, wanneer de termijn is overschreden, automatisch als geweigerd wordt aanzien (ter herinnering: het omgekeerde, waarbij een vergunning als uitgereikt wordt geacht, is niet mogelijk omdat dat de verwezenlijking van projecten zou impliceren die niet zijn onderworpen aan de participatie van de burgers en/of aan een effectenbeoordeling). Deze wijziging zal de gemeentelijke en gewestelijke besturen die instaan voor de behandeling van de vergunningsaanvragen sterker responsabiliseren en voor het gewestelijk bestuur leiden tot een aanpassing van de werkmethodes. Daarom heeft de Regering een aanzienlijke inspanning toegezegd voor de aanwerving van nieuwe ambtenaren om de directie stedenbouw vanaf 2016 te versterken. 4) een vereenvoudiging van de effectenstudies Voor bepaalde projecten moet ook een effectenstudie plaatsvinden. Dat betekent dus dat een bijkomende onderzoeksfase uitgevoerd moet worden tussen de eerste en de tweede stap waarover ik het daarnet had (tussen de ontvangstbevestiging van het volledige dossier en de raadpleging van de bevoegde instanties). Vandaag neemt het onderzoek van dergelijke projecten meestal anderhalf tot twee jaar in beslag, wat te lang is. We stellen vast dat de dwingende termijn van 450 dagen (d.i. ongeveer vijftien maanden) die Leefmilieu Brussel krijgt om een milieuvergunning uit te reiken voor projecten waarvoor een effectenstudie vereist is, steeds wordt nageleefd. De hervorming stelt voor om de uitvoeringsprocedure van de effectenstudies beter te regelen door de termijn voor de uitvoering van de studies in het algemeen en behoudens uitzonderlijke omstandigheden te beperken tot maximaal zes maanden en de voorbereidende fase van het bestek voor de effectenstudie te schrappen. Dat bestek moest immers eerst onderworpen worden aan een openbaar onderzoek en ter advies voorgelegd worden aan de overlegcommissie. Alleen al door het schrappen van deze voorbereidende fase, die voor de projecten geen echte meerwaarde bood, zou de procedure met drie tot vier maanden ingekort kunnen worden. Deze wijzigingen zijn overigens ook omgezet in de ordonnantie betreffende de milieuvergunningen, zodat de beide procedures perfect onderling overeenstemmen. Ook de drempels vanaf wanneer een effectenstudie nodig is, zijn herzien. Voortaan moet voor parkings een effectenstudie worden uitgevoerd vanaf 400 plaatsen (en meer dan 200 plaatsen). Een effectenrapport is dan weer nodig vanaf 50 parkeerplaatsen, voor projecten met meer dan m² woningen en meer dan 1000 m² voorzieningen. 5) een inkorting en reorganisatie van de behandelingsprocedure van de aanvragen Eveneens met het oog op de vereenvoudiging van het BWRO, wordt de behandelingsprocedure van de vergunningsaanvragen gereorganiseerd volgens een vereenvoudigd schema met 4 belangrijke stappen: EERSTE STAP: Indiening van de aanvraag en controle van de volledigheid ervan door de bevoegde overheid. Deze stap blijft zoals ze is, maar de termijnen en de taak van de overheid die het dossier ontvangt worden verduidelijkt: p. 5

6 Tijdens de eerste analyse van het dossier zal de administratie onmiddellijk de inhoud nagaan van de effectenbeoordelingen die door de Europese richtlijnen worden opgelegd. De termijn zal in functie van deze uitgebreide opdracht worden aangepast: 30 dagen voor een "klassiek" dossier en 45 dagen voor een dossier dat aan een effectenbeoordeling onderworpen is. Indien het dossier in dit stadium niet volledig is, zullen de gevraagde aanvullingen dat wel zijn met kennis van zaken en niet meer gewoon omdat "nota x of y" ontbreekt. TWEEDE STAP: Raadpleging van het publiek en van de bevoegde besturen en instanties. Alle raadplegingen worden voortaan tegelijk georganiseerd. Dit betreft zowel het openbaar onderzoek (wanneer dat vereist is) en de adviezen van de verschillende bevoegde besturen en instanties als, in het kader van een vergunning uitgereikt door de gemachtigde ambtenaar het advies van het College van Burgemeester en Schepenen of, voor een vergunning uitgereikt door dit College, het advies van de gemachtigde ambtenaar. Vanuit een streven naar leesbare procedures worden alle openbare onderzoeken vastgesteld op 30 dagen. Deze wijziging is verantwoord door de noodzaak om een richtlijn betreffende de beoordeling van de effecten van bepaalde projecten op het milieu (die de raadpleging van het publiek gedurende dertig dagen oplegt) om te zetten. Voor de "kleine dossiers" worden de 15 bijkomende opgelegde dagen gecompenseerd door de tijdswinst bij de vroegere raadplegingen. De consultatiefase wordt afgesloten met het advies van de overlegcommissie, die dus nog meer dan vandaag een syntheseadvies zal uitbrengen aangezien de commissie kennis kan nemen van alle uitgebrachte standpunten. De overlegcommissie behoudt bovendien de bevoegdheid om afwijkingen toe te staan als haar advies unaniem gunstig is en werd uitgebracht in aanwezigheid van de vertegenwoordiger van de gemachtigde ambtenaar. Is dit niet zo, dan keert het dossier terug naar de gemachtigde ambtenaar, die zich moet uitspreken over de afwijkingen DERDE STAP: Eventuele wijziging van de aanvraag De aanvrager of de vergunnende overheid kunnen, net als vandaag, het oorspronkelijke project wijzigen door, indien nodig, te zorgen voor nieuwe raadplegingen verricht in stap 2. Nieuw is dat de aanvrager zijn wil om zijn aanvraag te wijzigen ten laatste dertig dagen vóór het verstrijken van de beslissingstermijn aan de vergunnende overheid moet bekendmaken, en dat hij, indien zijn project aan het advies van de Overlegcommissie is onderworpen, haar advies moet afwachten alvorens zijn project te wijzigen. VIERDE STAP: Uitreiking van de vergunning. De belangrijkste wijziging hier is uiteraard de invoering van dwingende termijnen, zoals hierboven reeds is toegelicht. De termijn hangt af van de stappen die al naargelang van de reikwijdte van het project doorlopen moeten worden (advies van de bevoegde instanties of niet, openbaar onderzoek of niet, advies van de overlegcommissie of niet, enz.). De aanvrager mag er zeker van zijn dat hem na afloop van die termijn een beslissing wordt meegedeeld. p. 6

7 IV. HET ERFGOED Op het vlak van erfgoed is de belangrijkste wijziging het opheffen van het eensluidend karakter van het advies van de Koninklijke Commissie voor Monumenten en Landschappen (KCML) voor ingrepen aan beschermde goederen. Dat betekent uiteraard niet dat het Gewest het advies van de KCML niet langer zal opvolgen, maar het was niet logisch dat een raadgevende instantie bij machte is de bewegingsvrijheid van de bevoegde overheid bij de besluitvorming over een vergunning te beperken. De administratie beschikt voortaan over erfgoeddeskundigen met aangetoonde expertise. De onder hen aangewezen gemachtigde ambtenaar voor het erfgoed zal toezien op de naleving van de adviezen van de Koninklijke Commissie of van de motivering op grond waarvan er eventueel van afgeweken kan worden. Voortaan zullen alle adviezen verstrekt worden in de zuivere betekenis van het woord, namelijk een verduidelijking die specialisten bezorgen aan de bevoegde overheid om haar te helpen een beslissing te nemen met totale kennis van zaken en in volledige autonomie. V. MISDRIJVEN Volgens het BWRO is het vandaag een misdrijf om handelingen voort te zetten en werken in stand te houden die uitgevoerd zijn zonder vergunning, ongeacht of betrokkene het oorspronkelijke misdrijf al dan niet zelf had begaan of er enkel in kennis van gesteld was. Een koper te goeder trouw beging dus soms al een misdrijf door eigenaar te worden van een gebouw waaraan een derde eerder werken had uitgevoerd zonder vergunning. Deze toestand was onaanvaardbaar en de Regering stelt voor om er een einde aan te stellen door: - een situatie enkel nog te beschouwen als een misdrijf wanneer de betrokkene, die behoorlijk geïnformeerd is over de onregelmatigheid en verzocht werd om deze te verhelpen, bewust geen gevolg geeft aan dat verzoek; - te voorzien in een termijn van tien jaar, waarna de desbetreffende situatie niet langer beschouwd wordt als een misdrijf (in de strafrechtelijke betekenis). Verder zal het gemakkelijker worden om handelingen en werken die beantwoorden aan de in het Wetboek vastgelegde voorwaarden en vóór 1 januari 2000 zonder vergunning zijn uitgevoerd, administratief te regulariseren. Tot dusver kwamen enkel bepaalde handelingen en werken die uitgevoerd waren vóór 1992, in aanmerking. De vereenvoudigde regularisatie wordt uitgebreid om beter tegemoet te komen aan de realiteit op het terrein. VI. DE STEDENBOUWKUNDIGE INLICHTINGEN De recente wijziging van de bepalingen in verband met de stedenbouwkundige inlichtingen die verstrekt moeten worden bij vastgoedtransacties, heeft grote praktische moeilijkheden met zich meegebracht. Dat heeft in bepaalde gemeenten geleid tot te lange termijnen. De hervorming stelt voor artikel 275 van het BWRO opnieuw te wijzigen en een nieuw artikel in te voegen om de onlangs ingevoerde procedure te verlichten, maar waarbij wel rekening gehouden blijft worden met de bedoeling van de wetgever om de potentiële koper zo volledig mogelijk te informeren over de wettelijke toestand van het goed dat hij op het oog heeft. p. 7

8 Daarnaast zijn er gisteren in het kader van de hervorming nog tal van andere wijzigingen goedgekeurd. Tot zover de krachtlijnen van de omvangrijke hervorming die ik gisteren heb voorgelegd aan de Brusselse Regering. De hervorming moet nu nog een bepaalde weg afleggen voordat zij van kracht kan worden. Zo moeten er nog verscheidene beroepsmensen en wetgevende adviesinstanties (Raad van State) worden geraadpleegd. Ik heb er echter goede hoop op dat het parlement deze ambitieuze ordonnantie nog voor de zomer van 2016 zal kunnen goedkeuren, zodat we zowel de gewone burgers als de vastgoedsector efficiënter kunnen begeleiden in hun plannen om te investeren in ons mooie Gewest. p. 8