Federatienieuws. Geneeskunde is meer dan een diagnosebehandelcombinatie.

Transcriptie

1 Federatienieuws VOORZITTERSCOLUMN Praten NIENKE NIEUWENHUIZEN Deze zomer had ik eindelijk weer eens tijd om wat anders te lezen dan werkgerelateerde stukken. Hoewel. Ik las uiteindelijk Attaque, van Miquel Bulnes, zelf arts en uit mijn geboortejaar. Het was voor mij duidelijk dat zijn boek niet geheel fictie was. Hij beschreef de jaren als aios in een ziekenhuis. Lange dagen, lange diensten. De hokjesmentaliteit. De verwoede zoektocht naar een diagnose. De hoofdpersoon heeft grote twijfels over de zin van die zoektocht en uiteindelijk gaat hij ten onder aan de moeilijke ethische dilemma s die niet worden besproken. Hoe is dat in de echte wereld? Hoe vaak bespreken we de moeilijke behandelbeslissingen met elkaar? Doen we dat alleen bij die mensen die ons bijblijven? Van wie we denken: was dit nu alles wat we konden doen? Hoe leren we jonge collega s omgaan met casuïstiek waarbij de evidence ons in de steek laat? Nemen we voldoende tijd voor het bespreken van de twijfels die je hebt als (jonge) arts? En hoe leren we hen te spreken met mensen over het einde van de mogelijkheden van onze geneeskunde? Of over het omgaan met onzekerheid? Want er is veel onzekerheid in de geneeskunde. Durven we dat als artsen te onderkennen? En hoe doen we dat zonder te vervallen in nihilisme? Een punt van herkenning bij het lezen van dit boek was de soms wel zeer eenvoudige weergave van wat geneeskunde is. En ja, geneeskunde is vaak gewoon logisch denken, maar dan wel nadat je goed hebt geluisterd! Zo sprak ik laatst een patiënte die in het verpleeghuis was opgenomen. Zij was niet in staat haar medicatie goed in te nemen en moest dat onder toezicht doen. Helaas waren er zes medicatiemomenten per dag en wilde deze vrouw af en toe ook nog eens van huis weg. En omdat ze bovendien nog een ietsjepietsje eigenwijs was lukte het niet haar goed in te stellen op de medicatie. Dit leidde regelmatig tot ontregeling, met ziekenhuisopnames en uiteindelijk een verpleeghuisopname tot gevolg. Bijzonder was dat ze eigenlijk redelijk goed was als ze haar medicatie goed innam. Zonde dus om haar in een verpleeghuis op te nemen, enkel omdat we anders haar medicatie niet op die zes tijden zouden kunnen geven. De gedachte om het aantal deelmomenten te verminderen was niet een academisch hoogtepunt, maar voor deze vrouw van wezenlijk belang! Geneeskunde is meer dan een diagnosebehandelcombinatie. Praten met patiënten, de tijd nemen om ze te helpen besluiten te nemen, risico s te wegen en na te denken over oplossingen die bij hen passen; het is essentieel. En daarnaast is het belangrijk om te praten met elkaar, als artsen. Dat we aiossen trainen in gesprekken over het levenseinde en over de zin en onzin van diagnostiek en behandeling. Vaker terugkoppelen hoe het patiënten is vergaan na behandeling of het staken daarvan. Vaker overleggen tussen disciplines. Luisteren en leren van elkaar. We hoeven het niet alleen te doen. Dus, heeft u een complexe patiënt... u mag mij of mijn collega s altijd bellen. Dan denken we mee. Wie weet wat voor moois daar uitkomt. U mag altijd bellen, dan denken wij mee Nienke Nieuwenhuizen Voorzitter Verenso 31 JULI 2014 MEDISCH CONTACT 1537

2 FEDERATIENIEUWS COLUMN HANS RODE Topsport in komkommertijd In hoeverre zou u bereid zijn om wat in te leveren en er een betere balans voor terug te krijgen? Hans Rode Beleidsadviseur KNMG Voor velen is de zomer een terugkerend moment van rust en herstel. Hopelijk leest u dit op een prettige vakantiebestemming. Mijn ouders werkten beiden in het onderwijs, dus ik ben gewend aan lange zomervakanties. De school gaat wekenlang dicht en alles wat er bij hoort ligt stil. In de gezondheidszorg draaien we gewoon door, vakantie of niet. En ik merk dat de komkommertijd vrolijk aan mij en de achterblijvers voorbij gaat. Ik neem waar voor een aantal collega s en terwijl meer dan de helft van de behandelcapaciteit (inclusief faciliterend en paramedisch personeel) op vakantie is, draait de toko vrolijk door. Zo zie ik veel collega s op hun tandvlees de zomer door zweten. Topsport dus. Voor de echte topsporters geldt net zoiets als in het onderwijs. Er zijn perioden van onderhoudsbelasting, topprestaties en recuperatie. De zomer staat bol van wereldberoemde toernooien en evenementen. Misschien heeft u ook genoten van de grand-slams, WK s hockey en voetbal en de Tour. Tijdens en rondom deze topinspanningen worden de sporters optimaal begeleid en verzorgd. Dat moet ook, want topsporters doen iets wat zonder voorbereidingen en voorwaarden tot ernstige blessures of erger zou leiden. Daarna is er voldoende down-time voor herstel. Elke coach en sporter weet ook hoe belangrijk dit herstel is om vervolgens weer het onderste uit de kan te halen. Herstelt u ook voldoende om weer een seizoen lang topsport te bedrijven? Ik vraag me af of de blessures die we onder collega s zien (de hoge afbrandprevalentie, verhoogd suïciderisico) verminderen als we beter (laten) zorgen voor onszelf. Ik verbaas me dat we jarenlang investeren in de gezondheid van onze patiënten en zelf vaak allerlei leefregels aan onze laars lappen. Ik denk aan fysieke en mentale boosters: krachtvoer voor lijf en ziel. Mini-sabbaticals of kleine buitenlandse uitzendingen in toerbeurten kunnen het perspectief verbreden en de accu weer opladen. Het ontwikkelen van persoonlijke vaardigheden werkt preventief tegen surmenage en maakt het werk prettiger en minder belastend. De ouderwetse theepauzes, gezonde snacks en verfrissingen, korte lichaamsgerichte oefeningen of inspanningen kunnen zonder al te veel moeite ingevoerd worden in een polidag. Ze komen alleen allemaal met een prijs: het kost tijd en dus geld. En we moeten iets veranderen: onze werkcultuur en houding. Na de sluiting van het bedrijfsrestaurant op een van mijn werkplekken, ben ik verplicht om een gezonde hap van thuis mee te nemen of veroordeeld tot een echte pauze om buiten de deur een vitale hap te scoren. Ik moest even wennen. En wat zaken anders indelen, maar eigenlijk is het heerlijk. Tijdens mijn wandelingetjes naar bakker en slager doe ik nieuwe ideeën en energie op en kan dan met volle kracht weer vooruit. Zo heb ik inmiddels mijn vervroegde pensioenwens omgezet in langer doorwerken met regelmatig een wat langere onbetaalde of parttime periode. In hoeverre zou u bereid zijn om wat in te leveren en er een betere balans voor terug te krijgen? En meer plezier te hebben in uw werk en daarbuiten? Als ik deze zomer heb overleefd, zal ik u in de herfst meer vertellen over mijn experimenten. De columns op deze pagina zijn geschreven op persoonlijke titel. Reageren kan op knmg.nl/columns MEDISCH CONTACT 31 JULI 2014

3 PRAKTIJKDILEMMA VEELGESTELDE VRAGEN AAN DE KNMG ARTSENINFOLIJN Mag ik als waarnemend arts euthanasie uitvoeren? Als huisarts neem ik drie weken waar. Een patiënt in de laatste levensfase heeft mij om euthanasie verzocht. In het verleden heeft hij daar met zijn eigen huisarts over gesproken, maar er was toen geen actueel en concreet euthanasieverzoek. Inmiddels is het lijden voor deze patiënt ondraaglijk geworden: extreme pijn, moeheid en totale afhankelijkheid. Mag ik als waarnemer euthanasie uitvoeren? Antwoord Als waarnemend arts mag u euthanasie uitvoeren of hulp bij zelfdoding verlenen. 1 Om tot een zorgvuldige afweging te kunnen komen en te voldoen aan de zorgvuldigheidseisen in de Wet toetsing levensbeëindiging op verzoek en hulp bij zelfdoding (Euthanasiewet), moet u zich een beeld vormen over de situatie van de patiënt. Als waarnemer is behoedzaamheid geboden. U moet de tijd nemen en hebben om de patiënt goed genoeg te leren kennen, om te kunnen beoordelen of aan alle zorgvuldigheidseisen kan worden voldaan. Het volstaat niet om het oordeel van de eigen arts van de patiënt als vaststaand gegeven over te nemen: u moet een eigen oordeel vormen. Bent u bereid om de euthanasie uit te voeren, dan moet u zelf overtuigd zijn dat aan alle zorgvuldigheidseisen wordt voldaan, de SCEN-arts consulteren, met de apotheker de uitvoering voorbereiden, verslag doen en de levensbeëindiging melden bij de gemeentelijk lijkschouwer. U bent als waarnemer de uitvoerend arts die verantwoording aflegt aan de toetsingscommissie euthanasie. Bij zijn terugkomst behoort u de eigen arts te informeren over de euthanasie. Vindt de waarneming plaats in een huisartsenpraktijk, dan zijn een eventuele partner en of kinderen immers ook vaak in deze praktijk ingeschreven. Daarnaast zal de toetsingscommissie het praktijkadres of instellingsadres gebruiken om met u te corresponderen. U zult toegang moeten kunnen hebben tot het dossier, zeker als de toetsingscommissie aanvullende vragen heeft. Euthanasiewet en de euthanasie meldt bij de gemeentelijk lijkschouwer. Als waarnemer is het dus niet strafbaar euthanasie uit te voeren. Het is essentieel dat u zich goed verdiept in de situatie van de patiënt in relatie tot het euthanasieverzoek. Een dergelijke hulpverleningsrelatie heeft in de regel tijd nodig, ook al zijn daarvoor geen absolute getallen beschikbaar. De benodigde tijd zal bepaald worden door de aard van het verzoek, de ernst van het lijden en de te verwachten levensduur. U moet ervoor waken dat er, door een werkelijk bestaande of zo gevoelde tijdsdruk, een situatie ontstaat waarin het niet goed meer mogelijk is om tot een professioneel oordeel te komen. Het gevaar is aanwezig dat de hulpvraag zo dwingend wordt geformuleerd dat er subjectieve en/of onzuivere motieven insluipen om de hulpvraag te honoreren. Of anders geformuleerd: welke omstandigheden bepalen dat niet kan worden gewacht tot de terugkomst van de eigen arts? Het is zeker niet de bedoeling dat u als waarnemer de zorgvuldigheidseisen toetst en de uitvoering overdraagt aan de eigen arts als die weer terug is. De eigen arts zal immers ook zelf aan alle zorgvuldigheidseisen moeten voldoen. Communiceer duidelijk met de patiënt. Als u als waarnemer besluit om niet in te gaan op het verzoek of het niet kunt inwilligen, dan dient u ook dat gegeven met onderbouwing te documenteren in het dossier. Vanzelfsprekend is goede begeleiding en adequate palliatieve zorg geboden. Heldere communicatie met de patiënt, zijn naasten en eventueel betrokken hulpverleners en adequate overdracht van patiëntengegevens (bijvoorbeeld aan de huisartsenpost) is - naast goed documenteren in het dossier - in alle situaties essentieel. Vraag? KNMG Artseninfolijn De KNMG-Artseninfolijn adviseert KNMG-leden gratis over gezondheidsrechtelijke- en medisch-ethische vragen. Kijk op knmg.nl/faq voor veelgestelde vragen, bel of mail: artseninfolijn@fed.knmg.nl Toelichting Euthanasie is strafbaar, tenzij het door een arts wordt uitgevoerd die zich houdt aan de zorgvuldigheidseisen van de web Zie ook het webdossier euthanasie op de knmg-website, daar vindt u ook de voetnoot. 31 JULI 2014 MEDISCH CONTACT 1539

4 FEDERATIENIEUWS De NVMG voortvarend van start Eerste ledenvergadering Nederlandse Vereniging voor Medische Geschiedenis De pas opgerichte NVMG hield op 19 maart 2014 haar eerste ledenvergadering. Op het programma stonden de ambities en activiteiten van de vereniging. Onder leiding van voorzitter prof. H.F.P. Hillen, geflankeerd door het bestuur met D. Busman als vice-voorzitter, P. P.M. Schilte als secretaris en Th.M.G. van Berkestijn als penningmeester, en aangevuld met het nieuwe bestuurslid prof. M.J van Lieburg, werden de plannen van de vereniging besproken. Op allerlei manieren wil de vereniging het vakgebied van de medische geschiedenis ondersteunen en voorzien in de behoeften van medici en andere zorgprofessionals die interesse hebben voor geschiedenis. Denk aan cursussen en symposia, publiciteit en communicatie, onderwijs en onderzoek, archieven en erfgoed. Trefpunt voor de medische geschiedenis in Nederland De Stichting Centrum voor Medisch Historische Documentatie en Medisch Erfgoed heeft op Urk het Trefpunt opgericht. Het inrichten daarvan verloopt voorspoedig dankzij de hulp van veel vrijwilligers. Er wordt hard gewerkt aan de inrichting van de boekenkasten en van de conferentie- en vergaderruimten. Verschillende medisch-historische gremia hebben de ruimten al gepland voor het najaar. Wilt u meewerken aan activiteiten van de NVMG of Trefpunt? Of bent u geïnteresseerd in vrijkomende bestuursfuncties? Neem dan contact op met de NVMG via secretariaat@nvmg.nl. Meer informatie: mgnportaal.nl, nvmg.nl en tmgn.nl Agenda NVMG Ledendag NVMG en open dag Trefpunt 20 september 2013 Het bestuur nodigt alle leden van harte uit om tijdens deze dag mee te discussiëren over de koers van de vereniging. Een aantrekkelijk programma start om uur inclusief lunch, is in de maak; gasten en introducés welkom. Deelname en parkeren is gratis. Een collectebus voor vrijwillige bijdragen is ter plaatse. Graag tevoren aanmelden via mgnportaal.nl. Daar vindt u ook gegevens over de bereikbaarheid. Trefpunt voor de medische geschiedenis in Nederland, Foksdiep 4, 8321 MK Urk Domus Dag 11 december 2014 Prominente wetenschappers van buiten de medische wereld spreken over medische geschiedenis. Sprekers zijn onder andere: Henk van Os, Douwe Draaisma, Herman Pleij, Abram de Swaan en Willem Frijhoff. Domus Medica, Mercatorlaan 1200, 3528 LB Utrecht 9 oktober 2014 KNMG-symposium Welke juridische regels zijn belangrijk voor uw praktijk? Arts & recht Actualiteiten 2014 Informatie en aanmelden MEDISCH CONTACT 31 JULI 2014

5 Oproep: Nomineer Opleider 2025 Tijdens de landelijke dag voor aiossen op vrijdag 7 november wordt de jaarlijkse Opleidingsprijs voor beste opleider van het jaar 2014 uitgereikt. Dit keer is belangenorganisatie en organisator De Jonge Specialist op zoek naar de Opleider 2025 : de opleider die aiossen helpt om zich klaar te maken voor een aldoor veranderende wereld en gezondheidszorg. De opleider die innovatie en veranderingen ondersteunt en onderstreept. Aiossen die vinden dat zij dé opleider van de toekomst hebben kunnen hem/haar nomineren tot 11 augustus aanstaande via het nominatieformulier op de website dejongespecialist.nl. De Opleider van het Jaar krijgt naast de prijs een geldbedrag dat besteed mag worden aan het verbeteren van de kwaliteit van de opleiding. Eind september worden de drie genomineerden bekendgemaakt. Let op: winnaars van voorgaande jaren kunnen niet opnieuw genomineerd worden. AIOS Upgrade De landelijke dag voor aiossen op 7 november is vernieuwd en verbeterd. De Jonge Specialist organiseert deze AIOS Upgrade in samenwerking met de LAD, Orde van Medisch Specialisten, en VvAA. Jonge specialisten kunnen naast de vertrouwde workshops over hun toekomstige baan ook deelnemen aan workshops over onder andere medisch leiderschap, geldstromen in de zorg en excellent onderhandelen. Bovendien wordt er deze dag een kijkje genomen in de toekomst; hoe ziet de zorg eruit tegen de tijd dat aiossen de medische specialistengroep van Nederland vormen? Er is een inloopspreekuur waar aiossen vragen kunnen stellen over onder andere arbeidsvoorwaarden, roosteren en het lidmaatschap. Daarnaast kunnen zij hun cv laten checken. Het programmaboekje, aanmeldformulier en meer informatie staan op dejongespecialist.nl. De Jonge Specialist, OMS, LAD en VvAA presenteren: Spreekkamer 2025 Dé landelijke AIOS dag Vrijdag 7 november :15u - 17:30u IJsseldelta Center, Stadionplein 20, Zwolle Dé dag om je als aios klaar te stomen voor de spreekkamer van de toekomst! DEELNAME Gratis voor leden De Jonge Specialist 75 voor niet-leden Stem op de opleider van het jaar Volg profesionele training Ondervraag innoverende sprekers Debatteer met mede aios Inschrijven kan via t/m 15 oktober Wil je op de hoogte blijven van de laatste ontwikkelingen? en Facebook: jongespecialist 31 JULI 2014 MEDISCH CONTACT 1541

6 FEDERATIENIEUWS LHV-website is vernieuwd en verbeterd De LHV heeft haar website vernieuwd en verbeterd. Dankzij de opgeschoonde inhoud en de nieuwe navigatie, kunnen LHV-leden nog beter over alle LHV-informatie beschikken. Niet alleen op hun computer, maar ook via hun smartphone of tablet. De afgelopen tijd is er hard gewerkt aan de nieuwe website. Niet alleen door de LHV. Samen met een groep huisartsen hebben we ideeën verzameld, doorgevoerd en uitgebreid getest. Dat heeft geresulteerd in een website met een frisser uiterlijk, maar vooral groter gebruikersgemak. De structuur is namelijk aangepast, de navigatie vergemakkelijkt en de zoekfunctie verbeterd. Daardoor zijn onze toolkits, handreikingen en dossiers makkelijker te vinden. Alles om huisartsen nog beter te ondersteunen bij hun praktijkvoering. Als ik in mijn praktijk aan het werk ben wil ik net als alle collega s snel over de juiste informatie kunnen beschikken. De oude LHV-website bevatte een schat aan informatie, maar die was niet altijd even makkelijk te vinden. Op de nieuwe website is dit veel eenvoudiger, aldus Carin Littooij, LHV-bestuurslid. Feedback De LHV nodigt iedereen uit om de nieuwe LHV-website en de nieuwe Kring-websites te bezoeken en hun mening met ons te delen. Dat kan ondermeer via de feedbackknop rechts op de homepage. Aan de hand van de ontvangen feedback zal de nieuwe website de komende tijd nog verder verbeterd worden. Federatie KNMG Koninklijke Nederlandsche Maatschappij tot bevordering der Geneeskunst R.J. van der Gaag, voorzitter F.C. Raasveldt, algemeen directeur L. Wigersma, algemeen directeur Mercatorlaan 1200, 3528 BL Utrecht Postbus 20051, 3502 LB Utrecht tel , info@fed.knmg.nl, knmg.nl LAD Landelijke vereniging van Artsen in Dienstverband C. Keijzer, voorzitter mw. C. van den Brekel, directeur tel bureau@lad.nl lad.nl NVAB Nederlandse Vereniging voor Arbeids- en Bedrijfsgeneeskunde G.B.S. Penders, voorzitter C. van Vliet, directeur tel kwaliteitsbureau@nvab-online.nl nvab-online.nl OMS Orde van Medisch Specialisten F.H.G. de Grave, algemeen voorzitter B.J. Heesen, directeur tel secr@orde.nl orde.nl FEDERATIEPARTNERS KAMG Koepel Artsen Maatschappij en Gezondheid mw. F.P. Koning-van den Berg van Saparoea, voorzitter R. Duzijn, directeur tel bureau@kamg.nl, kamg.nl LHV Landelijke Huisartsen Vereniging S.R.A. van Eijck, voorzitter L. Hennink, algemeen directeur tel lhv@lhv.nl lhv.nl NVVG Nederlandse Vereniging voor Verzekeringsgeneeskunde W.A. Faas, voorzitter mw. C.F.M. Woldberg, directeur tel secretariaat@nvvg.nl nvvg.nl Verenso Specialisten in ouderengeneeskunde mw. N.M. Nieuwenhuizen, voorzitter F.J. Roos, directeur tel info@verenso.nl verenso.nl 1542 MEDISCH CONTACT 31 JULI 2014

7 Vooraankondiging KAMG ConGres VrijdAG 28 november 2014 nbc, nieuwegein nieuwe oogst! innoveren op het snijvlak Van maatschappij, gezondheid en zorg Op vrijdag 28 november organiseert de KAMG voor de 6e keer het KAMG Congres. In de gezondheidszorg zijn de voortekenen van grote veranderingen en innovaties te zien. Daarbij worden preventie en gezondheidsbevordering vaak als prioriteiten genoemd. Daarom heeft de KAMG gekozen voor innovatie als congresthema. Dit thema sluit aan bij de doelstellingen van het position paper, die de KAMG in 2012 publiceerde. Landelijke innovaties komen aan bod, zoals het Nationaal Preventie Programma, de commissie Innovatie Zorgberoepen en Opleidingen, de decentralisatie van zorg en welzijn en het nieuwe concept van gezondheid. De professional maatschappij en gezondheid zal voor nieuwe uitdagingen komen te staan: nieuwe kennis, nieuwe samenwerkingsvormen en nieuwe organisaties. Daarom zal ook worden stilgestaan bij de betekenis van deze veranderingen voor de public health professional van de toekomst. Naast plenaire voordrachten en workshops zal er ook dit jaar weer ruimte zijn voor professionals om hun resultaten van hun onderzoeken te presenteren. call for abstracts: Wij nodigen onderzoekers in de publieke gezondheidszorg uit om abstracts in te dienen voor poster presentaties tijdens het congres. Abstracts worden beoordeeld door de abstractcommissie. Geselecteerde auteurs van de drie beste abstracts krijgen de gelegenheid om hun onderzoek plenair te presenteren. U kunt uw abstract indienen tot 15 september Voor abstract richtlijnen en voor het indienen van uw abstract klik hier Reserveer de datum alvast in uw agenda. Wilt u op de hoogte blijven van het congres, klik hier graag tot ziens op Vrijdag 28 november. Namens KAMG bestuur en congrescommissie, aan het programma werken mee: Marian Kaljouw (Voorzitter Commissie Innovatie Zorgberoepen en Opleidingen, Zorginstituut Nederland) Machteld Huber (Onderzoeker Louis Bolk Instituut, nieuwe concept van gezondheid) Hetty Linden (Volksgezondheid Utrecht, voorheen GG&GD Utrecht) Een mystery guest zal ons op een verfrissende manier naar de werkelijkheid laten kijken Dagvoorzitter is Rutger Jan van der Gaag, voorzitter federatie KNMG. Peter J.M. van den Burg, Voorzitter KAMG congrescommissie