Federatienieuws. Achteraf is de toekomst voorspellen. Contouren nieuwe zorg: utopie of realisme?

Transcriptie

1 Federatienieuws VOORZITTERSCOLUMN Contouren nieuwe zorg: utopie of realisme? RUTGER JAN VAN DER GAAG Achteraf is de toekomst voorspellen niet zo moeilijk. Maar vooraf het jaar 1984 zag er toch beduidend anders uit dan George Orwell had doen vermoeden. Ook de commissie-kaljouw doet in haar zojuist verschenen rapport een poging om flink vooruit te blikken, naar hoe de zorg er over vijftien jaar uitziet. De commissie moest de toekomstige behoefte aan beroepsopleidingen in de zorg in kaart te brengen geen sinecure met rond de 1700 beroepsopleidingen. De commissie wijzigde al gauw haar koers, want om te bedenken welke beroepsopleidingen nodig zijn, moet je een idee hebben van het toekomstige zorglandschap. Er zijn in 2030 veel meer ouderen met multimorbiditeit, mobiliteitsproblemen en dreigende cognitieve achteruitgang. Blijven wij dezelfde zorg bieden, dan zullen alle middelbare scholieren die in 2020 eindexamen doen, moeten kiezen voor een beroep in de zorg. Dat is natuurlijk volstrekt onmogelijk. De commissie-kaljouw wil de koers dan ook niet iets verleggen, maar stelt een totale en radicale omkering voor: de zelfzorgende patiënt die verantwoordelijkheid draagt voor zijn gezondheid, krijgt daadwerkelijk de hoofdrol en de eerste- tweede- en derdelijnszorg krijgt een bijrol. De patiënt in 2030 is in de ogen van de commissie zelfredzaam: dankzij elektronica en robotica monitort de (oudere) patiënt zelf zijn ziektes en beperkingen. Veel ziekten kunnen door gezondere leefwijze en preventie voorkomen worden of in een heel vroeg stadium opgespoord. De meeste zorg is zelfzorg en buurtzorg geworden. Ziekenhuisgebouwen zijn omgevormd tot multifunctionele zorgcentra, met basale zorg dicht bij huis. Door aanpassingen in de woningen en de organisatie van zorg in de wijk neemt de behoefte aan professionele zorg sterk af. De tendens tot superspecialisatie is doorgezet en deze zorg is sterk geconcentreerd. Het aantal generalisten zal toenemen met het oog op geïntegreerde zorg voor kwetsbare ouderen. Veel artsentaken zijn overgenomen door verdere taakherschikking. Alhoewel de commissie zich er niet over uitlaat, kan men zich niet aan de indruk onttrekken dat ook de financiering van de zorg er beduidend anders uit zal zien, met veel meer sturing door de burger dan, zoals nu, plaatsvervangend door zijn ziektekostenverzekeraar. Wat betekent dit nu voor de zittende en aankomende generatie artsen? De commissie-kaljouw schetst een eindplaatje. Wat u hier ook van vindt, dát de toekomstige zorg sterk zal moeten veranderen om kwalitatief en betaalbaar te blijven, is wel duidelijk. Dit rapport biedt een voor velen ongetwijfeld revolutionair vertrekpunt voor een discussie hierover en over de weg naar toekomstbestendige zorg (want de commissie schetst niet hoe die eruit zal zien). Artsenfederatie KNMG zal stimuleren dat artsen hier in de districten en landelijk met elkaar over in gesprek gaan. Herkennen wij deze ontwikkeling naar meer zelfzorg? Zijn wij te paternalistisch als we denken dat dit niet voor iedereen haalbaar is, of getuigt dat juist van realisme? Welke haken, ogen en andere oplossingsrichtingen zijn er? Wat betekent dit voor onze beroepsuitoefening en de perspectieven van medisch studenten, basisartsen en artsen in opleiding? En voor de huidige beroepen? In het verlengde hiervan past uiteraard intensief overleg met andere zorgprofessionals, patiënten en de samenleving. In die zin komt dit uitdagende rapport op tijd. Op tijd om in samenhang proactief de zorg toekomstbestendig te maken. De commissie- Kaljouw stelt een radicale omkering voor Rutger Jan van der Gaag voorzitter artsenfederatie KNMG 16 APRIL 2015 MEDISCH CONTACT 809

2 FEDERATIENIEUWS Werk aan uw carrière! Volg trainingen en workshops van het KNMG Loopbaanbureau Het KNMG Loopbaanbureau staat voor de juiste arts op de juiste plaats. Iedere geneeskundestudent of arts heeft vragen rondom loopbaan en carrière. Hoe kom ik in aanmerking voor die felbegeerde opleidingsplaats? Hoe pak ik een carrièreswitch aan? Welke competentie kan, wil of moet ik verder ontwikkelen? Hoe blijf ik als ervaren professional fit en energiek in mijn werk? Onze workshops en trainingen helpen bij het zoeken naar antwoorden op deze vragen. Schrijf snel in! Kijk voor het uitgebreide aanbod van trainingen en workshops op knmg.nl/loopbaanbureau. Workshop Academische woordkeuze en zinsbouw (Engels en Nederlands) Module 3 van de Leergang Wetenschappelijk schrijven. Alle dagdelen van deze leergang zijn ook los te volgen. Het schrijven van een wetenschappelijke publicatie is geen eenvoudige opgave. In alle schrijffasen kunt u tegen problemen en vragen oplopen. In deze leergang doet u de kennis op die u nodig heeft om een helder artikel te schrijven en u verbetert uw schrijfvaardigheden op alle niveaus: van het formuleren van een heldere onderzoeksvraag tot het opbouwen van een transparant betoog. In deze module gaan we dieper in op stijlkenmerken en academische woordenschat (voor Engels én Nederlands): de lijdende vorm, woordkeuze, zinsbouw, overtuigingskracht (veel schrijfoefeningen), citeren en refereren. Datum: 10 juni Workshop Solliciteren voor coassistenten Hulp nodig bij het bemachtigen van die felbegeerde opleidingsplaats? Deze workshop is specifiek gericht op het vergroten van uw kans op een opleidingsplaats en u krijgt handvatten om uzelf te presenteren. Deze workshop geeft antwoord op vragen als: Hoe vergroot ik mijn kans op een opleidingsplaats? Hoe blijf ik mijzelf tijdens een sollicitatiegesprek? Of hoe bereid ik mij voor op een sollicitatie? Datum: 26 mei Netwerken & de kunst van het gunnen Als arts is het de kunst om u zichtbaar te maken en positief op te vallen. Als u tenminste serieus in aanmerking wilt komen voor dat ene subspecialisme, de promotieplek, het verkrijgen van subsidies of de job bij de maatschap die u ambieert. Hoe krijgt u de kans om extra handelingen uit te voeren of aanwezig te zijn bij bijzondere operaties? In deze workshop leert u hoe u uw netwerk kunt inzetten om uw doelen te bereiken. U krijgt inzicht in hoe de kunst van het gunnen werkt en hoe u de wetten van beïnvloeding kunt gebruiken om relaties positief te beïnvloeden op die momenten die ertoe doen. Datum: 18 juni Timemanagement U heeft een klok, maar heeft u ook de tijd? Praktisch werken, drukke afdeling bemannen, onderzoek doen, studeren, etentje, sporten, familie en uitrusten, overzicht hebben en behouden. Is het voor u ook een uitdaging om dit in 24 uur per dag te plannen en met goed gevoel af te ronden? Drie belangrijke ingrediënten om voldoening uit uw studie of werk te halen komen aan bod in de training Timemanagement. Het gaat om: een realistische tijdsplanning maken en halen, duidelijke vorderingen maken in uw werkzaamheden en weten wat u belangrijk vindt, wat u kunt en wat u wilt. Datum: 3 juni en 24 juni Kadertraining voor (arts)bestuurders Er worden steeds meer eisen gesteld aan verenigingen, waardoor ook het besturen van een vereniging steeds complexer wordt. Daarom leert u tijdens deze training vaardigheden die bij iedere bestuurlijke functie in de vereniging van pas kunnen komen. U krijgt bijvoorbeeld advies over welke rol u inneemt 810 MEDISCH CONTACT 16 APRIL 2015

3 bij een overleg, hoe goed u kunt samenwerken en wat de voor u meest geschikte onderhandelposities zijn. Na het volgen van deze cursus krijgen bestuurders de kans om hun bestuursfunctie op een meer uitdagende manier in te vullen. Datum: 25 en 26 juni Coaching Voor het aanbod van coaching werkt het KNMG Loopbaanbureau samen met het Carrièrecentrum Zorg (CCZ). Kijk voor meer informatie op cczorg.nl Het KNMG Loopbaanbureau biedt geaccrediteerde workshops en trainingen voor basisartsen, aiossen, specialisten. Kijk voor meer informatie, locaties en aanmelding op knmg.nl/loopbaanbureau of loopbaanbureau@fed.knmg.nl. Interesse in uitspraken van rechters die relevant zijn voor artsen? Of op de hoogte blijven van relevante overheidspublicaties? De KNMG maakt wekelijks voor u een selectie. Kijk op actueel-gezondheidsrecht voor het actuele overzicht. 16 APRIL 2015 MEDISCH CONTACT 811

4 FEDERATIENIEUWS April-editie De Dokter: En dan besef je: ik ben ook directeur van een bedrijf 26 LEDENBLAD VAN DE LANDELIJKE HUISARTSEN VERENIGING NR 3, JAARGANG 6, APRIL 2015 Dossier Leren van je mentor of van een game? 5 tips voor uw praktijkverbouwing Praktijkmanager Uit de zorg of juist niet? Lean werken Confronterende kijk op verspilling Mijn werk & ik Naast huisarts ook directeur Je kiest voor het artsenvak, maar in de praktijk besef je gaandeweg dat je ook directeur van een bedrijf bent. Huisartsopleidingen besteden inmiddels meer aandacht aan de managementkant van het huisartsenvak, maar de beste leermeester blijkt nog steeds de praktijk. In dit nummer van De Dokter extra veel aandacht voor praktijkmanagement en hoe je dat als huisarts nog beter in de vingers krijgt. PRAKTIJKMANAGEMENT HEEFT U HET AL IN DE VINGERS? Zo start de LHV in de regio Oost-Nederland met een pilot mentorschap. Vijf jonge huisartsen trekken van mei tot het einde van het jaar op met vijf ervaren collega s. Beleidsmedewerker Cora den Tuscher: Er zijn allerlei mensen die wel advies willen geven aan jonge dokters, maar die hebben vaak ook een eigen belang. Hier heeft de ervaren arts geen enkel belang bij de keuze die zijn jongere collega maakt. De mentoren krijgen vooraf een korte training en zowel mentor als mentee leggen vooraf hun doelen vast. kritische blik naar ons en onze werkprocessen kan kijken. Zo heeft onze praktijkmanager korte metten gemaakt met verworven rechten als het gaat om vrije dagen, waardoor ons roosterprobleem kon worden opgelost. Voor ons is dat lastiger. Wij huisartsen verwarren onze managementrol nog wel eens met onze hulpverlenersrol. Game In Zuidwest-Nederland gooien ze het over een andere boeg. Daar werken studenten aan een game rondom praktijkmanagement. Het gaat er niet zozeer om de werkelijkheid heel precies na te bootsen, maar om kennis te maken met allerlei facetten van praktijkmanagement en daar gevoel voor te ontwikkelen, legt beleidsmedewerker Renske Kramer uit. Liever meer tijd aan dokteren besteden en minder aan managementtaken? Huisartsen Corneliek Bisschop en Han Hofstee namen met dat doel een praktijkmanager aan. Zij verlicht onze taak. Het scheelt veel tijd en het voegt ook kwaliteit toe, aldus Bisschop. Hofstee en zijn collega s kozen bewust voor iemand die niet uit de zorg afkomstig is. Wij wilden iemand die kan managen, die met een frisse, Ook in deze editie van De Dokter: De gezichten achter Het roer moet om Mijn werk en ik: ik ben niet one of the guys Vijf tips voor uw praktijkverbouwing Lean werken: weg met de verspilling! Matthieu Weggeman: zelfsturende teams zijn de toekomst 812 MEDISCH CONTACT 16 APRIL 2015

5 Informatie en netwerken tijdens Masterclass Medisch Leiderschap Passende zorg in de laatste levensfase: Niet alles wat kan, hoeft leiderschap, een onderwerp dat tegenwoordig wel iedere medische top vijf behaalt. Alle medische vakbladen Medisch besteedden de afgelopen periode aandacht aan medisch leiderschap. Maar wat is medisch leiderschap eigenlijk, wat voor onderzoek wordt in Nederland gedaan naar medisch leiderschap en hoe verhoudt medisch leiderschap zich tot Clinical Leadership? Op woensdag 22 april organiseert het Platform Medisch Leiderschap (PML) in Utrecht haar eerste masterclass in een reeks van masterclasses, waar u onder andere antwoord krijgt op deze vragen. Keynotespreker van de avond is dr. Fenna Heyning, internist en directeur van STZ (Samenwerkende Topklinische Ziekenhuizen). Dr. Fenna Heyning neemt ons deze avond mee in haar visie over Clinical Leadership (zie interview MC in 2014; 24:1206-9). Zij gaat graag met u in discussie over hoe u de samenwerking op medisch en bestuurlijk niveau kunt zoeken en versterken. Een onderwerp dat inmiddels hoog op alle agenda s staat. Sietse Wieringa (bestuurslid PML en huisarts) bespreekt met u de definitie van medisch leiderschap en laat u zien welke competenties daarbij horen. Ook geeft hij een overzicht van het onderzoek dat wordt gedaan naar medisch leiderschap. Naast inhoudelijke informatie biedt deze avond ook de gelegenheid te netwerken met collega-artsen uit andere disciplines die net als u geïnteresseerd zijn in medisch leiderschap. Voor wie? Studenten, aiossen, medisch specialisten, huisartsen, specialisten ouderengeneeskunde en sociaal geneeskundigen zijn van harte welkom bij de masterclasses van het Platform Medisch Leiderschap. Hoe bereiken we in Nederland dat mensen in de laatste periode van hun leven passende zorg krijgen? In maart verscheen het rapport Niet alles wat kan, hoeft. Op verzoek van de KNMG formuleerde een stuurgroep met vertegenwoordigers van patiënten, artsen, verpleegkundigen, ouderen en oudere migranten hierin handvatten om de zorg te laten aansluiten bij de wensen van patiënten. Paulus Lips bestuurslid Landelijke Huisartsen Vereniging (LHV) Kijk op knmg.nl/passendezorg wat de organisaties zeggen over passende zorg in de laatste levensfase. Je eerste reactie als dokter is om iemand zo lang mogelijk te laten leven. Ik heb moeten leren dat het daar niet altijd om gaat en dat je daar vroegtijdig een gesprek over moet voeren. Meer informatie en aanmelden De masterclass vindt plaats in de Schola Medica in Utrecht en duurt van tot uur. Kijk voor meer informatie op platformmedischleiderschap.nl. Om direct aan te melden, kunt u een mail sturen naar info@platformmedischleiderschap.nl. Accreditatie voor 2 punten is aangevraagd. 16 APRIL 2015 MEDISCH CONTACT 813

6 FEDERATIENIEUWS Veel belangstelling voor bijeenkomst pensioenaftopping Donderdag 2 april woonden bijna 200 medisch specialisten in dienstverband de informatiebijeenkomst over de gevolgen van pensioenaftopping bij. De Federatie Medisch Specialisten en de Landelijke vereniging van Artsen in Dienstverband (LAD) organiseerden de bijeenkomst in de Domus Medica in Utrecht. Federatie KNMG Koninklijke Nederlandsche Maatschappij tot bevordering der Geneeskunst R.J. van der Gaag, voorzitter J.W. Hingst, algemeen directeur Mercatorlaan 1200, 3528 BL Utrecht Postbus 20051, 3502 LB Utrecht tel , info@fed.knmg.nl knmg.nl FEDERATIEPARTNERS Federatie Medisch Specialisten F.H.G. de Grave, algemeen voorzitter B.J. Heesen, directeur tel secr@demedischspecialist.nl demedischspecialist.nl De Geneeskundestudent E.J. Duijzer, voorzitter tel info@degeneeskundestudent.nl degeneeskundestudent.nl KAMG Koepel Artsen Maatschappij en Gezondheid R.A.C.L. Héman, voorzitter R. Duzijn, directeur tel bureau@kamg.nl, kamg.nl Wat is er aan de hand? Een nieuwe pensioenwet zorgt voor twee belangrijke beperkingen van de opbouw van ouderdomspensioen. Enerzijds wordt de pensioenpremie (een percentage van het bruto-inkomen) verlaagd van maximaal 2,15 procent naar maximaal 1,875 procent. Dit geldt voor iedereen in Nederland. Tegelijkertijd kan men langer pensioen opbouwen waardoor de pensioenopbouw ongeveer gelijk blijft. Een ander gevolg is dat het pensioengevend salaris gemaximeerd is op euro Bij een hoger brutosalaris kan dus boven die euro niet meer belastingvrij pensioen worden opgebouwd. Met verlaging van de opbouwpercentages heeft iedere werknemer in Nederland te maken. Maar de gevolgen van pensioenaftopping hebben daarnaast voor medisch specialisten in dienstverband specifieke nadelige gevolgen. De vrijval van het werknemersdeel van de pensioenpremie boven de nieuwe limiet komt op de loonstrook tot uitdrukking in een hoger nettoloon. De vrijval van het werkgeversdeel boven de euro wordt echter vooralsnog door de werkgevers niet aan de werknemers teruggegeven. Hierdoor bouwen medisch specialisten in dienstverband minder pensioen op. De Federatie en LAD hebben overleg met de werkgevers om ervoor te zorgen dat de werkgevers het werkgeversdeel uitkeren aan de werknemers. Meer informatie Meer achtergrondinformatie, concrete voorbeelden, een korte animatie en de presentatie van de bijeenkomst staan op de websites: demedischspecialist.nl/pensioen en lad.nl (onder thema, dan pensioenen ). Via deze websites en nieuwsbrieven houden de Federatie Medisch Specialisten en de LAD u op de hoogte van de ontwikkelingen. Heeft u vragen? Neem dan contact op via info@demedischspecialist-lad.nl. LAD Landelijke vereniging van Artsen in Dienstverband C. Keijzer, voorzitter C. van den Brekel, directeur tel bureau@lad.nl, lad.nl LHV Landelijke Huisartsen Vereniging N.A. Kalsbeek, voorzitter L. Hennink, algemeen directeur tel lhv@lhv.nl, lhv.nl NVAB Nederlandse Vereniging voor Arbeids- en Bedrijfsgeneeskunde G.B.S. Penders, voorzitter C. van Vliet, directeur tel kwaliteitsbureau@nvab-online.nl nvab-online.nl NVVG Nederlandse Vereniging voor Verzekeringsgeneeskunde W.A. Faas, voorzitter S. van der Burg-Vermeulen, directeur tel secretariaat@nvvg.nl, nvvg.nl Verenso Specialisten in ouderengeneeskunde N.M. Nieuwenhuizen, voorzitter F.J. Roos, directeur tel info@verenso.nl, verenso.nl 814 MEDISCH CONTACT 16 APRIL 2015