Drummen als. Levensweg

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Drummen als. Levensweg"

Transcriptie

1 Drummen als Levensweg Benader je drumstel als een vriend en het zal je een leven lang dienen Versie 1.0 juli 2012 "copyright Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd door middel van druk, fotokopieën, geautomatiseerde gegevensbestanden of op welke andere wijze ook zonder schriftelijke toestemming van de auteur."

2 2 Inleiding Hartelijk bedankt voor het downloaden van mijn E-book Drummen als levensweg. Deze keer niet een boek vol met oefeningen. Meer een hulpmiddel om je mind-set ten aanzien van drummen te complementeren. Geschreven vanuit mijn eigen ervaringen en mijn visie op drummen. Een boek over hoe je drummen kunt benaderen. Dingen waar je misschien nooit over hebt nagedacht. Het verbeteren van de klank van je drumstel. Stemmen van toms, snare-drum en base-drum. Maar ook hoe je een goede bekkensetup kunt kiezen. Over voeding en drummen. En.. nog veel meer. Ik hoop dat je het een leerzaam en zinvol boek vindt om tot je te nemen. Ik wens je veel succes en vooral plezier bij het leren bespelen van je drumstel. Toegewijd aan jouw ontwikkeling als drummer Albert Schoonbeek p.s. Stuur me een mailtje op als je na het lezen van dit E-book vragen of opmerkingen hebt.

3 3 Drummen als levensweg Drummen als levensweg...1 Inleiding... 2 Inhoudsopgave. 3 Waarom drummen?...4 Stemmen van je slagwerk door een professional Stemmen van een tom Stemmen van je snare-drum Stemmen van je base drum..10 Stemmen van je drumstel als geheel..12 Opbouwen van je drumstel 13 En nu de cymbalen.14 Drummen en voeding.15 Tot slot...16

4 4 Waarom drummen? Oer-ritmes Voor de meeste mensen die starten met drummen begint de ritmische reis al op jonge leeftijd. Een reis die vaak een leven lang zal doorgaan. Iedereen herkent oerritmes diep in zijn binnenste. Bij de djembé workshops die ik geregeld geef, valt het me altijd op dat ongeacht leeftijd, voorkennis, al dan niet een muzikale achtergrond, iedereen de aangeboden lesstof kan volgen. Ik heb het nog nooit meegemaakt dat iemand tijdens de workshop afhaakte, omdat hij of zij het niveau niet aankan. Soms laat ik degenen die moeite hebben met iets complexere ritmes de meer eenvoudige ritmische patronen spelen. Het plezier in het spel is altijd bij iedereen merkbaar. De energie spat er vaak vanaf. We zijn zo gewend aan ritme in ons leven, dat het volgen van onbewust bekende patronen meestal als vanzelfsprekend gaat. Dat herkennen van patronen is een belangrijke vaardigheid van het brein en belangrijk om in deze wereld te overleven. Muziek maken en luisteren is goed voor de hersenen. Door naar muziek te luisteren of muziek te maken worden meerdere hersengebieden actief. Muziek en onze hersenen Muziek spreekt de oer-gebieden in ons brein aan. Dat werkt als volgt: we genieten van de muziek, worden positief gestemd en vaak delen we die muziekbeleving zelfs met de mensen om ons heen. Tijdens dat genieten verandert de elektrische geleiding van de huid, het hart klopt sneller, de ademhaling verandert en we worden iets warmer. Dat laatste leidt tot een fysieke reactie, die rilling waarmee we die extra warmte afvoeren. Als dit allemaal gebeurt, produceert het brein extra dopamine, de beloningsstof van ons brein voor goed gedrag. Op het moment van die rilling zit er een flinke piek in die dopamine en daarom voelt dat zo fijn. Zoals ik al op mijn website aangeef, muziek maken (en dus drummen) werkt verslavend, al moet ik zeggen dat dit een gezonde verslaving is. Muziek en therapie Muziek luisteren heeft ook een belangrijke een therapeutische waarde. Alzheimer patiënten worden vaak rustiger van muziek, hun depressies en gedragsstoornissen nemen af. Muziek kan ook gebruikt worden om leerstoornissen op te sporen. Als kinderen moeite hebben om ritmes te volgen of om toonhoogte te onderscheiden voorspelt dat vaak ook moeilijkheden met het leren van taal. Taal is ook heel ritmisch.

5 5 Kinderen die op school naast het leren van schoolse vaardigheden als rekenen, taal enz. ook muziekles krijgen, hebben een hoger IQ dan kinderen die dat niet krijgen! Muziekles, drumles, bevordert in ieder geval het taalvermogen van kinderen. 1 Gouden momenten Voor mij persoonlijk is het bespelen van een drumstel altijd tweeledig geweest. Enerzijds het willen leren van ritmische patronen, jezelf steeds blijven ontwikkelen. Het leren begrijpen hoe je het meeste rendement haalt uit de manier waarop je speelt (gebruik maken van de juiste techniek). In het hoofdstuk over verschillende technieken ga ik hier dieper op in. Anderzijds het spelen zelf. Het plezier dat je beleeft aan samen spelen is amper te beschrijven. Geregeld het gevoel hebben dat je rechtstreeks met je eigen ziel contact hebt en communiceert met de ziel van medemuzikanten. Gouden momenten noem ik dat. Voor mij is drummen en bezig zijn met ritme een manier van leven 1 Mocht je verdieping zoeken betreffende dit onderwerp dan verwijs ik graag naar onderstaand boek. THE MUSIC INSTINCT - HOW MUSIC WORKS AND WHY WE CAN T DO WITHOUT IT door Philip Ball

6 6 Drumstel stemmen is een kunst Stemmen van je drumstel Daar staat ie dan. Je nieuwe slagwerk. Maar wat is dat? Waarom klinkt dat slagwerk zo anders als ik in gedachten had? Sleutelen, draaien, vellen wisselen, maar het geluid blijft slecht. Had ik nu toch maar dat andere (waarschijnlijk veel duurdere...) drumstel gekocht... of... of...maak een afspraak met... STEMSERVICE van DrumschoolFriesland 5 redenen om uw drumstel goed te laten stemmen Het stemmen van een drumstel is een kunst op zich. Door een drumstel goed te stemmen kan een enorme verbetering in klank optreden. Nu is een drumstel stemmen niet makkelijk. Het duurt jaren om het echt onder de knie te krijgen. DrumschoolFriesland heeft ruime ervaring in het stemmen en afstellen van drumstellen. U wilt dat uw drumstel een geweldige sound krijgt? Maak een afspraak en sta versteld van het resultaat 1. Stemmen bij aankoop nieuw slagwerk 2. Stemmen na aanschaf nieuwe vellen 3. Stemmen, omdat u de studio in moet en uw drumstel gewoon te gek moet klinken 4. Stemmen, omdat u wilt leren hoe u zelf een beter geluid uit uw drumstel kunt halen 5. Stemmen, omdat het uw spelplezier verhoogt Stemmen en leren Tijdens het stemmen vertel ik je van alles over het drumstel. Hoe je onderhoud pleegt, hoe je stemt, hoe je nieuwe vellen monteert en nog veel meer. Heb je geen interesse bij mijn verhaal, dan stem ik je slagwerk naar de sound die jij in gedachten hebt (afhankelijk van de kwaliteit en eigenschappen van je slagwerk).

7 7 Stemmen van een tom Schoonmaken Goed, je wilt zelf aan de slag. Nog beter. Je leert meteen je tom kennen en kunt mogelijke gebreken meteen oplossen. Het uiteindelijke doel is natuurlijk dat je trommels zo goed mogelijk (muzikaal) klinken. Op de website kun je een video vinden met daarin uitgebreid uitgelegd hoe je een tom kunt stemmen en hoe je hem kunt verbeteren. Hieronder een stappenplan voor verbeteren van een (oude / vintage) tom. Verwijderen spanbouten Verwijder de spanbouten uit de ringen (hoops) Gebruik bij verwijderen en monteren van je vellen steeds twee stemsleutels Controleer of de spanbouten aangetast zijn door roest (indien nodig vervang je ze) Controleer of alle ringetjes bij de bouten aanwezig zijn Maak de spanbouten schoon Maak het vel (rand) schoon Doe dat ook met de hoops Oud vel schoonmaken Als het vel te veel bespeeld is vervang het dan Vaak zijn de ondervellen nog als nieuw / wissel in dat geval de vellen om. Soms zijn de ondervellen (bij een snare-drum is dat eigenlijk altijd het geval) dunner. In dat geval kun je beter nieuwe vellen monteren. Soms zit er tape op de vellen om ze te dempen (geluid vernielen ) verwijder dat en verwijder de lijmresten met wasbenzine of een beetje schuurmiddel Poets je trommel Poets, nu je trom zo goed als kaal is, meteen je hele trommel Controleer de bevestiging van de hardware Aan de binnenzijde van je trommel zie je veel schroeven zitten. Kies de juiste maat sterschroevendraaier (ik ben nog geen andere schroeven tegengekomen) en controleer of alle schroeven stevig zijn aangedraaid. Soms levert een loszittende schroef een vervelende rammel op tijdens het spelen. Vooral als je de studio ingaat, kan dat erg lastig zijn. Controleer nu ook de rand van de trommel waar dus het vel op ligt. Dit is een zeer belangrijk onderdeel van de trommel en maakt voor een groot gedeelte uit hoe de trommel uiteindelijk gaat klinken. Bij vintage slagwerken (of een oud tweedehandsje) kan de rand beschadigd zijn. Als je het aandurft kun je zelf gaan repareren met vloeibaar hout. Of je laat het doen door een professional.

8 8 Monteer de vellen Let er even op dat je de vellen goed op je trom zet (welke boven / welke onder) Zelf let ik er altijd op dat het logo op het vel bij alle trommels op dezelfde plaats zit (niet echt nodig, maar toch) Draai de spanbouten aan met je duim en wijsvinger tot ze net vast zitten Doe dat kruislings, dus steeds twee tegenoverliggende bouten aandraaien Het stemmen Breng nu het vel op spanning. Dit kan even lastig zijn. Door druk te geven aan één kant, gaat de rand op de andere zijde losser zitten. Probeer daarom steeds twee spanbouten kruislings tegelijk iets aan te spannen. Soms moet je juist weer een spanbout iets losser draaien. Dit leer je door het veel te doen! Ik breng het vel meestal net op spanning. Door goed te kijken (rimpels in het vel) en te luisteren (klink de trom langs de rand rondom bij elke spanbout gelijk) probeer ik het vel zo te spannen dat het overal net op spanning staat. Zo laag mogelijk dus. Onder en bovenvel stem ik op de zelfde wijze (voor een snare-drum wijk ik daarvan af, maar dat komt later aan de orde) Zelf gebruik ik geen doek om tijdens het stemmen een van de vellen te dempen. Ervaring zal leren of dat voor jouw nodig is of niet Bij laag stemmen kan er een knorrend geluid optreden. Meestal is er dan ergens één spanbout die net niet genoeg is aangedraaid. Corrigeer dat. Als de tom op spanning is, kun je gaan werken aan de totale sound van je trommels Bij nieuwe vellen moet je na stemmen even flink je vel aanduwen / aandrukken. Bij een base drum vel ga ik zelf even op het vel staan. Een flinke krak is meestal het gevolg. Je moet het vel daarna nogmaals even bijstemmen Omdat ik mijn drumstel altijd erg laag stem en de vellen dus maar net onder spanning staan, wil het voorkomen dat ik vooraf en tijdens een optreden moet bijsturen. Meestal de grootste floor-tom. Ook het weer (luchtdruk en vochtigheid van de lucht) heeft invloed op de klank en de spanning van je vellen. Persoonlijk houd ik van een natuurlijke sound die vrij laag is. Ik start met de kleinste tom en werk zo naar de laagste toe. De floor-tom moet in mijn beleving je middenrif in trilling brengen. Je moet hem voelen. Het aanbrengen van tape om trommels te dempen doe ik amper. Heel enkel in de studio om een trom net iets droger te laten klinken. De snare-drum wil af en toe nogal eens een jank laten horen. Daarvoor kan een klein stukje tape (kies wel één die geen lijmresten achterlaat) uitkomst bieden

9 9 Stemmen van de snare-drum De snare-drum Er zijn een paar duidelijke verschillen tussen het stemmen van een tom en het stemmen van een snare-drum. Er zitten snaren onder de snare-drum Er is een spanmechanisme gemonteerd Het ondervel is dunner (nodig om de juiste trilling van de snaren te verkrijgen) Ook de spanning van onder en bovenvel verschilt. Zelf heb ik het ondervel behoorlijk strak staan. Stemmen van je snare-drum Monteer eerst het ondervel en breng dat op spanning Monteer daarna de snaren. Elke snare-drum heeft een andere manier van spannen van de snaren. Van belang is dat je snarenbed echt helemaal op het vel rust en niet half op de rim van de trommel. Dit is vaak even proberen hoe een en ander het best zit. Neem hier de tijd voor. Monteer daarna het bovenvel. Ik breng dat meestal op een redelijke spanning en ga dan vooral luisteren. Dezelfde snare met een lage spanning kan totaal anders klinken dan met een hoge spanning. Blijf zoeken tot jij het geluid hoort wat voor jouw werkt. Persoonlijk Een snare is heel persoonlijk. Elke snare heeft een zeer duidelijk eigen karakter. Ga op zoek naar de snare (en de stemming die daarbij hoort) die voor jouw werkt. Verschillende soorten vellen kunnen ook veel doen voor de klank van je vellen. Ook het materiaal waarvan de snare is gemaakt en of je metalen of houten hoops gebruikt, maakt een wereld van verschil. Ga experimenteren en uiteindelijk vind je de snare-drum die het best bij jou en bij je drumstel en stijl past. Zie voor meer tips betreffende stemmen ook het voorgaande hoofdstuk.

10 10 Stemmen van de base-drum Hieronder in het kort weergegeven hoe je de base-drum kunt aanpakken. Wel of geen demping Mijn ervaring is dat als je enige demping aan de binnenzijde van de base tegen je speelvel legt, je meer controle krijgt over de bounce (stuiteren van de base-drum klopper). Als je veel heel-up speelt raad ik demping zeker aan. Hoeveel demping is een kwestie van smaak. Zelf vind ik dat je het karakter van de drums moet kunnen horen. Een trommel moet klinken als een trommel en niet als een oude doos. Ik gebruik graag zachte stoffen, omdat die niet te veel tegen het vel drukken en dus de natuurlijke sound zoveel mogelijk in takt laat. Geen zware paardendeken erin dus. Zonder voorvel? Tegenwoordig speelt bijna iedereen met voorvel. Het komt de klank zeker ten goede. In het voorvel kun je een gat maken en daarin een soort booster monteren. Vraag bij een drumspeciaalzaak naar de mogelijkheden. Nieuw vel Er zijn vele verschillende soorten vellen te koop voor je base-drum. Ik heb van alles geprobeerd, maar een standaard vel zonder toeters of bellen bevalt mij altijd nog het best. Voor mij dus geen dubbele vellen, of vellen met ingebouwde demping en zo. Vervelende rammeltjes zijn vaak het gevolg en uiteindelijk kies je ook voor een regulier vel. Bespaar je de extra kosten. Inkrakken van nieuw vel Wat je wel moet doen is het wat ik noem het inkrakken van nieuwe vellen. Ik ga rustig op een nieuw vel staan, totdat je een duidelijke krak hoort. Het vel eerst wel al goed op spanning brengen. Na dit inkrakken is het vel gesetteld in de ring waarin die is verlijmd. Als je dit nalaat blijf je stemmen. Dit geldt dus voor ALLE NIEUWE vellen die je monteert. Al krak je de kleinere vellen in door er met de palm van je hand stevig op te drukken. Stemmen Zelf vind ik de base drum altijd het lastigst te stemmen. De verschillende zalen met allen hun eigen akoestiek, waarin de base steeds weer anders reageert. Speel je met volledige versterking dan is dat probleem minder, aangezien de geluidsman dan een en ander kan bijsturen. Speel je akoestisch dan zul je af en toe moeten sleutelen aan het geluid. Zeker als je een erg vette base hebt (zoals mijn 22 inch Mapex). Vooral als je zacht moet spelen kan die base drum een ramp zijn. Alles overheersend en dus in sommige situaties irritant. Een flinke demping kan dan uitkomst bieden.

11 11 Bij de base-drum hanteer ik dezelfde principes als bij de andere toms. Ik probeer beide vellen gelijk te laten klinken uitgaande van een vrij lage basisspanning. Daarna ga ik corrigeren. Over het algemeen is de spanning op het speelvel bij mij hoger dan het resonantievel (voorvel). Een laag gestemd resonantievel geeft een lekkere vette dreun. Zie voor meer tips betreffende stemmen ook de voorgaande hoofdstukken.

12 12 Stemmen van je drumstel als geheel Nu alle trommels gestemd en nagekeken zijn, kun je beginnen om het geheel te laten klinken als een drumstel. Als je mijn adviezen hebt opgevolgd dan moet je nu al meteen een groot verschil horen. Is dat niet zo lees dan hoofdstuk STEMMEN VAN JE DRUMSTEL nog eens door. Of neem meteen contact op met de stemservice van Eenheid Je kunt er voor kiezen om je drumstel echt op toon te stemmen. Een drummer als Terry Bozzio gaat daar heel ver mee. Hij bezit een pentatonisch gestemd slagwerk waarmee hij naast ritmisch ook melodisch kan spelen. Een soort piano / slagwerk dus. Als je deze meester ooit live kunt bezoeken zou ik dat iedereen van harte aanraden Zelf stem ik altijd op gehoor. Startend met de hoge tom die ik vrij laag stem. Lekker knallend en toch zo bespeelbaar dat subtiele roffels ook goed uitkomen. (zie ook het hoofdstuk over techniek) Vandaar uit ga ik de andere toms stemmen. Ik probeer steeds de totale klank uit. Dus volledig spel met base / snare en bekkens, om de verhouding in klankkleur te kunnen bepalen. Maak opnames Iedereen heeft tegenwoordig wel de mogelijkheid om een stukje muziek live op te nemen. Maak opnames en beoordeel die. Conclusie en aandachtspunten Leer je drumstel en zijn klanken kennen en wees niet bang om te experimenteren Focus je op de totaalsound. In een band opstelling zal je drumgeluid gemengd worden met alle aanwezige klanken. Probeer eenheid in je drumgeluid te vinden.

13 13 Opbouwen van je drumstel Als je voor het eerst een slagwerk hebt gekocht bouw dat dan eens een aantal keren op. Kijk alles na. Werkt alles goed? Pleeg reparaties en onderhoud waar nodig. Kortom, leer je drumstel kennen. Voordeel daarvan is als je gaat spelen met anderen je weet hoe je het drumstel in een redelijke tijd zo opstelt, dat je de rest van de sessie je kunt richten op muziek maken. Ik maakte er altijd een sport van mijn drumstel zo snel mogelijk speelklaar te hebben. Opbouw drumstel Plaats je kruk Gebruik een kleed / tapijt als onderlegger voor je slagwerk. Je heb geen last meer van verschuiven van je drumstel en je bent de directe weerkaatsing van geluid van onder af kwijt. Bijkomend voordeel van een ruim kleed (2 meter bij 2 meter voldoet meestal prima) dat je het gehele slagwerk (soms een paar bekkenstand verwijderen) kunt verplaatsen, omdat de bassist die voor de zoveelste keer weer eens te laat is nét 20 centimeter meer ruimte nodig heeft. Zo blijf je vrienden! Plaats je base drum. Plaats je snare drum. Plaats de toms één voor één. Afhankelijk van de grootte van je base drum heb je daar meer of minder ruimte voor. Een 20 inch base drum bevalt mij qua ruimte en opstelling het best. Gebruik memorie locks om bij opbouw snel je basisopstelling te kunnen neerzetten. Plaats ten slotte je bekkens Neem vervolgens even rustig de tijd om even te spelen. Wen aan het geluid en de akoestiek van de zaal. Waar nodig stem je het drumstel nog bij. Oh ja, neem een handdoek mee als je gaat spelen.

14 14 En nu de Cymbalen Het woord bekken associeer ik altijd met een onderdeel van ons lichaam. De verklanking van het woord cymbalen past in mijn beleving ook veel meer bij de klank die ze voortbrengen dan dat het woord bekkens dat doet. Toch kies ik er hier voor om vanaf nu het woord bekkens te gebruiken, aangezien dat veel meer in ons taalgebruik is ingeburgerd. Complex Is het al lastig om de perfecte sound uit je drumstel te halen, bij bekkens ligt dat nog net iets ingewikkelder. De complexe tonen die de huidige doordachte en uitgebalanceerde legeringen tegenwoordig voortbrengen, zijn meer dan boeiend. Dat maakt het voor ons drummers lastig de juiste set-up te vinden. Kant en klare sets De industrie heeft daarop als antwoord compleet op elkaar afgestemde sets ontwikkeld. Dit kan een mooie start zijn. Zelf gebruik ik veel extra effect bekkens. Er zijn ook best veel drummers (Trilok Gurtu o.a.) die een bijzondere setup gebruiken. Afhankelijk van wat je hebt te besteden en wat je uiteindelijke doel is, is er tegenwoordig met de nodige creativiteit zeer veel mogelijk. Poetsen ja of nee Bekkens poetsen doe ik nooit. Ik bezit een drietal bekkens die meer dan 40 jaar oud zijn en nog klinken alsof ze gisteren zijn aangeschaft. Nooit gepoetst. Poetsen maakt vaak meer stuk (geluid) dan dat het goed doet. Niet doen dus. Persoonlijk Bekkens zijn heel persoonlijk. Wat de een geweldig vindt is voor een ander helemaal niks. Luister veel naar andere drummers en probeer klanken te vinden die jou aanspreken. De bekkensetup van heel veel slagwerkers is op het internet te vinden. Doe er je voordeel mee. Bij Sabian (mijn favorite bekkenmerk) kun je in een zogenaamde vault de verschillende bekkens beluisteren.

15 15 Voeding Als je wilt dat je auto goed blijft functioneren, kun je er maar beter goed voor zorgen. Geregeld een grote beurt, de juiste brandstof en de juiste manier van berijden, zorgen voor een langere levensduur en betere prestaties. Zorg voor de juiste brandstof Vergelijk jezelf met die auto. Tijdens repetities en zeker tijdens optredens vraag je best heel veel van je lichaam. Zorg dat je dan ook goed gegeten hebt en dat je voldoende drinkt. Een voedzame maaltijd ongeveer een uur voordat je gaat spelen werkt uitstekend. Veel van onze voeding is uiterst slecht! Zelf ben ik volledig overgestapt op biologische producten. Ik moet zeggen dat het mijn energiehuishouding veel goed doet. Fast food Muziekanten vertoeven vaak op plekken waar de verleiding om een snelle en ongezonde snack te nuttigen overduidelijk aanwezig is. Met een beetje inspanning kun je er ook voor kiezen voor gezond voedsel. Die inspanning zal worden beloond. Je voelt je tijdens en ook na een optreden veel beter. Aandachtspunten t.a.v. voeding Eet ruim voor het optreden een voedzame maaltijd Zorg dat je voldoende water bij je hebt voor tijdens het optreden Om jezelf een energieboost te geven kun je een beker gevuld met een gezonde smootie gebruiken. Werkt bijna direct Voor en tijdens het spelen geen sterke drank of bier. Het komt je spel écht niet ten goede Neem een paar bananen mee. Makkelijk, snel, lekker en voedzaam Energiedrankjes zijn uiterst slecht. Niet doen dus!!! Over voeding Over voeding is momenteel zeer veel te vinden op het internet. Ik raad je aan daar kennis van te nemen. Niet alleen als drummer, maar vooral ook als mens. En als je door het nemen van betere voeding lekkerder in je vel komt te zitten (letterlijk), zal dat natuurlijk ook je spel als drummer en muzikant ten goede komen.

16 16 Tot slot Versie 1.0 Hierbij wil ik je nogmaals danken voor het downloaden van dit E-Book. Ik hoop dat het je heeft geholpen. Dit is de eerste en nog niet gecorrigeerde versie van dit E-Book. Mocht je opmerkingen hebben laat dan een bericht achter op Download Ga naar om de laatste versie van het E-Book op te halen. Ik wens je veel plezier met het lezen ervan! Ritmische groet, Albert Schoonbeek

Hoe doe ik dat?! Een. drumstel stemmen... INHOUDSOPGAVE: Inleiding. door Ruben Bandstra. Succes! Ruben Bandstra

Hoe doe ik dat?! Een. drumstel stemmen... INHOUDSOPGAVE: Inleiding. door Ruben Bandstra. Succes! Ruben Bandstra Een drumstel stemmen... Hoe doe ik dat?! door Ruben Bandstra INHOUDSOPGAVE: Onderwerp Bladzijde: Inleiding / basisprincipe 12 Toms: Stap 1 Voorbereiding 2 Stap 2 Nieuw vel 3 Stap 3 Aandraaien spanbouten

Nadere informatie

Met het hele gezin gezond het nieuwe jaar in

Met het hele gezin gezond het nieuwe jaar in Met het hele gezin gezond het nieuwe jaar in LINDA AMMERLAAN KINDERVOEDINGSCOACH Inleiding Wie ben ik? Als moeder van 2 kinderen weet ik hoe lastig het is om in deze tijd je kinderen gezond te laten opgroeien.

Nadere informatie

2 Ik en autisme VOORBEELDPAGINA S

2 Ik en autisme VOORBEELDPAGINA S 2 Ik en autisme In het vorige hoofdstuk is verteld over sterke kanten die mensen met autisme vaak hebben. In dit hoofdstuk vertellen we over autisme in het algemeen. We beginnen met een stelling. In de

Nadere informatie

5-Daagse starters workshop

5-Daagse starters workshop 5-Daagse starters workshop Met 2 akkoorden naar je 1 e liedje Dag 5: Tips voor het samenspelen Copyright 2018 Arvid Kuipers - Gitaarstarters, Haaren. Alle rechten voorbehouden. Niets uit dit document mag

Nadere informatie

Y-choice. Luister naar De keuzes die je maakt van Van Dik Hout. Het nummer staat op de CD Het beste van 1994-2001. De songtekst vind je in bijlage 1.

Y-choice. Luister naar De keuzes die je maakt van Van Dik Hout. Het nummer staat op de CD Het beste van 1994-2001. De songtekst vind je in bijlage 1. Kiezen Opwarmertje Een eigen keuze (Naar: Kiezels 10 e jaargang, nr. 5) Laat één jongere beginnen met het noemen van een drietal belangrijke zaken uit zijn leven, bijvoorbeeld iemand kiest scooter, voetbal

Nadere informatie

Nog niet gedaan, ga dit dan echt doen het gaat je echt verder helpen.

Nog niet gedaan, ga dit dan echt doen het gaat je echt verder helpen. In de vorige les ben je gaan onderzoeken wat je droom is en ik hoop dat je het besluit hebt genomen om elke dag te dromen en dat je een moodboard hebt gemaakt. Nog niet gedaan, ga dit dan echt doen het

Nadere informatie

Waar een wil is, is een Weg!

Waar een wil is, is een Weg! 5 tips om moeiteloos voor jezelf te kiezen en een stap te zetten. Waar een wil is, is een Weg! - Lifecoach http://www.facebook.com/arlettevanslifecoach 0 Je bent een ondernemende 40+ vrouw die vooral gericht

Nadere informatie

Informatie. Maak kennis, maak muziek! Onderwijsprogramma. voor GROEP 5 van het basisonderwijs Gemeente. Woudrichem BROCHURE. www.cultuurpuntaltena.

Informatie. Maak kennis, maak muziek! Onderwijsprogramma. voor GROEP 5 van het basisonderwijs Gemeente. Woudrichem BROCHURE. www.cultuurpuntaltena. Maak kennis, maak muziek! Onderwijsprogramma www.cultuurpuntaltena.nl Informatie voor van het basisonderwijs Gemeente Woudrichem 019500_BIBLIOTHEEK_ALTENA_brochure_CPA_MuziekWijzer_Altena_A5.indd 16-17

Nadere informatie

TEST 1: Eerst denken of eerst doen? Kruis steeds het antwoord aan dat het best bij jou past. Probeer zo eerlijk mogelijk te antwoorden.

TEST 1: Eerst denken of eerst doen? Kruis steeds het antwoord aan dat het best bij jou past. Probeer zo eerlijk mogelijk te antwoorden. TEST 1: Eerst denken of eerst doen? Kruis steeds het antwoord aan dat het best bij jou past. Probeer zo eerlijk mogelijk te antwoorden. 5. Onderweg naar een feestje doe je nog even snel een boodschap.

Nadere informatie

JUST BE YOU.NL. Het mooiste wat je kunt worden is jezelf! 23 tips voor direct meer zelfvertrouwen. Marian Palsgraaf - www.justbeyou.

JUST BE YOU.NL. Het mooiste wat je kunt worden is jezelf! 23 tips voor direct meer zelfvertrouwen. Marian Palsgraaf - www.justbeyou. JUST BE YOU.NL Het mooiste wat je kunt worden is jezelf! 23 tips voor direct meer zelfvertrouwen Marian Palsgraaf - www.justbeyou.nl Het mooiste wat je kunt worden is jezelf. Mijn passie is mensen te helpen

Nadere informatie

MODULE #7 CORE PURPOSE

MODULE #7 CORE PURPOSE MODULE #7 CORE PURPOSE Welkom bij het 90 dagen mindset coachings programma. Dit programma heeft de potentie om jouw leven compleet te veranderen de komende 90 dagen. Daarin is het belangrijk dat je de

Nadere informatie

Het reviseren gebeurt geheel op eigen risico. Lees de brochure eerst geheel door.

Het reviseren gebeurt geheel op eigen risico. Lees de brochure eerst geheel door. versie 05-02-2007 ---------- aanwijzingen reviseren zonder verwijderen van de afdekdop: ---------- Het reviseren gebeurt geheel op eigen risico. Lees de brochure eerst geheel door. 1. De unit vóór de revisie

Nadere informatie

150 Tips om kinderen te laten zien dat je om ze geeft!

150 Tips om kinderen te laten zien dat je om ze geeft! 150 Tips om kinderen te laten zien dat je om ze geeft! Scott de Jong http://www.positiefleren.nl - 1 - Je leest op dit moment versie 2.0 van het Ebook: 150 Tips om kinderen te laten zien dat je om ze geeft.

Nadere informatie

15 tips om de dag ontspannen te beginnen

15 tips om de dag ontspannen te beginnen 15 tips om de dag ontspannen te beginnen Het is voor werknemers met een drukke agenda vaak moeilijk goed voor hun lichaam te zorgen. Daarom heb je tools nodig om je lichaam en geest te ontspannen. Voor,

Nadere informatie

Teksten bewerkt uit het gezinsboek Ons Dagelijks Brood veertigdagentijd van pastoor M. Hagen door EBP voor www.kinderenbiddenvoorkinderen.

Teksten bewerkt uit het gezinsboek Ons Dagelijks Brood veertigdagentijd van pastoor M. Hagen door EBP voor www.kinderenbiddenvoorkinderen. Bidden Teksten bewerkt uit het gezinsboek Ons Dagelijks Brood veertigdagentijd van pastoor M. Hagen door EBP voor www.kinderenbiddenvoorkinderen.nl en kinderactiviteiten www.lambertuskerk-rotterdam.nl

Nadere informatie

4 Denken. in het park een keer gebeten door een hond. Als Kim een hond ziet wil ze hem graag aaien. Als

4 Denken. in het park een keer gebeten door een hond. Als Kim een hond ziet wil ze hem graag aaien. Als 4 Denken In dit hoofdstuk vertellen we hoe jij om kan gaan met je gedachten. Veel gedachten maak je zelf. Ze bepalen hoe jij je voelt. We geven tips hoe jij jouw gedachten en gevoelens zelf kunt sturen.

Nadere informatie

Het Beste Van DieDrie

Het Beste Van DieDrie Het Beste Van DieDrie Lesbrief rappen, zingen en dansen Maak een eigen rap bij het anti-pestlied Wij zijn DieDrie! Jullie komen binnenkort naar onze voorstelling, waarin we een boel muziek zullen laten

Nadere informatie

Ik ga je wat vertellen, je hoeft alleen maar te volgen wat ik zeg, mijn stem is nu het enige wat voor jou belangrijk is om te volgen.

Ik ga je wat vertellen, je hoeft alleen maar te volgen wat ik zeg, mijn stem is nu het enige wat voor jou belangrijk is om te volgen. Oefening 1: Nodig: 2 personen en een boom of een huisdier: Zoek een plek op bij een boom of in de buurt bij je paard of ander huisdier waar je even niet gestoord wordt en veilig even je ogen dicht kunt

Nadere informatie

Lesmateriaal. Waar slaat dat op! Basisonderwijs groep 5 groep 8

Lesmateriaal. Waar slaat dat op! Basisonderwijs groep 5 groep 8 Lesmateriaal Waar slaat dat op! Basisonderwijs groep 5 groep 8 Inleiding Binnenkort gaat u met de klas naar de voor Waar slaat dat op!? van Het Gelders Orkest. In deze voorstelling wordt er muziek gemaakt

Nadere informatie

HET BELANGRIJKSTE OM TE WETEN OM MEER ZELFVERTROUWEN TE KRIJGEN

HET BELANGRIJKSTE OM TE WETEN OM MEER ZELFVERTROUWEN TE KRIJGEN HET BELANGRIJKSTE OM TE WETEN OM MEER ZELFVERTROUWEN TE KRIJGEN Gratis PDF Beschikbaar gesteld door vlewa.nl Geschreven door Bram van Leeuwen Versie 1.0 INTRODUCTIE Welkom bij deze gratis PDF! In dit PDF

Nadere informatie

[PILOT] Aan de slag met de Hoofdzaken Ster

[PILOT] Aan de slag met de Hoofdzaken Ster [PILOT] Aan de slag met de Hoofdzaken Ster! Hoofdzaken Ster Copyright EffectenSter BV 2014 Hoofdzaken Ster SOCIALE VAARDIGHEDEN VERSLAVING DOELEN EN MOTIVATIE 10 9 8 10 9 8 7 6 4 3 2 1 7 6 4 3 2 1 10 9

Nadere informatie

De hooggevoelige ondernemer

De hooggevoelige ondernemer De hooggevoelige ondernemer Vraag en antwoordboek Drs. Bas van Vugt 1 Ten geleide: Aan de hand van praktische lezersvragen legt Bas uit wat hooggevoeligheid en de hooggevoelige ondernemer is. Tevens komen

Nadere informatie

17 valkuilen die je moet vermijden bij telefonische acquisitie

17 valkuilen die je moet vermijden bij telefonische acquisitie Beste lezer, Fijn dat je de moeite hebt genomen om dit e-book te downloaden, met daarin 17 valkuilen die je moet vermijden bij telefonische acquisitie. Veel ondernemers worstelen met het maken van kwaliteitsafspraken

Nadere informatie

Een spreekbeurt houden

Een spreekbeurt houden Een spreekbeurt houden Groep 4 gaat voor het eerst een spreekbeurt voorbereiden en houden. Moeilijk? Eng?We hebben nu al een beetje geoefend met een boekbespreking, maar voor veel kinderen is praten met

Nadere informatie

DieDrie. Lesbrief bij de voorstelling Zeg het met muziek

DieDrie. Lesbrief bij de voorstelling Zeg het met muziek DieDrie Lesbrief bij de voorstelling Muziekles (deel1) ±35 minuten (incl. filmpjes) (uitleg en filmpjes) Groep 3 t/m 8 Hoe? In groepjes op 1 of meer computers (met internet), of klassikaal met beamer of

Nadere informatie

Omgaan & Trainen met je hond Door: Jan van den Brand. (3 e druk) 2015, Jan van den Brand www.hondentraining adviescentrum.nl

Omgaan & Trainen met je hond Door: Jan van den Brand. (3 e druk) 2015, Jan van den Brand www.hondentraining adviescentrum.nl Door: Jan van den Brand Inleiding Ik krijg veel vragen van hondeneigenaren. Veel van die vragen gaan over de omgang met en de training van de hond. Deze vragen spitsen zich dan vooral toe op: Watt is belangrijk

Nadere informatie

Intuïtief Website Stappen Plan voor een Doorlopende Stroom Klanten

Intuïtief Website Stappen Plan voor een Doorlopende Stroom Klanten Intuïtief Website Stappen Plan voor een Doorlopende Stroom Klanten 2015 Annie Massop Hart en Ziel Marketing - Alle rechten voorbehouden - 1 Inleiding Dit stappenplan sluit aan op de workshop Hoe je intuïtief

Nadere informatie

Om mee te beginnen: boekfragment en opdrachten

Om mee te beginnen: boekfragment en opdrachten Om mee te beginnen: boekfragment en opdrachten Bron: http://ninabrackman.blogspot.nl/p/de-alchemist-paulo-coelho.html Dit is een deel van een blog over De Alchemist van Paulo Coelho door Nina Brackman.

Nadere informatie

Ben jij een kind van gescheiden ouders? Dit werkboekje is speciaal voor jou!

Ben jij een kind van gescheiden ouders? Dit werkboekje is speciaal voor jou! Hallo Ben jij een kind van gescheiden ouders? Dit werkboekje is speciaal voor jou Als je ouders uit elkaar zijn kan dat lastig en verdrietig zijn. Misschien ben je er boos over of denk je dat het jouw

Nadere informatie

1.Inleiding: De Plug & Play Business Formule

1.Inleiding: De Plug & Play Business Formule Werkboek Inhoudsopgave: 1.Inleiding: De Plug & Play Business Formule 2. Het H.A.R.T. model 2.1. H.A.R.T. staat voor: 2.1.1. Mijn verhaal over oprechte communicatie 2.1.1: Hoofd Gebruik de rest van deze

Nadere informatie

Beginnerslessen. Lesbrief 42. Het inburgeringsexamen

Beginnerslessen. Lesbrief 42. Het inburgeringsexamen Beginnerslessen Lesbrief 42. Het inburgeringsexamen Wat leert u in deze les? Gesprekken over het inburgeringsexamen begrijpen. Welke examens bij het inburgeringsexamen horen. Waar u kunt oefenen met de

Nadere informatie

5 Assertiviteit. 1 Inleiding

5 Assertiviteit. 1 Inleiding DC 5 Assertiviteit 1 Inleiding Als SAW er zul je regelmatig in situaties terecht komen waarin je duidelijk moeten maken wat je wel of niet wilt. Bijvoorbeeld omdat een cliënt op een activiteitenafdeling

Nadere informatie

Maak van je kind een maker!

Maak van je kind een maker! Maak van je kind een maker! En word er zelf ook één. Zes regels waarmee dat waarschijnlijk best wel lukt. 1 Welkom In dit boekje vertellen we over maken. Het is speciaal gemaakt voor ouders die samen met

Nadere informatie

IN TOPVORM TIJDENS YEAR_END

IN TOPVORM TIJDENS YEAR_END IN TOPVORM TIJDENS YEAR_END 4 TIPS voor een TOP jaarafsluiting 2014 Anja Lefeber Vit4Life 2 Dank je voor je interesse in dit e-book! Hartelijk bedankt voor het downloaden van mijn e-book In topvorm tijdens

Nadere informatie

Voorjaar 2016 Plug In Music

Voorjaar 2016 Plug In Music Voorjaar 2016 Plug In Music Plug In Plug In Music : Dit is het aanbod van alle muziekcursussen van JC De Klinker. Plug In richt zich tot jongeren van 12 tot 30 jaar. De cursussen gaan door in Jc De Klinker.

Nadere informatie

PUPPYREN.nl. Puppyrennen, accessoires en info

PUPPYREN.nl. Puppyrennen, accessoires en info Inhoudsopgave 1. Hoe zorg ik ervoor dat mijn hond gaat luisteren?... 3 2. Puppycursus... 4 2.1 Wat leer je tijdens een puppycursus?... 4 2.2 Wat leer jij zelf tijdens de cursus?... 4 2.3 Wat leert een

Nadere informatie

speciaal onderwijs lesbrief alcohol UITGAVE: STICHTING VOORKOM! T (030) 637 31 44 E-MAIL: STICHTING@VOORKOM.NL WWW.VOORKOM.NL

speciaal onderwijs lesbrief alcohol UITGAVE: STICHTING VOORKOM! T (030) 637 31 44 E-MAIL: STICHTING@VOORKOM.NL WWW.VOORKOM.NL speciaal onderwijs UITGAVE: STICHTING VOORKOM! T (00) 67 1 44 E-MAIL: STICHTING@VOORKOM.NL WWW.VOORKOM.NL inhoud LES 1: KENNISMAKING MET ALCOHOL SOORTEN DRANK DE WERKING VAN ALCOHOL 4 DE GEVOLGEN VOOR

Nadere informatie

Paradiddle-drums Drummethode deel

Paradiddle-drums Drummethode deel Paradiddle-drums Drummethode deel 1 1 Inhoud Het drumstel blz. 3 en 4. De notenbalk, de noten en rusten blz. 5, 6, 7 en 8. Ritmische waarde blz. 9. Stokken vasthouden blz. 10. Les 1 kwart noten blz. 11

Nadere informatie

GOUDEN TIPS voor Professioneel Relatiebeheer

GOUDEN TIPS voor Professioneel Relatiebeheer 10 GOUDEN TIPS voor Professioneel Relatiebeheer www.fokjeritsma.nl info@fokjeritsma.nl 2 Inhoudsopgave Inleiding... 5 Wees je bewust van je doel... 6 Bellen: een uitstekend instrument... 6 Systeem... 7

Nadere informatie

MODULE #6 DREAMBOARD PROCES

MODULE #6 DREAMBOARD PROCES MODULE #6 DREAMBOARD PROCES Welkom bij het 90 dagen mindset coachings programma. Dit programma heeft de potentie om jouw leven compleet te veranderen de komende 90 dagen. Daarin is het belangrijk dat je

Nadere informatie

Weet wat je kan Samenvatting op kaarten

Weet wat je kan Samenvatting op kaarten Samenvatting op kaarten 16 kaarten met samenvattingen van de inhoud van de module, psychoeducatie over een Lichte verstandelijke Beperking (LVB) voor cliënten en hun naasten. De kaarten 1 14 volgen de

Nadere informatie

AMIGA4LIFE. Hooggevoelig, wat is dat? WWW.AMIGA4LIFE.NL T. 06-424 99985 @AMIGA4LIFECOACH VLAARDINGEN

AMIGA4LIFE. Hooggevoelig, wat is dat? WWW.AMIGA4LIFE.NL T. 06-424 99985 @AMIGA4LIFECOACH VLAARDINGEN AMIGA4LIFE Hooggevoelig, wat is dat? 7-10 jaar WWW.AMIGA4LIFE.NL T. 06-424 99985 @AMIGA4LIFECOACH VLAARDINGEN 1 voorlichtingsbrochure hooggevoeligheid - www.amiga4life.nl Ik heb een talent! Ik kan goed

Nadere informatie

maandag 9.30-12.30 dinsdag 9.30-12.30, 11.00-14.00, 19.30-22.30 woensdag 19.30-22.30 donderdag 9.30-12.30

maandag 9.30-12.30 dinsdag 9.30-12.30, 11.00-14.00, 19.30-22.30 woensdag 19.30-22.30 donderdag 9.30-12.30 Workshops! Meer creativiteit in je werk Interactieve bijeenkomsten vormgeven Ideeën voor promotie van jouw onderneming Nieuwe producten voor jouw bedrijf Creatieve werkvormen (serie van 4 workshops) Wegens

Nadere informatie

Hoofdstuk 2. Contact maken, inlichtingen verstrekken en onderhandelen

Hoofdstuk 2. Contact maken, inlichtingen verstrekken en onderhandelen Hoofdstuk 2 Contact maken, inlichtingen verstrekken en onderhandelen 48 Gangbare uitdrukkingen bij contact maken en onderhandelen De meeste zinnen die in dit overzicht staan, zijn formeel. U kunt deze

Nadere informatie

Affirmaties, welke passen bij mij?

Affirmaties, welke passen bij mij? Affirmaties, welke passen bij mij? Veel mensen maken gebruik van affirmaties, om hun gevoel, zelfbeeld en gedachten positief te beïnvloeden. Regelmatig hoor ik van cliënten, dat hoe vaak ze ook affirmeren,

Nadere informatie

Werkboek Het is mijn leven

Werkboek Het is mijn leven Werkboek Het is mijn leven Het is mijn leven Een werkboek voor jongeren die zelf willen kiezen in hun leven. Vul dit werkboek in met mensen die je vertrouwt, bespreek het met mensen die om je geven. Er

Nadere informatie

COACHEN EN TRAINEN Korte weergave

COACHEN EN TRAINEN Korte weergave COACHEN EN TRAINEN Korte weergave Geschreven door: Freek Verbeet Body2Coach 1. Wat is coaching? In mijn eigen nieuwe boek, waar ik nog mee bezig ben, schrijf ik over coaching. Door middel van verschillende

Nadere informatie

Uitleg boekverslag en boekbespreking

Uitleg boekverslag en boekbespreking Uitleg boekverslag en boekbespreking groep 7 schooljaar 2014-2015 Inhoudsopgave: Blz. 3 Blz. 3 Blz. 3 Blz. 4 Blz. 6 Blz. 7 Blz. 7 Stap 1: Het lezen van je boek Stap 2: Titelpagina Stap 3: Inhoudsopgave

Nadere informatie

Module 26: Stop met Piekeren.

Module 26: Stop met Piekeren. Module 26: Stop met Piekeren. Stop met piekeren! Piekeren is een reactie op een naar gevoel. Op het moment dat we ons afgewezen voelen of andere nare gevoelens ervaren, wordt het meestal erg druk in ons

Nadere informatie

Het koken en eten mag je zelf doen, maar ik begeleid je daarbij. Stap voor stap.

Het koken en eten mag je zelf doen, maar ik begeleid je daarbij. Stap voor stap. Het koken en eten mag je zelf doen, maar ik begeleid je daarbij. Stap voor stap. EET PALEO 3 Inhoudsopgave Inleiding 6 Mijn Paleo verhaal 8 De 7 stappen in het kort 12 Stap 1 Richt je op de praktijk 14

Nadere informatie

Sugar Addiction Test

Sugar Addiction Test Sugar Addiction Test Hoe is het gesteld met jouw suikerverslaving? Ontdek het met deze test. SUGARCHALLENGE Is een initiatief van Food & Lifestylecoach Carola van Bemmelen Doe de Sugar Addiction test Ben

Nadere informatie

Laser Focus. De 6 Concentratie Technieken Die Ze Je Niet Op Je Opleiding Leren..

Laser Focus. De 6 Concentratie Technieken Die Ze Je Niet Op Je Opleiding Leren.. Laser Focus De 6 Concentratie Technieken Die Ze Je Niet Op Je Opleiding Leren.. 1 Delen uit dit E-BOOK zijn afkomstig van de site van StudieVitaminen.nl en het boek Haal meer uit je hersenen. MTcompany

Nadere informatie

HOOFDSTUK Introductie video. 2.Houding gitaarspelen linker hand

HOOFDSTUK Introductie video. 2.Houding gitaarspelen linker hand HOOFDSTUK 2 1. Introductie video 2.Houding gitaarspelen linker hand Als we kijken naar de houding van de linkerhand kunnen we het beste er even een A4 papiertje bij pakken. Bij de basis houding voor je

Nadere informatie

Ontdek de Bibliotheek. Ontdek de Bibliotheek. Ontdek de Bibliotheek

Ontdek de Bibliotheek. Ontdek de Bibliotheek. Ontdek de Bibliotheek Ontdek de Bibliotheek Ontdek de Bibliotheek Ontdek de Bibliotheek Welkom in de bibliotheek. Je gaat op ontdekking in de bibliotheek. Hierbij doe je een onderzoek naar verschillende soorten media; zoals

Nadere informatie

BINNENSUIS Jehudi van Dijk

BINNENSUIS Jehudi van Dijk BINNENSUIS Jehudi van Dijk Op het toneel staat een vrouw. Ze draagt gewone kleren en ze heeft een horloge om. Ook staat er een stoel en een prullenbak en ligt er een pluisje op de grond. Ik denk altijs

Nadere informatie

Voorlezen is leuk en nuttig. Maar hoe doe je dat eigenlijk, goed voorlezen? Hieronder vindt u de belangrijkste tips en trucs.

Voorlezen is leuk en nuttig. Maar hoe doe je dat eigenlijk, goed voorlezen? Hieronder vindt u de belangrijkste tips en trucs. R.K. Basisschool Anselderlaan 10 6471 GL Eygelshoven Tel: 045-5351434 De fijne kneepjes van het voorlezen Voorlezen is leuk en nuttig. Maar hoe doe je dat eigenlijk, goed voorlezen? Hieronder vindt u de

Nadere informatie

Welke voorkeur heb jij?

Welke voorkeur heb jij? Pedagogische vaardigheden: Welke voorkeur heb jij? Als pedagogisch medewerker maak je in de omgang met de kinderen in jouw groep gebruik van verschillende pedagogische vaardigheden. Wat zijn jouw voorkeursvaardigheden

Nadere informatie

2 Het ervaringsproces

2 Het ervaringsproces Ontspanning en geluk 2 Het ervaringsproces Inleiding Het ervaringsproces is een hulpmiddel om te ontspannen en om geluk te ervaren. Je doorloopt zeven ervaringen. Om van de ene naar de andere ervaring

Nadere informatie

ZO WORDEN VERGADERINGEN INTERESSANT VOOR JE. 4 SIMPELE TACTIEKEN

ZO WORDEN VERGADERINGEN INTERESSANT VOOR JE. 4 SIMPELE TACTIEKEN E-BLOG ZO WORDEN VERGADERINGEN INTERESSANT VOOR JE. 4 SIMPELE TACTIEKEN In carriere Zo worden vergaderingen interessant voor je. 4 simpele tactieken De vergadering is bij uitstek een plaats waar je kunt

Nadere informatie

Susanne Hühn. Het innerlijke kind. angst loslaten

Susanne Hühn. Het innerlijke kind. angst loslaten Susanne Hühn Het innerlijke kind angst loslaten Inhoud Inleiding 7 Hoe ontstaat angst? 11 Wegen uit de angst 19 Het bange innerlijke kind leren kennen 35 Meditatie Het bange innerlijke kind leren kennen

Nadere informatie

9 Communicatie-tools. voor meer liefde, meer verbondenheid, meer intimiteit & betere communicatie

9 Communicatie-tools. voor meer liefde, meer verbondenheid, meer intimiteit & betere communicatie 9 Communicatie-tools voor meer liefde, meer verbondenheid, meer intimiteit & betere communicatie Maar één persoon Je hebt maar een persoon nodig om nieuwe ervaringen te introduceren VOORWOORD Geen enkel

Nadere informatie

Behandeling chronische pijn en vermoeidheid bij tieners

Behandeling chronische pijn en vermoeidheid bij tieners Behandeling chronische pijn en vermoeidheid bij tieners Afdeling revalidatie mca.nl Inhoudsopgave Wat is chronische pijn en vermoeidheid? 3 Chronische pijn en vermoeidheid bij tieners 4 Rustig aan of toch

Nadere informatie

Gewoon Gaaf. Individuele preventie voor een gaaf gebit

Gewoon Gaaf. Individuele preventie voor een gaaf gebit Gewoon Gaaf Individuele preventie voor een gaaf gebit Wil jij ook een gaaf gebit voor je kind? En dat je kind met een gezonde mond opgroeit? De Gewoon Gaaf-methode voor kinderen van 0-18 jaar bij je tandarts

Nadere informatie

Beginnen met mediteren

Beginnen met mediteren Elke reis begint met een eerste stap Beginnen met mediteren Zwany Huiting 1 Inhoud 1. Iedereen kan mediteren 2. Waarom mediteren? 3. Ademen 4. Zitten 5. Klassieke zithoudingen 6. Zitten op een bankje,

Nadere informatie

HOOFDSTUK 3. 1. Introductie video. 2.Noten in muziek

HOOFDSTUK 3. 1. Introductie video. 2.Noten in muziek HOOFDSTUK 3 1. Introductie video 2.Noten in muziek Muziek bestaat uit tonen. Een toon is een een geluid wat een bepaalde (klank) hoogte heeft. We hebben lage tonen en hoge tonen. In de westerse muziek,

Nadere informatie

JEUGDIGEN. Hulp na seksueel misbruik. vooruitkomen +

JEUGDIGEN. Hulp na seksueel misbruik. vooruitkomen + > vooruitkomen + Hulp na seksueel misbruik JEUGDIGEN Heb jij seksueel misbruik meegemaakt of iemand in jouw gezin, dan kan daarover praten helpen. Het kan voor jou erg verwarrend zijn hierover te praten,

Nadere informatie

» Oefening. Een voorbeeld van een idee: Ik ben soms graag alleen

» Oefening. Een voorbeeld van een idee: Ik ben soms graag alleen Als eerste moet je goed weten waarover je song gaat. Dit lijkt overduidelijk, maar dat is het niet altijd. Probeer in één woord vast te leggen waarover je song gaat. Het is uiteraard bepalend voor de tekst

Nadere informatie

Theorieboek. leeftijd, dezelfde hobby, of ze houden van hetzelfde. Een vriend heeft iets voor je over,

Theorieboek. leeftijd, dezelfde hobby, of ze houden van hetzelfde. Een vriend heeft iets voor je over, 3F Wat is vriendschap? 1 Iedereen heeft vrienden, iedereen vindt het hebben van vrienden van groot belang. Maar als we proberen uit te leggen wat vriendschap precies is staan we al snel met de mond vol

Nadere informatie

Paradiddle-drums Drums versterken

Paradiddle-drums Drums versterken Paradiddle-drums Drums versterken Drums versterken Om je drumset te versterken heb je nodig een set drum-microfoons. Deze sets bestaan uit een bassdrum microfoon, een snare en 3 tom microfoons en 2 overheads

Nadere informatie

Interview Rob van Brakel

Interview Rob van Brakel Interview Rob van Brakel Atributes Consequences Values Hallo Rob van Brakel, mag ik jou een aantal vragen mogen stellen? Prima. Hoe oud ben je? 21 jaar Wat is je woonsituatie op het moment? Op het moment

Nadere informatie

Soms ben ik eens boos, en soms wel eens verdrietig, af en toe eens bang, en heel vaak ook wel blij.

Soms ben ik eens boos, en soms wel eens verdrietig, af en toe eens bang, en heel vaak ook wel blij. Lied: Ik ben ik (bij thema 1: ik ben mezelf) (nr. 1 en 2 op de CD) : Weet ik wie ik ben? Ja, ik weet wie ik ben. Weet ik wie ik ben? Ja, ik weet wie ik ben. Ik heb een mooie naam, van achter en vooraan.

Nadere informatie

- 21 INSPIRERENDE QUOTES VOOR LEERKRACHTEN -

- 21 INSPIRERENDE QUOTES VOOR LEERKRACHTEN - Beste collega, Ik houd van quotes. Zoals je misschien wel weet, plaats ik dagelijks waardevolle tips, verhalen, video s en quotes op mijn Facebookpagina: www.fb.com/positiefleren.nl Ik merk dat ik veel

Nadere informatie

Laat de jongeren de test conflictstijlen maken (zie bijlage 1). Naar aanleiding van de uitslag ga je in gesprek.

Laat de jongeren de test conflictstijlen maken (zie bijlage 1). Naar aanleiding van de uitslag ga je in gesprek. Conflicten hanteren Tijd: verdelen over twee bijeenkomsten. Bijeenkomst 1 Laat de jongeren de test conflictstijlen maken (zie bijlage 1). Naar aanleiding van de uitslag ga je in gesprek. De uitkomst van

Nadere informatie

Werkboek MEER KLANTEN OP JOUW MANIER! ANNEMIEKE TISSINK KRIJG MEER KLANTEN DOOR MARKETING IN TE ZETTEN OP EEN MANIER DIE BIJ JOU PAST

Werkboek MEER KLANTEN OP JOUW MANIER! ANNEMIEKE TISSINK KRIJG MEER KLANTEN DOOR MARKETING IN TE ZETTEN OP EEN MANIER DIE BIJ JOU PAST Werkboek MEER MANIER! ANNEMIEKE TISSINK KRIJG MEER DOOR MARKETING IN TE ZETTEN OP EEN MANIER DIE BIJ JOU PAST MANIER! Hoofdstuk 1 Nieuwe klanten nodig? Marketing is een vakgebied waar veel om te doen is.

Nadere informatie

Een spreekbeurt houden

Een spreekbeurt houden Een spreekbeurt houden Groep 4 gaat voor het eerst een spreekbeurt voorbereiden en houden. Moeilijk? Eng? Voor veel kinderen is praten met de groep als publiek wel lastig. De een maakt zich er drukker

Nadere informatie

10 Gouden Tips voor Professioneel Relatiebeheer

10 Gouden Tips voor Professioneel Relatiebeheer 2 Inhoudsopgave Inleiding ----------------------------------------------------------- 5 Wees je bewust van je doel -------------------------------------- 6 Bellen: een uitstekend instrument -------------------------------

Nadere informatie

Ontdek je kracht voor de leerkracht

Ontdek je kracht voor de leerkracht Handleiding les 1 Ontdek je kracht voor de leerkracht Voor je ligt de handleiding voor de cursus Ontdek je kracht voor kinderen van groep 7/8. Waarom deze cursus? Om kinderen te leren beter in balans te

Nadere informatie

JONG HOEZO ANDERS?! EN HOOGGEVOELIG. Informatie, oefeningen en tips voor hooggevoelige jongeren

JONG HOEZO ANDERS?! EN HOOGGEVOELIG. Informatie, oefeningen en tips voor hooggevoelige jongeren Ellen van den Ende in samenwerking met Mariëtte Verschure JONG EN HOOGGEVOELIG HOEZO ANDERS?! Informatie, oefeningen en tips voor hooggevoelige jongeren Uitgeverij Akasha Inhoud Hooggevoelig, hoezo anders?!

Nadere informatie

In 7 stappen naar een opgeruimd huis Hoe je op een makkelijke manier je opruimachterstanden inloopt

In 7 stappen naar een opgeruimd huis Hoe je op een makkelijke manier je opruimachterstanden inloopt In 7 stappen naar een opgeruimd huis Hoe je op een makkelijke manier je opruimachterstanden inloopt Ben jij zo iemand die actief is en veel interesses heeft en daardoor ook veel bezigheden en spullen heeft?

Nadere informatie

Meer plezier door slimmer werken

Meer plezier door slimmer werken Tijd voor... inspiratie Meer plezier door slimmer werken Heleen Hoogendam Bertine Zoon Meer inspiratie? Bertine Zoon Zoo n Training www.zoontraining.nl @ZoonTraining Heleen Hoogendam Hoogendam Coaching

Nadere informatie

Aanmelden handzenders

Aanmelden handzenders Aanmelden handzenders Deze HOWTO is gebaseerd op de informatie die MarliesRoy op het Z3 Forum heeft geplaatst. Het BMW Z3 Forum Nederland > On Topic lounge > Members gallery > Ook even voorstellen en advies

Nadere informatie

Psychotherapie. anders denken anders voelen anders doen. ASVZ is er voor mensen met een verstandelijke beperking

Psychotherapie. anders denken anders voelen anders doen. ASVZ is er voor mensen met een verstandelijke beperking ASVZ Touwbaan 1 Postbus 121 3360 AC Sliedrecht t 0184 491200 info@asvz.nl www.asvz.nl ASVZ is er voor mensen met een verstandelijke beperking anders denken anders voelen anders doen Psychotherapie Inhoudsopgave

Nadere informatie

Velgen herstellen. Het uitvoeren is geheel op eigen risico, ik ben niet aansprakelijk voor eventuele schade in welke vorm dan ook!

Velgen herstellen. Het uitvoeren is geheel op eigen risico, ik ben niet aansprakelijk voor eventuele schade in welke vorm dan ook! Uitgevoerd door: René Schouten Auteur: René Schouten Type velg: 18 M3 EVO replica Benodigde materialen: - Excentrische schuurmachine - Schuurpads in korrel 120, 180 en 320 - Velgenreiniger - Ontvetter

Nadere informatie

Lesdoelen: Werkvormen: Benodigdheden: Prentenboeken: Les 10: Hoe zeg ik nee. Lesoverzicht. Basis

Lesdoelen: Werkvormen: Benodigdheden: Prentenboeken: Les 10: Hoe zeg ik nee. Lesoverzicht. Basis Les 10: Hoe zeg ik nee Lesoverzicht Lesdoelen: Kinderen weten het verschil tussen prettige en onprettige situaties en kunnen deze herkennen. Kinderen weten dat ze onprettige aanrakingen mogen weigeren.

Nadere informatie

Chronische pijn 3 gouden tips die direct verlichting brengen

Chronische pijn 3 gouden tips die direct verlichting brengen Chronische pijn 3 gouden tips die direct verlichting brengen Leuk om je te leren kennen! Mijn naam is Harry Lolkema. Allereerst wil ik je hartelijk bedanken voor het downloaden van mijn e-book. Ik weet

Nadere informatie

1 Lezen. 1.1 Lezen wat er staat. Lees eerst de tekst goed door en probeer dan de vragen hieronder te beantwoorden.

1 Lezen. 1.1 Lezen wat er staat. Lees eerst de tekst goed door en probeer dan de vragen hieronder te beantwoorden. 1 Lezen 1.1 Lezen wat er staat Lees eerst de tekst goed door en probeer dan de vragen hieronder te beantwoorden. Leren kun je op allerlei manieren doen. Je kunt een opleiding of cursus volgen, maar je

Nadere informatie

3 HELPENDE TIPS OM BIJ JEZELF TE BLIJVEN ALS ER ANGST OF DWANG IN JE GEZIN VOORKOMT

3 HELPENDE TIPS OM BIJ JEZELF TE BLIJVEN ALS ER ANGST OF DWANG IN JE GEZIN VOORKOMT 3 HELPENDE TIPS OM BIJ JEZELF TE BLIJVEN ALS ER ANGST OF DWANG IN JE GEZIN VOORKOMT Thea van Bodegraven-Boonstra Maart 2016 Voorwoord Wat kun je verwachten in dit e-book? Als er iemand in jouw gezin last

Nadere informatie

LAAT JE BEDRIJF GROEIEN DOOR HET INZETTEN VAN JE NETWERK!

LAAT JE BEDRIJF GROEIEN DOOR HET INZETTEN VAN JE NETWERK! LAAT JE BEDRIJF GROEIEN DOOR HET INZETTEN VAN JE NETWERK! In dit E-book leer je hoe je door het inzetten van je eigen netwerk je bedrijf kan laten groeien. WAAROM DIT E-BOOK? Veel ondernemers beginnen

Nadere informatie

Zonder dieet lekkerder in je vel!

Zonder dieet lekkerder in je vel! Zonder dieet lekkerder in je vel! Vijf vragen en vijf stappen om te ontdekken hoe je jouw eetpatroon kunt veranderen en succesvol kunt afvallen. Overgewicht neemt ernstige vormen aan, veel volwassenen

Nadere informatie

Ebook Nooit Meer Afgeleid. Auteur: Mark Tigchelaar. Nooit Meer Afgeleid. 2012 Mark Tigchelaar www.mtcompany.nl 1

Ebook Nooit Meer Afgeleid. Auteur: Mark Tigchelaar. Nooit Meer Afgeleid. 2012 Mark Tigchelaar www.mtcompany.nl 1 Nooit Meer Afgeleid 2012 Mark Tigchelaar www.mtcompany.nl 1 Delen uit dit E-BOOK zijn afkomstig van de site van www.mtcompany.nl en het boek Haal meer uit je hersenen. MTcompany 2012 Auteur: Mark Tigchelaar

Nadere informatie

ecourse Moeiteloos leren leidinggeven

ecourse Moeiteloos leren leidinggeven ecourse Moeiteloos leren leidinggeven Leer hoe je met minder moeite en tijd uitmuntende prestaties met je team bereikt 2012 Marjan Haselhoff Ik zou het waarderen als je niets van de inhoud overneemt zonder

Nadere informatie

Mind & Motion, Centrum voor BewustZijn

Mind & Motion, Centrum voor BewustZijn NIEUWSBRIEF Follow your it knows the way Mind & Motion, Centrum voor BewustZijn Nieuwsbrief nr. 6 23 augustus 2015 De lessen gaan weer beginnen! De zomervakantie is voorbij, wat gaat de tijd toch snel.

Nadere informatie

Gevaarlijke liefde. Weet jij wie die jongen is? Zit hij ook bij ons op school? Mooi hè, Kim? Maar wel duur! Ik geloof dat hij Ramon heet!

Gevaarlijke liefde. Weet jij wie die jongen is? Zit hij ook bij ons op school? Mooi hè, Kim? Maar wel duur! Ik geloof dat hij Ramon heet! Gevaarlijke liefde Gevaarlijke liefde In de pauze Mooi hè, Kim? Maar wel duur! Weet jij wie die jongen is? Zit hij ook bij ons op school? Als je verliefd wordt ben je in de wolken. Tegelijk voel je je

Nadere informatie

Trainershandleiding Brugklas Bikkels. Inkijkexemplaar

Trainershandleiding Brugklas Bikkels. Inkijkexemplaar Trainershandleiding Brugklas Bikkels versie 2014 Inhoudsopgave Introductie Organiseer je training Praktische tips De werkmap Powerpoint presentatie Ouderbrieven Draaiboek Bijeenkomst 1 Bijeenkomst 2 Bijeenkomst

Nadere informatie

EEN BRIEF NAAR DE DOCENT

EEN BRIEF NAAR DE DOCENT EEN BRIEF NAAR DE DOCENT Je hebt een vraag en je schrijft een brief naar je docent. Wat moet je doen? 1. Lees de e-mail op blad 2. Beantwoord de vragen. 2. Lees de e-mail op blad 3. Beantwoord de vragen.

Nadere informatie

Vragen bij het prentenboek 'De tovenaar die vergat te toveren'

Vragen bij het prentenboek 'De tovenaar die vergat te toveren' De tovenaar tovert De verhalenvertelster vertelt Wat zou een tovenaar allemaal kunnen toveren? Hoe zouden de kinderen zich voelen? Waar zie je dat aan? Is de tovenaar blij/ boos/ verdrietig of bang? Hoe

Nadere informatie

De opbouw van notenladders

De opbouw van notenladders De opbouw van notenladders Door Dirk Schut Voorwoord Iedereen kent de notennamen wel: a, bes, b, c, cis, d, es, e, f, fis, g en gis, maar wat stellen deze namen voor en waarom vinden we juist deze noten

Nadere informatie

in het midden Dit ben ik - maxx! computer tomografie voor kinderen.

in het midden Dit ben ik - maxx! computer tomografie voor kinderen. in het midden Dit ben ik - maxx! computer tomografie voor kinderen. 1 onze dank aan: Prof. Dr. Brigitte Stöver, Chariteé University Hospital Berlin, Germany, voor de wetenschappelijke en medische supervisie

Nadere informatie

Dit document hoort bij de training voor mentoren blok 4 coachingsinstrumenten, leerstijlen.

Dit document hoort bij de training voor mentoren blok 4 coachingsinstrumenten, leerstijlen. Dit document hoort bij de training voor mentoren blok 4 coachingsinstrumenten, leerstijlen. Leerstijlentest van David Kolb Mensen, scholieren dus ook, verschillen nogal in de wijze waarop ze leren. Voor

Nadere informatie