Hoe doe ik dat?! Een. drumstel stemmen... INHOUDSOPGAVE: Inleiding. door Ruben Bandstra. Succes! Ruben Bandstra

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Hoe doe ik dat?! Een. drumstel stemmen... INHOUDSOPGAVE: Inleiding. door Ruben Bandstra. Succes! Ruben Bandstra"

Transcriptie

1 Een drumstel stemmen... Hoe doe ik dat?! door Ruben Bandstra INHOUDSOPGAVE: Onderwerp Bladzijde: Inleiding / basisprincipe 12 Toms: Stap 1 Voorbereiding 2 Stap 2 Nieuw vel 3 Stap 3 Aandraaien spanbouten 3 Stap 4 Fine Tuning 4 Snaredrum 4 Basdrum 5 Dempen 67 Vellen 8 Inleiding Op het eerste gezicht lijkt het simpel: een trommel is een ketel met een vibrerend membraan (het vel) aan 1 of allebei de kanten. Als er op het vel geslagen wordt, dan komt er geluid uit de trommel... maar is dat alles? Nee dus. Het karakter van dit geluid hangt van veel factoren af: de soort ketel, het type vel, de plek waar het vel geraakt wordt, de kracht van de slag... enz. Maar hét grote geheim zit m natuurlijk in het stemmen! Ondanks het feit dat een drumstel veel beter klinkt met goed gestemde trommels dan met slecht (of niet) gestemde, zijn er toch veel drummers die hier helemaal geen aandacht aan besteden. Dit heeft zo zijn redenen; sommigen vinden het teveel moeite, sommigen weten niet hoe ze het moeten doen en anderen zijn weer bang dat er nooit meer een mooi geluid uit de trommel zal komen als ze eraan gaan sleutelen.. Onzin! De eerste tip die ik je geef is: gewoon doen, gewoon proberen! Er zijn eigenlijk maar een paar basisprincipes die je moet weten, voor de rest is het puur een kwestie van ervaring opdoen en je eigen sound ontdekken! Ik heb mijn eigen bevindingen én die van andere drummers voor jullie op een rijtje gezet en ik denk dat dit een hele handige en leerzame handleiding voor het stemmen van drums is! Dus uitprinten, stemsleutel gereed en op naar je drumstel vanaf nu kan jouw drumstel net zo klinken als die van de profs! Succes! Ruben Bandstra

2 vangen... Je slaat er niet op, dus ze zullen ook niet slijten! Als je de inchmaten van je trommels niet weet, neem dan je ouwe vellen mee naar de muziekwinkel (misschien wel makkelijk om ze vanaf dan te onthouden). Basisprincipe Eigenlijk werkt het heel simpel; het vel wordt tegen de rand van de ketel aangehouden door de spanrand. Deze spanrand wordt weer op z n plaats gehouden door de spanbouten. Als je de spanbouten aandraait, komt de spanrand strakker op de ketel, waardoor het vel ook weer strakker wordt gespannen (Fig. 1). Hoe strakker de spanning van het vel, des te hoger het geluid wat ie maakt. Simpel toch? Hoe komt het dan dat drumstellen altijd zo verschillend van elkaar klinken, de één klinkt vol en rond, de ander juist weer kort en dof..? Buiten de kwaliteit van de trommel om, heeft het eigenlijk alleen maar te maken met de manier waarop je de basisprincipes van het stemmen toepast én of je de fijne kneepjes van het vak weet... en die weet je over ongeveer tien minuten! Daar gaan we! TOMS Stap 1 Voorbereiding Koop nieuwe slagvellen bij de muziekwinkel om de hoek. De resonantie (ondervellen) hoef je in principe niet te verfig. 1 Tip! Als je het ouwe vel eraf haalt, onthoudt dan hoe de spanrand op je ketel zit (plak bijvoorbeeld een stukje tape op de spanrand en op de ketel). Deze spanrand vormt zich namelijk in de loop van de tijd naar je ketel, en past dus het beste zoals ie altijd zat (Fig. 2). Als je wilt weten wat voor vel je nodig hebt, kun je de bijlage erbij pakken (Vellen, vellen, vellen!), daar staat een overzichtje van de verschillende vellen en hun eigenschappen. Je kunt natuurlijk ook altijd advies vragen in de muziekwinkel. Benodigdheden: fig. 2 Nieuw vel (Fig. 3) Gaffa of Stagetape (Fig. 3) Stemsleutel (Fig. 4) Veel geduld!

3 fig. 3 fig. 4 Stap 2 Het nieuwe vel erop Als het vel er af is, kun je de ketel meteen effe schoonmaken aan de binnenkant; even schudden op z n kop, doekje er door heen en klaar is Kees. Leg het vel op de ketel en probeer door te draaien om m het meest stabiel erop te laten liggen (dus zonder dat hij heen en weer kan schommelen) Als je nu de spanrand er overheen legt (in de originele positie) zou het vel netjes plat moeten liggen. Draai nu met je vingers de spanbouten er weer in en draai net zo lang tot het met de hand niet meer gaat je bent nu op het punt dat er spanning op het vel gaat komen. Stap 3 Aandraaien van de spanbouten Pak de trommel en zet m op een handdoek op de grond, zodat je ondervel niet mee kan trillen tijdens het stemmen. Draai nu met je stemsleutel de tegenovergestelde bouten aan (Fig. 5). Doe dit rustig aan en probeer telkens dezelfde spanning te geven. Je kunt hier voor zorgen door elke keer een half rondje te draaien met de stemsleutel. Zorg dat er een medium spanning op het vel staat en sla er dan met een stok op; als het goed is geeft het vel een strakke toon. fig. 5 Nu komt het leuke gedeelte: Maak een vuist, zet m in het midden van het vel en duw nu hard naar beneden HARDER Niet bang zijn, het vel breekt heus niet (Fig. 6). Je hoort het vel nu kraken, dat heeft twee voordelen: 1. het vel is nu zijn stijfheid kwijt, hij wordt als het ware wat losser. Normaal gesproken gebeurt dit tijdens het spelen, maar het vervelende is dan, dat de toonhoog te ook gelijk terugloopt. 2. het kraken centreert het vel; mocht het vel nog niet helemaal gelijk op de ketelrand liggen, dan ligt ie dat nu. Voordeel: Het geluid wordt helemaal gelijk over het vel geproduceerd. fig. 6

4 Stap 4 Het echte stemmen; Fine Tuning Laat de trommel op de handdoek staan, en sla zachtjes met een stok op de rand van het vel, precies op de plekken waar een spanbout zit. Als je zo een rondje over het vel maakt hoor je waarschijnlijk dat het geluid op de verschillende plekken een beetje verloopt. Maak nog een rondje over je vel, en probeer door het strakker of losser draaien van de bouten overal een gelijke toonhoogte te krijgen. Als dit is gelukt zou je een strakke toon moeten horen als je op het vel slaat! * Als je ook de ondervellen vervangt: herhaal stap 1 t/m 3, doe alleen voorzichtiger met het kraken ervan, een ondervel is vaak veel dunner dan een bovenvel en hoeft niet hard gekraakt te worden. Welke toonhoogte je uiteindelijk krijgt of wilt krijgen hangt af van een heleboel factoren: het karakter van de ketel, het materiaal van de ketel, de toonhoogte van het ondervel, het verloop in toonhoogte tussen de verschillende toms, en misschien wel het belangrijkste: Je eigen smaak. Één van deze factoren zal ik wat nader toelichten: De toonhoogte van het ondervel. Er zijn drie manieren om het ondervel te stemmen. Elke van deze drie manieren heeft een andere uiteindelijke toon als gevolg. Onthoudt in ieder geval dat subtiele veranderingen in spanning al heel veel gevolgen voor de toon kunnen hebben ga dus niet als een malloot aan het boven of ondervel draaien om een goede toon te krijgen. Want als de twee vellen teveel van elkaars toon afwijken, zullen ze elkaar tegenwerken en heb je een dood geluid als gevolg. De drie manieren om het ondervel te stemmen: 1. Dezelfde toonhoogte als het slagvel Deze stemming zal een warme, ronde toon veroorzaken die erg lang blijft doorklinken: BONGGGG. 2. Een lagere toonhoogte dan het slagvel Hierdoor krijg je een toon die nog ronder en dieper klinkt, maar hij zal iets minder lang doorklinken. 3. Een hogere toonhoogte dan het slagvel Nu wordt het interessant. De toon zal wederom rond en open klinken, alleen is er na de slag een verloop in toon de toonhoogte zal lager worden. Effect: BWOW Veel drummers proberen dit geluid te krijgen. * Ik heb eens opgezocht hoe dat BWOWgeluid nou te verklaren valt; Hoe kan de toon nou lager worden als het ondervel juist hoger gestemd staat? Dit is de verklaring die ik ervoor vond: Als je het slagvel raakt met je stok, dan wordt het vel die ene seconde gemute. Hierdoor is het eerste geluid wat je zult horen het geluid wat van het ondervel komt, wat meteen opgevolgd wordt door het geluid van het bovenvel (want inmiddels is je stok alweer van het vel af). Hierdoor krijg je dus de terugloop in toonhoogte. Snaredrum Gebruik hetzelfde stappenplan als bij toms (blz. 2 t/m 4) maar let wel op het volgende: Ten eerste is een snaredrum meestal compacter dan een tom, ten tweede is ie vaak ook nog eens van metaal of koper in plaats van hout. Een derde verschil is dat het ondervel een hele andere functie heeft dan bij een tom. Onthoudt daarom het volgende: Ondervel Een ondervel van een tom heeft als doel: het beïnvloeden van de toon. Een ondervel van een snaredrum heeft als doel: een ondergrond zijn waar de snaren op kunnen trillen.

5 Nu snap je ook meteen waar het om gaat bij het stemmen van het ondervel; het laten trillen van de snaren. (Wél is het zo, dat als je het ondervel qua stemming in de buurt houdt van het bovenvel, de toon hierdoor meer open wordt maar goed, zoals gezegd heeft het in ieder geval een veel minder drastischer effect dan bij een tom) Hoe werkt dat dan met die snaren? Gelukkig is er weer een makkelijke regel: hoe strakker het ondervel, des te meer de snaren meetrillen hoe losser het ondervel, des te minder de snaren meetrillen Qua stemmen hangt het dus helemaal af van je eigen voorkeur; wil je veel snaren horen of juist weinig? Ik moet er wel bijzeggen dat het wel of niet meetrillen van de snaren ook afhangt van de spanning van de snarenmat. Hoe strakker deze op het vel gespannen is, des te korter de snaren zullen trillen. Bij de meeste snaredrums zit aan de zijkant een draaiknop waarmee je de spanning van de snarenmat in kunt stellen (Fig. 7). fig. 7 Hoe veel snaren je uiteindelijk wilt horen kun je af laten hangen van de stijl muziek die je speelt maar onthoud: Het belangrijkste is dat jij het mooi vindt klinken! Bovenvel Hoe je het bovenvel stemt is (alweer) helemaal afhankelijk van je smaak en muziekstijl. Speel je rock en wil je een vette, lage klap dan stem je m losser dan wanneer je bijvoorbeeld funk speelt en je wilt een hoge maar korte tik horen. Kies dus een stemming die het beste bij jou (en je band) past, want er zijn eigenlijk geen regels voor (sommige rockdrummers hebben hun snaredrum juist heel hoog gestemd!). Het beste zou zijn om er eens lekker een uurtje voor te gaan zitten om eens uit te vinden wat je zelf mooi vindt. Basdrum Het kan een hele opgave zijn om zo n lekker lage, vette tik uit je basdrum te halen. Volg allereerst weer het stappenplan zoals bij toms (blz. 2 t/m 4), maar let op het volgende: Tip! Haal altijd eerst de spanning van de snaren af (dit doe je met het hendeltje) voordat je aan de knop gaat draaien. Boven en Ondervel Zorg ervoor dat het slagvel lekker laag gestemd is, dus niet te veel spanning. Om echter het beste resultaat te krijgen, moet je m eerst rondom strakker spannen en uiteindelijk pas weer losser draaien dan kun je de laagste spanning gebruiken zonder dat het vel gaat rimpelen. Als je het resonantievel (bij de basdrum meestal voorvel genoemd) nóg lager dan het voorvel stemt, krijg je die lekkere lage dreun uit je basdrum die zoveel drummers willen hebben. Het voorvel mag zelfs zó slap gestemd zijn, dat de spanbouten nét niet los zitten.

6 Attack Er zijn speciale falamstickers te koop (o.a. Remo), die je plakt op de plek waar de klopper het vel raakt. Dit heeft als gevolg dat je een mooie TIK krijgt, in plaats van alleen maar een lage BOEM deze TIK wordt ook wel de Attack genoemd. Er zijn ook mensen die zelf zo n sticker maken, bijvoorbeeld door een oude pinpas op het vel te plakken, maar ik zou voor de originele sticker gaan! Gat Waarschijnlijk heb je wel eens gezien dat er meestal één of meer gaten in het voorvel zitten, dit heeft een paar voordelen: de lucht ontsnapt, waardoor er niet teveel spanning op het slagvel komt te staan. Als er teveel spanning op staat, kun je namelijk last krijgen van een stuiterende klopper. Effect: Rommelige basdrumnoten! Het voorvel resoneert iets minder, dus wordt de klank alvast een beetje gedempt (een voordeel want een basdrum klinkt vaak te lang!) Het geeft de mogelijkheid om een microfoon in je basdrum te steken, waardoor je drumstel optimaal uitversterkt kan worden. Dempen Omdat een basdrum zo groot en diep is ontkom je vaak niet aan het dempen ervan. Vaak verdwijnen er complete dekbedden en kussens in een basdrum, maar dit is lang niet altijd nodig. Een mooier resultaat krijg je als je een vel koopt waar al een dempring in verwerkt zit (Evans: EMAD / EQ2 / EQ3 / EQ4 of Remo: Powerstroke 3 en Powerstroke 4). Kijk voor meer soorten vellen ook naar de bijlage Vellen, vellen, vellen!. Ook zijn er speciale dempingsmatten te koop (Evans EQ Pad). Dit speciale matje kun je met klittenband bevestigen in je basdrum en je kunt er verschillende setups mee maken (Fig. 8). fig. 8 Mocht je nou nog steeds een korter geluid willen, haal dan een oude deken van zolder! Dempen Er zijn veel manieren om een trommel te dempen. Sommige drummers vinden het niks, andere vinden het fantastisch. In ieder geval kan het dempen van trommels handig zijn om: de vervelende bijgeluiden kwijt raken (die hoge pingggg die je hoort na een slag op de snaredrum). het geluid en de nagalm korter te maken. het geluid vetter, warmer en korter te maken. Maar hoe kun je dit doen en met welk materiaal? Er zijn heel veel mogelijkheden: Gaffa of Stagetape stukjes vilt, theedoek of dekens moongel dempringen

7 fig. 9 Zelf gebruik ik altijd Gaffatape en moongel; een speciaal soort plakkertje dat erg goed dempt, je kunt het bij de muziekwinkel kopen (check ook Het grote voordeel van moongel is dat je er geen plakresten op je vel van over houdt als je het er af haalt. Als de moongel na een tijdje wat minder goed plakt, kun je het gewoon afwassen met een beetje zeep, daarna droogmaken en het plakt weer perfect! Probeer op verschillende plekken het vel te dempen; je zult horen dat de ene plek beter effect geeft dan de andere. Je kunt dempen om: De vervelende bijgeluiden kwijt raken Een klein stukje tape of moongel (dicht tegen de spanrand aan) is vaak al voldoende Het geluid en de nagalm korter maken Tape of moongel, probeer ook het ondervel te dempen (zie de Tip hieronder) Het geluid vetter, warmer en korter maken Koop dempringen (fig. 9) in de muziekwinkel, deze hebben de eigenschap je geluid iets warmer en vetter te maken Er zijn ook veel vellen op de markt waar al een dempring in zit (Remo Powerstroke3, Evans Hydraulic). Zie hoofdstuk Vellen. Tip! Een goeie tip die ik van Ton Dijkman (drummer bij o.a. Marco Borsato) kreeg is: Als je floortom te lang door blijft klinken, haal dan je slagvel eraf, gooi een theedoek (of iets wat er op lijkt) in je trommel, en zet het vel er dan weer op. De theedoek ligt nu op je ondervel en als je op de trommel slaat, zal de theedoek eventjes van het vel af komen, maar er daarna gelijk weer op terugvallen... resultaat: Een kortere klank, zonder dat de toon dood gaat klinken.

8 Vellen Er zijn heel veel verschillende soorten vellen, ten eerste omdat er verschillende merken zijn (Remo / Evans / Aquarian) en ten tweede omdat elk merk verschillende type vellen maakt (enkellaags / dubbellaags / hydraulisch / gecoat / transparant). Aan de ene kant maakt dit het erg lastig om het goede vel voor de goede trommel te vinden, maar aan de andere kant is het juist ook wel leuk om zo af en toe es te experimenteren en op die manier uit te vinden welke vellen jou het beste bevallen. Ik heb van de twee grootste merken (Remo, Evans) een overzichtje gemaakt van de verkrijgbare vellen en hun kenmerken, zie bijlage Vellen, vellen, vellen! In ieder geval gelden de volgende basisprincipes: Dikkere vellen produceren een lagere toon dan dunnere vellen. Gecoate vellen reduceren bijgeluiden en geven een warmere klank, dan transparante vellen. Vellen met een Dot (een stip in het midden) reduceren bijgeluiden. Dubbellaags vellen produceren een warmere, rondere klank dan enkellaags vellen én reduceren bijgeluiden. Hydraulische vellen produceren een hele korte en natte klank. Vellen met een dempring (Remo Powerstroke3, Evans Genera Muffle Ring) reduceren bijgeluiden. Welke vellen het beste bij jou passen, is natuurlijk erg afhankelijk van de stijl muziek die je speelt. Als je bijvoorbeeld jazz speelt, kun je het beste voor de wat dunnere vellen gaan, deze produceren een lichte, hoge en open toon. Vergeet niet een gecoat snarevel te nemen als je brushes gebruikt. Speel je rock, dan kun je beter kiezen voor een compacter geluid, dubbellaags vellen bijvoorbeeld en een gecoat snarevel met een dot in het midden, zodat ie langer meegaat... Wees in ieder geval niet bang om eens met verschillende vellen te experimenteren, wie weet kun je nog veel meer sound uit je drumkit halen! Veel stemplezier! Ruben Check ook de Excel bijlage: Vellen Overzicht

Stappenplan voor het plakken van een zonneband met streamer

Stappenplan voor het plakken van een zonneband met streamer Opletten! Deze handleiding is geen garantie dat het plakken goed gaat, er kunnen daarom ook geen rechten aan worden ontleent. Deze handleiding dient gebruikt te worden als leidraad. Dit is de manier waarop

Nadere informatie

ze terug in de la. Dan haalt ze de pannen van het fornuis en zet ze op de onderzetters. Thomas vouwt zijn handen en doet zijn ogen dicht.

ze terug in de la. Dan haalt ze de pannen van het fornuis en zet ze op de onderzetters. Thomas vouwt zijn handen en doet zijn ogen dicht. 1. Te laat thuis Wanneer gaan we eten, mam? Thomas loopt de keuken in en tilt de deksel van een pan. Mmm! Macaroni! Daar heb ik wel zin in. Mama pakt de deksel uit Thomas hand en doet hem weer op de pan.

Nadere informatie

maakboek In dit Klooikoffer Maakboek vertel je over je werkstuk. Zo leren anderen van jouw werk. Dat is toch gaaf?

maakboek In dit Klooikoffer Maakboek vertel je over je werkstuk. Zo leren anderen van jouw werk. Dat is toch gaaf? let op: al het klooien is op eigen risico! ;) Lekker samen klooien! maakboek In dit Klooikoffer Maakboek vertel je over je werkstuk. Zo leren anderen van jouw werk. Dat is toch gaaf? Vertel alles wat je

Nadere informatie

Drummen als. Levensweg

Drummen als. Levensweg Drummen als Levensweg Benader je drumstel als een vriend en het zal je een leven lang dienen http://www.drumschoolfriesland.nl Versie 1.0 juli 2012 "copyright 2012. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd

Nadere informatie

Proeven geluid. Wat is geluid? Doel: Met dit proefje ervaar je wat geluid is. Materiaal: -Ballon -Eigen stem

Proeven geluid. Wat is geluid? Doel: Met dit proefje ervaar je wat geluid is. Materiaal: -Ballon -Eigen stem Proeven geluid Wat is geluid? Doel: Met dit proefje ervaar je wat geluid is. -Ballon -Eigen stem Blaas de ballon op en knoop hem dicht. Houd de ballon nu tussen je handen en praat tegen de ballon. Wat

Nadere informatie

hasselt, 27 maart 2009 DRUMS STEMMEN Met dank aan Adams Muziekcentrale Diest JEAN-PHILIPPE KOMAC DOOR

hasselt, 27 maart 2009 DRUMS STEMMEN Met dank aan Adams Muziekcentrale Diest JEAN-PHILIPPE KOMAC DOOR hasselt, 27 maart 2009 DRUMS STEMMEN Met dank aan Adams Muziekcentrale Diest DOOR JEAN-PHILIPPE KOMAC Voorwoord: Dit stuk heeft niet de bedoeling om een definitief naslagwerk te zijn om drums te stemmen,

Nadere informatie

Ik heb een nieuw horloge, zegt papa. Kijk.

Ik heb een nieuw horloge, zegt papa. Kijk. Prent 1 Sst, ik hoor iets! Prent 1. Sst, ik hoor iets! Said en Jamal zitten aan tafel te eten. Samen met papa en mama. Ik heb een nieuw horloge, zegt papa. Kijk. Papa laat het horloge zien. Het is een

Nadere informatie

Ga je mee om de wonderlijke wereld van de zintuigen te ontdekken? Linda van de Weerd

Ga je mee om de wonderlijke wereld van de zintuigen te ontdekken? Linda van de Weerd Ga je mee om de wonderlijke wereld van de zintuigen te ontdekken? 1 Linda van de Weerd Inhoud Moet je horen! 3 Trillingen 4 Luister! 5 Hard en zacht 6 Dichtbij en ver weg 7 Hoog en laag 8 Doof zijn 9 Moeilijke

Nadere informatie

Patroon Een bijzonder mooie tas

Patroon Een bijzonder mooie tas Patroon Een bijzonder mooie tas Ik heb deze tas gemaakt met een combinatie van Kimara van Adriafil en Catania. Van de Kimara had ik 5 bollen nodig, van de Catania 4 bollen. Verder gebruikte ik 4 ringen

Nadere informatie

Uitleg boekverslag en boekbespreking

Uitleg boekverslag en boekbespreking Uitleg boekverslag en boekbespreking groep 7 schooljaar 2014-2015 Inhoudsopgave: Blz. 3 Blz. 3 Blz. 3 Blz. 4 Blz. 6 Blz. 7 Blz. 7 Stap 1: Het lezen van je boek Stap 2: Titelpagina Stap 3: Inhoudsopgave

Nadere informatie

Spelen met zand. Zandpaspoort voor kinderen van 7 tot en met 12 jaar

Spelen met zand. Zandpaspoort voor kinderen van 7 tot en met 12 jaar Spelen met zand Zoals je hebt kunnen zien is zand heel interessant, maar zand is ook heel erg leuk. Je kunt er namelijk onwijs goed mee spelen! Zandpaspoort voor kinderen van 7 tot en met 12 jaar Schrijf

Nadere informatie

REKENVAARDIGHEID BRUGKLAS

REKENVAARDIGHEID BRUGKLAS REKENVAARDIGHEID BRUGKLAS Schooljaar 008/009 Inhoud Uitleg bij het boekje Weektaak voor e week: optellen en aftrekken Weektaak voor e week: vermenigvuldigen Weektaak voor e week: delen en de staartdeling

Nadere informatie

2 Ik en autisme VOORBEELDPAGINA S

2 Ik en autisme VOORBEELDPAGINA S 2 Ik en autisme In het vorige hoofdstuk is verteld over sterke kanten die mensen met autisme vaak hebben. In dit hoofdstuk vertellen we over autisme in het algemeen. We beginnen met een stelling. In de

Nadere informatie

Tune-bot. Handleiding

Tune-bot. Handleiding Tune-bot Handleiding Gefeliciteerd! Je hebt het eerste en enige elektronische stemapparaat speciaal ontworpen voor drums en drumstel verworven. De revolutionaire Tune-bot brengt het stemmen van drums in

Nadere informatie

Ik ga je wat vertellen, je hoeft alleen maar te volgen wat ik zeg, mijn stem is nu het enige wat voor jou belangrijk is om te volgen.

Ik ga je wat vertellen, je hoeft alleen maar te volgen wat ik zeg, mijn stem is nu het enige wat voor jou belangrijk is om te volgen. Oefening 1: Nodig: 2 personen en een boom of een huisdier: Zoek een plek op bij een boom of in de buurt bij je paard of ander huisdier waar je even niet gestoord wordt en veilig even je ogen dicht kunt

Nadere informatie

Wat is PDD-nos? VOORBEELDPAGINA S. Wat heb je dan? PDD-nos is net als Tourette een neurologische stoornis. Een stoornis in je hersenen.

Wat is PDD-nos? VOORBEELDPAGINA S. Wat heb je dan? PDD-nos is net als Tourette een neurologische stoornis. Een stoornis in je hersenen. Wat is PDD-nos? 4 PDD-nos is net als Tourette een neurologische stoornis. Een stoornis in je hersenen. Eigenlijk vind ik stoornis een heel naar woord. Want zo lijkt het net of er iets niet goed aan me

Nadere informatie

Hoe Plak je een band?

Hoe Plak je een band? 14-06-06 Hoe Plak je een band? Door: Janneke Jansen & Michelle Gelderman, B2D Inhoudsopgave Bladzijde 1 - Voorkant Bladzijde 2 - Inhoudsopgave Bladzijde 3 - Inleiding Bladzijde 4 - Hoe ontstaat een lekke

Nadere informatie

Mato onderhoud 1/9. Wat is er mooier om een raak schot beloond te krijgen met een mooi geluid? Hoe kan je je mato laten klinken als een taiko?

Mato onderhoud 1/9. Wat is er mooier om een raak schot beloond te krijgen met een mooi geluid? Hoe kan je je mato laten klinken als een taiko? Mato onderhoud Wat is er mooier om een raak schot beloond te krijgen met een mooi geluid? Hoe kan je je mato laten klinken als een taiko? Een goed onderhouden mato ziet er strak uit, maar nog belangrijker

Nadere informatie

Controls en parameters - Reverb Handleiding Elke Reverb heeft bijna dezelfde knoppen en instellingen.

Controls en parameters - Reverb Handleiding Elke Reverb heeft bijna dezelfde knoppen en instellingen. Wat is Galm (Reverb) in de muziek? Veel mensen vragen zich af wat Galm is, maar in feite, horen we het elke dag! Alle geluiden, zelfs een eenvoudig gesprek, raakt eerst een aantal oppervlakken (muren bijvoorbeeld)

Nadere informatie

Hoe moet je een prachtige presentatie maken?

Hoe moet je een prachtige presentatie maken? Hoe moet je een prachtige presentatie maken? www.meestermichael.nl Geef de presentatie een titel. Klik dit vak aan om jouw presentatie een ondertitel te geven. Hier kun je je presentatie een titel geven

Nadere informatie

Maak van je kind een maker!

Maak van je kind een maker! Maak van je kind een maker! En word er zelf ook één. Zes regels waarmee dat waarschijnlijk best wel lukt. 1 Welkom In dit boekje vertellen we over maken. Het is speciaal gemaakt voor ouders die samen met

Nadere informatie

Warm Them Up - Inzingen Met Meer Resultaat

Warm Them Up - Inzingen Met Meer Resultaat Warm Them Up - Inzingen Met Meer Resultaat bladzijde 1 Warm Them Up - Inzingen Met Meer Resultaat pagina 1 Warm Them Up Inzingen Met Meer Resultaat Inhoud Voorwoord! 2 Inleiding! 3 Focus! 4 Adem! 4 Stem

Nadere informatie

HANDIG ALS EEN HOND DREIGT

HANDIG ALS EEN HOND DREIGT l a n d e l i j k i n f o r m a t i e c e n t r u m g e z e l s c h a p s d i e r e n HANDIG ALS EEN HOND DREIGT OVER HOUDEN VAN HUISDIEREN HIER LEES JE HANDIGE INFORMATIE OVER HONDEN DIE DREIGEN. JE KUNT

Nadere informatie

Alles wat je wilt weten!

Alles wat je wilt weten! WELKOM BIJ IN10LESSEN Alles wat je wilt weten! VOORDELEN 1. IN 10 LESSEN KUN JE 80% VAN DE MUZIEK SPELEN! 2. OEFENEN WANNEER HET JOU UITKOMT! 3. GEEN REISTIJD! 4. GEEN DURE LESSEN! 5. DUIDELIJKE UITLEG

Nadere informatie

Een dromenvanger maken

Een dromenvanger maken Een dromenvanger maken Wat is een dromenvanger? Dit wordt uitgelegd in De legende van de dromenvanger. Een echte dromenvanger wordt gemaakt van wilgenhout, leerband en runderpees, of namaak pees (sinew).

Nadere informatie

AMIGA4LIFE. Hooggevoelig, wat is dat? WWW.AMIGA4LIFE.NL T. 06-424 99985 @AMIGA4LIFECOACH VLAARDINGEN

AMIGA4LIFE. Hooggevoelig, wat is dat? WWW.AMIGA4LIFE.NL T. 06-424 99985 @AMIGA4LIFECOACH VLAARDINGEN AMIGA4LIFE Hooggevoelig, wat is dat? 7-10 jaar WWW.AMIGA4LIFE.NL T. 06-424 99985 @AMIGA4LIFECOACH VLAARDINGEN 1 voorlichtingsbrochure hooggevoeligheid - www.amiga4life.nl Ik heb een talent! Ik kan goed

Nadere informatie

S C I E N C E C E N T E R

S C I E N C E C E N T E R EEN ADEMBENEMEND INSTRUMENT Een liedje fluiten is niet zo makkelijk. Je lippen en je tong moet je in allerlei bochten wringen. Met een muziekinstrument gaat het al een stukje makkelijker. Even blazen en

Nadere informatie

Help, mijn papa en mama gaan scheiden!

Help, mijn papa en mama gaan scheiden! Help, mijn papa en mama gaan scheiden! Joep ligt in bed. Hij houdt zijn handen tegen zijn oren. Beneden hoort hij harde boze stemmen. Papa en mama hebben ruzie. Papa en mama hebben vaak ruzie. Ze denken

Nadere informatie

Legende van de dromenvanger

Legende van de dromenvanger Legende van de dromenvanger Lang geleden zat een oude sjamaan van de Lakota indianen op een hoge bergtop. Daar kreeg hij een visioen. In dit visioen verscheen Iktomi, de grote zoeker naar wijsheid. Iktomi

Nadere informatie

Scratch les 3: Quiz! Je eigen spelshow

Scratch les 3: Quiz! Je eigen spelshow Scratch les 3: Quiz! Je eigen spelshow Hoeveel weten jouw vriendjes en vriendinnetjes over jouw favoriete onderwerp? Test het met je zelfgemaakte quiz! Ga naar https://scratch.mit.edu/projects/112774047/.

Nadere informatie

INTRODUCTIE WEARABLES

INTRODUCTIE WEARABLES Inhoudsopgave 2 3 4 5 6 7 8 Over deze serie Configuratie Een circuit maken Een switch maken Onderdelen naaien Een wearable circuit compleet maken Meer LEDs toevoegen Afneembare onderdelen maken..2.3.4.5.6.7.8

Nadere informatie

Baby-lichaamstaal. Albert Schweitzer ziekenhuis kinderafdeling december 2003 pavo 0301

Baby-lichaamstaal. Albert Schweitzer ziekenhuis kinderafdeling december 2003 pavo 0301 Baby-lichaamstaal Albert Schweitzer ziekenhuis kinderafdeling december 2003 pavo 0301 Inleiding Via deze folder vertellen we u wat over de lichaamssignalen die uw baby geeft: baby-lichaamstaal is méér

Nadere informatie

Simon de schildpad. 2015 J van Weert 1

Simon de schildpad. 2015 J van Weert 1 Programmeren met Simon Simon de schildpad 2015 J van Weert 1 Inleiding: Wat is programmeren eigenlijk? Een computer doet niets zonder een programma. Die programma s worden geschreven door mensen: programmeurs.

Nadere informatie

Inleiding. Veel plezier!

Inleiding. Veel plezier! Inleiding In dit boek lees je over Danny. Danny is een jongen van 14 jaar. Er zijn veel dingen die Danny verkeerd doet. Hij rent door de school. Hij scheldt zomaar een klasgenoot uit. Of hij spuugt op

Nadere informatie

BINNENSUIS Jehudi van Dijk

BINNENSUIS Jehudi van Dijk BINNENSUIS Jehudi van Dijk Op het toneel staat een vrouw. Ze draagt gewone kleren en ze heeft een horloge om. Ook staat er een stoel en een prullenbak en ligt er een pluisje op de grond. Ik denk altijs

Nadere informatie

Fotografietips - Vuurwerk

Fotografietips - Vuurwerk Fotografietips - Vuurwerk Jaap de Lang EXIF: ISO 200 f13 5,4sec (bulb) 1 Inleiding Vuurwerk. Met wat knallen en lichteffecten een spetterend geheel!! Op fotografietips komen regelmatig foto s van vuurwerk

Nadere informatie

Opdrachtenfiche mijn orkest

Opdrachtenfiche mijn orkest Opdrachtenfiche mijn orkest PER TWEE/IN GROEP In een orkest spelen instrumenten samen. Elk instrument werkt op een andere manier en geeft een ander soort geluid. Hier kan je vijf leuke instrumenten in

Nadere informatie

Simon de schildpad. 2012 J van Weert 1

Simon de schildpad. 2012 J van Weert 1 Programmeren met Simon Simon de schildpad 2012 J van Weert 1 Inleiding: Wat is programmeren eigenlijk? Een computer doet niets zonder een programma. Die programma s worden geschreven door mensen: programmeurs.

Nadere informatie

DieDrie. Lesbrief bij de voorstelling Zeg het met muziek

DieDrie. Lesbrief bij de voorstelling Zeg het met muziek DieDrie Lesbrief bij de voorstelling Muziekles (deel1) ±35 minuten (incl. filmpjes) (uitleg en filmpjes) Groep 3 t/m 8 Hoe? In groepjes op 1 of meer computers (met internet), of klassikaal met beamer of

Nadere informatie

Wie weet wat Avri doet?

Wie weet wat Avri doet? Opdracht 1 Welkom Wie weet wat Avri doet? Opdracht 1 antwoord Welkom Wie weet wat Avri doet? In Rivierenland zamelt Avri afval in. Opdracht 2 Woordweb Als je het woord afval hoort, waar denk je dan aan?

Nadere informatie

Oren om te horen. 1. Leesopdracht

Oren om te horen. 1. Leesopdracht 1. Leesopdracht Lees de onderstaande tekst goed door. De tekst gaat over de werking van het gehoor en is erg handig voor maken van de overige opdrachten in dit boekje. Oren om te horen Je oren zijn er

Nadere informatie

1. Joris. Voor haar huis remt Roos. Ik ben er. De gordijnen beneden zijn weer dicht.

1. Joris. Voor haar huis remt Roos. Ik ben er. De gordijnen beneden zijn weer dicht. 1. Joris Hé Roos, fiets eens niet zo hard. Roos schrikt op en kijkt naast zich. Recht in het vrolijke gezicht van Joris. Joris zit in haar klas. Ben je voor mij op de vlucht?, vraagt hij. Wat een onzin.

Nadere informatie

Theorieboek. leeftijd, dezelfde hobby, of ze houden van hetzelfde. Een vriend heeft iets voor je over,

Theorieboek. leeftijd, dezelfde hobby, of ze houden van hetzelfde. Een vriend heeft iets voor je over, 3F Wat is vriendschap? 1 Iedereen heeft vrienden, iedereen vindt het hebben van vrienden van groot belang. Maar als we proberen uit te leggen wat vriendschap precies is staan we al snel met de mond vol

Nadere informatie

Knabbel en Babbeltijd.

Knabbel en Babbeltijd. Knabbel en Babbeltijd. (zorg ervoor dat je deze papieren goed leest, uitprint en meeneemt naar de VBW) Het thema van deze VBW-week is Zeesterren. Het thema is de titel van de week (dus geen kreet of korte

Nadere informatie

Hoe maak ik... Naam: Groep:

Hoe maak ik... Naam: Groep: Hoe maak ik... Naam: Groep: Inleiding Een spreekbeurt houden is niet niets! Je moet daar heel wat voor kunnen. Wat dacht je van: Goed kunnen lezen Goed kunnen begrijpen wat je leest Goed dingen kunnen

Nadere informatie

Het houden van een spreekbeurt

Het houden van een spreekbeurt Het houden van een spreekbeurt In deze handleiding staan tips over hoe je een spreekbeurt kunt houden. Waar moet je op letten? Wat moet je wel doen? En wat moet je juist niet doen? We hopen dat je wat

Nadere informatie

http://www.kidzlab.nl/index2.php?option=com_content&task=vi...

http://www.kidzlab.nl/index2.php?option=com_content&task=vi... Veelvlakken De perfecte vorm Plato was een grote denker in de tijd van de Oude Grieken. Hij was een van de eerste die de regelmatige veelvlakken heel bijzonder vond. Hij hield ervan omdat ze zulke mooie,

Nadere informatie

MAAK ZELF JE EIGEN MUZIEKINSTRUMENT VOOR 10 MAART

MAAK ZELF JE EIGEN MUZIEKINSTRUMENT VOOR 10 MAART MAAK ZELF JE EIGEN MUZIEKINSTRUMENT VOOR 10 MAART De kinderen met een handicap die door het Liliane Fonds geholpen worden komen uit arme landen. Zij hebben meestal geen geld om een muziekinstrument te

Nadere informatie

Een dagje zeilen (groep 4)

Een dagje zeilen (groep 4) Een dagje zeilen (groep 4) Doelstelling: Tactiele stimulatie en samenwerking. Er wordt gewerkt in tweetallen. 1 kind zit op een stoel, met de leuning naar de zijkant, zodat de rug helemaal beschikbaar

Nadere informatie

LENTE+LIEFDE Juf Floor ligt in haar bed. Ze wordt wakker en pakt haar kleren om vandaag aan te trekken. Dan gaat juf Floor ontbijten. Ze gaat naar buiten en loopt naar meester Ruben s huis. Ze belt aan

Nadere informatie

Wil jij minderen met social media?

Wil jij minderen met social media? Wil jij minderen met social media? Uitgave van Stichting Be Aware Januari 2016 Hulpboekje social media 1 Hoe sociaal zijn social media eigenlijk? Je vindt dat je teveel tijd doorbrengt op social media.

Nadere informatie

een eigen lamp op veel manieren*

een eigen lamp op veel manieren* let op: al het klooien is op eigen risico! ;) Lekker samen klooien! Klooikoffer voor ouders & kinderen die samen aan de slag willen een eigen lamp op veel manieren* klooikoffer #1: de striptang! * bijvoorbeeld

Nadere informatie

3 Hoogbegaafdheid op school

3 Hoogbegaafdheid op school 3 Hoogbegaafdheid op school Ik laat op school zien wat ik kan ja soms nee Ik vind de lessen op school interessant meestal soms nooit Veel hoogbegaafde kinderen laten niet altijd zien wat ze kunnen. Dit

Nadere informatie

Handleiding opzetten en afbreken shelter KSA Noordzeegouw:

Handleiding opzetten en afbreken shelter KSA Noordzeegouw: Handleiding opzetten en afbreken shelter KSA Noordzeegouw: A. Ontleend materiaal: 1 groot groen 6-hoekig tentzeil met stormkoorden 1 metalen plaatje om op de pin te zetten en in het zeil te houden (top)

Nadere informatie

Waar een wil is, is een Weg!

Waar een wil is, is een Weg! 5 tips om moeiteloos voor jezelf te kiezen en een stap te zetten. Waar een wil is, is een Weg! - Lifecoach http://www.facebook.com/arlettevanslifecoach 0 Je bent een ondernemende 40+ vrouw die vooral gericht

Nadere informatie

monsters & ander speelgoed! *

monsters & ander speelgoed! * let op: al het klooien is op eigen risico! ;) Lekker samen klooien! Klooikoffer voor ouders & kinderen die samen aan de slag willen monsters & ander speelgoed! * klooikoffer #2: het lijmpistool! * bijvoorbeeld

Nadere informatie

HOOFDSTUK Introductie video

HOOFDSTUK Introductie video HOOFDSTUK 1 1. Introductie video 2. Houding gitaarspelen/ solo gitaar Het aannemen van een goede houding tijdens het gitaarspelen is erg belangrijk. Gitaarspelen is erg intensief en vraagt veel van de

Nadere informatie

Stil blijft Lisa bij de deur staan. Ook de man staat stil. Ze kijken elkaar aan.

Stil blijft Lisa bij de deur staan. Ook de man staat stil. Ze kijken elkaar aan. Wild Op het laatste moment ziet Lisa de man pas. Ze hangt de was op in de tuin. En ineens komt hij achter de lakens vandaan. Lisa laat het mandje met was in het gras vallen. Ze gilt. De man ziet er slecht

Nadere informatie

Het uitdeuken van een carrosseriedeel

Het uitdeuken van een carrosseriedeel Afdeling Mobiliteit Uitstroom Carrosserie Specialisatie Schadeherstel Opdracht vmbo sh 03 Het uitdeuken van een carrosseriedeel 1. Stel je eens voor Je ouders zijn op vakantie. Na een avondje stappen met

Nadere informatie

Marcus 14,1-11 Maak Jezus blij met jouw liefde

Marcus 14,1-11 Maak Jezus blij met jouw liefde Marcus 14,1-11 Maak Jezus blij met jouw liefde Aangepaste dienst met medewerking van de Bliid Boadskip Sjongers uit Berlikum Liturgie Voorzang Gez 132 Dank u voor deze nieuwe morgen Stil gebed Votum Zegengroet

Nadere informatie

Soms ben ik eens boos, en soms wel eens verdrietig, af en toe eens bang, en heel vaak ook wel blij.

Soms ben ik eens boos, en soms wel eens verdrietig, af en toe eens bang, en heel vaak ook wel blij. Lied: Ik ben ik (bij thema 1: ik ben mezelf) (nr. 1 en 2 op de CD) : Weet ik wie ik ben? Ja, ik weet wie ik ben. Weet ik wie ik ben? Ja, ik weet wie ik ben. Ik heb een mooie naam, van achter en vooraan.

Nadere informatie

Je kent natuurlijk Mondriaan wel. Teken eerst eens een mooie Mondriaan.

Je kent natuurlijk Mondriaan wel. Teken eerst eens een mooie Mondriaan. Met programmeren kun je alles maken, ook. een schilderij! Je kent natuurlijk Mondriaan wel. Teken eerst eens een mooie Mondriaan. Als je klaar bent, vergelijk de tekening dan maar eens met die van je buurman

Nadere informatie

Marleen loopt met de tijd Mee. Tekeningen en tekst: Dick de Jong

Marleen loopt met de tijd Mee. Tekeningen en tekst: Dick de Jong Marleen loopt met de tijd Mee Tekeningen en tekst: Dick de Jong Marleen zit in haar geheime hoekje op zolder. Buiten is het warm. Haar vriendjes en vriendinnetjes zijn naar het zwembad. Mama ligt in de

Nadere informatie

Spekkoek. Op de terugweg praat zijn oma de hele tijd. Ze is blij omdat Igor maandag mag komen werken.

Spekkoek. Op de terugweg praat zijn oma de hele tijd. Ze is blij omdat Igor maandag mag komen werken. Spekkoek Oma heeft de post gehaald. Er is een brief van de Sociale Werkplaats. Snel scheurt ze hem open. Haar ogen gaan over de regels. Ze kan het niet geloven, maar het staat er echt. Igor mag naar de

Nadere informatie

Hand-out digiboard presentatie

Hand-out digiboard presentatie Hand-out digiboard presentatie Bij werkboekje Groepen 6, 7 en 8 basisonderwijs Wie weet wat AVRI doet? Opdracht 1 In Rivierenland zamelt AVRI afval in. Wie weet wat AVRI doet? Opdracht 1 Opdracht 2 Woordweb

Nadere informatie

De allerliefste oppas

De allerliefste oppas De allerliefste oppas Met de ene oppas ga ik buiten spelen door de andere wordt altijd thee gezet bij de derde zal ik mij echt nooit vervelen en van de vierde mag ik lekker laat naar bed Met de ene oppas

Nadere informatie

Er was eens een Kleine Ziel die tegen God zei: Ik weet wie ik ben, ik ben het licht net als alle andere zielen.

Er was eens een Kleine Ziel die tegen God zei: Ik weet wie ik ben, ik ben het licht net als alle andere zielen. Een klein gesprekje met God Er was eens een Kleine Ziel die tegen God zei: Ik weet wie ik ben, ik ben het licht net als alle andere zielen. God lachte breed. Dat is waar!, zei God. Jij bent ook het licht.

Nadere informatie

slaap veilig slaap lekker

slaap veilig slaap lekker slaap veilig slaap lekker waarom deze folder? Soms overlijden kinderen tussen de 0 en 2 jaar onverwacht in hun slaap. Die kinderen leken gezond. Dat heet wiegendood. Er is veel onderzoek gedaan naar de

Nadere informatie

Waarom ga je schrijven? Om de directeur te overtuigen

Waarom ga je schrijven? Om de directeur te overtuigen week 17 20 april 2015 - Schrijfopdrachten niveau A, les 1 Les 1: Een overtuigende tekst schrijven Beantwoord deze vragen: Een mooie manier om te herdenken 1. Waarom is het volgens jou belangrijk om de

Nadere informatie

15. eten moet je toch

15. eten moet je toch GRATIS voorproefje 15. eten moet je toch Uitnodigen Ik zal zorgen dat ik honger heb. Hou het eenvoudig, hoor! Ik eet alles. Ik ben niet zo n moeilijke eter. Maar verder eet ik alles! Je ziet me wel verschijnen.

Nadere informatie

We spelen in het huis van mijn mama deze keer,

We spelen in het huis van mijn mama deze keer, Jip en Janneke. Ik ben Jip. Ik ben Janneke en we wonen naast elkaar. Hij heet Jip, zij heet Janneke. en we spelen soms bij hem en soms bij haar. We spelen in het huis van mijn mama deze keer, we kunnen

Nadere informatie

ijzerdraadbouwsels en ander gaaf spul*

ijzerdraadbouwsels en ander gaaf spul* let op: al het klooien is op eigen risico! ;) Lekker samen klooien! Klooikoffer voor ouders & kinderen die samen aan de slag willen ijzerdraadbouwsels en ander gaaf spul* klooikoffer #3: de soldeerbout!

Nadere informatie

Een wat strenge stem, hij wil graag officiëler klinken dan hij in wezen is.

Een wat strenge stem, hij wil graag officiëler klinken dan hij in wezen is. Een wat strenge stem, hij wil graag officiëler klinken dan hij in wezen is. Goedendag! Als ik even de aandacht mag, ja! Dank u. Dan geef ik nu het woord aan mezelf. Als ik mij eerst eens even mag introduceren.

Nadere informatie

Voorspellen en tekst lezen

Voorspellen en tekst lezen Voorspellen en tekst lezen 1. Lees de uitleg. Als je gaat lezen, doe je eerst een voorspelling. Waar zou de tekst over gaan? Kijk eerst goed hoe de tekst eruitziet. Want je kunt aan de buitenkant van de

Nadere informatie

Heer, U kent mij als geen ander U weet of ik zit of sta en U kent ook mijn gedachten voordat ik iets zeggen ga

Heer, U kent mij als geen ander U weet of ik zit of sta en U kent ook mijn gedachten voordat ik iets zeggen ga Hieronder staan de teksten van nieuwe liedjes, zodat jullie ze thuis ook kunnen oefenen: 'k Heb Jezus nodig heel mijn leven 'k Heb Jezus nodig, heel mijn leven. 'k Heb Jezus nodig, dag aan dag, in m'n

Nadere informatie

Zelf papier maken!? Hoe doe je dat?

Zelf papier maken!? Hoe doe je dat? Zelf papier maken!? Hoe doe je dat? Hoe belangrijk is papier? Wat voor heb je papier nodig? Met papier kan je bijvoorbeeld: schrijven, tekenen of boeken maken. Van oud papier zoals kranten, kun je zelf

Nadere informatie

Y-choice. Luister naar De keuzes die je maakt van Van Dik Hout. Het nummer staat op de CD Het beste van 1994-2001. De songtekst vind je in bijlage 1.

Y-choice. Luister naar De keuzes die je maakt van Van Dik Hout. Het nummer staat op de CD Het beste van 1994-2001. De songtekst vind je in bijlage 1. Kiezen Opwarmertje Een eigen keuze (Naar: Kiezels 10 e jaargang, nr. 5) Laat één jongere beginnen met het noemen van een drietal belangrijke zaken uit zijn leven, bijvoorbeeld iemand kiest scooter, voetbal

Nadere informatie

RS-Feva. Handleiding. RACING MANUAL (Part I)

RS-Feva. Handleiding. RACING MANUAL (Part I) RS-Feva Handleiding RACING MANUAL (Part I) Datum: 8 oktober 2009 Alle foto s (behalve foto s 4-8 en A en B) en tekst zijn auteursrechtelijk beschermd en mogen NIET gebruikt of gepubliceerd worden zonder

Nadere informatie

Wij zijn Kai & Charis van de Super Student en wij geven studenten zin in de toekomst.

Wij zijn Kai & Charis van de Super Student en wij geven studenten zin in de toekomst. Hallo, Wij zijn Kai & Charis van de Super Student en wij geven studenten zin in de toekomst. Dat is namelijk helemaal niet zo makkelijk. Veel studenten weten nog niet precies wat ze willen en hoe ze dat

Nadere informatie

Hier gaan we uitleggen hoe je te werk gaat om het achterraampje van een cabrio kap te vervangen.

Hier gaan we uitleggen hoe je te werk gaat om het achterraampje van een cabrio kap te vervangen. Hier gaan we uitleggen hoe je te werk gaat om het achterraampje van een cabrio kap te vervangen. Let op: dit geldt enkel voor ramen met een ritssysteem, dus niet de ingenaaide versie! Je kan het best zorgen

Nadere informatie

Seksualiteit: Grenzen en Wensen

Seksualiteit: Grenzen en Wensen IJBURGCOLLEGE.NL Seksualiteit: Grenzen en Wensen Leerlingen handleiding Michiel Kroon Lieve leerling, Het is belangrijk om op een open en goede manier over seks te kunnen praten. De lessenserie die in

Nadere informatie

Tuin van Heden.nu 1 Mag ik zijn wie ik ben? Van In 5

Tuin van Heden.nu 1 Mag ik zijn wie ik ben? Van In 5 Tuin van Heden.nu 1 Mag ik zijn wie ik ben? Van In 5 5 Tuin van Heden.nu 1 Mag ik zijn wie ik ben? Van In 6 Zacheüs (1) Het is erg druk in de stad vandaag. Iedereen loopt op straat. Zacheüs wurmt zich

Nadere informatie

HANDIG SPELEN MET EEN HOND

HANDIG SPELEN MET EEN HOND l a n d e l i j k i n f o r m a t i e c e n t r u m g e z e l s c h a p s d i e r e n HANDIG SPELEN MET EEN HOND OVER HOUDEN VAN HUISDIEREN HIER LEES JE HANDIGE INFORMATIE OVER SPELEN MET EEN HOND. JE

Nadere informatie

Tekeningen maken. Bloemen

Tekeningen maken. Bloemen Tekeningen maken. Bloemen Het maken van bloemen is heel divers. Ik leg hier uit: de bekendste vorm van bloemen: de bloem met 3, 4 of meer blaadjes. Bij deze bloem 4 blaadjes. Als eerste maak je een basis

Nadere informatie

HOOFDSTUK 3. 1. Introductie video. 2.Noten in muziek

HOOFDSTUK 3. 1. Introductie video. 2.Noten in muziek HOOFDSTUK 3 1. Introductie video 2.Noten in muziek Muziek bestaat uit tonen. Een toon is een een geluid wat een bepaalde (klank) hoogte heeft. We hebben lage tonen en hoge tonen. In de westerse muziek,

Nadere informatie

D E P A U L U S C A K E of de suiker is niet méér waard dan het zout

D E P A U L U S C A K E of de suiker is niet méér waard dan het zout D E P A U L U S C A K E of de suiker is niet méér waard dan het zout Personen Verteller Huisvrouw Cake ingrediënten; o Bloem o Zout o Suiker o Eieren o Kersen o Sukade o Krenten o Boter (Bij dit toneelstuk

Nadere informatie

S C I E N C E C E N T E R

S C I E N C E C E N T E R HET DUIZELT VOOR JE OGEN Maar je hersenen maken er een mooie film van. Met een speciale ronddraaiende trommel met spleetjes: een zoötroop, kunnen jullie je eigen bioscoop maken. Maak allebei een aantal

Nadere informatie

!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!! Uitgave van Stichting Be Aware Januari 2015 WIL JE MINDER GAMEN?

!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!! Uitgave van Stichting Be Aware Januari 2015 WIL JE MINDER GAMEN? Uitgave van Stichting Be Aware Januari 2015 WIL JE MINDER GAMEN? Je vindt dat je teveel tijd doorbrengt met het spelen van games. Je beseft dat je hierdoor in de problemen kunt raken: je huiswerk lijdt

Nadere informatie

Het Groot en Bijzonder Verdriet Doe Boek

Het Groot en Bijzonder Verdriet Doe Boek Het Groot en Bijzonder Verdriet Doe Boek De enige officiële training voor Troostbeesten. Lilian Kars, 1999 Illustraties: Rainer Harman Niets uit deze uitgave mag op enige wijze worden gebruikt of gedupliceerd

Nadere informatie

LES 4. Leuk je weer te zien. Even kijken; les 4 dat betekend 3 snaren en 10 noten. Gaat lekker zo en je kan het nu toch wel lekker mee gaan?

LES 4. Leuk je weer te zien. Even kijken; les 4 dat betekend 3 snaren en 10 noten. Gaat lekker zo en je kan het nu toch wel lekker mee gaan? LES 4 Leuk je weer te zien. Even kijken; les 4 dat betekend 3 snaren en 10 noten. Gaat lekker zo en je kan het nu toch wel lekker mee gaan? Geen hoofdpijn van die halve en hele noten gedoe? Mooi, mooi

Nadere informatie

Polka. Muzido ANNIE LANGELAAR FONDS

Polka. Muzido ANNIE LANGELAAR FONDS Polka Muzido ANNIE LANGELAAR FONDS Polka: het lied... 3 De muziekopname... 3 Activiteiten per leeftijd: Baby s... 4 Babydans... 4 Met muziekinstrumenten... 4 Dreumesen... 4 Klinkend materiaal... 4 Trommelen...

Nadere informatie

mei 2014 vanaf 9 jaar Doe normaal tekst: Marian van Gog muziek: Ton Kerkhof

mei 2014 vanaf 9 jaar Doe normaal tekst: Marian van Gog muziek: Ton Kerkhof mei 2014 vanaf 9 jaar Doe normaal tekst: Marian van Gog muziek: Ton Kerkhof Doe normaal 1 Als ik op m n handen sta. Lekker de natuur in ga. Dan roepen ze, dan roepen ze, ze roepen allemaal: Hé, doe normaal.

Nadere informatie

REMSCHIJVEN VERVANGEN VOORZIJDE ALFA ROMEO 145/146 BOXER

REMSCHIJVEN VERVANGEN VOORZIJDE ALFA ROMEO 145/146 BOXER REMSCHIJVEN VERVANGEN VOORZIJDE ALFA ROMEO 145/146 BOXER Oke, we gaan de remschijven voor vervangen van een 145 boxer met een MASSIEVE SCHIJF. Van standaard schijfjes naar Brakemax schijven + blokken.

Nadere informatie

Scratch les 2: Vissen vangen!

Scratch les 2: Vissen vangen! Scratch les 2: Vissen vangen! Diep in de zee Gerrie de diepzeevis heeft honger! Hij lust graag andere visjes, maar zorg dat hij zich niet verslikt in giftige vissen! Dit materiaal is gemaakt door Felienne.

Nadere informatie

Lesbrief voor leerlingen: hoe ontwerp je een omslag voor een boek

Lesbrief voor leerlingen: hoe ontwerp je een omslag voor een boek Lesbrief voor leerlingen: hoe ontwerp je een omslag voor een boek KIEZEN Een goed begin is het kiezen van het juiste boek. Er zijn zo veel mooie verhalen waardoor het soms lastig is om een goede keuze

Nadere informatie

Waarom ga je schrijven? Om de directeur te overtuigen

Waarom ga je schrijven? Om de directeur te overtuigen week 17 20 april 2015 - Schrijfopdrachten niveau B, les 1 Les 1: Een overtuigende tekst schrijven Beantwoord deze vragen: Een mooie manier om te herdenken 1. Waarom is het volgens jou belangrijk om de

Nadere informatie

Er vaart een boot op het grote meer

Er vaart een boot op het grote meer Er vaart een boot op het grote meer Er vaart een boot op het grote meer, met discipelen en de Heer. Maar bij storm en lelijk weer, roepen de vrienden: Help ons Heer! De Here zegt dan: Zwijg,wees stil.

Nadere informatie

OntdekZelf - geluid. Met bijgaande materialen kunt u (een deel van) onderstaande experimenten uitvoeren, afhankelijk van wat u heeft aangeschaft.

OntdekZelf - geluid. Met bijgaande materialen kunt u (een deel van) onderstaande experimenten uitvoeren, afhankelijk van wat u heeft aangeschaft. Werkwijze Alle OntdekZelf experimenten zijn bedoeld voor de leerling om zelf te ontdekken. Laat de leerling vanaf het begin werken met zijn materialen en ontdekken hoe hij tot een antwoord of een werkende

Nadere informatie