Tweede Kamer der Staten-Generaal

Transcriptie

1 Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar Wijziging van de Wet op de dividendbelasting 1965 (uitbreiding van de gevallen waarin inhouding van belasting achterwege blijft) Nr. 3 Herdruk 2 MEMORIE VAN TOELICHTING 1. Inleiding 1 Richtlijn 90/435/EEG van de Raad van de Europese Gemeenschappen van 23 juli 1990 betreffende de gemeenschappelijke fiscale regeling voor Moedermaatschappijen en dochterondernemingen uit verschillende Lid-Staten (PbEG L 225). 2 Eerder abusievelijk gedrukt onder In de brief van 22 februari 1994 van de Minister-President, Minister van Algemene Zaken en de Minister van Financiën aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal (Kamerstukken II 1993/94, , nr. 2) inzake de aanwending van de belasting en premiemeevallers voor de werkgelegenheid is aangekondigd dat de fiscale structuur met het oog op de werkgelegenheid meer in den brede zal worden verbeterd. Het gaat daarbij in de eerste plaats om maatregelen ter verbetering van de financiële positie van de ondernemingen in het midden en kleinbedrijf. In dit verband is inmiddels bij de Tweede Kamer der Staten-Generaal ingediend het voorstel van wettot wijziging van de Wet op de vennootschapsbelasting 1969 en van de Wet op de inkomstenbelasting 1964 (aanpassing gedifferentieerd tarief en verhoging van de zelfstandigenaftrek), (Kamerstukken II 1993/94, ). Dit wetsvoorstel strekt ertoe in de vennootschapsbelasting de bovengrens van het winsttraject waarover het tarief 40% bedraagt te verlagen van f tot f alsmede in de inkomstenbelasting de zelfstandigenaftrek te verhogen. Voorts zijn in de hiervoor genoemde brief maatregelen aangekondigd ter versterking van Nederland als vestigingsplaats zowel voor vennoot schappen met dochtermaatschappijen of vestigingen buiten Nederland als voor Nederlandse dochtermaatschappijen van buitenlandse bedrijven. Deze maatregelen ontleen ik aan de Oriëntatienota fiscaal vestigings klimaat (Kamerstukken II 1992/1993, , nr. 2). Met de Oriëntatienota heb ik getracht een proces op gang te brengen dat ook voor de toekomst een actief beleid inhoudt. Ten einde de positie van Nederland als vestigingsland ook op fiscaal gebied te waarborgen, zal voortdurende en kritische aandacht aan het Nederlandse fiscale stelsel moeten worden geschonken. Het onderhavige voorstel van wet bevat een van de aangekondigde maatregelen ter versterking van de positie van Nederland als vestigingsland. Het strekt ertoe om vanaf 1 oktober 1994 voor de heffing van dividendbelasting een ruimere toepassing van de moeder dochterrichtlijn te bewerkstelligen dan thans het geval is. Het Neder landse fiscale stelsel is met betrekking tot binnenkomende dividend stromen nu al aanzienlijk ruimer dan waartoe de richtlijn verplicht. Voor F ISSN Sdu Uitgeverij Plantijnstraat 's Gravenhage 1994

2 de uitgaande dividendstromen is tot op heden evenwel zoveel mogelijk aangesloten bij de richtlijn-bepalingen. Naast het onderhavige wetsvoorstel zullen nog een aantal voorstelien voor fiscale maatregelen ter verbetering van de positie van Nederland als vestigingsland worden gedaan. Het is de bedoeling dat die maatregelen, die thans in voorbereiding zijn, per 1 januari 1995 in werking zullen treden. In de eerste plaats betreft dit een wetsvoorstel waarin wordt voorge steld de termijn van de voorwaartse verliesverrekening, die thans nog 8 jaar bedraagt, onbeperkt te maken voor verliezen uit onderneming. Hiermee wordt bereikt dat er door enkel tijdsverloop geen verlies verdamping meer kan optreden. De Nederlandse regels met betrekking tot verliesverrekening zullen hierdoor ruimer zijn dan in de meeste Westeu ropese landen. In de tweede plaats betreft dit een wijziging van het Besluit voorkoming dubbele belasting 1989 waarbij de «overali methode» bij de bepaiing van de vrijstelling van winst uit buitenlandse onderneming zal worden vervangen door de «per country methode». Hiermee komt de verplichting te vervallen om winsten en verliezen van vaste inrichtingen in verschil lende landen te salderen aivorens voor het positieve resultaat aftrek ter voorkoming van dubbele belasting wordt gegeven. Ten slotte betreft dit een wetsvoorstel dat verrekening mogelijk maakt van buitenlandse bronbelasting op aan Nederlandse vennootschappen uitgekeerde dividenden die onder de deelnemingsvrijstelling vallen. Deze bronheffing is thans niet verrekenbaar, omdat immers de verrekening van buitenlandse belasting geschiedt met de in Nederland verschuldigde belasting, maar er over deelnemingsdividenden geen belasting verschuldigd is. Voorgesteld zal worden om in verdragsverhoudingen de verrekening in deze gevallen te laten plaatsvinden met de door deze vennootschappen bij dooruitdeling van het buitenlandse dividend af te dragen Nederlandse dividendbelasting. Hierbij zal een deelnemings percentage van ten minste 25 worden vereist en zal de verrekening van buitenlandse bronbelasting beperkt blijven tot maximaal 5 procent punten. 2. Uitbreiding van de reikwijdte van de moeder-dochterrichtlijn Als onderdeel van de aanpassing van de nationale wetgeving aan de moeder-dochterrichtlijn is in artikel 4a van de Wet op de dividendbe lasting 1965 een vrijstelling van inhouding van dividendbelasting opgenomen voor winstuitkeringen van dochtermaatschappijen aan hun in andere lidstaten van de Europese Unie gevestigde moedermaatschap pijen. De belangrijkste voorwaarde voor deze vrijstelling is dat de buiten landse moedermaatschappij op het tijdstip waarop de opbrengst door de inhoudingsplichtige dochtermaatschappij ter beschikking wordt gesteld, reeds gedurende een ononderbroken periode van een jaar voor ten minste 25% van het nominaal gestorte kapitaal aandeelhouder is van deze dochtermaatschappij. In het onderhavige voorstel wordt deze voorwaarde, op basis van wederkerigheid, teruggebrachttot een aandelenbezit van ten minste 10%. Aangezien in sommige verdragsverhoudingen een bezit van ten minste 25% van de stemrechten als criterium wordt gehanteerd voor de vrijstelling, in plaats van een bezit van ten minste 25% van de aandelen, stel ik voor de voorwaarde met betrekking tot het bezit van stemrechten eveneens terug te brengen tot een bezit van ten minste 10%. De verruiming van de vrijstelling brengt enerzijds mee dat de inhouding van dividendbelasting achterwege kan blijven in meer situaties dan thans het geval is. In deze situaties nemen de kosten die zijn verbonden aan

3 winstuitkeringen van in Nederland gevestigde dochtermaatschappijen af, hetgeen betekent dat de netto-opbrengst van door buitenlandse aandeel houders in ons land verrichte investeringen kan toenemen. De maatregel levert hierdoor een bijdrage aan het verbeteren van de aantrekkingskracht van Nederland als vestigingsland. Anderzijds leidt de maatregel ertoe dat er een hogere netto-opbrengst kan resteren van winstuitkeringen van buitenlandse dochtermaatschap pijen die in lid-staten zijn gevestigd die een soortgelijke vrijstelling kennen voor hun Nederlandse moedermaatschappijen. 3. Wederkerigheidsvereiste Gelet op de onderhandelingspositie van Nederland in het internationale overleg is aan de uitbreiding van de vrijstelling een wederkerigheidseis verbonden. Deze eis, die betrekking heeft op de fiscale behandeling van uitgaande dividenden (bij de dochtermaatschappij) en van binnenko mende dividenden (bij de moedermaatschappij) in de andere lid-staten van de Europese Unie, sluit aan bij het tweeledige karakter van de moeder-dochterrichtlijn. De wederkerigheidseis met betrekking tot uitgaande dividenden houdt in dat de lid-staat van de moedermaatschappij, in een overeenkomstig geval, eveneens bij deelnemingsverhoudingen van 10% (of minder) afziet van de heffing van bronbelasting over winstuitkeringen van dochtermaat schappijen aan Nederlandse moedermaatschappijen. De wederkerigheidseis met betrekking tot binnenkomende dividenden houdt in dat de lid-staat van de moedermaatschappij de winstuitkering ten aanzien waarvan in Nederland de inhouding van dividendbelasting op de voet van de onderhavige vrijstelling achterwege is gebleven, van belastingheffing vrijsteit dan wel dat die lid-staat de desbetreffende moedermaatschappij de mogelijkheid biedt de op deze winstuitkering drukkende vennootschapsbelasting te verrekenen. Deze voorwaarde, die betrekking heeft op binnenkomende dividenden, beoogt te voorkomen dat de door Nederland verleende vrijstelling van bronbelasting weer teniet zou worden gedaan door belastingheffing in het land van de moedermaat schappij. Bij deelnemingsverhoudingen van ten minste 25 percent dient de lid-staat waarin de moedermaatschappij is gevestigd, op grond van de richtlijn aan deze voorwaarde te voldoen. Bij deelnemingsverhoudingen van minder dan 25 percent is hiervoor echter een afzonderlijke voorwaarde nodig. Op dit moment wordt aan de wederkerigheidseis voldaan in relatie met een drietal lidstaten, te weten Duitsland, het Verenigd Koninkrijk en Griekenland. Duitsland kent in zijn wetgeving een met het voorstel overeenkomende bepaling, op grond waarvan het bij deelnemingsverhoudingen van ten minste 10% afziet van bronbelasting, behoudens de bronheffing die tot medio 1996 is toegestaan op grond van de in artikel 5, derde lid, van de richtlijn opgenomen overgangsregeling. Daarnaast stelt Duitsland het van een Nederlandse dochtermaatschappij ontvangen dividend vrij van belastingheffing in deelnemingsverhoudingen van ten minste 10%. Het Verenigd Koninkrijk kent geen bronbelasting op winstuitkeringen. Wel heeft het Verenigd Koninkrijk zich in het met Nederland gesloten belastingverdrag een heffingsrecht voorbehouden ter zake van aan dividendgerechtigden toekomende heffingskortingen in verband met het aldaar toepasseüjke verrekeningsstelsel ter voorkoming van dubbele economische belasting. Dit heffingsrecht valt echter op grond van artikel 7, tweede lid, van de richtlijn buiten de werkingssfeer van de richtlijn. Voor binnenkomende dividenden verleent het Verenigd Koninkrijk bij deelnemingsverhoudingen van ten minste 10% een verrekening van de op de winstuitkering drukkende Nederlandse vennootschapsbelasting.

4 Griekenland heft sinds 30 juni 1992 geen bronbelasting meer op uitgekeerde dividenden. Voorts verleent Griekenland op basis van het belastingverdrag tussen Griekenland en Nederland een verrekening van de Nederlandse vennootschapsbelasting die op het ontvangen dividend drukt. 4. Budgettaire en personele aspecten De belastingderving die het gevolg is van het onderhavige wetsvoorstel verschilt van jaar tot jaar. De dividendstromen van het ene naar het andere land vertonen namelijk een ongelijkmatig verloop, onder meer onder invloed van de stand van de conjunctuur. Uitgaande van in het recente verleden gerealiseerde cijfers (periode ) beslaat de structurele belastingderving als gevolg van dit wijzigingsvoorstel circa 25 mln gulden per jaar. Dit bedrag heeft betrekking op de dividendstroom van Nederland naar Duitsland, het Verenigd Koninkrijk en Griekenland; de overige lid-staten van de Europese Unie voldoen niet aan de wederkerigheidseis. Een spoedige invoering van overeenkomstige regelingen in de andere lidstaten ligt ook niet in de lijn der verwachting. Uitgaande van de invoering van het voorstel per 1 oktober 1994, beloopt de belastingderving in dat jaar op kasbasis circa 6 mln. Voor het bedrijfsleven betekent het voorstel enerzijds een verlichting van de administratieve lasten, omdat het in meer gevailen dan thans de inhouding en afdracht van dividendbelasting en de daarmee gemoeide werkzaamheden, achterwege kan laten. Anderzijds zal het voorstel in de situaties waarin de aan de vrijstelling verbonden opgaveregeling van toepassing is een geringe verzwaring van de administratieve werkzaam heden meebrengen. De uitvoering van het wetsvoorstel zal per saldo niet leiden tot een toename van de werkzaamheden van de belastingdienst. 5. Toelichting op de artikelen Artikel I, onderdeel A. (artikel 4a) De in onderdeel A.1. opgenomen vervanging van «Lid-Staat van de Europese Gemeenschappen» door «lid-staat van de Europese Unie», en van «Lid-Staat» door «lid-staat», betreft een redactionele aanpassing. Van de gelegenheid is gebruik gemaakt de in artikel 4a gehanteerde termino logie aan te passen in verband met het van kracht worden van het Verdrag betreffende de Europese Unie (Tractatenblad 1992, 74). De in onderdeel A.2. opgenomen vervanging van het %-teken door «percent» in artikel 4a, eerste lid, betreft een redactionele wijziging. De in onderdeel A.3. opgenomen vervanging van «Lid-Staat van de Europese Gemeenschappen» door «lid-staat van de Europese Unie» betreft eenzelfde redactionele aanpassing als bij onderdeel A.1. is toegelicht. Onderdeel A.4. betreft een nieuw derde lid van artikel 4a. Hierin is de uitbreiding van de vrijstelling van de inhouding van dividendbelasting opgenomen. Voor deze vrijstelling dient, naast de in het nieuwe derde lid opgenomen voorwaarden, ook te worden voldaan aan de voorwaarden die in artikel 4a, eerste en tweede lid, worden gesteld. Dit wordt met de formulering «in afwijking in zoverre van het eerste en tweede lid» tot uitdrukking gebracht. De in het derde lid gestelde voorwaarden zijn cumulatief. Zoals hiervoor reeds is opgemerkt, is aan de vrijstelling een wederkerigheidseis verbonden.

5 De in dit verband onder 1 opgenomen voorwaarde heeft betrekking op binnenkomende winstuitkeringen, en sluit aan bij artikel 4 van de richtlijn. Dit houdt in dat de lid-staat van de moedermaatschappij in deelnemings verhoudingen van ten minste 10% ofwel zich moet onthouden van het belasten van deze winstuitkering, ofwel, als deze winstuitkering bij de moedermaatschappij wordt belast, de moedermaatschappij moet toestaan de op deze winst drukkende belasting van de dochtermaat schappij van haar eigen belasting af te trekken, zulks binnen de grenzen van het bedrag van de overeenstemmende belasting van de moedermaat schappij. De onder 1 opgenomen voorwaarde heeft betrekking op de individuele winstuitkering ten aanzien waarvan de inhouding van dividendbelasting op de voet van de onderhavige vrijstelling achterwege is gebleven. De onder 2 opgenomen voorwaarde heeft betrekking op de uitgaande winstuitkeringen en sluit aan bij artikel 5 van de richtlijn. Deze voorwaarde houdt in dat het land van de moedermaatschappij, in een overeenkomstig geval, in deelnemingsverhoudingen van ten minste 10% moet afzien van de heffing van bronbelasting. De verwijzing naar artikel 5 van de richtlijn sluit ook de in dat artikel opgenomen overgangsbepalingen in. In onderdeel A.5. is een uitbreiding opgenomen van de verklaring die in het tot vierde lid vernummerde derde lid wordt gevraagd van de inhoudingsplichtige. Naast de verklaring dat aan de in het eerste en tweede lid, en de in de aanhef van het derde lid, gestelde voorwaarden is voldaan, dient de inhoudingsplichtige voor de toepassing van de onderhavige vrijstelling tevens te verklaren dat de opbrengst ten aanzien waarvan inhouding van dividendbelasting achterwege is gebleven, bij de moedermaatschappij is vrijgesteld van belastingheffing dan wel dat de moedermaatschappij de op deze winstuitkering drukkende vennootschapsbelasting met haar belasting kan verrekenen. Overigens leidt deze aanvullende verklaring slechts tot een geringe verzwaring van de aan de inhoudingsplichtige gestelde verplichtingen, aangezien de inhoudingsplichtige ook thans een verklaring afgeeft over de fiscale positie van de moedermaatschappij. Voor deze verklaring zal hij in het algemeen inlichtingen moeten inwinnen bij de moedermaatschappij. De vraag met betrekking tot de fiscale behandeling van het uitgekeerde dividend kan onderdeel uitmaken van deze informatie-inwinning. Artikel I, onderdeel B. (artikel 4b) De in onderdeel B.1. opgenomen vervanging in artikel 4b, tweede lid, van «derde lid» in «vierde lid» betreft een technische aanpassing. De in onderdeel B.2. opgenomen wijziging in artikel 4b, derde en vierde lid, betreft een redactionele aanpassing. In het in onderdeel B.3. opgenomen zesde lid van artikel 4b wordt de in dit artikel opgenomen versoepeling van de eis met betrekking tot de bezitsperiode van overeenkomstige toepassing verklaard bij een bezit van ten minste 10% van de aandelen van of stemrechten in de inhoudings plichtige. Artikel II Dit artikel regelt de inwerkingtreding van het wetsvoorstel per 1 oktober Dit betekent dat het voorstel betrekking heeft op winstuitkeringen die op of na 1 oktober 1994 ter beschikking worden gesteld. De Staatssecretaris van Financiën, M. J. J. van Amelsvoort