Module Voer melkvee. -voetafdruk van dit drukwerk is berekend met ClimateCalc en gecompenseerd bij: treesforall.nl. De CO 2

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Module Voer melkvee. -voetafdruk van dit drukwerk is berekend met ClimateCalc en gecompenseerd bij: treesforall.nl. De CO 2"

Transcriptie

1 Module Voer melkvee De CO 2 -voetafdruk van dit drukwerk is berekend met ClimateCalc en gecompenseerd bij: treesforall.nl Cert. no. CC /NL

2 Colofon Auteur Afke Zandvliet, Nordwin College, Leeuwarden Harm Rijneveld, Groenhorst college, Barneveld Redactie Anneke Koek, Tekstak bureau voor tekst en redactie Beeld Ontwikkelcentrum Resonans Agnet Schipper Het Ontwikkelcentrum heeft ernaar gestreefd de auteursrechten te regelen volgens de wettelijke bepalingen. Bent u desondanks van mening dat we u hebben benadeeld, dan kunt u contact met ons opnemen. Eerste druk, Ontwikkelcentrum, Ede, Nederland info@ontwikkelcentrum.nl Internet: Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand, of openbaar gemaakt, in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch, door fotokopieën, opname of op enig andere manier, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van het Ontwikkelcentrum.

3 Inhoudsopgave Inleiding 4 1 Voedermiddelen Oriëntatie Ruwvoeders Krachtvoeders Toevoegmiddelen 15 2 Kwaliteit van het voer Oriëntatie Analyse van de kuil Analyse van aangekocht voer 27 3 Voorraden en stalvoederbalans Oriëntatie Voorraadbeheer en opslag van ruwvoer Berekenen van de stalvoederbalans Berekenen kvem-opbrengst en -behoefte en kosten van het rantsoen 40 4 Voedingsziekten Oriëntatie Negatieve energiebalans Klauwbevangenheid Pensverzuring Melkziekte Leververvetting Slepende melkziekte Lebmaagverdraaiing Scherp in Trommelzucht Stoornissen door mineralentekort- of -overschot Voedingsziekten van het kalf 62 Begrippenlijst 64 3

4 Inleiding Kwalificatiedossier Agro productie, handel en technologie De inhoud van de module 'Voer melkvee' is onderdeel van een serie modulen voor het kwalificatiedossier Agro productie, handel en technologie (veehouderij). Meer in het bijzonder sluit de inhoud van deze module aan bij de Profieldelen Kerntaak 1 Verzorgen productie en veehouderij (P8-K1 en P12-K1) van dit kwalificatiedossier. Voer melkvee Voor een gezonde en optimaal producerende melkveestapel is voeding een belangrijk punt. Voeding voor runderen kun je onderverdelen in ruwvoer en krachtvoer. Hierbij is ruwvoer altijd de basis omdat een koe van nature een echte graseter is. Het ruwvoer haalt de veehouder vaak van eigen land en krachtvoer koopt hij in veel gevallen aan. Om te zorgen dat er het hele jaar voldoende voer beschikbaar is, zijn voorraadbeheer en een goede planning noodzakelijk. Als de voeding niet goed is, kunnen er problemen ontstaan met de gezondheid van de koeien. Gezondheidsproblemen die te maken hebben met de voeding noem je voedingsziekten. Hoofdstukken 1 tot en met 4 Het rantsoen van melkvee bestaat vaak uit ruwvoer en krachtvoer. Het eerste hoofdstuk besteedt hier aandacht aan. Om een hoge melkproductie te realiseren, moet een rantsoen de juiste voedermiddelen in de juiste verhouding bevatten. Het krachtvoer is daarbij een aanvulling op het basisrantsoen van ruwvoer. Het krachtvoer zorgt voor extra voedingsstoffen voor de vaak hoge melkproductie en het lichaamsonderhoud van de koe. Het tweede hoofdstuk gaat over de analyse van het voer. Nadat het ruwvoer is gewonnen, gebeurt dit via de analyse van de kuil. Via een kuilmonster krijg je een kuilanalyse thuisgestuurd. Daarin zijn alle voederwaarden opgenomen. Denk maar aan voedereenheden melk (VEM), ruw eiwit, suiker en structuurwaarde (SW). Deze analyse van voederwaarden krijg je van het eigen gewonnen ruwvoer, maar ook van het aangekochte krachtvoer. Dit is belangrijk om precies te kunnen berekenen hoeveel je van elk product moet voeren. Het derde hoofdstuk richt zich op de planning en het beheer van de voervoorraad en op de voederwaardeprijs en de kosten van het rantsoen. Op het melkveebedrijf moet je vaak berekenen of er genoeg voer aanwezig is. Voorraadbeheer en planning zijn hierbij erg belangrijk. Dit hoofdstuk laat zien hoe je het voer kunt opslaan en hoe je de aanwezige voervoorraad kunt berekenen. Het vierde en laatste hoofdstuk gaat over voedingsziekten. Het hoofdstuk bevat een overzicht van de meest voorkomende voedingsziekten bij melkvee en jongvee. Je leert wat de ziekteverschijnselen zijn bij de verschillende voedingsziekten en wat je kunt doen om deze ziekten te behandelen en voorkomen. Veel leerplezier! De auteurs Bij dit boek ontvang je een éénjarige licentie op de digitale module. Je vindt de activatiecode op de achterzijde. In deze module vind je computersymbolen. Deze interactieve extra s, waaronder digitale opdrachten, bronnen en hulpmiddelen zijn te vinden in de digitale versie. 4

5 1 Voedermiddelen 1.1 Oriëntatie Melkkoeien zijn van nature echte graseters. Maar naast gras zijn er tegenwoordig veel andere producten om in een melkveerantsoen te voeren. Onder andere door verschillende voedermiddelen te voeren, is de melkproductie de laatste veertig jaar hard gestegen. Voor een hoge melkproductie moet een rantsoen de juiste voedermiddelen bevatten in de juiste verhouding. Voedermiddelen kun je opdelen in twee soorten: ruwvoer (ruwvoeders) en krachtvoer (krachtvoeders). De basis van het rantsoen voor melkvee bestaat uit ruwvoer zoals gras, kuil of maïs, vaak aangevuld met krachtvoer. Krachtvoer is dus een aanvulling op het basisrantsoen. Het levert extra voedingsstoffen voor de melkproductie en het lichaamsonderhoud van de koe. Grondstoffen voor krachtvoer komen vanuit de hele wereld naar Nederland. De grondstoffen kun je los voeren of ze worden in de mengvoerfabriek tot mengvoer gepelleteerd. Tot slot zijn er ook nog toevoegmiddelen. Deze worden aan mengvoer toegevoegd om het voer te verbeteren. Afb. 1.1 Een koe heeft met de melkproductie van tegenwoordig niet genoeg meer aan een rantsoen van alleen maar gras. 1.2 Ruwvoeders Ruwvoeders De basis van het rantsoen van melkvee bestaat uit ruwvoeders zoals gras, graskuil, maïskuil, hooi, luzerne en stro. Deze ruwvoeders bevatten veel structuur en zijn nodig om de pens in werking te houden. Voedermiddelen 5

6 Vers gras Afb. 1.2 De hoeveelheid VEM is afhankelijk van de graslengte, de grassoort, de bemesting van het gras en het weer. In Nederland wordt ongeveer 70 % van de koeien geweid. Vers gras heeft dus een belangrijk aandeel in het rantsoen van melkvee. Vers gras bevat per kilogram droge stof (ds) rond de 1000 VEM (voedereenheid melk). De hoeveelheid VEM is afhankelijk van de graslengte, de grassoort, de bemesting van het gras en het weer. Graslanden in Nederland worden vaak ingezaaid met graszaadmengsels. De meeste mengsels bevatten als hoofdaandeel Engels raaigras. Grasland voor het weiden van koeien vraagt om een andere grassenkeuze dan grasland voor alleen maar maaien. Bij alleen maaien kun je snelgroeiende grassen inzaaien die goed tegen maaien kunnen. De melkproductie van koeien die geweid worden schommelt gedurende het jaar. Dit komt doordat de nutriëntensamenstelling van vers gras wisselt. Die samenstelling is afhankelijk van de groeiperiode. Regenachtig weer tijdens de groeiperiode geeft slap gras met vaak hoge ruw-eiwitgehalten. Gras dat bij zonnig weer groei bevat vaak veel suiker. Zwaar bemest grasland geeft gras met hoge eiwitgehalten en minder suiker. Lang gras bevat vaak veel structuur, omdat de celwanden tijdens het groeien verhouten. De koe moet dan meer herkauwen en de celinhoud komt trager vrij. Kort gras breekt juist snel af in de koe. Het inscharen van koeien in te kort gras geeft dan ook een slechte vertering van het gras. Koeien kunnen daardoor erg dun op de mest zijn. Om de koeien in te scharen moet er ongeveer 1700 kilogram droge stof gras per hectare staan. Dat houdt in dat het gras ongeveer 17 centimeter hoog is. Vers gras voer je ook aan koeien die jaarrond op stal blijven. Je maait het gras en raapt het met een opraapwagen op. Het verse gras wordt voor de koeien gereden. Deze manier van voeren heet zomerstalvoedering. Kuilgras Bijna alle rantsoenen voor melkvee bevatten een gedeelte kuilgras. In de winter is kuilgras vaak het belangrijkste voedermiddel in het rantsoen. De kwaliteit van kuilgras moet goed zijn. Volgens het Tabellenboek Veevoeding bevat kuilgras gemiddeld 888 VEM per kilogram droge stof. Daarnaast bevat kuilgras ongeveer 67 gram DVE (darmverteerbaar eiwit). De OEB (onbestendige eiwitbalans) is met 60 erg hoog. Kuilgras zorgt in het rantsoen voor de structuur. De SW (structuurwaarde) is ongeveer 3,02. De VW (verzadigingswaarde) van 1,02 geeft aan dat kuilgras trager verteerbaar is dan de meeste voeders in een rantsoen. De kwaliteit van kuilgras verschilt per snede in het seizoen. Net als bij vers gras is de kwaliteit van het kuilgras afhankelijk van de graslengte, de bemesting van het gras, de bodemtoestand, de grassoort, het aandeel onkruiden, het weer enzovoort. 6 Voedermiddelen

7 Inkuilen Afb. 1.3 In de winter is het kuilgras vaak het belangrijkste voedermiddel in het rantsoen. Zorg er bij het inkuilen van gras voor dat je het gewas goed vastrijdt in de kuil. Dit is belangrijk omdat je zo zorgt dat er geen lucht in de kuil kan komen. Om broei tegen te gaan, moet je de kuil niet te breed en te hoog maken. Ga uit van een voersnelheid van 1,5 tot 2 meter per week. Zo krijgt broei geen kans. Door het gras te hakselen met een hakselaar, worden de grasdeeltjes korter en kun je het gras beter vastrijden. Zorg dat je het gras met kleine laagjes over de kuil verdeelt. Nadat al het gras van het land is, moet je het kuilplastic zo snel mogelijk over de kuil leggen. Op de kuil kun je dan autobanden, zandslurven of grond leggen. Deze verzwaring zorgt ervoor dat alle lucht uit de kuil gaat. Het inkuilproces is een ingewikkeld proces dat zo goed mogelijk moet verlopen. Door de kuil luchtdicht af te sluiten, zetten de melkzuurbacteriën suikers om in melkzuur. Door de vorming van melkzuur daalt de ph in de kuil. De zure omgeving die zo ontstaat, doodt de slechte bacteriën en schimmels in de kuil. De kuil is dan stabiel. Een stabiele kuil verandert nauwelijks nog van samenstelling en voederwaarde. Bij het voeren van de graskuil haal je het plastic van de kuil. Er komt dan weer zuurstof in de kuil, waardoor schimmels en bacteriën de kans krijgen om te starten. Door de schimmels en bacteriën kan de kuil gaan broeien. Het voer wordt dan minder smakelijk en eiwitten en suikers gaan verloren. Dit is natuurlijk ongewenst. Maaien Voor het inkuilen maai je het gras bij ongeveer 3000 tot 3500 kilogram droge stof per hectare. Het gewas begint in het voorjaar dan net te bloeien. Afhankelijk van het weer, moet je proberen de veldperiode van het gras niet langer dan twee dagen te laten duren. Het gras in de kuil moet ongeveer 40 à 45 % droge stof hebben. In de zomer kan dit punt al binnen een dag zijn bereikt. Te droog gras geeft een slechte conservering van de kuil. Dat kan eerder tot broei in de kuil leiden. Maai het gras met een maaikneuzer. De celwanden van het gras beschadigen daardoor. Dit zorgt ervoor dat het vocht sneller verdampt en het gras eerder droog is. Meestal maai je het gras de ene dag 's morgens en kuil je het de volgende dag s middags in. Tussen het maaien en inkuilen moet je het gras nog een keer schudden. Schud niet te vaak. Elke keer schudden leidt tot 2,5 % verlies aan droge stof. Smakelijk kuilgras is erg belangrijk. Het suikergehalte bepaalt voor een groot deel de smakelijkheid van het gras. Na een regenperiode kun je beter niet meteen bij mooi weer gaan maaien. Door een paar dagen te wachten stijgt het suikergehalte in het gras. Natuurlijk moet het weer dit toelaten. Daarnaast is het beter om nu halverwege de dag te maaien, zodat het gewas eerst nog wat suiker kan aanmaken. Je kunt beter niet s avonds maaien omdat het gras dan de hele nacht door nog ademt. Door het ademen gaan suikers, energie en eiwitten verloren. Het is daarom beter om overdag te maaien, zodat het gewas voor de nacht bestorven is. Herfstgras Herfstgras, gras dat je in het najaar oogst, bevat vaak veel eiwit, weinig VEM en weinig suikers. Door het lage suikergehalte conserveert een herfstgraskuil vaak wat slechter dan een suiker- Voedermiddelen 7

8 rijke voorjaarskuil. Doordat er minder snel melkzuur wordt gemaakt, daalt de ph in de kuil soms niet snel genoeg. Daardoor krijgen rottingsbacteriën en schimmels de kans om broei te veroorzaken. Om broei tegen te gaan, voeg je vaak toevoegmiddelen toe die de conservering verbeteren. Bijvoorbeeld melasse, een soort suikerstroop die zorgt dat de melkzuurbacteriën genoeg suikers in melkzuur kunnen omzetten. Hierdoor daalt de ph sneller. Andere toevoegmiddelen zijn de zuren. Zuren zorgen voor een snelle daling van de ph in de kuil. Slechte bacteriën zoals rottingsbacteriën, maar ook boterzuurbacteriën, krijgen dan geen kans. Maïskuil Naast gras is snijmaïs een belangrijk ruwvoer in een basisrantsoen. Het dient in rantsoenen als zetmeelaanvulling op pens- en darmniveau. Maïs wordt geteeld als energiegewas, in Nederland elk jaar tot hectare. Niet al deze maïs gaat gehakseld de kuil in. Als de hele plant wordt gehakseld, noem je dit snijmaïs. Als alleen de kolf, de kolfsteel en de bladeren van de kolf (de schutbladeren) worden gehakseld, noem je dit maïskolvenschroot. Daarnaast wordt maïs ook wel verwerkt tot CCM (Corn Cob Mix). Alleen de korrel en de spil van de kolf worden dan gehakseld. Tot slot is er de korrelmaïs. De korrels worden heel geoogst en gedroogd. De gedroogde korrels worden later tot maïsmeel verwerkt. In melkveerantsoenen gebruik je meestal snijmaïs. Doordat bij snijmaïs de hele plant mee is ingekuild, zorgt dit ook voor verdringing van ander voer, zoals kuilgras. Gemalen maïskorrels, maïsmeel, wordt ook veel gebruikt. Je gebruikt dit als krachtvoervervanger. Oogsten Het oogsten van snijmaïs is een secuur werk. Een te droog gewas van boven de 39 % droge stof is slecht vast te rijden in de kuil. Dit geeft dan meer kans op broei in de kuil. Een te nat gewas geeft vochtverlies (perssapverlies). Met het sap verdwijnen ook belangrijke voedingsstoffen. Natte snijmaïs geeft ook een lager zetmeelgehalte dan gewenst. Om te bepalen of je de snijmaïs kunt oogsten let je op: het totale droge-stofgehalte, de droge stof in de plant en de droge stof in de korrel. De totale plant, met de kolf, moet een droge-stofpercentage hebben van ongeveer 36 %. De kolf zelf moet harddeegrijp zijn (55 tot 60 % droge stof). Dit betekent dat er bij het indrukken van de korrel geen vocht meer uitkomt. Ook moet de witte melklijn alleen nog in het puntje te zien zijn. Als laatste moet alleen de plant, zonder kolf, een droge-stofpercentage van 24 tot 27 % hebben. De plant is dan voor ongeveer de helft afgestorven. Bij het uitwringen van de plant komt geen vocht meer vrij. Bij het oogsten van snijmaïs is het belangrijk de plant niet te fijn en niet te grof te hakselen. De gehakselde delen moeten een grootte hebben van ongeveer 8 tot 10 millimeter. Daarnaast moet de korrel worden geraakt om vertering door de koe mogelijk te maken. Koeien kunnen hele maïskorrels niet verteren, alleen kalveren in de melkperiode kunnen dat. De vertering van hele korrels vindt plaats in de lebmaag. Zodra de pens de werking in het magenstelsel overneemt (bij het spenen), kan de koe alleen nog gekneusde korrels verteren. Worden de korrels niet geraakt, dan moet je de walsen van de korrelkneuzer dichter zetten. Als laatste is de stoppellengte van de plant van belang. De ideale lengte van de stoppel is tussen de 10 en 15 centimeter. Een te lange stoppel op het land achterlaten is zonde van de opbrengst. Te kort afsnijden van de plant geeft kans op vervuiling van de snijmaïs met grond. Daardoor ontstaat een onnodig hoog ruw-asgehalte in de kuil. Onder speciale omstandigheden, zoals bij ziekte of langdurig slecht weer, moet je de maïs eerder of later oogsten dan gewenst. 8 Voedermiddelen

Module Voer Melkvee. -voetafdruk van dit drukwerk is berekend met ClimateCalc en gecompenseerd bij: treesforall.nl. De CO 2

Module Voer Melkvee. -voetafdruk van dit drukwerk is berekend met ClimateCalc en gecompenseerd bij: treesforall.nl. De CO 2 Module Voer Melkvee De CO 2 -voetafdruk van dit drukwerk is berekend met ClimateCalc en gecompenseerd bij: treesforall.nl www.climatecalc.eu Cert. no. CC-000057/NL Colofon Auteur Leonie Saarloos Harm Rijneveld

Nadere informatie

Module Voeding basis melkvee

Module Voeding basis melkvee Module Voeding basis melkvee De CO 2 -voetafdruk van dit drukwerk is berekend met ClimateCalc en gecompenseerd bij: treesforall.nl www.climatecalc.eu Cert. no. CC-000057/NL Colofon Auteurs Afke Zandvliet

Nadere informatie

Module Voeding basis varkens

Module Voeding basis varkens Module Voeding basis varkens De CO 2 -voetafdruk van dit drukwerk is berekend met ClimateCalc en gecompenseerd bij: treesforall.nl www.climatecalc.eu Cert. no. CC-000057/NL Colofon Auteur Jolanda Holleman,

Nadere informatie

Module Voeding basis melkvee

Module Voeding basis melkvee Module Voeding basis melkvee De CO 2 -voetafdruk van dit drukwerk is berekend met ClimateCalc en gecompenseerd bij: treesforall.nl www.climatecalc.eu Cert. no. CC-000057/NL Colofon Auteur Harm Rijneveld

Nadere informatie

Grasland Klas 1. Inkuilen

Grasland Klas 1. Inkuilen Grasland Klas 1 Inkuilen Voederwinning Tijdstip van maaien 1) Vragen bij video Juiste tijdstip van maaien. a. Waar hangt het maaimoment van af? Noem er drie. b. Bij hoeveel kg DS/ha wil je oogsten. c.

Nadere informatie

Module Voeren naar behoefte varkens

Module Voeren naar behoefte varkens Module Voeren naar behoefte varkens De CO 2 -voetafdruk van dit drukwerk is berekend met ClimateCalc en gecompenseerd bij: treesforall.nl www.climatecalc.eu Cert. no. CC-000057/NL Colofon Auteur Jolanda

Nadere informatie

Module Rantsoen melkvee

Module Rantsoen melkvee Module Rantsoen melkvee De CO 2 -voetafdruk van dit drukwerk is berekend met ClimateCalc en gecompenseerd bij: treesforall.nl www.climatecalc.eu Cert. no. CC-000057/NL Colofon Auteur Afke Zandvliet, Nordwin

Nadere informatie

Van maaien..tot inkuilen

Van maaien..tot inkuilen Van maaien..tot inkuilen Tijdstip van maaien Weersverwachtingen Voldoende RE in het gras 15 a 16% RE in basisrantsoen Meer maïs in het rantsoen hoger RE-gehalte in gras Voldoende suiker in het gras Minimaal

Nadere informatie

Module Voer en duurzaamheid varkens

Module Voer en duurzaamheid varkens Module Voer en duurzaamheid varkens De CO 2 -voetafdruk van dit drukwerk is berekend met ClimateCalc en gecompenseerd bij: treesforall.nl www.climatecalc.eu Cert. no. CC-000057/NL Colofon Auteur Afke Zandvliet,

Nadere informatie

Optimaal inzetten van ruwvoeders op een melkveebedrijf.

Optimaal inzetten van ruwvoeders op een melkveebedrijf. Optimaal inzetten van ruwvoeders op een melkveebedrijf. Eddy Decaesteker Bedrijfsadvisering Melkveehouderij eddy.decaesteker@inagro.be LCV-avond Poperinge 31 jan 2018 Ruwvoederkostprijzen LCV 2012 Kostprijs

Nadere informatie

Meer melk uit uw ruwvoer. Conserveringsmiddelen en broeiremmers

Meer melk uit uw ruwvoer. Conserveringsmiddelen en broeiremmers Meer melk uit uw ruwvoer Conserveringsmiddelen en broeiremmers > betere ruwvoerkwaliteit > smakelijk ruwvoer > hogere opname > lagere voerkosten Ecosyl: meer melk uit uw ruwvoer Op melkveebedrijven blijft

Nadere informatie

RUWVOER + Inkuilmanagement. Assortiment inkuilmiddelen

RUWVOER + Inkuilmanagement. Assortiment inkuilmiddelen RUWVOER + Inkuilmanagement Assortiment inkuilmiddelen De melkveehouderijsector staat met de afloop van het melkquotum voor een aantal grote uitdagingen. Gezien de verwachte stijging van de melkproductie

Nadere informatie

Groei en oogst. -voetafdruk van dit drukwerk is berekend met ClimateCalc en gecompenseerd bij: treesforall.nl. De CO 2

Groei en oogst. -voetafdruk van dit drukwerk is berekend met ClimateCalc en gecompenseerd bij: treesforall.nl. De CO 2 Groei en oogst De CO 2 -voetafdruk van dit drukwerk is berekend met ClimateCalc en gecompenseerd bij: treesforall.nl www.climatecalc.eu Cert. no. CC-000057/NL cmyk 70 0 70 0 rgb 73 177 112 #48b170 Groei

Nadere informatie

Module Voedermiddelen varkens

Module Voedermiddelen varkens Module Voedermiddelen varkens De CO 2 -voetafdruk van dit drukwerk is berekend met ClimateCalc en gecompenseerd bij: treesforall.nl www.climatecalc.eu Cert. no. CC-000057/NL Colofon Auteur Afke Zandvliet

Nadere informatie

Module Voeding 93007_voeding.indd :39

Module Voeding 93007_voeding.indd :39 Module Voeding Colofon Auteur Henriëtte van Grinsven Redactie Linda Kleverlaan, Fundamentaal Beeld Arkamedia Met speciale dank aan Met dank aan: Kong Company Het Ontwikkelcentrum heeft ernaar gestreefd

Nadere informatie

Loopbaan oriëntatie en -begeleiding Werkboek. Naam leerling:... Klas:... Datum:...

Loopbaan oriëntatie en -begeleiding Werkboek. Naam leerling:... Klas:... Datum:... Loopbaan oriëntatie en -begeleiding Werkboek Naam leerling:... Klas:... Datum:... De CO 2 -voetafdruk van dit drukwerk is berekend met ClimateCalc en gecompenseerd bij: treesforall.nl www.climatecalc.eu

Nadere informatie

Inkuilmanagement. Vragen Verliezen bij ruwvoerwinning Oogst Inkuilen Uitkuilen

Inkuilmanagement. Vragen Verliezen bij ruwvoerwinning Oogst Inkuilen Uitkuilen Inkuilmanagement Even Voorstellen Arjan Geerets Melkveebedrijf met 140 koeien In juli 2015 afgestudeerd Dier- en Veehouderij op de HAS Laatste 20 weken studie: onderzoek naar mineralenmanagement in de

Nadere informatie

Grasland Klas 1. Inkuilen

Grasland Klas 1. Inkuilen Grasland Klas 1 Inkuilen Inhoud Hoofdstuk 1: Van maaien tot wiersen... 3 1.1: Het maaimoment... 3 1.2: Kneuzen en het suikergehalte van kuil... 6 1.3: Veldverliezen... 7 1.4: Maaihoogte... 7 1.5: Ruw As...

Nadere informatie

Gezonde dieren. -voetafdruk van dit drukwerk is berekend met ClimateCalc en gecompenseerd bij: treesforall.nl. De CO 2

Gezonde dieren. -voetafdruk van dit drukwerk is berekend met ClimateCalc en gecompenseerd bij: treesforall.nl. De CO 2 Gezonde dieren De CO 2 -voetafdruk van dit drukwerk is berekend met ClimateCalc en gecompenseerd bij: treesforall.nl www.climatecalc.eu Cert. no. CC-000057/NL Gezonde dieren WEGWIJZER Deze module bestaat

Nadere informatie

3.5a: Verzadigingswaarde en voeropnamecapaciteit

3.5a: Verzadigingswaarde en voeropnamecapaciteit 3.5a: Verzadigingswaarde en voeropnamecapaciteit Voor meer info zie ook; Voeding basis melkvee, blz 58 t/m 60 Tabellenboek veevoeding 2016, blz. 12 en 13 Handboek Melkveehouderij 15/16, blz. 6-10 en 6-11

Nadere informatie

Module Het gebruik van social media in de sector veehouderij

Module Het gebruik van social media in de sector veehouderij Module Het gebruik van social media in de sector veehouderij De CO 2 -voetafdruk van dit drukwerk is berekend met ClimateCalc en gecompenseerd bij: treesforall.nl www.climatecalc.eu Cert. no. CC-000057/NL

Nadere informatie

Livestock Research Kwaliteit gras gedurende het jaar. Kwaliteit gras groeiperiode. 7 Graskwaliteit door het jaar Verloop voederwaarde

Livestock Research Kwaliteit gras gedurende het jaar. Kwaliteit gras groeiperiode. 7 Graskwaliteit door het jaar Verloop voederwaarde 7 Graskwaliteit door het jaar Verloop voederwaarde Kwaliteit gras gedurende het jaar 1050 1040 1030 1020 1010 1000 990 980 970 960 950 apr mei jun juni aug sept 85,0 84,0 83,0 82,0 81,0 80,0 79,0 VEM VC-os

Nadere informatie

Werk in tuin en landschap

Werk in tuin en landschap Werk in tuin en landschap De CO 2 -voetafdruk van dit drukwerk is berekend met ClimateCalc en gecompenseerd bij: treesforall.nl www.climatecalc.eu Cert. no. CC-000057/NL cmyk 70 0 70 0 rgb 73 177 112 #48b170

Nadere informatie

Groene machinepark. -voetafdruk van dit drukwerk is berekend met ClimateCalc en gecompenseerd bij: treesforall.nl. De CO 2

Groene machinepark. -voetafdruk van dit drukwerk is berekend met ClimateCalc en gecompenseerd bij: treesforall.nl. De CO 2 Groene machinepark De CO 2 -voetafdruk van dit drukwerk is berekend met ClimateCalc en gecompenseerd bij: treesforall.nl www.climatecalc.eu Cert. no. CC-000057/NL cmyk 70 0 70 0 rgb 73 177 112 #48b170

Nadere informatie

Tussen productie en verkoop

Tussen productie en verkoop Tussen productie en verkoop De CO 2 -voetafdruk van dit drukwerk is berekend met ClimateCalc en gecompenseerd bij: treesforall.nl www.climatecalc.eu Cert. no. CC-000057/NL Tussen productie en verkoop

Nadere informatie

Water. -voetafdruk van dit drukwerk is berekend met ClimateCalc en gecompenseerd bij: treesforall.nl. De CO 2

Water. -voetafdruk van dit drukwerk is berekend met ClimateCalc en gecompenseerd bij: treesforall.nl. De CO 2 Water De CO 2 -voetafdruk van dit drukwerk is berekend met ClimateCalc en gecompenseerd bij: treesforall.nl www.climatecalc.eu Cert. no. CC-000057/NL Water WEGWIJZER Deze module bestaat uit drie hoofdstukken.

Nadere informatie

Ammoniakreductie, een zaak van het gehele bedrijf

Ammoniakreductie, een zaak van het gehele bedrijf Ammoniakreductie, een zaak van het gehele bedrijf Pilotveehouder Henk van Dijk Proeftuinadviseur Gerrit de Lange Countus Accountants Proeftuin Natura 2000 Overijssel wordt mede mogelijk gemaakt door: 8

Nadere informatie

Module Basisgenetica. -voetafdruk van dit drukwerk is berekend met ClimateCalc en gecompenseerd bij: treesforall.nl. De CO 2

Module Basisgenetica. -voetafdruk van dit drukwerk is berekend met ClimateCalc en gecompenseerd bij: treesforall.nl. De CO 2 Module Basisgenetica De CO 2 -voetafdruk van dit drukwerk is berekend met ClimateCalc en gecompenseerd bij: treesforall.nl www.climatecalc.eu Cert. no. CC-000057/NL Colofon Auteurs Body Bosgra Hans Hilverda

Nadere informatie

Maïsoogst 2015 28/09/2015

Maïsoogst 2015 28/09/2015 Maïsoogst 2015 28/09/2015 De maïsoogst komt eraan. De natte maand augustus heeft het te verwachte oogsttijdstip wat achteruit geschoven. Ondanks de eerdere droogte lijkt de schimmeldruk vaak mee te vallen.

Nadere informatie

1. Waarom hoeven herkauwers niet alle essentiële aminozuren via het voer op te nemen.

1. Waarom hoeven herkauwers niet alle essentiële aminozuren via het voer op te nemen. 2.4: Eiwitten 1. Waarom hoeven herkauwers niet alle essentiële aminozuren via het voer op te nemen. Plantaardige aminozuren worden door de pensmicroben omgezet in dierlijke aminozuren. 2. Hoe wordt het

Nadere informatie

Handboek snijmaïs. 1 Inleiding 1.1 Herkomst en introductie maïs... 7 1.2 Arealen... 7 1.3 Rasontwikkelingen... 8 1.4 Gebruiksvormen van maïs...

Handboek snijmaïs. 1 Inleiding 1.1 Herkomst en introductie maïs... 7 1.2 Arealen... 7 1.3 Rasontwikkelingen... 8 1.4 Gebruiksvormen van maïs... 1 Inleiding 1.1 Herkomst en introductie maïs... 7 1.2 Arealen... 7 1.3 Rasontwikkelingen... 8 1.4 Gebruiksvormen van maïs... 10 6 1 Inleiding Na gras is snijmaïs het belangrijkste gewas voor de melkveehouderij.

Nadere informatie

Module Gezondheid melkvee

Module Gezondheid melkvee Module Gezondheid melkvee De CO 2 -voetafdruk van dit drukwerk is berekend met ClimateCalc en gecompenseerd bij: treesforall.nl www.climatecalc.eu Cert. no. CC-000057/NL Colofon Auteur Afke Zandvliet,

Nadere informatie

3C Voeding herkauwer

3C Voeding herkauwer Naam: Klas:.. Datum: Ruimte voor schoolstempel en paraaf docent 3C Voeding herkauwer WETEN De leerling weet wat krachtvoer en ruwvoer is. De leerling weet dat een herkauwer vier magen heeft. De leerling

Nadere informatie

Module Het gebruik van social media in de sector plant

Module Het gebruik van social media in de sector plant Module Het gebruik van social media in de sector plant De CO 2 -voetafdruk van dit drukwerk is berekend met ClimateCalc en gecompenseerd bij: treesforall.nl www.climatecalc.eu Cert. no. CC-000057/NL Colofon

Nadere informatie

Koeienvoer klas 1. Werkboek: Koeienvoer klas 1

Koeienvoer klas 1. Werkboek: Koeienvoer klas 1 Koeienvoer klas 1 1 Inhoud Hoofdstuk 1: Verteringsstelsel van de koe... 3 1.1: Herkauwen en speeksel... 3 1.2: Magenstelsel... 5 1.3: Darmstelsel... 8 1.4: Verteringsstelsel kalf... 8 Hoofdstuk 2: Voedingsstoffen

Nadere informatie

Groene zorg. -voetafdruk van dit drukwerk is berekend met ClimateCalc en gecompenseerd bij: treesforall.nl. De CO 2

Groene zorg. -voetafdruk van dit drukwerk is berekend met ClimateCalc en gecompenseerd bij: treesforall.nl. De CO 2 Groene zorg De CO 2 -voetafdruk van dit drukwerk is berekend met ClimateCalc en gecompenseerd bij: treesforall.nl www.climatecalc.eu Cert. no. CC-000057/NL cmyk 70 0 70 0 rgb 73 177 112 #48b170 Groene

Nadere informatie

Waarde van kruidenrijk gras en inpassing in de bedrijfsvoering

Waarde van kruidenrijk gras en inpassing in de bedrijfsvoering Waarde van kruidenrijk gras en inpassing in de bedrijfsvoering Hein Korevaar Slotbijeenkomst Praktijknetwerk Natuurlijk kruidenrijk gras voor de veehouderij; Wageningen 12 maart 2014 Inhoud van presentatie

Nadere informatie

Module Dieetvoeding 93008_Dieetvoeding.indd :30

Module Dieetvoeding 93008_Dieetvoeding.indd :30 Module Dieetvoeding Colofon Auteur Henriëtte van Grinsven Redactie Linda Kleverlaan, Fundamentaal Beeld Arkamedia Het Ontwikkelcentrum heeft ernaar gestreefd de auteursrechten te regelen volgens de wettelijke

Nadere informatie

Grasgids voor. Belgisch Witblauw. Méér vlees uit gras. Groot in Gras. Waar koopt u? Voor verkoopadressen kijk op www.barenbrug.be of bel 03 219 19 47

Grasgids voor. Belgisch Witblauw. Méér vlees uit gras. Groot in Gras. Waar koopt u? Voor verkoopadressen kijk op www.barenbrug.be of bel 03 219 19 47 BB-082011 Grasgids voor Waar koopt u? Voor verkoopadressen kijk op www.barenbrug.be of bel 03 219 19 47 Belgisch Witblauw Groot in Gras Barenbrug Belgium NV Hogenakkerhoekstraat 19 9150 Kruibeke E-mail:

Nadere informatie

Natuurlijk groen. -voetafdruk van dit drukwerk is berekend met ClimateCalc en gecompenseerd bij: treesforall.nl. De CO 2

Natuurlijk groen. -voetafdruk van dit drukwerk is berekend met ClimateCalc en gecompenseerd bij: treesforall.nl. De CO 2 Natuurlijk groen De CO 2 -voetafdruk van dit drukwerk is berekend met ClimateCalc en gecompenseerd bij: treesforall.nl www.climatecalc.eu Cert. no. CC-000057/NL cmyk 70 0 70 0 rgb 73 177 112 #48b170 Natuurlijk

Nadere informatie

Groei voorbereiden. -voetafdruk van dit drukwerk is berekend met ClimateCalc en gecompenseerd bij: treesforall.nl. De CO 2

Groei voorbereiden. -voetafdruk van dit drukwerk is berekend met ClimateCalc en gecompenseerd bij: treesforall.nl. De CO 2 Groei voorbereiden De CO 2 -voetafdruk van dit drukwerk is berekend met ClimateCalc en gecompenseerd bij: treesforall.nl www.climatecalc.eu Cert. no. CC-000057/NL Groei voorbereiden WEGWIJZER Deze module

Nadere informatie

d. Bereken nu of er een tekort of een overschot aan ruwvoer is. Vul hiervoor de onderste tabel in.

d. Bereken nu of er een tekort of een overschot aan ruwvoer is. Vul hiervoor de onderste tabel in. Opdracht ruwvoerbalans 1) Maak een ruwvoerbalans a. Bepaal met de onderstaande tabel wat de inhoud van de kuilen is en vul de bovenste tabel in. - Kuil 1: Kuilgras (40% DS)in sleufsilo zonder gronddek

Nadere informatie

Plantenteelt maïs. Docent: Muhtezan Brkić

Plantenteelt maïs. Docent: Muhtezan Brkić Plantenteelt maïs Docent: Muhtezan Brkić Programma Vragen filmpje Snijmaïs veredeling Gebruiksvormen, ontwikkeling en kwaliteit van maïs Vragenlijst maïs als gewas Bodem, water en bouwplan Opstarten groepswerk

Nadere informatie

Module Gezondheid varkens

Module Gezondheid varkens Module Gezondheid varkens De CO 2 -voetafdruk van dit drukwerk is berekend met ClimateCalc en gecompenseerd bij: treesforall.nl www.climatecalc.eu Cert. no. CC-000057/NL Colofon Auteur Afke Zandvliet,

Nadere informatie

MEI Groningen. De Bodem voor Koegezondheid. 6 juni 2014. Gerrit Hegen. Bodem- plant- dier rela>es

MEI Groningen. De Bodem voor Koegezondheid. 6 juni 2014. Gerrit Hegen. Bodem- plant- dier rela>es MEI Groningen Bodem- plant- dier rela>es De Bodem voor Koegezondheid 6 juni 2014 Gerrit Hegen Kringloopwijzer KoeKompas: voorspellende risicoinventarisa:e Koe: 5 basisprocessen 1. Fokkerij: gene>ca nu

Nadere informatie

Eiwitgewassen. Voordelen luzerne. Nadelen luzerne 1/14/2016. Luzerne Rode klaver Lupine Veldbonen Soja. Eiwitrijke gewassen

Eiwitgewassen. Voordelen luzerne. Nadelen luzerne 1/14/2016. Luzerne Rode klaver Lupine Veldbonen Soja. Eiwitrijke gewassen Eiwitgewassen Eiwitrijke gewassen Luzerne Rode klaver Lupine Veldbonen Soja Voordelen luzerne Nadelen luzerne Positief effect op bodemstructuur Droogteresistent door diepe beworteling Nalevering N: 60

Nadere informatie

Module Water en watergeefsystemen

Module Water en watergeefsystemen Module Water en watergeefsystemen De CO 2 -voetafdruk van dit drukwerk is berekend met ClimateCalc en gecompenseerd bij: treesforall.nl www.climatecalc.eu Cert. no. CC-000057/NL Colofon Auteur Jan van

Nadere informatie

DOWNLOAD DOCUMENT VOOR: Basiscursus Voeding; Ruwvoer

DOWNLOAD DOCUMENT VOOR: Basiscursus Voeding; Ruwvoer DOWNLOAD DOCUMENT VOOR: Basiscursus Voeding; Ruwvoer Basiscursus Voeding 1 Belang van ruwvoer Ruwvoer is een essentieel onderdeel in het rantsoen van het paard. Voor het uitvoeren van hun normale gedragspatroon

Nadere informatie

Module Begroten, offreren en een werkplanning maken

Module Begroten, offreren en een werkplanning maken Module Begroten, offreren en een werkplanning maken De CO 2 -voetafdruk van dit drukwerk is berekend met ClimateCalc en gecompenseerd bij: treesforall.nl www.climatecalc.eu Cert. no. CC-000057/NL Colofon

Nadere informatie

Benutting najaars grasklaver-eiwit bij 100 % biologisch voeren

Benutting najaars grasklaver-eiwit bij 100 % biologisch voeren Benutting najaars grasklaver-eiwit bij 100 % biologisch voeren Juli 2005 Frank Lankhorst (LBI) f.lankhorst@louisbolk.nl Deze publicatie is tot stand gekomen in het kader van het project 100 % biologisch

Nadere informatie

Snijmaïs oogsten 1971. Inkuilmanagement. Wat komt aan de orde? Welke verliezen bij inkuilen, bewaring en voeren

Snijmaïs oogsten 1971. Inkuilmanagement. Wat komt aan de orde? Welke verliezen bij inkuilen, bewaring en voeren Inkuilmanagement Betere snijmaïs voeren door minder verliezen Snijmaïs oogsten 1971 Herman van Schooten Maïschallenge bijeenkomst 4 september 2012 De normale oogsttijd valt van 20 september tot 20 oktober

Nadere informatie

Praktisch aan de slag met duurzaamheid! Koeien voeren! Doel = meer melk uit eigen ruwvoer. Sojaprijzen stijgen. Voerprijzen stijgen

Praktisch aan de slag met duurzaamheid! Koeien voeren! Doel = meer melk uit eigen ruwvoer. Sojaprijzen stijgen. Voerprijzen stijgen Koeien voeren! Doel = meer melk uit eigen ruwvoer Praktisch aan de slag met duurzaamheid! ir. Frank Verhoeven Boerenverstand Consultancy Voerprijzen stijgen Sojaprijzen stijgen A-brok 1992-2013 600 Soja

Nadere informatie

Bovendien werkt EM- Silage broei-remmend, hierdoor ligt het rendement veel hoger. Er zijn namelijk veel minder inkuil en uitkuilverliezen.

Bovendien werkt EM- Silage broei-remmend, hierdoor ligt het rendement veel hoger. Er zijn namelijk veel minder inkuil en uitkuilverliezen. EM- Silage Doeltreffend inkuilmiddel voor een betaalbare prijs EM- Silage is een inkuilmiddel dat naast melkzuur bacteriën ook gisten bevat, dit in tegenstelling tot vele andere preparaten. Het is een

Nadere informatie

Module Tuinontwerpen. -voetafdruk van dit drukwerk is berekend met ClimateCalc en gecompenseerd bij: treesforall.nl. De CO 2

Module Tuinontwerpen. -voetafdruk van dit drukwerk is berekend met ClimateCalc en gecompenseerd bij: treesforall.nl. De CO 2 Module Tuinontwerpen De CO 2 -voetafdruk van dit drukwerk is berekend met ClimateCalc en gecompenseerd bij: treesforall.nl www.climatecalc.eu Cert. no. CC-000057/NL Colofon Auteurs Henriët Wolbers, Rick

Nadere informatie

Quinoa-GPS in het rantsoen voor melkkoeien

Quinoa-GPS in het rantsoen voor melkkoeien Quinoa-GPS in het rantsoen voor melkkoeien Ronald Zom, Herman van Schooten en Ina Pinxterhuis Quinoa is een eenvoudig te telen gewas dat in korte tijd een hoge opbrengst geeft, goed te conserveren is en

Nadere informatie

Module Dieetvoeding 93008_Dieetvoeding.indd :30

Module Dieetvoeding 93008_Dieetvoeding.indd :30 Module Dieetvoeding Colofon Auteur Henriëtte van Grinsven Redactie Linda Kleverlaan, Fundamentaal Beeld Arkamedia Het Ontwikkelcentrum heeft ernaar gestreefd de auteursrechten te regelen volgens de wettelijke

Nadere informatie

Extra bijvoeren in najaar op biologische bedrijven: economie en eiwitbenutting

Extra bijvoeren in najaar op biologische bedrijven: economie en eiwitbenutting Extra bijvoeren in najaar op biologische bedrijven: economie en eiwitbenutting Juli 2005 Gertjan Holshof (ASG) Gertjan.holshof@wur.nl Deze publicatie is tot stand gekomen in het kader van het project 100

Nadere informatie

Uitslag Excretiewijzer

Uitslag Excretiewijzer Uitslag Excretiewijzer Bedrijfspecifieke excretie van melkvee Bedrijfspecifieke emissie ammoniak Bedrijfspecifieke gebruiksnormen fosfaat Jaaropgave : 2011 Omschrijving : Voorbeeld 2010 Naam veehouder

Nadere informatie

GRASS TECHNOLOGY, BY BARENBRUG

GRASS TECHNOLOGY, BY BARENBRUG 4x beter Voor de productie van het beste kuilgras KringloopGras StructuurGras OpbrengstGras DroogteGras De nieuwe grastechnologie NutriFibre is de nieuwe grastechnologie voor kuilgras. De basis van NutriFibre

Nadere informatie

wat is de kwaliteit van het weidegras

wat is de kwaliteit van het weidegras 8 Veevoeding en beweiding VERTEERBAARHEID NDF / ADF / ADL Hemicellulose gemakkelijk verteerbaar Cellulose Lignine Wat moet ik weten van veevoeding en vers gras? moeilijk verteerbaar niet verteerbaar 3

Nadere informatie

Gezond voeren met een optimale melkproductie. Thomas Schonewille Faculteit Diergeneeskunde Afdeling Voeding

Gezond voeren met een optimale melkproductie. Thomas Schonewille Faculteit Diergeneeskunde Afdeling Voeding Gezond voeren met een optimale melkproductie Thomas Schonewille Faculteit Diergeneeskunde Afdeling Voeding Periodes in en rondom de droogstand-afkalven Droogzetten Afkalven Transitieperiode Einde lactatie

Nadere informatie

Niet ruw omspringen met ruwvoerwinning.

Niet ruw omspringen met ruwvoerwinning. Niet ruw omspringen met ruwvoerwinning. Koe-Kompas training 12 augustus 2014 Niet ruw omspringen met ruwvoerwinning. Goed ruwvoer laat melkvee optimaal presteren Voeding gezondheid Koe voeren is pens voeren!

Nadere informatie

Kengetallen voor het ideale voedermanagement

Kengetallen voor het ideale voedermanagement Kengetallen voor het ideale voedermanagement Els Van Looveren Gregory Antrop Melkveecongres, september 2016 Doelstelling melkveehouder Ik ben gezond dus ik doe wat er van mij verwacht wordt : veel melk

Nadere informatie

Module Duurzame fokkerij

Module Duurzame fokkerij Module Duurzame fokkerij Colofon Auteur Marko Ruis Redactie Sigrid Kroon, Bureau Contenti Beeld ARKA media BV Shutterstock Dierenwelzijnsweb Wikimedia Kleindier Liefhebbers Nederland Het Ontwikkelcentrum

Nadere informatie

Granen in de Melkveehouderij. Henk Woolderink/ Roy Berentsen 30 mei 2013

Granen in de Melkveehouderij. Henk Woolderink/ Roy Berentsen 30 mei 2013 Granen in de Melkveehouderij Henk Woolderink/ Roy Berentsen 30 mei 2013 Aandachtspunten Ontwikkelingen mestbeleid! Dreigend ruwvoeroverschot? Krachtvoervervangers! Projectmatig! Voedergewassen Eigen eiwit

Nadere informatie

1 Gras Bouw en leefwijze van planten Indeling van de grassen Mengselkeuze Kwaliteit van de graszode 17 1.

1 Gras Bouw en leefwijze van planten Indeling van de grassen Mengselkeuze Kwaliteit van de graszode 17 1. Inhoud Voorwoord 5 Inleiding 6 1 Gras 9 1.1 Bouw en leefwijze van planten 9 1.2 Indeling van de grassen 12 1.3 Mengselkeuze 14 1.4 Kwaliteit van de graszode 17 1.5 Afsluiting 18 2 Verbetering van grasland

Nadere informatie

Module Het gebruik van social media in de sector bloem

Module Het gebruik van social media in de sector bloem Module Het gebruik van social media in de sector bloem De CO 2 -voetafdruk van dit drukwerk is berekend met ClimateCalc en gecompenseerd bij: treesforall.nl www.climatecalc.eu Cert. no. CC-000057/NL Colofon

Nadere informatie

Loonwerk en diergezondheid. Maandag 23 januari 2012 Gerrit Hegen

Loonwerk en diergezondheid. Maandag 23 januari 2012 Gerrit Hegen Loonwerk en diergezondheid Maandag 23 januari 2012 Gerrit Hegen Risicofactor Mest overdraagbare ziekten: 1. Salmonella 2. Paratbc Gesloten bedrijf? Intensief bedrijf: Samenwerking met akkerbouwer:

Nadere informatie

Koeienvoer klas 1 WERKBOEK

Koeienvoer klas 1 WERKBOEK Koeienvoer klas 1 WERKBOEK 1 Inhoud Hoofdstuk 1: Verteringsstelsel van de koe... 3 1.1: Herkauwen en speeksel... 3 1.2: Magenstelsel... 5 1.3: Darmstelsel... 8 1.4: Verteringsstelsel kalf... 8 Hoofdstuk

Nadere informatie

Voederwaarde-onderzoek Gras ingekuild Kuilkenner Excellent kuil 1

Voederwaarde-onderzoek Gras ingekuild Kuilkenner Excellent kuil 1 Onderzoek Onderzoek-/ordernummer: Datum verslag: 731267/002743994 22-07-2011 Oogstdatum: Datum monstername: Monster genomen door: Contactpersoon monstername: 16-05-2011 07-07-2011 Dick Huiberts: 0652002131

Nadere informatie

Aandacht voor moeder en kind

Aandacht voor moeder en kind Aandacht voor moeder en kind Teus van den Bout Jaarvergadering Swifter Schapenstamboek goede lammeren? Beginnen bij de basis! Groot onderhoud voor het dekken Evt. seleniumbehandeling voor het dekseizoen

Nadere informatie

Tuinontwerp en -aanleg

Tuinontwerp en -aanleg Tuinontwerp en -aanleg De CO 2 -voetafdruk van dit drukwerk is berekend met ClimateCalc en gecompenseerd bij: treesforall.nl www.climatecalc.eu Cert. no. CC-000057/NL Tuinontwerp en -aanleg WEGWIJZER

Nadere informatie

Koeienvoer klas 1 WERKBOEK

Koeienvoer klas 1 WERKBOEK Koeienvoer klas 1 WERKBOEK 1 Inhoud Hoofdstuk 1: Verteringsstelsel van de koe... 3 1.1: Herkauwen en speeksel... 3 1.2: Magenstelsel... 5 1.3: Darmstelsel... 8 1.4: Verteringsstelsel kalf... 8 Hoofdstuk

Nadere informatie

Bewaarbaarheid van de kuil. Blgg

Bewaarbaarheid van de kuil. Blgg Bewaarbaarheid van de kuil Blgg Inhoud Kengetallen gemiddeld bedrijf Conservering Belang ds bij conservering Verloop conservering Ontstaan van broei Nieuw kengetal broeigevoeligheid Voorbeelden broei Maatregelen

Nadere informatie

Risico-inventarisatie ruwvoeders

Risico-inventarisatie ruwvoeders Risico-inventarisatie ruwvoeders De meeste Hisfa-leden hebben als hoofdactiviteit de handel in ruwvoeders: stro, fourages en aanverwante producten. Onder ruwvoeders vallen in het algemeen houdbare producten

Nadere informatie

Module Gezondheid melkvee

Module Gezondheid melkvee Module Gezondheid melkvee De CO 2 -voetafdruk van dit drukwerk is berekend met ClimateCalc en gecompenseerd bij: treesforall.nl www.climatecalc.eu Cert. no. CC-000057/NL Colofon Auteur Bernadet Berendsen

Nadere informatie

Weidemengsels Informatie en productenoverzicht

Weidemengsels Informatie en productenoverzicht Weidemengsels 2019 Informatie en productenoverzicht Weidemengsels Het wordt voor de veehouder steeds belangrijker om zo veel mogelijk ruwvoer zelf te telen. Lagere voerkosten zorgen voor een beter rendement.

Nadere informatie

Koeienvoer klas 1. werkboek. Koeienvoer op internet. Werkboek: Koeienvoer klas 1

Koeienvoer klas 1. werkboek.   Koeienvoer op internet. Werkboek: Koeienvoer klas 1 Koeienvoer klas 1 werkboek Koeienvoer op internet https://maken.wikiwijs.nl/79969/koeienvoer_1 1 Inhoud Inleiding... 3 Hoofdstuk 1: Verteringsstelsel van de koe... 4 1.2: Herkauwen en speeksel... 4 1.3:

Nadere informatie

Koeienvoer klas 1. werkboek. Koeienvoer op internet. september Werkboek: Koeienvoer klas 1

Koeienvoer klas 1. werkboek.   Koeienvoer op internet. september Werkboek: Koeienvoer klas 1 Koeienvoer klas 1 werkboek Koeienvoer op internet https://maken.wikiwijs.nl/79969/koeienvoer_1 september 2019 1 Inhoud Inleiding... 3 Hoofdstuk 1: Verteringsstelsel van de koe... 4 1.2: Herkauwen en speeksel...

Nadere informatie

Gezonde dieren. -voetafdruk van dit drukwerk is berekend met ClimateCalc en gecompenseerd bij: treesforall.nl. De CO 2

Gezonde dieren. -voetafdruk van dit drukwerk is berekend met ClimateCalc en gecompenseerd bij: treesforall.nl. De CO 2 Gezonde dieren De CO 2 -voetafdruk van dit drukwerk is berekend met ClimateCalc en gecompenseerd bij: treesforall.nl www.climatecalc.eu Cert. no. CC-000057/NL Gezonde dieren WEGWIJZER Deze module bestaat

Nadere informatie

KUNNEN VOEDERBIETEN PERSPULP VERVANGEN IN HET

KUNNEN VOEDERBIETEN PERSPULP VERVANGEN IN HET KUNNEN VOEDERBIETEN PERSPULP VERVANGEN IN HET MELKVEERANTSOEN? Daniël De Brabander en Sam De Campeneere Vlaamse overheid, Instituut voor Landbouw- en Visserijonderzoek (ILVO) Eenheid Dier Alex De Vliegher

Nadere informatie

INKUILMANAGEMENT GRAS

INKUILMANAGEMENT GRAS INKUILMANAGEMENT GRAS IN-/UITKUILMANAGEMENT BETER RUWVOER GEZOND MELKVEE MEER MELK GEZOND RUWVOER Iedere boer weet dat goed en gezond ruwvoer belangrijk is voor probleemloos melken en een goede melkproductie.

Nadere informatie

INKUILMANAGEMENT GRAS

INKUILMANAGEMENT GRAS INKUILMANAGEMENT GRAS iperen.com GEZOND RUWVOER Iedere boer weet dat goed en gezond ruwvoer belangrijk is voor probleemloos melken en een goede melkproductie. Ruwvoer afkomstig van 5 tot 1 hectare gras-

Nadere informatie

Module Assisteren bij operaties en anesthesie

Module Assisteren bij operaties en anesthesie Module Assisteren bij operaties en anesthesie De CO 2 -voetafdruk van dit drukwerk is berekend met ClimateCalc en gecompenseerd bij: treesforall.nl www.climatecalc.eu Cert. no. CC-000057/NL Colofon Auteur

Nadere informatie

Module Het groeien van planten

Module Het groeien van planten Module Het groeien van planten Colofon Auteur Ton van der Hoorn, Wellantcollege, Aalsmeer Redactie Marga Winnubst, Kristal Tekst- en communicatiebureau Beeld ARKA media BV, Beeldverwerving en beeldcreatie

Nadere informatie

De invloed van Bergafat F 100 op melkproductie en samenstelling in tankmelk van melkkoeien in mid-lactatie op een siësta beweidingssysteem

De invloed van Bergafat F 100 op melkproductie en samenstelling in tankmelk van melkkoeien in mid-lactatie op een siësta beweidingssysteem De invloed van Bergafat F 100 op melkproductie en samenstelling in tankmelk van melkkoeien in mid-lactatie op een siësta beweidingssysteem Proefverslag nr. 649 oktober 2004 auteur: dr. ir. W.M. van Straalen

Nadere informatie

Weiden met kringloop wijzer? Blij met een koe in de wei?

Weiden met kringloop wijzer? Blij met een koe in de wei? Weiden met kringloop wijzer? Blij met een koe in de wei? VKNN Bert Philipsen, zomer 2017 De KringloopWijzer Beoordeling van kengetallen II De KLW en Weidegang projecten: Wat is een goed KringloopWijzer

Nadere informatie

Overzicht voor een geslaagde jongvee-opfok

Overzicht voor een geslaagde jongvee-opfok Voeding tot 6 maand 1. Biest Overzicht voor een geslaagde jongvee-opfok Vlug: 1-1,5 liter direct na de geboorte, binnen de acht uur 4 liter Veel: minstens 4 liter per kalf per dag gedurende minstens de

Nadere informatie

Effecten van LG Animal Nutrition-weidevernieuwing op de graslandopbrengst en -kwaliteit per hectare, en de melkproductie van melkkoeien

Effecten van LG Animal Nutrition-weidevernieuwing op de graslandopbrengst en -kwaliteit per hectare, en de melkproductie van melkkoeien Effecten van LG Animal Nutrition-weidevernieuwing op de graslandopbrengst en -kwaliteit per hectare, en de melkproductie van melkkoeien Samenvatting van de opzet, resultaten en conclusies van de opbrengst-,

Nadere informatie

Voeding. -voetafdruk van dit drukwerk is berekend met ClimateCalc en gecompenseerd bij: treesforall.nl. De CO 2

Voeding. -voetafdruk van dit drukwerk is berekend met ClimateCalc en gecompenseerd bij: treesforall.nl. De CO 2 Voeding De CO 2 -voetafdruk van dit drukwerk is berekend met ClimateCalc en gecompenseerd bij: treesforall.nl www.climatecalc.eu Cert. no. CC-000057/NL cmyk 70 0 70 0 rgb 73 177 112 #48b170 Voeding WEGWIJZER

Nadere informatie

Module Voeding basis varkens

Module Voeding basis varkens Module Voeding basis varkens De CO 2 -voetafdruk van dit drukwerk is berekend met ClimateCalc en gecompenseerd bij: treesforall.nl www.climatecalc.eu Cert. no. CC-000057/NL Colofon Auteur Jolanda Holleman,

Nadere informatie

Module Toegepaste beplantingsleer

Module Toegepaste beplantingsleer Module Toegepaste beplantingsleer De CO 2 -voetafdruk van dit drukwerk is berekend met ClimateCalc en gecompenseerd bij: treesforall.nl www.climatecalc.eu Cert. no. CC-000057/NL Colofon Auteur Jan van

Nadere informatie

Module Huisvesting van gezelschapsdieren

Module Huisvesting van gezelschapsdieren Module Huisvesting van gezelschapsdieren De CO 2 -voetafdruk van dit drukwerk is berekend met ClimateCalc en gecompenseerd bij: treesforall.nl www.climatecalc.eu Cert. no. CC-000057/NL Colofon Auteur Esther

Nadere informatie

Module Teeltmedium. -voetafdruk van dit drukwerk is berekend met ClimateCalc en gecompenseerd bij: treesforall.nl. De CO 2

Module Teeltmedium. -voetafdruk van dit drukwerk is berekend met ClimateCalc en gecompenseerd bij: treesforall.nl. De CO 2 Module Teeltmedium De CO 2 -voetafdruk van dit drukwerk is berekend met ClimateCalc en gecompenseerd bij: treesforall.nl www.climatecalc.eu Cert. no. CC-000057/NL Colofon Auteur Ton van der Hoorn, Wellantcollege,

Nadere informatie

Voeding schapen algemeen. Voeding en vertering. Vertering schaap schematisch

Voeding schapen algemeen. Voeding en vertering. Vertering schaap schematisch Voeding schapen algemeen Voeding en vertering Enkele belangrijke aspecten: - verteringsstelsel - herkauwproces - nutriënten Uitgelicht: - mineralen: Cu, - spoorelement: Co Roel de Lange Assortiment Vragen

Nadere informatie

Ingekuilde mengteelt van witte en rode klaver met gras voor melkvee

Ingekuilde mengteelt van witte en rode klaver met gras voor melkvee Landbouwcentrum voor Voedergewassen vzw Gegevens uit deze publicatie mogen overgenomen worden mits bronvermelding (=vermelding kader onderaan) Ingekuilde mengteelt van witte en rode klaver met gras voor

Nadere informatie

GRASDUINEN IN HET GRAS

GRASDUINEN IN HET GRAS Ruraal Netwerk 25 april 2013 GRASDUINEN IN HET GRAS GEBRUIKSDOELSTELLINGEN VAN GRAS VOOR LANDBOUW Geert Rombouts Mathias Abts Departement Landbouw en Visserij Afdeling Duurzame Landbouwontwikkeling Voorlichting

Nadere informatie

Werk in tuin en landschap

Werk in tuin en landschap Werk in tuin en landschap WEGWIJZER Deze module bestaat uit zes hoofdstukken. Elk hoofdstuk bestaat uit vijf vaste onderdelen: Oriëntatie, Theorie, Opdrachten, Terugblik en Begrippen. Elk onderdeel is

Nadere informatie

DairyGrass mengsels. Hoge grasopbrengst

DairyGrass mengsels. Hoge grasopbrengst DairyGrass mengsels Hoge grasopbrengst oktober 2016 DairyGrass : de beste rassen in een mengsel De top van de CSAR-lijst van meerdere kwekers, gemengd in één zak. Dát is DairyGrass. Op basis van onderzoek

Nadere informatie

INKUILMANAGEMENT MAÏS

INKUILMANAGEMENT MAÏS INKUILMANAGEMENT MAÏS iperen.com GEZOND RUWVOER Iedere boer weet dat goed en gezond ruwvoer belangrijk is voor probleemloos melken en een goede melkproductie. Ruwvoer afkomstig van 50 tot 100 hectare gras-

Nadere informatie