m i l i e u t o e z i c h t jaarverslag 2008 g r o n i n g e n

Transcriptie

1 m i l i e u t o e z i c h t vuurwerk jaarverslag 2008 g r o n i n g e n

2 Jaarverslag Vuurwerk Groningen 2008

3 colofon Uitgave: Provincie Groningen Postbus AP Groningen Tel.: +31 (0) Fax: +31 (0) Oplage: Internet: Ontwerp en technische uitvoering: Grafisch Centrum, provincie Groningen 2

4 i nhoudsopgave Samenvatting Inleiding Regiopolitie Regionale brandweer Vuurwerkopslagen Vuurwerkevenementen en -voorstellingen Overige Handhavingspartners VROM-Inspectie Inspectie van Verkeer en Waterstaat Arbeidsinspectie Overige Informatie IPO Werkgroep Vuurwerkcoördinatoren Opslag vuurwerk in beheer bij politie Opleiding Landelijke evaluatie Vuurwerkbesluit Vergunningenstelsel voor importeren van vuurwerk Werkgroep Oud en Nieuw gemeente Groningen Carbidschieten Conclusie Bijlage 1: Samenstelling Provinciebreed Vuurwerkteam Groningen

5 Samenvatting Op grond van de Nota van Toelichting op het Vuurwerkbesluit (Staatsblad 2002, 33) zijn de provinciale vuurwerkcoördinator en de coördinatoren van de in de provincies gelegen politiekorpsen gezamenlijk belast met de coördinatie tussen de activiteiten van hun teams. Zij brengen hiervan jaarlijks verslag uit aan het College van Gedeputeerde Staten en de Hoofdofficier(en) van Justitie. Met de door de handhavingspartners verstrekte gegevens, waaronder die van de Groninger gemeenten, de regiopolitie, de regionale brandweer, de provincie, de Vliegende brigade Vuurwerk (VbV), het Landelijk Meld- en Informatiepunt voor vuurwerk (LMIP) en de IPO Werkgroep Vuurwerkcoördinatoren (IPO WV), geeft dit jaarverslag een omvattend beeld van de samenwerking, informatie-uitwisseling en de naleving van het Vuurwerkbesluit in de provincie Groningen en daarbuiten. In de Nota van toelichting op het Vuurwerkbesluit is aangegeven dat, expliciet voor vuurwerk, binnen elke provincie een provinciebrede uitvoeringsorganisatie aanwezig moet zijn. Sinds 2003 is in de provincie Groningen permanent een provinciebreed vuurwerkteam actief, waarbij de deelnemende handhavingspartners, met eerste- en tweedelijns taken op het gebied van het Vuurwerkbesluit de eigen (juridische) verantwoordelijkheden houden. De provinciebrede uitvoeringsorganisatie staat onder leiding van een coördinator. De provincie Groningen levert deze coördinator. Een actieve (inter)provinciale samenwerking en informatie-uitwisseling op het gebied van vuurwerk is niet vrijblijvend. De samenwerking en informatie-uitwisseling vindt het gehele jaar plaats. De provinciebrede uitvoeringsorganisatie kwam in 2008 vijfmaal bijeen voor overleg. De IPO WV zesmaal. In deze IPO werkgroep is ook VROM (LMIP en VbV) vertegenwoordigd. Door de actieve samenwerking en informatie-uitwisseling in de provincie Groningen en daarbuiten, werd ten aanzien van vuurwerkregelgeving ook in 2008 een hoge mate van uniformiteit en rechtsgelijkheid bij toezicht en handhaving gewaarborgd. In 2008 waren in de provincie Groningen 73 gemeentelijke vuurwerkopslagen met verkooppunt gevestigd. Alle vuurwerkopslagplaatsen en verkooppunten zijn door gemeentelijke toezichthouders minimaal eenmaal gecontroleerd. In de provincie Groningen zijn geen vuurwerkopslagen en -verkooppunten gevestigd met een vergunde opslagcapaciteit van meer dan kg consumentenvuurwerk (provincie bevoegd gezag). In de provincie Groningen is in 2008 ongeveer kg consumentenvuurwerk verkocht. De regiopolitie Groningen heeft in 2008 gerichte controles op illegale opslag/ verkoop, 22 controles op legale opslag/verkoop 4

6 en 115 transportcontroles uitgevoerd. Er is 120 keer illegaal vuurwerk in beslag genomen (ongeveer 2300 kg). Verder is 110 keer procesverbaal opgemaakt en waren er 125 verwijzingen naar bureau HALT. Ook zijn door de politie 311 meldingen verwerkt met betrekking tot overlast door het (vroegtijdig) afsteken van vuurwerk. Er zijn geen gegevens beschikbaar over meldingen met betrekking tot ondervonden overlast door carbidschieten. De regionale brandweer Groningen heeft in het jaar 2008 ten aanzien van vuurwerkopslagen en evenementen 34 adviezen uitgebracht. Op verzoek van het lokaal bevoegd gezag is de brandweer viermaal meegegaan met een milieuinspectie. Provinciale toezichthouders hebben in controles uitgevoerd bij vuurwerkevenementen. Er zijn geen incidenten geweest. Ook is in 2008 is een provinciebreed Uitvoeringsprogramma opgesteld voor vuurwerkopslagen en -evenementen. Door de provincie Groningen is in 2008 een basiscursus Vuurwerkbesluit georganiseerd voor zowel toezichthoudende als vergunningverlenende ambtenaren. In totaal hebben 31 personen uit de provincies Groningen, Fryslân en Drenthe aan deze cursus deelgenomen. Geconcludeerd kan worden dat door de gestructureerde uitvoering van de vuurwerktaken in de provincie Groningen de veiligheid bij vuurwerkevenementen en vuurwerkopslagen vrijwel optimaal is. Provinciebreed, interprovinciaal en landelijk wordt goed samengewerkt en informatie uitgewisseld. 5

7 1 inleiding Provinciebrede Uitvoeringsorganisatie Volgens het Vuurwerkbesluit moeten de overheden die betrokken zijn bij toezicht op vuurwerk samenwerken. In 2003 is voor vuurwerk in de provincie Groningen een provinciebrede uitvoeringsorganisatie opgericht, ook wel het provinciebrede vuurwerkteam genoemd. De provincie heeft een coördinatietaak die in hoofdzaak bestaat uit het opzetten en onderhoofdstuk De Commissie Oosting, die de vuurwerkramp van Enschedé (19 mei 2000) heeft onderzocht, kwam tot de conclusie dat de wetgeving voor de opslag van vuurwerk en de samenwerking tussen diverse overheden verbetert moest worden. Naar aanleiding daarvan is op 1 maart 2002 het nieuwe Vuurwerkbesluit van kracht geworden. Verboden consumentenvurwerk 6

8 houden van een toereikende interdisciplinaire uitvoeringsorganisatie met voldoende capaciteit ten behoeve van vergunningverlening, toezicht en opsporing. De betrokken handhavingspartners houden wel hun eigen (juridische) verantwoordelijkheden en bevoegdheden. Het hoofddoel van de uitvoeringsorganisatie is, om met alle betrokken handhavingspartners het gezamenlijk beoogde effect te bereiken van een zo laag mogelijk (veiligheids)risico bij de opslag, verkoop en het professioneel ontbranden van vuurwerk. Hieraan wordt uitvoering gegeven door in onderlinge afstemming controles uit te voeren, informatie uit te wisselen en samen te werken. Het provinciebrede vuurwerkteam kent een vaste en een flexibele bezetting. De vaste bezetting bestond in 2008 uit vertegenwoordigers van de provincie, de gemeenten, de regionale brandweer en de regiopolitie. De regiopolitie vertegenwoordigt tevens het Openbaar Ministerie. De flexibele bezetting bestond in 2008 uit vertegenwoordigers van de VROM-inspectie Regio Noord, de Arbeidsinspectie kantoor Groningen en de Inspectie van Verkeer en Waterstaat. Voor het reguliere werk is het niet altijd nodig de deskundigheid van de flexibele leden in te schakelen. In gevallen waarin op basis van wettelijke bepalingen of op basis van een efficiënte uitvoering van het Vuurwerkbesluit andere deskundigheid nodig of gewenst is wordt de expertise van het flexibele team ingeschakeld. 7

9 2 regiopolitie hoofdstuk In diverse politiekorpsen wordt gedurende de laatste maanden van het jaar (of in andere perioden wanneer daartoe aanleiding is) gewerkt met regionale of interregionale vuurwerkteams voor de aanpak van de handel in verboden consumentenvuurwerk. Deze teams beschikken doorgaans over recherchecapaciteit en zijn in staat tot diepgaande opsporingsonderzoeken. Verboden consumentenvuurwerk dat door particulieren (illegaal) is aangeschaft zorgt iedere jaarwisseling voor bijna een kwart van de vuurwerkslachtoffers. Het nieuwe informatiesysteem van de politie heet Basisvoorziening Handhaving (BVH). De invoering van het systeem is onderschat. Het informatiesysteem gaf na invoering een grotere administratieve rompslomp dan werd verwacht. Het systeem registreert meldingen, verwerkt aangiftes en handelt incidenten af. Omdat alle korpsen hetzelfde systeem gebruiken wordt het makkelijker om bij elkaar in de systemen te kijken, informatie te delen en deze informatie gezamenlijk verder uit te werken. Door implementatieproblemen van het systeem kunnen er van de periode 8 december tot en met 31 december 2008 geen betrouwbare gegevens worden gegenereerd. 8

10 Resultaten Illegale handel De regiopolitie Groningen heeft in gerichte acties uitgevoerd ten aanzien van de handel in verboden consumentenvuurwerk. Ongeveer 120 maal is illegaal vuurwerk in beslag genomen, hoofdzakelijk vlinderbommen, nitraatklappers en buitenlands vuurwerk. In totaal betrof de hoeveelheid in beslag genomen vuurwerk 2300 kg. Tegen 110 personen werd proces-verbaal opgemaakt. Legale handel Er zijn 22 controles uitgevoerd bij vuurwerkopslagen met verkooppunt. Deze controles werden altijd, na overleg, gezamenlijk met het bestuurlijk bevoegd gezag uitgevoerd. In het Uitvoeringsprogramma 2008 voor vuurwerkopslagen en -evenementen is beschreven hoe aan de samenwerking uitvoering wordt gegeven. Transportcontroles Ook heeft de politie in controles uitgevoerd op het transport van vuurwerk. Deze transportcontroles zijn door de politie zelfstandig en in samenwerking met de Douane en de Koninklijke Marechaussee uitgevoerd. Overlast vuurwerk Er kwamen bij de politie 311 meldingen van burgers binnen over ondervonden overlast veroorzaakt door het afsteken van vuurwerk. A. Overlast van vuurwerk tijdens het moment waarop het vuurwerk niet mag worden afgestoken. Deze vorm van overlast wordt d.m.v. klachten en meldingen ter kennis van de politie gebracht. De basispolitiezorg heeft als taak om deze vorm van overlast te handhaven. Het Vuurwerkbesluit, de Wet Economische 9

11 Delicten en het Wetboek van Strafrecht geeft hiervoor de mogelijkheden. B. Overlast van vuurwerk tijdens het moment waarop het vuurwerk mag worden afgestoken (31 december 10:00 uur tot 1 januari 02:00 uur). Ook deze vorm van overlast wordt d.m.v. klachten en meldingen ter kennis van de politie gebracht. Indien daarvoor op dat moment tijd beschikbaar is, zal de basispolitiezorg de overlastplegers bewegen om het vuurwerk elders af te steken. Op zich wordt er niet gehandeld in strijd met regelgeving, tenzij bij Algemene Plaatselijke verordening plaatsen zijn aangewezen waar geen vuurwerk mag worden afgestoken (bijvoorbeeld nabij ziekenhuizen, verzorgings- en verpleeghuizen, uitvaartcentra e.d.). Als burgers overlast ondervinden door het afsteken van vuurwerk melden zij dit via het algemene telefoonnummer van de politie Bureau HALT In het jaar 2008 zijn 125 jongeren doorverwezen naar bureau HALT. Voor kinderen tot 12 jaar is er het systeem van de STOP-reactie. De STOP-reactie is een aanbod aan ouders van kinderen tot 12 jaar, die zich schuldig hebben gemaakt aan een licht strafbaar feit. Het aanbod bestaat veelal uit een gesprek met ouders en kind, een leeropdracht en het aanbieden van excuses aan de benadeelde. Van het aantal STOP-reacties zijn over het jaar 2008 echter geen gegevens bekend. 10

12 3 hoofdstuk regionale brandweer De regionale brandweer Groningen adviseert over (milieu)vergunningaanvragen ten aanzien van enerzijds het opslaan en anderzijds het tot ontbranding brengen van vuurwerk. Dit is een wettelijke ta ak. De regionale brandweer is dan ook vertegenwoordigt in het provinciebrede vuurwerkteam. Resultaten Vuurwerkopslagen De regionale brandweer Groningen heeft in 2008 ten behoeve van gemeenten voor 14 vuurwerkopslagen advies uitgebracht. Dit zijn er 6 meer dan in het jaar Deze adviezen betroffen de oprichting van 5 nieuwe inrichtingen en 9 adviezen ten aanzien van wijzigingen in het Programma van Eisen. Naast het adviseren kan de brandweer op verzoek van bevoegd gezag haar expertise inzetten bij een inspectie ter plaatse van een vuurwerkopslag. Vier maal is de brandweer (tegen het einde van het jaar) door gemeenten gevraagd om haar expertise in te zetten. Bij één van de inspecties is een vuurwerkopslagplaats met verkooppunt door de brandweer op een tweetal punten afgekeurd. Dit heeft ten aanzien van de verkoop van vuurwerk geleid tot een negatief advies van de brandweer aan het desbetreffende gemeente. Sprinklerkop in werking Vuurwerkevenementen en -voorstellingen De regionale brandweer Groningen heeft in 2008 ter advisering 19 aanvragen voor een 11

13 12

14 ontbrandingstoestemming en ter informatie 25 meldingen van de provincie Groningen ontvangen. Over de 19 aanvragen en 1 melding heeft de regionale brandweer advies uitgebracht. De brandweer heeft een aantal malen een negatief advies uitgebracht op aanvragen voor vuurwerkontbrandingen. In een aantal gevallen zijn door de provincie Groningen extra of verscherpte voorschriften opgenomen in de ontbrandingstoestemming. Redenen voor het uitbrengen van een negatief advies waren onder andere: De brandweer kon op de aangevraagde ontbrandingslocatie de brandveiligheid niet waarborgen. Dit heeft geleid tot verplaatsing van de ontbrandingslocatie waardoor de brandveiligheid wel gewaarborgd was. De plankaart week af van de feitelijke situatie. De beoogde ontbrandingslocatie was geprojecteerd op een kwetsbaar object. De ontbrandingslocatie is verplaatst naar een locatie waar geen kwetsbare objecten binnen de veiligheidscontour aanwezig waren. Binnen de veiligheidscontour bevond zich (woon)bebouwing. Dit heeft geleid tot het verplaatsen van de ontbrandingslocatie naar een locatie waar geen (woon)bebouwing binnen de veiligheidscontour aanwezig was. In goed overleg met de provincie Groningen en de toepasser (het vuurwerkbedrijf) heeft de brandweer bij uitzondering geen negatief advies uitgebracht voor het afsteken van consumentenvuurwerk op één ontbrandingslocatie waarbij gebruik werd gemaakt van twee afzonderlijke meldingen. De toepasser heeft een aantal aanpassingen verricht waardoor de afzonderlijke vuurwerkevenementen toch door konden gaan. Op formele gronden had de provincie Groningen het doorgaan van één van de evenementen kunnen weigeren. De veiligheid van het publiek was niet in het geding. 13

15 4 vuurwerkopslagen hoofdstuk De cijfers van de voorgaande jaren laten zien dat het aantal gemeentelijke en provinciale vuurwerkopslagen en verkooppunten is gestabiliseerd. Een van de taken van de provinciale vuurwerkcoördinator is het opstellen van een provinciebrede uitvoeringsprogramma voor onder andere vuurwerkopslagen. Ook in 2008 is een provinciebreed Uitvoeringsprogramma opgesteld met een doorkijk naar In dit uitvoeringsprogramma zijn in bepaalde perioden een aantal controles gepland. Per controle is een werkplan opgesteld. Met het opstellen van een uitvoeringsprogramma wordt een kader geboden voor gemeentelijke en provinciale controles en de bestuursondersteunende activiteiten van de politie. Resultaten Controles algemeen Aan de hand van het provinciebrede Uitvoeringsprogramma 2008 voor vuurwerkopslagen en -evenementen hebben bij alle Groninger opslaglocaties met een verkooppunt voor consumentenvuurwerk diverse controles plaatsgevonden. Er hebben 35 controles plaatsgevonden waarbij (externe) handhavingspartners hebben deelgenomen, zoals de regiopolitie, de regionale brandweer en de Inspectie van Verkeer en Waterstaat. Hierdoor wordt niet alleen de onderlinge samenwerking en informatie-uitwisseling verbeterd, maar wordt ook een zo laag mogelijk (veiligheids)risico bij vuurwerkopslagen en -evenementen bereikt. Ook wordt een vermindering van de administratieve lastendruk bij de vuurwerkbedrijven bewerkstelligd. Controles op voorzieningenniveau In 2008 zijn gemeentelijke inrichtingen gecontroleerd op fysieke voorzieningen zoals omschreven in de van toepassing zijnde milieuwet- en regelgeving. Deze aanpak is beschreven in één van de werkplannen van het Uitvoeringsprogramma Vuurwerk In het bijzonder is aandacht besteed aan de technische staat en onderhoud van de aangelegde voorzieningen, zoals de aanwezigheid van goedwerkende deurdrangers, goed sluitende deuren, de staat van de stofdichte kappen van verlichtingsarmaturen, voorzieningen ten aanzien van eventuele dubbelfuncties van een (buffer)bewaarplaats (bijvoorbeeld tijdelijk aangebrachte ventilatieopeningen). Tevens is gecontroleerd op de aanwezigheid van een logboek en de diverse goedkeuringsbewijzen van bijvoorbeeld blusmiddelen en brandbeveiligingsinstallatie. In een aantal gevallen hebben zowel de regiopolitie als de regionale brandweer aan deze controles deelgenomen. Geconcludeerd wordt dat de vuurwerkregelgeving door de vergunninghouders goed wordt nageleefd, waardoor de opslag van consumentenvuurwerk in de provincie Groningen op een veilige wijze plaatsvindt. 14

16 Controle op verkoopeisen. In de maand december 2008 hebben controles plaatsgevonden op de verkoop van vuurwerk. De drie vastgestelde verkoopdagen waren 29, 30 en 31 december Tenminste op één van deze drie dagen heeft bij elk verkooppunt een controle plaatsgevonden. In een aantal gevallen waren nacontroles noodzakelijk. Ook na de verkoopperiode (januari - februari 2009) hebben controles plaatsgevonden op de aanwezigheid van restopslag van vuurwerk. Dit in verband met de repressieve aanpak van de brandweer bij een eventuele calamiteit. Daarnaast zijn er administratieve controles uitgevoerd op de verkochte hoeveelheden consumentenvuurwerk per verkoopdag (administratieve verplichting Vuurwerkbesluit). Alle vergunninghouders hebben de verkoopgegevens aangeleverd. Verder is duidelijk binnen welke inrichtingen opslag van restvuurwerk plaatsvindt. Aantal vuurwerkinrichtingen In 2008 zijn in de provincie Groningen 73 opslaglocaties met een verkooppunt gevestigd waarvoor de gemeenten bevoegd gezag zijn. Er zijn geen opslaglocaties aanwezig waarvoor Gedeputeerde Staten bevoegd gezag zijn. 15

17 16

18 5 vuurwerkevenementen en -voorstellingen hoofdstuk De provincie Groningen verleent voor vuurwerkevenementen en -voorstellingen ontbrandingstoestemmingen of beoordeelt ontvangen meldingen. Voor het tot ontbranding brengen van grote hoeveelheden theatervuurwerk en vuurwerk dat voldoet aan de Regeling nadere eisen aan vuurwerk (meer dan 10 respectievelijk 100 kg) alsmede voor het overige professioneel vuurwerk is een toestemming van gedeputeerde staten vereist. De procedureperiode is maximaal 14 weken. Voor het tot ontbranding brengen van kleine hoeveelheden theatervuurwerk en vuurwerk wat voldoet aan de Regeling nadere eisen aan vuurwerk (maximaal 10 respectievelijk 100 kg, gezamenlijk maximaal 100 kg) kan worden volstaan met een melding aan gedeputeerde staten. Bij de melding moeten dezelfde gegevens worden overgelegd als die welke bij een aanvraag om een ontbrandingstoestemming moeten worden ingediend. De procedureperiode is maximaal 14 dagen. Vuurwerk dat voldoet aan de Regeling nader eisen aan vuurwerk, betreft vuurwerk dat door particulieren alleen in de daarvoor toegestane periode rond de jaarwisseling mag worden afgestoken. De ontbrandingstoestemmingen, de zogenaamde grote vuurwerkevenementen waarbij professioneel vuurwerk tot ontbranding wordt gebracht, worden 1:1 gecontroleerd. De meldingsplichtige vuurwerkevenementen (kleine evenementen waarbij consumentenen/of theatervuurwerk tot ontbranding wordt gebracht) kent een ander controleregime. De daadwerkelijke uitvoering van deze controles is afhankelijk van specifieke omstandigheden, zoals naleefgedrag van de toepasser, nieuwe toepasser, aard van het af te steken vuurwerk, de ligging van de afsteeklocatie en dergelijke. Ook de multiple events (vaak een meldingsplichtig vuurwerkevenement met vijf maal of meer een ontbranding van dezelfde vuurwerkartikelen op dezelfde ontbrandingslocatie door dezelfde toepasser) kent een ander controle regime, vergelijkbaar met die van meldingsplichtige vuurwerkevenementen. De provinciale toezichthouder controleert tijdens het evenement de voorschriften van de ontbrandingstoestemming en bij meldingsplichtige vuurwerkevenementen de voorschriften van de toepassingsvergunning. In het bijzonder wordt aandacht besteed aan de veiligheid van het publiek bij het evenement. Bij vuurwerkevenementen kunnen ook andere instanties, zoals de Vliegende brigade Vuurwerk, Inspectie van Verkeer en Waterstaat en de Arbeidsinspectie controles uitvoeren. Landelijk is afgesproken dat deze instanties vooraf contact opnemen met 17

19 de vuurwerkcoördinator van de provincie. De provinciale toezichthouder is op de vuurwerklocatie altijd leading en heeft de coördinatie. In 2008 hebben in de provincie Groningen geen controles van vuurwerkevenementen met voornoemde handhavingspartners plaatsgevonden. van een zeer beperkte hoeveelheid vuurwerkartikelen (enkele stuks). Resultaten Uitgevoerde controles In 2008 zijn in totaal 18 vergunningsplichtige vuurwerkevenementen aangevraagd. Daarvan zijn er 16 bezocht door een toezichthouder. Twee evenementen konden niet bezocht worden vanwege dichte mist in de woonplaats van de toezichthouder (1 januari 2008 stad Groningen). Deze twee vuurwerkevenementen zijn overigens wel doorgegaan omdat het op de ontbrandingslocaties niet mistig bleek te zijn. In 2008 zijn totaal 35 meldingsplichtige vuurwerkevenementen gehouden, waarvan 3 multipleevents. Van deze 35 evenementen zijn er 19 door toezichthouders bezocht. De meldingsplichtige vuurwerkevenementen waarbij uitsluitend theatervuurwerk tot ontbranding werd gebracht zijn door de toezichthouders van de provincie Groningen niet bezocht omdat sprake was van een verwaarloosbare gevaarszetting. Dit, omdat dit specifieke type vuurwerk speciaal ontwikkeld is voor ontbranding op zeer korte afstand tot het publiek, en omdat in alle gevallen sprake was 18

20 6 overige handhavingspartners hoofdstuk De aanpak van verboden consumentenvuurwerk is een landelijke handhavingsprioriteit. Dit is afgesproken in het Landelijk Overleg Milieuhandhaving (LOM) in verband met de vele gewonden en grote schade aan publieke eigendommen die jaarlijks rond de jaarwisseling wordt veroorzaakt door dit verboden consumentenvuurwerk, met name de massa-explosieve soorten. Bovendien geeft het vervoer van dit illegale vuurwerk over de weg en de opslag ervan in de woonomgeving, buiten het zicht van de overheid, grote veiligheidsrisico s. Jaarlijks wordt naar schatting 1 à 2 miljoen kg verboden consumentenvuurwerk in Nederland verkocht. Om dit tegen te gaan, wordt door de politiekorpsen, de VROM-Inspectie en het OM getracht zoveel mogelijk illegaal vuurwerk te onderscheppen. VROM-Inspectie Inlichtingen en Opsporingsdienst (landelijk) Voor het verrichten van strafrechtelijke onderzoeken van bovenregionale aard, al dan niet naar aanleiding van bevindingen van de Vliegende brigade Vuurwerk, is in beginsel capaciteit beschikbaar bij de VROM-Inlichtingen en Opsporingsdienst (VROM-IOD). De coördinatoren van de VROM-IOD en de Vliegende brigade Vuurwerk zijn gezamenlijk belast met de coördinatie tussen de activiteiten van hun teams. De coördinatoren voeren regelmatig overleg in aanwezigheid van de coördinator van het Landelijke Meld- en Informatiepunt Vuurwerk. In 2008 is ongeveer kg (waarvan kg op Nederlands grondgebied) gevaarlijk of illegaal vuurwerk in beslag genomen dat oorspronkelijk bestemd was voor de Nederlandse markt. Een belangrijk gedeelte daarvan is met behulp van de VROM-Inlichtingen en Opsporingsdienst, in samenwerking met de Belgische en Duitse autoriteiten, in buitenlandse havens in beslag genomen. Door de grote hoeveelheid in beslag genomen vuurwerk is voorkomen dat gevaarlijk of illegaal vuurwerk in handen komt van de Nederlandse consument. Vliegende brigade Vuurwerk (landelijk) De vuurwerkhandel is een activiteit die op (inter) nationale schaal plaatsvindt. Om de verschillende vuurwerkstromen adequaat te kunnen volgen en te voorkomen dat vuurwerk weglekt naar de illegaliteit, is op 1 maart 2002 besloten tot het instellen van een landelijk toezichtsteam. De Vliegende brigade Vuurwerk (VbV) werkt faciliterend voor alle bij het Vuurwerkbesluit betrokken bevoegde gezagen. De VbV staat onder leiding van een coördinator. Deze coördinator vertegenwoordigt de VbV en neemt actief deel aan het overleg van de IPO Werkgroep Vuurwerkcoördinatoren. 19

21 Uit jaarlijks onderzoek van de Vliegende brigade Vuurwerk van VROM en het Nederlands Forensisch Instituut (NFI) blijkt dat een groot percentage van het onderzochte consumentenvuurwerk niet aan de eisen voor consumentenvuurwerk voldoet. Het gaat hier om steekproeven waarbij gericht is gekeken naar bekende risicoproducten. In 2008 blijkt dat van de 500 onderzochte artikelen 28 % niet voldoet. Het afgekeurde consumentenvuurwerk is uit de handel genomen nog voordat dit bij de detaillisten werd opgeslagen. Landelijk Meld- en Informatiepunt voor vuurwerk (landelijk) Het landelijk Meld- en Informatiepunt voor vuurwerk (LMIP) is ondergebracht bij het ministerie van VROM. Het doel van het Informatiepunt is om op landelijk niveau inzicht te krijgen in de gehele vuurwerkketen, opdat indien noodzakelijk snel en adequaat gehandeld kan worden. Het LMIP is faciliterend voor alle instanties en teams die betrokken zijn bij het toezicht, de handhaving en opsporing van het bepaalde in het Vuurwerkbesluit, zoals de regiopolitie Groningen, de provincie Groningen en de Groninger gemeenten. De belangrijkste functie van het LMIP is het doorkoppelen van de informatie naar de toezicht- en handhavingsinstanties. Dit doorkoppelen van informatie vindt structureel en op verzoek plaats. Het LMIP staat onder leiding van een coördinator. Deze coördinator vertegenwoordigt het meld- en informatiepunt en neemt actief deel aan het overleg van de IPO Werkgroep Vuurwerkcoördinatoren. Inspectie Regio Noord De VROM-inspectie Regio Noord neemt in het flexibele team deel aan het provinciebrede vuurwerkteam. Naast bestuurlijke handhaving en eerstelijnstoezicht vindt er tweedelijnstoezicht plaats. Daarbij gaat het om het toezicht van de VROM-Inspectie op de (kwaliteit van de) uitvoering en de handhaving van de vuurwerkregelgeving door de daartoe bevoegde bestuursorganen. Een belangrijk deel van het tweedelijnstoezicht betreft de toezicht op kwaliteit van vergunningverlening en de handhaving van de vuurwerkregels door gemeenten en provincies. In 2008 zijn in de provincie Groningen ten aanzien van vuurwerkopslagen en -evenementen door de VROM-Inspectie Regio Noord geen tweedelijnstoezichtcontroles uitgevoerd omdat deze taak is overgedragen aan de Vliegende brigade Vuurwerk. Inspectie van Verkeer en Waterstaat De Inspectie van Verkeer en Waterstaat (IVW) neemt in het flexibele team deel aan het provinciebrede vuurwerkteam. De IVW controleert onder andere op het vervoer van gevaarlijke stoffen. Zo controleert de IVW containers met vuurwerk die via de zeehavens aan land komen. De Eemshaven is naast Rotterdam, Amsterdam 20

22 en Vlissingen een van de aangewezen zeehavens waar vuurwerk aan land mag worden gebracht. Echter, in de Eemshaven is nog geen bedrijf gevestigd die voor de aanlanding van vuurwerk vergunning heeft aangevraagd. Uit rapportages van IVW blijkt dat ongeveer een op de zes transporten van vuurwerk over de weg onveilig is. De IVW controleert samen met onder andere de VbV aan de grens op het bedrijfsmatig vervoer van vuurwerk. Wanneer niet aan de transportveiligheid wordt voldaan wordt proces-verbaal opgemaakt. Het gaat daarbij vaak om overtredingen op gebied van stuwage, etikettering en verpakking. De IVW controleert bij vuurwerkevenementen en de -opslagen steekproefsgewijs de vervoersaspecten op grond van de ADR-wetgeving. Bij het uitvoeren van deze taak werkt de IVW in afstemming met de provinciale vuurwerkcoördinator en/ of de afzonderlijke leden van het provinciebrede vuurwerkteam. In het jaar 2008 heeft de IVW geen controles uitgevoerd bij vuurwerkevenementen en vuurwerkopslagen in de provincie Groningen. Wel heeft de coördinator van het provinciebrede vuurwerkteam de IVW een aantal malen om expertise verzocht. Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid op grond van de Arbeidsomstandighedenwet en het Arbeidsomstandighedenbesluit toe op de arbeidsveiligheid van werknemers binnen vuurwerkinrichtingen en bij het toepassen van professioneel vuurwerk. In het jaar 2008 heeft de AI, in verband met prioriteitstelling, geen controles uitgevoerd bij vuurwerkevenementen in de provincie Groningen. Arbeidsinspectie De Arbeidsinspectie kantoor Groningen (AI) neemt in het flexibele team deel aan het provinciebreed vuurwerkteam. De AI ziet namens het 21

23 22

24 7 overige informatie hoofdstuk IPO Werkgroep Vuurwerkcoördinatoren Aan de landelijke IPO Werkgroep Vuurwerkcoördinatoren nemen naast de vuurwerkcoördinatoren van de 12 provincies, de coördinatoren van het Landelijk Meld- en Informatiepunt Vuurwerk, de Vliegende brigade Vuurwerk en de politieacademie deel. In de IPO Werkgroep Vuurwerkcoördinatoren worden naast beleidsvraagstukken ook technische onderwerpen en incidenten uit de praktijk in behandeling genomen. De IPO Werkgroep Vuurwerkcoördinatoren kent een aantal subwerkgroep waaronder Handhaving Evenementen & Opslagen, Vergunningverlening Evenementen & Opslagen, Digitalisering en Uitvoeringsorganisatie & Samenwerking Partners. In 2008 zijn een groot aantal onderwerpen behandeld, waaronder: - Evaluatie Vuurwerkbesluit (en de interim-regelingen m.b.t. vervoer van vuurwerk); - Herziening van de voorschriften van de Werkplannen voor Groot Vuurwerk, Meldingen en Theatervuurwerk en van de Toepassingsvergunning; - Aanpassing van de IPO veiligheidsafstandentabel voor professioneel en consumentenvuurwerk; - Herziening Memorandum 60; - Actualisatie Handhavingsdocument Vuurwerk 2005; - Vuurwerk i.r.t. NB-wetvergunning (Natura 2000-gebieden); - 5-jaarlijkse toetsing Programma van Eisen; - Classificatietesten TNO/VbV (productveiligheid en gaasverpakkingen); - Ontwikkeling Digitaal Vuurwerkdossier/ Ketendossier vuurwerk (ontsluiting digitale gegevens FLITS (LMIP/VROM) en Blueview (Politie)); - Ontwikkeling Digitaal Aanvraagformulier Vuurwerkontbrandingen, en - WOB-verzoek t.a.v. aanvragen, ontbrandingstoe stemmingen en meldingen. De IPO Werkgroep Vuurwerkcoördinatoren is in 2008 zesmaal bijeengekomen voor overleg. De Vuurwerkcoördinator van de provincie Groningen is voorzitter van deze werkgroep. Opslag van vuurwerk in beheer bij de politie In het Vuurwerkbesluit worden onder andere eisen gesteld aan de wijze waarop vuurwerk moet worden opgeslagen. Het Vuurwerkbesluit is echter niet van toepassing op vuurwerk dat in beheer is bij de politie. Dat laat echter onverlet dat de politie, op grond van de Wet milieubeheer, een milieuvergunning nodig heeft voor het opslaan van vuurwerk. Door de politie wordt regelmatig vuurwerk in beslag genomen. Na inwerkingtreding van het Activiteitenbesluit (1 januari 2008) is de vergunningsplicht voor hoeveelheden tot ten hoogste 25 kg vervallen en kan volstaan worden met een melding aan het bevoegde gezag. In het Activiteitenbesluit is vastgelegd dat alleen in beslag genomen consumentenvuurwerk (of gelijkwaardig) mag worden 23

25 Containers voor vervoer en opslag van consumentenvuurwerk buiten de vervoersverpakking als bedoeld in het ADR 24

26 opslagen in een brandveiligheidsopslagkast conform de PGS 15. Alle 13 basiseenheden van de Regiopolitie Groningen beschikken over zo n vuurwerkkast. Voor inrichtingen met een opslag van ten hoogste 25 kg in beslag genomen consumentenvuurwerk (of gelijkwaardig) zijn Burgemeester en Wethouders bevoegd gezag. De gemeenten hebben in 2008 de opslag van consumentenvuurwerk (of gelijkwaardig) gecontroleerd. Er zijn geen afwijkingen/overtredingen geconstateerd. Gedeputeerde Staten zijn het bevoegd gezag indien binnen een inrichting van de politie meer dan 25 kg in beslag genomen vuurwerk wordt opgeslagen. Voor het verlenen van vergunningen tot maximaal 250 kg in beslag genomen consumentenvuurwerk (of gelijkwaardig) heeft het Interprovinciaal Overleg (IPO) een standaard voorschriftenpakket ontwikkeld. Het bureau in Veendam fungeert als regionale opslagplaats voor de definitieve afvoer van het in beslag genomen vuurwerk naar Domeinen te Ulicoten. Voor deze locatie zijn dus Gedeputeerde Staten het bevoegd gezag. De regionale opslagplaats is door de provincie gecontroleerd en er zijn geen afwijkingen/overtredingen geconstateerd. Van de 13 basiseenheden van de Regiopolitie Groningen vallen er dus 12 onder het bevoegde gezag van Burgemeester en Wethouders en 1 onder het bevoegde gezag van Gedeputeerde Staten. Opleiding In het jaar 2008 is een Basiscursus Vuurwerkbesluit georganiseerd voor zowel toezichthoudende als vergunningverlenende ambtenaren. De cursus was toegespitst op vuurwerkopslagen (met een verkooppunt) tot ten hoogste kg. In totaal hebben 31 toezichthouders en vergunningverleners uit de provincies Groningen, Fryslân en Drenthe aan deze cursus deelgenomen. De cursus was een groot succes. Landelijke evaluatie Vuurwerkbesluit In de eerste helft van 2006 is VROM Directie Externe Veiligheid gestart met een algehele evaluatie van het Vuurwerkbesluit, geheel overeenkomstig de Nota van toelichting op dit besluit. De provincie Groningen heeft alle relevante informatie en opgedane ervaringen met het Vuurwerkbesluit geïnventariseerd en VROM hierover bericht. De verwachting is dat medio 2010 een aangepast Vuurwerkbesluit in werking treedt. De rapportages van de tussentijdse evaluaties laten zien dat in ieder geval bepaalde doelvoorschriften nader zullen worden uitgewerkt en verduidelijkt worden door toevoeging van middelvoorschriften en/of aanvullende beschrijvingen in de Nota van toelichting. 25

27 Vergunningenstelsel voor het importeren van vuurwerk Naar aanleiding van de grote hoeveelheden in beslag genomen vuurwerk in buitenlandse havens onderzoekt het ministerie van VROM de toegevoegde waarde van een vergunningstelsel voor het importeren van vuurwerk. Ook vier importeurs van vuurwerk hebben hierom gevraagd. Met deze maatregel beoogd het ministerie van VROM om de illegale handel in voor consumenten verboden vuurwerk verder terug te dringen. In tegenstelling tot de opslag van vuurwerk bestaat er nu (nog) geen vergunningstelsel voor het importeren van vuurwerk. Met een vergunningstelsel is het eenvoudiger om aan buitenlandse autoriteiten duidelijk te maken welke importeurs rechtmatig vuurwerk binnen Nederland mogen brengen. In de provincie Groningen is (nog) geen importeur van vuurwerk gevestigd. Carbidschieten Door problemen bij de invoering van de BVH kan door de politie voor het jaar 2008 geen overzicht worden gepresenteerd met het aantal meldingen van ondervonden overlast door carbidschieten. Werkgroep Oud en Nieuw gemeente Groningen Vanuit de werkgroep Oud en Nieuw van de gemeente Groningen kwam het initiatief om in 2008 vuurwerkvuilniszakken en posters bij de verkooppunten te bezorgen. De verkooppunten zorgden voor verspreiding van de vuurwerkvuilniszakken onder de klanten. Dit ter bevordering van het opruimen van vuurwerkafval na het afsteken. Over het geheel genomen werd dit initiatief positief ontvangen door de ondernemers. 26

28 Hoewel de opslag en het toepassen van Carbid niet onder de bepalingen van het Vuurwerkbesluit valt, heeft in het noorden en oosten van het land carbidschieten met melkbussen een jarenlange traditie. Deze traditie valt samen met het rond de jaarwisseling afsteken van vuurwerk door particulieren. Deze traditie dreigde uit te hand te lopen omdat op diverse plaatsen gesignaleerd werd dat de traditionele melkbus vervangen werd door steeds grotere bussen en tanks. Carbidschieten is op zichzelf al niet zonder risico s, maar bij de genoemde ontwikkelingen dreigden de risico s en overlast onaanvaardbare omvang te krijgen. In het verleden heeft een werkgroep in de provincie Groningen een regeling voor carbidschieten ontwikkelt die de gemeenten kunnen opnemen in de Algemene Plaatselijke Verordening (APV). Een dergelijke regeling biedt ruimte aan de traditionele vormen van carbidschieten en gaat excessen tegen. De meeste Groninger gemeenten hebben reeds een regeling voor carbidschieten opgenomen in hun APV. Opvallend is dat de gemeente Groningen niet over zo n regeling beschikt, terwijl jarenlang deze gemeente boven aan de lijst staat met overlastmeldingen als gevolg van carbidschieten. Carbidschieten met melkbussen 27

29 8 conclusie hoofdstuk Na de invoering van het nieuwe Vuurwerkbesluit heeft de coördinatie van en de samenwerking tussen de diverse handhavingspartners (locaal, provinciebreed en landelijk) op een groot aantal onderdelen zijn meerwaarde bewezen. Met name de veiligheid bij de opslag van consumentenvuurwerk en bij het ontbranden van professioneel vuurwerk, de inzet van deskundige medewerkers, de uniforme toepassing van de regelgeving en de uitwisseling van informatie tussen de handhavingspartners is enorm toegenomen. In het algemeen kan worden geconcludeerd dat door de gestructureerde uitvoering van de vuurwerktaken de veiligheid bij zowel vuurwerkopslagen als bij vuurwerkevenementen in de provincie Groningen vrijwel optimaal is. Het totaal aantal gemeentelijke opslaglocaties voor consumentenvuurwerk met verkooppunt heeft zich de laatste jaren gestabiliseerd. 28

30 1 bijlage samenstelling provinciebreed vuurwerkteam groningen 2008 Provincie Groningen: Regiopolitie: Regionale brandweer: Jeroen Dubbelman, voorzitter Meijco van Velzen Wout Blink en Coen Vaarkamp Arbeidsinspectie kantoor Groningen: VROM-inspectie Regio Noord: Nathan Kuper (agendalid) Janna Sieburgh (agendalid) v o o r d e g e m e e n t e n : Dick Bronsema Leek Grootegast Marum Zuidhorn Klaas Kanis Veendam Menterwolde Scheemda Winschoten Reiderland Bellingwedde Pekela Stadskanaal Vlagtwedde roelof Kortstra Appingedam De Marne Winsum Bedum Loppersum Ten Boer Eemsmond Delfzijl henk Brands Hoogezand-Sappemeer Slochteren marja Kamminga Groningen Haren