Van banken tot crowdfunding: Financieren van innovatie voor een duurzame, circulaire economie

Transcriptie

1 Van banken tot crowdfunding: Financieren van innovatie voor een duurzame, circulaire economie Helen Toxopeus Erasmus Impact Centre, Erasmus University Rotterdam Sustainable Finance Lab, Utrecht Universiteit

2 Waarom banken & crowdfunding?

3 Doelstelling: naar een duurzame economie Voor een duurzame economie hebben we duurzame/circulaire bedrijven nodig Voor duurzame/circulaire bedrijven hebben we duurzame innovatie nodig Voor duurzame innovatie hebben we financiering nodig

4 Duurzaam = zorgen voor onze commons Raakt op door gebruik Raakt niet op door gebruik Kun je mensen niet van uitsluiten 4 type goederen Kun je mensen van uitsluiten Ostrom, 2010

5 Duurzame & circulaire bedrijven zorgen beter voor onze commons Duurzame / Circulaire bedrijven Reguliere bedrijven

6 De uitdagingen van financieren van duurzame innovaties 1. Innovaties zijn vaak risicovol 2. De winst is deels een gemeenschapsgoed (common good) Hoe krijgen we dit gefinancierd?

7 Hoe financieren we duurzame innovatie? (Risico)bereidheid om innovatie te financieren Toepassen slimme leentechnieken Sector kennis ontwikkelen Financiële actoren met voldoende risicobereidheid Banken? Crowdfunders? Bereidheid om te investeren in gemeenschappelijke goederen Politiek (regels) Consument (markt) Onderlinge samenwerking (cooperation) Banken? Crowdfunders?

8 Hoe kunnen we duurzame innovatie financieren? 1. Wat voor duurzame innovatie heeft financiering nodig, waarvoor? 2. Wat voor financiële spelers zijn van belang? 3. Welke mechanismes kunnen worden ingezet om (verschillende type) duurzame innovatie te financieren? Types of sustainable innovation Financing mechanisms Figure 1: Three dimensions in financing sustainable innovation

9 Duurzame innovatie Wat voor soorten duurzame/circulaire innovatie zijn er?

10 In a circular economy, finite resources are circulating in a closed-loop system (Ellen MacArthur Foundation, 2012) Achterberg, Hinfelaar & Bocken, 2016

11 1. Circular design

12 2. Optimal use (platform & service models)

13 3. Value recovery

14 Mechanisme 1: Slimme leentechnieken van banken voor circulaire bedrijven

15 Op basis waarvan kunnen banken financiering voor circulaire innovatie verstrekken? Workshops en interviews bij vier Nederlandse banken die ondernemerskrediet verstrekken Inzicht in leentechnieken van banken voor duurzame innovatie Interviews met duurzame (circulaire) ondernemers o.a. over financieringsaanpak Mogelijk gemaakt door (1) RACE en (2) VNO NCW onderzoek naar circulaire verdienmodellen

16 Bankfinanciering kan op basis van: Cash-flow (past & future) Assets / onderpand Relaties / netwerken Berger & Udell, 2006; adapted by Toxopeus, Achterberg & Polzin, 2017

17 Het financieringsmechanisme beïnvloedt hoe een bedrijf wordt beoordeeld What on earth would you do with washing machines? [ ] it is much more interesting if Bundles (circular washing provider) has a buyback contract with Miele (producer of high quality machines). We are a relationship bank. One of the most important criteria is the entrepreneur, their expertise, track record etc. The most crucial criteria is the strength of the contract: duration & default. Our asset is not the lightbulb, it is the contract. Toxopeus, Achterberg & Polzin, 2017

18 Het type duurzame innovatie (business model) beïnvloedt de leentechniek 1. Sustainable design (R&D investeringen) Vroege fase = te risicovol (geen cash flow, geen onderpand, onvoldoende relatie) Interesse groeit wanneer klanten reeds zijn aangehaakt (omzet) 2. Optimal use Product-als-dienst model (asset investeringen) Toekomstige cash flows (contracten) zijn belangrijkste zekerheid (incl. kwaliteit van klanten) Assets zijn vaak innovatief en nog zonder duidelijke marktwaarde Relaties helpen, maar zijn niet voldoende Platform model (ICT investeringen) Te risicovol voor banken (geen onderpand, geen contracten, eerst schaal dan pas winst) Gefinancierd door venture capital fondsen en crowdfunders 3. Value recovery (infrastructuur investeringen) Samenwerking met reststroom beheerder Technologisch risico verkleinen Marktvraag garanderen (bevestiging van klanten) Toxopeus, Achterberg & Polzin, 2017

19 Het financieringsmechanisme beïnvloedt hoe een bedrijf wordt beoordeeld Toxopeus, Achterberg & Polzin, 2017

20 Innovatie in leentechnieken voor banken? Voor banken Expertise ontwikkelen over specifieke sectoren (bijv. circulaire bouw) Leentechnieken aanpassen en/of combineren Gebaseerd op toekomstige cash flows (contracten) en restwaardes Kennis en technologie ontwikkelen om waardes van onderpand te beoordelen Financiële partners met langere looptijden aantrekken (i.e. pensioenfondsen) Voor circulaire / duurzame ondernemers Maak (markt)waarde van producten en materialen inzichtelijk Buyback afspraken Materials passport Standardizatie Ontwerp slimme contracten en inzicht in steady cash flows

21 Mechanism 2: Crowdfunding van duurzame ondernemingen d.m.v. collectieve actie

22 Economie gaat over samenwerking The tragedy of the commons does not need to occur Humans can cooperate to produce shared, long-term benefits Institutional arrangements (rules) can increase cooperation Cooperation can be learned over time

23 Regels in crowdfunding kunnen ingezet worden voor collectieve actie Rules \ Collective Action mechanism Network-based funding Heterogeneous contribution and payoffs Aggregation in thresholds Position rules Boundary rules Choice rules Aggregation rules Information rules Payoff rules Scope rules

24 Collectieve actie in crowdfunding 2. Heterogene kosten en baten 1. Gebruik van sociale netwerken 3. Conditionele samenwerking (met deadline) Collectieve actie in crowdfunding

25 1. Social networks facilitate collective action Existing ties can decrease fears of moral hazard Homgeneity in social networks can increase trust about expected behaviour Smaller group size means larger expected effect of one s contribution and leads to reputation concerns

26 Bijvoorbeeld: het Veerhuis

27 Bijvoorbeeld de Peerby crowdfunding campagne

28 Wat was je relatie tot Peerby voordat je investeerde? Peerby members Business or investor relation Fan of Peerby Not related, only funding

29 2. Heterogene kosten en baten Creates localized, niche funding markets / communities Organizes participants in the value chain Offers tailored, hybrid payoff structures Equity, debt, In-kind, consumption Community benefits, warm glow, impact

30 Bijvoorbeeld: Hofwebwinkel

31 Waarom heb je in Peerby geinvesteerd?

32 Wat was belangrijker in je investeringsbeslissing? Financial return Societal impact I don t know

33 3. Conditionele samenwerking Will copy behaviour of similar others Goldstein, Cialdini & Griskevicius, 2008 General population consists of 13% unconditional cooperators 63% conditional cooperators 20% free riders

34 Conditionele samenwerking? Sustainable framing Neutral framing High commitment of others Group A Group B Low commitment of others Group C Group D

35 Crowdfunding zorgt voor collectieve actie door middel van: 1. Funding in sociale netwerken 2. Heterogene kosten en baten Creates localized, niche funding markets / communities Organizes participants in the value chain Offers tailored, hybrid payoff structures Equity, debt, In-kind, consumption Community benefits, warm glow, impact 3. Conditionele samenwerking (met een deadline) Shows there are cooperators (early backers)

36 Conclusies Mechanismen voor het financieren van duurzame innovatie

37 Tot nu toe.. En de toekomst? Type duurzame/circulaire innovatie Slimme leentechnieken Circulair ontwerp Optimaal gebruik service Optimaal gebruik platform Waardebehoud Collectieve actie Gemeenschapsinitiatieven Consumentenproducten/diensten Financiële spelers Banken (CF) Crowdfunding (banken) Financieringsmechanismen Cash flow Onderpand Relaties Sociale netwerken Heterogene kosten en baten Conditionele samenwerking

38 Helen Toxopeus

39 Het financieringsmechanisme beïnvloedt hoe een bedrijf wordt beoordeeld Business model onderdelen Value proposition Value delivery Value capture Cash flow Assets Relaties Gebaseerd op Toxopeus, Achterberg & Polzin, 2017