Dit is een samenvatting van het werk dat de HERE God verrichtte toen Hij de hemelen en de aarde heeft gemaakt.

Transcriptie

1 [uitzending 8 > Genesis 2:4-25] God schiep de hemel en de aarde. In hoofdstuk 2 van het Bijbelboek Genesis wordt in vers 4 een samenvatting gegeven van de eerste vijf scheppingsdagen. In het heelal vond de val van satan plaats. Een catastrofale gebeurtenis. Maar God kwam en de Geest van God zweefde boven de watermassa. Er werd orde in de wanorde gemaakt. Genesis 2 vers 4: Dit is een samenvatting van het werk dat de HERE God verrichtte toen Hij de hemelen en de aarde heeft gemaakt. Het Boek Genesis is niet alleen het boek van het begin, maar ook het boek van de dingen die bij elkaar horen. De openingszin in vers 4 is een markant punt in de structuur van het Bijbelboek Genesis. Vers 4 begint met: Dit is de toledot de verder geschiedenis van. Een soort formule of uitdrukking waarmee het begin van een nieuw gedeelte wordt aangegeven. Hoe gaat het nu verder, nu de hemel en de aarde geschapen zijn? Om die vraag te beantwoorden, is het nodig dat de aandacht gericht wordt op de mens. Het gaat hier niet om een nieuw scheppingsverhaal, maar om een vertelling van wat er met hemel en aarde gebeurt. Het laat zien, hoe de mens die uit de aardbodem gevormd werd in de tuin van Eden geplaatst wordt en hoe het hem daarin vergaat. In vers 5 en 6 wordt beschreven wat er nog NIET is (nog geen veldgewas en nog geen regen) vervolgens wordt in vers 7 aangegeven wat God doet. Genesis 2 vers 5 en 6: Er waren nog geen planten of gewassen opgekomen uit de aarde, omdat de HERE God het nog niet had laten regenen. Ook was er nog niemand die het land kon bewerken. Er steeg echter een damp uit de aarde op die het land bevochtigde. Dit alles was er al voordat de mens op de aarde kwam. Nu ontdekken we wat het doel van God was - met de schepping van de aarde. 1

2 God bereidde een woonplaats voor de mens die Hij ging maken. Hier in vers 6 is alles er klaar voor om de mens op zijn plaats te zetten. Vers 7 - De schepping van de mens In Genesis 1 zagen we dat er in het begin niets was. Toen schiep God de hemelen en de aarde. Het niet-organische materiaal kwam tot bestaan. De volgende stap was de schepping van het organische - dat is: de schepping van het leven. God schiep het dierlijke leven. De planten waren blijkbaar nog niet vergaan maar - op dit moment in de schepping - was het zaad al in de aarde. Er is hier onderscheid tussen de open - niet gecultiveerde vlakte het veld, waar dieren kunnen grazen en de akker, het land waarop landbouw mogelijk is op basis van irrigatie en menselijke inspanning. De mens is de volgende stap in de schepping. Er is in feite geen overgangsproces - zoals de evolutie het ons mededeelt (de verschijning van de Homo Sapiëns op aarde). Nee, de aarde werd voorbereid op de komst van de mens! Toen vormde de HERE God het lichaam van de mens uit stof van de aarde en blies hem levensadem in. Zo werd de mens een levend wezen. (Gen.2:7) Met deze minimale informatie vertelt God ons hoe de mens werd gevormd. De mens werd gemaakt uit stof van de aarde. Het werkwoord formeren, vormen wordt o.a. gebruikt voor het werk van een pottenbakker (Jer.18:2). Jesaja gebruikt het voor een beeldhouwer (jes.44:9-12). Het werkwoord geeft het vormen van een kunstwerk aan. De gangbare voorstelling bij dit vers is, dat de mens uit het stof gemaakt geboetseerd is, maar dat staat hier NIET. In de weergave uit stof ontbreekt in de grondtekst het woordje uit. Het woord wat vertaalt is met stof betekent materiaal in zijn kleinste delen. Hier wordt bedoeld de kleinste bouwstenen uit de aardbodem, uit de natuur. 2

3 Vanuit onze latere kennis kan gedacht worden aan chemische en natuurkundige elementen. Het is heel interessant om hier - op te merken - dat ons lichaam is samengesteld uit 15 of 16 chemische elementen, en die bevinden zich in de aarde. Als we alle afzonderlijke chemische elementen van elkaar scheiden dan zijn ze louter materieel gezien maar heel weinig waard. Een bedrag tussen de 3 à 4 euro. Dat komt omdat we uit aards stof zijn gevormd. Maar de mens is meer dan stof. Wij keren terug tot stof, maar onze levensadem keert terug tot God. Doordat de levende God ons de levensadem in blies, werd de mens een levend wezen. Deze twee stadia van handelen eerst het lichaam en daarna de levensadem komen ook terug in Ezechiël 37 vers 9. De levensadem wordt nergens in combinatie met dieren genoemd. Als resultaat van Gods inblazen wordt de mens een levend wezen. God gaf de mens een lichaam en een ziel maar ook een geestelijk leven. Met andere woorden, de mens ontving een geweldig fijne mogelijkheid tot communicatie met God. De mens heeft in zijn wezen een besef voor God. Dit onderscheidt hem van alle andere schepselen in het heelal. Natuurlijk zijn de engelen er ook nog, maar daar weten we heel weinig van af. De mens ontstaat door een afzonderlijke scheppingsdaad en ontvangt het leven rechtstreeks van God! Daarentegen is de evolutietheorie van mening dat mensen uiteindelijk van dieren afstammen en van hen de levensadem hebben. Maar de evolutietheorie geeft geen verklaring over de menselijke spraak, of het geweten. Ook de menselijke individualiteit is niet te verklaren. Het is heel gemakkelijk om de beenderen van een mens te vergelijken met die van een aap of een paard. Dan worden er zeker overeenkomsten gevonden maar er zijn ook grote verschillen. 3

4 God blies de mens levensadem in zijn longen en zo werd de mens tot een levend wezen. Eerbiedig en prachtig gemaakt door God Zelf! De HERE God plantte een hof in Eden, in het oosten en bracht de mens, die Hij had geschapen daarheen (Gen.2:8). Ik kan niet zeggen waar de Hof van Eden precies heeft gelegen. Maar ik ben er zeker van dat het ergens in de vallei tussen de Eufraat en de Tigris moet zijn geweest. Mogelijk was het zelfs de hele vallei. Van oorsprong moet de vallei een zeer vruchtbare plaats zijn geweest. Dat is nog steeds zo. Er is zelfs een tijd geweest dat de mensen er zelfs niet hoefden te zaaien. Ze konden alleen maar oogsten, alles groeide vanzelf. God plaatste de mens in een tuin nog niet op heel de aarde om daar te leven en te werken. De tuin is ook woonplaats van God en de mens is er om Hem te dienen. Toch is de opdracht uit Genesis 1 vers 28 wel gericht op heel de aarde en niet alleen op het paradijs of de hof van Eden. God geeft aan de tuin een overvloed aan voorzieningen: allerlei geboomte, begeerlijk om te zien en goed om te eten. Genesis 2 vers 9: In de hof plantte Hij prachtige fruitbomen. Midden in de hof plaatste Hij de boom van het leven en de boom van de kennis van goed en kwaad. Er worden voor ons twee onbekende bomen genoemd: de boom van het leven en de boom van de kennis van goed en kwaad. Ik kan u niet vertellen hoe ze eruit hebben gezien, want ze zijn er vandaag niet meer. Ze zijn verdwenen. De HERE God plantte prachtige fruitbomen, ze waren heel mooi om te zien en goed om van te eten. Mooi en praktisch tegelijk. Wat verkopers vaak van meubelen zeggen: erg mooi en ook heel praktisch. Zo was het ook in de Hof van Eden. De bomen waren goed om van te eten. 4

5 Op de aarde - waarop we nu leven - zien we nog steeds iets van die de schoonheid van de natuur. Ondanks de (zonde)val van de mens die op de aarde leeft. Ondanks het feit dat er doornen en distels groeien zien we nog veel moois. U herinnert zich vast wel de mooie vakantiefoto s. De foto s van de hoge bergen en de blauwe zeeën. De prachtige dieren op het land, in de lucht en in het water. Je kunt het niet beschrijven. Op iedere foto zie je weer een andere prachtige omgeving. Kusten en eilanden. Vruchtbomen en wuivende korenvelden. Je wordt verrukt door het mooie in de natuur. Als je er middenin staat dan wordt je er stil van. Het dringt je om in aanbidding te buigen voor de Schepper van hemel en aarde en een kort gebed uit te spreken als dank voor zoveel schoonheid. Een mens is bevoorrecht als hij of zij zulke momenten mag beleven. Voor mij moet de Hof van Eden ook zo n mooie plaats zijn geweest! Vanuit Eden vloeide een rivier door de hof die hem vruchtbaar maakte en zich daar in vier rivieren splitste. Eén rivier heet de Pison en stroomt rond het land Chawila, bekend om zijn goud, balsemhars en het edelgesteente chrysopraas. De tweede rivier heet Gichon en stroomt door het land Ethiopië. De derde rivier is de Tigris en stroomt naar het oosten van Assur. De vierde rivier is de Eufraat. (Gen. 2:10-14) Wanneer Eden hier de landstreek aangeeft, stroomt de rivier van buitenaf de hof van Eden of het paradijs in. De splitsing in vier riviertakken vindt in of aan de rand van de tuin plaats, ze omringen de tuin dus niet. Meestal wordt gedacht dat stroomafwaarts vier rivieren ontspringen - na de ene stroom in het paradijs maar vermoedelijk komen de rivieren juist stroomopwaarts samen bij de hof. De Pison is onbekend, maar mogelijk nog niet zo lang geleden als verdroogde rivier ontdekt 1. 1 Satellietfoto van de Wadi al-batin / SBOT blz.41 5

6 Met Chawila - wat zandland betekent zal Arabië bedoeld zijn. De enige plaats in het Arabische schiereiland waar overvloedig goud wordt gevonden (zowel in de Oudheid als ook tegenwoordig) is dichtbij de verdroogde rivier die ik net noemde. De rivier Gichon is ook onbekend. De rivier stroomt door Kusj Daarmee wordt meestal Ethiopië bedoelt, ten zuiden van Egypte, maar dat past niet in de beschrijving. We kunnen beter denken aan het gebied van de Kassieten of Kussieten (we komen hen ook tegen in Genesis 10). Dan ligt het gebied ongeveer in het huidige Iran. De Tigris is bekend. Deze stroomde blijkbaar ten oosten van het gebied van Assur. Ook de vierde rivier is bekend: de Eufraat. De verschillende geografische aanduidingen zullen voor de eerste hoorders bekend zijn geweest. Ook na de zondeval kon de streek blijkbaar nog worden aangewezen. We gaan verder met Genesis 2 vers 15: De HERE God plaatste de mens in de hof van Eden om de zorg daarvan op zich te nemen en de hof te bewerken. Na de beschrijving van de ligging van de tuin wordt in vers 15 de draad weer opgepakt van vers 8. De mens krijgt als taak de tuin te bewerken (te dienen) en te bewaren. Wij lezen verder in Genesis 2 vers 16 en 17. Vanuit de overvloed aan bomen verbiedt God dat van een bepaalde boom gegeten wordt. Maar Hij waarschuwde de mens: Je mag van alle bomen in de hof eten, maar niet van de boom van de kennis van goed en kwaad. Want als je daarvan eet, zul je zeker sterven. Het was oorspronkelijk niet de bedoeling van God om de mens te laten sterven. Uit Genesis 3 vers 22 blijkt dat de mens de vrucht van de levensboom nodig heeft om te blijven leven. Blijkbaar wordt daardoor zijn vergankelijkheid opgeheven. Nu staat de mens voor de keuze. Vóór de zondeval had de mens een vrije wil. Dat geeft altijd een verantwoordelijkheid. 6

7 De mens - die de vrije wil heeft gekregen - krijgt nu de test om te bewijzen of hij God wel of niet wil gehoorzamen. God maakt van de mens geen marionet of robot. Tot de schepping naar Gods beeld behoort ook het dragen van verantwoordelijkheid en de mogelijkheid keuzes te maken. Sommige uitleggers veronderstellen dat de vruchten van de boom van kennis van goed en kwaad vergiftig waren. Maar dat denk ik niet. Ik denk dat de vruchten het beste fruit waren dat er maar te vinden was. Het slot van vers 17 zegt: Want als je daarvan eet, zul je zeker sterven. Mogelijk herinnert u zich dat we het hebben gehad over de mens als een drieeenheid, geest ziel en lichaam. Eigenlijk zou Adam drievoudig moeten sterven. Lichamelijk stierf Adam niet direct, maar negenhonderd jaren later. Wat betekende het dan als God zegt: Want als je daarvan eet zul je zeker sterven? Het betekent scheiding van God. Adam is geestelijk dood! Dat wil zeggen: Adam werd gescheiden van het geestelijk contact met God. Iedere dag wanneer hij ging eten werd hij er mee geconfronteerd. Het was niet meer zoals vroeger. Toen sprak hij met God maar na de ongehoorzaamheid van Adam en Eva is het stil. Waar is God? God moet hen verdrijven van de plaats waar Hij Zelf wilde wonen. Daarover meer in Genesis 3. Vers 18 van Genesis 2: En de HERE God zei: Het is niet goed voor de mens alleen te zijn. Ik zal iemand maken met wie hij zijn leven kan delen en die hem kan helpen. God had een doel met de tijd die Adam alleen was in de Hof van Eden. Het was om te laten zien dat hij iemand naast zich nodig had. Het woordje helpen is een algemeen woord. Het geeft geen hogere of lagere positie aan. De vrouw past aanvullend bij de man en heeft een gelijkwaardige positie. Het ondergeschikte komt in Genesis 3 vers 16 als onderdeel van de straf van God op de ongehoorzaamheid van Eva en Adam: Je zult verlangen naar je man en hij zal over je heersen. De naamgeving aan de dieren. Genesis 2:19 en 20 7

8 De HERE God maakte uit het stof dieren en vogels en bracht ze bij de mens om te zien hoe hij ze zou noemen. De naam die hij koos, zou voor altijd hun naam blijven. Maar geen van deze dieren was geschikt als helper voor Adam. Best een hele opdracht om alle dieren een naam te moeten geven. Daarvoor is zeker een intelligent persoon nodig. Ik geloof dat Adam dat was. Als grap vertelde iemand: Toen God een olifant naar Adam bracht en vroeg: Hoe zullen we dit dier noemen? Antwoordde Adam: Nou, hij lijkt het meest op een olifant dan op iets anders. Laten we hem: olifant noemen. En zo gebeurde het! Nog even over de vrouw die de Here God als hulp naast Adam plaatste. Een hulp is iemand die instemt en antwoordt geeft. God gaf een hulp als aanvulling op Adam. Hij is dus zelf de andere helft. Dit is al terug te vinden in de hebreeuwse grondwoorden. Het woord voor man is ish en het woord voor vrouw is ish sha. Zij is de andere helft van de man en vult hem aan. God schiep de man als eerste en daarna de vrouw. Het was Zijn bedoeling dat de man de leiding zou nemen. Na goed overleg moet er één de knoop doorhakken. Die positie heeft God aan de man gegeven. Dat is niet het zelfde als de baas spelen en alles naar eigen inzicht te regelen en te doen - zonder te overleggen met je wederhelft. Je zou kunnen zeggen: De man onderneemt en de vrouw reageert. Ga mij niet vertellen dat een vrouw haar man moet liefhebben. God zegt dat niet. Net zo goed moet een man zijn vrouw liefhebben. Als man en vrouw elkaar moeten voorhouden dat ze elkaar moeten liefhebben dan klopt er iets niet. Ze zijn immers man en vrouw omdat ze elkaar liefhebben! Wat God zegt is dat de vrouw een echo van de man moet zijn. Wanneer hij zegt: Ik hou van jou, dan zegt zij direct: Ik hou ook van jou. Wanneer iemand klaagt: Mijn vrouw is heel koel, dan is dat een dooddoener. Het is misschien tijd voor een zelfonderzoek. Want wanneer hij de juiste man voor haar is, zal zij op zijn liefde reageren. Hij heeft immers de leiding. 8

9 In de verzen lezen we hoe de vrouw gemaakt wordt. Vanuit de rib van de man bouwt God een vrouw. Hij maakt de vrouw niet uit de aarde, zoals de man. Op deze bijzondere manier wordt de onderlinge relatie benadrukt. God zelf brengt de vrouw tot de man. Samen hebben zij een erepositie in de schepping. In latere tijd leidt de vriend van de bruidegom de bruid naar de bruidegom. Het moment van officiële overdracht waardoor het huwelijk voltrokken wordt. De man geeft hierop een vreugdevolle reactie. Vers 23: Ja, dit is wat ik nodig had! riep Adam uit, zij is echt een deel van mijn lichaam. Ik zal haar mannin noemen, omdat zij is genomen uit de man. Genesis 2 vers 24: Dit verklaart waarom een man zijn vader en moeder verlaat, zich bij zijn vrouw voegt en werkelijk één met haar wordt. Met andere woorden: de man is nu verbonden aan zijn vrouw en dat betekent dat hij voor haar verantwoordelijk is en niet langer onder de controle van zijn vader en moeder staat. Het laatste Bijbelvers van Genesis 2, vers 25 vertelt: Hoewel de man en de vrouw allebei naakt waren, hinderde hen dat niet, want zij schaamden zich niet voor elkaar. Hier is een echtpaar dat God zelf heeft samengevoegd. Vanuit dit ene paar komt de hele mensheid. Het wordt bevestigd in Handelingen 17 vers 26: Hij heeft alle volken laten voortkomen uit één mens, die door Hem was gemaakt, en verspreidde hen over de aarde. Hij stelde vast hoelang zij zouden leven en binnen welke grenzen zij zouden wonen. Genesis laat ons zien dat God het huwelijk heeft ingesteld. Het huwelijk is één van de dingen die de moderne mens probeert te verwerpen: Kom op, zeggen zij, laten wij onze boeien verbreken en onszelf bevrijden uit deze slavernij van God. (Psalm 2 vers 3) Wat probeert de mens de doen? Hij probeert zich van God los te maken, omdat het God is die het huwelijk heeft ingesteld. 9

10 Vers 25 vormt de overgang naar de volgende geschiedenis. Het woord naakt komt terug in Genesis 3 vers 7. Meestal wordt naakt en zich schamen in de uitleg met elkaar verbonden. Het is ook mogelijk om twee aparte zinnen te lezen: de naaktheid heeft een plaats binnen het huwelijk en daarvoor behoeft men zich niet te schamen, maar naar anderen toe is bedekking nodig (zie Genesis 3 vers 7, waar we lezen over vijgenbladeren en schorten ). De schaamte is dan niet zozeer bedoeld voor elkaar, als wel tegenover God. In Genesis 3 vooral: een slecht geweten. Het huwelijk is naar Bijbels model een verbond tussen twee mensen van ongelijk geslacht. Zij beloven elkaar trouw. De profeten vergelijken de verhouding tussen God en het volk Israël vaak met een huwelijk (bijvoorbeeld de profeet Hosea). Ook in het Nieuwe Testament wordt op soortgelijke wijze geschreven over de relatie tussen Christus en Zijn gemeente (Ef.5:32) We zijn aan het eind gekomen van Genesis 2. Ik wil besluiten met een lied dat de grootheid van God en Zijn schepping bezingt: O, Heer mijn God, wanneer ik in verwondering de wereld zie die U hebt voortgebracht. Het sterrenlicht, het rollen van de donder, heel dit heelal, dat vol is van uw kracht. Als ik bedenk, hoe Jezus zonder klagen tot in de dood gegaan is als een Lam, sta ik verbaasd, dat Hij mijn schuld wou dragen en aan het kruis mijn zonde op zich nam. Als Christus komt met majesteit en luister, brengt Hij mij thuis, hoe heerlijk zal dat zijn. Dan zal ik vol aanbidding voor Hem buigen en zingt mijn ziel: o Heer, hoe groot zijt Gij! Ja! Dan zingt mijn ziel tot U, o Heer mijn God: hoe groot zijt Gij, Ja, hoe groot zijt Gij! 10