Archief van de kerkfabriek van Lanklaar

Transcriptie

1 BE-A0515_110176_108993_DUT Archief van de kerkfabriek van Lanklaar Het Rijksarchief in België Archives de l'état en Belgique Das Staatsarchiv in Belgien State Archives in Belgium This finding aid is written in Dutch.

2 2 Kerkfabriek van Lanklaar BESCHRIJVING VAN HET ARCHIEF:...3 Raadpleging en gebruik...4 Voorwaarden voor de raadpleging...4 Toegangen...4 Aanwijzingen voor het gebruik...4 Geschiedenis van archiefvormer en archief...5 Archiefvormer...5 Naam...5 Geschiedenis...5 Bevoegdheden en activiteiten...5 Organisatie...6 Archief...8 Inhoud en structuur...9 Inhoud...9 BESCHRIJVING VAN DE SERIES EN ARCHIEFBESTANDDELEN...11 I. Algemeen Briefwisseling II. Kerkbestuur Processen-verbaal van de vergaderingen van de kerkraad en van het bureau III. Personeel...13 IV. Beheer van de kerkelijke goederen en gelden bestemd voor de eredienst...14 A. Onroerende goederen Parochiekerk Dossiers inzake de herstelling van het dak Gronden...15 B. Roerende eigendommen Dossiers inzake effecten van de kerkfabriek C. Stichtingen...16 D. Beleggingen...16 V. Financieel beheer Begrotingen Rekeningen Bewijsstukken bij de rekeningen VI. Stukken aangetroffen bij de inventarisatie...21

3 Kerkfabriek van Lanklaar 3 Beschrijving van het archief: Beschrijving van het archief: Naam archiefblok: Archief van de kerkfabriek van Lanklaar Periode: Archiefbloknummer: BE-A Omvang: Archiefbewaarplaats: Rijksarchief te Hasselt

4 4 Kerkfabriek van Lanklaar Raadpleging en gebruik Raadpleging en gebruik Voorwaarden voor de raadpleging VOORWAARDEN VOOR DE RAADPLEGING Alle stukken uit het bestand zijn openbaar, tenzij in de opmerking bij de beschrijving anders wordt aangegeven. Voor reproductie van de archiefstukken gelden de regels van toepassing in het Rijksarchief. Toegangen TOEGANGEN Er zijn geen andere toegangen voorhanden voor dit bestand. Aanwijzingen voor het gebruik AANWIJZINGEN VOOR HET GEBRUIK De documenten die betrekking op de bouw en herstellingswerkzaamheden voor de parochiekerk kunnen van belang zijn voor een architectuurstudie of historische onderzoek van deze kerk. Aan de hand van de stukken omtrent het financieel beheer van de kerkfabriek (rekeningen, begrotingen, uittreksels) kan de onderzoeker een beeld krijgen van de financiële werking van een kerkfabriek. Een aantal van de stukken kunnen bovendien gebruikt worden om de evolutie van de werking en samenstelling van een kerkfabriek (zoals hierboven beschreven) te onderzoeken.

5 Kerkfabriek van Lanklaar 5 Geschiedenis van archiefvormer en archief Geschiedenis van archiefvormer en archief Archiefvormer ARCHIEFVORMER Naam NAAM Kerkfabriek van Lanklaar. Geschiedenis GESCHIEDENIS Lanklaar werd een zelfstandige gemeente in In 1971 werd de gemeente Lanklaar opgeheven en fuseerde zij met Stokkem, Dilsen, Rotem en Elen tot de huidige fusiegemeente en stad Dilsen-Stokkem. Tot 1834 werd de Sint-Paulusparochie van Lanklaar beheerd door de kerkfabriek van Stokkem. In dat jaar vroeg de gemeente Lanklaar aan de commissaris van de Koning in Maastricht de afscheiding en oprichting van een eigen kerkfabriek. Uit een door de gemeente opgemaakte lijst van 10 kandidaten kozen de gouverneur en de bisschop van Luik 5 leden van de kerkraad. Zij werden geïnstalleerd op 24 oktober en onder hen werd een voorzitter, secretaris en penningmeester verkozen. De eerste voorzitter was burgemeester Severijns, die samen met de 5 gekozen leden en pastoor Klaessens het eerste bestuur van de kerkfabriek van Lanklaar vormde. In 1847 nam de kerkfabriek de beslissing een eigen kerk te laten bouwen. Het oude zaalkerkje, gelegen aan de Dorpsstraat ten oosten van de Rijksweg, werd in 1961 afgebroken. In 1958 had de eerstesteenlegging plaats van de nieuwe Sint-Pauluskerk naar de plannen van architect Daniëls uit Maaseik. Vanaf 1970 maakt het gehucht Mulheim deel uit van de Sint-Paulusparochie. Bevoegdheden en activiteiten BEVOEGDHEDEN EN ACTIVITEITEN Een kerkfabriek is een openbare instelling belast met het onderhoud van de parochiekerk en het beheer van de goederen en de gelden van de kerkfabriek die nodig zijn voor de uitoefening van de eredienst in de parochie. De kerkfabriek heeft dus als taak de eredienst mogelijk te maken. Dit betekent dat zij bijvoorbeeld instaat voor het onderhoud van het kerkgebouw, het orgel, de liturgische kleding en het liturgisch vaatwerk. Ook zorgt ze voor de aankoop van hosties, miswijn, kaarsen en eventueel nieuw linnen of vaatwerk. Verder betaalt zij de casuele van bedienaars en de wedde van medewerkers. 1 De kerkfabriek heeft haar inkomsten uit: de 1 Casueel: van het Franse 'casuel', (extra) inkomsten per casus. Het (variabele) gedeelte van de inkomsten uit kerkelijke begrafenissen en huwelijksvieringen dat bestemd is voor de bedienaar (priester, diaken) en de medewerkers (koster, organist) als aanvulling op hun maandwedde. Uit de verklarende woordenlijst van Kerknet. De website van de Kerk in Vlaanderen.

6 6 Kerkfabriek van Lanklaar opbrengst van goederen, schenkingen, legaten, stichtingen of handgiften, subsidies of uitzonderlijke opbrengsten, toelage van de gemeente (bij tekorten in de begroting), renten en anderen (verkoop van kaarsen, de collecte, misintenties, jachtrecht, opbrengst van kerkhofgrond, enz.). De voorzitter en de secretaris vertegenwoordigen de kerkraad in gerechtelijke en buitenrechterlijke handelingen. Daarnaast zorgen zij voor de uitvoering van de besluiten van de kerkraad. Organisatie ORGANISATIE De oprichting van de parochies werd geregeld in het Concordaat van 1801 tussen Napoleon Bonaparte en Paus Pius VII en de daarmee verbonden Organieke Artikelen van Hierin werd bepaald dat de parochies werden heringedeeld (per kanton één parochie en hulpparochies voor de grote kantons) en dat de pastoor benoemd werd door de bisschop en goedgekeurd moest worden door de bestuurlijke overheid. In ruil voor die wereldlijke goedkeuring kreeg de pastoor een wedde van de overheid. De Organieke Artikelen voorzagen ook de oprichting van raden van de kerkfabrieken. De kerkfabriek (van het Latijnse "fabrica" of onderneming) kent haar oorsprong al in de 13de eeuw als bestuursorgaan maar kreeg haar erkenning van de overheid als openbare instelling pas na de Franse Revolutie. De werking en bevoegdheid van de kerkfabrieken werd bij keizerlijk decreet "Concernant les fabriques" van 30 december 1809 geregeld. Het onafhankelijke België nam dit decreet over, met aanpassing van een aantal zaken die onverenigbaar waren met de Belgische grondwet van Het decreet werd hierna nog gewijzigd en aangevuld door de wet van 4 maart Die regelde de rekenplichtigheid van de kerkfabrieken door een model van boekhouding met begroting en rekeningen te voorzien. Het keizerlijk decreet en de wet van 1870 vormden gedurende ongeveer twee eeuwen de wettelijke basis voor het bestaan en het functioneren van de kerkfabriek. In het Belgisch administratief recht wordt een kerkbestuur aanzien als een openbare instelling van speciale aard, gerangschikt onder de "dienstgewijze gedecentraliseerde diensten". Een kerkfabriek is niet ondergeschikt aan de gemeente, die evenwel advies geeft inzake alle handelingen van de kerkfabriek die financiële gevolgen kunnen hebben voor de gemeente. Bovendien waakt de burgemeester als kerkfabrieklid van rechtswege over de gemeentelijke belangen. Het beheer van de kerkfabriek was tot maart 2005 toevertrouwd aan de kerkraad en het bureau van de kerkmeesters. De kerkraad is het beraadslagend orgaan dat bestaat uit enerzijds een aantal verkiesbare leden, vijf in parochies met een bevolking van minder dan inwoners en negen in alle andere parochies, en anderzijds twee leden van rechtswege (pastoor en burgemeester). De gekozen leden hebben een mandaat van 6 jaar. De kerkraad kiest onder zijn leden een voorzitter en secretaris en wordt om de drie jaar

7 Kerkfabriek van Lanklaar 7 gedeeltelijk vernieuwd. De kerkraad is bevoegd voor: de periodieke vernieuwing van de raadsleden, de voorzitter en de secretaris; de verkiezing van het bureau van kerkmeesters en de vervanging ervan; de vaststelling van de begroting en de rekening; het verlenen van de toelating voor buitengewone uitgaven; de wijze van beleggen van het saldo der rekeningen, evenals van de kapitalen ingevolge giften, legaten en terugbetalingen; de rechtsvorderingen, de erfpachten of de verpachtingen van meer dan 9 jaar, de vervreemdingen en ruilingen, de oprichting en de herstelling van de gebouwen van de eredienst. 2 Het bureau van de kerkmeesters wordt samengesteld uit drie verkozen leden van de kerkraad en uit de pastoor van rechtswege. Ook hier worden een voorzitter, secretaris en penningmeester gekozen. Het bureau zorgt voor de voorbereiding en uitvoering van de raadsbeslissingen (begroting, jaarrekening, dossiers allerhande), en het beheer van de eredienst (de nodige gebruiksartikelen zoals offerbrood of olie voorzien, onderhoud en herstel van de meubelen en sieraden, controle op de boekhouding en het beheer van de penningmeester). Deze leden hebben een mandaat van drie jaar. Een kerkfabriek voert haar financieel beheer volgens de principes van de administratieve boekhouding en moet erover waken dat de financiële verrichtingen gebeuren volgens de wettelijke doelstellingen en voorschriften. Voor elk dienstjaar moet een begroting opgemaakt worden. De door de kerkfabriek opgestelde begroting moet ter advies voorgelegd worden aan de gemeenteraad vooraleer ze goedgekeurd wordt door de gouverneur en de bisschop. Door middel van een begrotingswijziging zijn er aanpassingen mogelijk in de loop van het dienstjaar zelf. De penningmeester zorgt naast de opmaak van de begroting ook voor het innen van de ontvangsten en het uitvoeren van de betalingen. In het dag- en kasboek noteert de penningmeester chronologisch alle werkelijk gerealiseerde ontvangsten en uitgaven. Daarnaast maakt de penningmeester ook de dienstjaarrekening op, dit is het resultaat van de uitvoering van de begroting van het afgelopen dienstjaar. Deze rekening dient eveneens als verantwoording van het bureau van kerkmeesters ten overstaan van de kerkraad. Een algemene verantwoording voor zijn beheer stelt de penningmeester op in de eindrekening op het einde van zijn ambt. Sinds de staatshervorming van 2001 zijn de kerkfabrieken een gewestmaterie. Met het 'Decreet betreffende de materiële organisatie en werking van de erkende erediensten van 7 mei 2004' werd de organisatie van de kerkfabriek gemoderniseerd. Dit decreet trad in werking op 1 maart 2005, met uitzondering van het gedeelte dat betrekking heeft op het financieel beheer (art ) waarvan de toepassing werd verschoven naar 1 februari De eerdere wetgeving (voornamelijk het keizerlijk decreet van 30 december 1809) blijft nog steeds van toepassing voor de materies die niet door het recente decreet worden geregeld. De gemeentebesturen kregen door het decreet van 2004 onder andere een grotere 2 Deze opsomming is niet beperkend.

8 8 Kerkfabriek van Lanklaar verantwoordelijkheid. Zij zijn sindsdien bevoegd om de meerjarenplannen en budgetten goed te keuren. Bovendien werd het aantal leden van de kerkraad verminderd tot vijf, aangevuld met de vertegenwoordiger van rechtswege van de parochie. Het bureau van kerkmeesters werd afgeschaft en een geïnstitutionaliseerd overleg tussen het kerkbestuur en een afvaardiging van het gemeentebestuur (of provinciebestuur) werd ingevoerd. Ook werd een meerjarenplanning verplicht. Hierdoor kunnen gemeenten de weerslag op hun planningen en budgetten beter inschatten. Archief ARCHIEF De schatbewaarder en de secretaris van de kerkfabriek zijn belast met het beheer van het archief. Het dynamisch archief wordt bewaard door de secretaris en de voorzitter. Dit archiefbestand werd door de kerkfabriek van Lanklaar in 2009 in bewaring gegeven in het Rijksarchief te Hasselt.

9 Kerkfabriek van Lanklaar 9 Inhoud en structuur Inhoud en structuur Inhoud INHOUD Dit archiefbestand heeft betrekking op de stukken van het archief van de kerkfabriek van Lanklaar in de periode tussen 1879 en Heel wat stukken hebben betrekking op de bouw en herstellingswerkzaamheden voor de parochiekerk. Daarbuiten bestaat het bestand vooral uit stukken omtrent het financieel beheer van de kerkfabriek (rekeningen, begrotingen, uittreksels). Het bestand is niet afgesloten. Een aangroei kan verwacht worden. Het archiefschema is gebaseerd op het 'Ordeningsplan en archiefschema voor het archief van de parochie' in DE KEYZER, A. e.a. Richtlijnen en aanbevelingen voor het beheer van het archief van de kerkfabriek en van andere parochiearchieven. p

10

11 Kerkfabriek van Lanklaar 11 Beschrijving van de series en archiefbestanddelen Beschrijving van de series en archiefbestanddelen I. Algemeen 1-3 Briefwisseling I. ALGEMEEN 1-3 BRIEFWISSELING

12 12 Kerkfabriek van Lanklaar II. Kerkbestuur II. KERKBESTUUR 4 Brief van het provinciebestuur van Limburg aan de kerkfabrieken met bijlagen betreffende de regels bij het vernieuwen van de grote helft der kerkraadsleden omslag 5 Stukken met betrekking tot vergaderingen van de kerkraad omslag 6 Dossier inzake de financiering van een geschenk voor de nieuwe pastoor omslag 7-8 Processen-verbaal van de vergaderingen van de kerkraad en van het bureau PROCESSEN-VERBAAL VAN DE VERGADERINGEN VAN DE KERKRAAD EN VAN HET BUREAU , 1936, 1940,1945, 1948, omslag omslag

13 Kerkfabriek van Lanklaar 13 III. Personeel III. PERSONEEL 9 Brief van het provinciebestuur van Limburg aan de kerkfabrieken betreffende wedden van kerkbedienden, werklieden en koorknapen omslag 10 Dossier inzake RSZ-gegevens

14 14 Kerkfabriek van Lanklaar IV. Beheer van de kerkelijke goederen en gelden bestemd voor de eredienst A. Onroerende goederen 1. Parochiekerk IV. BEHEER VAN DE KERKELIJKE GOEDEREN EN GELDEN BESTEMD VOOR DE EREDIENST A. ONROERENDE GOEDEREN 1. PAROCHIEKERK 11 Ontwerpplan voor het bouwen van de kerk omslag 12 Grondplan voor de bouw van de kerk omslag 13 Plan van de voorgevel voor de bouw van de kerk omslag 14 Dossier inzake de bouw van de kerk omslag 15 Dossier inzake de verwarming en verlichting van de nieuwe kerk omslag 16 Dossier inzake de afbraak van de oude kerk en pastorie omslag 17 Dossier inzake de aanleg van centrale verwarming in de winterkapel en de sacristie omslag 18 Dossier van de aanbesteding voor herstellingswerken aan de kerk pak 19 Dossiers inzake de aanbesteding voor herstellingswerken aan de kerk pak 20 Plannen (nr. 1-13) voor herstellingswerken aan de kerk pak

15 Kerkfabriek van Lanklaar Brief van architect R. Indesteege betreffende vochtproblemen in de kerk Dossier inzake herstellingswerken aan de kerk omslag Dossiers inzake de herstelling van het dak DOSSIERS INZAKE DE HERSTELLING VAN HET DAK pak pak 25 Processen-verbaal van plaatsbezoek voor aanvang der werken aan de kerk pak 26 Processen-verbaal betreffende herstellingswerken aan de kerk omslag 27 Offerte betreffende het herstel en de verbetering van de geluidsinstallatie van de kerk omslag 2. Gronden 2. GRONDEN 28 Register der pachten Dossier inzake de cijnspachten pak 30 Register der pachten deel

16 16 Kerkfabriek van Lanklaar B. Roerende eigendommen Dossiers inzake effecten van de kerkfabriek B. ROERENDE EIGENDOMMEN DOSSIERS INZAKE EFFECTEN VAN DE KERKFABRIEK pak pak C. Stichtingen C. STICHTINGEN 33 Nota's "Stichtingen Lanklaar, overname op " omslag 34 Dossier inzake stichtingen pak D. Beleggingen D. BELEGGINGEN 35 Dossier inzake spaargelden en beleggingen omslag

17 Kerkfabriek van Lanklaar 17 V. Financieel beheer V. FINANCIEEL BEHEER 36 Briefwisseling van de schatbewaarder stuk 37 Register van ontvangsten en uitgaven stuk 38 Ontvangstregister voor renten stuk Begrotingen BEGROTINGEN pak pak , 2000, pak Rekeningen REKENINGEN pak pak pak , 2000, 2002.

18 18 Kerkfabriek van Lanklaar pak Bewijsstukken bij de rekeningen BEWIJSSTUKKEN BIJ DE REKENINGEN pak pak pak pak pak pak pak pak pak pak pak

19 Kerkfabriek van Lanklaar pak pak pak pak pak pak pak pak pak pak pak

20 20 Kerkfabriek van Lanklaar pak pak pak pak pak pak pak 76 Registers met aantekeningen betreffende financiële afrekening pastoor en koster deel 77 Rekening van klerk tot meester (eindrekening) deel

21 Kerkfabriek van Lanklaar 21 VI. Stukken aangetroffen bij de inventarisatie VI. STUKKEN AANGETROFFEN BIJ DE INVENTARISATIE 78 Dossier inzake vzw Parochiaal Ontmoetingscentrum (POC) pak 79 Gebedenboeken "Rabboni. Eenvoudige overwegingen door eene Kloosterlinge der Retraite van het H. Hart." s.d. 1 stuk 80 Lijst van overledenen, Allerheiligen stuk 81 Attest van deelname aan de vastenbeleving van de jeugd in de parochie. s.d. 82 Attest van de plechtige geloofsbelijdenis en het hernieuwen van de doopbeloften in de parochie. s.d. 83 Stukken betreffende nv Eigen Haard Is Goud Waard omslag