Wie erft de Jobs-factor?

Transcriptie

1 Interviews en columns Workshops en tests Achtergronden Gidsen voor apps en itunes 100 Wie erft de Jobs-factor? Alles over Apple Anna Drijver koestert MacBook Inside Wedstrijd: 25 keer prijs Zo winkel je slim bij Apple Fotogalerie na MobileMe nummer nummer 100 mei juni 2012 prijs 7, Dat kan beter, Tim 100 Alles over Apple Yes, CS6! Wie erft de Jobs-factor? Op expeditie met Martijn Arets Ferry in iphone-hollywood 102 Mountain Lion, OS X voor de achterbankgeneratie Alles over Apple Interview Jelle Brandt Corstius Red je kostbaarheden Malware, Mountain het Lion, grootste OS X voor gevaar de achterbankgeneratie ben je zelf! Alles over Apple iphone 5: XL en supersnel BP Drie draadloze topluidsprekers cover-mf100-4.indd :05 nummer 101 juli / augustus 2012 prijs 7,95 BP Reizen en internetten Een slimmere agenda dan ical Eindelijk een handig adresboek zonder gedoe En nog veel meer alternatieven voor MacBooks Apples met standaardsoftware retina pixels nummer 102 september / oktober 2012 prijs 7,95 Dokter Tinus op de MacBook Air Digataal Kies de kerst fijnste versieren hoofdtelefoon cover-mf101-6.indd :42 Schermpenseel-plus Malware Het grootste gevaar ben je zelf! BP nummer 103 november / december 2012 prijs 7,95 mf102-cover-def.indd :51 BP mf103 cover-def.indd :48

2 B&W has taken their world-class, pro-tier studio speakers and shrunk them into two little ear buds New York Post De C5 hoofdtelefoon klinkt geweldig Telegraaf.nl Concert for one C5 Bowers & Wilkins introduceert haar eerste inear hoofdtelefoon, de C5. Het verbazingwekkende heldere geluid en innovatieve design maken de C5 tot een uniek product. Het Secure Loop ontwerp zorgt voor een ultra stabiele en comfortabele pasvorm. De geavanceerde drive units, het ingenieuze Micro Poreuze Filter en de premium materialen zorgen voor een natuurlijk, gedetailleerd en open geluid.

3 Colofon Inhoud Redactioneel R R d Welkom bij MacFan Welk bedrijf zorgt er geregeld voor dat de wereld de adem inhoudt? Dat is Apple Inc., de maker van de imac, iphone, ipad, ipod en bijbehorende randapparatuur. Voor de gebruikers van deze prachtspullen maken wij sinds 1995 MacFan, waarvan je hier een selectie aantreft van recente artikelen. Apple is in. De computer zonder virussen die gewoon doet wat je wilt, geniet een ongekende populariteit. De telefoon die de industrie overhoop gooide, geeft wereldwijd de toon aan. Geen concurrent heeft een antwoord op het succes van de ipad en bij de muziekspelers is de ipod nog steeds marktleider. Als makers van dit onafhankelijke tijdschrift weten we dat het niet alles goud is wat er blinkt. Niet ieder nieuw product is een verrijking. De eigenzinnige kwaliteit van de Apple-producten staat hoog bij ons in het vaandel, maar ook deze fabrikant laat zo nu en dan een steekje vallen. Datzelfde geldt voor de programmeurs van apps, de makers van accessoires en digitale dienstverlening op internet. We schrijven graag loyaal en enthousiast, maar stellen ons tegelijkertijd kritisch op, zodat je de juiste keuze uit het overweldigende aanbod kunt maken. 3 Welkom, inhoud, colofon 4 Retina-weelde smaakt naar meer 7 Olloclip 8 Fluwelen update met ijzeren vuist 10 Multicam voor iedere filmer 12 Wie erft de Jobs-factor? 16 Drie draadloze topspeakers 19 Strip Mac & Maggie 20 Yes, CS6! 30 Duimpjes dansen op vedergewicht 32 Interview Anna Drijver 35 Column: Zoeken als een bezetene MacFan, Blauw-roodlaan 7, 2718 JN Zoetermeer, tel , fax , redactie@macfan.nl, Hoofdredacteur Miro Lucassen Art director Cor Otte Redactie Nieuws: Ruud Dingemans Software: Bert Rozenberg Medewerkers Bram Belloni, Giulia Carta, Jan van Die, Mars Gremmen, Hans Erik Hazelhorst, Albo Helm, Bas den Hond, Tjeerd Jansen, Marieke Henry, Felix Kalkman, Alfred Konijnenbelt, Helma van der Linden, Garm Lucassen, Natasja van Loon, Ronald Meeus, Ben Melis, Gaston Melis, Jack Nouws, Cees Picauly, Ferry Piekart, Dirk Schoofs, Peter van der Steilen, Richard Veenstra, Michel van der Ven, Peter Villevoye, Gerard Voshaar, Tonio van Vugt, Marijn van der Waa, Robin de Wever, Albert Zeeman Uitgever Paul Bloemers MacFan is een uitgave van Void Media, J.B.Bakemakade 34, 3071 ME Rotterdam, tel , fax info@voidmedia.nl 36 De nieuwe ipad 38 Slimmer Apple-winkelen 41 Origamischild voor ipad 42 Lightroom blijft verbazen 44 Een dagje iphone-hollywood 49 De muisklikker 50 Netwerkschijven op de uitkijk 54 Kiekeboe met Windows 56 Interview Jelle Brandt Corstius 59 Replies verstuurt je beste antwoorden 60 Schermschilderen 62 Het mooiste beeld tekst Miro Lucassen beeld Gemma Geurts MacFan is een praktisch blad voor mensen die plezier aan hun computer beleven. Of je nu thuiscomputeraar bent, hobbyist of kleinzakelijke gebruiker: je zal veel van je gading vinden. Dit gratis nummer bevat een dwarsdoorsnede van de redactionele formule. Je treft besprekingen aan van producten, een interview, columns en tips. Wanneer de kennismaking bevalt, kun je in elke goed gesorteerde tijdschriftenwinkel de nieuwste MacFan vinden en je bent net zo welkom als abonnee. Veel leesplezier! Abonnementen Mirjam van Brecht, , administratie@macfan.nl Abonnementen kunnen elk nummer ingaan. Opzeggingen moeten twee maanden vóór het verstrijken van het abonnementsperiode schriftelijk ingediend worden. U ontvangt hiervan altijd een bevestiging. Advertentie-exploitatie Wiet Kamp, , advertenties@macfan.nl Druk Habo DaCosta, Vianen Verspreiding Nederland Betapress, Gilze Verspreiding België AMP/PVD, Brussel, Het copyright op alle artikelen in dit blad berust bij Void Media. Niets uit deze uitgave mag geheel of gedeeltelijk worden overgenomen of vermenigvuldigd, in welke vorm dan ook, dan na voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever. ISSN Vijf jaar iphones 69 Pianovariaties 70 MacMagic 72 AppGids OS X 74 AppGids ios 76 GameGids (Mac en ios) 78 ibookgids 79 FilmGids 80 MuziekGids 82 Column: Retro 83 Wordt abonnee

4 tekst Miro Lucassen Retina-pixelweelde smaakt naar meer Onontbeerlijk? Nee, echt hard nodig heb je het retina beeldscherm van de nieuwe MacBook Pro niet. Maar net als champagne en bonbons smaakt deze luxe naar meer. Apple brengt met dit 5,4 miljoen pixels tellende beeldscherm de Casanova van de laptops op de markt. Beeldschermen van laptops kregen er geleidelijk pixels bij de afgelopen jaren, met meer werkruimte als gevolg. De 15 inch MacBook Pro bijvoorbeeld maakte in 2006 al een sprong voorwaarts als opvolger van de PowerBook G4: van 1280 bij 854 pixels naar 1440 bij 900. Vier jaar daarna beklom Apple de volgende traptrede: 1680 bij 1050 pixels, wat volgens sommige gebruikers te kleine systeemletters veroorzaakte en gepriegel op een beperkt oppervlak. Anderen hingen juist de vlag uit omdat ze zoveel mogelijk panelen en gereedschappen willen zien, bijvoorbeeld tijdens beeldbewerking of bij het vergelijken van teksten. Naast een update van de bekende modellen Mac- Book Pro presenteerde Apple kort voor de zomer een geheel vernieuwde uitvoering met eigen behuizing en een Retina-display. Deze daalt enerzijds weer een trede van de resolutietrap af, maar springt anderzijds naar de volgende verdieping. Het paneel in de machine telt 2880 bij 1800 pixels, meer nog dan de 27 inch imac. Deze pixelweelde gebruikt de computerbouwer echter niet voor de traditionele manier van weergeven, die tot extreem kleine lettertjes zou leiden. In plaats daarvan simuleert het scherm q de resolutie van 1440 bij 900. Aangezien er voor de weergave van elk traditioneel beeldpunt nu vier retinapixels beschikbaar zijn, oogt het eindresultaat extreem scherp. Je moet flink je best doen om de pixels met het blote oog te zien, net zoals op de nieuwste ipad en de iphone 4. Wol op je pixels Apple kon zich voorbereiden op deze vernieuwing. Mountain Lion, iphoto, Aperture, Pages, Numbers, Keynote en natuurlijk Final Cut Pro X weten wel raad met het nieuwe fenomeen in de Mac-beeldschermenfamilie. Ze gebruiken de extra scherpte optimaal bij de weergave van details in foto s en video. Videobewerking is nu mogelijk met full HD-weergave in een voorvertoningsvenster terwijl er nog alle ruimte is voor gereedschappen. Tekst zag er nog nooit zo fraai uit op een computerscherm. In Mountain Lion heeft Apple bovendien de resolutie van programma-iconen verder opgeschroefd naar 1024 bij 1024 pixels. Menubalken, dialoogvensters en alle standaardelementen van OS X profiteren overal van de verhoogde resolutie. Maar voor het overige moeten de programmeurs aan de bak: zonder update voor retina w Test S

5 oogt alle tekst in vensters net niet scherp genoeg. Bij de weergave van afbeeldingen moet de gelukkige met een retina Mac-scherm zich voorbereiden op teleurstellingen. Uit zichzelf maakt geen enkel programma optimaal gebruik van de aanwezige pixels en dat zie je na de eerste dag onverbiddelijk. Wat tot die tijd normaal was, krijgt nu het stempel wollig. De aanpassingen vergen wat tijd en aandacht, maar maken het de programmeur niet speciaal moeilijk. Adobe is al druk aan de slag met Photoshop en ook in de Mac App Store verschijnen updates met ondersteuning voor het retina beeldscherm. Microsoft heeft echter nog geen signaal gegeven over de MacBook Pro. Het kan dus even duren voordat Office de stap maakt. Gespecialiseerde software voor de productie van schermafbeeldingen heeft het moeilijk met de nieuwe retina-resoluties. De marktleiders Snapz Pro X en Snagit legden tijdens de test slechts een kwart van het scherm vast, wat deze gereedschappen feitelijk onbruikbaar maakt. Aangezien hun routines diep in het systeem snuffelen kan een oplossing enige tijd op zich laten wachten. Op het internet staat de gebruikers van de geavanceerde laptop nog een flinke confrontatie met de e traditionele weergave voor gewone displays te wachten. Plaatjes vallen simpelweg tegen als je de ultrascherpte van iconen en bureaublad eenmaal hebt ervaren. De tekst van websites ziet er alleen in Safari goed uit, zolang Chrome en Firefox nog geen retina-update hebben uitgebracht. Voor betere kwaliteit logo s, afbeeldingen en decoratie is de beurt aan iedere webmaster van het universum. Maken zij voor die ene laptop van Apple met een ander eisenpakket de stap naar bronbestanden met meer details? De extra scherpte voegt zo n voorloper alleen toe voor het selecte gezelschap met een retina-scherm en het vereist heel wat aanpassingen om de andere gebruikers zo min mogelijk hinder te laten ondervinden van die ingreep. Ook op waren tijdens het schrijven van dit artikel nog niet alle afbeeldingen op retinaniveau. Het web in HD staat op de drempel, net zoals je vijf jaar geleden vrijwel geen tv-uitzendingen binnen kon halen op je HD thuistheater. We weten hoe dat is afgelopen. Dus reken er maar op dat andere computerfabrikanten de MacBook Pro met Retina-display nauwgezet volgen. Zodra blijkt dat Apple ook hier weet wat de consument wil, begint de opmars van de imitaties zie de hevige navolging van de ooit weggelachen MacBook Air. r q Websites gaan op de MacBook Pro met Retina-display snel de mist in. Safari geeft de tekst ultrascherp weer, maar niet aangepaste logo s zien er wollig uit. w In de Systeemvoorkeuren kun je de retina-weergave verder opschroeven dan de simulatie van 1440 bij 900 pixels. Op de maximale stand blijft geoptimaliseerde software zoals Pages goed leesbaar. e De tekstweergave van Safari (rechts) oogt veel beter dan het nog niet aangepaste Firefox. Van de afbeeldingen en logo s kan Safari ook niet meer maken dan de webmaster er in stopt. r Reparatiewebsite ifixit publiceerde deze foto van het binnenwerk van de retina MacBook Pro. De vingers halen de SSD-opslagchips los uit hun Apple-specifieke connector. Bovenin de ventilator met asymmetrische schoepen

6 Onbereikbaar binnenwerk De ultralichtgewicht Air, eveneens van een update voorzien maar nog zonder Retina-display, heeft veel van zijn goede eigenschappen overgedragen aan de vernieuwde MacBook Pro. In het nieuwe ontwerp kozen de ontwerpers radicaal voor lichtgewicht zonder in te leveren op professionele prestaties. Voor de opslagcapaciteit trok Apple de Flash-geheugenchips naar eigen ontwerp uit de kast in groottes van 256, 512 of 768 GB. Het werkgeheugen is leverbaar als 8 of 16 GB. Je beslissing bij de bestelling is definitief: deze MacBook Pro kun je als klant niet openen zonder de garantie te verspelen en als je toch het binnenwerk bereikt valt daar weinig te beginnen. De reparatiewizards van ifixit.com haalden een exemplaar uit elkaar en ontdekten een vastgelijmde accu, gesoldeerd werkgeheugen en een display waar evenmin iets aan te herstellen valt als het uitvalt. Terug naar de leverancier is het enige dat erop zit. Sterker dan imac Je koopt een MacBook Pro natuurlijk niet om hem te slopen. De Mac moet gewoon werken en graag sneller dan zijn voorganger. Op dat onderdeel zit het wel goed met de retina-nieuwkomer. In de testprogramma s Geekbench en Cinebench neemt het door Apple uitgeleende testexemplaar met 2,3 GHz Core i7-processor en Nvidia GeForce GT 650M grafische kaart natuurlijk een flinke voorsprong op de nieuwste MacBook Air en de Mac mini uit de zomer van De vorig jaar geteste imac 27 inch met 2,7 GHz i5-processor blijft de laptop nog net voor bij de prestaties van de grafische kaart, maar verliest ruimschoots bij een oordeel over de volle breedte: versus punten in Geekbench. Het is de hoogste tijd dat Apple ook de imac bij de tijd brengt, maken deze cijfers duidelijk. De kracht van de MacBook Pro schuilt in een behuizing die nét iets meer weegt dan 2 kilo, maar ruim een halve kilo minder dan de gewone MacBook Pro. Het ontwerp kan zo compact doordat Apple een flink aantal vertrouwde onderdelen weglaat. De MacBook Pro met Retina-display heeft geen ethernet, FireWire en audio-invoer. Wel is hij voorzien van twee Thunderbolt-uitgangen en HDMI voor directe aansluiting op een tv. De SD-sleuf voor fotokaartjes is gebleven en net als bij de MacBook Air zit er aan beide kanten van de behuizing een USB 3.0-poort. Voeding ontvangt de laptop via de vernieuwde platte MagSafe-connector. De accu met een capaciteit van 95 Wattuur gaat volgens Apple zeven uur mee als je er op het web mee surft. Tijdens videobewerking met intensief gebruik van de Nvidia grafische kaart en de processor kom je een stuk minder ver, maar voor een werkdag in het mobiele kantoor van schrijven, surfen en mailen is deze accu heel geschikt. De grafische weergave schakelt bij zulk gebruik automatisch terug naar de zuinige ingebouwde Intel HD Graphics op het moederbord. De duurtest waarbij de laptop continu films afspeelt in itunes leidde tot een werkbare tijd van ruim zes uur. Daarmee presteert de retina-uitvoering net zo goed als andere MacBook Pro s die een stuk minder pixels onder hun hoede hebben. Ritme van de regen De gewone MacBook Pro scoort na de laatste vernieuwing net zo goed als de retina-versie op de benchmarksoftware en is in zijn basisconfiguratie 400 euro goedkoper. Dat verschil lijkt groter dan het is: het instapmodel heeft slechts 4 GB werkgeheugen en een klassieke harddisk van 500 GB. Zodra je in Apples online winkel de MacBook Pro opwaardeert naar 8 GB en 256 GB SSD-opslag is hij bijna 300 euro duurder dan de standaard retina-uitvoering. Dat is dan weer best veel geld voor een dvd-brander en twee poorten die op weg zijn naar hun pensioen. Zonder SSD blijf je wel goedkoper uit, zelfs wanneer je de harddisk opwaardeert naar de maximaal leverbare 1 TB. De geluidsweergave valt lastig te vergelijken. In de gewone MacBook Pro zit een subwoofer ter ondersteuning van de basweergave. De retina-uitvoering doet het met twee nieuw ontworpen speakers die samen een verrassend vol geluid geven. Maar het blijft natuurlijk kruimelwerk in vergelijking met ieder thuistheater of stereoset. Intern geluid van de koeling hoor je alleen als de MacBook Pro vol aan de bak moet. Dan klinkt geruis als bij een milde regenbui. Dat komt van de asymmetrische ventilators waar Apple zo enthousiast over pochte tijdens de presentatie van de machine. Ze werken samen met sleuven onderin de behuizing. In hoeverre zich daar stof zal ophopen tijdens jarenlang gebruik moet in de praktijk blijken. Daar kan een test als deze geen uitsluitsel over geven. Conclusie De MacBook Pro met Retina-display is z n tijd vooruit. Met de enorme scherpte en rijke details van het beeldscherm brengt Apple een niet eerder vertoond kunstje op de markt voor creatieve professionals. Als je voor deze voorloper valt, lever je meer in dan de dvd-drive, ethernet en de FireWire-poort: het internet zal er voorlopig minder fraai uitzien dan je gewend bent en je gedigitaliseerde VHS-tapes ogen aftandser dan ooit. Dankzij de Flash-geheugenchips, de snelle processor en de krachtige grafische kaart werk je op deze MacBook Pro in hoog tempo en met veel plezier. Wij kunnen al met al niet wachten tot het retina beeldscherm meer Macs bereikt.

7 Test R Olloclip verlegt de iphone-focus De camera die je altijd bij je draagt (lees: een iphone 4 of 4S) mist nog wat. Een macro-stand voor een detailopname bijvoorbeeld, net wat meer groothoek om een krappe kamer volledig in beeld te krijgen of een fisheye-optie voor bijzondere effecten bij landschapsfotografie. De inventieve Olloclip belooft het allemaal in een handzaam draagzakje. tekst Miro Lucassen De palmbomen op de boulevard, de weidsheid van een heide veld, tere bloesemblaadjes: je komt ze onderweg tegen, je grijpt naar je iphone en je merkt dat het net niet lukt om de beeldimpressie vast te leggen die je voor ogen stond. Natuurlijk valt er altijd nog wat te Photoshoppen, maar een opzetlensje werkt een stuk directer. Vanuit die gedachte verscheen in 2011 de Olloclip op de markt, een setje optisch vernuft dat sinds kort ook een distributeur voor de Benelux kent. De producent past een aloud fotografisch principe toe: als je weet hoe de vaste lens van de camera reageert, kun je zijn eigenschappen uitbuiten door er simpelweg een tweede objectief voor te plaatsen. Macro- en teleconverters verleggen al tientallen jaren de grenzen van allerlei camera s en de kwalitatief goede lens van de iphone 4 schreeuwt om eenzelfde behandeling. Eén extra objectief toevoegen is een kwestie van een lens in een klemmetje vatten. De Olloclip kiest voor krasvrij zwart plastic dat stevig om de behuizing van de iphone past. Het bevat ruimte voor twee lenzen, aangezien je de klem kunt omkeren. De ene zijde doet dienst als fisheye, de andere als groothoek. Die laatste bestaat uit twee delen en om er echt alles uit te persen, kun je het bovenste losschroeven. Dan blijkt het onderste stukje glas opeens een krachtige macrolens voor extreem nabije opnamen. Het minuscule draagtasje is ook nog inzetbaar om de lens te poetsen. Centimeterwerk Een eerste poging om de net opgekomen hyacinten met deze macrostand te benaderen loopt niet goed af: je moet de kelkjes op een centimeter afstand vastleggen en als je zo dichtbij staat, kun je je hand niet stil genoeg houden voor een scherpe opname. Naast de macrolens moet er dus ook een statief in de tas, bijvoorbeeld een GorillaPod met flexibele pootjes en bijpassende telefoonklem. Heb je al een andere driepoot, kijk dan eens naar The Glif, een handige houder met een statiefmoer waar je Apples telefoon zo inschuift en die je in diverse standen kunt zetten. In het plantsoen is de beurt aan de fisheye en de groothoek. De foto s laten het effect van deze extraatjes zien: een attractief totaalplaatje met meer beeldruimte, inclusief de daarbij onvermijdelijke vertekening in de hoeken, maar ook duidelijke problemen met de scherpte aan de randen. Conclusie De Olloclip vult de fotografische kwaliteiten van je iphone 4 of 4S aan, waarbij je wel rekening moet houden met wat beperkingen. Voor de ware macro-liefhebber die al jaren met statief de natuur in stapt, betekent de iphone-variant hooguit een aardig extraatje. Andere gebruikers zullen deze optie af en toe thuis toepassen, want zij fotograferen met de iphone om zo min mogelijk bagage mee te dragen. Zo n Olloclip-zakje kan er wel bij, maar een statief veroordeelt je tot een rugzak of een survivalvest. Zonder driepoot geniet je wel van de fisheye, vooral aardig voor vakantiewerk en een incidentele bijzondere opname. De groothoek haalt flink wat meer beeldhoek tevoorschijn, ten koste van wat vertekening en randonscherpte. Als je daar rekening mee houdt, kun je met je Olloclip-fotografie vrienden en bekenden imponeren. Zocherplantsoen in Amersfoort, gefotografeerd met een kale iphone 4S en nogmaals inclusief de Olloclip in groothoek- en fisheye-stand. Olloclip, 79,99, s Drie lenzen in één opzetstuk Extra beeldhoek voor betere totaalplaatjes t Randonscherpte bij groothoek Onzeker of hij op de volgende iphone past MacFanScore u

8 Mountain Lion Fluwelen update met een ijzeren vuist tekst Miro Lucassen Wat valt er nog te bereiken na een systeem met de koninklijke naam Lion? Apples antwoord heet Mountain Lion - net zoals Snow Leopard een wilde kat die nieuwe richtingen inslaat zonder het oude pad te verlaten. De pre-release voor ontwikkelaars blijkt al opmerkelijk stabiel en geeft een goed inzicht wat er deze zomer op het publiek afkomt: meer eenvoud, opnieuw iets hogere systeemeisen en een betere samenhang tussen Mac en idevices. Test R Hoewel OS X 10.7 Lion bij het verschijnen van deze MacFan nog niet eens een jaar beschikbaar is voor het grote publiek, vindt Apple het alweer tijd voor een volgend versienummer. Journalisten van geselecteerde Amerikaanse media kregen in persoonlijke briefings uitleg van marketingbaas Phil Schiller over de allereerste bètaversie die het daglicht mocht zien, nog voordat ontwikkelaars aan de beurt waren. Daarbij noteerde blogger John Gruber van Daring Fireball dat OS X voortaan net als ios kan rekenen op een jaarlijkse update. Mountain Lion breekt deze zomer los, kondigt Apple op zijn website aan. Ergens tussen medio juni en eind september dus. Herinneringen De computerbouwer belooft een bescheiden update, net als de sprong van Leopard naar Snow Leopard. Het gaat om verbeteringen in icloud en nieuwe technieken, maar ook om Macversies van apps die je al kent van ipad en iphone. Herinneringen bijvoorbeeld, goed voor taken en boodschappenlijstjes, vervangt de vergelijkbare functie binnen ical. Hoewel je agenda nog steeds een logische plek voor zulke kattebelletjes blijft, vindt Apple integratie van allerlei taken binnen één toepassing niet van deze tijd. Terugkijkend begon deze marsroute al met de splitsing van Apple- Works in de losse pakketten Pages, Keynote en Numbers. Notities Naast Herinneringen verschijnt ook Notities op de Mac: een kladblok met een scheurrandje. Je typt in het lettertype Noteworthy en er zijn opties voor al dan niet genummerde lijstjes. Schetsen of afbeeldingen bijvoegen is er niet bij. Onderaan het velletje tref je een vertrouwd ios-symbool aan: een pijltje dat uit een vakje springt. Deze aanduiding duikt overal in Mountain Lion op en betekent dat de toepassing zijn materiaal kan delen. Niks nieuws, want je kent dat al uit de menubalk, maar wel anders vormgegeven op een prominente plek. Bij Notities deel je langs twee wegen: een of een imessage. Beide bevatten de tekst van je boodschap. Bij de imessage stuurt je Mac die ook gewoon als sms naar een telefoonnummer. Twitterliefde Apple is momenteel diep verliefd op de microberichtendienst Twitter. Het kwetterende vogeltje duikt prominent op in allerlei voorkeuren en systeemfuncties. Geef je eigen twitter-account op in de Systeemvoorkeuren en de Mac biedt onder Mountain Lion aan om Adresboek bij te werken met de Twitter-identiteit van je vrienden en zakelijke relaties. Vanuit Adresboek kun je met ctrlklik de laatste berichten van de gevonden persoon opvragen in je Twitter-app. En dan ben je nog slechts één klik verwijderd van de q beslissing om de gelukkige te volgen. Zelf kwetter je naar hartenlust direct vanuit iphoto en Safari. Zelfs als je elke ochtend met Photo Booth je uitgeslapen hoofd aan de wereld wilt tonen - inclusief het effect van de dag - is Apple je graag ter wille. Berichtencentrum Mocht je Growl gebruiken, dan ben je gewend aan meldingen op je scherm wanneer er op de achtergrond nieuwe informatie binnenkomt. Op de iphone en ipad kregen deze notificaties een flinke opknapbeurt bij de verschijning van ios 5. OS X Mountain Lion verwelkomt ze nu ook. Programma s kunnen een korte boodschap in een strook laten oplichten of een permanente melding rechtsboven in beeld zetten. De volledige lijst bereik je via een icoon uiterst rechts in de menubalk. Inderdaad: dat is de plek waar je de afgelopen jaren Spotlight aantrof. Het zoekgereedschap schuift, wellicht onder protest, een stukje op. Wat je precies te zien krijgt in het Berichtencentrum stel je af via het bijbehorende paneel in Systeemvoorkeuren. Gatekeeper Hoewel de Mac nog steeds de veiligste computer voor consumenten en zakelijke gebruikers is, blijft Apple verwikkeld in een race met de kwaadwillenden op internet. Het nieuwste antwoord op nep-software en andere gevaarlijke verlokkingen draagt de naam Gatekeeper. Een Mac met Mountain Lion werpt een barrière op tegen software van buiten de Mac App Store, tenzij de ontwikkelaar zich door Apple laat certificeren. De controle van de digitale handtekening garandeert jou als gebruiker dat je een oorspronkelijk installatiebestand te pakken hebt en geen schimmige kopie waarin malware zit verstopt. Deze procedure is bedoeld voor ontwikkelaars die niet willen of kunnen voldoen aan de

9 w e r q De app Notities verzendt je aantekeningen eenvoudig als imessage. w Per applicatie stel je precies in wat voor meldingen het Berichtencentrum mag weergeven. Je bureaublad toont de volledige lijst via het icoon rechtsboven. e Vanuit Photo Booth zet je jezelf sneller en eenvoudiger voor aap op Twitter. r Zolang vertrouwde aanbieders nog geen Apple-certificaat ophalen, vindt Mountain Lion hun software verdacht. t De opslagruimte van icloud benader je via de Open-opdracht van de betrokken toepassing - in dit geval Voorvertoning. Mappen aanmaken werkt net als onder ios: gewoon het ene icoon op het andere slepen. y Safari laat voortaan duidelijker zien dat je via een beveiligde verbinding surft. t y toelatings eisen van de Mac App Store. Macroprogramma s als Keyboard Maestro bijvoorbeeld wijzigen zaken aan het systeem die de App Store verbiedt. Dankzij de Gatekeeper-handtekening geeft het systeem ze toch het groene licht. Software buiten dat universum kun je nog steeds downloaden zo veel je wilt, maar bij het starten grijpt Gatekeeper in. De beveiliging biedt geen direct achterdeurtje om zo n geblokkeerd installatieprogramma alsnog te openen. Wel kun je de volledige Gatekeeper uitschakelen. Zo neem je je Mac weer 100 procent in eigen hand, inclusief de risico s op een malware-infectie. icloud In de testversie van Mountain Lion blijken diverse apps al een stap verder naar icloud te zetten. Zo kunnen Teksteditor en Voorvertoning nu rechtstreeks documenten bewaren en ophalen uit de online service. Natuurlijk gebeurt dit via een map in je verborgen persoonlijke bibliotheek, maar als gebruiker zonder bovengemiddelde speurzin zie je daar niks van. Apple doet zijn uiterste best om de icloud-opslagruimte juist niet in te richten als de zoveelste map in Finder, maar redeneert steevast vanuit de applicatie: opslaan in Teksteditor, dan ook weer openen in Teksteditor. Moet een document naar een andere app, dan zoek je het deelpijltje. Dit werkt nog niet overal intuïtief, maar dat heb je met bètasoftware. Het kán wel: de app ia Writer deelt nu al vlekkeloos icloud-documenten tussen ipad en Mac, zelfs tussen Mountain Lion en Lion. En als Apple eindelijk zwicht voor de druk van zijn klanten komt Snow Leopard daar nog wel bij. Klein grut De tweede versie voor ontwikkelaars die we bekeken tijdens het afronden van deze MacFan bevat allerlei wijzigingen waarvan het afwachten blijft of ze de finale editie halen. Safari kent niet langer een apart zoekveld rechtsboven: in navolging van Google Chrome heeft Apple deze functie geïntegreerd met de adresbalk. Ook de aanduiding dat je een website bezoekt via een gecertificeerde beveiligde verbinding is duidelijker dan voorheen. Apple brengt tevens enthousiast het Game Center voor het voetlicht, het centrale scorebord voor je digitale ontspanning. Daar valt nog weinig aan te zien: in de Mac App Store zullen pas spellen met GameCenter-ondersteuning verschijnen als Mountain Lion aan zijn eerste publieksversie toe is. De systeemeisen van de preview zijn weer iets pittiger dan bij Lion, waardoor modellen uit 2006 en een deel van 2007 moeten afhaken. De Mac mini telt pas mee vanaf voorjaar De definitieve systeemeisen kunnen nog afwijken van de ontwikkelaarseditie. Conclusie Mountain Lion geeft de indruk van een bescheiden update, maar bevat een in fluweel verpakte ijzeren vuist voor ontwikkelaars. Zij moeten zich strikter aan Apple binden om als vertrouwde partij mee te doen op de Macs met het nieuwe systeem. Voor de eindgebruiker is dat een plezierige ontwikkeling die de veilige positie van de Mac in de digitale rimboe versterkt. Daarnaast zet icloud duidelijke stappen voorwaarts, die we pas goed kunnen beoordelen als de test versie deze zomer in het wild los mag. En verder vinden we dat Apple icloud geschikt moet maken voor Snow Leopard. OS X Mountain Lion, prijs nog onbekend,

10 Multicam voor iedere filmer Met twee of drie camera s leg je een bruiloft, wedstrijd of bedrijfsevenement nog veel fraaier vast dan met eentje. Het monteren van zo n reeks opnames tot een productie met professionele allure doe je gewoon met de laatste versie van Final Cut Pro X, belooft Apple. De fijne kneepjes van deze techniek blijken tussen de oren te zitten. Test R tekst Albert Zeeman Hobbyisten houden van Final Cut Pro X, maar professionele video makers hoor je nog steeds mokken over de extreme make-over van hun troetelkind. De nieuwe X-editie verscheen met tekortkomingen en het duurde maanden voordat Apple ze de wereld uit hielp. Concurrent Adobe sprong dan ook gezwind in het gat met een promotiecampagne voor zijn Premiere-suite die wél van alle geavanceerde snufjes is voorzien. Inmiddels heeft Apple het bestandsbeheer op orde en valt materiaal te delen tussen verschillende gebruikers. FCPX kan overweg met projecten van zijn voorganger als je 8 euro investeert in de app 7toX, ontwikkeld met steun van Apple. Het gemor van zelfstandigen en professionele organisaties die hun brood verdienen met videoproducties slaat dan ook langzaam om in stille aanvaarding. De serieuze hobbyist kan intussen opnieuw een gat in de lucht springen vanwege de ondersteuning voor meerdere camera s. Dicht op de huid Elke filmer kent de afweging: je wilt een diploma-uitreiking vastleggen inclusief toespraken, emoties van de gelauwerden en hun familie. Vanaf het statief in het midden registreer je nauwkeurig, maar emotieloos. Uit de hand werk je dicht op de huid maar veel fragmentarischer, Je moet van alles smokkelen tijdens de montage om een geloofwaardig geheel te bereiken. Meerdere camera s die ieder vanuit hun eigen hoek werken zijn dé oplossing voor dit dilemma. Final Cut Pro X verwerkt net zo makkelijk beelden van professionele camera s als van iphones en consumenten- camcorders, al herkent Apple nog steeds niet ieder videoformaat. De fijne kneepjes ontdek je het best door een test waarbij je van het resultaat mag leren - experimenteer niet met die ene bruiloft. De volgende wetmatigheden gelden voor iedere multicam-registratie: Camera s van vergelijkbare kwaliteit vergroten de kans op een mooi eindresultaat, al kan de kleurcorrectie van FCPX heel wat aan. Trek een denkbeeldige halve cirkel rond je onderwerp en zet de camera s in dat gebied neer. Het lijkt heel creatief om een band ook van achter de drummer te filmen, maar voor de kijker is deze sprong over de as alleen maar verwarrend. Plaats één camera zo dat hij de hele gebeurtenis in één take kan registreren met de best mogelijke geluidskwaliteit. Deze track gebruikt FCPX als basis voor de tijdlijn. Welke camera? Vrijwel elke camera is geschikt. Maar als je werkelijk professioneel aan de slag wilt, kies je bijpassende hardware. Superieure audio: Zoom Q3 Naast de bewezen kwaliteit van de Zoom audiorecorders leek dit type met extra lensje van smartphonekwaliteit kansloos. Maar voor audiotracks in multicam-projecten blijkt de Q3 ideaal. Het professionele geluid ondersteunt de beelden bij de montage en als je einddoel YouTube is, heb je er een extra camerastandpunt bij. Gebruik de Q3 wel professioneel, dus regel het opnamevolume alert en met de hand. stabilisatie, een professioneel menu en een raster in de zoeker. Als belangrijkste nieuwtje registreert hij simultaan op twee snelle SD-kaarten. Zo kun je de ene direct na het evenement aan de opdrachtgever overhandigen en met de andere aan de slag in FCPX. Creatieve Pro: Sony NEX-VG20 Deze crème de la crème videocamera levert fantastisch geluid maar vooral super beeld. Verwisselbare lenzen zorgen voor veel creatieve mogelijkheden. Alles is afgestemd op de filmer die langdurig wil registreren. De voortreffelijke beeldstabilisatie en standaardlens ( mm) maken het mogelijk vanuit de hand te filmen en dicht op het onderwerp in te zoomen. Daarnaast fotografeert de VG20 tussen de shots door in spiegelreflexkwaliteit. Wil je Sony s videoformaat bewerken, dan moet je het omzetten naar FCPX-vriendelijke bestanden met ClipWrap ($ 50). Praktische Pro: JVC GY-HM100 en GY-HM150 De eerste (en enige) videocamera met het label gemaakt voor Final Cut Pro is de JVC GY-HM100. De import verloopt razendsnel als je in QuickTime-formaat filmt. De zojuist geïntroduceerde opvolger GY-HM150 blijft trouw aan dit concept met betere

11 q w q Het informatiepaneel van de camera moet onderin een naam vermelden. w Preview van de multicam clip. e Het volledige werkscherm. e De andere camera s hoeven niet de hele tijd te draaien, zolang ze in hun clips ook maar geluid opnemen. Apple gebruikt de audio namelijk als sleutel om tijdens de montage alle fragmenten op de juiste plek in de tijdlijn te leggen. Voor een experiment begin je met twee camera s. Het echte werk doe je met drie of vier. Voel je behoefte om er nog meer in te schakelen, besef dan wel dat je de montage complexer maakt en dat je behoefte aan vrije schijfruimte akelig snel groeit. Adieu clapper De multicam montage begint met het importeren van de beelden. Na elke cameraimport selecteer je alle nieuwe bestanden en open je de Inspector. Controleer wat er staat in het tabblad Info. Vul de cameranaam of camerahoek in als die ontbreekt. Op basis van dit veld veegt FCPX namelijk later alle clips bij elkaar. Wanneer alle beelden uit de camera s op deze manier zijn verwerkt, begint het feest. Vergeet het tijdrovende zoeken naar de clapper in elke scène om de tracks synchroon te plaatsen. Je selecteert gewoon de clips van alle camera s die bij je project horen. Kies vervolgens New Multicam Clip uit het File-menu en een dialoogvenster opent. In alle testprojecten bleken de automatische instellingen prima. Klik op OK om de magische FCPX-machine te starten. Deze vergelijkt de audiotracks van de gekozen fragmenten en smelt het materiaal samen tot één multicam clip. Je herkent het speciale karakter hiervan aan het multi cam icoon met zijn witte vlakjes linksboven de preview. Wanneer FCPX niet in staat is een clip correct in de tijdlijn te plaatsen, volgt een melding. Vaak blijkt een slechte audiotrack of onbenoemde camera de oorzaak. Je lost deze probleemgevallen achteraf met de hand op. Meteen nauwkeurig werken is beter, want dit wil je niet te vaak doen. Meesterlijk muizen Final Cut Pro X weet nog niet welke beelden uit de multicam-clip je publiek te zien krijgt. Als je hem selecteert en de video start, zie je op mini-monitoren het materiaal synchroon draaien. Net als in een regiekamer selecteer je de afwisselende camerastandpunten met de muis. Zo vul je de tijdlijn, waarbij elke wisseling van standpunt in de montage een nieuwe clip definieert. Tussen de passages plaatst FCPX een stippellijn. Je pakt die later beet om de exacte overgang wat eerder of later te plaatsen. Als je liever meerdere sporen audio en video boven elkaar ziet, kun je dat ook instellen. Naar keuze loopt de audio van een camera door onder de hele montage. Wisselen per overgang mag eveneens. Apples werkwijze is bijzonder eenvoudig, maar ook enigszins rigide. Wijk je af van de aanbevolen workflow, dan gooi je ook de automatische aanmaak van een multicam track overboord. Handmatig blijft mogelijk, maar kost meer tijd. Als de beelden in de multicam viewer stotteren, vink dan bij het importeren proxy media aan om een werkversie van lagere kwaliteit toe te voegen. Dit vreet weliswaar schijfruimte, maar op de vele minimonitoren speelt het videobeeld zichtbaar vloeiender af. Conclusie Final Cut Pro X kreeg al eerder een lovende kritiek in MacFan en daar kan nog een schepje bovenop nu de multicamtoevoeging het pakket heeft opgewerkt tot een professioneel hulpmiddel met het bedieningsgemak van imovie. De samensmelting van een groot aantal camerastandpunten ziet er werkelijk magisch uit. Oefening baart kunst, maar voor iedereen die een optreden of gebeurtenis filmt met meerdere camera s is FCPX dé route. Final Cut Pro X , 239,99 s Optimaal gebruiksgemak Eenvoudige multicam verwerking t Ondersteuning bijzondere videoformaten blijft achter bij Premiere MacFanScore o

12 Achtergrond R Wie erft de Jobs-factor? Wie vervult de rol van opperkeurmeester, hoe komen nieuwe ideeën tot stand en langs welke lijnen bepaalt Apple zijn koers zonder Steve Jobs? Rond Chief Executive Officer Tim Cook staat een geroutineerd team dat nu voor het eerst zelf moet bepalen hoe de toekomst van Apple eruitziet. Wie van hen weet de Jobs-factor over te nemen? tekst Ruud Dingemans Tim Cook Chief Executive Officer CEO Cook is het publieke gezicht van Apple. Hij stapt in de voetsporen van communicator Steve Jobs als fan van Bob Dylan, maar verder vallen er vooral verschillen in het oog. De 51-jarige Cook is geen showman en gedraagt zich in discussies eerder terughoudend dan agressief. Het etiket visionair past hem niet. Schreeuwen tegen zijn medewerkers doet hij nooit, excuses accepteren evenmin: Hij vraagt je zaken waarvan hij al weet dat je ze niet kunt beantwoorden, en vraagt dan vervolgens nog verder door. Tim Cook groeit op in zuidelijk Alabama als de middelste van drie broers en studeert technische bedrijfskunde aan de universiteit van Auburn. Zijn carrière begint bij Jobs toen malige aartsvijand IBM. In Alabama en Virginia staat hij ook op de fabrieksvloer, onder andere om de productie op tijd af te krijgen voor Kerstmis. In de avonduren haalt hij zijn MBA-titel aan de Duke-universiteit. Na een intermezzo als Chief Operating Officer (COO) bij Intelligent Electronics stapt Tim Cook rond 1996 over naar pcklonenmaker Compaq. Binnen een half jaar komt hij op de radar van Steve Jobs, die hem bij Apple aanstelt als Senior Vice President for Worldwide Operations. Jobs ruikt snel Cooks grote talent voor procesbeheersing en logistiek management. Eerst komt de sales-afdeling onder zijn verantwoording, vervolgens de klanten service en de Macintosh-hardware. Samen met toenmalig financieel directeur Fred Anderson voert hij Jobs strategie uit om Apple na het bijna-faillissement van 1995 terug te brengen naar de kern. Cook sluit de eigen fabrieken en besteedt de productie steeds verder uit. Hij verwerft een reputatie als de man die bekend is met zowel het complete overzicht als nagenoeg alle details. Zijn focus op kleine marges en flexibele levering gunt hardwareproducenten weinig speelruimte. Onverstoorbaar snijdt hij concurrenten de pas af door als belangrijkste klant grote voorraden van het veelgevraagde Flash-geheugen voor Apple op te eisen. Tim Cook is ongetrouwd, heeft geen kinderen, en staat bekend als een workaholic met een droog gevoel voor humor. Hij is een groot fan van wielrenner Lance Armstrong en draait mee in uitputtende fietstochten ten bate van MS-patiënten. Cook kan toe met weinig slaap. Hij werkt het grootste gedeelte van zijn dagelijkse taken af op zijn ipad. Tijdens vergaderingen verslindt hij energierepen terwijl hij medewerkers bij moeilijkheden lang fronsend aankijkt tijdens lange, oncomfortabele pauzes. Ontspanning is er ook bij: voor zijn entertainment kan hij eigenlijk niet meer zonder zijn Apple TV. Cook woont in een relatief bescheiden huis in de omgeving van het Apple-hoofdkwartier. Sommigen noemen hem the most powerful gay in the village, maar over dat aspect van zijn privéleven heeft hij nooit publiekelijk gesproken. Net als andere Apple-topmensen verdient hij tientallen miljoenen dollars: circa $ 59 miljoen in Via twee invalbeurten voor de door ziekte geplaagde Jobs groeit hij in zijn rol als komende CEO. Voor pers en publiek heeft hij bij lange na niet het charisma van de wereldberoemde topman, maar niemand klaagt over een gebrek aan grilligheid. Cooks kalme en blundervrije optreden maakt de geesten buiten het bedrijf geleidelijk rijp voor het nieuwe tijdperk terwijl hij intern feitelijk allang de touwtjes in handen heeft. Inmiddels zorgt Cook voor meer communicatie richting klanten en aandeelhouders. Apple opent een steunprogramma voor goede doelen, informeert milieugroepen uitgebreider en bemoeit zich actiever met de discussie over de omstreden arbeidsomstandigheden bij toeleveranciers in China. Zelfs het tot de rand toe gevulde geldpakhuis blijkt niet langer heilig: er mag wat af voor dividend en een inkoopprogramma voor eigen aandelen

13 Jonathan Ive Senior Vice President Industrial Design Om Jonathan Ive, voor vrienden Jony, kan bij Apple niemand heen. De beroemde ontwerper uit het Londense Chingford, sinds vorig jaar volbloed geridderd door de Queen, blijft met zijn afdeling bepalend voor de daadwerkelijke output van Apple. Ive raakt besmet door zijn eerste aanraking met de Mac SE. Net zoals zovelen voelde hij meteen het product aan en daarmee ook de mensen die erachter zaten. Het Britse talent arriveert in 1992 in Californië, opgemerkt door zijn voorganger Robert Brunner, mede-ontwerper van de eerste generatie PowerBooks. De toenmalige roerganger John Sculley en diens opvolgers maken Ive ongelukkig: design staat niet centraal, de techniek heeft de overhand. Hij overweegt de firma te verlaten, maar vindt in de teruggekeerde Jobs vanaf 1997 zijn grote voorvechter en zielsverwant. Ive streeft naar elegante en efficiënte eenvoud, vaak geïnspireerd door Japans minimalisme en dat van industrieel ontwerper Dieter Rams bij Braun. Daarmee zit hij nagenoeg op dezelfde golflengte als de Apple-oprichter. Zijn eerste belangrijke ontwerp is de opvallende platte 20th Century Mac uit De imac bezorgt Jony Ive én Apple ruim een jaar later wereldfaam. De bolvormige computers in zuurtjeskleuren halen het merk uit de financiële moeilijkheden, met steun van de concurrentie die gewillig vasthoudt aan karakterloze beige pc-dozen. Ives ontwerpen positioneren Apple als trendsetter en een tegenwicht op dat terrein ontbreekt bij de concurrenten. Het bedrijf weet dit later met daverend succes uit te buiten door de lancering van de ipod, de iphone en de ipad. Ive heeft sindsdien nooit meer voor zijn positie binnen Apple hoeven te vechten. De baas van de ontwerpstudio beschikt niet over groot bedrijfspolitiek talent, of het nu gaat om marketing, management of financiën. Evenmin brandt bij hem ambitie om zich binnen de firma te doen gelden. Steve Jobs regelt juist daarom een in steen gebeitelde positie voor de ontwerpafdeling als hij beseft dat hij ooit zijn persoonlijke bescherming zal moeten opgeven. Ive, met vrouw en twee kinderen permanent woonachtig in San Francisco, heeft daardoor na Tim Cook waarschijnlijk de meest doorslaggevende stem in Apples productbeleid. Zijn team is met circa twintig man relatief klein. Hun ontwerpruimte, inclusief machinerie voor rapid prototyping, behoort tot de best afgeschermde van Cupertino. Van alle proefnemingen verlaten uiteindelijk slechts de meest verfijnde het hoofdkwartier aan Infinite Loop. Eindeloos schaven tot het goed is blijft het mantra van de afdeling, gewoon omdat het moet. Als consumenten zijn we de hele dag omringd door een veelvoud aan producten waarvan het de makers niet echt kan schelen hoe het ontwerp eruit ziet, zo stelde Ive ooit. Apple laat het hem heel anders doen en daar profiteren zowel de ontwerper als het bedrijf van. Scott Forstall Senior Vice President ios Software Ondanks zijn relatief jonge leeftijd (44) hoort Scott Forstall in veel opzichten bij de oudgedienden. Zijn basissalaris bedraagt circa $ , maar vergeet de aanvulling van een slordige 13 miljoen dollar in aandelenopties niet. Velen omschrijven Forstall als een jongensachtige mini-steve. Zelfde type auto, zelfde soort kleren, zelfde talent om mensen te motiveren en tegelijkertijd tegen zich in het harnas te jagen. Eenvoudiger liefdesleven: Forstall trouwt gewoon zijn eerste verkering uit de schoolbanken in Washington. De jongeling cultiveert zijn relatie met Jobs in veel opzichten. Hij is fan sinds hij als scholier leert programmeren op een stokoude Apple II. Met een mastertitel computerwetenschappen van de Stanforduniversiteit gaat hij - waar anders - aan de slag bij Jobs toenmalige super project, NeXT. Daar werkt hij onder meer aan het besturingssysteem NeXTSTep dat later uit zal groeien tot Mac OS X. Als Apple het bedrijf overneemt en Jobs terughaalt, komt Forstall mee. Zijn fortuin groeit met dat van zijn werkgever. Forstall levert bijdragen aan de roemruchte Aqua-interface, het likbare uiterlijk van Mac OS X dat rond 2000 veel opzien baart. Apple telt op computergebied weer mee en kijkt na het succes van de eerste ipod-generaties weer met zelfvertrouwen naar toekomstige projecten zoals de iphone. Forstall zit daar met zijn nog kleine softwareteam bovenop. Hij heeft inmiddels een reputatie ontwikkeld van ijverige en getalenteerde programmeur, kundig presentator en vurig teamleider, wat hem regelmatig in conflict brengt met andere cellen binnen Apple. Sommige teamleiders kunnen Forstall en diens mantra dat is niet wat Steve zou willen na verloop van tijd niet meer uitstaan en nemen ontslag. Anderen lopen juist weg met de getalenteerde sous-chef. Jobs zelf houdt Forstall kort aan de lijn. Hij blijft in de coulissen bij de lancering van de iphone en dat stemt de ambitieuze vazal naar verluidt bepaald niet vrolijk. Het enorme succes van de smartphone en daarmee zijn ios doet zijn ster vanzelf verder rijzen. Zijn invloed binnen de bedrijfsleiding neemt evenredig toe: het ios-team kaapt gaandeweg steeds meer getalenteerde programmeurs weg bij het OSX-team. Net als Jobs weet Forstall volgens medewerkers doorgaans precies wat hij wil en gaat hij vaak tot het uiterste om zijn doel te bereiken. Hij kan discussiëren om iedere pixel, maar al dat harde werk levert wel resultaten op. Inmiddels komt bijna driekwart van de Apple-omzet uit ios-apparatuur en daarmee heeft Forstall zijn positie in Cupertino verzekerd. Alleen Tim Cook en Jonathan Ive kunnen hem nog remmen

14 Phil Schiller Senior Vice President Worldwide Marketing Hoofd marketing Phil Schiller is een echte Apple-veteraan. Hij werkte er al in 1987, toen de allereerste generatie Macs net plaats maakte voor de snellere Mac II. Schiller groeit op in Newton, Massachussetts, en mikt op een loopbaan als bioloog. Zijn bachelor-titel haalt hij, maar tijdens de colleges zeebiologie op Boston College duiken begin jaren tachtig de eerste personal computers op als hulpmiddel in de klaslokalen. Net zoals zoveel leerlingen kan Phil zijn vingers er niet van afhouden. Hij werkt als systeemanalist, laborant en informatiemanager, waarna hij de stap naar Apple zet en zich als junior-werknemer al doende specialiseert in marketing. Enkele jaren later verliest de firma terrein ten opzichte van de opkomende pc-klonen en in 1993 neemt Schiller ontslag. Hij verwerft de functie Senior Vice President Marketing bij de softwarebedrijven Firepower Systems en Macromedia. Vier jaar later keert Schiller terug naar Cupertino, vrijwel gelijktijdig met herintreder Steve Jobs en diens NeXT-brigade. Jobs veegt alle zittende marketing specialisten bij Apple de mantel uit als clowns en schenkt Schiller zijn vertrouwen. Het grote publiek leert hem kennen als Jobs soms wat suffige maar sympathieke sidekick bij de roemruchte Keynotepresentaties rond de eerste generatie imacs en ibooks. Schiller krijgt het als hulpje niet makkelijk. Zo moet hij in 1999 van zes meter hoog naar beneden springen op een podiumkussen, om live de schok beveiliging en AirPort-verbinding in de eerste ibook te demonstreren. Achter de schermen beheert hij de voor Apple uiterst belangrijke en effectieve marketingafdeling, onder meer verantwoordelijk voor de uitvoering van de roemruchte campagnes Think Different en I m a Mac. Al in 2006 bedraagt zijn basisloon bijna een half miljoen dollar en door aandelenopties komt daar in dat jaar al zo n 11 miljoen bij. De vaak onderschatte Schiller bemoeit zich met veel meer dan het managen van reclame, product placement, doelgerichte hype en marketingresearch. De click wheel-besturing van de eerste ipod komt uit zijn koker. Het is tot op de dag van vandaag in gebruik in de ipod Classic. Ook bij de opmars van draadloze WiFi-netwerken in de Macs van 1998 speelt Schiller een belangrijke rol. Hij raakt tijdens een kerstfeestje overtuigd van de bruikbaarheid van de techniek en pleit er binnen de Apple-top zo overtuigend voor dat het bedrijf WiFi onder de naam AirPort omarmt voordat het in de rest van de pc-industrie doorbreekt. Binnen de harde kern van Apple-topmanagers valt Schiller op doordat hij relatief veel communiceert. Niet over het bedrijf of interne roerselen, maar op zijn Twitterkanaal pschiller laat hij zich zo nu en dan kennen als sport- en muziekfan, kenner van Japanse anime-films en liefhebber van klassieke auto s. Bijvoorbeeld: Jammer van Saab, ik had er één uit 1978 waarvan ik de motorkap steeds moest openen om de motor koel te houden. Tot zijn favoriete Macs rekent Schiller de SE/30 en de MacBook Air en als geliefd marketingboek noemt hij het roemruchte The Art of War van Sun Tzu. Uit dat werkje haalt hij vast de nodige tactieken voor productmarketing bij Apple: gedegen voorbereiding en het verrassen van de tegenstander. Schiller past ze al jaren toe bij de lancering van nieuwe producten. Gezien het belang van marketing voor Apple weegt zijn stem binnen de Apple-top zwaar Bob Mansfield Senior Vice President Hardware Engineering In productvideo s zingt hardwarechef Bob Mansfield soms de lof van nieuwe chips en andere onderdelen. De relatieve nieuweling bij Apple, in 1999 meegekomen met het overgenomen Raycer Graphics, past op het persoonlijke vlak eerder bij de wat kalmere karakters van Cook en Ive dan bij opgewonden standje Forstall. Aan de universiteit van Texas volgt de wat gedrongen gebouwde Mansfield een opleiding tot ingenieur, waarna hij in dienst komt van Silicon Graphics (SGI). Deze roemruchte producent van professionele workstations voor de grafische markt geldt in de jaren tachtig als geduchte concurrent van Apple en NeXT. Daarnaast is het bedrijf de bakermat van de 3D-software standaard OpenGL. Mansfield klimt bij SGI op tot senior-bestuurder en specialiseert zich later bij Raycer op het grafische vlak. Na de overname door Apple wint hij het vertrouwen van Steve Jobs en dan gaat het snel. In 2004 verlaat de kort tevoren tot Mac-hardwarechef benoemde Tim Bucher stilletjes het bedrijf na interne conflicten met onder meer Jobs. Mansfield neemt zijn positie in. Eind 2010 herhaalt de geschiedenis zich als het voormalige IBM-wonderkind Mark Papermaster bij Apple niet blijkt te aarden. Mansfield krijgt nu ook de leiding over de iphone- en ipod-hardware in handen. Een half jaartje later haalt de chef van het ijzer flink wat geld op door 99 procent van zijn aandelenopties Apple te ruilen voor harde dollars: 13,7 miljoen. Zakenmagazine Fortune berekent dat hij inmiddels bijna 38 miljoen dollar netto heeft bijverdiend met actieve handel in Appleaandelen. Hoewel Mansfield enkele belangrijke afdelingen leidt, lijkt zijn stem - als het er echt om draait - minder zwaar te wegen dan die van Ive of Forstall.

15 Eddy Cue Senior Vice President of Internet Software and Services Eduardo Cue is bij Apple zowel mister Internet als mister itunes. De relatief bescheiden omzet van zijn afdelingen wijst erop dat hij bepaald niet de allerzwaarste positie bekleedt, maar zijn persoonlijke inbreng staat aan de wieg van het online- imperium van de computerbouwer. Hij begint bij Apple na zijn studie computerwetenschappen aan Duke University op de support-afdeling en groeit met de technologie mee tot internet-wizard. Samen met Steve Jobs trekt Cue er in 2002 en 2003 op uit om s werelds grootste platenlabels te verleiden. Ze moeten hun waar aan laten bieden via de digitale itunes-muziekwinkel in plaats van de online markt in de hoek van piraterij te houden. De op het eerste gezicht beminnelijke Cue staat niet alleen vanwege dit kunststukje bekend als Apples toponderhandelaar bij complexe overeenkomsten met grote mediabedrijven. De Appleveteraan met 23 dienstjaren draagt naast het mediaconglomeraat van itunes ook de verantwoordelijkheid voor de App Stores, het advertentiesysteem iad, ibooks en de gewaardeerde softwarebundel ilife. Peter Oppenheimer Senior Vice President and Chief Financial Officer Het financiële opperhoofd Peter Oppenheimer houdt zich van alle topmensen in het bedrijf het meest op de achtergrond voor het grote publiek. Aangezien Apple niet met afgescheiden afdelingsbudgetten werkt, hebben Oppenheimer en Tim Cook in feite alle financiële touwtjes in handen. Onder aandeelhouders en analisten is hij niet bijzonder geliefd: een behoorlijk deel van hen vraagt zich af in hoeverre ze zijn uitspraken kunnen vertrouwen. Zijn verwachtingen voor komende kwartalen blijken steevast onderschattingen. En vlak voor de lancering van de Mac mini ontkende Oppenheimer dat Apple werkte aan een goedkope instapcomputer. Tja, wat zou je anders verwachten van iemand die werkt voor de geheimhoudingsmachine van Steve Jobs? Het enorme zakelijke succes en de riante financiële positie van Apple kan hij voor een groot deel tot zijn verdienste rekenen. Zijn kennis stoelt op een MBA-opleiding aan de California Polytechnic en Santa Clara University. De harde financiële praktijk leert hij onder andere kennen bij accountantskantoor Coopers & Lybrand. Oppenheimer stapt in 1996 over naar Apple, waar hij de lokale Amerikaanse financiën onder zijn hoede krijgt. Die staan er op dat moment beroerd voor, maar de nieuweling weet met efficiënte bezuinigingsmaatregelen het tij te keren. Al snel komt hij in beeld als mogelijke opvolger voor de toenmalige financiële topman Fred Anderson. Als die het inmiddels uiterst winstgevende Apple moet verlaten na een botsing met de beursautoriteiten, belandt Oppenheimer in een gespreid bedje. Zijn grootste probleem de afgelopen jaren: hoe berg je 100 miljard vrij vermogen veilig op zodat een beursval of bankencrisis er geen grote hap uit neemt. Oppenheimer breekt zich hierover succesvol het hoofd tegen een basissalaris van zo n $ en ook voor hem daalt er zo nu en dan een milde regen aandelenopties neer. Conclusie Iedere hoge functionaris van Apple heeft wel een stukje Steve Jobs in zijn zakelijke DNA. Tim Cook beschikt over het haviksoog waaraan geen detail ontsnapt, Jony Ive ademt de passie voor design, Scott Forstall zweept zijn mensen op tot ongekende prestaties, Phil Schiller regisseert de hype rond nieuwe producten, Bob Mansfield eist het uiterste van hardware, Eddy Cue sleurt exclusieve deals met de amusementsindustrie binnen en Peter Oppenheimer zorgt voor ruime financiële zekerheid. De Jobs-factor is verspreid over een getraind team dat jaren vooruit kan

16 AirPlAy-bAttle Drie draadloze topspeakers Test Een iphone of ipad is als een goed gevulde Wurlitzerjukebox zonder de klankkast. Met een AirPlay-luidspreker pas je daar gelukkig snel een draadloze mouw aan. MacFan testte systemen van Loewe, Teufel en B&O uit het luxere segment, inclusief een draagbare oplossing Van Loewe ontvingen we de meest flashy uitvoering van de AirSpeaker: die met het knalgele inlegplaatje. Dat bovenkantje is verwisselbaar en te verkrijgen in allerlei uitvoeringen (van chroom tot ebbenhout) en diverse kleuren. Tegen een meerprijs van jawel 100 euro spuit Loewe het onderdeel zelfs met plezier in de RAL-kleur van je aluminium ramen. Voor de behuizing heb je keuze uit zilver en zwart. Dit alles vormt een goede reden om het toestel niét online via de Apple Store te bestellen, want dan staat de postbode standaard met een zilveren AirSpeaker met zwarte inlay voor je deur. In de verpakking tref je naast de design-luidspreker enkel nog een handleiding, netsnoer en ethernetkabel aan. Die laatste heb je nodig voor de eenmalige configuratie. De installatie van de AirSpeaker verloopt volledig via Safari of een andere browser. Er zijn bij die installatie twee scenario s. Als je netwerk over een zogeheten DHCP-server beschikt, wat meestal wel het geval is, prik je de luidspreker via de ethernet- Recht uit de doos klinkt hij voor sommige oortjes misschien een fractie te koel Loewe AirSpeaker kabel in de router. Door je browser vervolgens naar het adres te sturen (vervang de kruisjes door de laatste zes tekens van het MAC-adres van de AirSpeaker zie onderop het toestel), zou de webinterface in beeld moeten verschijnen. Bij ons gebeurde dat echter niet waarschijnlijk door de strenge beveiliging van de router, die later in de test pas écht voor problemen zou zorgen. Optie twee dan maar: een configuratie via de Mac, waarbij je de AirSpeaker rechtstreeks met de ethernetpoort van de computer verbindt. Dat lukte gelukkig meteen. Het menu dat zich vervolgens ontvouwt stelt je in staat het toestel in the air te krijgen (draadloos netwerk selecteren, wachtwoord invoeren), de naam van het apparaat te veranderen en eventuele firmware-updates te installeren. Loewe scoort een zeven(tje) voor deze manier van configureren. Het kan nog veel omslachtiger, maar ook beduidend makkelijker; verderop in deze test krijg je van beide uitersten een voorbeeld. Op de geluidskwaliteit valt weinig aan te merken. Met twee luidsprekers, twee subwoofers en een totaalvermogen van 80 Watt produceert de AirSpeaker een heldere, goed gedefinieerde sound waar je gemakkelijk een middelgrote woonkamer mee vult. Recht uit de doos klinkt hij voor sommige oortjes misschien een fractie te koel (noem

17 het een Duits trekje), maar met een degelijke equalizerapp kan je dat vrij eenvoudig bijsturen naar een meer zuidelijk temperament. Misschien bezit je ook nog wel een Apple-device dat geen AirPlay ondersteunt, zoals een ipod classic. Zo n apparaat mag je via een standaard dockingkabel gewoon in de USB-poort van de AirSpeaker pluggen. Deze verbinding biedt een betere geluidskwaliteit dan de 3,5 mm lijningang. Switchen tussen de verschillende audiobronnen doe je met de S-toets bovenop. Een meerkleurige LED moet duidelijk maken welke bron geselecteerd is, maar overdag zie je daar jammer genoeg nauwelijks iets van. AirSpeaker, 799, Goed geluid Uitgebreid te personaliseren ipod-aansluiting via USB Configuratie kan beter Led-indicatie niet altijd duidelijk Erg prijzig MacFanScore i Ook het tweede testtoestel komt uit Duitsland. Teufel ken je wellicht vooral van de stereoluidsprekers en homecinema-systemen, maar de Berlijnse fabrikant heeft ook aardig wat ervaring met WLANnetwerkspelers en multiroommuziekinstallaties. Van WiFi is het een kleine stap naar AirPlay en dat resulteerde zopas in de eerste draadloze iluidspreker van het bedrijf, de iteufel Air. Net als de beide andere speakers heeft de iteufel Air een uitgesproken design waar je van moet houden. De behuizing is gelakt in hoogglans wit, maar doordat het zwarte speakerdoek aan de zijkanten tot de achterkant doorloopt zie je daar jammer genoeg niet veel van. De metalen voet kreeg een chroombad, net als de powerknop en volumetoetsen bovenop. Met 5,7 kilo is het toestel ongeveer net zo zwaar als de Loewe (6 kilo), maar de iteufel neemt wel beduidend meer plaats in beslag. We legden de voorbije jaren al heel wat AirPlay-luidsprekers op de testbank. Toch kennen we maar een handvol toestellen dat zich op een vlotte, gebruiksvriendelijke manier laat configureren. Eén van de weinige fabrikanten die weet hoe het wél moet is Philips. Een toestel als de Fidelio DS3800W ( 279,99) heb je bijvoorbeeld in minder dan een minuut aan de praat, zonder dat er een ethernetkabel aan te pas komt. Bij Teufel hebben ze daar duidelijk een voorbeeld aan genomen: de installatie lijkt als twee druppels water op die van Philips. Leentjebuur gespeeld of niet; dat kunnen we alleen maar toejuichen. Als je router over een WPS-functie beschikt (WiFi Protected Setup) ben je met één druk op de knop al klaar. Maar de alternatieve methode loopt ook gesmeerd: zodra je op de setupknop drukt stuurt de iteufel Air z n eigen WiFi-signaal uit. Pik dat op met je Mac of iapparaat en je kan in principe al meteen muziek streamen. Deze configuratie iteufel Air is ontzettend handig als je de luidspreker een keer meeneemt naar vrienden of een vakantiehuisje waar je geen (toegang tot het) draadloos netwerk hebt. Van de geteste toestellen biedt alleen de iteufel de mogelijkheid om ad-hoc, dus rechtstreeks van toestel naar toestel te airplayen. Thuis verdient het echter de voorkeur om de luidspreker netjes in het netwerk op te nemen. Bij een ad-hoc verbinding verliest je idevice namelijk de connectie met je router en dus kun je niet meer op het internet. Ook deze configuratie heeft weinig voeten in de aarde: surf met je iphone, ipad of Mac (maar via de ad-hoc verbinding) naar het adres zodat je op de ingebakken webpagina van de iteufel terecht komt. Selecteer daar je draadloze thuisnetwerk, voer het wachtwoord in en klaar is Kees. Als Loewe en B&O meelezen: dit bedoelen we dus met een tien voor installatiegemak. Qua geluid hinkt de iteufel Air achterop in deze test. Niet omdat deze 80 Watt luidspreker slecht klinkt, maar vooral omdat de sound van z n twee beduidend duurdere concurrenten werkelijk tot de top behoort. Toch hadden we voor bijna 500 ook niet bepaald goedkoop een wat meer genuanceerd klankbeeld verwacht. De woofer zorgt voor een redelijk laag, maar de hoge tonen zijn te scherp en daardoor nogal overheersend. Bij hogere volumes treedt er ook wat vervorming op. Dit bedoelen we dus met een tien voor installatiegemak iteufel Air, 499,99, Superbe installatiegemak Rechtstreeks streamen van toestel naar toestel Mist warmte door de scherpe hoge tonen Weinig extra s (alleen een lijningang) MacFanScore u

18 Gedurfd en misschien zelfs een tikkeltje vrouwelijk B&O Play Beolit 12 B &O Play is het nieuwe submerk van Bang & Olufsen waarmee het Deense bedrijf de jongere digitale generatie wil aanspreken. Naast de geteste Beolit 12 omvat het gamma sinds kort nog een tweede AirPlay-oplossing (de BeoPlay A8), een luxe ipad-houder met geïntegreerde luidsprekers (A3) en de BeoPlay V1 led-televisie. De producten kenmerken zich stuk voor stuk door een hip en speels design, maar het ontwerp van de Beolit 12 spant toch de kroon: door z n specifieke vorm en het lederen draadriempje heeft het toestel meer weg van een picknickmand dan van een audiosysteem. Gedurfd en misschien zelfs een tikkeltje vrouwelijk, maar wij houden er wel van. De 2.1-luidspreker is overigens verkrijgbaar in vier verschillende kleurencombinaties zij het niet in elk land. Een unieke feature van de Beolit 12 is de oplaadbare batterij die het zo n acht uur uitzingt. Ultra-portable kan je de luidspreker met 2,8 kilo bezwaarlijk noemen, maar dankzij het handvat neem je hem vlot overal mee naartoe. Dat wil zeggen: overal waar je WiFi tot je beschikking hebt. Rechtstreeks airplayen van idevice naar luidspreker, zoals bij de iteufel, ondersteunt de Beolit namelijk niet. Gelukkig biedt het toestel ook nog gewoon een mini-jack en een USB-aansluiting om je muziekspeler bekabeld in te pluggen (zelfs inclusief een bakje met antisliplaag bovenop om je player in te leggen). De USB-poort laadt je iapparaat meteen op (zonder netspanning welteverstaan) en levert zelfs genoeg vermogen om een ipad bij te tanken. Wil je toch per se draadloos streamen, op WiFi-loze plaatsen zoals het strand en de camping, dan kan dat met een accessoire. Voor zo n 38 euro voorziet een BoomBoom 75-dongle de Beolit van een Bluetoothontvanger. Je werkt het extraatje weg in een klein compartiment in de behuizing van de luidspreker. Voor we de loftrompet steken over de klank van deze luidspreker van liefst 120 Watt, moeten we toch eerst even ons beklag doen over de omslachtige configuratiemethode. Het begon goed, want B&O zorgt als enige uit de test voor een gratis app om je hierbij te helpen. Het mocht niet baten. Zo lang we ons draadloos netwerk beveiligd hielden (met WPA2-PSK) was de Beolit 12 er met geen stokken op te krijgen. Dat hadden we al eens eerder meegemaakt, met de Zeppelin Air van Bowers & Wilkins. Toen bood een firmware-update tijdens de testperiode uiteindelijk soelaas. Bij de Beolit hielp maar één ding: de netwerkbeveiliging uitschakelen. Gelukkig mochten we die na de configuratie wel gewoon weer activeren. Ook het resetten van het toestel en updaten van de firmware verloopt niet zonder slag of stoot. B&O heeft er onmogelijke toetsencombinaties voor bedacht (wat is er mis met een paperclip?) die je bovendien pas kan invoeren wanneer de juiste lampjes oplichten. Dit gehannes levert het toestel een dikke onvoldoende voor installatie gemak op. Gelukkig hoef je deze lijdensweg slechts eenmaal af te leggen en maakt de geluidskwaliteit van de Beolit 12 alles, maar dan ook werkelijk alles goed. De Deense picknickmand klinkt zelfs nog iéts beter dan de Loewe AirSpeaker, wat gezien het draagbare concept en het gewichtsverschil van dik drie kilo een hele knappe prestatie is. De lage tonen zijn bijzonder warm en vol, en ook op het midden en het hoog valt nauwelijks iets aan te merken. Beolit 12, 699, Wat een geluid! Bluetooth kan (optioneel) ook Drie instelbare WiFi-profielen (voor verschillende locaties) Configuratie is veel te complex MacFanScore o Conclusie De scores in deze test weerspiegelen vooral de geluidskwaliteit. Design is iets heel persoonlijks. Het installatieproces telt mee, maar niet heel zwaar: zelfs al ben je een uur aan het hannesen en vloeken, dat te overwinnen ongemak valt in het niet bij het jarenlange luisterplezier dat volgt. Niettemin een dikke pluim voor Teufel, voor de voorbeeldige configuratie van de iteufel Air. Bij de écht dure jongens wint de Beolit 12 nipt van de Loewe AirSpeaker. Dat de AirPlay-oplossing van B&O draagbaar is en honderd euro minder kost is letterlijk mooi meegenomen.

19

20 Test R Yes, CS6! Op je lauweren rusten is er voor niemand bij in de creatieve industrie en de consumentenelektronica. Aangemoedigd door de opmars van tablets en het ontluiken van de Cloud verscheen de zesde versie van Adobe Creative Suite keurig op schema en dat is zeker niet te vroeg. De makers nemen zakelijk een revolutionaire stap en voegen tal van verbeteringen toe. Je kan lang zoeken naar iemand in de creatieve industrie die zonder Adobe-software succesvolle producten maakt. Toch moest deze reus de afgelopen twee jaar flink z n best doen om in de gunst te blijven. De vijfde versie van de Creative Suite zette zwaar in op het Flash-platform en dat bleek alleen al vanwege de ipad een misser. Adobe ging fors aan de bak om zich te voegen naar de HTML5-standaard en de ruimte te geven aan klanten die graag hun eigen richting kiezen. Van Flash horen we beduidend minder in Creative Suite 6. Het zwaartepunt ligt weer op creatieve instrumenten, snelheid en efficiency. In de suite zit een antwoord op de groeiende markt van tablets en smartphones met allerlei verschillende schermgroottes. Ook voor het web verrast CS6 met fraai en functioneel gereedschap. Verder hebben de oerproducten Photoshop en Illustrator aandacht verdiend en onderscheidt de videosuite zich door een drastisch vereenvoudigde bediening. Bij de creatie van content voor digitale media kun je met de Adobe-programma s weer alle kanten op. Photoshop tekst Marieke Henry Soms vraag je je af waarom het zo lang duurt voordat er logische en praktische oplossingen op de markt komen zoals airbags in een auto, spaarlampen of het vernieuwde gereedschap Uitsnijden in Photoshop CS6. Waarom Adobe tot nu toe weinig aandacht heeft besteed aan het verbeteren van de standaard handelingen blijft een raadsel, maar het moment is eindelijk aangebroken. Degene die sinds Creative Suite 2 geen behoefte voelde om op te waarderen zal daar nu ongetwijfeld anders over denken vanwege de verfijning van de meest gehanteerde functies. De professionele gebruiker werkt er ook nog eens vlotter mee. De nieuwste Photoshop lijdt niet aan overgewicht van leuke trucs, maar staat klaar als een gespierde, slimme variant die krachtiger en efficiënter werkt dan ooit. De snelheidsverbetering zit m ook in de Mercury Graphics Engine die de wachttijd bij zware functies merkbaar vermindert. Het filter Vage lens werkte 25 procent vlotter dan in voorganger CS5 en dat betekent per handeling al snel een winst van 25 seconden. Nog meer tempo: aangezien Photoshop voortaan je werk op de achtergrond opslaat, kun je direct aan de volgende foto beginnen. Talrijke praktische oplossingen verkorten het proces: je kunt bijvoorbeeld lagen filteren op type of naam, zodat ze gemakkelijker te vinden en te bewerken zijn. Zo pas je alle lagen in een groep tegelijkertijd aan. Een ander belangrijk tijdbesparend gereedschap is de Galerie Vervagen. Hier zorgen Veld vervagen en Iris vervagen voor een natuurlijk verloop in scherpte. De twee werken vrij effectief: niet langer hoef je een pad te trekken of verloopgereedschap in te zetten. Bij Veld