Verslag over de opvolgingsdoorlichting van Vrije Technische Scholen van Turnhout te TURNHOUT

Transcriptie

1 Vlaams Ministerie van Onderwijs en Vorming Onderwijsinspectie Hendrik Consciencegebouw Koning Albert II-laan BRUSSEL Verslag over de opvolgingsdoorlichting van Vrije Technische Scholen van Turnhout te TURNHOUT Hoofdstructuur voltijds secundair onderwijs Instellingsnummer Instelling Vrije Technische Scholen van Turnhout Directeur Willy VERMEIREN Adres Zandstraat TURNHOUT Telefoon Fax Website Bestuur van de instelling Adres Scholengemeenschap Adres CLB Adres Dagen van het opvolgingsbezoek Einddatum van het opvolgingsbezoek Datum bespreking verslag met de instelling VZW KOR Turnhout Noorderlaan ANTWERPEN SGKSO Arendonk - Beerse - Turnhout Kloosterbaan ARENDONK Vrij CLB Kempen Rubensstraat TURNHOUT Samenstelling inspectieteam Inspecteur-verslaggever Teamleden Erwin HUYBREGHTS Chris VAN WOENSEL, Jean-Luc WITTEVRONGEL OV so Vrije Technische Scholen van Turnhout te TURNHOUT (Schooljaar ) 1/9

2 INHOUDSTAFEL INLEIDING HISTORIEK TE REMEDIEREN TEKORT(EN) ZIJN DE TEKORTEN GEREMEDIEERD? Techniek in de eerste graad A-stroom in de basisopties Mechanica-elektriciteit en Industriële wetenschappen (leerplannummer D/2010/7841/017) Frans in de eerste graad B-stroom en in de tweede graad bso in de studierichtingen Basismechanica en Elektrische installaties (leerplannummers D/2010/7841/018 en D/2010/7841/099) ADVIES EN REGELING VOOR VERVOLG... 9 OV so Vrije Technische Scholen van Turnhout te TURNHOUT (Schooljaar ) 2/9

3 INLEIDING Dit verslag is het resultaat van de opvolgingsdoorlichting van de school door de onderwijsinspectie van de Vlaamse Gemeenschap. Het decreet betreffende de kwaliteit van onderwijs van 8 mei 2009 geeft haar de opdracht hiertoe. Als de school bij een doorlichting een beperkt gunstig advies kreeg, volgt na de periode, vermeld in het advies, een opvolgingsdoorlichting. Tijdens een opvolgingsdoorlichting gaat de onderwijsinspectie na of de bij de voorgaande doorlichting vastgestelde tekortkomingen voldoende werden geremedieerd. Het referentiekader dat de onderwijsinspectie gebruikt bij een (opvolgings)doorlichting is opgebouwd rond de componenten context, input, proces en output: context: de omgevingskenmerken en de kenmerken van administratieve, materiële, bestuurlijke en juridische aard die de school karakteriseren input: kenmerken van het personeel en van de leerlingen of cursisten van de school proces: initiatieven die de school neemt om output te realiseren, rekening houdend met haar context en input output: de resultaten die de school met haar leerlingen of cursisten bereikt. Meer info over het CIPO-referentiekader vindt u op Tijdens het opvolgingsbezoek verzamelt het inspectieteam bijkomende informatie via observaties, gesprekken en analyse van documenten. De opvolgingsdoorlichting resulteert in een opvolgingsverslag dat bestaat uit een concluderend gedeelte en een advies. Het concluderende gedeelte omvat de conclusies van de opvolging. Het opvolgingsverslag eindigt met een advies dat betrekking heeft op alle of op afzonderlijke structuuronderdelen van de school. De onderwijsinspectie kan twee adviezen uitbrengen: een gunstig advies: het inspectieteam adviseert gunstig over de verdere erkenning van de school of van structuuronderdelen. een ongunstig advies: het inspectieteam adviseert om de procedure tot intrekking van de erkenning van de school of van structuuronderdelen op te starten. Bij een ongunstig advies beoordeelt de onderwijsinspectie bovendien of de school de vastgestelde tekorten zelfstandig kan wegwerken. Binnen een termijn van dertig kalenderdagen na ontvangst van het definitieve opvolgingsverslag informeert de directeur van de school de ouders en leerlingen over de mogelijkheid tot inzage. Binnen de dertig kalenderdagen na ontvangst moet de directeur van de school het verslag volledig bespreken tijdens een personeelsvergadering. Het bestuur van de school of zijn gemandateerde tekent het verslag voor gezien. Het bestuur stuurt het binnen dertig kalenderdagen na ontvangst terug naar de onderwijsinspectie en maakt eventueel melding van zijn opmerkingen. De school mag het verslag niet gebruiken voor publicitaire doeleinden. Meer informatie? en OV so Vrije Technische Scholen van Turnhout te TURNHOUT (Schooljaar ) 3/9

4 1 HISTORIEK Het vorige doorlichtingsbezoek vond plaats van tot en werd afgesloten met een beperkt gunstig advies. Vanaf moet de school kunnen aantonen dat tekort(en) die aan de basis lagen van dit advies, in voldoende mate werden geremedieerd. Dit verslag beschrijft in welke mate de school daarin is geslaagd. 2 TE REMEDIEREN TEKORT(EN) de erkenningsvoorwaarde 'voldoen aan de onderwijsdoelstellingen' Basisvorming Specifiek gedeelte Graad 1 B Frans Graad 1 Industriële wetenschappen techniek Graad 1 Mechanica-elektriciteit techniek Graad 2 BSO Basismechanica Frans Graad 2 BSO Elektrische installaties Frans 3 ZIJN DE TEKORTEN GEREMEDIEERD? 3.1 Techniek in de eerste graad A-stroom in de basisopties Mechanica-elektriciteit en Industriële wetenschappen (leerplannummer D/2010/7841/017) Voldoet De school heeft inspanningen geleverd om aan de opmerkingen van de doorlichting tegemoet te komen. De leerlingen krijgen de leerplandoelstellingen zo goed als volledig aangeboden. De minimale materiële uitrusting ondersteunt de realisatie ervan. De evaluatie voldoet. Onderwijsaanbod Volledigheid Evenwicht Beheersingsniveau Samenhang Bij de vorige doorlichting werd vastgesteld dat de leraren de leerplanvisie onvoldoende benaderden bij de implementatie van de eindtermen en leerplandoelstellingen. De verschillende toepassingsgebieden: energie, informatie en communicatie, biochemie, constructie en transport vonden onvoldoende draagvlak binnen de opdrachten. De kerncomponenten (technisch systeem, technisch proces, hulpmiddelen en keuzes) en de dimensies ( begrijpen, hanteren en duiden ) waren niet als dusdanig opgenomen. Het lerarenteam volgde bovendien de verhouding tussen 50 % hanteren en 50 % duiden en begrijpen niet. Bij de doe-activiteiten lag de nadruk veelal op het klassikaal uitvoeren van opdrachten en niet op de probleemomschrijving en het ontwerpen. De leerinhouden werden te kennisgericht behandeld. OV so Vrije Technische Scholen van Turnhout te TURNHOUT (Schooljaar ) 4/9

5 Uit de opvolging blijkt dat de leraren projecten ontwikkelen die voldoende uitgaan van de leerplanvisie. Ze behandelen de kerncomponenten (technisch systeem, technisch proces, hulpmiddelen en keuzes) expliciet in elk project en respecteren de verhouding tussen 50 % hanteren en 50 % duiden en begrijpen. Bij de doe-activiteiten vertrekken de leerlingen vanuit een probleemstelling, waarna de volgende stappen van het technisch proces allemaal aan bod komen. Leraren behandelen de theorie daar waar die voor de praktijk nodig is. Het onderwijsaanbod is niet helemaal volledig en evenwichtig. Hoewel de meeste toepassingsgebieden met voldoende diepgang aan bod komen, krijgt het toepassingsgebied biochemie onvoldoende aandacht. De vakgroep is zich hiervan bewust en ontwikkelt twee projecten binnen dit toepassingsgebied. De projecten die de leraren allemaal zelf ontwikkelden, dagen de leerlingen uit. De leraren zijn zich ervan bewust dat de projecten momenteel weinig evolueren van gesloten en eenvoudig naar open en meer complex. Ze zijn zoekende naar oplossingen hiervoor. Een van de factoren die bijdraagt aan het gesloten karakter van de projecten is de wijze waarop de criteria waaraan het te ontwikkelen technisch systeem dient te voldoen, behandeld worden. Deze staan meestal voorgedrukt in het cursusmateriaal. Tevens daagt dit de leerling nog niet maximaal uit tot creatief en probleemoplossend denken, waardoor de ontwerpfase nog niet volledig de aandacht krijgt die ze verdient. Uitrusting ICT Inzet uitrusting Leermiddelen Bij de vorige doorlichting werd vastgesteld dat het technieklokaal onvoldoende ruimte en uitrusting bood om in functie van de grootte van de klasgroep actief en constructief leren en werken mogelijk te maken. Voor de invulling van de ICT-integratie beschikten de leraren niet over één computer per drie leerlingen. Uit de opvolging blijkt dat het nieuwe technieklokaal ruim en functioneel is ingericht. Het faciliteert actief en constructief leren en werken. De leraren integreren ICT vlot en diepgaand in hun lessen. Daartoe beschikken ze in het technieklokaal over voldoende computers per leerling. De computers zijn uitgerust met hedendaagse software, nodig om de verschillende machines aan te sturen die de leerlingen gebruiken (3D-printer, lasercutter ). Evaluatiepraktijk Evenwicht Volledigheid Beheersingsniveau Transparantie Bij de vorige doorlichting werd vastgesteld dat de school opteerde voor een combinatie van examens en gespreide evaluatie. De meeste toets- en examenvragen waren veelal kennisgericht en de afstemming op de leerplandoelstellingen was niet altijd duidelijk. De leerlingen werden onvoldoende gestimuleerd om zichzelf te evalueren, met de bedoeling het eigen leerproces bij te sturen en de betrokkenheid bij het lesverloop te verhogen. Uit de opvolging blijkt dat de leraren hun evaluatie quasi volledig baseren op de projecten, examens voor techniek werden afgeschaft. Ze passen een systeem van zelfevaluatie toe op basis van omschreven criteria. Dit zet de leerlingen aan om het eigen leerproces bij te sturen en verhoogt hun betrokkenheid bij het lesverloop. De leraar vult de zelfevaluatie aan met zijn evaluatie, waarna een bespreking met de leerling volgt. De criteria zijn nog niet uitgewerkt in concreet en waarneembaar gedrag. Dit maakt het voor de leraar moeilijker om concrete leerondersteunende feedback te geven op het leerproces van de leerling. OV so Vrije Technische Scholen van Turnhout te TURNHOUT (Schooljaar ) 5/9

6 In de (zelf)evaluatie lopen vakgebonden en schoolse elementen door elkaar, wat de validiteit van de evaluatie onder druk kan zetten. Af en toe evalueren de leraren, afhankelijk van de opdracht, nog kennisgericht. Het aandeel hiervan is in verhouding tot wat het leerplan verwacht. Leerbegeleiding Preventief Curatief Bij de vorige doorlichting werd vastgesteld dat activerende werkvormen beperkt aan bod kwamen. Begeleid zelfstandig leren was nog niet ingeburgerd in de lessen techniek. Uit de opvolging blijkt dat de leerlingen in hoofdzaak actief en begeleid zelfstandig leren, waarbij de leraren optreden als coach. Deskundigheidsbevordering Overleg Vorming Bij de vorige doorlichting werd vastgesteld dat formele en informele overlegmomenten nog niet geleid hadden tot het doordacht ordenen en verdelen van de leerplandoelstellingen in projecten, ondanks de kritische kijk op het leerplan. De vakgroepwerking was veeleer zwak, pedagogische en didactische thema s werden zelden geagendeerd. De initiatieven tot eigen professionalisering waren beperkt. Uit de opvolging blijkt dat de leraren investeren in professionalisering en in de uitbouw van een vakgroepwerking. Ze volgen vooral vakspecifieke nascholingen. De vakgroep komt frequent samen en behandelt zowel didactische als organisatorische onderwerpen. Uit de verslagen blijkt een voldoende leerplangerichte en zelfkritische kijk op de werking van de studierichting. 3.2 Frans in de eerste graad B-stroom en in de tweede graad bso in de studierichtingen Basismechanica en Elektrische installaties (leerplannummers D/2010/7841/018 en D/2010/7841/099) Voldoet Onderwijsaanbod Volledigheid Evenwicht Beheersingsniveau Samenhang Tijdens de vorige doorlichting stelde de inspectie in de eerste graad B-stroom vast dat voor spreek- en schrijfvaardigheid het beschrijvend niveau onvoldoende aangeboden werd. Ook de reële training van vaardigheden schoot tekort. In de tweede graad bso was het talenonderwijs onvoldoende communicatief en praktisch gericht en te weinig afgestemd op het profiel van de leerlingen. Kennis stond te centraal en zelfredzaamheid werd onvoldoende gerealiseerd. Compensatiestrategieën werden te weinig aangereikt en functioneel alledaags Frans kwam onvoldoende aan bod. Bij de opvolging blijkt dat de vakgroep het onderwijsaanbod grondig heeft gewijzigd. In plaats van een leerboek hanteert de vakgroep in alle leerjaren een basiscursus, die zij gezamenlijk ontwikkelden. Deze cursus vertrekt expliciet vanuit de eindtermen en leerplandoelstellingen, net zoals alle planningsdocumenten, die de vakgroep gebruikt om de leerplangerichtheid van het aanbod te bewaken. In deze cursus staan de verschillende vaardigheden en taaltaken centraal. Kennis krijgt een ondersteunende rol. OV so Vrije Technische Scholen van Turnhout te TURNHOUT (Schooljaar ) 6/9

7 Het lesmateriaal is functioneel en wordt ontwikkeld met het oog op de zelfredzaamheid van de leerlingen. Strategieën voor de vaardigheden zijn concreet uitgewerkt in voor de leerlingen begrijpelijke taal en zullen geïntegreerd worden in de basiscursus. Vaardigheidsgerichte ICT-opdrachten verrijken het aanbod. Uitrusting ICT Inzet uitrusting Leermiddelen Evaluatiepraktijk Evenwicht Volledigheid Beheersingsniveau Transparantie Tijdens de vorige doorlichting voldeed de materiële uitrusting, maar was de inzet ervan niet optimaal. Bij de opvolging blijkt dat de inzet van ICT als ondersteuning van het leerproces verhoogd is. Bovendien kunnen de leraren nu tablets reserveren. De leraren laten de leerlingen ook hun eigen mobiele telefoon gebruiken om iets op te zoeken zoals zij dat in een niet-schoolse context zouden doen. Tijdens de vorige doorlichting stelde de inspectie vast dat de evaluatie niet valide was en onvoldoende naging of de leerplandoelstellingen bereikt werden. Het toetsen van geïsoleerde kennis, vertalingen en op reproductie gerichte opdrachten waren aanwijzingen voor het bestaan van een cognitieve testcultuur. Tijdens de opvolging blijkt dat, naast het onderwijsaanbod, ook de evaluatiepraktijk volledig herwerkt is. De evaluatie gebeurt zowel tijdens dagelijks werk als bij de examens leerplangericht. In beide gevallen staan de verschillende vaardigheden centraal. De organisatie van de evaluatiepraktijk gebeurt in functie van de noodzaak voldoende oefentijd voor de vaardigheden te hebben, voor deze daadwerkelijk getoetst worden. De vakgroep Frans schakelt bovendien in het schooljaar over van examens naar een gespreide evaluatie. De leerlingen zijn op de hoogte zowel van de leerdoelen als de wijze waarop deze doelen geëvalueerd worden. De vakgroep werkte evaluatiefiches uit voor de vakgebonden attitudes en hanteert beoordelingscriteria voor de productieve vaardigheden. De vakgroep streeft ernaar de transparantie van de evaluatie voor de leerlingen nog meer te verhogen door samen te werken met de andere talen binnen de school. Leerbegeleiding Preventief Curatief Tijdens de vorige doorlichting bleek dat de beginsituatie van de zeer heterogene doelgroep onvoldoende in kaart gebracht werd. Activerende werkvormen waren nog niet ingebed in de dagelijkse klaspraktijk en leerlingen werden onvoldoende aangespoord om het Frans als voertaal te hanteren in de klas. Bij de opvolging is vastgesteld dat de vakgroep ook deze kwesties opgenomen heeft in haar strategisch doelenplan. Wat de beginsituatie van de leerlingen betreft ontwikkelt de vakgroep momenteel een portfolio, dat de leerlingen heel hun onderwijsloopbaan kunnen meenemen. Op basis daarvan zal de mate waarin ze de leerplandoelstellingen inzake vaardigheden beheersen te allen tijde duidelijk zijn. Dit instrument is in volle ontwikkeling. Een beperkt deel ervan, namelijk een beschrijving van waar en wanneer de leerlingen in contact komen/kwamen met de Franse taal, is al in gebruik. OV so Vrije Technische Scholen van Turnhout te TURNHOUT (Schooljaar ) 7/9

8 Naast de basiscursus ontwikkelt de vakgroep een differentiatietraject dat geïntegreerd wordt in de basiscursus. Voor het eerste jaar van de B-stroom staat dit al op punt. Verder heeft de vakgroep zich geprofessionaliseerd in klasmanagement. Het aanleren van uitdrukkingen en zinnen, die nodig zijn in een klassituatie, wijst erop dat de vakgroep de inspanningen vergroot heeft om de leerlingen de doeltaal te laten gebruiken. Deskundigheidsbevordering Overleg Vorming Tijdens de vorige doorlichting werd vastgesteld dat de vakgroep door regelmatig horizontaal en verticaal overleg aan een stijgende gelijkgerichtheid bouwde en kwaliteitsverbetering nastreefde. Maar onvoldoende inzicht in de leerplandoelstellingen hypothekeerde de leerplanrealisatie. Op basis van strategische doelstellingen, geconcretiseerd in actiepunten en een tijdpad heeft de vakgroep de aandachtspunten uit het vorige doorlichtingsverslag planmatig en systematisch aangepakt. Veel ontwikkelwerk, dat de vakgroep opstartte, is al afgerond, geëvalueerd en bijgestuurd. Wanneer zij daar nood aan hebben, roepen de leraren de hulp in van de pedagogische begeleiding. De vele doelgerichte bijscholingen, die de vakgroep volgde tijdens de afgelopen jaren, de ondersteuning van de pedagogische begeleiding en vooral de werkkracht en inzet van de vakgroep hebben ertoe geleid dat de eindtermen en de leerplandoelstellingen op een kwaliteitsvolle wijze aangeboden en geëvalueerd worden. Ook de leerbegeleiding is geoptimaliseerd. Een aantal acties is nog in volle ontwikkeling, andere kunnen nog verfijnd worden, maar de vakgroep heeft aangetoond dat ze in staat is kwaliteitsvol taalonderwijs te realiseren. OV so Vrije Technische Scholen van Turnhout te TURNHOUT (Schooljaar ) 8/9

9 4 ADVIES EN REGELING VOOR VERVOLG In uitvoering van het decreet betreffende de kwaliteit van onderwijs van 8 mei 2009 is het advies voor erkenning van tekort(en) zoals vermeld in punt 2 van dit verslag: GUNSTIG voor de erkenningsvoorwaarde 'voldoen aan de onderwijsdoelstellingen' voor alle structuuronderdelen van het voltijds secundair onderwijs. Namens het inspectieteam Voor kennisname namens het bestuur Erwin HUYBREGHTS de inspecteur-verslaggever Datum van verzending aan de directie en het bestuur van de school Willy VERMEIREN de directeur OV so Vrije Technische Scholen van Turnhout te TURNHOUT (Schooljaar ) 9/9