Zijn Er Verschillen Tussen Het Tonen van Positieve Emoties in Verschillende Sociale Relaties? Floor Manders Marieke de Bruine Bachelor thesis

Transcriptie

1 Zijn Er Verschillen Tussen Het Tonen van Positieve Emoties in Verschillende Sociale Relaties? Floor Manders Marieke de Bruine Bachelor thesis Psychologie en Gezondheid Departement Ontwikkelingspsychologie, Tilburg University Juni 2016

2 Abstract Dit onderzoek heeft als hoofdvraag of er verschillen zijn in het tonen van emoties in verschillende sociale relaties en spits zich toe op volwassenen. In totaal hebben er 290 participanten deelgenomen waarvan 221 vrouwen en 69 mannen. Zij hebben allen de Display Rules Measurement Test afgenomen. De hypothesen positieve emoties compassie en dankbaarheid meer worden getoond in intieme relaties en positieve emoties vrolijkheid, elevatie en trots zullen meer getoond worden in minder intieme relaties zoals met een kennis of professor. werden getest door voor alle emoties is een Repeated Measurement Anova uitgevoerd met als referentiegroep de conditie alleen. Resultaten toonde dat emoties die dienen voor de vorming en onderhoud van relaties zoals compassie en dankbaarheid worden significant meer getoond in intieme relaties. Vrolijkheid werd ook in alle intieme relaties significant meer getoond en elevatie en trots waren beiden significant binnen één intieme relatie. Vervolgonderzoek zou zich kunnen focussen op functies van emoties en de doelen van relaties Keywords: emotie, relatie, emotie regulatie, sociale interactie, ontwikkeling, display rules

3 Zijn Er Verschillen Tussen Het Tonen van Positieve Emoties in Verschillende Sociale Relaties? Van jongs af aan is het reguleren van de emoties een belangrijke functie. Het speelt namelijk vanaf jonge leeftijd een belangrijke rol in het vormen van sociale relaties. Emotie regulatie heeft namelijk drie belangrijke functies in onze sociale interactie. Ten eerste, een informatieve functie, waarbij we door expressie van anderen informatie krijgen over de sociale wereld, bijvoorbeeld De ervaring van emoties geeft informatie over de staat van de relatie, (bijvoorbeeld iemand is verdrietig omdat het uit is met zijn partner) wat ervoor zorgt dat mensen makkelijker kunnen inschatten hoe zich te gedragen tegenover de ander (Je troost diegene als reactie). Ten tweede geeft het laten zien van emoties geeft ook een sociale context. Welke emoties moeten er getoond worden en het matchen van de emotie van een ander (Wanneer een ander bijvoorbeeld blij is omdat hij of zij een tentamen heeft gehaald, match je de emotie door ook blij te zijn voor de ander). Ten derde zorgt uiting van emoties voor het wenselijke sociale gedrag van de ander (Op een begrafenis is het niet sociaal wenselijk om blijdschap te uiten) (Philippot & Feldman, 2004). Wanneer we het over emotie regulatie hebben, spreken we over de manier waarop een individu zijn of haar emoties uit, ervaart, beïnvloed en op wat voor een manier het individu deze emoties heeft (Gross, 1998). Emoties beïnvloeden onze relaties op verschillende manieren, zo wordt het uiten van negatieve emoties vaak gezien als iets vervelends, want wanneer iemand meer negatieve emoties toont, wordt deze vaker vermeden door anderen, omdat het al gauw opgevat zal worden als klagen (Kowalski & Erikson, 1997). Terwijl het uiten van positieve emoties ervoor zorgt dat we ons meer verbonden voelen met anderen (Collins en Miller, 1994; DePaulo & Kashy, 1998). De manier waarop we onze emoties reguleren, leert men als kind van zijn of haar ouders. Voor de expressie van deze emoties bestaan namelijk speciale regels, die de emotionele display rules worden genoemd. Kinderen leren deze emotionele display rules dus door te kijken naar de emotionele expressie van hun ouders, maar ook door te kijken naar leeftijdsgenoten. Dit is iets wat McDowell en Parke (2000) in hun onderzoek hebben onderzocht. Zij kozen ervoor om te kijken hoe de kennis is van emotionele display rules bij kinderen, en de relatie hiervan met de ouderlijke controle van emotie regulatie bij het kind in combinatie met de sociale competentie van het kind. Zij keken naar de kennis van display rules, redenen voor het

4 gebruik ervan en hoeveel controle de ouders uitoefenden op de expressie van emoties bij hun kinderen. De resultaten waren dat kinderen die de display rules gebruikten in hun emotie expressie als meer competent werden ervaren door zowel hun leerkrachten als leeftijdsgenoten. Wat betekent dat het leren van het reguleren van je emoties dus van belang is voor je latere uitkomsten. Ander onderzoek kijkt naar de factoren die kinderen zouden kunnen beïnvloeden bij emotie regulatie. Zo zeggen Zeman & Garber (1996) dat de display rules voor boosheid, verdriet en pijn af van de persoon die toekijkt. Er werd hierbij gekeken naar negatieve emoties en naar de personen die aanwezig waren bij het uiten of onderdrukken van emoties (moeder, vader, peer of alleen) Kinderen gaven aan welke display rules zij gebruikten en de redenen voor hun keuze, en de gebruikten methoden voor regulatie. Kinderen geven aan dat zij hun emoties meer onder controle houden in het bijzijn van andere kinderen ongeacht welke emotie. Dit was minder dan wanneer zij met hun ouders of alleen waren. De voornaamste reden die kinderen gaven voor het reguleren van hun emoties was dat zij verwachten dat dit een negatieve impact had op de interactie met de andere kinderen gevolgd door uitsluiting. Iets wat in het onderzoek van Kowalski & Erikson (1997) eveneens naar voren komt, personen die meer negatieve emoties uiten, worden ten slotte meer vermeden. Buiten de onderzoeken die kijken naar emotie regulatie bij kinderen, lijkt emotie regulatie in het latere leven nog steeds van belang te zijn in verschillende sociale relaties. Een artikel waarin hier naar wordt gekeken, is het artikel van Hopp, Rohrmann en Hodapp (2011). Zij kijken namelijk naar de emotionele display rules in werksituaties. De effecten van het vragen aan werknemers om negatieve emoties ( slecht humeur, boos en afkeer) te onderdrukken, en positieve emoties (vrolijk, warm en sympathie) te uiten is onderzocht als tevens de interactie van negatieve en positieve emoties in een werksetting. De resultaten van het onderzoek bevestigde dat het vragen aan werknemers vanuit de werknemer, om hun negatieve emoties te onderdrukken, leidde tot een verminderd welzijn. Er is veel onderzoek naar de regulatie van emoties bij kinderen, en op welke manier deze aangeleerd wordt. Hierbij wordt voornamelijk gekeken naar de negatieve emoties. Positieve emoties daarentegen zijn ondervertegenwoordigd in onderzoeken en wanneer deze worden onderzocht is dit vrijwel altijd in context met kinderen. Dit onderzoek tracht hierom te kijken

5 naar de emotie regulatie bij volwassenen, toegespitst op de expressie van positieve emoties in verschillende sociale relaties. Daarbij kijken we specifiek naar de positieve emoties compassie, elevatie, dankbaarheid, vrolijkheid en trots, waarbij met trots geduid wordt op prestatie trots (bijvoorbeeld: er is hard voor een tentamen gestudeerd en hier is vervolgens een hoog cijfer voor gehaald). Deze emoties worden gedefinieerd aan de hand van de DRAI (Matsumoto et al., 2005). De hoofdvraag van dit onderzoek is Zijn er verschillen tussen het tonen van positieve emoties in verschillende sociale relaties?. Verwacht wordt dat de positieve emoties compassie en dankbaarheid meer worden getoond in intieme relaties. Dit wordt verwacht, omdat de emotie compassie wordt ervaren als een bevestiging dat de ander zich wil inzetten voor de relatie en expressie van deze emotie maakt het makkelijker om een band op te bouwen binnen elke relatie. Het zorgt in het geval van een ouder-kind relatie is het zo dat compassie leidt tot meer zorgend gedrag richting het kind. (Phillipot&Feldman, 2005). Dankbaarheid is een emotie die veelal getoond wordt wanneer men wil bevestigen dat de relatie gewaardeerd wordt en dat de ander in de relatie hetzelfde gedrag terug kan verwachten en zorgt ook voor de vergemakkeling van de opbouw van relaties (McCullough, Kilpatrick, Emmons & Larson, 2001; Algoe, Haidt & Gable, 2008). Als tweede wordt er verwacht dat de andere positieve emoties zoals vrolijkheid, elevatie en trots meer zullen worden getoond in minder intieme relaties zoals met een kennis of professor. Dit wordt verwacht, omdat elevatie, vrolijkheid en trots alle drie emoties zijn die weinig bestudeerd zijn m.b.t. sociale relaties. Elevatie is een emotie die vooral wordt getoond na het zien van anderen (Haidt 2000), vrolijkheid wordt gezien als een indicatie voor welzijn (Demir&Özdemir, 2010; Baumeister & Leary, 1995; Ryan & Deci, 2001) en trots als een emotie die belangrijk is voor leiderschap (Michie, 2009). Verder wordt er verwacht dat deze emoties meer binnen minder intieme relaties zullen worden getoond, omdat het tonen van negatieve emoties het opbouwen van een band zal verslechteren en dus een negatieve impact heeft op de relaties met een kennis of professor (Kowalski & Erikson, 1997) en er meer wordt onthult over hoe men zich voelt in intieme relaties, men zal dus binnen minder intieme relaties sneller een masker opzetten en meer vrolijkheid en elevatie tonen dan men normaal zou doen in een intieme relatie (DePaulo&Kashy, 1998; Collins & Miller, 1994 en Hornstein en Truesdell, 1988).

6 Methode Participanten Voor dit onderzoek zijn 221 vrouwen en 69 mannen (n=290) onderzocht (M= 19,88; SD=2,913). De meest voorkomende etniciteiten Vietnamees (36,2%), Kaukasisch (12, 1%) en Pakistani (6,6%) zijn (zie tabel 1). 69,1% van de participanten woont in de stad en 30,9% op het platteland. 9 % Van de participanten omschrijft zijn of haar gezin als een arm huishouden, 22,4 % als werkende klasse, 43,4 % als de middel klasse, 23,8% hogere middel klasse en 1,4% als hogere klasse. Tabel 1 Etniciteit participanten Etniciteit Percentage Chinees 0,3% Vietnamees 36,2% Oost-Indisch/Pakistani 6,6% Japans 3,1% Koreaans 2,8% Pacifische Eilander 6,2% Filipijn 0,3% Afrikaans Amerikaans 0,3% Mexicaans 0,3% Latino 4,5% Kaukasisch 12,1% Procedure De participanten kregen de Display Rules Measure Test en werden gevraagd om de instructies door te lezen. Hierin stond dat er 6 verschillende situaties aan hen zouden worden voorgelegd. Waarbij de participanten aan moesten geven of zij dachten dat zij hun emoties zouden moeten uiten (is het sociaal wenselijk of gepast?) bij de desbetreffende situatie.

7 Vervolgens werd er in de test uitgelegd wat de definitie was van elke emotie in de test. In dit onderzoek zijn alleen de emoties compassie, elevatie, dankbaarheid, trots en vrolijkheid van toepassing. Na het aanvinken van de emoties waarvan de participanten dachten dat deze geuit moesten worden in een bepaalde situatie, werd er gevraagd naar de sociale relatie. Voorbeeldvragen zijn: Dacht je aan je moeder of vader?, Hoe vaak heb je interactie met je broer/zus (telefonisch, of in persoon) en Hoe close ben je met je kennis? Materialen Voor dit onderzoek is er gebruik gemaakt de Display Rule Assessment Inventory (DRAI, Matsumoto, 2005). De Amerikaanse test DRAI is speciaal aangepast voor dit onderzoek naar een test genaamd de Display Rules Measurement Test (DRMT). De DRMT bestaat, net zoals de DRAI, uit zes verschillende situaties met aanvullende vragen over de sociale interactie met een ouder, broer/zus, goede vriend, kennis en professor. De emoties in de DRMT zijn gedefinieerd aan de hand van de DRAI. Een voorbeeld van een van de situaties is: Je bent met een goede vriend en voelt de volgende emoties. In welke mate zou je de volgende emoties moeten uitdrukken? De mogelijke scores zijn, 0: Ik toon geen emotie, 1: Ik toon emotie veel minder dan dat ik het voel, 2: Ik toon emotie een beetje minder dan dat ik het voel, 3: Ik toon emotie hetzelfde als dat ik het voel, 4: Ik toon emotie een beetje meer dan dat ik het voel en 5: Ik toon emotie veel meer dan dat ik het voel. De geschetste situaties zijn in de DRMT hetzelfde als in de DRAI. Toegevoegd in de DRMT ten opzichte van de DRAI is dat er na elke situatie wordt gevraagd naar de persoon waar aan wordt gedacht. Bijvoorbeeld: Vertel ons iets over je ouder, Dacht je aan je vader of aan je moeder. Vervolgens werd er gevraagd hoe vaak er interactie plaatsvond met deze persoon en hoe close de participant was met de persoon waar aan gedacht werd. Als laatst werden er vragen gesteld over de persoonlijke informatie van de participanten. Om na te gaan hoe betrouwbaar de DRMT is, is er in SPSS een betrouwbaarheidsanalyse uitgevoerd, waar een cronbach s alfa een waarde van 0,711 was, omdat dit een waarde is hoger dan >0,70, kan de vragenlijst als betrouwbaar worden gezien.

8 Definitie emoties waarbij compassie is gedefinieerd als een gevoel van warmte en geven om dat gevolgd wordt door het erkennen dat iemand in nood is of aan het lijden is. Elevatie is gedefinieerd als een warm en stralend gevoel dat een iemand voelt wanneer diegene een ander persoon sterkte van karakter of waarde ziet tonen. De derde emotie die wordt onderzocht, dankbaarheid, wordt gedefinieerd als een positief gevoel dat men ervaart wanneer zij hulp of assistentie van iemand ontvangen. Als vierde wordt er gekeken naar vrolijkheid : een gevoel van groot plezier, tevredenheid of blijheid. Als vijfde en laatste emotie wordt er gekeken naar trots. Dit is de emotie die men voelt wanneer hij of zij het gevoel heeft dat zij iets heeft voltooid, iets bereikt heeft Data analyse Data werd geanalyseerd met behulp van het programma SPPS statistics 22 van IBM. De missing data is eerst hergecodeerd waarna een missing value analysis is uitgevoerd. Voor dit onderzoek zijn 248 mannen en 71 vrouwen onderzocht (n= 320). Na een missing value analyse zijn alle participanten met een percentage hoger dan 0,7% aan missing values geschrapt waardoor er 221 mannen en 68 vrouwen (n=290) overbleven (M= 19,88; SD=2,913). Vervolgens is er gekeken naar de descriptives en frequencies en is er op basis van deze data onderscheid gemaakt tussen intieme relaties en minder intieme relaties. Vervolgens is er voor elke relatie een Repeated Measurement Anova uitgevoerd voor de emoties vrolijkheid, elevatie, compassie, trots en dankbaarheid, dit met het doel om beiden hypotheses te kunnen beantwoorden. De Repeated Measurement Anova s zijn uitgevoerd met een simple contrast, omdat het bij dit contrast mogelijk is om een referentiegroep aan te stellen waarmee de andere levels, in dit geval dus de relaties, mee vergeleken kunnen worden. In dit onderzoek is de conditie alleen als referentiegroep is gesteld (first) en er is een Bonferonni correctie uitgevoerd. In dit onderzoek wordt gekeken naar de Greenhouse-Geisser correctie factor, omdat deze meer informatie omvat met betrekking tot schendingen van de assumpties van de Repeated Measurement Anova s dan de Wilk s Lambda. Er is een alfa aangehouden van p=0,05.

9 Resultaten Indeling relaties Om beiden hypothesen te kunnen beantwoorden, is er tevoren te bepaalt, welke relaties onder intieme relaties vallen, en welke onder minder intieme relaties zullen vallen. Voor de scheiding tussen intieme relaties en minder intieme relaties is gekeken naar de scores van participanten op het item How close are you to. Op de vraag How close are you tot this parent? Antwoordde het grootste gedeelte (42,2%) met very close. Voor broers of zussen lag het percentage van very close op 35,3% en voor een goede vriend gaf 47,2% van de participanten aan dat zij very close met deze vriend waren. Dit in tegenstelling tot de scores op very close voor een kennis (6,2%) en een professor (1,0%). Deze scores laten zien dat de sociale relaties met een ouder, broer/zus en een goede vriend allemaal als erg close worden ervaren en gezien kunnen worden als intieme relaties en we de relaties met een professor en een kennis onder de minder intieme relaties kunnen scharen. Repeated Measures Anova Vervolgens is een Repeated Measures Anova uitgevoerd met als Factor1 Relaties waarbij de verschillende sociale relaties (alleen, ouder, broer/zus, goede vriend, kennis en professor) de levels waren van deze factor. Omdat de factor geen tijd is maar een conditie is ervoor gekozen om de analyses met een simple contrast uit te voeren met level 1 (alleen) als de referentiegroep. Per emotie is er een Repeated Measures Anova uitgevoerd op alle levels van de factor Relatie. Er is een Bonferroni correctie toegepast. Voor elke hypothese is er dus een Repeated Measures Anova uitgevoerd op alle emoties op alle sociale relaties waarbij alle relaties zijn vergeleken met de conditie alleen. Om de figuren goed te kunnen interpreteren is het belangrijk om te weten dat de cijfers op de horizontale as staan voor (1) alleen, (2) ouder, (3) broer/zus, (4) goede vriend, (5) kennis en (6) professor en de cijfers op de verticale as staan voor de antwoorden op de verschillende items op een schaal van 0 tot 5 waarbij (0) Ik toon geen emotie, (1) Ik toon emotie veel minder dan dat ik het voel, (2) Ik toon emotie een beetje minder dan dat ik het voel, (3) Ik toon emotie

10 hetzelfde als dat ik het voel, (4) Ik toon emotie een beetje meer dan dat ik het voel en (5) Ik toon emotie veel meer dan dat ik het voel. Compassie Een een-weg Repeated Measures Anova is uitgevoerd om het tonen van compassie in verschillende sociale relaties te vergelijken. Hierbij is het tonen van compassie alleen als referentiegroep gebruikt. Er is significant effect gevonden voor het tonen van compassie in verschillende sociale relaties Figuur 1. ten opzichte van het tonen van compassie wanneer men alleen is, Greenhouse-Geisser = 0,00, F(4,294; 1227,961)= 35,774, p= 0,00. De pairwise comparisons laten dit zien, dat er significant meer emotie wordt getoond in de condities ouder (p=0,003), broer/zus (p=0,003) en goede vriend (p=0,000) ten opzichte van de conditie alleen (M= 2,652) en er significant minder emotie wordt getoond in de condities waarbij er interactie plaatsvindt met een professor (p=0,003), terwijl er in een interactie met een kennis (M=2,564) vrijwel hetzelfde wordt getoond dan wanneer met alleen is (zie figuur 1). Dit houdt dus in dat compassie meer wordt getoond in intieme relaties (ouder, broer/zus en goede vriend) ten opzichte van minder intieme relaties (kennis en professor), wat de hypothese dat compassie meer wordt getoond in intieme relaties bevestigd. Elevatie Om te kijken of er voor de emotie elevatie verschillen zijn in het tonen hiervan in verschillende

11 sociale relaties is eveneens een een-weg Repeated Measures Anova uitgevoerd. Hierbij is weer de conditie alleen als referentiegroep gebruikt. Wederom was de Greenhouse-Geisser correctie factor significant voor deze emotie, wat inhoudt dat er een significant effect is voor het tonen van de emotie elevatie ten opzichte van wanneer men Figuur 2. alleen is (M=2,479). Greenhouse-Geisser= 0,000, F(4,380; 1248,299)=38,816, p=0,00. De pairwise comparisons laten zien dat er significant meer elevatie wordt getoond in de conditie goede vriend (p=0,006) en significant minder in de condities kennis (p=0,000) en professor (p=0,000). De condities die binnen het gezin vallen (ouder en broer/zus) wordt er geen significant verschil gevonden (zie figuur 2). Interessant is dat er voor deze emotie alleen een significant effect wordt bevonden binnen de sociale relatie met een goede vriend, en niet voor de andere intieme relaties, maar ook niet wordt getoond binnen minder intieme relaties. Hierdoor wordt de hypothese dat elevatie meer wordt getoond in een minder intieme relatie verworpen. Dankbaarheid De emotie dankbaarheid is op dezelfde manier geanalyseerd door middel van het uitvoeren van een eenweg Repeated Measures Anova. Greenhouse-Geisser < p=0,05, wat betekent dat er ook voor de emotie dankbaarheid significante verschillen zijn in het tonen van deze emotie ten opzichte van wanneer men alleen (M=2,851) is. F(4,460;1279,918)=19,348, p=0,000. Figuur 3.

12 Pairwise comparisons tonen dat er significant meer dankbaarheid wordt getoond richting onze ouders (p=0,000) en goede vrienden (p=0,000). Dit geldt niet voor broers en zussen. Er wordt significant minder dankbaarheid getoond richting een kennis (p=1) en een professor (p=1), zie figuur 3. Dit betekent dat de hypothese: dankbaarheid wordt meer getoond binnen intieme relaties min of meer beantwoord is, alleen niet voor de conditie broer/zus. Vrolijkheid De een-weg Repeated Measures Anova die is uitgevoerd op de emotie vrolijkheid, geeft net als voor de andere emoties een significante uitkomst. Greenhouse-Geisser=0,000 wat ook hier aangeeft dat de emotie vrolijkheid significant anders wordt geuit wanneer men met anderen is dan wanneer men alleen (M=3,136) is. F(4,514;1286,626)=43,361, p=0,000. Figuur 4. De pairwise comparisons voor vrolijkheid laten zien dat vrolijkheid significant meer wordt getoond bij een ouder (p=0,001), een broer of zus(p=0,004), of bij een goede vriend (p=0,000) dan bij een kennis of professor, waarbij er voor in een interactie met een kennis niet significant meer of minder vrolijkheid wordt getoond dan wanneer iemand alleen is (p=0,08) en bij een professor significant minder vrolijkheid wordt getoond (p=0,000). De emotie vrolijkheid wordt meer getoond in alle intieme relaties, iets wat tegenstrijdig is met de gevonden literatuur (DePaulo & Kashy, 1998; Collins & Miller, 1994 en Hornstein en Truesdell, 1988) en wat betekent dat de hypothese dat vrolijkheid meer wordt getoond in minder intieme relaties verworpen kan worden.

13 Trots De resultaten van de een-weg Repeated Measures Anova voor de emotie trots zijn net als bij de voorgaande eenweg Repeated Measures Anova s significant. De Greenhouse-Geisser laat wederom zien dat er een significant verschil is in het tonen van emoties in verschillende sociale relaties ten opzichte van wanneer men alleen is. Greenhouse-Geisser=0,000, F(4,688; 1350,206)=70,928. Figuur 5. De pairwise comparisons laten zien dat er significant meer trots wordt getoond naar een ouder dan naar elke andere conditie ten opzichte van wanneer men alleen is (M=2,685) Voor de condities broer/zus en goede vriend is er zelfs helemaal geen significant effect. Waarbij de p=0,117 voor de conditie broer/zus is, en p=1 voor de conditie waarbij er sociale interactie is met een goede vriend. En significant minder naar een kennis (p=0,000) en een professor (p=0,000). Dit is af te lezen in figuur 5. Ook interessant is dat voor de emotie trots alleen een effect wordt gevonden in de relatie met een ouder. Dit betekent dat de hypothese dat trots ook meer in minder intieme relaties moet worden verworpen. Discussie Om te onderzoeken of er verschillen zijn in het tonen van positieve emoties in verschillende sociale relaties bij volwassenen is de Display Rules Measurement Test afgenomen bij 221 vrouwen en 68 mannen. Hierin stonden zes verschillende situaties beschreven over de interactie met verschillende personen. De eerste situatie bestond uit het tonen van emoties wanneer men alleen was, de tweede met een ouder, vervolgens werd er gevraagd aan welke ouder er werd gedacht en hoe close de participant met de ouder is. Dit werd herhaald voor de situaties broer/zus, goede vriend, kennis en professor. Als laatste werd er naar persoonlijke informatie gevraagd zoals leeftijd, geslacht, etniciteit etc. De hoofdvraag van dit onderzoek luidde: Zijn er verschillen tussen het tonen van positieve emoties in verschillende sociale relaties?. Volgend op deze hoofdvraag werden er twee

14 hypothesen opgesteld. Verwacht wordt dat de positieve emoties compassie en dankbaarheid meer worden getoond in intieme relaties en dat de andere positieve emoties zoals vrolijkheid, elevatie en trots meer zullen worden getoond in minder intieme relaties. De eerste hypothese, de emoties compassie en dankbaarheid zullen meer worden getoond in intieme relaties wordt deels bevestigd. Met de betrekking tot de emotie compassie wijzen de resultaten uit dat deze emotie in alle intieme relaties significant meer wordt getoond ten opzichte van de minder intieme relaties wanneer er vergeleken wordt met de referentiegroep alleen, maar voor de emotie dankbaarheid klopt dit alleen voor de intieme relaties ouder en goede vriend en verschilt het tonen van dankbaarheid richting broers of zussen niet ten opzichte van wanneer men alleen is. Dit terwijl de verwachting was dat deze twee emoties in alle intieme relaties meer zouden worden getoond (Phillipot & Feldman, 2005; McCullough et al. 2001). Er waren dus geen verschillen tussen de verwachtingen en resultaten voor de emotie compassie, maar er werd wel een onderscheid gemaakt in dankbaarheid tussen broer/zus, goede vriend ten opzichte van de relatie met een broer of zus. Waarom dit verschilt is opvallend. Dankbaarheid is een emotie die gebruikt wordt om te bevestigen dat de relatie gewaardeerd wordt. Wanneer men iets krijgt laat men merken dat de ander dit gedrag terug kan verwachten en dat het niet zomaar vergeten wordt. (McCullough et al. 2001). Dat de conditie broer/zus niet significant is zou iets te maken kunnen hebben met wederkerigheid (broers en zussen verwachten ook niets terug van elkaar) en dat broers en zussen elkaar iets zouden geven zonder egoïstische doeleinden op basis van het feit dat zij familie zijn (Rotkirch, Lyons, David-Barrett & Jokela, 2014). Hypothese twee: De emoties elevatie, vrolijkheid en trots zullen meer getoond worden in minder intieme relaties blijkt voor alle drie de emoties niet te kloppen. Voor de emotie elevatie wordt alleen een significant verschil gevonden in de conditie goede vriend, en zijn er geen significante resultaten gevonden voor alle andere condities, dit allen ten opzichte van wanneer men alleen is. Omdat goede vriend tot de intieme relaties behoort, kan hypothese twee verworpen worden. Wat betreft vrolijkheid wijzen de resultaten uit dat deze significant is voor alle intieme relaties en kan de hypothese dus weer verworpen worden. Trots blijkt alleen significant meer getoond te worden in de relatie met een ouder, ook dit is een intieme relatie wat betekent dat ook voor deze emotie geldt dat hypothese twee verworpen moet worden. Verwacht werd dat deze

15 emoties juist meer binnen minder intieme relaties zullen worden getoond. Het verschil tussen de verwachting en de resultaten is dus dat voor alle drie deze emoties zij juist meer worden getoond binnen intieme relaties, ook al geldt dit voor elevatie alleen binnen de conditie goede vriend en bij trots alleen in de ouder-kind relatie. Vrolijkheid wordt in veel onderzoeken gebruikt als een gemoedstoestand, waarmee algehele gesteldheid wordt onderzocht, in plaats van dat het echt als een emotie wordt gezien. Deze gehele methode wordt de hedonistische aanpak genoemd en richt zich dus op vrolijkheid en genot als indicatoren voor welzijn. Vriendschappen zorgen wel voor meer vrolijkheid, maar er is geen onderzoek dat uitwijst dat onderzoek meer wordt getoond in sociale en voornamelijk intieme relaties. (Demir & Ozdemir, 2010; Baumeister & Leary, 1995; Ryan & Deci, 2001). Elevatie is een emotie die niet tot nauwelijks is bestudeerd tot aan de Jaren 2000, waardoor er nog weinig over bekend is. De definitie van elevatie is volgens Haidt (2000) en tevens de DRMT als volgt; Een warm en stralend gevoel dat een iemand voelt wanneer diegene een ander persoon sterkte van karakter of waarde ziet tonen je wilt je juist affiliëren met mensen die moraal gezien bewonderenswaardig zijn (Haidt 2000). Trots zorgt voor de uiting van twee andere emoties bij anderen, sociale juistheid en altruïsme. Over hypothese twee valt te zeggen dat deze dus op alle vlakken verworpen kan worden. De verwachting dat deze emoties minder getoond zouden worden om negatieve impact te vermijden is volgens de resultaten van dit onderzoek niet kloppend. Waarom deze emoties juist wel getoond worden binnen dit soort relaties zou een basis kunnen vormen voor vervolgonderzoek. Beiden hypothesen zijn gebaseerd op de verdeling tussen intieme en minder intieme relaties die aan het begin van het onderzoek gemaakt is. Waarom er vaker wordt gezien dat een bepaalde emotie bijvoorbeeld wel in de ouder-kind relatie wordt getoond, maar niet naar broers/zussen en goede vrienden, zou verklaard kunnen worden door het feit dat de ouder-kind relatie eigenlijk een klasse intieme relatie op zich is. Bij een ouder-kind relatie is er namelijk sprake van een machtsverschil (Hoffman, 1960) iets wat bij goede vrienden en broers/zussen niet het geval is. Bij de emotie dankbaarheid zagen we dat er verschillen zijn tussen biologische relaties en de relatie met een goede vriend op basis van wederkerigheid en het willen onderhouden van de relatie. (Rotkirch et al., 2014). Familiare relaties zijn om deze redenen dus een klasse apart, met in het bijzonder de ouder-kind relaties.

16 Om de hypothesen en hoofdvraag te beantwoorden is er een onderzoek uitgevoerd. Dit onderzoek had éen afhankelijke variabele: relaties en een onafhankelijke variabel: getoonde emotie. De hoeveelheid getoonde emotie per relatie is onderzocht door middel van een vragenlijst. De operationalisatie was geschikt, omdat het erg lastig is om een onderzoek als dit op grote schaal uit te voeren, omdat je per persoon vijf anderen uit hun naaste omgeving zou moeten vinden die mee zouden willen werken. Wat het zou beperken tot de vriend, ouder of broer/zus die op dat moment zou kunnen meewerken. Sterke punten binnen dit onderzoek zijn dat de vragenlijst waarvan de DRMT is afgeleid, de DRAI, bekend staat als een valide test. Onderzoeken naar de validiteit van deze test wijzen uit dat de DRAI een test is met een hoge convergente validiteit (intercorrelaties zijn positief en significant) een hoge discriminerende, predictieve en doordat er de vragenlijst binnen verschillende culturen is uitgevoerd en gecontroleerd een hoge externe validiteit. Een zwak punt is dat er niet genoeg onderzoek is gedaan naar de validiteit van de DRMT en dat er buiten het kijken naar de scores op closeness geen verder onderzoek is gedaan naar de verschillen in sociale relaties. Ook zijn er enkele beperkingen van het onderzoek. Omdat er geen vragenlijst is afgenomen die kijkt naar closeness binnen de verschillende relaties is het maar de vraag of de scores op de vraag How close are you with daadwerkelijk een goede indicatie geven van de closeness met de ander in de desbetreffende relatie. Dit zou in vervolgonderzoek gedaan kunnen worden met de Relationship Closeness Inventory (RCI) ontwikkeld door Berscheid, Snyder en Omot (1989). Het is een vragenlijst die de frequentie, sterkte en andere componenten meet en waarin een algehele index voor closeness in verwerkt is. Het indelen van de relaties in alleen intiem en minder intiem beperkt de interpretatie van de resultaten. Omdat de ouder-kind relatie een bijzondere relatie op zichzelf is zou het beter zijn om deze in vervolgonderzoek los te koppelen van de andere intieme relaties (Hoffman, 1960). Door meer te weten te komen over de uiting van emoties ten opzichte van wanneer men alleen is in het volwassen leven, kan er meer inzicht komen in de ontwikkeling en onderhoud van relaties in het volwassen leven. Tot nu toe richt dit onderzoek zich alleen op kinderen, maar ook in ons latere leven blijven we relaties ontwikkelen. De gemiddelde leeftijd in dit onderzoek is 20 jaar, wat volgens de ontwikkelingsstadia van Erikson (1963) gerekend kan worden tot de vroege

17 volwassenheid. Vervolgonderzoek zou zich kunnen toepassen op niet alleen de vroege volwassenheid, maar ook de middelbare en late volwassenheid. De resultaten laten zien dat de emoties compassie en dankbaarheid, beiden emoties waar veel onderzoek naar is gedaan, belangrijke emoties zijn voor het onderhouden en ontwikkelen van relaties. Waar compassie vooral gebruikt wordt om de band te versterken, wordt dankbaarheid voornamelijk gebruikt om deze band te onderhouden. Deze twee emoties waren dan ook het meest aanwezig binnen de intieme relaties (ouder, broer/zus en goede vriend). Elevatie, vrolijkheid en trots, en dan voornamelijk elevatie zijn emoties die niet per se aan een soort relatie kunnen worden toegewezen. Waardoor hypothese twee grotendeels verworpen moest worden. Beter was geweest om eerst hypothesen op te stellen per emotie, om vervolgens onderscheid te maken in verschillende relaties. Conclusie Zijn er verschillen tussen het tonen van positieve emoties in verschillende sociale relaties? Ja, er zijn verschillen, positieve emoties die de functie van het scheppen van een band hebben (compassie, dankbaarheid), worden significant meer getoond naar de personen bij met wie een intieme band bestaat. Denk aan ouders, broers of zussen of aan een goede vriend. Terwijl emoties, waarvan de functie niet helemaal duidelijk is, zoals elevatie, vrolijkheid en trots, vaak maar binnen één bepaalde relatie getoond worden. Het tonen van positieve relaties is dus afhankelijk van wat de relatie betekent en wat de functie is van de desbetreffende emotie. Wanneer verschillende doelen binnen een relatie matchen met de functie van een emotie, zal deze emotie ook veel getoond worden binnen een relatie. Onderzoek naar de functies van emoties en naar doelen van relaties, moeten in de toekomst meer informatie verschaffen over deze verbanden. Dan pas kan men begrijpen waarom er verschillen in emotie expressie in verschillende sociale relaties bestaan.

18 Referentielijst Algoe, S. B., Haidt, J., and Gable, S. L. (2008). Beyond reciprocity: Gratitude and relationships in everyday life. Emotion, 8, Baumeister, R. F., & Leary, M. R. (1995). The need to belong: Desire for interpersonal a attachment as a fundamental human motivation. Psychological Bulletin, 117, doi: / Berscheid, E., Snyder, M, & Omoto, A. M. (1989b). The Relationship Closeness Inventory: Assessing the closeness of interpersonal relationships. Journal of Personality and Social Psychology, 57, Collins, N. L., & Miller, L. C. (1994). Self-disclosure and liking: A meta-analytic review. Psychological Bulletin, 116, Demir, M., & Özdemir, M. (2010). Friendship, Need Satisfaction and Happiness. Journal Happiness Studies, 11, DePaulo, B. M., & Kashy, D. A. (1998). Everyday lies in close and casual relationships. Journal of Personality and Social Psychology, 74, Erikson, E. H. (Ed.). (1963). Youth: Change and challenge. Basic books. Gross, J. J. (1998b). The emerging field of emotion regulation: An integrative review. Review of General Psychology, 2, Haidt, J. (2000). The Positive Emotion of Elevation. Prevention & Treatment, 3(1), geen specifieke pagina s, artikel 3. Hoffman, M. (1960). Power Assertion by the Parent and its Impact on the Child. Child Development, 31, Hornstein, G. A., & Truesdell, S. E. (1988). Development of intimate conversation in close relationships. Journal of Social and Clinical Psychology, 7, Hopp, H., Rohrmann, S. & Hodapp, V. (2011). Suppression of negative and expression of positive emotions: Divergent effects of emotional display rules in a hostile service interaction. European Journal of Work and Organizational Psychology 21(1) doi: / X Kowalski, R. M., & Erikson, J. R. (1997). Complaining: What's all the fuss about? In R. Kowalski (Ed.), Aversive interpersonal behaviors (pp ). New York: Plenum.

19 Matsumoto, D., Yoo, S. H., Hirayama. S. (2005). Development and Validation of Display Rule Knowledge: The Display Rule Assessment Inventory. Emotion, 5(1), McCullough, M. C., Kilpatrick, S. D., Emmons, R. A., & Larson, D. B. (2001). Is gratitude a moral affect? Psychological Bulletin, 127, McDowell, D. J. & Parke, R. D. (2000). Differential Knowledge of Display Rules for Positive and Negative Emotions: Influences from Parents, Influences on peers. Social Development, 9(4) Michie, S. (2009). Pride and Gratitude: How Positive Emotions Influence the Prosocial Behaviors of Organizational Leaders. Journal of Leadership & Organizational Studies, 15(4), Philippot, P. & Feldman, R. S. (2004). The Regulation of Emotion. Lawrence Erlbaum Associates, publishers. Mahwah, New Jersey. ISBN Rotkirch, A., Lyons, M., David-Barrett, T., Jokela, M. (2014). Gratitude for Help among Adult Friends and Siblings. Evolutionary Psychology, 12(4), Ryan, R. M., & Deci, E. L. (2001). On happiness and human potentials: A review of research on hedonic and eudaimonic well-being. Annual Review of Psychology, 52, doi: /annurev.psych Zeman, J. & Garber, J. (1996). Display rules for anger, sadness and pain: it depends on who is watching. Child Development, 67(3). Pp

20 EMOTIE EXPRESSIE Appendix A EMOTIE EXPRESSIE IN VERSCHILLENDE RELATIES Alleen Ouder Broer/zus Goede vriend Kennis Professor C O M P A S S I E D A N K B A A R H E I D V R O L I J K H E I D E L E V A T I E T R O T S RELATIE Figuur 7

21 Appendix B You are with your ACQUAINTANCE and you feel the following emotions. To what extent should you express each emotion? Do not show Show emotion a Show emotion a Show emotion Show emotion a Show emotion a emotion at all lot less than I little less than I the same as I little more than I lot more than I feel it feel it feel it feel it feel it Anger Compassion Contempt Disgust Elevation Embarrassment Fear Gratitude Guilt Happiness Pity

22 Pride, Achievement- Based Pride, Generalized Sadness Shame Surprise Please tell us about your ACQUAINTANCE. What is the gender of your acquaintance? Male Female

23 POSITIEVE EMOTIES IN SOCIALE RELATIES