Hier hangt een koning

Transcriptie

1 Hier hangt een Koning (Goede Vrijdag 2012) Omdat Jezus koning is, zo je met enig recht over zijn uitvaart kunnen spreken als een staatsbegrafenis. Op dinsdag 15 oktober 2002 werd zijne Koninklijke Hoogheid Prins Claus der Nederlanden ( ) na een plechtige uitvaart bijgezet in de grafkelder van de koninklijke familie in de Nieuwe Kerk te Delft. Voor het eerst in de geschiedenis spraken Nederlanders over een staatsbegrafenis. Op het moment dat de prins werd bijgezet werd hij algemeen beschouwd als het meest populaire lid van het koninklijk huis. Vandaag gedenken we de uitvaart van koning Jezus. En er is, als je daar over nadenkt, een aantal opvallende overeenkomsten en verschillen met de uitvaart van prins Claus. Het belangrijkste verschil: Jezus was ten tijde van zijn uitvaart een stuk minder populair. De belangrijkste overeenkomst: ook de uitvaart van Jezus was ergens het hoogtepunt van zijn loopbaan tot dan toe. Ik heb het eerder al gezegd: Jezus ging vastberaden op weg naar Jeruzalem, de koningsstad (o.a. Lucas 9:51). Het gaat niet aan, zei Jezus tegen Herodes, dat Ik buiten Jeruzalem omkom (13:33). Jeruzalem, de koningsstad was het hoofddoel van Jezus missie hier op aarde. Jezus wist dat Hij daar naartoe ging. Het was zijn exodus (Luc. 9:31). Golgota was geen toevallige tussenstop in een tragisch drama maar het voorlopige hoogtepunt van zijn koningschap. Hier hangt een koning Midden in de geschiedenis van de uitvaart van Jezus staat als een soort opschrift dat ene kleine bordje. Met daarop zowel de aanklacht tegen 1 als de titel van Jezus. Het evangelie in het kort: Jezus, Koning van de Joden (vs. 38) Het stond er in drie talen (Joh. 19:20), zodat niemand het zou missen. Hier hangt een koning. Bij dat ene kruiswoord, dat daar in stilte boven het kruis hing als een niet te missen proclamatie van de boodschap van God, waardoor we deze dag vieren als goede vrijdag, wil ik vanavond met jullie stilstaan. Eerst bij het publieke karakter van die boodschap. Dan bij de reactie van de mensen daarop. Het laatste deel mag je zelf invullen: je eigen reactie. 1 Marcus 15:26.

2 Golgota was het letterlijke hoogtepunt van Jezus koningschap op aarde. Totaal tegen alle verwachten in, dat wel. Maar iedereen kon het lezen: hier hangt een koning. Dit in tegenstelling tot de gebeurtenissen ná Golgota. Jezus opstanding en hemelvaart waren veel minder publiek. Natuurlijk, ook deze gebeurtenissen zijn gebaseerd op ooggetuigenverslagen, vergis je niet. Maar het waren gebeurtenissen die moesten worden, en ook daadwerkelijk werden geopenbaard aan diegenen die Jezus volgden. Die geloofden dat Jezus de Messias was, óók daar aan het kruis: Koning van de joden. Hún koning. Golgota is de publieke manifestatie van Jezus koningschap. Het is dé manier waarop Hij zichtbaar en voor iedereen, koning wilde zijn. En het is de manier waarop Hij nog steeds koning wil zijn. Tot de tweede publieke manifestatie van zijn koningschap: de dag komt waarop alle volken Hem zullen zien waarop alle knie zich buigen zal. Tot die tijd, schrijft Paulus, vieren we de dood van Christus als het hoogtepunt van zijn leven op aarde. Wat dat betekent verwoordt Paulus op verschillen manieren en op meerdere plaatsen, bijvoorbeeld [dia 1] in Filippenzen 3 (vs ): Ik wil Christus kennen en de kracht van zijn opstanding ervaren, ik wil delen in zijn lijden en aan hem gelijk worden in zijn dood, in de hoop misschien ook zelf uit de dood op te staan. De bijzetting van prins Claus was uiteraard van een heel andere orde. Niet dat we hem terug verwachten. Maar wel dit: na de publieke uitvaartdienst werd hij bijgezet in de grafkamers. Alleen zijn verwanten waren erbij. Dat maakt het niet minder echt. Maar het was voor intimi. Zo zal ook de kracht van Jezus opstanding en zijn troonsbestijging in de hemel aan de rechterhand van de Vader tot de dag waarop Hij in heerlijkheid weerkomt, gezien worden en ervaren door zijn intimi. Wat is dat? De gelovigen. Wie zijn dat? Diegenen die zichzelf verloochenen zoals Jezus zichzelf publiek verloochende aan het kruis. Paulus schrijft de gelovigen in Korinte (een gemeente met veel meningsverschillen): Ik had besloten u geen andere kennis te brengen dan die over Jezus Christus de gekruisigde. Zijn leven voor dat van velen. Het leven van velen uit dat van Hem. Zo komt er eenheid. En zo wordt Gods koninkrijk zichtbaar. Jezus regeert ergens nog altijd vanaf het kruishout. Dat is het fundament. De uitbouw van zijn koninkrijk wordt nooit zwaarder dan dat een kruis kan dragen. Zo daagt Hij alle koninkrijken van deze wereld uit. Publiek. Hier hangt een Koning. Geloof het, of niet.

3 Een koning van mensen Dat over het publieke karakter van de boodschap van Goede Vrijdag. Koning, dat was het eerste deel van de proclamatie van dat kleine bordje aan het kruis. Maar er staat nog meer. Jezus is de Koning der Joden. Met andere woorden, er zou meer over te zeggen zijn maar vanavond dit: van mensen! Er staat niet: van Israël. Of van een bepaald gebiedsdeel. Dat zou ook vreemd zijn. Jezus kan als Zoon van God aanspraak maken op elke gebiedsdeel. Van het grootste koninkrijk tot de meest onbeduidende zandbank aan toe. Maar Hij is hier vooral: Koning van mensen. Zijn koningschap wordt uitgewerkt, uitgeleefd, zichtbaar, in de levens van de mensen die Hem volgen. Laten we eens kijken naar hoe dat uitwerkt in de levens van verschillende mensen waarover we hebben gelezen. Wat opnieuw opvalt is de vrijheid. Van de mensen, die Hem geloven of niet. Maar vooral van Jezus zelf. Jezus ging vastberaden op weg naar Jeruzalem. Niemand hield Hem tegen. Hij vroeg aan niemand toestemming. Golgota was zijn reisdoel. En Hij is een koning die nu eenmaal niet zonder onderdanen kan zijn. Kijk maar. Sommigen volgen Hem tegen wil en dank. Simon van Cyrene, bijvoorbeeld. Een jood uit de diaspora. Hij kwam naar Jeruzalem kwam om God te vereren maar diende zijn koning op een manier die hij nooit gedacht had. Een volger tegen wil en dank. Er zijn ook vrouwen die zich op de borst slaan en weeklagen. Voor hen heeft Jezus een waarschuwing. Huil niet om Mij maar om jezelf en om je kinderen. Als je niet gelooft dat dit de weg is van Gods koning, ben je straks zelf nog aan de beurt. Zo kan je ook deze vrijdag vieren. Als een drama, een spektakel. Je beklagen om het drama van Jezus van Nazareth. Wat een verschrikkelijk noodlot, helaas! Daar gaat een onschuldige, onze profeet, geneesheer. Het roept allerlei emoties op, maar niet die van een volgeling. Jezus waarschuwt, als je zo deze vrijdag viert wordt het nooit goede vrijdag. Je blijft er ergens buiten staan. Dan hebben we nog het volk, de leiders, de soldaten. Ze spelen allemaal hun rol in het spel. Anderen heeft Hij gered; laat hij nu zichzelf redden als hij de Messias van God is, zijn uitverkorene! (35). Laat nu maar eens zien dat je een echte koning bent! Ze spelen een toneelstuk. Met Jezus als koning. Hier, daar heb je een onderdaan pak aan dat kruis en volg je koning. Dobbelen om een kleed een parodie op het verdelen van de erfenis van een koning. De leiders gaan voorop in de spot. Anderen doen mee.

4 Zelfs de mensen die Hem kenden, spelen mee. Op hun manier. Wat is eigenlijk zwart, en wat is wit in het licht van wat hier gebeurt. In het licht van Goede Vrijdag. In het licht van Gods gerechtigheid? Zijn bekenden staan op afstand en kijken toe. Grijze silhouetten, zijn het. Aan de horizon. Als je niet meedoet, ben je dan minder schuldig? Jezus is een Koning van mensen. Sommigen volgen Hem, tegen wil en dank. Anderen blijven op afstand. Weer anderen nemen afstand. Ze willen zich met zo n koning niet associëren. En jij? Wat doe jij? Je kunt hier ook op afstand blijven staan. Op de manier van de vrouwen van Jeruzalem. Of door bijvoorbeeld bij jezelf te zeggen: Jezus is vrij, het is Gods uitverkiezende werk of ik bij die intimi hoor of niet. Ik zie het wel, of God mij Hem laat volgen. Of ik het merk. Of ik het wil. Of ik het voel. Zo niet, dan niet. Maar dat is gevaarlijk. Het lijkt misschien gelovig, en vroom. Maar je beledigt in feite Gods soevereiniteit, zijn vrijmacht. Er is tegenover Golgota geen ground zero, geen neutraal gebied. Maar je neemt ook je eigen vrijheid niet serieus. Hoezo, op een afstand staan? Ga je weg of ga je Hem volgen? Kom op, wat wordt het? Is dat het? Zeggen we hier amen? Dat zou wel een loodzware goede vrijdag worden. Een vrijdag die alleen goed wordt als je er zelf voor kiest om goed te zijn. Wie kan het? Uit de grijze massa stappen. Naar het kruis lopen en het uitschreeuwen: dit is belachelijk! Haal die man van het kruis, Hij heeft niks gedaan! Koning der Joden Er is nog een aspect aan dat laatste deel. Jezus is Koning van mensen, ja, van joden. Jood, als in: burger van Gods koninkrijk. Dat zegt iets over hoe jij Hem kunt volgen. Dat zegt allereerst iets over zijn vrijmacht. Jezus is Koning. En daarin is Hij, zoals God eerder Abraham uitkoos, soeverein. Gods vrijmacht, zijn uitverkiezing denk aan Abraham - is niet bedoeld om te blijven twijfelen. Nooit zo geweest. Het is de ultieme aanmoediging: jóu kies ik uit! Sommigen volgen Hem, tegen wil en dank. Hij wordt verhoogd, zoals Hij gezegd heeft. Aan het kruis. De boodschap wordt opgehangen door mensen die onbedoeld meewerken aan de verkondiging van de goede boodschap: hier hangt een koning. De Joden, die op het nippertje voorstellen om op het bordje te schrijven: Deze man heeft beweerd dat Hij de koning van de Joden is kunnen het niet verhinderen. Als God al die mensen op zijn manier laat meewerken in de gebeurtenissen rond Goede Vrijdag dan ook jij!

5 Het zegt in de tweede plaats iets van de grootsheid van het Koninkrijk. Wat er hier gebeurt is een beslissende stap in Gods belofte aan Abraham dat alle volken zouden delen in zijn zegen. Er zijn twee mensen die onverwacht en onverdacht reageren en die samen staan voor de wereldwijde en allesomvattende gemeenschap van het koninkrijk van God. De centurio (een Romein) en Jozef van Arimatea (een voorname Israëliet). Het is de grootse lijn van Lucas boeken: de joden èn de heidenvolken zullen samen Jezus volgen. ZO gaat het gebeuren. Het is Gods wil. Let maar op. En: doe je mee? In de laatste plaats zegt het iets over Gods stijl, zijn manier van omgaan met mensen. Zoals God vroeger al verzoening bewerkte, zo ook Jezus hier. Lucas is de enige die dit kruiswoord opschreef: Vader, vergeef hun, want ze weten niet wat ze doen. (34) Hier hangt een Koning die had kúnnen doen wat de eerste misdadiger vroeg: van het kruis afkomen, zichzelf redden de spotters verteren. Het zou het bewijs geweest zijn van zijn gelijk. En het einde van de misdadiger, maar terzijde. Maar hier hangt ook een Koning die meer deed dan de tweede misdadiger voor mogelijk hield. Denk aan mij, wanneer U in uw koninkrijk komt. Herinner mij. Doe een goed woordje voor mij. Zo makkelijk was het allemaal niet. Ik deed m n best. Ik heb fouten gemaakt. Ik geef het toe Jezus bidt. Hij sterft niet met een vloek, maar met een zegen. De duisternis, het oordeel, de godverlatenheid treft Hém. Het is een generaal pardon. Grote Verzoendag, maar dan beter. Helemaal in de stijl van Gods omgang met het Joodse volk. Maar Jezus gaat nog een stapje verder. Herinneren? Vandaag nog zal je met Mij zijn, in het paradijs. Dat is niet alleen: straks. Dat is nu, hier. In het delen in de spot, het lijden. De vertwijfeling. Het is: hangend tussen hemel en aarde waar zijn koningschap zichtbaar wordt voor iedereen. Waar zijn lijden het leven tekent. Of, om met Paulus te spreken: waar in het lichaam van de kerk aangevuld wordt wat aan Jezus lijden nog ontbreekt (Kol. 1:24) Dat betekent niet dat zijn offer onvoldoende was voor onze zonden. Maar het betekent wel dat waar zijn lijden in zelfverloochening uitgewerkt, uitgeleefd wordt, dáár is Gods koninkrijk. Zo is Jezus Koning. Zo wordt Hij naar het graf gedragen. Ook hier een verschil en een overeenkomst tussen die twee begrafenissen. Beiden zijn waardig. Jozef van Arimatea regelt waardige begrafenis. Niet zo groots als die van prins Claus. Wel met medewerking van Pilatus. Een staatsbegrafenis.

6 De vrouwen kijken toe, lopen mee tot in de grafkamer. Zij zijn hier de intimi het verschil is dat zij straks ook de eerste getuigen zijn. Getuigen van een koning. Het staat er allemaal. Op dat ene kleine bordje. Mis het niet. [amen]