Privacy en gegevensdeling binnen samenwerkingsverbanden. mr. Iris Koetsenruijter

Transcriptie

1 Privacy en gegevensdeling binnen samenwerkingsverbanden mr. Iris Koetsenruijter

2 De speciale rol van de overheid De overheid is monopolist op veel (beleids)terreinen Verwerkingen van gegevens door de overheid worden gelegitimeerd door het democratisch proces Daarom is er vaak weinig tot geen ruimte voor individuele inspraak of keuzevrijheid voor de burger Dit schept extra verantwoordelijkheden voor gegevensverwerking door de overheid

3 Welke privacyrisico s loopt de burger bij gegevensverwerkingen door de overheid? Schade door verlies / lekken van (persoons)gegevens Verkleining keuzevrijheid & verlies persoonlijke autonomie (Big Brother) Stigmatisering / Discriminatie (hokjes en lijstjes) Verkeerde beoordeling (vals positieven/negatieven)

4 Welke risico s loop de overheid door (onzorgvuldige) gegevensverwerkingen Verlies aan vertrouwen Ingrijpen door de toezichthouder Processen door burgers Mislukken van (ICT-) projecten

5 Privacy en organisatiebelangen (voorbeelden) Medisch beroepsgeheim = vrije toegang tot de zorg Beroepsgeheim reclassering = vertrouwelijk contact vergemakkelijkt resocialisatie en reïntegratie Privacy problemen ondermijnen vertrouwen

6 Privacy governance Privacy Ethiek Wat willen we en mogen we dat? Hoe leggen we uit wat we doen en mogen? Transparantie Compliance Doen we wat we mogen goed?

7 Logica van de Wbp Wat willen we gaan doen? Hebben we een grondslag? Hoe gaan we zorgvuldig om met de gegevens? Gerechtvaardigd doel Materiële eisen Wbp

8 Logica van de Wbp Verwerk geen persoonsgegevens zonder duidelijk doel (artikel 7 Wbp) Zorg dat het doel gebaseerd is op een legitieme grondslag (artikel 8 Wbp): a) ondubbelzinnige toestemming b) noodzakelijk voor uitvoering contract met betrokkene c) wettelijke plicht d) vrijwaring vitaal belang betrokkene e) noodzakelijk voor goede uitoefening publiekrechtelijke taak f) gerechtvaardigd belang van de verantwoordelijke Gebruik de gegevens alleen voor dit doel, of verenigbare doelen (artikel 7 jo. art 9 Wbp) Verwerk geen bijzondere persoonsgegevens (artikel 16 Wbp)

9 Materiële eisen Wbp Verzamel niet meer gegevens dan nodig (artikel 11 Wbp) Zorg dat de gegevens toereikend en correct zijn (artikel 11 Wbp) Zorg dat de gegevens veilig zijn (artikel 13 Wbp) Bewaar de gegevens niet langer dan nodig (artikel 10 Wbp) Wees open en transparant (artikel 27 e.v. Wbp)

10 Gevoelige gegevens Extra waarborgen bij de verwerking van: Gegevens van minderjarigen Bijzondere persoonsgegevens (ras, politiek, religie, levensovertuiging, gezondheid, seksueel, strafrechtelijk) Persoonsgebonden nummers (bv. BSN)

11 Gegevensdeling: verstrekkingsregimes Open verstrekkingsregimes Wet bescherming persoonsgegevens (8e, 8f, 9, 43 Wbp) Gesloten verstrekkingsregimes Wet Politiegegevens (politie) Wet Justitiële en Strafvorderlijke Gegevens (OM)

12 Gegevensdeling binnen samenwerkingsverbanden Grondslag verstrekking persoonsgegevens Orgaan X Orgaan Y Grondslag ontvangst (en gebruik) gegevens

13 Gegevensdeling binnen samenwerkingsverbanden Keten / casusregisseur Orgaan A Orgaan B Orgaan F Orgaan C Orgaan E Orgaan D

14 Privacy afspraken? Privacy = grondslag + proces

15 Convenant Uitstekend middel om werkafspraken tussen ketenpartners in vast te leggen Bijvoorbeeld: Wie ziet er op toe dat ketenpartners niet te veel informatie delen in notulen of tijdens een overleg? Maar is geen vervanger voor de wet....ketenpartners zijn altijd gehouden aan toepasselijke wetten! Wet bescherming persoonsgegevens, Wet justitiële en strafvorderlijke gegevens, Wet Politiegegevens, Vreemdelingenwet 2000, etc.

16 Gegevensdelingen binnen samenwerkingsverbanden Proportionaliteit: kan hetzelfde resultaat op een minder verstrekkende manier worden bereikt? Subsidiariteit: kan hetzelfde resultaat op een andere manier worden bereikt? Noodzakelijkheid: need to know or nice to know?!

17 Moet je informeren en zo ja, wanneer?

18 Informeren van betrokkene Wanneer? Bij het verzamelen van de gegevens (33 Wbp) Bij (door)verstrekking van gegevens (34 Wbp) Op welk tijdstip? Op het tijdstip van het verzamelen (33 Wbp) Op het moment van de eerste verstrekking (34 Wbp) Aan wie? Betrokkene Ouders, voogd etc. Informatieverstrekking is géén toestemming. Nota bene: - Specifieke kaders (Wpg, wjsg) - Lex specialis (bijvoorbeeld Jeugdwet/VIR) Uitzonderingen: - Artikel 43 Wbp

19 Wat mag politie delen met zorgpartners op basis van de Wpg?

20 Delen van gegevens op basis van de Wet politiegegevens Politiegegeven = elk persoonsgegeven dat in het kader van de uitoefening van de politietaak wordt verwerkt. Verstrekking aan derden structureel: art. 18 Wpg jo. 4:2 Bpg Verstrekking aan derden incidenteel: art. 19 Wpg jo. 4:5 Bpg Verstrekking aan derden voor samenwerkingsverbanden: art. 20 Wpg jo. 4:5 Bpg Verstrekking is noodzakelijk met het oog op zwaarwegend algemeen belang + voor beschreven doelen

21 Wat mag de gemeente in haar rol als regisseur?

22 Rol van gemeente als regisseur Autoriteit Persoonsgegevens geeft het volgende aan: in de materiewetten [op het sociaal domein, red.] [is] geen wettelijke taak vastgelegd voor gemeenten om de taken op het gebied van jeugdzorg, maatschappelijke ondersteuning, werk en inkomen en gemeentelijke schuldhulpverlening in onderlinge samenhang uit te voeren. De afzonderlijke wetten voorzien dus niet in een wettelijke basis voor een domeinbrede taakuitoefening in het gedecentraliseerde sociale domein. Conclusie: gemeenten geen publiekrechtelijke taak hebben om domeinbreed de regie te voeren in het sociaal domein.

23 Rol van gemeente als regisseur Gemeente valt uiteen in: Burgemeester College van B&W Gemeenteraad Ieder van deze bestuursorganen heeft eigen taken en bevoegdheden op basis van wetgeving. Voorbeelden van taken binnen de gemeente Burgemeester: De burgemeester is op grond van artikel 172 Gemeentewet verantwoordelijk voor de handhaving van de openbare orde en veiligheid. College van B&W: Het college van B&W is verantwoordelijk voor het treffen van algemene maatregelen om het beleidsplan van de gemeenteraad te realiseren. (artikel Wmo) Gemeenteraad: De gemeenteraad is verantwoordelijk voor het opstellen van beleid waarin wordt voorzien in een integrale aanpak van (multi-)problematiek (artikel lid 4, nr. 5 Wmo).

24 Contactgegevens Contact Iris Koetsenruijter koetsenruijter@considerati.com Adres Postbus KE Amsterdam Bezoekadres De Boelelaan 7, 1083 HJ Amsterdam

25