Leerlingboekje van... De brandweer / Vuur. Leskist 3.4. Schatgraven

Transcriptie

1 Leerlingboekje van... De brandweer / Vuur Leskist 3.4 Schatgraven

2

3 1. Vuur 3

4 De brandweer / Vuur Tekst 1 Woordenlijst Themawoorden De wrijvingswarmte De vuursteen De vuurdriehoek De brandstof De zuurstof De ontbrandingstemperatuur De brand De vonk Andere woorden Wrijven Gloeien Uitdrukkingen Vroegere tijden 4

5 De brandweer / Vuur les 1.1 B. Werkblad Woordweb vuur Vuur 5

6 De brandweer / Vuur - Tekst 1 Vuur. Duizenden jaren geleden konden de mensen al vuur maken. Ze maakten gebruik van wrijvingswarmte. Wrijvingswarmte ontstaat als je twee dingen snel over elkaar wrijft. Wrijf maar eens met je handen over elkaar. Ze worden dan warm. In vroegere tijden sloeg men twee brokken vuursteen tegen elkaar. Door de wrijvingswarmte sprongen gloeiende vonken van de steen. Zo lukte het om een hoopje droge bladeren in brand te steken. Mensen gebruikten vuur om eten te koken en zichzelf warm te houden. Ze ontdekten al gauw dat klei heel sterk wordt als je het bakt in vuur. Ook ontdekten ze dat je metaal kunt smelten en buigen als je het in het vuur houdt. Ook nu wordt vuur nog veel gebruikt. Denk maar aan het gasfornuis en aan de ketel van de centrale verwarming. Ook voor warm water hebben we vuur nodig. Deze apparaten verbranden aardgas. Als één van deze drie dingen er niet is, is er geen vuur. Als er wel vuur is, maar je haalt één van deze drie dingen weg, dan gaat het vuur uit. Vuur: gevaarlijk of gezellig!? Vuur heeft twee kanten, een goede en een slechte. We hebben daar twee woorden voor: vuur en brand. Vuur is het goede, en brand het slechte. Brand begint meestal met een beetje vuur. Met een sigaret op de bank of een kaars bij een gordijn. Er kan zomaar een vonkje wegspringen dat iets anders aansteekt. Voor je het weet, heb je dan brand. Brand is een vuur dat je niet meer in de hand hebt. De vuurdriehoek Voor vuur heb je drie dingen nodig. Samen vormen ze de vuurdriehoek: 1. Iets wat je wilt laten branden, brandstof (hout, papier of gas). 2. Zuurstof (lucht). 3. Voldoende warmte (een vonk of een straal zonlicht); dat heet de ontbrandingstemperatuur.

7 De brandweer / Vuur les 1.3 A. Werkblad Vuur 1. Vuur in huis Kies uit: metaal, gasfornuis, smelten, vuursteen, brandstof, centrale verwarming In huis hebben we elke dag vuur nodig. Voor het koken van eten, steken we het..... aan. Als we het koud hebben, zetten we de. aan. 2. De vuurdriehoek Om vuur te kunnen maken hebben we drie dingen nodig:.. Wat gebeurt er als je één van deze drie dingen weghaalt? 7

8 3. Vuur of brand Wat is het verschil tussen vuur en brand? 4. Vuur; gevaarlijk of gezellig? Kijk naar de plaatjes. Streep het foute woord door; gevaarlijk of gezellig. Jongetje speelt met vuur Kaarsjes op je verjaardagstaart Open haard in de kamer gezellig gevaarlijk gezellig gevaarlijk gezellig gevaarlijk Pan op het gasfornuis Kaarsjes bij een gordijn Kampvuur in het bos gezellig gevaarlijk gezellig gevaarlijk gezellig gevaarlijk 8

9 2. Het verhaal van een brandweerman 9

10 De brandweer / Vuur Tekst 2 Woordenlijst Themawoorden De alarmbel Het zwaailicht De bevelvoerder De brandweercentrale De mobilofoon De ladderwagen De materiaalwagen De perslucht Andere woorden Bestrijden De snelweg Het materiaal Het gereedschap De vluchtstrook Bekneld Het slachtoffer Perfect Het masker De tankautospuit De watertank Het bluswater Uitdrukkingen Brand meester! De loeiende sirene De brandkraan De waterstraal De kazerne De kettingbotsing De hulpverleningswagen De redschaar De duikploeg De waterongevallenwagen Het duikapparaat Het duikpak De drenkelingen De takelwagen 10

11 De brandweer / Vuur les 2.1 B. Werkblad Mijn brandweertekening Naam:... 11

12 De brandweer / Vuur - Tekst 2 Het verhaal van een brandweerman. Dinsdagavond 19:00 uur De alarmbel gaat! Melding: Brand in de Kerkstraat, op nummer 5! Snel naar de garage. Vlug trekken de brandweermensen hun laarzen, broek en jas aan en zetten ze hun helm op. Binnen één minuut zitten ze in de brandweerwagen. Met zwaailichten en loeiende sirenes rijden ze weg. een slang met een masker vast. Zo kunnen de brandweermannen toch goed ademhalen. De mannen springen uit de brandweerwagen. De bevelvoerder kijkt hoe het best geblust kan worden. De ladderwagen komt ook aangereden. De brandweermannen zorgen ervoor dat er zo snel mogelijk water komt om het vuur te bestrijden. Een van hen is aan het blussen met water uit de tankautospuit. Dat is een brandweerwagen met een grote watertank erin. Andere brandweermannen zorgen voor meer bluswater. Zij rollen de slangen uit en sluiten ze aan op de brandkranen. Naast de chauffeur zit de bevelvoerder; hij vertelt de brandweermannen wat ze moeten doen bij een brand. De andere brandweermannen zitten achterin. Onderweg krijgen de brandweermannen berichten van de brandweercentrale door de mobilofoon, dat is een telefoon in de auto die via de radio werkt. Er is een ladderwagen en een materiaalwagen onderweg. Tijdens de rit doen de brandweermannen alvast een fles met perslucht op hun rug. Perslucht is gewone lucht, die onder hoge druk in een fles is geperst. Aan de fles zit De brandweermannen richten de waterstralen op het vuur. Brand meester, roept de bevelvoerder na een half uur. De brand breidt zich niet verder uit. Ze blussen nog een poosje door, tot het vuur is gedoofd. Een paar brandweermensen pompen het water uit het huis. Ze gaan het huis in, ze willen te weten komen hoe de brand is begonnen. De klus zit erop. De brandweermannen ruimen de spullen op en rijden terug naar de kazerne. Daar staan de brandweerwagens geparkeerd. De brandweermannen leggen schone

13 slangen en volle persluchtflessen in de wagen. De watertank en de benzinetank worden gevuld. Zo is de wagen klaar voor een volgend alarm. Donderdagmiddag 15:00 uur Woensdagmorgen 8:30 uur Melding: Kettingbotsing op de snelweg! De brandweermensen trekken snel hun pakken aan en vertrekken. Ze nemen allerlei materiaal en gereedschap mee in de hulpverleningswagen. Dat is een speciale auto met allerlei gereedschappen en materiaal. Via de vluchtstrook komen de wagens bij de plaats van het ongeluk. Tien auto s zitten flink in elkaar. In twee auto s zitten mensen bekneld. De brandweermensen gaan snel aan de slag. Ze pakken de redschaar uit de auto. Met deze schaar wordt de zijkant van de auto opengeknipt. Nu kunnen de brandweermensen heel voorzichtig het slachtoffer uit de auto halen. Ondertussen is de ziekenauto gekomen en neemt het slachtoffer mee naar het ziekenhuis. Melding: Er zit een paard vast in de sloot. De brandweer rijdt uit met de hulpverleningswagen. De boer staat hen al op te wachten. Hij vertelt dat hij al van alles heeft geprobeerd om het paard te bevrijden, maar dat het niet gelukt is. Het dier zakt steeds verder weg. De brandweermensen pakken stevige banden. Met een speciale haak doen ze de banden om de buik van het paard. De brandweermensen pakken deze banden vast en voorzichtig wordt het paard omhoog gehesen en op het droge gelegd. De boer onderzoekt zijn paard en aait het. Het dier is niet gewond. De boer is blij dat alles zo goed is afgelopen en bedankt de brandweer voor de hulp. Vrijdagavond 18:30 uur Melding: Auto te water geraakt! De duikploeg gaat snel met de waterongevallenwagen op weg. Deze wagen heeft duikapparaten

14 aan boord. De twee duikers trekken onderweg hun uitrusting aan. Dat zijn spullen die ze nodig hebben om te kunnen duiken. Het duikpak beschermt hen tegen het koude water. Verder dragen ze een persluchtapparaat, een duikbril, zwemvliezen, een opblaasbaar zwemvest en hebben een duikmes bij zich. de takelwagen de haak in het water zakken. Hieraan maken de duikers de kabels vast. Nu kan de auto uit het water omhoog getild worden. Dat was me het weekje wel! Ook als brandweermensen niet uitrukken, hebben ze genoeg werk te doen. Ze moeten alle straatnamen kennen en perfect op de hoogte blijven van de omleidingen in het verkeer. De wagens moeten goed onderhouden worden. Ook alle andere materialen moeten prima in orde zijn! Op de plaats van het ongeluk gaat een duiker te water. Hij gaat op zoek naar de drenkelingen, de mensen die in het water zijn beland. Onder water is het donker. Dat maakt het zoeken moeilijk. Met een onderwaterlamp speurt de duiker naar de auto. Het duurt een poosje voordat hij die gevonden heeft. Hij slaat de ruit van de auto in, snijdt de autogordel door en bevrijdt de bestuurder. De duiker neemt hem mee naar boven. De man wordt snel op de kant gelegd. Daar worden dekens om hem heen geslagen. De ziekenauto staat klaar om het slachtoffer naar het ziekenhuis te brengen. Brandweerman of vrouw word je niet zomaar. Daarvoor moet je heel wat leren. Je moet weten hoe je snel brandslangen aansluit en hoe je het beste kunt blussen, want dat is bij elke brand weer anders. Daarom worden er vaak oefeningen gehouden. Oefeningen om de verschillende wagens en het gereedschap goed te leren gebruiken. Even later komt de takelwagen om de auto uit het water te halen. De duikers gaan het water in om kabels aan de auto vast te maken. Dan laat

15 3. Vuurwerk 15

16 De brandweer / Vuur Tekst 3 Woordenlijst Themawoorden Het buskruit Het omhulsel De lont Het legaal vuurwerk Het illegaal vuurwerk Levensgevaarlijk Verboden De taakstraf Het siervuurwerk De ontbranding De veiligheidsbril Ontploffen Andere woorden Het mengsel De kleurstof De druk De eis De regering De gebruiksaanwijzing Beschermen Beschadigen 16

17 De brandweer / Vuur Tekst 3 Vuurwerk Je hebt een heleboel soorten vuurwerk: pijlen, fonteinen, voetzoekers, rotjes en nog veel meer. In al deze soorten zit buskruit, en dat ontploft. Buskruit Buskruit bestaat al honderden jaren. Het is een mengsel van salpeter, houtskool en zwavel. Dit mengsel zit in een afgesloten buisje. Als je dit aansteekt, ontploft het. Er komt dan veel gas vrij, dat niet meer in dat kleine buisje past. Als er onder in het buisje een gat zit, dan spuit het gas eruit en schiet het de lucht in. Dat is te zien bij een vuurpijl. Zitten er in de bodem een paar kleine gaatjes, dan geeft dat een fluitend geluid (gillende keukenmeiden). Als je het buisje dicht maakt, dan wordt de druk zo groot dat de hele boel met een knal uit elkaar spat. Denk maar aan een rotje. Siervuurwerk In siervuurwerk zit niet alleen buskruit, maar er zitten ook kleurstoffen in. Zij zorgen voor de kleur bij de ontbranding. Ook kunnen er stoffen in siervuurwerk zitten die rook- of geluidseffecten geven. In een vuurwerkfabriek worden er bolletjes gemaakt van die stoffen. Die bolletjes zijn ongeveer zo groot als een erwt of een knikker. De medewerkers weten precies in welke bolletjes wat zit en hoeveel bolletjes er nodig zijn voor een bepaald stuk vuurwerk. Ten slotte heb je een omhulsel nodig. Dat wordt meestal gemaakt van papier of karton. Lont Bij vuurwerk moet je eerst een lont aansteken. Dat is een koordje van gedraaide katoendraden dat van buiten naar binnen in het vuurwerk loopt. De draden hebben een bedje gehad van een soort plaksel met buskruit. Door het kruit brandt het lontje heel snel. Bij het afsteken van vuurwerk is het ook heel belangrijk om je ogen goed te beschermen. Vaak houd je het vuurwerk heel dicht bij je ogen. Als er dan iets mis gaat, zou je je ogen kunnen

18 beschadigen. Daarom is het verstandig om een veiligheidsbril te dragen. Er zijn speciale veiligheidsbrillen te koop die je beschermen tegen vuurwerk. Legaal en illegaal vuurwerk Vuurwerk dat je in de winkel koopt, moet voldoen aan een aantal eisen. Dit is bedoeld om het afsteken van vuurwerk zo veilig mogelijk te maken. Vuurwerk dat door de regering is toegestaan, heet legaal vuurwerk. Als je dit vuurwerk afsteekt volgens de gebruiksaanwijzingen, heb je weinig kans op ongelukken. Illegaal vuurwerk is vuurwerk dat verboden is. Dit vuurwerk is verboden omdat het levensgevaarlijk is. In dit vuurwerk zit vaak te veel kruit of het knalt zo hard, dat je gehoor er stuk van gaat. Als je dit vuurwerk afsteekt, kun je een flinke boete of taakstraf krijgen.

19 De brandweer / Vuur les 3.2 K. Werkblad Vuurwerk Vul de ontbrekende woorden in. Kies uit: taakstraf - buskruit - snel - legaal - ontploft - bolletjes - gebruiksaanwijzingen - lont - rotjes - siervuurwerk - lucht - mengsel - katoendraden - buisje - eisen - omhulsel - fluitend geluid - verboden - kleurstoffen Je hebt een heleboel soorten vuurwerk; pijlen, fonteinen, voetzoekers,..en nog veel meer. In al deze soorten zit., en dat ontploft. Buskruit Buskruit bestaat al honderden jaren. Het is een van salpeter, houtskool en zwavel. Dit mengsel zit in een afgesloten buisje. Als je dit aansteekt.. het. Er komt dan veel gas vrij, dat niet meer in dat kleine.past. Als er onder in het buisje een gat zit, dan spuit het gas eruit en schiet het de.. in. Dat is te zien bij een vuurpijl. Zitten er in de bodem een paar kleine gaatjes, dan geeft dat een. (gillende keukenmeiden). Als je het buisje dicht maakt, dan wordt de druk zo groot dat de hele boel met een knal uit elkaar spat. Denk maar aan een rotje. 19

20 Siervuurwerk In siervuurwerk zit niet alleen buskruit, maar ook. Zij zorgen voor de kleur bij de ontbranding. Ook kunnen er stoffen in. zitten die rook- of geluidseffecten geven. In een vuurwerkfabriek worden er bolletjes gemaakt van die stoffen. Die. zijn ongeveer zo groot als een erwt of een knikker. De medewerkers weten precies in welke bolletjes wat zit en hoeveel bolletjes er nodig zijn voor een bepaald stuk vuurwerk. Ten slotte heb je een nodig. Dat wordt meestel gemaakt van papier of karton. Lont Bij vuurwerk moet je eerst een. aansteken. Dat is een koordje van gedraaide..dat van buiten naar binnen in het vuurwerk loopt. De draden hebben een badje gehad van een soort plaksel met buskruit. Door het kruit, brandt het lontje heel.. 20

21 Legaal en illegaal vuurwerk Vuurwerk dat je in de winkel koopt, moet voldoen aan een aantal... Dit is bedoeld om het afsteken van vuurwerk zo veilig mogelijk te maken. Vuurwerk dat door de regering is toegestaan, heet vuurwerk. Als je dit vuurwerk afsteekt volgens de., heb je weinig kans op ongelukken. Illegaal vuurwerk is vuurwerk dat is. Dit vuurwerk is verboden omdat het levensgevaarlijk is. In dit vuurwerk zit vaak te veel kruit of het knalt zo hard, dat je gehoor er stuk van gaat. Als je dit vuurwerk afsteekt, kun je een flinke boete of krijgen. 21

22 De brandweer / Vuur les 3.3 B. Woordpuzzel???? 22

23 ?????? 23

24 ?? Veiligheidsbril Siervuurwerk Levensgevaarlijk Gebruiksaanwijzing Rotje Ontploft Buskruit Vuurwerkfabriek Lont Kleurstoffen Vuurpijl Omhulsel 24

25 De brandweer / Vuur les 3.3 D. Werkblad Doorfluisteraar Naam:... 25

26

27 4. Brandpreventie 27

28 De brandweer / Vuur Tekst 4 Woordenlijst Themawoorden Preventief De brandbestrijding De preventie Het brandbaar materiaal Het vluchtplan Het ontruimingsplan De ontruimingsoefening De preventiemedewerker De rookmelder Het gasfornuis De barbecue De brandblusser De blusdeken Andere woorden Voorkomen Verantwoordelijk Het openbare gebouw Ontruimen Regelmatig Waarschuwen Uitdrukkingen Voorkomen is beter dan genezen 28

29 De brandweer / Vuur Tekst 4 Brandpreventie Brandpreventie Voorkomen is beter dan genezen ; dat is een bekend gezegde. Dat geldt zeker voor brand. Het voorkomen van brand is natuurlijk beter dan het moeten blussen van een brand. Een brand proberen te voorkomen noemen we preventieve brandbestrijding. In elke plaats is er een brandweerman verantwoordelijk voor het voorkomen van een brand, de preventie. Deze brandweerman praat bijvoorbeeld met mensen die nieuwe huizen bouwen. Hij let erop dat ze geen brandbaar materiaal gebruiken. Ook kijkt hij of de bewoners snel het huis kunnen verlaten als er een brand uit zou breken. Alle openbare gebouwen, zoals een school of een bibliotheek, moeten een vluchtplan hebben. Misschien hangt er bij jou ook wel één in de klas. Op het vluchtplan staat hoe je, in geval van nood, zo snel mogelijk buiten kunt komen. Ook hangen er overal bordjes die je kunt volgen naar de uitgang, maar ook bordjes waarop je kunt zien waar er een brandslang hangt. De preventiemedewerker van de brandweer komt regelmatig langs om te bespreken of de plannen in orde zijn. Je kunt zelf ook een heleboel doen om te voorkomen dat er in jouw huis brand uitbreekt. Het is belangrijk om rookmelders in huis te hebben. Deze kleine apparaatjes reageren meteen als er rook is. Je hoort dan een heel hoog geluid. Vooral s nachts zijn ze heel belangrijk. Als je slaapt, ruik je niets. Dan kan de rookmelder je waarschuwen en je wakker maken. Let op met lucifers, kaarsen en het gasfornuis. Ook de barbecue kan gevaarlijk zijn. Zorg dat je een grote emmer met zand in de buurt hebt. Met zand kun je goed blussen. Als je een brandblusser in huis hebt, kun je een klein brandje blussen, totdat de brandweer er is. Een blusdeken is handig om een brandend mens of dier in te rollen, zodat het vuur uitgaat. Bij het vluchtplan hoort ook een ontruimingsplan. In dit plan staat wat jouw juf of meester moet doen als er brand is. Het ontruimen van een school of bibliotheek moet geoefend worden. Je hebt vast wel eens een ontruimingsoefening meegemaakt.

30 De brandweer / Vuur les 4.3 A. Werkblad Woordspin brandpreventie 30

31 De brandweer / Vuur les 4.3 B. Werkblad zinnen maken Zinnen maken Naam:... Pak een kaartje van de stapel en lees het woord dat erop staat. Maak een zin met het woord dat op het kaartje staat. 31

32 De brandweer / Vuur les 4.3 D. Werkblad waslijn ontruimen openbare gebouwen regelmatig waarschuwen blusdeken barbecue ontruimingsplan Voorkomen is beter dan genezen 32

33 preventieve brandbestrijding preventie brandbaar materiaal vluchtplan preventie-medewerker voorkomen verantwoordelijk brandblusser 33

34 De brandweer / Vuur les 4.3 G. Werkblad Bingo Naam:... 34

35 Colofon 2015 Schatgraven, Bleskensgraaf Dit leerlingboekje is bestemd voor gebruikers van Schatgraven. Lessenpakket Schatgraven is ontwikkeld door SmdB Bleskensgraaf. Alle rechten voorbehouden. 3-4_Vuur_Werkboek Laatste wijziging: 25 augustus 2015, 13:33 ontwerp: Doordacht.nu