INTEGRAAL VERANTWOORD MILIEUBEHEER - DRIEMAANDELIJKSE UITGAVE - NR. 2/ JUNI In dit nummer:

Transcriptie

1 ivmmagazine INTEGRAAL VERANTWOORD MILIEUBEHEER - DRIEMAANDELIJKSE UITGAVE - NR. 2/ JUNI 2011 In dit nummer: Geniet in uw tuin p2 PMD onder de loep p 4 Sparen met spaarlampen p 6 Wat met oude geneesmiddelen p 7 Gemeentelijke pagina p 8 EEN UITGAVE VAN DE INTERGEMEENTELIJKE OPDRACHTHOUDENDE VERENIGING VOOR HUISVUILVERWERKING MEETJESLAND. VERSCHIJNT IN AALTER, ASSENEDE, DEINZE, DE PINTE, EEKLO, EVERGEM, GAVERE, KAPRIJKE, KNESSELARE, LOVENDEGEM, MALDEGEM, MERELBEKE, NAZARETH, NEVELE, SINT-LAUREINS, SINT-MARTENS-LATEM, WAARSCHOOT, ZOMERGEM EN ZULTE

2 Meer genieten in uw prachtige tuin! Zet de kringloop aan het werk! is de ondertitel van de campagne Juni Compostmaand. Gedurende de hele maand juni tonen compostmeesters hoe kringlooptuinieren bijdraagt tot een mooie tuin waar u best heel wat tijd in doorbrengt om te genieten, niet om te werken! Kringlooptuinieren: niet enkel voor groene jongens! Iedereen geniet graag van een mooie tuin. Vaak wordt gedacht dat een mooie tuin ook heel arbeidsintensief is. Dat hoeft niet persé zo te zijn. Tijdens Juni Compostmaand worden tal van tips gegeven die de tuinder vertellen hoe tijd en resten worden bespaard énkel en alleen door de kringlooptechnieken toe te passen. Kringlooptuinieren: méér dan thuiscomposteren. Ook al blijft thuiscomposteren zeer nuttig en vaak de eerste stap naar kringlooptuinieren, toch gaat het verder. Kringlooptuinieren gaat zowel om thuiscomposteren in een vat of een bak, als over het voorkomen van tuinafval door te mulchen en te hakselen, over het nadenken bij de aanleg van de tuin over een afvalvriendelijk concept, de juiste keuze van bodembedekkers en grassoorten Kringlooptuinieren: goed voor de natuur Een kringlooptuin zit boordevol leven. In het verdorde hout dat in de tuin heeft overwinterd, nestelen zich veel insecten die op hun beurt nuttig zijn voor de natuur, als voedsel voor andere dieren of als hulp bij het omzetten van tuin- en keukenrestjes naar compost. Compost die de haagplanten beter doet wortelen en ze kracht geeft om elk jaar opnieuw jonge scheuten en frisgroene blaadjes te vormen. Wist u dat het composteren belangrijke voordelen voor het klimaat biedt? 1 ton gft-afval composteren, bespaart 517 kg CO2. Dit is de CO2 die één auto uitstoot wanneer hij km rijdt. Benieuwd naar meer voordelen en kringlooptechnieken? In het werkingsgebied van de I.V.M. zijn tientallen compostmeesters actief. Ze geven gratis advies over thuiscomposteren en kringlooptuinieren. U vindt de compostmeesters in uw gemeente via de milieudienst. Tijdens Juni Compostmaand verschijnen overal in Vlaanderen compostmeesters op markten, infostands, in open tuinen en demoplaatsen. Zij geven u kringlooptips voor een tuin met minder resten en minder werk. Bovendien maakt u kans op mooie prijzen! Kringloopwedstrijd met mooie prijzen! Bezoekt u een activiteit van Juni Compostmaand, dan kunt u ter plaatse deelnemen aan de kringloopwedstrijd. Er zijn 26 FSCligbedden, elk ter waarde van 139, te winnen in Vlaanderen! In de deelnemende gemeenten van de I.V.M. is de prijzenpot uitgebreid met compostvaten en bakken. Bovendien ontvangt elke bezoeker een leuk geschenkje. De moeite waard om eens langs te komen. Met de zomer in aantocht wordt weer volop van de tuin genoten. Een gezellige tuin hoeft niet altijd arbeidsintensief te zijn. Wie kringlooptuiniert spaart veel groenafval en zoals u hier kunt lezen ook veel tijd - en kan dus optimaal van de tuin genieten. Dat het in de praktijk brengen van kringlooptuinieren gemakkelijk toe te passen is in elke tuin, leren ons de compostmeesters tijdens de activiteiten van Juni Compostmaand. Het loont daarom de moeite eens een bezoek te brengen aan één van de vele evenementen die in juni in het werkingsgebied van de I.V.M. worden georganiseerd. Iedere bezoeker krijgt naast nuttige informatie een leuk geschenk en kan bovendien een compostvat, compostbak of leuke ligzetel winnen. Nu enkel nog hopen op een mooie zomer! Arsène Martens, voorzitter I.V.M. 2 - ivmmagazine

3 Kalender activiteiten Juni Compostmaand in de I.V.M. gemeenten: Juni Compostmaand is een initiatief van Vlaco vzw en de OVAM in samenwerking met de I.V.M. en de 19 deelnemende gemeenten. Meer informatie vindt u op Met een mulchmaaier minder naar het recyclagepark. Met een mulchmaaier spaart u grasafval uit. Een mulchmaaier heeft geen uitwerpkanaal, maar is uitgerust met een speciaal mulchmes. Het gemaaide gras wordt uiterst fijn versnipperd in het maaidek van de grasmaaier en nadien in het gras teruggeblazen. Het composteert en de voedingsstoffen worden door de graswortels opgenomen. De wortels worden koeler gehouden en het vochtverlies wordt verminderd. Wie het gras mulcht, moet dus niet langer het grasafval naar het recyclagepark brengen. De I.V.M. subsidieert de aankoop van mulchmaaiers. Inwoners van de deelnemende gemeenten van de I.V.M. kunnen bij aankoop van een nieuwe mulchmaaier een subsidie van 50 aanvragen. Het aanvraagformulier en subsidiereglement zijn te bekomen op het gemeentehuis of af te halen van Maldegem Knesselare Aalter Sint-Laureins Eeklo Deinze Zulte Nevele Kaprijke Assenede Waarschoot Evergem Zomergem Lovendegem Sint-Martens-Latem Nazareth De Pinte Gavere Merelbeke Aalter zaterdag 18 juni: Dag van de compostmeester Assenede zaterdag 4 juni 10-17u: compostdemonstratie op de demoplaats aan het recyclagepark, Hendekenstraat 1 B te Assenede Deinze dinsdag 14 juni 20u: infoavond tuin zonder groenresten in Brielpaviljoen (L. Matthyslaan) i.s.m. Velt zaterdag 18 juni 9-12u: compostdemonstratie op de demoplaats van het recyclagepark De Pinte zaterdag 18 juni van 14-17u: demonstratie op de demoplaats aan het recyclagepark (links, na het niet-betalende gedeelte) Eeklo zondag 29 mei vanaf 12u - Dag van het Park/Meetjeslandse gordel: infostand in het Heldenpark in de Oostveldstraat vrijdag 10 juni om 19u: infoavond van de Landelijke Gilde Wat met ons afval of beter afvalarm in de Huysmanshoeve, Bus 1 donderdag 23 juni vanaf 9u: infostand op de jaarmarkt te Eeklo op het Marktplein Evergem zaterdag 11 juni van 10-12u en van u aan de nieuwe demoplaats aan het recyclagepark, J. Paryslaan 32: informatie over thuiscomposteren en kringlooptuinieren en Velt infostand over ecologisch leven en tuinieren Kaprijke zaterdag 18 juni: compostdag op het groenpark Lovendegem zaterdag 11 juni van 9-12u en van 14-17u: compostdemonstraties op het recyclagepark zaterdag 25 juni van 9-12u en van 14-17u: compostdemonstratie op het recyclagepark Ook het thuis hakselen van snoeihout is kostenbesparend. Hakselen is het verkleinen van snoeiafval, zoals takken, haagscheersel en kleine stammetjes. Het versnipperde hout, de gebroken schors en het versneden blad kunnen als mulchlaag gebruikt worden of ze kunnen gecomposteerd worden. Het is dus prima materiaal voor de kringlooptuin. Met hakselen worden kosten vermeden voor de ophaling en verwerking van het snoeihout. Dankzij het hakselen moet het gesnoeide Maldegem zaterdag 4 juni van u centrale composteerplaats park: verrassing voor elke bezoeker zaterdag 25 juni van u demoplaats recyclagepark: verwennerij op de demoplaats met bloemetje, hapje en drankje Merelbeke zondag 5 juni: composttoeren i.s.m. Velt Scheldevallei zaterdag 11 juni: open demoplaats zaterdag 25 juni: open demoplaats Meer info in het gemeentelijk infomagazine van juni Nazareth zaterdag 4 juni van 10-12u: demo op de demoplaats Parkwijk zaterdag 4 juni van 14-16u: demo op de demoplaats zaterdag 25 juni: opleiding Compostkids gegeven door Luc de Clercq ter gelegenheid van Roefel in de Veldstraat 1 Waarschoot zaterdag 11 juni van 9-12u en van u: compostdemo op het recyclagepark Zomergem zaterdag 4 juni 10-12u: uitleg op de demoplaats van het recyclagepark; voor elke geïnteresseerde een gratis zakje compost dinsdag 14 juni 9-12u: infostand van de compostmeesters op de wekelijkse markt in Zomergem zaterdag 25 juni 10-17u: gratis bezoek aan de afvalarme tuin van compostmeester Etienne Vanlaere, Oude Staatsbaan 48 in Beke Zulte zaterdag 4 juni om 14u: demonstratie kringlooptuinieren in de Zandweg 21 zondag 5 juni van 8-12u: demo op de zondagsmarkt van Zulte woensdag 22 juni om 14u: demonstratie kringlooptuinieren in de Zandweg 21 materiaal niet meer naar het recyclagepark worden gebracht. De I.V.M. subsidieert de aankoop van hakselaars. Net zoals bij de aankoop van nieuwe mulchmaaiers, kan ook bij de aanschaf van een nieuwe hakselaar een subsidieaanvraag worden ingediend bij de I.V.M. De toelage bedraagt 10% van de aankoopprijs, met een maximum van 80 per aanvraagdossier. Het aanvraagformulier en subsidiereglement zijn te bekomen op het gemeentehuis of af te halen van www. ivmmilieubeheer.be ivmmagazine - 3

4 PMD-afval onder de loep genomen! In het najaar van 2010 gingen de PMD-detectives op pad en werden goede sorteerders beloond met mooie prijzen. Deze actie kende veel bijval in de 19 deelnemende gemeenten van de I.V.M. Toch werd naar aanleiding van die actie vastgesteld dat de P fractie geen gemakkelijke fractie is. Daarom blijven we hier even stilstaan bij wat wel en wat niet in de PMD-zak mag. Wat mag wel in de PMD-zak en in de PMD-container op het recyclagepark Wat mag niet in de PMD-zak noch in de PMD-container op het recyclagepark: P = plastic flessen en flacons Toegelaten: plastic flessen van frisdrank, melk, drankyoghurt, flacons van wasverzachter, douchegel, shampoo, schoonmaakproducten, vloeibaar wasmiddel M = metalen verpakkingen Toegelaten: conservenblikjes, drankblikjes, metalen snoepdozen Ook: spuitbussen van voedingsmiddelen en cosmetica, aluminium schaaltjes en bakjes, metalen deksels en doppen D = drankkartons Volledig leeg Met maximum volume van 8 liter Bidons mogen niet aan de buitenkant van de PMD-zak worden vastgebonden! 4 - ivmmagazine Samen > Goed sorteren > Beter recycleren

5 Wat als er een rode sticker op de PMD-zak kleeft? De rode sticker betekent dat er een of meerdere voorwerpen in de zak zijn aangeboden die er niet in thuishoren. Ga na of er in de zak enkel verpakkingen zitten. Wat geen verpakking is, hoort niet thuis in de blauwe zak. Ga na of de zak verpakkingen bevat die verboden zijn volgens de sorteerinstructies, bijvoorbeeld een verpakking die bijtende producten heeft bevat een verpakking met een inhoud van meer dan 8 liter een yoghurtpotje een botervlootje aluminiumfolie een bidon motorolie spuitbussen die andere producten hebben bevat dan voedingswaren of cosmetica. Deze zaken of voorwerpen moeten dan uit de zak verwijderd worden en in de restafvalzak gegooid worden, of als het om klein gevaarlijk afval (KGA) gaat, moet het naar de daartoe voorziene verzamelpunten gebracht worden. Zodra u de foute voorwerpen uit de PMDzak heeft genomen, verwijdert u het eerste luik van de sticker en geeft u bij de eerstvolgende ophaling de PMD-zak gewoon opnieuw mee. Waarom is het van belang énkel toegelaten PMD in de blauwe zak te stoppen? Correct sorteren is de basis voor een optimale recyclage. Ondanks de inspanningen van de meeste mensen komt er vandaag nog steeds niet-recycleerbaar materiaal terecht in de selectief ingezamelde afvalstromen. Met alle gevolgen vandien, want onzuiverheden en fout gesorteerde materialen kunnen schade veroorzaken aan de sorteermachines en het recyclageproces ernstig verstoren. Ook de kwaliteit van de gerecycleerde materialen lijdt eronder, en dat kan gevolgen hebben voor de producten die gemaakt worden. En dat is jammer, want we gebruiken die steeds meer in ons dagelijks leven. Kortom, enkel als we correct sorteren, krijgen we gerecycleerde producten van hoge kwaliteit! Verpakkingen die giftige of bijtende middelen bevat hebben, zijn niet toegelaten in de PMD-zak. Deze verpakkingen zijn te herkennen aan volgende symbolen: BIJTEND GIFTIG Breng injectienaalden - in een naaldbox - naar de KGA inzameling. ivmmagazine - 5

6 Spaarlampen sparen het milieu Steeds meer worden niet-energiezuinige lampen zoals de klassieke gloeilamp vervangen door spaarlampen. Er wordt verwacht dat alle Belgische huishoudens samen jaarlijks zo n ton CO 2 zullen besparen eens er geen gloeilampen meer zullen worden gebruikt. Spaarlampen verbruiken minder stroom (tot 80%!) en belasten bijgevolg het milieu én de portemonnee heel wat minder. Wie overstapt op energiezuinige verlichting doet zijn energieverbruik dalen en steekt daarmee 25 tot 50 per jaar op zak. Ook al gaat een spaarlamp tot 15 keer langer mee dan een gewone gloeilamp, ooit komt de dag dat ze onbruikbaar is. Dan hoort de kapotte spaarlamp thuis op het recyclagepark, want een spaarlamp is een gasontladingslamp. Dat soort lampen bevat nu eenmaal gevaarlijke stoffen, zoals kwik, die niet in ons leefmilieu mogen terechtkomen en die op een gespecialiseerde manier moeten worden verwerkt. Hoe worden ze verwerkt? De wijze van verwerken hangt af van de kwaliteit en de vorm van de lampen. Zo worden de lampen gescheiden in glas van verschillende kwaliteiten, verschillende types fluorescentiepoeder en metaal. Zowel het herbruikbare fluorescentiepoeder als het fijngemalen glas van de beste kwaliteit zijn grondstoffen bij de productie van nieuwe lampen. Het glas van minder goede kwaliteit krijgt andere bestemmingen en wordt gebruikt in de glaswolindustrie, in verbrandings- en smeltovens Het metaal wordt gerecycleerd, en het fluorescentiepoeder dat niet in aanmerking komt voor hergebruik, wordt op een milieuverantwoorde manier verwijderd uit onze leefomgeving. Nooit in de glasbol of de restafvalzak, maar naar het recyclagepark! De regel is: gooi geen gasontladingslampen in de glasbol of bij het restafval, maar breng ze naar het recyclagepark. Gasontladinglampen (dus ook de fluorescentielampen zoals spaarlampen en buislampen) bevatten kwik en zijn dus Klein Gevaarlijk Afval (KGA). Spring er behoedzaam mee om en maak ze zeker niet kapot, want veiligheid gaat voor alles. Ook de parkwachters zullen u dankbaar zijn wanneer deze kapotte lampen niet gebroken worden afgegeven. Geef dus gewoon de oude gasontladingslampen af op de KGA-stand of deponeer ze meteen voorzichtig in de juiste lampencontainer. Dat is trouwens helemaal gratis! Bij aankoop van een nieuwe gasontladingslamp mag u het afgedankte exemplaar ook achterlaten in het verkooppunt. Enkele weetjes: Weet u hoeveel een huishouden dat overstapt op energiezuinige verlichting per jaar bespaart? Gemiddeld tussen de 25 en 50 per jaar. Of een totale jaarlijkse besparing van zo n ton CO 2, zodra niemand in België nog een gloeilamp gebruikt. Hoeveel langer gaat een spaarlamp mee, vergeleken met een gloeilamp? Een spaarlamp gaat minstens tot zelfs uren mee. Dat is tot 15 keer langer dan een gewone gloeilamp. Hoeveel spaarlampen heeft Recupel ingezameld in 2009? Recupel zamelde in 2009 maar liefst spaarlampen in. Welk energielabel hebben de meeste spaarlampen? Lampen hebben een label van A tot G. Alleen een lamp met energielabel A mag zichzelf energiezuinige lamp of spaarlamp noemen. Zijn energiebesparende lampen duurder dan gloeilampen? De meerprijs van de aankoop verdient u snel terug. 1 gloeilamp van 100 W vervangen door een spaarlamp van 20 W, betekent een besparing tot 150 ( 15/jaar). Meer informatie op ivmmagazine

7 Niet-gebruikte en vervallen geneesmiddelen moeten naar de apotheek Niet-gebruikte en vervallen geneesmiddelen kunnen een bedreiging vormen voor de gezondheid en het leefmilieu indien ze niet op een verantwoorde manier ingezameld en vernietigd worden. De apothekers, de geneesmiddelengroothandelaars en de geneesmiddelenindustrie, bieden een oplossing aan. Ze organiseren en betalen immers de inzameling van nietgebruikte en vervallen geneesmiddelen via de apothekers. Momenteel wordt in Vlaanderen jaarlijks ongeveer 300 ton niet-gebruikte en vervallen geneesmiddelen ingezameld via de apotheek. U kunt niet-gebruikte en vervallen geneesmiddelen kosteloos terugbrengen naar de apotheker. De buitenverpakking en bijsluiter horen evenwel bij het papier&karton. Indien er twijfel is over de bruikbaarheid van een geneesmiddel, brengt u het in de verpakking naar de apotheker. Hij kan u zeggen of u het geneesmiddel nog kunt gebruiken. De niet-gebruikte en vervallen geneesmiddelen die u niet meer kunt gebruiken, worden door de apotheek in speciale dozen met een kunststofbinnenzak verpakt. De kartonnen verpakking en de bijsluiter moet u zelf bij het papier- en kartonafval sorteren en meegeven met de duo-ophaling. De groothandelaar komt de dozen met niet-gebruikte en vervallen geneesmiddelen bij de apotheek ophalen en vervoert ze naar een vergunde verbrandingsinstallatie. De geneesmiddelenindustrie betaalt de kosten voor de verbranding van deze geneesmiddelen. Niet-gebruikte en vervallen geneesmiddelen mogen in geen geval bij het restafval of het KGA terechtkomen. U kunt ze alleen afgeven bij uw apotheker. Hieronder vindt u een opsomming wat u wel en niet naar de apotheker mag brengen. Als u vragen hebt, kan de apotheker u de nodige uitleg geven. WEL NIET niet-opgebruikte pillen, zetpillen en capsules (mogen nog in de doordrukverpakking zitten) restjes van zalf in de tube restanten van siropen en vloeibare geneesmiddelen (neus- en oordruppels) in hun flessen restanten van sprays en aerosolflacons (zonder kartonnen buitenverpakking en papieren bijsluiter) lege glazen flesjes => glasafval lege kartonnen doosjes en bijsluiters => papier- en kartonafval lege spuitbussen van cosmetica => PMD resten van tandpasta, shampoo, badschuim, zeep => KGA cosmetica en verzorgingsproducten => KGA bestrijdingsmiddelen, onkruidverdelgers, kunstmeststoffen en chemicaliën => KGA gebruikte injectienaalden => horen in een naaldbox bij het KGA lege doordrukverpakkingen => restafval lege kunststofverpakkingen => restafval verbanden, kompressen, pleisters, watjes, doekjes => restafval incontinentiemateriaal en luiers => restafval (of luierinzameling) teststrookjes en strips => restafval dieet- en babyvoeding => restafval vitaminebereidingen en kruidenproducten => restafval Hebt u een vraag of een klacht? Richt u dan tot de milieudienst van uw gemeente of stuur een naar info@goedgebruik.be. ivmmagazine - 7

8 Milieuvriendelijk barbecueën is genieten De zomer is barbecuetijd bij uitstek. Velen staan er niet bij stil dat barbecueën soms schadelijk voor het milieu kan zijn. Toch is milieuvriendelijk barbecueën helemaal niet moeilijk. Met een paar kleine aanpassingen kan op gezonde en biologische wijze worden gebarbecued zonder aan plezier en genot in te leveren. Afvalarm feesten, ook in de tuin! Het spreekt vanzelf dat het niet verstandig is om een wegwerp barbecue en wegwerp servies en servetten te gebruiken. Serveer drank in glazen en gebruik waar mogelijk bulkverpakkingen of drank uit statiegeldflessen. Geeft u een barbecuefeest voor een groot gezelschap (meer dan 50 personen) en is er risico op glasbreuk, gebruik dan de herbruikbare bekers van Green-Events die u bij het gemeentebestuur gratis kunt lenen. Bespaar op brandstofverbruik tijdens de barbecue. Wie een houtskool barbecue gebruikt, kan kiezen voor houtskool voorzien van het FSC keurmerk, dat wijst op duurzaam beheerde bossen. U kunt ook kiezen voor kokosbriketten. Deze briketten verbranden op een hogere temperatuur dan andere en voor de productie ervan is minder grondstof nodig. Bovendien komen door de hoge verbrandingstemperatuur veel minder stoffen vrij die het milieu belasten. Bij gebruik van een gasbarbecue kan de gastoevoer even uit worden gezet wanneer iedereen aan het eten is en de barbecue even niet in gebruik is. Bij gebruik van een elektrische barbecue kan het een tijdje duren voordat het toestel warm is. Wanneer de barbecue goed op temperatuur is kan de temperatuur lager worden gezet op momenten dat de barbecue niet in gebruik is. Een elektrische barbecue geeft relatief lang warmte af, zodat elektriciteit kan worden bespaard door het toestel vroegtijdig uit te zetten. Aanmaakblokjes Bruine aanmaakblokjes zijn milieuvriendelijker dan witte. De bruine aanmaakblokjes zijn gemaakt van naaldhout en paraffine waardoor deze milieuvriendelijker zijn dan de witte die van petroleum worden gemaakt. Kies voor een milieuvriendelijk menu De barbecuemaaltijd staat vaak in het teken van vlees. Veelal eet men tijdens een barbecue meer vlees dan nodig en bovendien is de productie van vlees erg milieubelastend. U kunt deze milieubelasting verlagen door tijdens de barbecue bijvoorbeeld barbecuepakketten te delen met meerdere personen. U kunt ook kiezen voor verantwoorde vis- en vleessoorten met een lage milieubelasting, voorzien van een keurmerk. U kunt natuurlijk ook vlees bij de biologische slager of de hoeveslager kopen. En bedenk dat vleesvervangers, groentespiesen, geroosterde groente, gepofte aardappels en maïskolven van de grill ook heerlijk smaken. Denk biologisch, maar gebruik vooral seizoensgebonden groenten en fruit. Groenten en fruit die normaal gesproken buiten het seizoen groeien worden op een milieubelastende manier gekweekt, of moeten van overzee worden ingevoerd. Heb aandacht voor de voedselkwaliteit Als u bij warm weer gaat barbecueën, dan bestaat het gevaar van voedselvergiftiging wanneer sommige producten niet op de juiste temperatuur worden bewaard. Bewaar het eten daarom zo lang mogelijk gekoeld. Zorg ook dat het vlees en vis goed gaar worden op de barbecue. Pas ook op voor kruisbesmetting die ontstaat wanneer rauw vlees dat besmet is met bacteriën, in aanraking komt met groenten en salades die onverhit worden gegeten. Leg daarom het vis en vlees op een aparte schaal. Is barbecueën dan slecht voor het milieu of de gezondheid? Helemaal niet. Barbecueën is heerlijk, aangenaam en gezond. Met deze tips kan de barbecuemaaltijd als gezonde, milieuvriendelijke maaltijd worden opgediend. Laat het u smaken! V.u. Arsène Martens, voorzitter I.V.M. o.v., Sint-Laureinsesteenweg Eeklo Grafische vormgeving: Nelson Inspires & Zetterij.be (Eeklo) Gedrukt met FSC certificaat door Drukkerij De Maertelaere bvba (Aalter) Contacteer de I.V.M. op of via ivm@ivmmilieubeheer.be