INTEGRAAL VERANTWOORD MILIEUBEHEER - DRIEMAANDELIJKSE UITGAVE - NR. 3 - SEPTEMBER 2010

Transcriptie

1 ivmmagazine INTEGRAAL VERANTWOORD MILIEUBEHEER - DRIEMAANDELIJKSE UITGAVE - NR. 3 - SEPTEMBER 2010 In dit nummer: KGA inzameling p 2 PMDetectives op stap p 4 Inzamelmaand frituurolie p 5 Grofvuil ophaling p 6 Hergebruik voor milieu en tewerkstelling p 7 In uw gemeente p 8 doe mee aan de PMD-actie WIN EEN FIETS meer op p 4 EEN UITGAVE VAN DE INTERGEMEENTELIJKE OPDRACHTHOUDENDE VERENIGING VOOR HUISVUILVERWERKING MEETJESLAND. VERSCHIJNT IN AALTER, ASSENEDE, DEINZE, DE PINTE, EEKLO, EVERGEM, GAVERE, KAPRIJKE, KNESSELARE, LOVENDEGEM, MALDEGEM, MERELBEKE, NAZARETH, NEVELE, SINT-LAUREINS, SINT-MARTENS-LATEM, WAARSCHOOT, ZOMERGEM EN ZULTE

2 Opgelet met gevaarlijk afval. Klein gevaarlijk afval (KGA) is de verzamelnaam voor schadelijke, gevaarlijke of giftige afvalstoffen, evenals voor afvalproducten die dergelijke stoffen bevatten (bv. lege verfblikken, oude verfborstels, spuitbussen van insecticiden). Deze afvalstoffen kunnen een gevaar betekenen voor de gezondheid en het leefmilieu en worden daarom apart ingezameld en verwerkt. KGA vormt niet zozeer omwille van de omvang maar wel omwille van de aard een probleem. Het bevat oliën, oplosmiddelen, zuren en zware metalen zoals kwik, lood of cadmium, gevaarlijke stoffen die op natuurlijke wijze bijna niet afbreekbaar zijn. Vandaar de noodzaak om het KGA apart in te zamelen en te verwerken. Mocht dat niet gebeuren, dan kan het grote milieuhinder veroorzaken of het recyclageproces van andere afvalstoffen ernstig verhinderen. Containerpark of wijkinzameling? In 2009 werd in het werkingsgebied van de I.V.M. gemiddeld 1,8 kg per inwoner ingezameld (exclusief frituurolie en vet). Dit gebeurt op het containerpark en via wijkinzamelingen waar enkele keren per jaar de KGA-wagen het KGA meeneemt voor verdere uitsortering en verwerking. Wat gebeurt er met het ingezamelde KGA? Het KGA wordt gebracht naar een overslagstation waar het wordt gesorteerd. Nadien halen gespecialiseerde bedrijven de verschillende afvalstoffen op voor verdere verwerking. Het merendeel - ruim 60% - kan worden gerecycleerd. Wat niet voor recyclage in aanmerking komt, wordt op hoge temperatuur verbrand in speciaal hiertoe vergunde installaties. Is er een milieuvriendelijk en/ of afvalarm alternatief? Afval voorkomen is en blijft onze hoofddoelstelling. Dit kan ook voor KGA: batterijen worden in Bebat-tonnetjes ingezameld in warenhuizen, scholen Toch zijn oplaadbare batterijen of toestellen die op netstroom werken heel wat milieuvriendelijker. gebruik gewoon azijn voor het ontkalken! biologisch afbreekbare schoonmaakproducten of toiletreinigers zijn een alternatief voor chemische reinigingsmiddelen vraag bij de schilderswinkel uitleg over milieuvriendelijke verfsoorten én over de hoeveelheden die u nodig hebt onkruidverdelgers zijn niet nodig: houtsnippers of een fijne mulchlaag houden onkruid tegen bepaalde bloemen- of plantensoorten verjagen insecten beter dan insecticiden: zo houden vliegen niet van vlierstruiken en muggen niet van goudsbloem, lavendel, tijm of marjolein. tip lees altijd eerst aandachtig het etiket! Wat zeker niet doen? meng nooit restjes, want dit kan gevaarlijke chemische reacties veroorzaken gooi nooit restjes in de gootsteen of riool stop geen KGA bij het restafval of in de PMD-zak. Injectienaalden, pennaalden en bloedlancetten horen thuis in een naaldbox. Injectienaalden mogen niet in de restfractiezak, maar evenmin in de PMD-zak. Deze naalden moeten in een naaldbox te Dagdagelijks gebruiken we gevaarlijke producten of producten die gevaarlijke stoffen bevatten. Denk maar aan batterijen, reinigingsmiddelen, spuitbussen, oliën, verf of lijm Wanneer deze producten gebruikt of niet meer nodig zijn, worden ze klein gevaarlijk afval (KGA). KGA hoort zéker niet bij het restafval thuis: sommige KGA-stromen worden gerecycleerd en andere moeten op een speciale manier worden verwerkt in een hiervoor vergunde installatie. Vandaar dat het belangrijk is om KGA apart in te zamelen. Het voorkomen van afval blijft ook hier een aandachtspunt. Want ook voor sommige KGA-producten bestaan wel degelijk milieuvriendelijke of afvalarme alternatieven. Goed opletten blijft de boodschap! Arsène Martens, voorzitter. 2 - ivmmagazine

3 koop bij de apotheek of medische speciaalzaak worden verzameld én nadien naar de KGA-inzameling worden gebracht. Wanneer de injectie thuis wordt gegeven door een arts of verpleger, moeten zij de naalden meenemen. Maak dus de arts of verpleger hierop attent. Breng oude geneesmiddelen naar de apotheker. Oude geneesmiddelen horen niet thuis bij het KGA! Ze meegeven met het restafval mag evenmin. U moet ze naar de apotheker brengen. De apotheker aanvaardt evenwel geen doosjes, bijsluiters of lege verpakkingen. Beperk het aantal verfblikken en - borstels. Reken eerst goed uit hoeveel verf u nodig hebt om de klus te klaren. Dat voorkomt grote overschotten die bij het KGA terecht komen. Informeer bij de schilderszaak over hoeveel verf nodig is voor de klus. Vraag ook naar milieuvriendelijke alternatieven. Heeft u na het klussen toch nog verf over? Sluit dan het verfblik goed en bewaar het KGA = verven, inkten, lijmen, harsen, houtbeschermingsmiddelen oliën en vetten: motorolie, frituurvetten en oliën, oliefilters schoonmaakmiddelen: bleekwater, ontvetter, ontstopper autoaccu s en batterijtjes producten met kwik: kwikthermometer, TL-lampen, spaarlampen cosmetica: nagellak, remover bestrijdingsmiddelen, chemicaliën brandblussers... brandstoffen en duidelijk herkenbare chemische producten röntgenfoto s ondersteboven. Zo is de verf nog bruikbaar. Gebruikte verfborstels horen bij het KGA. Toch kan u ze nog hergebruiken, door na het verven de gebruikte, natte borstel in aluminiumfolie te wikkelen, waardoor de borstel kort nadien nog bruikbaar is. Zo hoeft u niet steeds andere borstels te kopen. KGA = NIET Oude geneesmiddelen > breng ze naar de apotheker Spuitbussen van voedingsstoffen en cosmetica > dit is PMD Vuurwerk en explosieven > verwittig de politie Oude gasflessen > contacteer een gasflessenverdeler ( Naar aanleiding van de explosie in oven 2 van de huisvuilverwerkingsinstallatie van de I.V.M., vraagt de I.V.M. om waakzaam te blijven en nauwgezet na te kijken géén explosieve stoffen of stoffen die aanleiding kunnen geven tot (stof-)explosies (recipiënten onder druk) in de restfractiezak te stoppen of bij het brandbaar afval te deponeren. Sint-Laureins Kaprijke Assenede NIEUWE GEVARENPICTOGRAMMEN ( = NIEUW) Maldegem Eeklo Knesselare Aalter Nevele Waarschoot Evergem Zomergem Lovendegem EXPLOSIEF OXIDEREND LICHT ONT- VLAMBAAR MIELIEU- GEVAARLIJK BIJTEND GIFTIG SCHADELIJK GASSEN ONDER DRUK Sint-Martens-Latem Deinze Zulte De Pinte Merelbeke Nazareth Gavere LANGE TERMIJN GEZONDHEIDSGEVAAR ivmmagazine - 3

4 PMDetectives op stap! Beloning voor goede sorteerders. PMD sorteren is goed ingeburgerd in onze regio. De selectieve ophaling van PMD werd reeds in 1994 in het I.V.M.- gebied ingevoerd. Hiermee was de I.V.M. de eerste in België die de samenwerking startte met Fost Plus! Sindsdien zijn de sorteerresultaten prima. Samen met Fost Plus is de I.V.M. u hiervoor dankbaar. Dat verdient een beloning Wat gebeurt met het opgehaalde PMD? Het PMD wordt samen met het papier&karton opgehaald in duo-wagens; dit zijn wagens die voorzien zijn van aparte compartimenten voor PMD en voor papier&karton. De duo-wagen brengt het PMD naar een overslagstation, waar het PMD op een aparte losvloer wordt uitgeladen; ook het papier&karton wordt op een aparte ruimte uitgeladen, zodat er géén vermenging met het PMD mogelijk is. Nadien wordt het PMD met opleggers naar een sorteerinstallatie gebracht. In de sorteerinstallatie wordt de PMD-zak opengescheurd, het metaal magnetisch gescheiden en vindt een eerste manuele uitsortering plaats. Nadien volgt een optische scheiding van HDPE, de drankkartons en de verschillende soorten PET. Vervolgens volgt nog een manuele uitsortering, met homogene stromen als eindresultaat. Van elk van deze homogene stromen worden balen geperst die nadien worden verscheept naar recyclagebedrijven. Het ingezamelde PMD wordt dus grondstof voor nieuwe producten. De producten in de blauwe zak krijgen een nieuw leven. Enkele voorbeelden: van PET worden slaapzakken, fleecesjaals en truien gemaakt van drankblikjes worden nieuwe conservenblikjes, fietsen en onderdelen voor auto s gemaakt HDPE krijgt een nieuw leven als opbergbakken, rekken of buizen drankkartons worden omgetoverd tot verpakkingskarton of kinderboeken, nadat de kunststoffen (plastic en folie) van het karton zijn gescheiden meer voorbeelden van toepassingen van gerecycleerd PMD op Goede sorteerders zijn een zegen! Om een goed eindproduct te krijgen, is een goede sortering noodzakelijk. Goed sorteren gebeurt al van aan de bron, bij u thuis dus! Hoe beter het PMD wordt voorgesorteerd, hoe minder kans op residu - dit is restafval in de PMD-zak dat het sorteer- en recyclageproces bemoeilijkt. Oefening baart kunst! Dat de I.V.M.-gemeenten de eersten waren die met PMD-sorteren begonnen, werpt nog steeds vruchten af. U helpt ons correct sorteren, dag na dag! Om goede sorteerders te belonen, sturen we van 18 oktober tot en met 15 november PMDetectives op pad, op zoek naar correct gesorteerde PMD-zakken. Voor een keer moet u de zak niet anoniem buiten plaatsen. Wie een goed gesorteerde zak buitenzet, dit aangeeft door er een speciale loep aan te bevestigen én door onze PMDetectives wordt opgespeurd, komt in aanmerking voor een mooie prijs. Hoe meedoen? DOE MEE AAN DE PMD- ACTIE Lees hiervoor het extra PMD-katern dat in dit IVMMagazine is gevoegd. U vindt hier alle informatie over de wedstrijd én over het correct sorteren van het PMD. Veel succes met de actie en wie weet toert u binnenkort op een mooie fiets, gemaakt van gerecycleerde blikjes! Meer over sorteren en recycleren van verpakkingsafval op ivmmagazine Samen > Goed sorteren > Beter recycleren

5 Valorfrit organiseert de grote inzamelmaand van frituurolie of -vet! Van 1 t.e.m. 30 oktober organiseert Valorfrit in samenwerking met de gemeenten en de I.V.M. een Grote Inzamelmaand. Breng tijdens deze maand uw gebruikte frituurolie of -vet naar het containerpark. Wie weet, wint u wel een fiets ter waarde van 1.600! Of een gloednieuwe friteuse, of andere schitterende prijzen! Kom, deponeer en win. Breng tijdens de Grote Inzamelmaand een bezoekje aan het containerpark. Per liter gebruikte frituurolie of -vet die u tijdens deze periode op correcte wijze binnenbrengt, krijgt u één tombolabiljet. Op dit tombolabiljet staat een unieke code. Verstuur deze code per sms naar 6019 of geef ze in op Met een beetje geluk wint u een prachtige prijs. Er is nog meer goed nieuws: elk tombolabiljet heeft ook een kortingsbon. Die is tegebruiken bij de volgende aankoop van olie of vet. Nog een goede reden om mee te doen. Alle gebruikte frituuroliën en vetten die correct worden ingezameld via het containerpark, kunnen nuttig worden gerecycleerd en hergebruikt. Zo wordt het merendeel van de ingezamelde gebruikte frituuroliën en -vetten verwerkt tot milieuvriendelijke biodiesel (87%). De rest wordt gebruikt voor energieopwekking (11%) en oleochemie (2%). Dus niet alleen jij wint erbij, maar ook het milieu! Voor meer informatie over de Grote Inzamelmaand en voor het volledig wedstrijdreglement kunt u terecht op www. valorfrit.be/inzamelmaand. Inzamelcijfers In 2006 startte Valorfrit met een sensibiliseringscampagne om het correct inzamelen te promoten van gebruikte frituuroliën en vetten. Met succes! De hoeveelheid ingezamelde oliën en vetten steeg met 23% tot ton, of ongeveer 2,3 kg per gezin. Dat is helemaal niet slecht, maar het kan beter! Het inzamelpotentieel ligt immers op 5,5 kg per gezin. Er is dus nog veel werk aan de winkel. De campagnes van Valorfrit hebben een duidelijk doel: nog veel meer gebruikte frituuroliën en -vetten inzamelen! Als we het allemaal samen doen, helpen we onze planeet echt vooruit. Doe mee en maak kans op een fiets ter waarde van Hoe kan ik bijdragen tot een betere bescherming van ons milieu? Een groot deel van de gebruikte frituuroliën of -vetten wordt helaas niet op een correcte manier ingezameld. De olie of het vet verdwijnt in de gootsteen, toilet, tuin of riool, of komt tussen het restafval terecht. Daardoor spoken er nog heel wat gebruikte frituuroliën en -vetten rond in ons milieu. Ze kunnen veel schade berokkenen, denk maar aan verstopte afvoerbuizen en leidingen. Dat kan op zijn beurt leiden tot lekken of zelfs overstromingen, maar ook tot bodemvervuiling en vervuiling van het oppervlakte- en dieptewater. Wilt u dat helpen vermijden? Breng dan altijd de gebruikte frituurvetten of oliën naar het containerpark. ivmmagazine - 5

6 Grofvuil inzameling Grofvuil is de verzamelnaam voor alle grote stukken brandbaar afval die niet in de restfractiezak kunnen en die niet selectief worden ingezameld met het oog op recyclage. Toch zijn niet alle grote stukken afval zomaar grofvuil. Grofvuil is geen klein afval want klein afval kan in de restfractiezak! Bij grofvuil hoort ook geen PMD, want dat wordt in de blauwe zak ingezameld. Het heeft dus geen zin plastic zakken of kartonnen dozen gevuld met kleine spullen buiten te zetten; de ophalers nemen dit niet mee! Nog (her)bruikbaar? Als het om grote, nog bruikbare goederen gaat, dan kunnen deze beter naar de Kringwinkel worden gebracht. Of beter nog, door de Kringwinkel aan huis worden opgehaald. Vergewis u ervan dat het wel om écht bruikbare zaken moet gaan die er nog netjes uitzien. Een zetel met gescheurde kussens wordt niet meegenomen door de Kringwinkel, een stoel met 3 poten evenmin. Maar een mooie bijzettafel, wandmeubel, of TV-kast worden wel aanvaard. Geen afbraakmateriaal! Afbraakmateriaal wordt niet meegenomen met het grofvuil. Dus geen raamkozijnen, geen deuren of timmerhout, geen steenpuin, geen sanitaire toestellen, geen roofing, geen afvoerbuizen Dit afval kan op het milieupark in de verschillende containers selectief worden aangeboden en de meeste van deze afvalstoffen worden gerecycleerd of op een speciale manier verwerkt. Geen oude elektrische of elektronische toestellen! Afgedankte elektrische of elektronische toestellen (AEEA) worden niet meegenomen. Ze zijn géén grofvuil en moeten apart ingezameld worden. U kan uw oude pc, radio, vrieskist of grasmaaier op een andere manier kwijt. Er zijn 3 mogelijkheden: gewoon meegeven met de verkoper bij aankoop van een nieuw toestel; de verkoper is verplicht het oude aan te nemen, ook al werd dat toestel niet bij hem aangekocht naar het milieupark brengen waar het door een door Recupel aangestelde ophaler wordt meegenomen; u mag deze toestellen gratis aanbrengen indien de toestellen nog werken, mogen ze uiteraard ook naar de Kringwinkel. U heeft immers een Recupel-bijdrage betaald bij aankoop van uw toestel. Recupel is het organisme dat instaat voor de inzameling en recyclage voor de AEEA. Meer op Wat is dan WEL grofvuil? Een oude matras, kapotte tuinmeubelen, een groot stuk speelgoed, een frigobox, een reiskoffer Wat gebeurt ermee? Het grofvuil wordt op een overslagstation gebroken en verkleind. Van daar gaat het naar de huisvuilverwerkingsinstallatie van de I.V.M. te Eeklo, waar het wordt verbrand. Bij het verbrandingsproces worden de rookgassen gereinigd, vindt energierecuperatie plaats en wordt elektriciteit geproduceerd (jaarlijks goed voor ca gezinnen). Bij twijfel of iets bij het grofvuil mag contacteert u best vooraf de milieudienst van uw gemeente. U vindt ook meer informatie op MOGEN NIET: MOGEN WEL: 6 - ivmmagazine

7 Milieu en tewerkstelling hand in hand. Herbruikbare goederen die u niet meer nodig hebt, mogen naar De Kringwinkel. Op die manier komen ze niet op de afvalberg terecht en krijgen ze een tweede leven. Bovendien ondersteunt u hiermee lokale tewerkstelling. De Kringwinkels zorgen ook voor een ruim aanbod van goedkope en toch goede spullen. Herbruikbare goederen: naar De Kringwinkel! Houdt u grote schoonmaak? Vindt u op zolder of in de kelder spullen die u niet meer gebruikt, maar die toch nog bruikbaar zijn? Geef deze goederen niet zomaar mee met het grof huisvuil, maar breng ze naar De Kringwinkel. Is het moeilijk om u naar de winkel te begeven of hebt u teveel spullen, dan komt De Kringwinkel de goederen, groot of klein, bij u thuis ophalen. Wat mag naar De Kringwinkel? De Kringwinkel aanvaardt alle producten die u misschien niet meer kan gebruiken, maar wel nog nuttig kunnen zijn voor iemand anders. Na een grondige poetsbeurt - en eventueel herstelling in de magazijnen - kunnen de spullen dan nog verkocht worden. Wat echt niet hergebruikt kan worden, wordt niet aanvaard, zoals losse tuinstoelen, maar ook kapotte of versleten spullen. Bij twijfel kunt u altijd contact opnemen met De Kringwinkel in uw buurt. De Kringwinkels in de streek werken aan goede en klantvriendelijke winkels, dit zetten ze voortdurend in de kijker De Kringwinkel Meetjesland on the move in Eeklo op zaterdag 25 september De Kringwinkel Eeklo gaat on the move naar de Huysmanshoeve in Eeklo. De Kringwinkel in de buurt Op zaterdag 25 september worden daar alle Europese projecten in het Meetjesland voorgesteld. Ontdek meer over De Kringwinkel, zowel in De Kringwinkel Eeklo zelf als in de Huysmanshoeve en maak daarvoor gebruik van de gratis shuttle! Meer info op Openbedrijvendag bij De Kringwinkel Ateljee in Deinze op zondag 3 oktober Wilt u kennis maken met De Kringwinkel en de andere sociale tewerkstellingsprojecten van vzw Ateljee? Breng dan op zondag 3 De Kringwinkel Meetjesland Eeklo - Slachthuisstraat 2B - tel Assenede - Brouwershofstraat 2A - tel Maldegem - Vliegplein 54 - tel Aalter - Weibroekdreef 45 - tel Gratis ophaling: De Kringwinkel Ateljee Evergem/Belzele - Schoonstraat tel Deinze - Slachthuisstraat 18 - tel oktober een bezoekje aan De Kringwinkel in Deinze. Op het programma: een rondleiding, kinderanimatie, wedstrijd, gratis drankje Meer info op Dag van De Kringwinkel op zaterdag 23 oktober Op de Dag van De Kringwinkel valt er altijd iets extra te beleven. Er zijn niet alleen leuke spullen tegen scherpe prijzen, maar er zijn ook themaverkopen, animatie, een wedstrijd En u maakt kans om de aankopen te winnen en ze dus misschien gratis mee te nemen naar huis. ivmmagazine - 7

8 Duurzaam (ver)bouwen: winst voor uzelf én het milieu De opwarming van de aarde en de hoge energiekosten nopen ons tot energiebesparende maatregelen. Duurzaam wonen hoeft echter geen handenvol geld te kosten. Goede keuzes tijdens het (ver-)bouwproces leveren een aanzienlijke besparing op Bij het verbouwen: aandacht voor selectief slopen Zorg ervoor dat bij sloopwerken de verschillende afvalstromen kunnen worden gerecupereerd. Houd steenpuin, asbesthoudende materialen, metalen, hout, roofing en KGA (verfblikken, siliconenhouders, afbijtmiddelen ) en andere stoffen apart en u zult zien: het loont voor het milieu én voor uw budget! Alles in één container dumpen is nefast voor het milieu én zorgt voor zeer hoge verwerkingskosten. Dat kan worden voorkomen door goed te sorteren. Maar ook aandacht voor duurzame materialen Wie duurzame materialen gebruikt, gebruikt materialen met een langere levenscyclus. Hierdoor komen er minder afvalstoffen vrij, wat goed is voor het milieu. Duurzame materialen gebruiken is dus werken aan preventie van bouw- en sloopafval! En natuurlijk: aandacht voor energiebesparende maatregelen Veel mensen denken aan zonnepanelen als het om energievriendelijk (ver)bouwen gaat, maar die zijn eigenlijk slechts de kers op de taart. Investeren in een goede dak-, raam-, wand- en vloerisolatie is veel belangrijker. Uiteraard moet een goed geïsoleerde woning ook (energiezuinig) geventileerd worden. Ongeveer de helft van het energieverbruik gaat naar verwarming. Een verwarmingssysteem met een HR-top condensatieketel op gas is meestal het beste systeem als het op zuinigheid en milieuvriendelijkheid aankomt. Verder let je er best op dat de afstand tussen de ketel en de radiatoren of kranen niet te groot is, dat de leidingen geïsoleerd zijn en dat er zuinige kranen en spaardouchekoppen geïnstalleerd zijn. En met regenwater kan je onder andere het toilet doorspoelen en de planten water geven. Een investering die loont Duurzaam (ver)bouwen kost vooral veel geld, zullen velen denken. Toch zijn de meeste investeringen na enkele jaren terugbetaald. Er bestaan veel premies die de begininvestering behoorlijk drukken. Op de websites en vind je allerlei premies voor duurzaam wonen. Wie goede keuzes maakt, ziet de energiefactuur dalen! Gratis infoavonden! Wil je graag meer weten? Kom dan dit najaar naar één of meerdere infoavonden die georganiseerd worden door de Provincie Oost- Vlaanderen. De kostprijs van bepaalde maatregelen, de mogelijke subsidies en de besparing die deze maatregelen kunnen opleveren, komen er aan bod. In onze regio vinden deze infoavonden plaats op volgende dagen en locaties: te Eeklo Stedelijk administratief en technisch centrum zaal 0.1, Industrielaan 2, 9900 Eeklo Duurzaam bouwen en wonen donderdag 7 oktober Energiezuinig renoveren donderdag 28 oktober Duurzaam omspringen met water donderdag 18 november te Deinze Brielpaviljoen, Lucien Matthijslaan, 9800 Deinze Duurzaam bouwen en wonen donderdag 14 oktober Duurzaam omspringen met water dinsdag 9 november Energiezuinig renoveren donderdag 18 november Elke infoavond vangt aan om 20 uur. Inschrijven is nodig en kan via of via het gratis nummer van de provinciale infolijn Meer informatie op V.u. Arsène Martens, voorzitter I.V.M. o.v., Sint-Laureinsesteenweg Eeklo Grafische vormgeving: Nelson Inspires & (Eeklo) Gedrukt met FSC certificaat door Drukkerij De Maertelaere bvba (Aalter) Contacteer de I.V.M. op of via ivm@ivmmilieubeheer.be