Kruiskerk. Concerten. "De Zweedse Mozart" tzmaaítz0l7

Transcriptie

1 Kruiskerk Concerten tzmaaítz0l7 "De Zweedse Mozart" Het trio-ensemble Piu Corde houdt zich vooral bezig met de muziek uit de achttiende eeuw, de tijd van de Verlichting. Het ensemble werd in 2015 opgericht door studenten van het Koninklijk Conseruatorium in Den Haag, die allen graag de muziek willen laten horen zoals die toen geklonken moet hebben. Zij spelen op (replica's van) instrumenten zoals die toen ook gebruikt werden, met timbres die verschillen van die van moderne instrumenten. De kiank eruan is warm, intiem en transparant, maar draagt wat minder ver dan vje van de huidige snaö.instrumenten gewend zijn. De fortepiano is de voorioper van de moderne vleugel. ln de laatste decennia van de achttiende eeuw was het een sensatie dat al spelend geleidelijk tussen hard (forte) en zacht (piano) geswitcht kon worden. De viool die hier bespeeld wordt, is een origineel instrument uit de late barok, terwijl de cello van het ensemble een replica is van een historische cello. Deze stri.ikinstrumenten hebben snaren van schapendarmen, die als ze worden aangestreken door barokke strijkstokken een warmere toon hebben dan die van snaren van moderne strijkinstrumenten. De fortepiano wordt gestemd in een in de achttiende eeuw veel toegepaste Valottistemming. Pas van oneeveer 1810 wordt de huidige gelukzwevende stemming gebruikt. De toonhoogte van de instrumenten is iets lager dan momenteel gebruikelík is, de midden-a wordt op 430 Hz gezet (vanaf circa 1870 is de afspraak A=440).

2 De muziek van de laatste decennia van de achttiende eeuw omvat een breed palet aan emoties die snel veranderen. Sturm und Drong ishet etiket dat de periode gekregen heeft, Melancholie en extase, vreugde en angst, tederheid en bravoure, vele emoties zijn in de muziek te horen. En ze wisselen elkaar, anders dan in de barok, met hoge snelheid af. Het ensemble Piu Corde wil deze emoties laten herleven in en overbrengen op de luisteraars. Programma Allegro Largo Ghiribizzo (grillig) allegro.joseph Martin Kraus wordt geboren in Miltenberg am Main. Hij bezoekt het Jezuieten Gymnasium in Mannheim, studeert filosofie en rechten aan de universiteiten van Mainz en Erfurt, maar kiest voor een loopbaan in de muziek hoewel hij door geldgebrek genoodzaakt ook een tljd honden africht. Rond 1775 componeert hij een Requiem, een Te Deum en verschillende Oratoria. ln 1778 vertrekt hij naar zweden in de hoop daar aan het muziekminnende hof een aansteiling te krijgen. Dat lukt; hij wordl vice-kapelmeester en directeur van de Koninkiijke Muziekacademie. Enkele jaren later mag hii van de kofling een reis door Europa maken om alle facetten van theater ie verkennen. Hij ontmoet dan alle muzikale grootheden van zijn tijd: Haydn, ÍUozart (ze zijn een tijdje lid van dezelfde vrijmetselaarsioge), Albrechtsberger, von Glucl(, Padre Martini. Kraus viert tijdens de vierjaar durende grote triomíen, maar kent ook bittere armoede. Zijn muziek wordi gewaardeerd, hij wordt bewonderd door Mozart en Haydn en krijet de bijnaam "De Zweedse Mozart". Het pianotrio in D Groot, VB 171 uit 1787, hij is dan alweer geruime tijd terug in Stockholm en daar inmiddels aangesteld als kapelmeester, is een openen fris werk, Geen wonder dat hij in zijn tijd als een groot componist is ervaren, Hij sterft in 1792 aan tuberculose.

3 Pianotrio nr,41 in es-mineur Hob. xv:31 Joseph Haydn ( ) Andante cantabile Allegro Haydn werd geboren in Rohrau in Oostenrijk. zijn vader was wagenmaker. Als jongen van acht werd hij sopraan in het koor van de stephansdom in Wenen. Toen hij op zi.in zeventiende de baard in de keel kreeg {hij weiberde zich te laten castreren), moest hij het koor verlaten. Hij voorzag in zijn levensonderhoud met het geven van muzieklessen, het begeleiden van zangers en deelname aan straatmuziekensembles. ln 1761 komt hij in dienst bij de schatrijke en kunstminnende EsterhÉzy's. ln de zomer houden zij hof op het Hongaarse platteland, de winters brengen ze door bi.i wenen. Haydn blijft tot het overlijden van zijn mecenas Nicolaus I Esterhézy in dienst van de Esterhézy-familie. Zijn naam is inmiddels gevestigd. Hij mag vanaf 1790 zijn composities zelf uitgeven en kan van de opbrengsten ruim leven. zijn invloed op de westerse klassieke muziek is enorm: genres als symfonie, sonate en strijkkwartet zouden zonder hem een heel andere ontwikkeling hebben gekregen. ln het 41ste pianotrio opent het eerste deel met een prachtig zangerig thema. Dit wordt enkele keren herhaald met variaiies en dan gevolgd door een tweede, iets vlotteí thema. Beide thema's komen verschillende malen, elegani Ee!arieerd, terug. Het tweede deel heeft eed speels en opgewekt Pianotrio in G-groot Kv 554 wolígangamadeus Mozart (1756-u91) Allegro Andante met zes variaties Allegretto Mozart hoeft nauwelijks een introductie. Hij excelleerde in alle genres van zijn tijd, waaronder opera, missen, symfonieën, soloconcerten, strijkkwartetten, serenades, divertimenti en sonates. ln zijn korte leven heeft hij ongelooflijk veel gecomponeerd. Het eerste deel van het pianotrio KV 564 heeft een typische sonatestructuur: twee verschillende thema's die eerst apart 'getoond' worden (het eerste thema zet de piano in, het tweede de viool). Daarna worden ze herhaald en vervolgens wordt er met elementen ervan op alle

4 mogelijke manieren gespeeld. Tenslotte komt beide thema's nog een keer 'sec'terug. Het tweede deel heeft een liefelijke en zangerige opening, die veruolgens prachtig gevarieerd zes keer terugkomt, Het derde deel is een opgewekte en levendige dans. Musici {cello) komt uit Zaragoza (Spanje). bachelor en master in Den Haag spanje). (Engeland) tíjdens het Orquesta leiding van Christophe (Spnaje) onder leiding Regalis 2013 (ttaliè)

5 Liene Madern-Stradina (fortepiano) is in Letland geboren. ze behaalde in Riga haar master piano aan het conseruatorium en vol8de daarna masterclasses in ltalië, zweden, Estland, Duitsland, Nederland en oostenrijk. Vanwege haar interesse in de historische uitvoeringspraktijk, is zij naar Nederland gekomen om Oude Muziek te gaan studeren aan het Koninklijk Conservatorium in Den Haag: klavecimbel bí Ton Koopman, Tini Mathot, Fabio Bonizzoni, Patrick Ayrton en fortepiano bij Bart van Oort. Momenteel volgt zij aan het Conservatorium van Amsterdam een masterstudie Early Keyboard. Zij gaf concerten in o.a. Nederland, Early Music Festival in Stockholm, zweden, Early Music Festival in Letland. Op de hoogte blijven van Muziek in de Kruiskerk? ln de banken (langs het middenpad) en achter in de kerk liggen kaartjes waarop u kunt aangeven dat u van bepaalde activiteiten op de hoogte gehouden wilt worden. Het kaartje staat ook op onze website: ïevens zijn we te volgen op Facebook. Voor alle behalve de laatste van de onderstaande muzikale activiteiten geldt dat de toegang vrij is, met na afloop een collecte. Zondag 26 maart, uur, een muzikale vesper.van Mendelssohn wordt uitgevoerd: Jesu meine Frcude en Nunc dímittis. Hetvocaal ensemble lmguae otque cordis, de vocale solisten en het orkest staan

6 onder leiding van Bert 't Hart. Organist is Henk Trommel, liturg ds. jaap Doolaard. Zondag 2 april, uur, koffieconcert onder de titel 'yon Boch tot Messloef,'door Andrea Wittchen (sopraan), Jack de Bie {piano} en Alexander de Bie (orgel). Werken van J.S. Bach, Hàndel, Mozart, Chopin, Debussy en Messiaen. Op Goede Vrijdag 14 maart zal een Passie volgens het evangelie van Markus worden uitgevoerd. Aanvang uur. De passie is mogelijk van Reinhard Keiser en is bewaard gebleven in het handschrift van J.S. Bach, die deze in 1712 in Weimar heeft uitgevoerd. De Kruiskerkcantorij zingt versterkt met gastzangers, ook verlenen solisten en een barokorkest hun medewerking. Henk ïrommel heeft de muzikale leiding, De zondag na Pasen,23 april, is er na de ochtenddienst een heel bijzonder koffieconcert (van uur). De Amsterdamse Cantorij zingt onder leiding van Felix van den Hombergh het aangrijpende Logrime di Son Pietro (De tranen van Petrus,l. Het is het laatste werk (1595) van de beroemde renaissancecomponist Orlando di Lasso. De compositie bestaat uit twintig zevenstemmibe madrigalen en een motet op gedichten van Luigi Tansillo over het berouw van Petrus nadat hij Jezus verloochend heeft. De instrumentale begeleiding gebeurt door or8el, twee blokfluiten en vijf gamba's. Cp zondag 7 mei is er, ook om uur, een koffieconcert door het Jrio RoCin dat in het najaar de publieksprijs van het Àimeers Kamermuziekfestival won. Drie jonge Spaanse musici die zeker muziek van GÍanados zullen spelen (in 2017 is het 150 jaar geleden dat hij werd geboren). Zondag 14 mei is er een muzikale vespers waarin cantate 109 van J,S. Bach, lch glaube, lieber Herr, hilf meinem Un8lauben wordt uitgevoerd door solisten (o.a. Nienke Oostenrijk, sopraan), barokorkest en Vesperscantorij onder de leiding van Henk Irommel. Op zaterdagavond 25 mei geeít voor de laatste keer dit seizoen het koor en het orkest van het Bach Ensemble Amsterdam een concert. De leiding heeft Paulien Kostense, Aanvang uur; toegang 20 0ongeren 15); een drankje is bij de entreeprijs inbegrepen. Uitgevoerd wordt van lohann Sebastian Bach het HimmelÍdhrt-orotorium IBWV lll en het Mogniiicqt íbwv 243).