Jaarboekje van het Oudheidkundig Genootschap "Niftarlake" 1986 katoendrukkerij zoals Vreedenhorst te Vreeland of met een zijderederij als Zijde-balen

Maat: px

Weergave met pagina beginnen:

Download "Jaarboekje van het Oudheidkundig Genootschap "Niftarlake" 1986 katoendrukkerij zoals Vreedenhorst te Vreeland of met een zijderederij als Zijde-balen"

Clara de Koning
6 jaren geleden
Aantal bezoeken:

2 Jaarboekje van het Oudheidkundig Genootschap "Niftarlake" 1986 met opschrift "Een klein gedeelte van de Heerlijkheid van Maarseveen" de Hggingaan van maar liefst 40 buitenplaatsen met hun formele tuinaanleg. Daarnaast zijnwij bijzonder gelukkig met de in 1726 vervaardigde "Nieuwe kaart van Loenen"(71 X 92 cm) die tot de beste op dit gebied gerekend mag worden.op deze kaart staan niet alleen duidelijk de ligging van de huizen en de aanlegvan de tuinen en aangrenzende landerijen tussen Vreeland en Breukelen maarook precies wie de eigenaren van de verschillende percelen waren. Hieruit isondermeer op te maken dat het grootste deel van de buitenplaats eigenarenbekende Amsterdammers waren. Bij nadere bestudering van deze zeer gedetailleerde kaart springt de plattegrondvan het achterstuk van de buitenplaats Sluys Nae (later Huntum genoemd) bijnieuwersluis in het oog. Het kan zijn dat zich hier een doolhof bevond maar mochthet zo zijn dat dit deel van die buitenplaats landschappelijk van aanleg ("engels")was, dan is hier sprake van een van de allereerste in die tijd in Holland. Het huis Nieuwerhoek te Loenen te zien vanaf de Straatweg inl719 met formeletuinaanleg. 64

3 Jaarboekje van het Oudheidkundig Genootschap "Niftarlake" 1986 Nog geen honderd jaar na het vervaardigen van de "Nieuwe kaart van Loenen'had die wijze van tuinieren de oudere vrijwel verdrongen in de Vechtstreek. Het huis Nieuwerhoek te Loenen te zien vanaf de Straatweg in 1836 met landschap-pelijke tuinaanleg De litho's uit het boek "Gezigten aan de rivier de Vecht" (1836) laten ons dit duidelijk zien. Bomen en struiken stonden toen niet meer keurig op gelijke afstanden in een rij. Zij werden ook niet langer met de schaar "gefatsoeneerd", zoals men het snoeien in tegennatuurlijke vormen noemde. Zij mochten zich echter op "willekeurige" plaatsen en in de eigen gedaante ontwikkelen. In plaats van rechte lanen slingerden er zich nu paden langs en om het geboomte en de strakke vijvers waren vergraven tot grillige waterpartijen van wisselende breedte. De meeste tuinen en parken van dit type zijn tot in onze tijd goed herkenbaar bewaard gebleven. Diende het meerendeel van de buitenplaatsen vanaf hun ontstaan uitsluitend tot particulier gebruik, ook kwamen er voor die met een bedrijf gecombineerd waren. Bij voorbeeld met een steen- of pannenbakkerij zoals Daalwijck en Zuylenveld bij Zuylen, Cromwijck bij Maarssen en Vecht en Rhijn bij Breukelen. Of met een M

4 Jaarboekje van het Oudheidkundig Genootschap "Niftarlake" 1986 katoendrukkerij zoals Vreedenhorst te Vreeland of met een zijderederij als Zijde-balen gelegen aan de Vecht even ten noorden van Utrecht. Behoorden deze "nut-tige" buitenplaatsen over het algemeen genomen niet tot de eerste rang, Zijdebalendaarentegen was een van de fraaiste in de Vechtstreek. Inrichting en tuinen kondenwedijveren met die van Huis ter Meer in Maarssen, Boom en Bosch te Breukelen,Vijverhof te Nieuwersluis, Driemond bij Weesp of Petersburg bij Nigtevecht omvan de mooiste er eens enkele te noemen. Doorzicht door lattentent. Detail uit de tuin van Zijdebalen. Pen en penseel, 240 x178 mm, inscr.: J. De Beijer ad viv: delin: Coll. Centraal Museum Utrecht. 66

6 Jaarboekje van het Oudheidkundig Genootschap "Niftarlake" 1986 "Varen, visschen, rijden, roeienprettig praten, vrolijk stoeienpiano, biljard, croquetspelenmolen, bal, belegeringschieten met den pijl en boogalle soort van oefeningvoor den geest en voor het oog" Wandelen, vissen en spelevaren. Links het buiten Roosendaal bij Utrecht, waarvanslechts nog een deel van het inrijhek bestaat. Familiefoto's uit die tijd laten zien dat men bij het "prettig praten" graag buitenin de schaduw van het huis, de koepel of de bomen zat. Zelfs "ernstige" bescheiden uit de 19de eeuw tonen aan dat de inmiddels volgensde regelen der landschapsstijl aangelegde tuinen en parken een verstrooiendebestemming hadden. Zo staat op kadaster kaarten uit die tijd nogal eens een vijver aangegeven met"water van vermaak" en bossages met "Bosch van plezier". 68

8 Jaarboekje van het Oudheidkundig Genootschap "Niftarlake" 1986 Literatuur: Meischke, R. in Plaatsen aan de Vecht en de Angstel 1985, blz. 7 Tegenwoordige Staat der Verenigde Nederlanden 1772, dl. XII, blz Donkersloot- de Vrij, M. De Vechtstreek 1985, blz. 70. Afbeelding 3,4, en 5 in "De Zegepraalende Vecht" 1719 van Zijdebalen. Zijdebalen - Lusthof aan de Vecht 22 mei tim 19 juli 1981 Catalogus CentraalMuseum te Utrecht. Graft, dr. C. van de, Agnes Block Afbeeldingen 77 t/m 88 in "De Zegepraalende Vecht" 1719 van Petersburg. Afbeeldingen 47 tim 52 in "De Zegepraalende Vecht" 1719 van Ouderhoek. Lisman, A.J.A.M., Vreeden Hoffs gastenboek Jb. Niftarlake 1978blz. 32 e.v. Huisarchief VreedenHoff. P.J. Lutgers, Gezigten aan de Rivier de Vecht

Vergelijkbare documenten

Opdracht Hier volgen twee voorbeelden van buitenhuizen die vandaag de dag worden aangeboden. Bekijk ze goed en lees de beschrijvingen op de volgende

Buitenplaatsen Opdracht Hier volgen twee voorbeelden van buitenhuizen die vandaag de dag worden aangeboden. Bekijk ze goed en lees de beschrijvingen op de volgende dia s. Wat valt je op? Kijk en lees.