ECLI:NL:RBGEL:2017:4330

Transcriptie

1 ECLI:NL:RBGEL:2017:4330 Instantie Rechtbank Gelderland Datum uitspraak Datum publicatie Zaaknummer /CV EXPL Rechtsgebieden Bijzondere kenmerken Inhoudsindicatie Civiel recht Eerste aanleg - enkelvoudig Auteursrecht. Maakt uitgever met het boek 1000 jaar Sinterklaas inbreuk op het auteursrecht van een andere uitgever op het boek De Beeldenstorm? Vindplaatsen Rechtspraak.nl Uitspraak vonnis RECHTBANK GELDERLAND Team kanton en handelsrecht Zittingsplaats Arnhem zaakgegevens \ CV EXPL \ 520 \ 682 uitspraak van vonnis in de zaak van de besloten vennootschap met beperkte aansprakelijkheid Uitgeversmaatschappij Walburg Pers. B.V. gevestigd te Zutphen eisende partij gemachtigde mr. H. Krans

2 tegen de stichting Stichting LM Publishers gevestigd te Arnhem gedaagde partij procederend in persoon Partijen worden hierna WalburgPers en LM Publishers genoemd. 1 De procedure 1.1. Het verloop van de procedure blijkt uit: - de dagvaarding van 3 februari 2017 met producties - de conclusie van antwoord ingekomen op 21 februari 2017 met producties - de conclusie van repliek ingekomen op 14 april 2017 met producties - de conclusie van dupliek ingekomen op 15 mei 2017 met producties Ten slotte is vonnis bepaald. 2 De feiten 2.1. Partijen zijn beide uitgeverijen van boeken WalburgPers heeft op enig moment het boek De Beeldenstorm (hierna ook te noemen het Beeldenstormboek) uitgebracht. Enkele afbeeldingen van de omslag van en pagina s uit dit boek zijn hierna weergegeven.

3 Omslag Hoofdstuk

4

5 2.3. LM Publishers heeft het boek 1000 jaar Sinterklaas (hierna ook te noemen het Sinterklaasboek) uitgebracht. Enkele afbeeldingen van de omslag van en pagina s uit dit boek zijn hieronder weergegeven.

6 Omslag Hoofdstuk

7 3 De vordering en het verweer 3.1. WalburgPers vordert dat de kantonrechter bij vonnis, uitvoerbaar bij voorraad, I. LM Publishers veroordeelt tot betaling aan WalburgPers van een bedrag van 5.000,00, te vermeerderen met de wettelijke rente met ingang van 1 maart 2017, en II. LM Publishers veroordeelt in de kosten van deze procedure als bedoeld in artikel 1019h Rv WalburgPers legt aan haar vorderingen ten grondslag dat LM Publishers met haar publicatie van het boek 1000 jaar Sinterklaas inbreuk heeft gemaakt op auteursrechten van WalburgPers op het boek De Beeldenstorm, alsook op de gehele serie waarvan dat boek onderdeel uitmaakt LM Publishers voert verweer Op de stellingen van partijen wordt hierna, voor zover van belang, nader ingegaan. 4 De beoordeling 4.1. Het gaat in deze zaak om het volgende. [naam auteur], de auteur van 1000 jaar Sinterklaas en [vormgever], de vormgever van datzelfde boek, hebben op 1 april 2015 met de directeur van WalburgPers, [naam directeur WalburgPers], gesproken over het uitgeven van een boek over Sinterklaas. Daaraan voorafgaand heeft [vormgever] [naam directeur WalburgPers] op 4 maart 2015 per voorgesteld om het Sinterklaasboek als onderdeel van een reeks waarin ook een boek over de VOC is verschenen en een boek over de Vrijmetselarij nog zou verschijnen uit te

8 geven. Partijen verschillen van mening over de vraag of op 1 april 2015 een overeenkomst die ziet op het uitgeven van het Sinterklaasboek door WalburgPers tot stand is gekomen. Vast staat dat [vormgever] op 21 oktober 2015 hoofdstuk 1 van het Sinterklaasboek per naar [naam directeur WalburgPers] heeft gestuurd, dat op 1 november 2015 de voorlopige titel en de hoofdstukindeling aan [naam directeur WalburgPers] is doorgegeven en dat [vormgever] en [naam auteur] [naam directeur WalburgPers] op 9 november 2015 tijdens een overleg met [naam directeur WalburgPers] meerdere vormgegeven hoofdstukken op A4-formaat hebben getoond, waarna [naam directeur WalburgPers] [vormgever] op 18 november 2015 een opmaaksjabloon van het boek De Beeldenstorm heeft gestuurd. Dit opmaaksjabloon betrof enkel het binnenwerk. [naam auteur] en [vormgever] zijn hier vervolgens mee aan het werk gegaan, waarna zij WalburgPers op 20 juni 2016 hebben bericht dat het Sinterklaasboek bijna gereed was. Omdat [naam directeur WalburgPers] wegens ziekte was verhinderd, zijn de contacten met WalburgPers vervolgens verlopen met mevrouw [naam]. Zij heeft aangegeven dat WalburgPers het Sinterklaasboek niet wil uitgeven, waarna het boek 1000 jaar Sinterklaas uiteindelijk is uitgegeven door LM Publishers WalburgPers stelt zich in deze zaak op het standpunt dat LM Publishers met het uitgeven van het boek 1000 jaar Sinterklaas inbreuk maakt op het auteursrecht van WalburgPers op het boek De Beeldenstorm en vordert daartoe schadevergoeding De kantonrechter stelt voorop dat zij bij de beoordeling van het onderhavige geschil enkel beschikt over de door WalburgPers overgelegde zeven pagina s van de betreffende boeken zoals hiervoor onder 2.2. en 2.3. weergegeven. Bij de beoordeling van dit geschil wordt er vanuit gegaan dat deze pagina s een getrouwe weergave vormen van de volledige inhoud van de beide boeken. De kantonrechter beschikt niet over andere delen uit de Walburg serie (waaronder de VOC en het Vrijmetselaarsboek, waar partijen in de stukken naar verwijzen), zodat enkel een vergelijking kan worden gemaakt tussen het Beeldenstormboek en het Sinterklaasboek en niet kan worden vastgesteld in hoeverre met het Sinterklaasboek mogelijk inbreuk wordt gemaakt op de gehele serie De eerste vraag die in deze zaak moet worden beantwoord is of het boek De Beeldenstorm auteursrechtelijke bescherming geniet Om voor auteursrechtelijke bescherming in aanmerking te komen, moet het werk, zoals bedoeld in artikel 10 lid 1 sub 1 van de Auteurswet (Aw), een eigen, oorspronkelijk karakter hebben en het persoonlijk stempel van de maker dragen. Dit betekent dat sprake moet zijn van een vorm die het resultaat is van scheppende menselijke arbeid en dus van creatieve keuzes. Daarbuiten valt in elk geval al hetgeen een vorm heeft die zo banaal of triviaal is, dat daarachter geen creatieve arbeid van welke aard ook valt aan te wijzen (HR 30 mei 2008 (Endstra), ECLI:NL:HR:2008:BC2153), alsmede al hetgeen technisch of functioneel is bepaald. Voorts geldt dat ook een verzameling of bepaalde selectie van op zichzelf niet beschermde elementen, een (oorspronkelijk) werk kan zijn in de zin van de Auteurswet, mits die selectie het persoonlijk stempel van de maker draagt (HvJ EU 16 juli 2009 (Infopaq I), nr. C-5/08, ECLI:EU:C:2009:BJ3749 en HR 22 februari 2013, ECLI:NL:HR:2013: BY1529 (Stokke/H3)) Het onderhavige boek De Beeldenstorm betreft een informatief geschiedenisboek waarin de zogenaamde Beeldenstormperiode wordt beschreven. Weliswaar zijn de meeste informatieve boeken min of meer volgens hetzelfde stramien opgebouwd en bevatten zij veelal een combinatie van foto s en tekst, maar binnen die kaders resteert voldoende ruimte voor creatieve keuzes. Daarbij valt te denken aan de vormgeving en lay-out van de omslag, het formaat, de lay-out van het binnenwerk, het eventuele gebruik van foto s en andere symbolen, de papierkeuze en dergelijke. Die combinatie bepaalt mede de uitstraling van het boek. Dit maakt dat het Beeldenstormboek kan worden aangemerkt als een werk in de zin van de Aw en voor

9 auteursrechtelijke bescherming in aanmerking komt De vraag is vervolgens of LM Publishers met het boek 1000 jaar Sinterklaas inbreuk maakt op het auteursrecht van WalburgPers op het boek de Beeldenstorm Inbreuk op het auteursrecht wordt gemaakt wanneer het beweerdelijk inbreukmakende werk in zodanige mate de auteursrechtelijk beschermde elementen van het eerdere werk vertoont dat de totaalindrukken die de beide werken maken te weinig verschillen voor het oordeel dat het eerstbedoelde werk als een zelfstandig werk kan worden aangemerkt. Bij de vergelijking van deze totaalindrukken dienen ook de onbeschermde elementen in aanmerking te worden genomen, voor zover de combinatie van al deze elementen aan de werktoets beantwoordt (HR 29 november 2002 (Una Voca Particolare), ECLI:NL:HR:2002:AE8456 en HR 22 februari 2013, ECLI:NL:HR:2013:BY1529 (Tripp Trapp). Indien een werk bestaat uit een combinatie van onbeschermde elementen kan van inbreuk slechts sprake zijn indien meerdere van die elementen herkenbaar en in een vergelijkbare keuze zijn overgenomen Niet in geschil is dat [naam auteur] en [vormgever] voor het Sinterklaasboek de opmaak van het Beeldenstormboek hebben gebruikt. De kantonrechter stelt vast dat het formaat van de boeken hetzelfde is, dat op beide omslagen van de boeken een afbeelding is weergegeven en dat de titel van de beide boeken verticaal is weergegeven, in nagenoeg hetzelfde lettertype, alsook dat de achtergrond wit is. Boven de afbeelding is een zinsnede weergegeven, die heel kort weergeeft waar het boek over gaat. Onder de afbeelding is de naam van de schrijver vermeld. Tot slot is de rug van beide boeken egaal gekleurd. Dit zijn de overeenkomsten tussen de omslagen van de beide boeken. Tegelijkertijd kan geconstateerd worden dat er meerdere verschillen tussen de beide boeken zijn te constateren. Zo heeft het Beeldenstormboek een linnen rug en een leeslint, welke bij het Sinterklaasboek ontbreken. Het Sinterklaasboek is gemaakt van karton en volledige gelamineerd. De afmetingen van de afbeelding op de omslag van het Sinterklaasboek zijn anders (breder en korter). De tekst boven de afbeelding is gecentreerd boven de afbeelding, terwijl de tekst boven de afbeelding van het Beeldenstormboek is gecentreerd boven de titel en de afbeelding. Ook is het lettertype van de zinsnede/tekst bij het Sinterklaasboek groter en is de zin in twee regels onder elkaar in plaats van een regel weergegeven. Bij het Beeldenstormboek is bovendien een jaartal (niet cursief en in een bruine kleur) opgenomen. Verder zijn de letters van de titel van het Sinterklaasboek egaal rood gekleurd, terwijl bij het boek over de Beeldenstorm de omslagafbeelding is te zien in de letters. Ook verschilt de grootte van de letters van de titel van beide boeken. Tot slot is de naam van de auteur van het Sinterklaasboek gecentreerd onder de afbeelding weergegeven, hetgeen niet zo is bij het Beeldenstorm boek. Het lettertype waarmee de naam van de auteur is weergegeven is anders en de letters zijn groter. De naam en het logo van WalburgPers zijn op de omslag van het Beeldenstormboek weergegeven, hetgeen niet zo is bij het Sinterklaasboek Ten aanzien van de inhoud van beide boeken geldt het volgende. In beide boeken is bij het begin van een hoofdstuk bovenaan de rechterkant van de pagina het nummer van het hoofdstuk weergegeven in een gekleurd vlak. Bij het Sinterklaasboek is dat rood en bij het Beeldenstormboek is dat een groen vlak. Het lettertype is in beide boeken hetzelfde, maar de kleur is (steeds) anders. Op de eerste pagina van hoofdstuk 2 van het Sinterklaasboek is een afbeelding weergegeven, hetgeen niet zo is in het Beeldenstormboek. Onder die afbeelding wordt over de volle breedte van het boek (in vet gedrukte, rode letters) de titel van het hoofdstuk vermeld, waarna eveneens over de volle breedte van het boek een korte inleiding wordt gegeven in kleinere, cursief weergegeven letters. In het Beeldenstormboek wordt de titel ook over de volle breedte van het boek weergegeven (in vet gedrukte, groene letters), maar is de tekst weergegeven in twee kolommen. De korte inleiding is in de rechter kolom weergegeven in cursief gedrukte tekst. De eerste letter van het eerste woord van de tekst van het hoofdstuk van het Beeldenstormboek is met een grote hoofdletter geschreven, hetgeen niet zo is in het Sinterklaasboek.

10 4.11. De daarop volgende pagina s verschillen eveneens. Zo zijn er in het Sinterklaasboek in tegenstelling tot het Beeldenstormboek veel meer (kleinere) afbeeldingen opgenomen, waardoor de afzonderlijke pagina s anders ogen dan de pagina s in het Beeldenstormboek die vooral bestaan uit tekst en dus minder afbeeldingen bevatten. Hoewel de paginanummering in beide boeken hetzelfde is (onderaan in het midden), in beide boeken in de rechterbovenhoek van de oneven pagina s de titel van het hoofdstuk is opgenomen en op de even pagina s in de linkerbovenhoek de titel van het boek is weergegeven, is bij het Sinterklaasboek in de linkerbovenhoek van de even pagina s ook de (neven)titel van het hoofdstuk opgenomen, terwijl bij het Beeldenstorm boek de neventitel van de omslag daarbij is opgenomen. Daarnaast is er bij het Beeldenstormboek voor gekozen om tussen de twee kolommen tekst een stippenlijn op te nemen, die bij het Sinterklaas ontbreekt. Ook verschilt het kolommenformaat van beide boeken. Het Sinterklaasboek bevat, zoals gezegd, minder tekst, maar geeft een uitgebreidere toelichting op de diverse afbeeldingen en bevat geen witregel tussen het subkopje van een tekstdeel en de tekst zelf, dit in tegenstelling tot het Beeldenstormboek. In laatstgenoemd boek wordt in een lichtgeel kader een apart onderwerp toegelicht, waarbij de tekst in het bruin is afgedrukt en aan zowel de boven- als onderkant van dat kader een sierlijke rand is weergegeven. Tot slot bestaat het Beeldenstormboek uit 176 pagina s, terwijl het Sinterklaasboek dikker is (224 pagina s) LM Publishers heeft in de door haar bij conclusie van dupliek overgelegde productie 1 nog meer verschillen aangewezen, maar deze kunnen, nu de kantonrechter niet beschikt over de volledige boeken, maar slechts over enkele pagina s, niet nader beoordeeld worden Op basis van de overgelegde en hiervoor onder de feiten opgenomen fotokopieën is de kantonrechter van oordeel dat de totaalindruk van het Sinterklaasboek anders is dan die van het Beeldenstormboek. De hiervoor opgesomde verschillen kunnen niet worden aangemerkt als verschillen van ondergeschikte betekenis. Door op de wijze zoals hiervoor beschreven de lay-out en vormgeving aan te passen hebben de auteur en vormgever van het Sinterklaasboek voldoende afstand genomen van de lay-out en vormgeving van het Beeldenstormboek Het verweer van LM Publishers dat een (mondelinge) overeenkomst tussen WalburgPers en [naam auteur] en [vormgever] tot stand is gekomen (en daarmee dat WalburgPers hen toestemming had verleend voor het gebruik van het opmaaksjabloon, alsook dat was toegezegd dat WalburgPers het boek zou uitgeven) behoeft, nu niet kan worden vastgesteld dat sprake is van een auteursrechtinbreuk, dan ook geen nadere bespreking Het voorgaande leidt er toe dat de vordering onder I. zal worden afgewezen WalburgPers wordt in het ongelijk gesteld en moet daarom de proceskosten dragen, die worden gesteld op nihil. 5 De beslissing De kantonrechter 5.1. wijst de vorderingen af, 5.2. veroordeelt WalburgPers in de proceskosten, tot deze uitspraak aan de kant van LM Publishers begroot op nihil.

11 Dit vonnis is gewezen door de kantonrechter mr. E. Horsthuis en in het openbaar uitgesproken op