DIERPROEVEN en PROEFDIERVRIJ ONDERZOEK: het pragmatisch idealistisch perspectief van GAIA

Transcriptie

1 DIERPROEVEN en PROEFDIERVRIJ ONDERZOEK: het pragmatisch idealistisch perspectief van GAIA Michel Vandenbosch Voorzitter GAIA Universiteit Gent, Het Pand - Gent 24 april 2017 Sarajevo, 22 october 2014

2 Em. prof. Etienne Vermeersch (UGent) In: Van Antigone tot Dolly, Hautekiet, 1998 Het mag zeker als een schande gelden dat gedurende lange tijd en zonder veel scrupules pijnlijke experimenten op dieren werden uitgevoerd. Maar het feit dat dit, misschien onmisbare, onderzoek werd uitgevoerd zonder acht te slaan op het lijden van dieren, zal voor immer een schaduw werpen op deze anders opmerkelijke prestatie. Het veroorzaken van leed aan dieren voor louter economische redenen of voor redenen van menselijk comfort is verregaand immoreel. De triomfalistische eigendunk van veel biomedische wetenschappers, dat zij de beste bewakers zouden zijn van zorg en menselijkheid, moet enigszins worden bijgestuurd.

3 Peter Singer In general, though, the question of when it is wrong to kill (painlessly) an animal is one to which we need give no precise answer. As long as we remember that we should give the same respect to the lives of animals as we give to the lives of those humans at a similar mental level, we shall not go far wrong.

4 Het ethische kernprobleem Dieren, hier begrepen als wezens met gevoelsvermogen (sentient beings), die niet in staat zijn om hun informed consent te geven, welzijnsschade berokkenen, ziek maken, vergiftigen, verminken en/of doden, zijn als zodanig bijzonder kwetsbaar en weerloos (natuurlijke weerloosheid). In de bereidheid om wie weerloos is, te respecteren, manifesteren we ons als ethische wezens. De bereidheid om te respecteren wie of dit respect niet kan afdwingen, is de ethische barometer van onze tijd. Walter van Reusel in Leven of Dood. Over moeilijke grenzen

5 Dierproeven zijn een (noodzakelijk (?)) kwaad Dierproeven blijven noodzakelijk (?) Proefdiervrij onderzoek is een sterke morele plicht! De uitdaging: Hoe wetenschappelijke kennis verwerven en efficiënte remedies tegen (dodelijke) ziektes en aandoeningen vinden zonder dieren te doen lijden en te gebruiken?

6 ETHISCH VERANTWOORD Dierlijke patiënten: zorgverstrekkers geven informed consent In het belang van de patiënt Ethisch verworven kadavers/organen

7 De prioriteiten: Invasieve, pijnlijke experimenten op dieren met gevoelsvermogen

8 Sentient beings

9

10 1. UK 2. Germany 3. France 4. Italy 5. Spain 6. België: 664, Nederland: 563,769

11 Most countries report severe suffering in less than 10% of the animals. Austria (10%) Belgium (15%) Bulgaria (27%) Ireland (40%)

12 Lack of proper care at VUB NORMVERVAGING

13 1. Technologie 2. Innovatie 3. Beleid 4. Wet 5. Vorming Dierproeven zijn niet de Holy Grail De weg naar proefdiervrij onderzoek

14 THE BIG 6 Transparantie Grote lacunes in NTS Beperkte info Mate ongemak onduidelijk Statistieken Centrum voor Alternatieven (wet 9 juni 2009) = Vervanging, Vermindering en Verfijning veel potentie maar is niet voldoende The Body-on-a-chip

15 THE BIG 6 Het aantal proefdieren systematisch terugdringen via heffing per gehouden proefdier dat fonds voor alternatieven kan financieren Beleidsstrategie voor progressieve afbouw proefdiergebruik in bepaalde onderzoeksdomeinen, b.v. toxicologie Beleidsstrategie voor terugdringen en geleidelijk stopzetten, zoniet verbieden van proeven op bepaalde soorten Jaarlijks door de stakeholders overeen te komen quota op aantal proefdieren per onderzoeksdomein en per soort

16

17

18 NCad December rapport/2016/12/15/ncad-advies-transitie-naar-proefdiervrij-onderzoek

19 Nederland als bron van inspiratie NCad Wettelijk voorgeschreven dierproeven voor veiligheidsonderzoek van chemische stoffen, voedselingrediënten, bestrijdingsmiddelen en (dier)geneesmiddelen kunnen vóór 2025 uitgefaseerd worden Dierproeven vóór vrijgeven biologische producten zoals vaccins vóór 2025 uitfaseren Fundamenteel wetenschappelijk onderzoek: komende 10 jaar naar streefbeeld gericht op vermindering

20 HOMING Plaatsingsbeleid einde proef

21 Het primatendebat Great Ape Paradigm Shift (GPS)

22 MAX-PLANCK-INSTITUT stopt proeven op apen (2017)

23 Afbouwplan naar 0 van-aap-naar-beter-een-verkenning-en-dialoog-over-proeven-met-apen