" Effectenstudie grondwateronttrekking OBA Bulk Terminal Amsterdam

Transcriptie

1 " Effectenstudie gndwatenttrekking OBA Bulk Terminal Amsterdam 26 mei 2014

2 Effectenstudie gndwatenttrekking OBA Bulk Terminal Amsterdam

3 Tauw Kenmerk R SWI-lhl-V01-NL Ventwoording Titel Opdchtgever Pjectleider Auteur(s) Pjectnummer Aantal pagina's Effectenstudie gndwatenttrekking OBA Bulk Terminal Amsterdam OBA Bulk Terminal Amsterdam Arjan Varkevisser Suzanne van Winsen 18 (exclusief bijlagen) Datum 26 mei 2014 Handtekening Ontbreekt in verband met digitale verwerking. Dit pport is aantoonbaar vrijgegeven. Colofon Tauw bv BU Ruimtelijke Kwaliteit Zekeringstat 4 g Postbus NS Amsterdam Telefoon Fax Dit document is eigendom van de opdchtgever en mag door hem worden gebruikt voor het doel waarvoor het is vervaardigd met inachtneming van de rechten die voortvloeien uit de wetgeving op het gebied van het intellectuele eigendom. De auteursrechten van dit document blijven berusten bij Tauw. Kwaliteit en verbetering van pduct en pces hebben bij Tauw hoge prioriteit. Tauw hanteert daartoe een managementsysteem dat is gecertificeerd dan wel geaccrediteerd volgens: - NEN-EN-ISO 9001 Effectenstudie gndwatenttrekking OBA Bulk Terminal Amsterdam 5\18

4 Kenmerk RO SWI-Ihl-V01 -NL 6M8 Effectenstudie gndwatenttrekking OBA Bulk Terminal Amsterdam

5 Tauw Kenmerk R SWI-lhl-V01-NL Inhoud Ventwoording en lofon 5 1 Inleiding 9 2 Bodemopbouw en geohydlogie Bodemopbouw Geohydlogie Gndwaterstming Onttrekkingen in de omgeving Oppervlaktewater Gndwaterkwaliteit 12 Onttrekkingssysteem 12 4 Effecten op de omgeving Stijghoogteverlagingen Berekeningen Resultaten Zettingen Effecten op andere functies 16 5 Vergunningen en meldingen Gndwatenttrekking Lozing 17 6 Samenvatting en nclusie Samenvatting Conclusie 18 Bijlage(n) 1 Onttrekkingen in de omgeving Effectenstudie gndwatenttrekking OBA Bulk Terminal Amsterdam 7M8

6 Kenmerk R SWI-lhl-V01-NL 8\18 Effectenstudie gndwatenttrekking OBA Bulk Terminal Amsterdam

7 OQC Tauw Kenmerk ROOM22691 SWI-lhl-V01 -NL 1 Inleiding In opdcht van OBA Bulk Terminal Amsterdam heeft Tauw een onderzoek uitgevoerd naar de effecten van de gndwatenttrekking op het terrein van OBA Bulk Terminal Amsterdam aan de Westhavenweg te Amsterdam. De regionale ligging van de onderzoekslocatie is weergegeven in figuur 1.1. N20 sic HOI I ũ 5 DJ Figuur 1.1 Regionale ligging onderzoekslocatie, od omlijnd (bn: Google Maps) Effectenstudie gndwatenttrekking OBA Bulk Terminal Amsterdam 9\18

8 Kenmerk R SWI-lhl-V01 -NL Op de locatie van OBA Bulk Terminal Amsterdam wordt sinds 2008 circa m gndwater per jaar onttkken. Het gndwater wordt onttkken op een geschatte diepte van circa 20 tot 25 m -mv en wordt gebruikt voor het bevochtigen van de kolen ter voorkoming van verstuiving. Gndwatenttrekkingen binnen het beheersgebied van Waternet zijn vergunningsplichtig in het kader van de Waterwet, indien langer dan zes maanden wordt onttkken. Op basis van de onttrekkingsduur is de onttrekking vergunningsplichtig. Voor het onttrekken van gndwater is destijds geen vergunning aangevagd. Derhalve dient alsnog een vergunning te worden aangevagd. Om de onttrekkingsvergunning aan te kunnen vgen dient een effectenstudie te worden uitgevoerd waarbij, nform de eisen van Waternet als vergunningverlenende instantie, de volgende aspecten inzichtelijk worden gemaakt:» Ligging 0,05 meter verlagingsntour» Optreden van zettingen» Het aantrekken van eventuele mobiele ventreinigingen» Beïnvloeding van gndwatenttrekkingen van derden» Gevolgen voor de langbouw, natuurwaarden, genvoorzieningen, en terreinen met archeologische waarden. Om deze aspecten inzichtelijk te maken zijn geohydlogische (model)berekeningen uitgevoerd. 2 Bodemopbouw en geohydlogie 2.1 Bodemopbouw De bodemopbouw in de omgeving van het onderzoeksgebied is schematisch weergegeven in tabel 2.1. Deze schematisatie is gebaseerd op de volgende bnnen:» DINO-loket van TNO-NITG (boringen, sonderingen en gndwaterstanden op en in de omgeving van de locatie);» Gndwatermeetnet Waternet (gndwaterstanden)» Regionaal Geohydlogisch Informatiesysteem van TNO-NITG (REGIS).» Kaart ophooggeschiedenis Amsterdam, Dienst Milieu en Bouwtoezicht, 25 februari 2005 Van de reeds geplaatste bn is geen boorbeschrijving beschikbaar. 10M8 Effectenstudie gndwatenttrekking OBA Bulk Terminal Amsterdam

9 Ta uw Kenmerk R SWI-lhl-V01-NL Tabel 2.1 Bodemschematisatie. Bovenkant Onderkant Samenstelling kd C Geohydlogische eenheid laag [m -mv] laag [m -mv] [rrńdag] [dagen] 0,0 2,0 Fijn tot matig gf zand 2 Ophoogzand 1 freatisch pakket 2,0 20,0 Klei, veen en fijn siltig zand.600 Deklaag Fijn tot matig gf zand Eerste en tweede watervoerend pakket De feitelijke maaiveldhoogte op het OBA terrein (dus de kolendepots niet meegerekend) varieert van circa NAP +0.5 m tot NAP +1,5 m (bn: AHN2). Uit de kaart met de ophooggeschiedenis van de Amsterdam blijkt dat terrein van OBA is opgehoogd in de periode van 190 tot De geschatte dikte van het ophoogmateriaal is circa 2 meter. Onder de ophooglaag bevindt zich de slecht doorlatende deklaag bestaande uit veen, klei en fijn, siltig zand. Het eerste watervoerend pakket is goed doorlatend en door de afwezigheid van de eerste scheidende laag vormt het eerste watervoerend pakket tezamen met het tweede watervoerend pakket één watervoerende laag. 2.2 Geohydlogie In onderhavige pagaf wordt de (geo)hydlogisch situatie van de omgeving van de onttrekkingsput beschreven Gndwaterstming In de omgeving van de bn zijn geen peilbuizen geregistreerd in het DINOIoket van TNO die de freatische gndwaterstand meten. De heersende gndwaterstand is geschat aan de hand van het waterpeil van het oppervlaktewater van de Westhaven. Door opbolling van de gndwaterstand is het de verwachting dat de gndwaterstand enkele decimeters boven het streefpeil van het oppervlaktewater ligt. Op basis van een oppervlaktewaterpeil van NAP -0,4 meter (bn: Rijkswaterstaat) wordt de freatische gndwaterstand nabij de onttrekkingsbn geschat op NAP 0,0 m. In de omgeving van de bn zijn twee peilbuizen geregistreerd in DINOIoket die de stijghoogte van het eerste watervoerend pakket hebben geregistreerd (peilbuis B25B1010, meetperiode van 1976 tot 1992 en peilbuis B25B1009, meetperiode van 1976 tot 2002). De stijghoogte van het gndwater in het eerste watervoerend pakket nd de onttrekkingslocatie ligt volgens de peilbuisdata nd NAP -1,8 m. Effectenstudie gndwatenttrekking OBA Bulk Terminal Amsterdam 11M8

10 Kenmerk R SWI-lhl-V01-NL Onttrekkingen in de omgeving In de omgeving van de bn zijn meerdere gndwatenttrekkingen geregistreerd. De onttrekkingen met een vergunning zijn weergegeven in bijlage 1. Op de kaart is de maximale onttrekking in rr^/uur en de totale onttrekking in m'/jaar weergegeven Oppervlaktewater Het OBA Bulk Terminal terrein wordt omsloten door de Westhaven en het Noordzeekanaal. Het oppervlaktewaterpeil bedagt hier gemiddeld NAP -0,4 m Gndwaterkwaliteit Er zijn weinig gegevens beschikbaar over de algemene gndwaterkwaliteit in het eerste watervoerend pakket in de omgeving van de pjectlocatie. Er is één peilbuis (B25B1010) in de directe omgeving van de bn (circa 150 meter) waar in 1981 het chloride gehalte is gemeten van het eerste watervoerend pakket. Het chloride gehalte is in duplo gemeten en bedeg 958 en mg/l. Hiermee kan het gndwater in het eerste watervoerend pakket geclassificeerd worden als bk tot zout gndwater. Onttrekkingssysteem In 2008 is op het OBA Bulk Terminal terrein een gndwatenttrekkingsbn gerealiseerd met een capaciteit van 5 m Ajur. In werkelijkheid bedagt het gemiddelde debiet over de afgelopen 6 jaar circa 1,2 m Ajur met een maximum van 5 rrŕ/uur. De diepte van de onttrekkingsput is 26 m - mv, filterdiameter 125 mm en de filterstelling wordt geschat op 20 tot 25 m -mv. In figuur.1 is de situering van de bn weergegeven. i Hcmbtug * \ I X^, V, v N ĩ H *»»»'*-i«aţm«b» '^Jĵ^^ "" ïìįjļŗ Tauw ĩ - ''-' - s Figuur.1 Situering onttrekkingsbn (blauwe stip). 12\18 Effectenstudie gndwatenttrekking OBA Bulk Terminal Amsterdam

11 Ta uw Kenmerk R SWI-lhl-V01-NL Het onttkken gndwater wordt gtendeels geadsorbeerd door de kolen. Slecht een klein deel stomt deels af via het riool naar de bezinkvijver. 4 Effecten op de omgeving 4.1 Stijghoogteveriagingen Berekeningen De stijghoogteveriagingen als gevolg van de gndwatenttrekking zijn berekend met behulp van een gndwatermodel. Gekozen is voor het model Modflow. Dit softwarepakket is numeriek van aard en biedt de mogelijkheid tot opsplitsing in meerdere watervoerende en scheidende lagen, alsmede ruimtelijke differentiatie van bodempameters en hydlogische fenomenen (modellering van oppervlaktewater, onttrekkingsputten en neerslagoverschot). Ten behoeve van de modellering is een relevant modelgebied gekozen, wat is onderverdeeld in cellen en in lagen. Het rekenpgmma berekent waterbalansen per cel en stmingen tussen de cellen (eindige differentiemethode). Door koppelingen aan vaste stijghoogten op de nd (ndvoorwaarden), worden stijghoogten en waterbalansen voor alle cellen in het hele modelgebied berekend. Modelgebied en modelgrid Het modelgebied bevindt zich tussen de X-ördinaten en en Y-ördinaten en en beslaat een gebied van bij meter, met daarin cental gelegen de onttrekkingsbn. De modelnden liggen hiermee circa meter vanaf de onttrekking. De celgotte van het modelgebied bedagt 20 bij 20 meter, waarbij in de omgeving van de onderzoekslocatie de celgotte is verfijnd tot een gotte van 1 bij 1 meter. Ter plaatse van de bn zelf is de celgotte 0,5 bij 0,5 meter. Laagindeling en bodempameters Een overzicht van de laagindeling van de ondergnd, samen met pameters voor het doorlatendvermogen en de hydulische weerstand, is gegeven in tabel 4.1 Effectenstudie gndwatenttrekking OBA Bulk Terminal Amsterdam 1\18

12 Kenmerk R SWI-lhl-V01-NL Tabel 4.1 Laagindeling en bodempameters. Model- Geohydlogische Top Bodem Dikte Khor Kvert c kd laag eenheid [m NAP] [m NAP] [m] [m/dag] [m/dag] [dagen] [m'/dag] 1 Ophooglaag , Deklaag ,1 0, Eerste watervoerend pakket , Eerste en tweede , watervoerend pakket 5 Eerste en tweede watervoerendpakket kt, or: İW horizontale doorlaatfactor verticale doorlaatfactor c: hydulische weerstand (dikte van een slecht doorlatende laag gedeeld door de verticale doorlaatfactor) kd: doorlatend vermogen (dikte van een watervoerende laag vermenigvuldigd met de horizontale doorlaatfactor) Oppervlaktewater Binnen het modelgebied bevindt zich het oppervlaktewater van de Westhaven, Carel Reynierszhaven en Usselincxhaven. De Westhaven is in het model ingevoerd met een waterdiepte van circa NAP -15 m en de Reynierszhaven en Usselincxhaven met een waterdiepte van NAP -5 m (bn: Havenkaart van Haven Amsterdam) waarbij de geschatte hydulische weerstand van de waterbodem 200 dagen bedagt. Gndwatenttrekking De bn is als puntonttrekking in modellaag ingevoerd met een onttrekkingsdebiet van 120 m per dag Resultaten De verlagingspatnen voor het watervoerend pakket zijn weergegeven in figuur 4.1. Uit de berekeningen blijkt dat bij het huidige onttrekkingsdebiet van circa 120 rr^/dag de 0,05 meter - verlagingsntour van het gndwater in het watervoerend pakket een stal heeft van circa 8 meter vanaf de onttrekkingsbn. De verlagingen en de bijbehorende afstanden zijn weergegeven in tabel \18 Effectenstudie gndwatenttrekking OBA Bulk Terminal Amsterdam

13 ÄC Ta uw Kenmerk R SWI-lhl-V01 -NL Tabel 4.2 Berekende verlagingen eerste watervoerend pakket. Verlaging [m] De afstand vanaf de onttrekkingsbn [m] 0,05 8 0,1 16 0,25 5 0,5 2 1,0 Ter plaatse van de bn zelf De verlagingen in de deklaag/freatisch pakket zijn berekend op minder dan 1 centimeter. Gencludeerd wordt dat de invloed van de stijghoogteveriagingen in het eerste watervoerend pakket op de stijghoogte in de deklaag verwaarloosbaar is. Servos -«/er Creeps Bremen. SwiNeaend.. E s t Gmaar.v CBS, Mil VFIQM Figuur 4.1 Berekende verlagingsntouren eerste watervoerend pakket [m]. 5Ũ '1 100 m ì Åĩ l N i Tauw 1 Effectenstudie gndwatenttrekking OBA Bulk Terminal Amsterdam 15N18

14 Kenmerk R SWI-lhl-V01-NL 4.2 Zettingen Als gevolg van stijghoogteverlagingen, treden maaiveldzettingen op. Met het pgmma ZETREK, dat gebaseerd is op de zettingstheorie van Terzaghi, zijn de te verwachten maaiveldzettingen indicatief berekend. De maaiveldzettingen zijn berekend ter plaatse van bn zelf. Hier treden namelijk de gotste verlagingen op. Uit de indicatieve zettingsberekeningen blijkt dat ter plaatse van de onttrekking zelf (binnen 1 m vanaf de bn) na circa 10 jaar maaiveldzettingen kunnen optreden van cm bij een debiet van 120 nrvdag. Op circa 2 meter van de onttrekkingsbn kunnen zettingen optreden van 1,5 cm Er moet worden benadrukt dat in de berekeningen geen rekening is gehouden met de aanwezige bovenbelasting van de bodem door de kolendepots. Hierdoor zal een got deel van de zettingen reeds zijn opgetreden en zullen de berekende zettingen in werkelijkheid minder got zijn. Daarnaast is de gndwatenttrekking al meer dan 5 jaar actief, waardoor de maaiveldzetting als gevolg van de onttrekking al deels heeft plaatsgevonden. Aangezien er binnen de invloedsstal van de gndwatenttrekking geen zettingsgevoelige objecten aanwezig zijn, wordt geen zettingsschade verwacht. 4. Effecten op andere functies Aangezien nagenoeg geen stijghoogteverlagingen in de deklaag optreden (minder dan 0,05 meter) is geen spke van het optreden van archeologische-, landbouw- en natuurschade als gevolg van de gndwatenttrekking. Aangezien het watervoerend pakket waarin wordt onttkken, bk gndwater betreft, is aantrekking van het zoet/zout grensvlak niet van toepassing. Daarnaast reikt de invloedstal van de onttrekking in het eerste watervoerend pakket niet tot voorbij de terreingrens, waardoor er geen spke is van beïnvloeding van gndwatenttrekkingen in de omgeving. 16M8 Effectenstudie gndwatenttrekking OBA Bulk Terminal Amsterdam

15 Tauw Kenmerk R SWI-lhl-V01 -NL 5 Vergunningen en meldingen 5.1 Gndwatenttrekking Gndwatenttrekkingen kunnen, afhankelijk van de eisen het betreffende waterschap, meldingsplichtig danwel vergunningsplichtig zijn in het kader van de Waterwet. Een gndwatenttrekking is volgens de regelgeving van Waternet vergunningsplichtig indien langer dan zes maanden wordt onttkken. Omdat de gndwatenttrekking een permanente onttrekking betreft is de gndwatenttrekking vergunningsplichtig. De onttrekkingsvergunning dient te worden aangevagd bij Waternet, via het aanvagformulier watervergunning. De pceduretermijn bedagt formeel circa zes maanden. 5.2 Lozing Door de opdchtgever is aangegeven, dat het onttkken gndwater nagenoeg volledig wordt geabsorbeerd door de kolen en dat er geen spke is van lozingswater. Daardoor is een melding voor het lozen van het ontkken gndwater niet van toepassing. 6 Samenvatting en nclusie 6.1 Samenvatting In opdcht van OBA Bulk Terminal Amsterdam heeft Tauw een onderzoek uitgevoerd naar de effecten van de gndwatenttrekking op het terrein van OBA Bulk Terminal Amsterdam aan de Westhavenweg te Amsterdam. Op de locatie van OBA Bulk Terminal Amsterdam wordt momenteel circa m gndwater per jaar onttkken. Het gndwater wordt onttkken op een geschatte diepte van circa 20 tot 25 m -mv en wordt gebruikt voor het bevochtigen van de kolen ter voorkoming van verstuiving. Gndwatenttrekkingen binnen het beheersgebied van Waternet zijn vergunningsplichtig in het kader van de Waterwet, indien langer dan zes maanden wordt onttkken. Op basis van de onttrekkingsduur is de onttrekking vergunningsplichtig. Voor het onttrekken van gndwater is destijds geen vergunning aangevagd. Derhalve dient alsnog een vergunning te worden aangevagd. Effectenstudie gndwatenttrekking OBA Bulk Terminal Amsterdam 17\18

16 Kenmerk R SWI-lhl-V01-NL Uit modelberekeningen blijkt dat bij een maximaal onttrekkingsdebiet van 5 m Ajur, de 5 cm verlagingsntour van het eerste watervoerend pakket tot circa 8 m van de onttrekkingsbn reikt. De verlagingen in de deklaag zijn erg klein en bedgen minder dan 1 cm en zijn daarmee verwaarloosbaar. Uit indicatieve zettingsberekeningen blijkt dat de maaiveldzetting na 10 jaar onttrekken niet meer dan cm bedagt ter plaats van de bn zelf en minder dan 1,5 centimeter op 2 meter van de bn. Aangezien geen zettingsgevoelige objecten binnen de invloedsstal van onttrekking aanwezig zijn en een got deel van de zettingen reeds zijn opgetreden, wordt geen zettingschade verwacht. Gezien de beperkte invloedsstal van de onttrekking worden overige effecten van de gndwatenttrekking op de omgeving niet verwacht. 6.2 Conclusie Gencludeerd kan worden dat de invloed van de stijghoogteverlagingen in het eerste watervoerend pakket op de stijghoogte in de deklaag verwaarloosbaar is. Er wordt daardoor geen schade verwacht op de omgeving van de onttrekkingsbn. Doordat de gndwatenttrekking een permanente onttrekking betreft is de gndwatenttrekking vergunningsplichtig. De onttrekkingsvergunning dient te worden aangevagd bij Waternet, via het aanvagformulier watervergunning. De pceduretermijn bedagt formeel circa zes maanden. Het onttkken gndwater wordt nagenoeg volledig geabsorbeerd door de kolen en er is geen spke van lozingswater, daardoor is een lozingsmelding niet van toepassing. 18\18 Effectenstudie gndwatenttrekking OBA Bulk Terminal Amsterdam

17 Bijlage Onttrekkingen in de omgeving

18 - (O cn r 01 * O) 0 "2 O «2 o o O in 0 O) o in E o e 0 ņ O in CNJ o cõ to 0 \l O t 0 C CD T CN - CD CD 0 0 O CM CD 5 to t «O in O CM CM in 9 o 5 1 * 0) ei) ŗ j ; UJ E CD 0) CD O) Z 00 O) CD LU c ca B C ÇD 2 H or o 0) cc S 2 oom