VR MED.0493/5

Transcriptie

1 VR MED.0493/5 Milieubeleidsovereenkomst afgedankte elektrische en elektronische apparatuur (AEEA) Evaluatierapport OVAM: Dienst/cel: Afdeling Afval- en Materialenbeheer (AMB) Ketenbeheer en Bedrijven (KBB), Team EEA & Metallurgie Dossierbeheerder: Tom Van Troyen ) Situatieschets Criterium Situatie Inschatti ng Toelichting Looptijd MBO De nieuwe MBO is van kracht. Brussel Wallonië Inzameling Verwerking MBO geldig tot MBO verlengd tot ,5 kg/inwoner 2014 en 11,09 kg/inwoner Verwerkingsdoelstellingen worden voor alle fracties gehaald. Geen intergewestelijke afstemming in timing. Gelet op nieuw wetgevend kader in Wallonië ook belangrijke inhoudelijke verschillen die de werking van Recupel in gevaar brengen. Voorlopig geen MBO meer in Wallonië. Richtlijn 2012/19/EU werd nog niet omgezet in Brusselse en Waalse regelgeving. Inzameldoelstelling van 11kg/inwoner wordt behaald. Voor huishoudelijke en professionele apparaten worden de verwerkings-doelstellingen gehaald. Financiën - Balanstotaal: Totale kosten: Er zijn te grote financiële reserves opgebouwd. De afbouw verloopt trager dan voorzien maar komt op snelheid de laatste jaren. Samenwerki ng gemeenten Er is een overeenkomst tussen Recupel en de gemeenten voor de vergoeding van de kosten van containerparken. De vergoeding van de kosten is gebaseerd op het Ministerieel besluit van 18 juli Pagina 1 van 19

2 1 Achtergrondinformatie 1.1 Afkortingen AEEA: afgedankte elektrische en elektronische apparatuur FOS: fijnmazig overslagstation MBO: milieubeleidsovereenkomst ROS: regionaal overslagstation TAC: Technische adaptatiecomité (EU) VLAREMA: Vlaams reglement betreffende het duurzaam beheer van materiaalkringlopen en afvalstoffen. HG & RE: hergebruik en recyclage NT: nuttige toepassing PV: proces-verbaal VVV: verslag van vaststelling De verschillende deelsectoren: AV: Huishoudelijke en professionele audio-video apparaten BW-Rec: Grote huishoudelijke apparaten, professioneel groot en klein witgoed en automaten ET & Garden: Huishoudelijke en professionele elektrische (tuin)gereedschappen ICT: Informatica-, telecommunicatie - en kantoorapparaten, professionele ICTapparaten en automaten LightRec: Verlichtingsapparatuur en gasontladingslampen MeLaRec: Medische hulpmiddelen, laboratoriumapparatuur, sporttoestellen, thermostaten, test- en meetapparatuur SDA: Kleine huishoudelijke toestellen Inzamelfracties: GW: Groot wit toestellen KV: Koel- en vriestoestellen LMP: lampen OVE: Overige apparaten RM: Rookmelders TVM: Televisies en monitoren 1.2 Europese regelgeving Het bestaande Vlaamse beleid inzake AEEA wordt in sterke mate gestuurd door Richtlijn 2012/19/EU betreffende AEEA. Deze werd gepubliceerd op 24 juli 2012 en vervangt Richtlijn 2002/96/EG. De lidstaten hadden 18 maanden (tot 14 februari 2014) om de richtlijn te implementeren. Gezien de bevoegdheidsverdeling in België is dit in eerste instantie een gewestelijke aangelegenheid. Voor Vlaanderen ging de geïmplementeerde regelgeving in voege op 1 juli 2014 (VLAREMA 4). In Wallonië en Brussel is de omzetting nog lopende. De belangrijkste nieuwe elementen in de richtlijn zijn: de inzameldoelstelling bedraagt 45% tegen 2016 en 65% tegen 2019 (gemeten door de ingezamelde AEEA ten opzichte van de op de markt gebrachte EEA); er is een rapporteringverplichting voor de distributie en alle inzamelaars en verwerkers (ook diegene die geen contract hebben met een producent van EEA); er werden hergebruikscriteria vastgelegd die moeten worden gebruikt om de grens tussen tweedehands product en afval duidelijk vast te leggen; eindverkopers zullen onder bepaalde voorwaarden (winkeloppervlak >400m²) zeer klein AEEA gratis moeten aanvaarden zonder aankoop van een nieuw Pagina 2 van 19

3 apparaat; de fotovoltaïsche zonnepanelen werden voor het eerst opgenomen als EEA; in 2019 zal er een berekeningsmethode moeten zijn om het beschikbare AEEA vast te stellen. Dit is het AEEA dat beschikbaar is om in te zamelen. 1.3 Historiek De eerste milieubeleidsovereenkomst (MBO) Afgedankte elektrische en elektronische apparatuur (AEEA) is gestart op 10 juni 2001 voor een periode van 5 jaar, tot en met 9 juni Een collectief systeem werd operationeel onder het beheer van de vzw Recupel. Vlaanderen liep hiermee voor op de Europese regelgeving. In de loop der jaren werd de scope van het collectieve systeem uitgebreid met de o.a. tuingereedschap, verlichtingsapparatuur, medische hulpmiddelen, gasontladingslampen, meet- en regelapparatuur en sport- en ontspanningsapparatuur. Mede door de Europese Richtlijn 2002/96/EG is de aanvaardingsplicht sinds 13 augustus 2005 ook van toepassing op professionele apparaten. In september 2004 zijn de onderhandelingen voor een tweede MBO opgestart. Na een lange onderhandelingsfase werd de tweede MBO AEEA van kracht op 19 juni 2009 voor een periode van vijf jaar. De MBO liep ten einde op 18 juni 2014, de procedure voor een nieuwe (derde) MBO werd in de loop van 2013 opgestart. Uiteindelijk is de MBO in voege gegaan op 25 mei Belangrijkste ontwikkelingen in Implementatie richtlijn Bij de implementatie van de nieuwe richtlijn in de Vlaamse wetgeving werden de toekomstige doelstellingen maximaal afgestemd op de Europese richtlijn, zonder evenwel de huidige doelstellingen te verlagen. Op het gebied van inzameling betekent dit: tot 2016: 11 kg per inwoner per jaar (in afwijking van de Richtlijn die 4 kg/inw oplegt); vanaf 1 januari 2016: een inzamelpercentage van 45% berekend op basis van het totale gewicht van de AEEA die in de loop van een gegeven jaar is ingezameld, uitgedrukt als percentage van de jaarlijkse gemiddelde gewichtshoeveelheid EEA die de voorgaande drie jaren in de handel is gebracht; vanaf 1 januari 2019: een inzamelpercentage van 65% berekend op basis van het totale gewicht van de AEEA die in de loop van een gegeven jaar is ingezameld, uitgedrukt als percentage van de jaarlijkse gemiddelde gewichtshoeveelheid EEA die de voorgaande drie jaren in de handel is gebracht (of 85% van de hoeveelheid beschikbare AEEA in gewicht). Voor de verwerking van de ingezamelde AEEA legde Vlaanderen op volgende vlakken meer ambitieuze doelstellingen op dan de Europese Richtlijn: De doelstellingen opgelegd in de Europese richtlijn (voorzien vanaf 15 augustus 2015) werden direct ingevoerd in de wetgeving. Deze doelstellingen lagen ongeveer 5% hoger dan de doelstellingen die in de richtlijn werden opgenomen tot 14 augustus 2015, maar werden reeds behaald of waren lager dan de doelstellingen in VLAREMA. Voor een aantal categorieën moet er 70% worden voorbereid voor hergebruik en gerecycleerd in plaats van de 55% die werd opgenomen in de richtlijn. Het uitgangspunt bij de bepaling van de verwerkingsdoelstellingen is dat steeds de meest ambitieuze doelstellingen werden geselecteerd uit de huidige Vlaamse Pagina 3 van 19

4 doelstellingen of de toekomstige Europese doelstellingen. Bovendien werd, indien de producenten van EEA momenteel al significant beter scoren dan deze doelstellingen, een hoger cijfer vastgelegd. Nieuwe MBO Na het opstellen van de startnota liepen de onderhandelingen voor de nieuwe MBO gedurende De invoering van een heffing op het eigen vermogen van Recupel heeft in 2015 voor een stand-still in de procedure gezorgd. Na de heropstart eind 2015 werd de MBO gefinaliseerd, ondertekend en gepubliceerd in het Belgisch Staatsblad op 18 mei De nieuwe MBO geeft uitvoering aan de nieuwe wettelijke verplichtingen die door de implementatie van de richtlijn zijn ingevoerd. Rapportage De lidstaten hadden tot uiterlijk 14 februari 2014 de tijd om de richtlijn te implementeren in nationale of regionale wetgeving. Deze wijziging had onder andere als gevolg dat de distributie, inzamelaars en verwerkers, kortom iedereen die AEEA inzamelt of verwerkt, vanaf 2015 moet rapporteren over de behandelde hoeveelheden van het voorgaande jaar. Voor actoren die niet samenwerken met Recupel is dit een nieuwe verplichting. Het beheersorganisme werkte daarom in samenwerking met de OVAM een transparant systeem uit voor het registreren van de inzameling en verwerking van afgedankte elektrische en elektronische apparaten. Het systeem kreeg de naam BEWEEE. De OVAM was voorstander om deze rapportering op Belgisch niveau te laten verlopen. Aangezien de andere gewesten de nodige regelgeving nog niet hebben om de rapportering op te leggen, is Vlaanderen het enige gewest waar rapportering in BEWEEE reeds verplicht is (rapportering voor 2014) kan beschouwd worden als een testjaar waarin enkel gesensibiliseerd werd. Dit leidde slechts tot een bijkomende rapportering van 5000 ton buiten Recupel om. Veel inzamelaars geregistreerd voor schroot stopten ook met de inzameling van AEEA en lieten de betreffende EURAL-codes in hun OVAM-registratie schrappen. Het spreekt vanzelf dat via handhaving (AMI) moet opgevolgd worden of deze inzamelaars daadwerkelijk geen AEEA meer aanvaarden of vervoeren. In 2016 (rapportering over 2015) werd intensiever door de sectorfederaties gesensibiliseerd dat hun leden een rapportage via BEWEEE moeten indienen, met de boodschap van de OVAM dat er ook gehandhaafd ging worden. Bovendien werd intensief samengewerkt tussen de OVAM en de ontwikkelaars om de BEWEEE-tool sterk te vereenvoudigen. De analyse van de cijfers gerapporteerd voor 2015 gebeurt in samenwerking met de ontwikkelaars van BEWEEE in het najaar van 2016 (rapportering aan Europa in 2017), maar volgens de eerste gegevens hebben dit jaar veel meer bedrijven een rapportering gedaan dan het jaar ervoor. Net zoals de basisrapportering moet deze rapportering gevalideerd worden door een onafhankelijke keuringsinstelling die geaccrediteerd is op basis van de norm ISO volgens een door de OVAM opgesteld lastenboek. Dit vormt een bijkomende incentive voor inzamelaars en verwerkers van AEEA om zich als charterist (toekomstig erkend recycler ) bij Recupel aan te sluiten, vermits ze dan voor de validatie vergoed worden door Recupel. Vlaamse heffing Volgens artikel 40 van het decreet houdende bepalingen tot begeleiding van de aanpassing van de begroting 2015 (decreet van 3 juli 2015), is een heffing van 3% doorgevoerd op het eigen vermogen van Recupel (gebaseerd op de balans van het jaar 2013). De heffing werd doorgevoerd voor de begrotingsjaren 2015 tot en met Recupel heeft de geldigheid van voormeld Decreet betwist via een annulatieverzoek, dat werd ingediend voor het Grondwettelijk Hof. Recupel heeft de Pagina 4 van 19

5 heffing voor het begrotingsjaar 2015 betaald ( ), om eventuele nadelige gevolgen van een niet-betaling te vermijden. De betaling werd echter uitgevoerd onder alle voorbehoud en zonder enige nadelige erkentenis. De betaling kan dus op geen enkele manier beschouwd worden als een erkenning van het feit dat Recupel op enigerlei wijze gehouden zou kunnen worden tot betaling van het bedrag. Contracten Recupel Naar aanleiding van de nieuwe MBO werden in 2015 nieuwe lastenboeken door Recupel voorgelegd aan de OVAM. De nieuwe contracten lopen van 1 juli 2015 tot 30 juni Enkel voor de verwerking van koel-vries toestellen werden in 2015 de lopende contracten verlengd met de Waalse verwerkers Recydel en Comet en het Duitse Dela. Er was onduidelijkheid aangaande de verwerking van pentaankoelkasten. Momenteel worden deze bij Comet in Luik verwerkt in een open shredder. De huidige normen spreken zich niet duidelijk uit of alle vrijgekomen gassen moeten opgevangen worden (de nieuwe CENELEC-norm die mid-2017 verwacht wordt zal dit naar alle verwachting ondubbelzinnig opleggen). In 2015 werd door Recupel een studie uitgevoerd naar de verschillende manieren van verwerking van koel-vries toestellen. Hierin wordt geconcludeerd dat er twee problemen zijn met de verwerking in open shredder. Het vrijkomen van pentaan in de atmosfeer heeft een impact via fotochemische oxidatie (ontstaan van smog). De foutenmarge bij een visuele scheiding van pentaankoelkasten en deze met (H)CFK s is te groot. De verwerking van koelkasten met (H)CFK s in een open shredder heeft een grote impact naar de afbraak van de ozonlaag en het broeikaseffect. Met digitale meettoestellen moet de foutenmarge verkleind worden tot <0,2% om geen bijkomende impact meer te hebben. De OVAM is dan ook geen voorstander om de verwerking in open shredder nog toe te staan na het aflopen van de huidige contracten (30 juni 2018). 1.5 Intergewestelijke afstemming In het Brusselse Hoofdstedelijke Gewest is de nieuwe MBO gepubliceerd in het Belgisch Staatsblad op 29 februari De MBO loopt tot 9 maart In Wallonië werd op 23 september 2010 een nieuw wetgevend kader over de terugnameplicht goedgekeurd. In tegenstelling tot de Vlaamse regelgeving kent dit besluit een relatief grote bevoegdheid toe aan de gemeenten en intercommunales en dus een beperkte verantwoordelijkheid aan de producenten en invoerders. De producenten en invoerders zijn niet akkoord met de basisprincipes van het besluit en hebben klacht ingediend bij de Raad van State. De uitspraak van de Raad van State volgde op 29 januari 2015 en leidde tot de vernietiging van verschillende bepalingen van het Besluit. Het Waals Gewest werkt daarom opnieuw aan een aangepast wettelijk kader. In 2016 resulteerde dit in enkele aanpassingen aan het Waals afvalstoffendecreet die nog concreet moeten worden uitgewerkt in een aangepast besluit. Het Waals Gewest introduceert hiermee nieuwe instrumenten om aan de aanvaardingsplicht te voldoen waarbij de overheid een sterkere sturing kan uitoefenen en de rol van de producenten wordt beperkt. Deze ontwikkelingen zijn uiteraard niet positief voor de samenwerking tussen Recupel en het Waalse Gewest. Ook de afstemming en samenwerking tussen de gewesten worden hierdoor moeilijker. Zo is de Europese Richtlijn momenteel enkel maar in het Vlaamse Gewest geïmplementeerd (terwijl de deadline op ligt). De visie over welke rol de aanvaardingsplicht moet vervullen in het afvalbeleid en via welke instrumenten die Pagina 5 van 19

6 moet worden vormgegeven lopen uiteen in de gewesten. Dit verklaart mede waarom een MBO in Wallonië voorlopig uitblijft. 2 De rapportage 2.1 Preventie en sensibilisering In 2014 werden een aantal specifieke campagnes gevoerd. De spaarlampencampagne kwam er (opnieuw) na de vaststelling dat te veel kapotte lampen in het restafval belandden of thuis bleven liggen. 8 op de 10 herkenners van de campagne zou in de toekomst oude lampen correct recycleren. Bij de energielabelcampagne stofzuigers trachtte men gezinnen op de hoogte te brengen van een energielabel voor stofzuigers en hen zo bewust te maken van de energieconsumptie van de producten die ze aanschaffen. Na de campagne is 56% op de hoogte van het bestaan van een energielabel voor stofzuigers. 27% van de respondenten zal bij een volgende aankoop meer aandacht besteden aan het aanwezig zijn van een energielabel. Met de campagne medische toestellen beoogde men: meer inzamelpunten te creëren in de sector van de sporttoestellen (naar aanleiding van de mailing werden 40 nieuwe inzamelpunten gecreëerd) de afdanking van rookmelders en medische apparatuur (bij jonge moeders) te bevorderen, professionele gebruikers van medische en labotoestellen te informeren hoe ze correct afdanken. Met de campagne klein elektro werd de correcte afdanking van kleine elektrische apparaten gepromoot. 41% van de respondenten overweegt na de campagne klein elektro te recycleren, 89% zal dit doen via een correct kanaal. 52% van de respondenten was beter geïnformeerd na het zien van de campagne. Er werd een educatief pakket Met de R van Recyleren ontwikkeld om kinderen in de 2 e en 3 e graad van het lager onderwijs te sensibiliseren betreffende de correcte afdanking van elektronisch afval. Het bestaat uit een gezelschapsspel, een leerlingenkrant en een leerkrachtenbijlage en werd verspreid via e-newsletters gericht naar leerkrachten en een nieuwsbericht op Er werden 5227 educatieve paketten verdeeld over België. In 2013 werd de Recyclage!-App gelanceerd, die een antwoord biedt op alle afvalvragen met nuttige tips en info op maat. Deze app geeft een sorteerhulp, een melding de avond voor een ophaling en een lijst van inzamelpunten. De app is het resultaat van een samenwerking tussen Recupel, Fost-Plus en Bebat. De app werd in 2013 ( ) en 2014(74 017) in totaal keer gedownload. Ze is beschikbaar voor ios, Android en Windows Phone in de drie landstalen. Met het partnership Changing the e-waste cycle pakken worldloop, Recupel, Galloo, Coolrec, Umicore en de United Nations Industrial Development Organization (UNIDO) samen de milieuproblemen met elektro-afval (e-waste) in Afrika aan. Recupel levert haar expertise bij de inzameling en verwerking van afgedankte elektro-apparaten aan Worldloop en steunt financieel de oprichting van e-waste recycling centres in Afrika. Deze partnership werd in 2014 bekroond met een Sustainable Partnership Award. De tweede editie van Recycleergem, een intergemeentelijke recyclagecompetitie, was met 234 deelnemende gemeenten in Vlaanderen opnieuw een schot in de roos. Pagina 6 van 19

7 De winnende gemeente (Zingem) kreeg van Recupel een ontbijtpicknick cadeau. Daarbovenop faciliteerde Recupel tal van spontane inzamelingen van scholen en gemeenten. In VLAREMA werden hiervoor de mogelijkheid gecreëerd om dit op verantwoorde wijze in te richten. Het mobiele campagne-initiatief Recupel on tour, in samenwerking met de gemeenten, afvalintercommunales en kringwinkels, was in 2015 goed voor (in België) 36 lokale inzamelacties tijdens dewelke er elektrotoestellen werden afgedankt. Van de 97 ton ingezameld door Recupel kon er 33 ton naar kringwinkels voor hergebruik. 64 ton werd verwerkt en gerecycleerd. Andere campagnes brachten met succes het belang en de aanzienlijke voordelen van elektrorecyclage onder de aandacht. Via radio, print en een youtube-video werd het brede publiek bewust gemaakt van zowel de grondstoffen die door recyclage opnieuw beschikbaar worden als de milieuverontreiniging die dank zij recyclage wordt vermeden. 2.2 Op de markt gebrachte EEA Onderstaande tabel geeft een overzicht van het aantal op de markt gebrachte EEA Huishoudelijk EEA Professioneel EEA Ton Aantal toestellen Ton Aantal toestellen Ton Aantal toestellen Tabel 1: Op de markt gebracht EEA in Vlaanderen. 2.3 Inzameling Resultaten huishoudelijk AEEA In 2014 werd er ton huishoudelijk AEEA ingezameld in het Vlaamse Gewest. In 2015 was dit ton. Dit komt overeen met een lichte daling van 11,5 kg/inwoner in 2014 naar 11,09 kg/inwoner in De daling moet ook gezien worden in het licht van de daling van het tonnage dat op de markt werd gebracht als nieuw toestel. De Vlaamse inzameldoelstelling (opgenomen in het VLAREMA) van 11 kg/inwoner werd behaald. In 2014 werd 49,2% huishoudelijke AEEA ingezameld tegenover de toestellen die op de markt werden gebracht datzelfde jaar, in ,1%. In 2015 zamelde Recupel 9,67 kg/inwoner AEEA in over heel België. Hiermee wordt de vooropgestelde doelstelling van de AEEA-Richtlijn (4 kg/inwoner) ruimschoots gehaald. Ook blijkt dat de ingezamelde hoeveelheid per inwoner in het Vlaamse Gewest hoger is dan in de andere gewesten. Grafiek 1 geeft een overzicht van de verdeling van de ingezamelde hoeveelheden huishoudelijke AEEA per inzamelkanaal (in gewichtspercentage) voor 2014 en De inzameling via de gemeenten en intercommunales (IC) blijft met 59% het belangrijkste inzamelkanaal, gevolgd door de distributie (EH) met 20%. De kringloopcentra (KC) en het charter (CH) zijn goed voor 8% en 13%. In het chartersysteem worden alle afspraken over de kosten/opbrengsten gemaakt tussen de ontdoener en de door de ontdoener gekozen charter-ophaler of charter- Pagina 7 van 19

8 verwerker. Dit systeem laat een grotere marktwerking toe. De charter-verwerker dient in ruil voor een vergoeding te rapporteren aan Recupel over de verwerkte hoeveelheden en de behaalde percentages voor nuttige toepassing. De inzameling via de eindhandelaars stijgt licht ten koste van de kringwinkels, omdat eind 2015 reeds 1506 recyclagepunten werden voorzien bij de eindhandelaars. In eerste instantie zijn deze inzamelboxen bedoeld om grote elektrozaken (verkoopoppervlak >400m2) de mogelijkheid te geven hun klanten te sensibiliseren dat zij kleine AEEA verplicht gratis moeten aanvaarden (1 op 0). De verdeling gebeurde echter veel ruimer, bijvoorbeeld ook voedingsketens en doe-het-zelf-zaken werden mee betrokken. De inzamelboxen zijn er niet enkel voor klein elektro, maar ook voor batterijen, lampen en sinds kort ook buislampen Grafiek 1: Verdeling inzamelfracties per inzamelkanaal (gewichtspercentage). Grafiek 2 geeft een overzicht van de verdeling per inzamelfractie in gewichtspercentage voor 2014 en De fracties OVE en GW vertegenwoordigen het grootste aandeel Grafiek 2: Verdeling per fractie (gewichtspercentage). Tabel 2 geeft een beeld van de verdeling van de inzamelfracties in ton per inzamelkanaal voor 2014 en OVE-fracties worden het meest ingezameld via de containerparken en de kringloopsector. De GW-fracties worden het meest ingezameld via de distributie (eindverkopers). De hoeveelheden GW ingezameld via het charter daalt, waarschijnlijk een gevolg van de lagere prijzen voor metaal. De daling van de fractie TVM is een gevolg van een lager gemiddeld gewicht, beeldbuisschermen zijn meer en meer vervangen door flat screens. Pagina 8 van 19

9 Hoeveelheden in Ton (2014) Containerpark en KV GW LMP TVM OVE RM Totaa l , Distributie Kringloopsect or Charter Totaal Aandeel 16% 23% 1% 18% 42% 0% 1, Hoeveelheden in Ton (2015) Containerpark en KV GW LMP TVM OVE RM Totaa l , Distributie , Kringloopsect or Charter Totaal Aandeel 17% 24% 1% 15% 43% 0% 1, Tabel 2: Verdeling inzamelfracties per inzamelkanaal in Vlaanderen (ton). Resultaten professionele AEEA Tabel 3 geeft een overzicht van de inzameling van professionele AEEA in 2014 en Er werd via de charters 1 595,4 ton professionele AEEA ingezameld in het Vlaamse Gewest in 2014 en 1 718,0 ton in Uitgedrukt ten opzichte van de op de markt gebrachte toestellen geeft dit een inzamelpercentage van 7.5% in 2014 en 8,2% in Het inzamelpercentage is geen exacte maatstaf omdat de toestellen normaal gezien niet in het jaar dat ze verkocht worden afgedankt worden, maar jaren later. Hoeveelheden in Ton Europese productcategorieën a Groot witgoed 149,3 268,1 1b Koel- en vriesapparaten 66,6 61,2 2 Kleine apparaten 53,1 95,6 3a ICT-apparaten (excl. beeldbuishoudend) 446,0 676,9 3b ICT-apparaten (beeldbuishoudend) 76,6 3,4 4a Audio-videoapparaten (excl. 2,1 0,7 beeldbuishoudend) 4b Audio-videoapparaten 0 0 (beeldbuishoudend) 5 Verlichtingsapparatuur 45,757 70,2 5a Gasontladingslampen Elektrisch en elektronisch gereedschap 2,5 9,6 7 Speelgoed, app. sport en ontspanning 0 0 Pagina 9 van 19

10 8 Medische hulpmiddelen 129,5 125,8 9 Meet- en controle-instrumenten 13,5 11,0 10a Automaten - zonder koeling/verwarming 574,2 345,1 10b Automaten - met koeling/verwarming 36,3 50,2 Totaal ingezameld 1 595, ,0 Tabel 3: Totaal ingezamelde professionele AEEA in Vlaanderen (ton). Er wordt ingezameld bij eindverkopers en bij eindgebruikers die professionele AEEA dikwijls invoeren voor eigen gebruik. Dit zijn hoofdzakelijk bedrijven, distributeurs, labo s, ziekenhuizen en privé praktijken. De verschillen in inzamelcijfers voor de categorieën tussen 2014 en 2015 kunnen verklaard worden doordat de inzameling van professioneel AEEA sterk afhankelijk is van het afdankingsgedrag van de bedrijven, dat jaarlijks sterk kan fluctueren. Het zal nodig blijven om sensibiliseringsacties te voorzien naar bedrijfsmatige ontdoeners om de inzamelpercentages van professionele apparaten te laten toenemen. Professionele AEEA heeft dikwijls nog een positieve waarde en wordt daardoor vaak niet via de klassieke Recupel-kanalen ingezameld. De ontdoener zoekt dan naar alternatieve kanalen waar hij zelf deze positieve waarde kan valoriseren. Hij maakt dan ook meer gebruik van het charter of van andere inzamelaars die niet rapporteren aan Recupel. Ook het overdragen voor hergebruik is courant in sommige sectoren (bv. ziekenhuizen) Er moet worden opgemerkt dat alle operatoren sinds 2014 zelf moeten rapporteren over hun ingezamelde/verwerkte hoeveelheden. Deze hoeveelheden worden echter niet meegenomen in dit rapport omdat deze inzameling niet gebeurde in kader van de aanvaardingsplicht. Chartristen (in de toekomst erkende recyclers genoemd) rapporteren hun cijfers rechtstreeks aan Recupel en worden door Recupel hiervoor vergoed. Om de andere operatoren toe te laten te voldoen aan de rapporteringsplicht werd op kosten van Recupel een onafhankelijke rapporteringstool ontwikkeld voor België: BEWEEE. Bedoeling is dank zij deze tool een beter zicht te krijgen op de materiaalflows van AEEA, alsook meer volledige cijfers te bekomen. Dit zowel op Belgisch niveau als voor de rapportering naar Europa. Deze tool is ook een incentive voor bedrijven om aan te sluiten bij het chartersysteem van Recupel, aangezien wie zich aansluit een vergoeding krijgt voor de rapportering en de verplichte audit ter verificatie van de gerapporteerde cijfers. 2.4 Hergebruik Resultaten huishoudelijk AEEA Tabel 4 geeft een overzicht weer van het hergebruik van AEEA in de periode De eerste rij geeft de hoeveelheden AEEA ingezameld voor hergebruik. Dit omvat alle door de kringloopcentra ingezamelde AEEA (zowel de herbruikbare als de niet-herbruikbare). Naast het hergebruik gerapporteerd door de kringloopcentra, zijn er ook privé hergebruikcentra en producenten/invoerders die aan Recupel rapporteren inzake hergebruik. Ingezameld (via Komosie) voor Ton Aantal Pagina 10 van 19

11 mogelijk hergebruik Hergebruik via Komosie Hergebruik via privé bedrijven Totaal hergebruik Hergebruik % tegenover ingezameld (via Recupel) voor mogelijk hergebruik (Bron: OVAM, Recupel en Komosie ) 20,6 % Tabel 4: Resultaten inzameling in Vlaanderen (OVAM). 19,8% Het hergebruikspercentage slaat dan op het percentage hergebruikte toestellen in verhouding tot de hoeveelheid toestellen die werden ingezameld met het oog op hergebruik dus waar al een eerste weliswaar visuele selectie op plaatsvond. Dit percentage blijft schommelen rond 20% (1 toestel op 5). Wanneer men de huishoudelijke toestellen die werden hergebruikt vergelijkt met de totale hoeveelheid op de markt gebrachte toestellen, blijkt dat er in ,6 % en in % wordt hergebruikt. De hoeveelheid toestellen die effectief in hergebruik wordt gebracht is min of meer stabiel en is afhankelijk van de kwaliteit van de toestellen en de vraag. In de Europese richtlijn en VLAREMA werden geen doelstellingen voor hergebruik van toestellen opgenomen. De hoeveelheid apparaten die rechtstreeks door bedrijven of particulieren als tweedehands verkocht worden is niet in dit cijfer vervat. Tweedehands toestellen zijn geen afval en particulieren en bedrijven zijn niet verplicht hierover te rapporteren. Grafiek 3 geeft een overzicht van de verdeling hergebruikte toestellen per inzamelfractie in gewichtspercentage voor 2014 en Grafiek 3: Verdeling per fractie (gewichtspercentage). Grafiek 4 geeft een overzicht van de verdeling per inzamelfractie in aantallen hergebruikte toestellen, uitgedrukt in percentage. Pagina 11 van 19

12 Grafiek 4: Verdeling per fractie (in percentage obv aantallen). Uit grafieken 3 en 4 blijkt dat er vooral Overige apparaten (OVE) worden hergebruikt. Het hergebruik spitst zich vooral toe op de grotere toestellen binnen deze OVE-fractie zoals bijvoorbeeld microgolfovens, stofzuigers, e.d. Resultaten professionele AEEA Er zijn geen gegevens bekend over het hergebruik van professionele apparaten. Dit komt veelal doordat deze toestellen door de grote positieve waarde meer worden hersteld en ze worden ook meer doorverkocht als tweedehands of zelfs gedoneerd. Men is niet verplicht om over deze toestellen te rapporteren omdat deze toestellen geen afval zijn. 2.5 Verwerking Resultaten huishoudelijk AEEA Tabel 5 geeft een overzicht van de verwerkingsresultaten per inzamelfractie voor huishoudelijk AEEA in 2014 in gewichtspercentage. Kunststoffen HG&RE NT HG&RE HG&RE HG&R E NT Groot witgoed Doelstelling 80% 85% 95% 95% 50% 80% Resultaat 88,2% 92,8% 100,0% 100,0% 81,0% 98,3% Koel- en vriesapparaten Televisies en monitoren Doelstelling 80% 85% 95% 95% 50% 80% Resultaat 83,7% 96,9% 100,0% 100,0% 56,7% 99,1% Doelstelling 70% 75% 95% 95% 50% 80% Resultaat 88,9% 93,0% 100,0% 98,8% 85,61 % 91,3% Overige apparaten Doelstelling 70% 75% 95% 95% 50% 80% Resultaat 75,1% 87,6% 100,0% 99,7% 80,0% 90,5% Verwerkingsresultaten per fractie Totaal Ferro Nonferro Gasontladingslampen Doelstelling 80% nvt 95% 95% nvt 80% Resultaat 90,2% 95,1% 100,0% 100,0% 0% 100% HG&RE: hergebruik & recyclage NT: nuttige toepassing Pagina 12 van 19

13 Tabel 5: verwerkingsresultaten per inzamelfractie (gewichts%) in Tabel 6 geeft een overzicht van de verwerkingsresultaten per inzamelfractie voor huishoudelijk AEEA in 2015 in gewichtspercentage. Kunststoffen HG&R E NT HG&RE HG&RE HG&RE NT Groot witgoed Doelstelling 80% 85% 95% 95% 50% 80% Resultaat 83,7% 96,2% 100,0% 100,0% 56,5% 99,7% Koel- en vriesapparaten Televisies en monitoren Overige apparaten Doelstelling 80% 85% 95% 95% 50% 80% Resultaat 83,4% 96,8% 100,0% 100,0% 54,4% 97,7% Doelstelling 70% 75% 95% 95% 50% 80% Resultaat 87,8% 94,3% 100,0% 98,7,0% 84,7% 93,5% Doelstelling 70% 75% 95% 95% 50% 80% Resultaat 75,0% 88,0% 99,9% 99,5% 81,5% 91,1% Verwerkingsresultaten per fractie Totaal Ferro Nonferro Gasontladingslampen Doelstelling 80% nvt 95% 95% 50% 80% Resultaat 89,2% 94,5% 100,0% 100,0% 0% 100% HG&RE: hergebruik & recyclage NT: nuttige toepassing Tabel 6: verwerkingsresultaten per inzamelfractie (gewichts%) in De fractie RM (rookmelders) is niet opgenomen in bovenstaande tabellen aangezien de ingezamelde rookmelders na uitsortering en eventuele demontage samen met de OVE-fractie worden verwerkt. Alle in België ingezamelde rookmelders worden afgevoerd naar IRE in Fleurus. Daar worden ze gesorteerd in optische rookmelders, 241 Am- en 226 Ra-rookmelders. In totaal werden in stuks (= kg) en in stuks (= kg) afgevoerd naar IRE. Uitgesorteerde optische rookmelders en gedemonteerde ionische rookmelders worden samen met de OVE-fractie verwerkt. Alle doelstellingen voor nuttige toepassing, hergebruik en recyclage uit Vlarema en de Europese richtlijn worden gehaald. Er wordt er in het VLAREMA geen doelstelling opgegeven voor nuttige toepassing van kunststoffen uit gasontladingslampen. Deze bevatten in het verleden geen ook geen kunststoffen, maar de lampenvoet van nieuwe spaarlampen is echter meer en meer vervaardigd uit kunststoffen. De OVAM heeft er bij Recupel op aangedrongen vanaf 2012 ook te rapporteren over deze kunststoffractie. Zoals blijkt uit de tabel worden de kuststoffractie volledig afgevoerd voor energetische valorisatie omdat er een te grote mix is aan kunststoffen en het daardoor niet mogelijk is om deze te recycleren. Resultaten professionele AEEA Tabellen 7 en 8 geven een overzicht van de verwerkingsresultaten per inzamelfractie voor professioneel AEEA in 2014 en 2015 in gewichtspercentage. Uit de tabellen blijkt dat er in de periode voor verschillende fracties aanzienlijk betere globale recyclagepercentages bereikt ten opzichte van Het is belangrijk te vermelden dat aangezien er binnen het Recupel-systeem slechts ton in 2014 en ton in 2015 professionele AEEA werd verwerkt (een relatief beperkte hoeveelheid), de foutenmarge op de cijfers groter is dan bij de Pagina 13 van 19

14 huishoudelijke toestellen. Voor sommige categorieën professionele AEEA zijn er onvoldoende gegevens beschikbaar. Totaal Ferro Non-ferro Kunststoffen HG&R NT HG&RE HG&RE HG&RE NT E Groot witgoed Doelstelling 80% 85% 95% 95% 50% 80% Resultaat 83,9% 88,8% 100,0% 100,0% 95,0% 98,0% Koel- en Doelstelling 80% 85% 95% 95% 50% 80% vriesapparaten Resultaat 88,0% 99,6% 100,0% 100,0% 58,0% 100,0% Kleine apparaten Doelstelling 70% nvt 95% 95% 50% 80% Resultaat 97,1% 81,4% 100,0% 100,0% 99,9% 100,0% ICT-apparaten (excl. Doelstelling nvt 75% 95% 95% 50% 80% Beeldbuishoudend) Resultaat 82,2% 97,9% 100,0% 100,0% 84,1% 97,5% ICT-apparaten Doelstelling nvt 75% 95% 95% 50% 80% (beeldbuishoudend) Resultaat 77,2% 98,0% 100,0% 100,0% 95,1% 99,7% Audiovideoapparaten Doelstelling nvt 75% 95% 95% 50% 80% (excl. beeldbuishoudend) Resultaat 76,5% 98,2% 100,0% 100,0% 99,9% 100,% Audiovideoapparaten (beeldbuishoudend) Verlichtingsapparatuur Elektrisch en elektronisch gereedschap Medische hulpmiddelen Meet-en controleinstrumenten Automaten zonder koeling/verwarming Automaten met koeling/verwarming Doelstelling Resultaat HG&RE: hergebruik & recyclage NT: nuttige toepassing Doelstelling 70% nvt 95% 95% 50% 80% Resultaat 78,96 % 98,0% 100,0% 100,% 99,3% 100,0% Doelstelling Resultaat Doelstelling 70% nvt 95% 95% 50% 80% Resultaat 81,2% 97,1% 100,0% 100,0% 83,2% 99,9% Doelstelling 70% nvt 95% 95% 50% 80% Resultaat 82,3% 97,6% 100,0% 100,0% 98,6% 100,0% Doelstelling 75% 80% 95% 95% 50% 80% Resultaat 82,5% 98,4% 100,0% 100,0% 91,7% 100,0% Doelstelling 75% 80% 95% 95% 50% 80% Resultaat 88,1% 99,6% 100,0% 100,0% 57,8% 100,0% Tabel 7: Verwerkingsresultaten per inzamelfractie (gewichtspercentage) in Totaal Ferro Nonferro Kunststoffen HG&R NT HG&RE HG&RE HG&RE NT E Groot witgoed Doelstelling 80% 85% 95% 95% 50% 80% Resultaat 83,7% 88,6% 100,0% 100,0% 96,4% 98,0% Koel- en Doelstelling 80% 85% 95% 95% 50% 80% vriesapparaten Resultaat 86,3% 98,4% 99,9% 99,8% 55,2% 94,0% Klein witgoed Doelstelling 70% nvt 95% 95% 50% 80% Resultaat 78,9% 95,9% 99,6% 99,7% 77,4% 99,5% ICT-apparaten (excl. Doelstelling 70% 75% 95% 95% 50% 80% Beeldbuishoudend) Resultaat 80,6% 96,6% 100,0% 100,0% 87,8% 96,2% ICT-apparaten Doelstelling 70% 75% 95% 95% 50% 80% (beeldbuishoudend) Resultaat 84,8% 96,7% 100,0% 100,0% 99,8% 100,0% Audiovideoapparaten (excl. beeldbuishoudend) Doelstelling Resultaat Audiovideoapparaten (beeldbuishoudend) Verlichtingsapparatuur Elektrisch en elektronisch Doelstelling Resultaat Doelstelling 70% 75% 95% 95% 50% 80% Resultaat 72,1% 95,1% 100,0% 100,0% 97,3% 100,0% Doelstelling 70% 75% 95% 95% 50% 80% Resultaat 84,7% 97,8% 100,0% 100,0% 72,4% 99,8% Pagina 14 van 19

15 gereedschap Medische hulpmiddelen Meet-en controleinstrumenten Automaten zonder koeling/verwarming Automaten met koeling/verwarming HG&RE: hergebruik & recyclage NT: nuttige toepassing Doelstelling 70% 75% 95% 95% 50% 80% Resultaat 82,1% 96,9% 100,0% 100,0% 76,2% 99,8% Doelstelling 70% 75% 95% 95% 50% 80% Resultaat 82,2% 97,6% 100,0% 100,0% 97,9% 100,0% Doelstelling 80% 85% 95% 95% 50% 80% Resultaat 70,8% 97,9% 100,0% 100,0% 93,86% 99,5% Doelstelling 80% 85% 95% 95% 50% 80% Resultaat 86,4% 98,4% 100,0% 99,2% 55,2% 94,0% Tabel 8: Verwerkingsresultaten per inzamelfractie (gewichtspercentage) in Financiën De jaarrekening van het boekjaar 2015 (zie tabel 9) werd afgesloten met een balanstotaal van Uit de actiefzijde blijkt dat de middelen vooral worden aangehouden onder de vorm van liquide middelen en geldbeleggingen. Aan passiefzijde zien we de voorzieningen stelselmatig afnemen. Sinds 2010 is Recupel gestopt met de opbouw van provisies. Ten opzichte van 2013 is er in 2015 ook een beperkte daling van het eigen vermogen met (het saldo van het resultaat in 2014 en 2015). Het balanstotaal en vooral het eigen vermogen vormen nog steeds een méér dan voldoende financiële buffer om de werking van Recupel te garanderen. BALANS Vorderingen < 1 jaar Liquide middelen en geldbeleggingen Totaal activa Eigen vermogen Voorzieningen Vreemd vermogen Totaal passiva RESULTATEN-REKENING Bedrijfsopbrengsten Operationele kosten Werkingskosten Waardevermindering op vorderingen Voorzieningen Andere bedrijfskosten Totaal bedrijfskosten Financieel resultaat Winst/verlies Tabel 9: Overzicht van de financiële situatie van Recupel voor de periode Uit de resultatenrekening blijkt dat Recupel in 2015, voor het eerst in haar geschiedenis, een verlies heeft geboekt. Gezien de opbrengsten relatief stabiel zijn, ligt de belangrijkste verklaring in een stijging van de kosten. Door de daling van de marktrentes, draagt ook het financieel resultaat bij tot het mindere resultaat. Het positieve resultaat van de voorbije boekjaren moet ook met de nodige omzichtigheid geïnterpreteerd te worden. Deze winsten zijn enkel mogelijk geweest omdat Recupel kan teren op de terugname van opgebouwde provisies. De lopende inkomsten zijn ruimschoots onvoldoende om de lopende kosten te financieren. Pagina 15 van 19

16 Bij de kosten merken we een stijging van alle grote kostenposten. Stijgende volumes, lagere materiaalprijzen voor de gerecycleerde materialen en nieuwe inzamelprojecten (bv. Recupel on Tour, inzamelrecipiënt klein elektro) zorgen voor een stijging van de operationele kosten. De werkingskosten van Recupel omvatten o.a. personeelskosten, communicatiekosten, administratiekosten en IT. De belangrijkste wijziging zit bij de toename van de andere bedrijfskosten. Dit is hoofdzakelijk terug te brengen tot de heffing op het eigen vermogen die de Vlaamse Regering in 2015 introduceerde. Net als de voorbije jaren vormen de voorzieningen een negatieve kost (opbrengst), gezien vanaf 2010 enkel nog de reeds opgebouwde voorzieningen worden teruggenomen. Dit gebeurt volgens het vooraf vastgelegd tijdspad. De terugname van de provisies gaat uiteraard gepaard met een overeenkomstige daling van de omvang van de post voorzieningen op de passiva van de balans. In het kader van de vorige MBO stelde Recupel een financieel plan voor de periode op. De afbouw van de voorzieningen met ongeveer 60 miljoen over 5 jaar verliep ongeveer zoals gepland. Het eigen vermogen daarentegen is in dezelfde periode gestegen met 30 miljoen terwijl een evenredige daling werd vooropgesteld. De lager dan verwachte verwerkingskosten liggen aan de basis. Hierdoor werd er jaar na jaar een winst gerealiseerd in plaats van een verlies. Dit maakt dat de totale financiële middelen veel trager afgebouwd werden dan voorzien in het financieel plan. De voorzieningen dalen wel zoals vooropgesteld, maar door de winsten wordt deze daling deels teniet gedaan door de stijging van het eigen vermogen. In 2016 is een nieuwe MBO in werking getreden. In dit kader moet in het najaar van 2016 een financieel plan voor de periode worden voorgelegd aan de OVAM. Voor de OVAM moet de versnelde afbouw die in 2015 werd ingezet hierbij worden doorgetrokken. Een simulatie bij ongewijzigd financieel beleid toont een daling van de financiële middelen in de periode met 143 miljoen ( 72 voorzieningen en 71 reserves). Dit brengt het eigen vermogen terug tot 64 miljoen en de voorzieningen tot 39 miljoen in De samenwerking met de gemeenten In juni 2009 werd door Recupel en VVSG een modelovereenkomst afgesloten voor de inzameling van afgedankte elektrische en elektronische apparaten via de containerparken. OVAM verleende een gunstig advies in het kader van de MBO. De vergoeding van de inzamelkosten werd in de overeenkomst berekend op basis van het ministeriële besluit van 18 juli 2005 betreffende de vaststelling van nadere regels voor de voor de aanrekening van de inzamelkosten op containerparken door producenten in het kader van de aanvaardingsplicht. Nu de nieuwe (derde) MBO AEEA is ingegaan zullen deze worden herbekeken. 3 Handhaving 3.1 Doelstellingen Sinds oktober 2001 voert de OVAM controles uit op de aanvaardingsplicht afgedankte elektrische en elektronische apparaten. Deze controles vallen voor een groot stuk samen met controles op de aanvaardingsplicht afgedankte batterijen. Veel gecontroleerde bedrijven handelen zowel in (A)EEA als in (afgedankte) batterijen. Er worden zowel opwaartse als neerwaartse controles uitgevoerd. De bedoeling van de opwaartse controles is in de eerste plaats om na te gaan of invoerders, producenten of eindverkopers die rechtstreeks EEA, batterijen of apparaten met batterijen invoeren en/of op de Vlaamse markt brengen, aangesloten Pagina 16 van 19

17 zijn bij Recupel of Bebat of over een goedgekeurd individueel afvalpreventie- en afvalbeheerplan beschikken. Bedrijven die niet voldoen aan de aanvaardingsplicht kunnen een financieel voordeel bekomen (bijvoorbeeld een milieubijdrage aanrekenen aan klanten, maar zelf geen milieubijdrage doorstorten aan Recupel of Bebat of een lagere verkoopprijs van hun producten dan de concurrentie door geen milieubijdrage te vragen) en hebben (in tegenstelling tot de leden van Recupel of Bebat) ook geen administratieve verplichtingen. Dit leidt tot concurrentievervalsing en het opsporen van die free-riders is dan ook nodig om dit te voorkomen. Neerwaartse controles zijn controles op afvoer, opslag en verwerking van AEEA en batterijen. Recupel verricht controles op de aangifteplicht van haar leden. Recupel past een combinatie van controles ter plaatse en controles op afstand toe. De keuze tussen beide controletypes wordt voornamelijk bepaald door de complexiteit van het profiel dat wordt samengevat in een controle-matrix en is gebaseerd op een combinatie van omzet, hoeveelheid gedeclareerde stuks en een beslissingsboom. Alle leden worden ten opzichte van de controle matrix gevalideerd. Elk lid wordt minimaal éénmaal per drie jaar gecontroleerd. Ook de verwerkers en ophalers worden op regelmatige basis gecontroleerd door Recupel. 3.2 Resultaten Opwaartse controles In de periode werden er 77 opwaartse controles uitgevoerd, vooral in 2015 aangezien in 2014 de prioriteit lag bij afgedankte voertuigen. De controles voor AEEA richtten zich deze periode op invoerders van elektrische fietsen. Deze moeten zowel bij Recupel als bij Bebat aansluiten. De controles zijn er vooral gekomen op vraag van Bebat. Doordat er steeds meer elektrische fietsen verkocht worden en de eerste fietsbatterijen defecten beginnen te vertonen (levensduur) is het aantal afgedankte fietsbatterijen sterk toegenomen. Bebat heeft hiervoor een specifiek inzamelsysteem opgezet en, onder meer door de hoge verwerkingskost, de milieubijdrage voor elektrische fietsbatterijen opgetrokken van 0,075 euro naar 12 euro per fietsbatterij. De controles gebeurden bij fietswinkels om na te gaan wie de leveranciers zijn van elektrische fietsen (inclusief batterijen). Met deze controle-actie is het de bedoeling om ook de buitenlandse leveranciers te overtuigen om aan te sluiten bij Bebat en Recupel (indien de buitenlandse leveranciers van de betrokken fietsenwinkels niet wensen aan te sluiten dan dienen de fietsenwinkels zelf aan te sluiten). Het was tevens de bedoeling om na te gaan wat er met afgedankte fietsbatterijen gebeurde. Uit de controles blijkt het volgende: heel wat buitenlandse leveranciers die in de meeste gevallen nog niet aangesloten zijn bij Bebat of Recupel. Afgedankte fietsbatterijen komen nog niet in grote aantallen voor: meestal kan men hiermee terecht bij zijn leverancier of gaat men naar het containerpark. Slechts een beperkt aantal fietswinkels gebruikt reeds de inzamelton van Bebat. Een 25-tal buitenlandse leveranciers zijn telefonisch en via mail door ons op de hoogte gebracht over de mogelijkheid om zelf aan te sluiten. In de loop van 2015 zijn er een 15-tal (grote) buitenlandse leveranciers door onze controle-actie aangesloten bij Bebat en Recupel, waardoor de fietsenwinkels die uitsluitend deze leveranciers hadden niet meer hoeven aan te sluiten (Shimano, Accel-groep, Amazing Wheels, ). De opvolging van deze controles loopt nog voort in Pagina 17 van 19

18 Neerwaartse controles In 2014 zijn er 2 controles ter plaatse geweest. Deze controles waren specifiek gericht op AEEA. De vastgestelde overtredingen waren de volgende: niet-correcte opslag AEEA (2x), onregelmatige afvoer AEEA, afvoer naar niet-vergunde verwerker AEEA en geen kennisgeving voor grensoverschrijdend transport. Eén controle is samen met Milieu-inspectie uitgevoerd, waarbij zij zorgden voor het toezicht op de Evoa-wetgeving. Tijdens de algemene controles op afgedankte voertuigen bij onder meer schroothandels is er in vele gevallen ook AEEA vastgesteld. Bij 8 bedrijven zijn er overtredingen betreffende de opslag van AEEA vastgesteld (deze kunnen dus ook meegeteld worden als controles neerwaarts AEEA). Er waren 27 controles op afstand. Dit zijn onderzochte schriftelijke en/of telefonische vragen (o.a. van bedrijven en parketten) die aanleiding geven tot een potentiële neerwaartse controle of werden doorgegeven aan AMI. In 2015 is er 1 controle ter plaatse geweest. Dit was bij een schroothandel waar er vooral overtredingen waren rond AEEA en geen afgedankte voertuigen aanwezig waren. Tijdens de algemene controles op afgedankte voertuigen bij onder meer schroothandels is er in vele gevallen ook AEEA vastgesteld. Bij 7 bedrijven zijn er overtredingen betreffende de opslag van AEEA vastgesteld (deze kunnen dus ook meegeteld worden als controles neerwaarts AEEA). Er waren in controles op afstand. 4 Conclusies 2014 en 2015 werden gekenmerkt door een stijging in aantal stuks, maar een daling in gewicht van de gerapporteerde hoeveelheid van de ingezamelde hoeveelheid huishoudelijke AEEA via de geregistreerde inzamelaars, afvalstoffenhandelaars of makelaars en vergunde verwerkers met een charter-contract. De daling in gemiddeld gewicht van nieuwe elektronische apparaten is een algemene trend, maar vooral het stilaan verdwijnen van de oude beeldbuisschermen in het voordeel van flatscreens weegt door. De Vlaamse inzameldoelstelling van 11 kg/inwoner werd behaald. De cijfers voor professionele AEEA via het chartersysteem van Recupel blijven laag. Het chartersysteem werd geëvalueerd op vraag van de inzamelaars en verwerkers in Uit de evaluatie blijkt dat een verdere bekendmaking en promotie van het chartersysteem bij zowel bedrijfsmatige ontdoeners als geregistreerde inzamelaars, afvalstoffenhandelaars of makelaars en vergunde verwerkers van AEEA noodzakelijk blijft. Hopelijk zal de verplichte rapportering in BEWEEE ervoor zorgen dat meer operatoren zich aansluiten bij Recupel en zo rapporteren in kader van de aanvaardingsplicht. De gerapporteerde hoeveelheden professionele AEEA in BEWEEE zijn gegevens voor België (hoewel momenteel vooral Vlaamse inzamelaars/verwerkers reeds rapporteren). Bedoeling is dat BEWEEE een beter zicht geeft op de materiaalstromen ingezameld buiten de aanvaardingsplicht. Alle recyclagedoelstellingen worden behaald voor huishoudelijk zowel als professioneel AEEA. Op basis van de uitgevoerde controles kan besloten worden dat zowel opwaartse als neerwaartse controles nodig blijven. Een relatief hoog percentage van de gecontroleerde bedrijven is niet volledig in regel. Dit is uiteraard ook gekoppeld aan het feit dat wordt ingezet op gerichte controles. Ook in het kader van de nieuwe Pagina 18 van 19

19 aanvaardingsplicht van zonnepanelen zal handhaving bij de systeemopstart nodig zijn. De opvolging van de afbouw van de financiële reserves en de door Recupel opgerichte BEVEK blijven noodzakelijk. Enerzijds wordt vastgesteld dat de afbouw achterloopt op het budget zoals voorgesteld in het financieel plan Anderzijds blijkt uit de resultaten wel duidelijk dat de lopende ontvangsten niet volstaan om de lopende uitgaven te financieren en de reserves dus wel stelselmatig afnemen. Pagina 19 van 19