FAILLISSEMENTSFRAUDE EN DE VALSE DOORSTART

Transcriptie

1 FAILLISSEMENTSFRAUDE EN DE VALSE DOORSTART NYENRODE. A REWARD FOR LIFE 1

2 2

3 INLEIDING Faillissementsfraude is en blijft een hardnekkig fenomeen. Faillissementen zijn om meer dan één reden traumatische gebeurtenissen. De financiële schade kan aanzienlijk zijn, terwijl de schade zich in sociaal opzicht (ontslagen) vaak langdurig laat voelen. En dan laten we de psychologische aspecten nog onbesproken. Nog harder komt een faillissement aan als daar menselijk falen aan ten grondslag ligt. En verwoestend wordt het effect als fraude in het spel is om aan een faillissement te verdienen en men er niet om geeft dat anderen ernstig gedupeerd worden. Faillissementsfraude ondermijnt de samenleving. Uit onderzoek blijkt en curatoren bevestigen dat uit ervaring dat in een derde van alle faillissementen onregelmatigheden een rol spelen. In veel vermoedelijke faillissementsfraudegevallen komt het overigens niet eens tot een faillissement, als de rechtspersoon daarvoor al ontbonden wordt. 3

4 FAILLISSEMENTSFRAUDE EN DE VALSE DOORSTART De administratie, voor zover (nog) aanwezig, is de kenbron van faillissementsfraude en van onbehoorlijk bestuur. Curatoren hebben daarom steeds meer aandacht gekregen voor fraude-indicatoren in de boekhouding. Geregeld maken zij gebruik van forensische detectieprogramma s en van forensisch accountants als het gaat om grotere en complexe faillissementen. Dat betekent dat curatoren zelf op de hoogte moeten zijn van de belangrijkste fraude-indicatoren in de administratie. Om voldoende inzicht te kunnen krijgen in de administratie moeten fysieke en digitale administratieve bescheiden en gegevensdragers zo snel mogelijk worden veiliggesteld. Voor curatoren en degenen die hen ondersteunen, is het belangrijk te weten hoe dit het beste kan worden gedaan. Op faillissementen volgt vaak een doorstart van bepaalde bedrijfsonderdelen, wat zelfs voorafgaand aan een faillissement kan worden voorbereid. We spreken dan van de zogeheten pre pack-method, die in nieuwe wetgeving wordt neergelegd: zie het Wetsvoorstel Continuïteit ondernemingen I, dat de Tweede Kamer op 21 juni 2016 heeft aanvaard. Dat heeft aanleiding gegeven voor kritische vragen. Want zouden de betrokken bedrijven het faillissement niet misbruikt hebben om snel en goedkoop activa, overtollig personeel, huurcontracten en dergelijke te saneren? PROGRAMMA OPZET Om op deze en andere gerelateerde vragen een antwoord te kunnen geven, heeft Universiteit Nyenrode de masterclass Faillissementsfraude en de valse doorstart ontwikkeld. Met in totaal vier bijeenkomsten worden zowel juridisch als niet-juridisch geschoolde cursisten ingevoerd in de problematiek. Met name voor de cursisten die niet-juridisch geschoold zijn, wordt in het eerste deel van de eerste bijeenkomst als introductie behandeld wat het faillissementsrecht inhoudt en wat de bevoegdheden zijn van de curator en de verplichtingen van de failliet. Daarnaast wordt aandacht besteed aan de onregelmatigheden aangaande faillissementen zoals onrechtmatig handelen, bestuurdersaansprakelijkheid en ontoelaatbare verrekening. Als tweede onderdeel van die eerste bijeenkomst komt het wetge- 4

5 vingstraject aan bod dat is ingezet om de bestrijding van faillissementsfraude te vergemakkelijken. Met ingang van 1 juli 2016 zijn nieuwe strafbaarstellingen in werking getreden die de opsporing en vervolging vergemakkelijken. Zo is het niet aan de curator afgeven van een fatsoenlijke administratie eenvoudiger strafbaar gesteld. Met de invoering van de Wet Versterking positie curator op 1 juli 2017, wordt niet alleen de fraudesignalerende rol van de curator expliciet in de (Faillissements)wet neergelegd, maar zal ook het retentierecht van de externe accountant geen rol meer spelen om de curator te verzekeren van de aanwezige administratie. In de tweede en derde bijeenkomst wordt aandacht geschonken aan onderwerpen als het veiligstellen van de administratie, de fraude-indicatoren ( red flags ) in de administratie en de doorstart na een faillissement. Deze onderwerpen zijn ook uitgewerkt in de Landelijke Leidraad afwikkeling (fraude-)faillissementen die in opdracht van het Ministerie van Veiligheid en Justitie is ontwikkeld door prof. mr. Tineke Hilverda in nauwe samenwerking met een werkgroep bestaande uit gerenommeerde curatoren, rechters-commissarissen faillissementen en forensisch accountants. De meeste sprekers van de tweede en derde bijeenkomst hebben deel uitgemaakt van deze werkgroep. Verder hebben ook andere ketenpartners (Belastingdienst, politie, justitie, het Ministerie van Veiligheid en Justitie en enkele banken) aan de totstandkoming van de Leidraad meegewerkt. De leidraad is op 1 juni 2017 gepresenteerd. De vierde en laatste bijeenkomst staat in het teken van de ethiek van de beroepsgroepen curatoren en accountants. Curatoren hebben immers een grote invloed op het leven van (de bestuurders van) de failliet en op de afwikkeling van het faillissement. Ook accountants worden met tal van ethische dilemma s geconfronteerd. Tot welke grens varen ze in de koers van hun opdrachtgever en waar dienen ze de grens te stellen? 5

6 BIJEENKOMSTEN, ONDERWERPEN EN SPREKERS START NOVEMBER 2017 EERSTE BIJEENKOMST - 1 NOVEMBER 2017 INTRODUCTIE FAILLISSEMENTSRECHT EN ONREGELMATIGHEDEN IN FAILLISSEMENT Spreker: - Mr. A (Sander) Steneker, universitair hoofddocent burgerlijk recht aan de Radboud Universiteit Nijmegen NIEUWE STRAFBAARSTELLINGEN FAILLISSEMENTSFRAUDE, HET CIVIELRECHTELIJK BESTUURSVERBOD EN DE WET VERSTERKING POSITIE CURATOR Spreker: - prof. mr. C.M. (Tineke) Hilverda, tot 1 april 2017 hoogleraar Faillissementsfraude aan de Radboud Universiteit Nijmegen TWEEDE BIJEENKOMST - 8 NOVEMBER 2017 VEILIGSTELLEN ADMINISTRATIE: BEVOEGDHEDEN, BEST PRACTICES, VALKUILEN EN AANDACHTSPUNTEN Sprekers: - mr. W. van Nielen, curator bij FERMM advocaten - drs. T.G. Kloosterman RA, forensisch accountant (E11EVEN BV) FRAUDE-INDICATOREN IN DE ADMINISTRATIE ( RED FLAGS ) DERDE BIJEENKOMST - 29 NOVEMBER 2017 DOORSTART NA FAILLISSEMENT: HUIDIGE EN AANKOMENDE REGELGEVING, VALKUILEN EN AANDACHTSPUNTEN Spreker: - mr. J.E.P.A. (Job) van Hooff, partner bij Stibbe Amsterdam FRAUDE-INDICATOREN BIJ DOORSTART EN HERSTRUCTURERING AAN DE HAND VAN EEN RECENTE BEKENDE CASUS Spreker: - mw. Drs. J. (Jeanette) Brouwer RA, forensisch accountant bij Hermes Advisory BV VIERDE BIJEENKOMST - 6 DECEMBER 2017 ETHIEK BINNEN DE BEROEPSGROEPEN VAN CURATOREN EN ACCOUNTANTS Spreker: - prof. E. (Edgar) Karssing, hoogleraar Business Ethics aan Nyenrode Business Universiteit 6

7 ALGEMENE INFORMATIE INVESTERING EN LOCATIE De plenaire dagen worden verzorgd op Nyenrode Business Universiteit te Breukelen. De prijs voor het volledige programma bedraagt 3.000,- (vrij van BTW) inclusief alle accommodatiekosten, zoals diner en afsluitende netwerkborrel. Het is ook mogelijk aan te sluiten vanaf de tweede bijeenkomst. In dit geval bedraagt de investering 2.750,- (vrij van BTW). DOELGROEP EN SAMENSTELLING Tot de doelgroep van deze masterclass behoren (forensisch) accountants, curatoren, rechterscommissarissen in faillissementen en andere belangstellenden. Omdat de Belastingdienst vaak een van de grootste schuldeisers is in een faillissement, is het zinvol dat ook medewerkers van de Belastingdienst die betrokken zijn bij de behandeling van ondernemingen, zicht hebben op onregelmatigheden aangaande faillissementen en de doorstart. Om de hoogste kwaliteit van het programma te garanderen, is het aantal deelnemers beperkt. PE-UREN Voor het bijwonen van dit programma kunt u PE-uren ontvangen. AANMELDING Voor inlichtingen, opmerkingen, aanmelding en/of vragen kunt u te allen tijde contact met ons opnemen. Sara Terwisscha van Scheltinga (Programma coördinator) s.terwisschavscheltinga@nyenrode.nl +31 (0)

8 NYENRODE BUSINESS UNIVERSITEIT, STRAATWEG 25, 3621 BG BREUKELEN POSTBUS 130, 3620 AC BREUKELEN +31 (0) NYENRODE.NL