Newton VWO 8 Technische automatisering Meet-, stuur- en regelsystemen. Werkboek Standaardbouwstenen en automaten
|
|
- Hilde van den Berg
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Newton VWO 8 Technische automatisering Meet-, stuur- en regelsystemen Werkboek Standaardbouwstenen en automaten Opbouw van het systeembord Een informatieverwerkend systeem is te beschrijven met een blokschema. Deze drie blokken zijn ook op het systeembord terug te vinden. Het invoerblok bevat een geluidsensor, twee drukschakelaars, een variabele spanningsbron, een pulsgenerator en een AD-omzetter. Ook zijn er twee aansluitmogelijkheden voor losse sensoren. Het verwerkingsblok bevat een transistor en een comparator voor de verwerking van analoge signalen. Voor de verwerking van digitale signalen zijn op het systeembord aanwezig: een EN-poort, een OF-poort, een invertor, een geheugencel en een pulsenteller. Het uitvoerblok bevat vier leds (lampjes), een zoemer en een relais. Met het relais zijn diverse elektrische apparaten aan te sturen. We gebruiken alleen de leds. De zoemer en het relais mogen alleen gebruikt worden als daar toestemming voor gegeven is. Als je zelf een schakeling gaat tekenen, houd je dan altijd aan de bovenstaande drie blokken. Het is mogelijk om de schakelingen ook met de computer te bouwen. Hiervoor wordt het programma Systematic gebruikt.
2 Temperatuursensor 1 Bouw de hieronder weergegeven opstelling met het systeembord en laat deze controleren voordat je het in werking zet. T ( ) U ( ) 2 De spanningsmeter op de variabele spanningsbron moet vóór de start van het experiment 0 V aangeven. Als dit niet zo is, draai dan de spanningsregelknop helemaal naar links. 3 Giet kokend water in het bekerglas en wacht tot de temperatuur van het water gedaald is tot ongeveer 90 o C. Ga voorzichtig om met de apparatuur én het hete water! 4 Stel nu de spanning over de weerstand in op maximaal 3 V door de spanningsregelknop van de variabele spanningsbron voorzichtig naar rechts te draaien, waardoor de geleverde spanning oploopt. Uiteraard lees je dit af op de spanningsmeter die parallel aan de weerstand staat. 5 Giet vervolgens een kleine hoeveelheid koud water in het bekerglas en roer even. 6 Bepaal de watertemperatuur en lees de over de weerstand geschakelde spanningsmeter af. 7 Herhaal punt 5 en 6 een aantal door jou te bepalen malen. Zet je metingen in de T,Utabel hiernaast. 8 Maak hieronder op het grafiekpapier een ijkdiagram waarbij U wordt uitgezet op de y-as en T op de x-as. 9 Bepaal de volgende eigenschappen van de temperatuursensor uit de tabel hieronder
3 met behulp van je ijkdiagram en leg uit hoe je het gedaan hebt: (vergeet niet de eenheid te vermelden). Het bereik is: Uitleg: De lineariteit is: Uitleg: De gevoeligheid is: Uitleg: De nauwkeurigheid is: Uitleg:
4 In- en uitvoercomponenten van het systeembord Actuators Zorg ervoor dat je met een drukschakelaar achtereenvolgens: een led laat branden. een zoemer laat zoemen. een relais inschakelt (je hoort het relais schakelen) Wanneer is de uitgang hoog bij een drukschakelaar?.. Variabele spanningsbron Onderzoek bij welke waarde van de variabele spanningsbron: een led net brandt. resultaat: U =..V een LED maximaal licht geeft. resultaat: U =..V
5 Pulsgenerator Zorg ervoor dat je met de pulsgenerator een led laat knipperen. Wat gebeurt er als je de knop van de pulsgenerator naar rechts draait?
6 U in (V) U uit (V) Transistor Maak de onderstaande schakeling op het systeembord. Meet zo goed mogelijk de uitgangspanning als functie van de ingangspanning. Zet deze waarden in een tabel en maak vervolgens de grafiek op het grafiekpapier hieronder. Suit (V) S in (V) Beantwoord de volgende vragen met behulp van de grafiek. De transistor schakelt van hoog (1) naar laag (0) bij een ingangspanning van V. De transistor maakt van een continu / discreet signaal een continu / discreet / binair signaal. De uitgangspanning U uit is laag/hoog als de ingangspanning U in kleiner is dan V. De uitgangspanning U uit is laag/hoog als de ingangspanning U in groter is dan V.
7 Comparator Van een comparator stel je van te voren de referentiespanning/drempelwaarde in op 2 V. Varieer de variabele spanning in stappen van 0,5 V. Wat gebeurt er?... Welke twee verschillen zijn er tussen de comparator en de transistor: Lichtsensor Sluit de lichtsensor op de juiste manier aan op het systeembord. Onderzoek nu of je door variatie in de lichtsterkte de led kunt laten branden. Wat neem je waar?... Waarom gebruik je bij deze schakeling een comparator?.. In de comparator wordt het. signaal omgezet in een signaal.
8 Geheugencel Maak de schakeling en stoei een beetje met de schakelaars, net zolang tot je de functie van de geheugencel begrijpt. set reset Leg de werking van de geheugencel uit. Bepaal vervolgens experimenteel het diagram dat voor de led geldt als de set- en de resetingang op de gegeven manier worden gebruikt. set reset 0 aan - led uit t
9 in 0 1 uit Invertor Verbind een drukschakelaar met de ingang van de invertor en de uitgang van de invertor met een led. Het indrukken van de schakelaar komt overeen met het signaal hoog, dus 1. Niet indrukken betekent laag, dus 0. Vul de waarheidstabel in. Wat doet de invertor?. EN-poort in-1 in-2 uit Verbind de twee schakelaars met de ingangen van de EN-poort en de uitgang van de ENpoort met een led. Vul de waarheidstabel in. Leg uit waarom dit een EN-poort heet. OF-poort in-1 in-2 uit Verbind de twee schakelaars met de ingangen van de OF-poort en de uitgang van de OFpoort met een led. Vul de waarheidstabel in. Leg uit waarom dit een OF-poort heet.
10 1 Bus Een stadsbus rijdt van het centrum naar het station. Iemand drukt op de stopknop. Er gaat dan een lampje branden voor in de bus, maar ook bij de buschauffeur. De chauffeur is de enige die de lampen weer uit kan doen. Ontwerp de schakeling op het systeembord. Denk aan de drie blokken: invoer, verwerking en uitvoer.
11 2 Doka-beveiliging_1 In een doka (donkere kamer) worden foto s ontwikkeld bij het zwakke licht van een rode lamp. Wit licht verknoeit de foto s! De doka is te bereiken via een zogenaamde lichtsluis. Dit is een kleine ruimte met twee deuren: één om naar buiten en één om naar de doka te gaan. De fotograaf wil graag merken als iemand van buiten de lichtsluis openmaakt en heeft daarom in de sluis een lichtsensor gezet. Een klein rood lampje gaat in de doka aan als er licht via de geopende buitendeur in de sluis komt. Op deze manier weet de fotograaf dat hij de andere deur dan niet moet openmaken, vanwege het witte daglicht in de sluis. Ontwerp een bruikbare schakeling, test deze met het systeembord en teken de verbindingen.
12 3 Groentekas In een kas waar groente geteeld wordt, moet s nachts de verlichting blijven branden. De kweker, die op enige afstand woont, wil gewaarschuwd worden als de lampen door een storing uitgaan. Hij gebruikt onder andere een lichtsensor in de kas en een waarschuwingslampje in zijn slaapkamer (een zoemer is beter, maar stoort in de klas!). Ontwerp een bruikbare schakeling, test deze met het systeembord en teken de schakeling.
13 4 Alarm Een kantoorruimte, waar veel privé-dossiers liggen, is op twee manieren beveiligd tegen ongewenst nachtelijk bezoek. De deur is voorzien van een schakelaar die wordt ingedrukt als de deur open gaat (en dan dus hoog wordt). Verder is er in het vertrek een geluidsensor opgenomen die een signaal afgeeft als er geluid in die ruimte gemaakt wordt (dus hoog wordt en 5V afgeeft als er geluid gemaakt wordt). Een en ander is zo geschakeld dat er in de alarmcentrale een led gaat branden als één van de sensoren of beide sensoren een signaal afgeven. De led moet blijvend branden. De beveiligingsagent in de centrale kan dan actie ondernemen. Hij alleen kan het alarm uitzetten. Teken de schakeling.
14 Teller Bij veel elektronische schakelingen heb je een soort klok nodig. Daarmee kun je bijvoorbeeld regelen hoe lang een alarm aan blijft. Op het systeembord gebruik je daarvoor de pulsgenerator samen met de pulsenteller. decimaal binair Pulsen tellen Maak een schakeling waarmee je kunt tellen hoe vaak er op een knopje wordt gedrukt. Je moet de teller ook weer kunnen resetten. Reset de teller ook via de resetknop van de teller. Verbind uitgang één met de bovenste led, uitgang twee met de één na bovenste led enzovoort. LET OP: De teller kan maar tot 10 tellen. Vul de tabel in. Automatisch tellen Zorg er nu voor dat de teller het aantal pulsen telt dat de pulsgenerator afgeeft. Verander ook het tel tempo. Onderzoek verder hoe de teller reageert op een signaal bij de ingang tellen aan/uit. De teller telt als de ingang aan/uit hoog / laag is. Het tellen bij ingang aan/uit is hoog / laag als er niets mee verbonden is.
15 Tellen tot en met acht De teller mag maar tot 8 tellen en moet dan weer opnieuw bij nul beginnen. Bovendien wil je dat tijdens het tellen de leds op de juiste manier mee tellen. Wanneer de ingang tel-pulsen van laag / hoog naar laag / hoog gaat, wordt één opgeteld bij het getal op het display. Door de ingang tellen aan/uit laag / hoog te houden, blokker je het tellen. Door de ingang reset laag / hoog te maken, zet je de teller weer op nul.
16 5 Knipperlichtinstallatie De straatwerkers van de gemeente zijn de hele dag bezig geweest met het repareren van de weg. Om vijf uur is het tijd om naar huis te gaan. De werkers zetten waarschuwingsborden neer met knipperlampen. Maak een schakeling waarbij de lampen gaan knipperen. De lampen gaan pas aan als het voldoende donker wordt.
17 6 Straatverlichting De straatverlichting moet aangaan als het overdag te donker wordt (door onweer of mist) en als de avond valt. Bedenk dat het geen disco moet worden, dus het licht mag pas aangaan als het voldoende donker is. Het moet ook mogelijk zijn om de verlichting met de hand aan te schakelen.
18 7 Babyfoon_1 Als een baby wakker wordt en begint te huilen moet er in de huiskamer een led gaan branden. De led moet aanblijven en kan alleen in de huiskamer uitgeschakeld worden.
19 8 Doka-beveiliging_2 Als je in een doka (donkere kamer) werkt om foto s af te drukken, is het nogal vervelend als er iemand binnenkomt. De deur op slot doen houdt zekere risico s in. Beste oplossing is het bouwen van een verklikkersysteem. Als binnen de rode lamp is ingeschakeld (sensorsignaal ongeveer 2 V), moet buiten een verklikkerlichtje gaan branden. Dit lichtje moet uit zijn als het in de doka helemaal donker is (dan is er niemand), of als het normale licht brandt (sensorsignaal ongeveer 5 V). Boots bij het controleren van je systeem de betreffende lichtsterktes na door een boek óp en op enige afstand boven de lichtsensor te houden. Aanwijzing: Voor dit probleem heb je feitelijk twee comparators nodig. Gebruik daarom ook de transistor als comparator.
20 AD-omzetter Een AD-omzetter bestaat uit een elektronische schakeling die een continu signaal omzet in een digitaal signaal. Dit signaal uit de AD-omzetter is op het systeembord zichtbaar te maken met vier leds. Schrijf zowel het binaire als het decimale getal op als de volgende leds branden: Nu voeren we aan de ingang van de AD-omzetter een elektrische spanning toe (0V-5V) en de vier uitgangen (4 bits) verbinden we met de leds op het systeembord. Maak de schakeling zoals die hieronder is gegeven en bepaal vanaf binair 0 t/m 15 over welk gebied de spanning nog gevarieerd kan worden, zonder dat het volgende binaire getal verschijnt. Vul de tabel op de volgende bladzijde in, maak vervolgens de grafiek en beantwoord de vragen.
21 U in (V) binair uit vanaf 0, vanaf 0001 vanaf 0010 vanaf vanaf vanaf vanaf vanaf vanaf vanaf vanaf vanaf vanaf vanaf vanaf U in (V) Leg uit dat de lengte van de horizontale streepjes in de grafiek een maat is voor de nauwkeurigheid van de AD-omzetter..... Hoe ziet de uitgang eruit van een AD-omzetter met een grotere nauwkeurigheid?.... Bepaal de resolutie van de AD-omzetter.. De variabele spanning heeft een waarde van 2,6 V. Welke binaire waarde staat dan op de uitgang van AD-omzetter? Controleer dit met het systeembord...
22 9 Blikjesteller In de colafabriek moeten de blikjes, nadat ze gevuld zijn met Cola, verpakt worden in doosjes met hierin zes blikjes. Het tellen gebeurt met behulp van een lichtsensor. Nadat er 6 geteld zijn, wordt de band gestopt of gaat bij deze schakeling de led aan. Daarna wordt alles met de hand gereset, waarna het proces weer opnieuw start. Het is natuurlijk mooier als het resetten automatisch gebeurt.
23 10 Wasmachine Een wasmachine moet verschillende taken uitvoeren. We beschouwen een gedeelte van de cyclus. Het verwarmingselement moet aan zijn totdat de gewenste temperatuur bereikt is (de temperatuurstijging geven we weer door de variabele spanning te vergroten). Zodra die temperatuur bereikt is, moet het verwarmingselement uitgaan en moet de motor gedurende 8 s gaan draaien. Na die 8 s moet de motor uit zijn. Ontwerp een schakeling die dat gedeelte van de cyclus realiseert. In de schakeling kiezen we voor het verwarmingselement led 1 en voor de motor led 2.
24 11 Halverlichting In de Admirant woontoren in Eindhoven is een systeem bedacht waarmee de verlichting in de hal kan worden ingeschakeld. Op elke verdieping is een drukschakelaar aangebracht. Wanneer er op een willekeurige schakelaar wordt gedrukt, dan gaat de verlichting in elke hal aan voor 8 s. Als de schakelaar op een willekeurige plaats wéér ingedrukt wordt, dan branden de lampen weer 8 s.
25 Relais Een wasmachine heeft een programma dat bedoeld is voor fijne, kwetsbare kleding. Het water moet één keer verwarmd worden tot 40 ºC, waarna het wassen begint. Het bakje water stelt de wasmachine voor, de 24 V dompelaar is het verwarmingselement, de temperatuursensor voelt de temperatuur en schakelt op tijd via een relais de dompelaar uit. Een gedeelte van de schakeling is hieronder aangegeven. Bedenk de rest van de verbindingen (je moet de ijkgrafiek gebruiken). Laat jouw idee eerst beoordelen door de docent voor je de proef echt uitvoert. Ga na wat er gebeurt als de temperatuur daarna weer daalt tot onder de 40 ºC.. Als de temperatuursensor wordt aangesloten op de AD-omzetter, bereken dan de resolutie van het meetsysteem. Of, met andere woorden: hoeveel moet de temperatuur veranderen zodat het binaire getal op de uitgang van de AD-omzetter met 1 wordt verhoogd?.. U = 24 V IJkgrafiek temperatuursensor 2,5 2 U (V) 1,5 1 0, T (ºC)
26 12 Babyfoon_2 Als de baby wakker wordt en begint te huilen, moet er in de huiskamer een led gaan branden. Maar alleen als de baby hard genoeg huilt en het huilen langer duurt dan 5 s. De installatie moet in de huiskamer aan en uitgezet kunnen worden.
27 13 Spelen met de pulsenteller Maak de schakeling zoals in de figuur hieronder is aangegeven. De bovenste drukschakelaar is niet essentieel, maar dient alleen voor het resetten van het gehele systeem. De onderste drukschakelaar dient om in rustig tempo pulsen af te geven. Beantwoord vervolgens de onderstaande vragen. TIP: Het zijn veel verbindingen, laat een ander je systeem controleren. set reset Zet de teller op nul. Bij welke puls zijn voor het eerst én uitgang-1 én uitgang-2 van de pulsenteller hoog? Bij puls nr. Leg uit met behulp van de schakeling waarom de led brandt..... Bij welke puls is daarna voor het eerst uitgang-8 hoog? Bij puls nr. Leg uit welke onderdelen van de schakeling de verandering van de toestand van de led veroorzaken..... Waarom springt bij de puls, bij de eerste opdracht, de teller naar 0?.... Vul in: De led gaat branden bij puls en gaat uit bij puls
28 Hieronder staat getekend het indrukken van de schakelaar als functie van de tijd. Teken in dit schema het wel/niet branden van de led als functie van de tijd. Als je het diagram goed bekijkt, is er sprake van een frequentiedeler. Want: de frequentie van het indrukken van de schakelaar is anders dan die van het oplichten van de led. Maak duidelijk met welke factor de frequentie is veranderd. Bedenk nu zelf twee (!) verschillende schakelingen, zodat de led brandt gedurende 2 s en niet brandt gedurende 8 s. Gebruik hiervoor de twee componentenblokken en de bijhorende led-diagrammen op de volgende bladzijde. In de beginfiguur zag je dat de teller aan/uit -ingang niet is aangesloten. Toch werkt de teller! Leg uit of deze niet aangesloten telleringang een hoog of een laag signaal afgeeft...
29
30 14 Autoteller Bij verkeersonderzoek moet er geteld worden hoeveel auto s op een bepaalde plaats langs komen. Ontwerp een systeem dat tot 81 kan tellen. Opmerking Je mag in deze en de volgende opdrachten net zoveel elementen van het systeembord gebruiken als nodig is. Meestal kun je de schakeling op het systeembord zelf testen. Soms heb je Systematic op de computer nodig of eventueel meerdere gekoppelde systeemborden en/of uitbreidingen. Zorg er dan in het laatste geval voor dat de aarde is doorverbonden.
31 15 Flatverlichting Op de galerijen van een flat gaan s avonds de lichten aan. Dit moet gebeuren als de lichtsterkte van het daglicht gedurende minstens 6 s onder een bepaalde waarde is geweest.
32 16 IJsdetector Bij gladde wegen zou het handig zijn als in de auto een led aangaat om je te waarschuwen voor slipgevaar. De led moet een alarmsignaal geven (afwisselend aan en uit) als de temperatuur vlak boven het wegdek lager wordt dan 2 o C. Met behulp van een drukschakelaar moet het lichtsignaal weer uitgeschakeld kunnen worden.
33 17 Controleren van de verlichting in een groentekas Er zijn gewassen die s nachts met licht beschenen worden om de groei, en dus de opbrengst, te bevorderen. Een kweker heeft een aantal kassen en wil gedurende de nachtelijke uren gewaarschuwd worden als de verlichting in de kassen uitvalt. Hij heeft natuurkunde in zijn pakket gehad en ontwerpt daarom zelf een controlesysteem. Eerst bedenkt hij eenvoudige schakelingen om de lesstof van fysische informatica op te halen! Hij gaat er bij alle schakelingen van uit dat na het doven van de verlichting in de kassen, deze lampen niet meer vanzelf aangaan. Schakeling A Bij het doven van de verlichting dient een waarschuwingslamp (led) in de slaapkamer van de kweker continu te gaan branden. Schakeling B Bij het doven van de verlichting moet een waarschuwingslamp gaan knipperen.
34 Schakeling C Bij het doven van de verlichting moet na 8 tijdseenheden (bijvoorbeeld na 8 s) een waarschuwingslamp gaan knipperen. Schakeling D Bij het doven van de kasverlichting gaat een waarschuwingslamp (led) branden, na 8 tijdseenheden geeft bovendien een zoemer continu geluid.
35 Schakeling E Bij het doven van de verlichting gaat een waarschuwingslamp continu branden, na 8 tijdseenheden gaat bovendien een zoemer aan en uit. Extra opdracht Er zijn waarschijnlijk nog heel aardige systemen te bedenken om de kweker wakker te krijgen. Ontwerp zo n systeem, omschrijf hieronder kort wat dit systeem doet, en teken het systeem
36 18 Vuurtoren Bij vuurtorens wordt het aan/uit gerealiseerd door het licht constant aan te laten en het wel/niet af te schermen. Met de huidige techniek moet er een energiewinst te realiseren zijn door het licht werkelijk aan/uit te doen. Schakeling A Ontwerp een schakeling waarmee een vuurtorenlicht bestuurd kan worden zodat het steeds 2 s aan en 6 s uit is. Schakeling B Het is niet nodig dat de vuurtoren overdag licht uitzendt. Pas de schakeling zo aan zodat de vuurtoren alleen in werking is als de schemering invalt.
37 Schakeling C Bij mist is het signaal van de vuurtoren onvoldoende. Naast het optisch signaal wordt er ook een akoestisch signaal uitgezonden, waarvan de duur van het aan/uit hetzelfde is als van het lichtsignaal. Pas de schakeling aan zodat onder een bepaalde zichtwaarde ook het akoestisch signaal uitgezonden wordt.
38 19 Lichtsnelheid Onweer is een natuurverschijnsel waarbij licht en geluid tot fascinerende effecten leiden. Om de bliksem te onderzoeken is het handig als we de waarnemingen kunnen automatiseren. Als er een lichtflits is, tellen we het aantal seconden tot de donder komt. Met deze gegevens kunnen we iets zeggen over de afstand van het verschijnsel tot de waarnemingspost. Ontwerp een schakeling die deze meting automatisch uitvoert.
39 20 Lichtvertraging De lichtsnelheid speelt ons soms parten. Bijvoorbeeld als je in een kamer het licht uitdoet sta je plotseling in het donker en is de deur niet zonder risico te bereiken. Om dat te voorkomen is een schakeling waarbij het licht nog X seconden blijft branden een uitkomst. Ontwerp een schakeling die een led laat branden zodra de drukschakelaar ingedrukt wordt. Na loslaten moet de led nog 6 s blijven branden.
40 21 Pakjes inpakken Op een transportband worden nogal breekbare pakjes aangevoerd. De pakjes worden per 8 in een doos verpakt. Hierna wordt de teller weer gereset. Om te voorkomen dat, als er iets misgaat met het inpakken, alle pakjes van de band vallen is er een noodstop. De noodstop kan door de inpakker bediend worden. Schakeling A Ontwerp een schakeling waarbij de band blijft lopen, tenzij de noodstop ingedrukt is. Led 1 fungeert als lopende band. De noodstop is drukschakelaar 1. Als de schakelaar is ingedrukt loopt de band niet. Zodra de drukschakelaar losgelaten wordt loopt de band weer. Schakeling B Pas de schakeling aan zodat de band stilgezet wordt met de drukschakelaar en stil blijft staan, ook als de drukschakelaar losgelaten wordt. Met een tweede drukschakelaar wordt de band weer gestart.
41 Schakeling C De inpakker blijkt, in situaties waarin het misgaat, de noodstopknop te laat in te drukken, zodat er nogal wat schade ontstaat. Men heeft besloten de aangevoerde pakjes op de band te tellen. Nadat er 8 geteld zijn stopt de band automatisch. De inpakker start de band weer door een knop in te drukken. De pakjes worden geteld door middel van een lichtsensor. Als het licht op de sensor onderbroken wordt door een pakje is de spanning van de sensor kleiner dan 1,5 V. Ontwerp een schakeling die de lopende band bestuurt volgens bovenstaand principe.
42 22 Zonnescherm Zonneschermen zijn handig bij zonnig weer, maar door het grote oppervlak zijn ze erg kwetsbaar bij wind. Met behulp van een windsnelheidsmeter als sensor meten we de windsnelheid. Bij een sensorspanning groter 2,5 V is de wind gevaarlijk voor het zonnescherm. Het zonnescherm wordt met een elektrische motor opgehaald. Schakeling A Ontwerp een schakeling waarbij het zonnescherm wordt opgehaald als de windsnelheid te groot wordt. Gebruik de A/D-omzetter als comparator. Schakeling B Het zonnescherm hoeft natuurlijk niet opgehaald te worden als het niet uitstaat. In opgehaalde toestand drukt de arm tegen een schakelaar, waardoor deze gesloten is. Pas de schakeling aan zodat overbodige pogingen voorkomen worden.
43 Schakeling C Om te voorkomen dat het scherm zenuwachtig reageert op elk windvlaagje, stellen we als voorwaarde dat de windsnelheid minstens gedurende een aaneengesloten periode van 8 s boven de kritische waarde moet zijn. Pas de schakeling aan zodat het scherm niet bij elk windvlaagje opgehaald wordt.
44 23 Slingertijd Het meten van de slingertijd van een massa aan een draad wordt nauwkeuriger als we meer slingeringen meten. Het gevaar bestaat dat we ons bij het meten vertellen. Daarom automatiseren we de meting. We stellen een lichtsensor op bij het laagste punt. De eerste keer dat de lichtsensor onderbroken wordt, wordt een elektronische stopwatch gestart. We simuleren dat led 1 de stopwatch is. Na 8 maal de evenwichtsstand gepasseerd te zijn wordt de stopwatch gestopt. We hebben nu de tijd van 3,5 T gemeten. Ontwerp een schakeling die de tijd van 3,5 T meet. Aanwijzingen: Je kunt daadwerkelijk met een lichtsensor meten of simuleren met de variabele spanning. Een telpuls is een overgang van laag naar hoog. Een belichte sensor geeft een spanning > 3,5 V. Als de sensor afgedekt is, is de spanning < 1,5V.
45 24 Licht op het toilet Het toiletlicht moet als volgt werken: Als je de deur opent moet het licht gaan branden. Als je de deur weer opendoet, moet het licht uitgaan. Bij het volgende toiletbezoek moet natuurlijk het licht ook weer aangaan. Aan de buitenkant van de WC moet met een led gesignaleerd worden dat het toilet bezet is. Bij het openen van de deur wordt een drukschakelaar ingedrukt.
46 25 Toilet doorspoelen Je wilt weten hoeveel water er per dag op het toilet verbruikt wordt. Daarvoor maak je een schakeling die het aantal keren doorspelen telt. Je plaatst daarvoor een drukschakelaar onder de doorspoelknop. Met een tweede drukschakelaar moet je de teller kunnen uitschakelen én resetten.
47 26 Luchtverversing In een klaslokaal moet de lucht regelmatig ververst worden. Dat doe je door de ramen open te zetten. Vaak is het prettiger als je dat een paar keer kort doet dan één keer lang. De totale tijd die een raam per lesuur open moet staan kun je berekenen uit wettelijke voorschriften. Schakeling A Ontwerp een schakeling die meet hoe lang de ramen in een lesuur open hebben gestaan. Je kunt dan controleren of er lang genoeg gelucht is. Je monteert daarvoor twee drukschakelaars. De ene is ingedrukt als het raam open is, de ander als het raam dicht is. Schakeling B Verander de schakeling nu zo, dat de tijd per keer openstaan wordt gemeten.
48 27 Toiletverfrisser Vaak heeft een toilet geen goede natuurlijke ventilatie. Je wilt daarom het toilet extra verfrissen met een ventilator. Ontwerp een schakeling die de ventilator laat draaien als de deur wordt opengedaan. Nadat de deur is gesloten loopt de ventilator nog 5 tellen. Dat moet gebeuren bij het betreden van het toilet én bij het verlaten van het toilet. Je monteert daarvoor een drukschakelaar in de deur. Deze wordt ingedrukt als de deur opengaat. De ventilator wordt als led weergegeven. Wat gebeurt er als je de deur van het toilet vergeet te sluiten?....
49 28 Reactietijd meten Piet test de reactietijd van Jan. Ze moeten elk een drukknop ingedrukt houden terwijl de teller op nul staat. Als Piet de knop loslaat begint de teller te lopen. Jan moet nu zo snel mogelijk zijn schakelaar loslaten, waardoor de teller stopt. Ontwerp de schakeling. Kan Jan ook de reactietijd van Piet meten, als ze niet van drukschakelaar wisselen?....
Fysische informatica P17
Fysische informatica P17 Inleiding Opbouw van het systeembord Een informatieverwerkend systeem is te beschrijven met een blokschema. Deze drie blokken zijn ook op het systeembord terug te vinden. Het invoerblok
Nadere informatieAntwoorden Systeembord 25012010. Fysische informatica voor de onderbouw havo/vwo
Fysische informatica voor de onderbouw havo/vwo 1 Inhoud: Antwoorden Systeembord 25012010 2. De invoer- en uitvoercomponenten...3 2.1 De drukschakelaar....3 2.2 Geluidsensor...3 2.3 Variabele spanning....3
Nadere informatieFig. 2. Fig. 1 5 4,5 4 3,5 3 2,5 2 1,5 U (V) 0,5. -20 0 20 40 60 80 100 temperatuur ( C)
Deze opgaven en uitwerkingen vind je op https://www.itslearning.com en op www.agtijmensen.nl Wat je moet weten en kunnen gebruiken: Zie het boekje Systeembord.. Eigenschappen van de invoer-elementen (sensor,
Nadere informatie7,6. Samenvatting door A woorden 12 april keer beoordeeld. Natuurkunde. Natuurkunde Systemen. Systemen
Samenvatting door A. 1243 woorden 12 april 2013 7,6 12 keer beoordeeld Vak Natuurkunde Natuurkunde Systemen Systemen We onderscheiden 3 soorten gegevensverwerkende systemen: meetsysteem: meet een grootheid
Nadere informatieBasisoefeningen en uitwerkingen Systeembord. Opgaven en antwoorden op It s learning en agtijmensen.nl
Opgaven en antwoorden op It s learning en agtijmensen.nl Opgave 1. Een spanning van V noemen we ook hoog of 1. Een spanning van 0 V noemen we laag of 0. In de schakeling van figuur 1 wordt op de punten
Nadere informatieSignaalverwerking bovenbouw 17092010 havo p24-25 vwo p124-125 Naam:
havo p24-25 vwo p124-125 Naam: 1 Inhoud: Signaalverwerking bovenbouw 17092010 1. Inleiding... 3 1. Meetsysteem:... 3 2. Stuursysteem:... 3 3. Regelsysteem:... 3 Het systeembord... 3 2. Invoer- verwerkings-
Nadere informatieb) Teken op de bijlage welke lampjes van het klokje branden om 19:45:52. Schrijf eronder hoe je dit bepaald/berekend hebt. (3p)
NATUURKUNDE KLAS 4 PW HOOFDSTUK PW HOOFDSTUK 3-23/03/2011 Totaal: 3 opgaven, 29 punten. Gebruik eigen BINAS toegestaan. Opgave 1: binair klokje Er bestaan klokjes die de tijd binair weergeven. Zie figuur
Nadere informatie+ - + - Fysische informatica voor de onderbouw havo/vwo versie 2011. & led SYSTEEMBORD. led. led. comparator. comparator. led. geluidsensor.
Fysische informatica voor de onderbouw havo/vwo versie 2011 sensor + - 2 3 1 4 0 5 V comparator + - 2 3 1 4 0 5 V comparator led led sensor & & led led geluidsensor EN-poort EN-poort drukschakelaar set
Nadere informatieb Geluid waarnemen, meten en omzetten in elektrische spanning.
Uitwerkingen opgaven hoofdstuk 1 1.1 Automaten Opgave 1 Opgave 2 Opgave 3 In een robot is de elektrische bedrading te vergelijken met de zenuwen. Het zenuwstelsel kun je dan vergelijken met de printplaten.
Nadere informatieVANTEK Discovery set. N. B. De OPITEC bouwpakketten zijn gericht op het onderwijs. N991240#1
9 9 1. 2 4 0 VANTEK Discovery set N. B. De OPITEC bouwpakketten zijn gericht op het onderwijs. 1 Inhoudsopgave Binair rekenen Pulse en Countermodule blz. 3 Informatieverwerking Input en outputmodules blz.
Nadere informatieSlimme schakelingen (2)
Slimme schakelingen (2) Technische informatica in de zorg Thijs Harleman Modulecode: TMGZ-AMAL23 23 februari 2015 1 Overzicht college Doel van dit college: Verdiepen van kennis en inzicht van het ontwerpen
Nadere informatieEen elektrische waterkoker kan in korte tijd water aan de kook brengen.
. Deze opaven en uitwerkingen vind je op www.agtijmensen.nl Opgave 1 Elektrische waterkoker Een elektrische waterkoker kan in korte tijd water aan de kook brengen. De waterkoker slaat automatisch af als
Nadere informatieProef Natuurkunde Practica hoofdstuk 3
Proef Natuurkunde Practica hoofdstuk 3 Proef door een scholier 1045 woorden 9 februari 2009 5,9 13 keer beoordeeld Vak Methode Natuurkunde Natuurkunde overal Verslag over proef 3.1 A. Hoe ziet de ijkkromme
Nadere informatieb Geluid waarnemen, meten en omzetten in elektrische spanning.
Uitwerkingen opgaven hoofdstuk 1 1.1 Automaten Opgave 1 Opgave 2 Opgave 3 In een robot is de elektrische bedrading te vergelijken met de zenuwen. Het zenuwstelsel kun je dan vergelijken met de printplaten.
Nadere informatieGEBRUIKERSHANDLEIDING
SYSTEEMBORD GEBRUIKERSHANDLEIDING Beschrijving 0020 Het Systeembord (art. nr. 0020) INHOUDSOPGAVE I. Introductie... 3 II. Elementen van het Systeembord... 3 1. Opbouw van het Systeembord... 3 2. Het Invoer-blok...
Nadere informatieSYSTEEMBORD 0020 GEBRUIKERSHANDLEIDING
SYSTEEMBORD 0020 GEBRUIKERSHANDLEIDING CENTRUM VOOR MICROCOMPUTER APPLICATIONS http://www.cma-science.nl Gebruikershandleiding Systeembord Revisiedatum: juni 2015 Cees van Bart, Vincent Dorenbos Hardware
Nadere informatieFysische Informatica met FLEC
Fysische Informatica met FLEC Inleiding De werking van de schakelingen die je gemaakt hebt bij het onderwerp fysische informatica kunnen op 2 manieren gecontroleerd worden. De eerste manier is met behulp
Nadere informatieHoofdstuk 5: Signaalverwerking
Hoofdstuk 5: Signaalverwerking Natuurkunde VWO 2011/2012 www.lyceo.nl Hoofdstuk 5: Signaalverwerking Natuurkunde 1. Mechanica 2. Golven en straling 3. Elektriciteit en magnetisme 4. Warmteleer Rechtlijnige
Nadere informatie2 hoofdstuk TA. Noordhoff Uitgevers bv
TA hoofdstuk TA Technische automatisering Een alarmsysteem en een thermostaat zijn automatische systemen. Zo n systeem zorgt dat er automatisch een reactie komt op een gebeurtenis met behulp van een elektrisch
Nadere informatieLeid de spanning van het bijbehorende sensorsignaal af.
1 TEMPERATUURSENSOR We maken een temperatuursensor door een NTC op te nemen in de schakeling van bijgaande figuur samen met een andere weerstand. We willen dat met stijgende temperatuur ook het sensorsignaal
Nadere informatieSYSTEMEN 11/3/2009. Deze toets bestaat uit 3 opgaven (28 punten). Gebruik eigen grafische rekenmachine en BINAS toegestaan. Veel succes!
NATUURKUNDE KLAS 4 PROEFWERK HOOFDSTUK 3: AUTOMATISCHE SYSTEMEN OOFDSTUK 3: A 11/3/2009 Deze toets bestaat uit 3 opgaven (28 punten). Gebruik eigen grafische rekenmachine en BINAS toegestaan. Veel succes!
Nadere informatieUITWERKINGEN Examentraining (KeCo) SET-B HAVO5-Na
UITWERKINGEN KeCo-Examentraining SET-C HAVO5-Na UITWERKINGEN Examentraining (KeCo) SET-B HAVO5-Na EX.O... Lichtstraal A verplaatst zich van lucht naar water, dus naar een optisch dichtere stof toe. Er
Nadere informatieSYSTEEMBORD 0020 GEBRUIKERSHANDLEIDING
SYSTEEMBORD 0020 GEBRUIKERSHANDLEIDING CENTRUM VOOR MICROCOMPUTER APPLICATIONS http://www.cma-science.nl I. INTRODUCTIE Met het Systeembord (art. 0020) laat uw leerlingen snel en veilig informatieverwerkende
Nadere informatieTechnische automatisering
Inhoud Technische automatisering... 2 Sensoren... 3 Practicum: temperatuursensor... 4 Analoge en discrete signalen... 5 Logische schakelingen... 6 Invoerelementen... 6 Verwerkers... 7 Uitvoerelementen...
Nadere informatieTECHNISCHE AUTOMATISERING HAVO
TECHNISCHE AUTOMATISERING HAVO Foton is een opgavenverzameling voor het nieuwe eindexamenprogramma natuurkunde. Foton is gratis te downloaden via natuurkundeuitgelegd.nl/foton Uitwerkingen van alle opgaven
Nadere informatieToetsstof havo 5 et3 volgens PTA: Opgaven en uitwerkingen vind je op www.agtijmensen.nl havo5 h1: Signaalverwerking havo5 h2: Trillingen en golven
Toetsstof havo 5 et3 volgens PTA: Opgaven en uitwerkingen vind je op www.agtijmensen.nl havo5 h1: Signaalverwerking havo5 h2: Trillingen en golven Opgave 1 Elektrische waterkoker Een waterkoker slaat automatisch
Nadere informatieVerkeerslichten. De Verkeerslichten & de PLC in het TIBBLTO / VICTO lokaal. Werkplek 1. Leer & werkboek.
Verkeerslichten. Werkplek 1 De Verkeerslichten & de PLC in het TIBBLTO / VICTO lokaal. Leer & werkboek. Bij dit boek hoort een antwoordboekje waarin de antwoorden, op de vragen uit dit boek, geschreven
Nadere informatie1.3 Informatieverwerking
1.3 Informatieverwerking Bij de mens invoer verwerking uitvoer Bij de computer invoer verwerking uitvoer St-Willibrord scholengemeenschap 4 2.2 De stroomkring Vooraleer je de batterij of de transformator
Nadere informatieExamentraining (KeCo) SET-B HAVO5-Na
KeCo-Examentraining SET-C HAVO5-Na 1 Examentraining (KeCo) SET-B HAVO5-Na EX.O.1. 1. Op een wateroppervlak vallen drie rode lichtstralen op de manier zoals weergegeven in onderstaande figuur. Teken het
Nadere informatieVWO-gymnasium. VWO gymnasium practicumboek. natuurkunde
VWO-gymnasium 3 VWO gymnasium practicumboek natuurkunde natuurkunde 3 vwo gymnasium Auteurs F. Alkemade L. Lenders F. Molin R. Tromp Eindredactie P. Verhagen Met medewerking van Th. Smits Vierde editie
Nadere informatieProject BedroomX.isc. Joe verhuist naar een nieuw huis. Hij mag zijn slaapkamer zelf inrichten. s Nachts droomt hij er al van. Hoe zal hij dat doen?
Project BedroomX.isc Joe verhuist naar een nieuw huis. Hij mag zijn slaapkamer zelf inrichten. s Nachts droomt hij er al van. Hoe zal hij dat doen? Hij wil dat allerlei apparaten automatisch aan- en uitgaan.
Nadere informatie5.0 Automatisering
5.0 Automatisering www.natuurkundecompact.nl 5.3 a Transistor (Crocodile) b Bordje en kistje (Jan Leisink) c Van stroomkring naar stroomval (Jan Leisink) d Relais (Jan Leisink) e Signaallampje (Jan Leisink)
Nadere informatieTechnische automatisering
Inhoud Technische automatisering...2 Sensoren...3 Practicum: temperatuursensor...4 Analoge en discrete signalen...5 Binaire signalen...6 Opgave: Getallenstelsels...6 AD-conversie...7 Opgave: Codering...9
Nadere informatienatuurkunde Compex natuurkunde 1,2 Compex
Examen HAVO 2010 tijdvak 1 vrijdag 28 mei totale examentijd 3 uur tevens oud programma natuurkunde Compex natuurkunde 1,2 Compex Vragen 15 tot en met 22 In dit deel van het examen staan vragen waarbij
Nadere informatieLogische schakelingen of beslissen met poorten
Lesbrief 3 Logische schakelingen of beslissen met poorten Theorie even denken Intro Een lamp die gaat branden zodra het donker wordt. Of ruitenwissers die vanzelf beginnen te werken wanneer het regent.
Nadere informatieFysische Informatica met Systemat versie 24 aug. 03
Fysische Informatica met Systemat versie 24 aug. 03 Inleiding De laatste twee paragrafen van hoofdstuk 8 hebben betrekking op het onderwerp fysische informatica. In deze paragrafen worden een groot aantal
Nadere informatieMidden tussen P en Q ligt het punt C. Dit punt trilt harmonisch met een amplitude van 2,0 cm.
Oefenopgaven et3: havo5 h1 Signaalverwerking en h2 Trillingen en golven oktober 2010 (Natuurkunde Havo 1997-I Opgave 7 Luidspreker De luidspreker, die nog steeds een toon voortbrengt met een frequentie
Nadere informatiewelke microfoon aan staat. Als er geen microfoon aan staat brandt er natuurlijk geen LED.
Opdrachten Bij het maken van de schakelingen moet je er rekening mee houden dat, tenzij het in de opgave anders vermeld wordt: een toggle alleen gebruikt mag worden als truc om meer dan één drukschakelaar
Nadere informatie1. Sluit de LED aan zoals afgebeeld 2. Sluit de USB-kabel aan op de Arduino 3. Klik op de knop uploaden 4. De LED begint te knipperen
Workshop Arduino Inleiding In deze workshop werk je in tweetallen met een Arduino microcontroller. Dit is een kleine computer die je kunt programmeren om te doen wat jij wilt. Om dit te doen gebruik je
Nadere informatieHet grondtal van het decimaal stelsel is 10. Voorbeeld: het getal 8365. Poorten De tellereenheid Mevr. Loncke 1
1. Inleiding In vorig hoofdstuk hebben we het gehad over invoerelementen, verwerking en uitvoerelementen. Je hebt geleerd dat al deze elementen maar 2 toestanden kennen en kunnen verwerken, namelijk de
Nadere informatieEindexamen natuurkunde 1 havo 2006-II
Opgave 1 Vallen op de maan In 1971 landde de Apollo 15 op de maan. Astronaut David Scott deed er de valproef van Galilei. Hij liet een zware hamer en een ganzenveer tegelijkertijd van dezelfde hoogte vallen.
Nadere informatieBij elektronische systemen moet er informatie verwerkt worden. Deze verwerking gebeurt door middel van elektronische panelen.
Inleiding Herinner nog even de automatisch poort: Wat gebeurt er? Je stuurt een signaal uit met de afstandsbediening Het signaal komt toe in een elektronisch paneel, en wordt daar verwerkt. De poort gaat
Nadere informatieExamen HAVO. natuurkunde 1
natuurkunde 1 Examen HAVO Hoger Algemeen Voortgezet Onderwijs Tijdvak 2 Woensdag 21 juni 13.30 16.30 uur 20 06 Vragenboekje Voor dit examen zijn maximaal 76 punten te behalen; het examen bestaat uit 26
Nadere informatieNederlandstalige handleiding Autoalarm AS5
Nederlandstalige handleiding Autoalarm AS5 Inhoud verpakking: Alarmunit Sirene Handzender ( 2 stuks) Kabels incl. zekeringen Zoekfunctie Stil alarm Startblokkering Paniek functie Anti carjacking Aansturing
Nadere informatieAuto Alarm FM5000 FM500 FM600 FM700 LCD MINI
Auto Alarm FM5000 FM500 FM600 FM700 LCD MINI I. Functies FM 2-weg autoalarm. 2. Alarm aan (stil) Druk nogmaals 1x op de knop van de afstandbediening om alarm in AUTO Localiseren status te activeren, indien
Nadere informatieStevin havo deel 1 Uitwerkingen hoofdstuk 8 Signaalverwerking Pagina 1 van 12
Stevin havo deel 1 Uitwerkingen hoofdstuk 8 Signaalverwerking Pagina 1 van 12 Opgaven 8.1 - Shakelen met poorten 1 a Als je S 1 indrukt, wordt de uitgang van de invertor laag en geeft de EN-poort een laag
Nadere informatie9 Technische automatisering
Newton havo deel Uitwerkingen Hoofdstuk 9 Technische automatisering 26 9 Technische automatisering 9. Inleiding Voorkennis Automaten a A Verwarmingsthermostaat: Taak: in/uitschakelen verwarming Je moet
Nadere informatieVernieuwde tweede fase 5vwo oefen-et 1 Dit opgaven en uitwerkingen vind je op
Dit opgaven en uitwerkingen vind je op www.agtijmensen.nl Et-1 stof vow5: Vwo4 kernboek: Hoofdstuk 8: Elektriciteit Vwo5 kernboek: Hoofdstuk 1: Signaalverwerking Hoofdstuk 2: kromlijnige bewegingen Bij
Nadere informatieNaam: Klas: Repetitie elektriciteit klas 2 1 t/m 6 HAVO (versie A)
Naam: Klas: Repetitie elektriciteit klas 2 1 t/m 6 HAVO (versie A) OPGAVE 1 Welke spanning leveren de combinaties van 1,5 volt-batterijen? Eerste combinatie: Tweede combinatie: OPGAVE 2 Stel dat alle lampjes
Nadere informatie1.1 Hoe brandt de lamp?
1.1 Hoe brandt de lamp? Met deze eerste oefening duiken we meteen in de dagelijkse praktijk van de autowereld. Maar wees gerust, dit is een heel eenvoudige toepassing van het principe invoer bewerking
Nadere informatieElektrische huisinstallatie
Elektrische huisinstallatie Titel: Vak: Domein: Sector: 3D aspecten: Elektrische apparaten - Ontwerp een huisinstallatie Natuurkunde Energie Havo - vwo Werkwijze: Modelontwikkeling en gebruik, Onderzoeken,
Nadere informatieLessen in Elektriciteit
Lessen in Elektriciteit Door: Gaby Sondagh en Isabel Duin Eckartcollege Tegenwoordig kunnen we niet zonder elektriciteit. Het licht in de klas, de computers waar je op werkt en allerlei andere apparaten
Nadere informatieJe geeft de antwoorden op deze vragen op papier, tenzij anders is aangegeven.
Examen HAVO 2009 tijdvak 1 donderdag 28 mei totale examentijd 3 uur tevens oud programma natuurkunde Compex natuurkunde 1,2 Compex Vragen 15 tot en met 23 In dit deel van het examen staan vragen waarbij
Nadere informatieEindexamen natuurkunde 1-2 havo 2001-II
Eindexamen natuurkunde - havo 00-II 4 Antwoordmodel Opgave Fietsdynamo uitkomst: f = 49 Hz (met een marge van Hz) Twee perioden duren 47 6 = 4 ms; voor één periode geldt: T = Dus f = = = 49 Hz. - T 0,5
Nadere informatieInhoudsopgave. Pag. Tot slot 33 Onderdelen voor aanvulling 34
Logic 1-3- Colofon Auteur: Eindredactie: Thijs A. Afman Joost van den Brink Dit is een uitgave van Brink Techniek 2005. Deze uitgave mag vrij worden gekopieerd binnen educatieve instellingen. Deze uitgave
Nadere informatiePracticum algemeen. 1 Diagrammen maken 2 Lineair verband en evenredig verband 3 Het schrijven van een verslag
Practicum algemeen 1 Diagrammen maken 2 Lineair verband en evenredig verband 3 Het schrijven van een verslag 1 Diagrammen maken Onafhankelijke grootheid en afhankelijke grootheid In veel experimenten wordt
Nadere informatieHandleiding Alma Rally & Alma Rally Off-road
Handleiding Alma Rally & Alma Rally Off-road Versie 1.2.1 Korsmit Rally Elektronics 16-7-2017 Inhoud Inhoud... 2 Samenvatting... 3 1. informatie... 4 Achtergrond... 4 Weergaven:... 4 2. Werking... 5 3.1:
Nadere informatie14 Oefeningen. 14.1 Basisinstructies
nleiding in de PLC 14 Oefeningen 14.1 Basisinstructies 1. Aan ingang 124.0 sluiten we een NO drukknop (S1) aan, op 124.1 een NC (S2). Maak nu een programma zodanig dat 124.0 hoog is als we drukknop S1
Nadere informatieKennismakingsproject IT s alive
1 DE EENVOUDIGE STROOMKRING IT s alive stelt de elektronica eenvoudig voor in kleine componenten. Jullie gaan dit in de volgende lessen ontdekken. Als we aan de elektronica van vandaag denken, moeten we
Nadere informatieHandleiding MH1210B temperatuurregelaar
Handleiding MH1210B regelaar 1 Formaat gat voor behuizing Breedte: Hoogte: 70,5 mm 28,5 mm 2 Aansluitschema Er zijn een aantal uitvoeringen van de MH1210B in omloop. Bovenstaande afbeelding dient als indicatie.
Nadere informatieR Verklaar alle antwoorden zo goed mogelijk
PROEFWERK TECHNOLOGIE VWO MODULE 6 ELECTRICITEIT VRIJDAG 19 maart 2010 R Verklaar alle antwoorden zo goed mogelijk 2P 2P 2P Opgave 1 Tup en Joep willen allebei in bed lezen. Ze hebben allebei een fietslampje.
Nadere informatieWerkboek VICTO. Naam : Groep :
Werkboek VICTO Naam : Klas : Groep : Copyright 2005-2006 H. O. Boorsma http://ww Tabel voor het bijhouden van gedane werkplekken. Werkplek Werk boek Start datum Eind datum Klaar Cijfer T1-1 Word T1-2 Excel
Nadere informatieOver Betuwe College. Lego Mindstorm project
Inhoudsopgave 1 Het aansluiten van onderdelen.... 3 2 De lego software.... 4 2.1 Het programeerscherm.... 5 2.2 Programma naar NXT... 6 3 Introductie tot programmeren.... 7 3.1 De druksensor.... 7 3.2
Nadere informatieHandleiding transparant waterbad VOS-12034
Handleiding transparant waterbad VOS-12034 1 3 2 Verklaring: 1. Reageerbuisrek(optioneel te gebruiken) 2. Aan/Uit schakelaar 4 5 3. LED display en bedieningspaneel 4. Actuele temperatuur 7. 6 7 8 5. Ingestelde
Nadere informatieEindexamen natuurkunde 1 havo 2008-II
Opgave Schoolslag Figuur toont het (vereenvoudigde) (v,t)diagram van een zwemmer die de schoolslag doet. Een volledige zwembeweging blijkt drie delen te best: I het wegduwen van het water met armen en
Nadere informatieinstallatiehandleiding Alarmlicht met sirene
installatiehandleiding Alarmlicht met sirene INSTALLATIEHANDLEIDING ALARMLICHT MET SIRENE Gefeliciteerd met de aankoop van het WoonVeilig alarmlicht met sirene. Telefoonnummer WoonVeilig 0900-388 88 88
Nadere informatie4.2 Het instapprobleem Een roodgloeiende metaaldraad onderdompelen in water
4 Elektrische energie 4.1 Introductie Inleiding Het hoofdstuk gaat over het goed en veilig functioneren van elektrische schakelingen en over wetmatigheden die gelden voor elektrische schakelingen. Je hebt
Nadere informatie4.2 Het instapprobleem Een roodgloeiende metaaldraad onderdompelen in water
4 Elektrische energie 4.1 Introductie Inleiding Het hoofdstuk gaat over het goed en veilig functioneren van elektrische schakelingen en over wetmatigheden die gelden voor elektrische schakelingen. Je hebt
Nadere informatie6.1 Afrondingsopdracht Goed en veilig werken van elektrische schakelingen
6. Afronding hoofdstuk 2 6.1 Afrondingsopdracht Goed en veilig werken van elektrische schakelingen Inleiding Bij de introductie van dit hoofdstuk heb je je georiënteerd op het onderwerp van dit hoofdstuk
Nadere informatiePlug & Safe wordt niet gepresenteerd als een 100 % garantie oplossing voor de veiligheid van personen of eigendommen.
GEBRUIKSAANWIJZING WAARSCHUWING: Niet samen gebruiken met een elektrisch apparaat of apparaten dat/die 500 watt of meer gebruiken, of die gevaar op kunnen leveren wanneer ze onbeheerd achterblijven, zoals
Nadere informatieExamen HAVO. natuurkunde. tijdvak 1 vrijdag 28 mei 13.30-16.30 uur. Bij dit examen hoort een uitwerkbijlage.
Examen HAVO 2010 tijdvak 1 vrijdag 28 mei 13.30-16.30 uur natuurkunde tevens oud programma natuurkunde 1,2 Bij dit examen hoort een uitwerkbijlage. Dit examen bestaat uit 27 vragen. Voor dit examen zijn
Nadere informatieExamen VWO. natuurkunde 1,2 Compex. Vragen 1 tot en met 14. In dit deel van het examen staan de vragen waarbij de computer niet wordt gebruikt.
Examen VWO 2009 tijdvak 1 woensdag 20 mei totale examentijd 3 uur natuurkunde 1,2 Compex Vragen 1 tot en met 14 In dit deel van het examen staan de vragen waarbij de computer niet wordt gebruikt. Bij dit
Nadere informatieHartelijk gefeliciteerd met de aanschaf van een COBRA alarmsysteem type 889.
COBRA 889 INLEIDING Hartelijk gefeliciteerd met de aanschaf van een COBRA alarmsysteem type 889. De belangrijkste vernieuwing in deze 889-serie bestaat uit het systeem, dat de herkenningscode van de afstandsbediening
Nadere informatieDE ELEKTRONISCHE DOBBELSTEEN DOCENTENHANDLEIDING
DE ELEKTRONISCHE DOBBELSTEEN DOCENTENHANDLEIDING versiie 2.1, maart 2011 Dit is een uitgave van: Philips Human Resources Benelux / Jet-Net Gebouw VB-12 Postbus 80003 5600 JZ Eindhoven Uitgave: versie 2,
Nadere informatiePracticum Zuil van Volta
Practicum Zuil van Volta Benodigdheden Grondplaat, aluminiumfolie, stuivers (munten van vijf eurocent), filtreerpapier, zoutoplossing, voltmeter, verbindingssnoeren, schaar Voorbereidende werkzaamheden
Nadere informatieVISONIC MAX-5 ALARMCENTRALE
VISONIC MAX-5 ALARMCENTRALE Aanwijzingen voor de Gebruiker Alphatronics B.V. copyright 1991, Nijkerk INTRODUCTIE Uw inbraaksignaleringsinstallatie heeft als hart een Visonic MAX-5 alarmcentrale. Op dit
Nadere informatieprofielvak produceren, installeren en energie CSPE KB onderdeel D
Examen VMBO-KB 2017 gedurende 120 minuten profielvak produceren, installeren en energie CSPE KB onderdeel D Naam kandidaat Kandidaatnummer Dit onderdeel bestaat uit 7 opdrachten. Voor dit onderdeel zijn
Nadere informatieDe condensator en energie
De condensator en energie Belangrijkste onderdelen in de proeven De LEGO-condensator De condensator heeft een capaciteit van 1 Farad en is beschermd tegen een overbelasting tot 18 Volt. Wanneer de condensator
Nadere informatie1 Elektriciteit Oriëntatie 1.1 Elektrische begrippen Elektrische stroomkring
1 Elektriciteit Oriëntatie Om met je auto of een tractor te kunnen rijden heb je elektriciteit nodig. Ook voor verlichting en je computer is veel elektriciteit nodig. Ook als je de mobiele telefoon aan
Nadere informatieBenodigdheden bekerglas, dompelaar (aan te sluiten op lichtnet), thermometer, stopwatch
Naam: Klas: Practicum soortelijke warmte van water Benodigdheden bekerglas, dompelaar (aan te sluiten op lichtnet), thermometer, stopwatch Doel van de proef Het bepalen van de soortelijke warmte van water
Nadere informatieGT-912/GT-913/GT-914 Gebruikers handleiding
GT-912/GT-913/GT-914 Gebruikers handleiding Rho-Delta b.v. Escudostraat 2 2991 XV Barendrecht Tel. +03110-4795755 Fax. +03110-2927461 www.rhodelta.nl info@rhodelta.nl - OMSCHRIJVING De GT-912 /GT-913/GT-914
Nadere informatieBeschrijving bedieningsunit, Serie AK30.
Beschrijving bedieningsunit, Serie AK30. LCD display met scorebordinformatie Invoer thuis: score, serve-dot, teamfouten/ setstanden, time outs Invoer algemene functies: periode, serve dot uit, claxon herhalings/eindtijd
Nadere informatieEindexamen natuurkunde 1 havo 2001-II
Eindexamen natuurkunde havo 00-II 4 Antwoordmodel Opgave Vliegen met menskracht uitkomst: t = 5,0 (uur) s Voor de gemiddelde snelheid geldt: v gem =. t De gemiddelde snelheid van het vliegtuig is 8,9 m/s
Nadere informatieInleiding. Inhoudsopgave: Omschrijving. 1.1 Het toetsenbord 1. 1.2 De displays 1. 1.3 Lampjes 1. 2.0 Vaste programma's 2. 3.0 Vrije programma's 3.
Inleiding. Deze regelaar is in samenwerking met een Nederlands elektronica bedrijf door TOMA ontwikkeld. Daarbij is gebruik gemaakt van de nieuwste technieken, en gedacht aan bedieningsgemak en mogelijkheden.
Nadere informatieOnderzoeken welke onderdelen noodzakelijk zijn om een PV-installatie autonoom te laten werken.
Experiment 5 5 Onderdelen van een autonome PV-installatie Onderzoeken welke onderdelen noodzakelijk zijn om een PV-installatie autonoom te laten werken. grondplaat 1 zonnemodule 1 halogeenlamp 1 motor
Nadere informatieinstallatiehandleiding Alarmlicht met sirene
installatiehandleiding Alarmlicht met sirene INSTALLATIEHANDLEIDING ALARMLICHT MET SIRENE Gefeliciteerd met de aankoop van het Egardia alarmlicht met sirene. Website Egardia www.egardia.com Klantenservice
Nadere informatie4.0 Bediening CD AM 19 C 12:10 45 C. Whirlpool Electronic LCD - Gebruikershandboek 12:10 12:10. Licht\kleurentherapie.
4.0 Bediening 4.0.1 Display indicatoren. In eerste regel van het display worden indicatoren weergegeven. De verschillende indicatoren op het display zijn afhankelijk van de opties en systeem welke u gekocht
Nadere informatieVOS-12035(10L) VOS-12036(36L)
Handleiding waterbad VOS-12035(10L) VOS-12036(36L) 1 6 5 4 2 3 Verklaring: 7 8 1. Deksel 1 9 10 11 2. Deksel 2 7. Actuele temperatuur 3. Afdichtringen 8. Ingestelde temperatuur of 4. Aan/Uit schakelaar
Nadere informatieOpgave 5 Solswitch. Eindexamen havo natuurkunde 2013-II
Opgave 5 Solswitch De Vrije Universiteit in Amsterdam heeft in 2008 een patent verworven op de Solswitch. De Solswitch is een dubbelwandig paneel van dat alleen licht doorlaat als het gevuld is met. Voorwerpen
Nadere informatie8 Technische automatisering 8.1 lnleiding
Newton vwo deel 1 Uitwerkingen HooÍdstuk 8 - Technische automatisering 122 8 Technische automatisering 8.1 lnleiding Voorkennis 1 Automaten a A Verwarmingsthermostaat: - Taak: in/uitschakelen verwarming
Nadere informatieHerSE4 6V Natuurkunde 1 Periode 2007-2008. Versie 10/4/2008
HerSE4 6V Natuurkunde 1 Periode 2007-2008 NAAM Leraar J. M. Muller Versie 10/4/2008 Gebruik van BINAS-boek en grafische rekenmachine is toegestaan. Bewijs je beweringen. Vul svp je naam hier boven in.
Nadere informatieWorkshop Arduino - deel 2
Workshop Arduino - deel 2 Inleiding In het vorige deel van de workshop Arduino heb je voor het eerst kennis gemaakt met deze microcontroller. In dit deel, deel 2, ga je meer leren over de software: het
Nadere informatieLeergebied: West Nederland. Besturing. In oude tijden droegen de mensen geen horloges. Toch konden ze de tijd meten!
Techniekkit: Domein: Competentie: Leergebied: West Nederland Besturing Ontwerpen Geschiedenis Toepassen Reflectie In oude tijden droegen de mensen geen horloges. Toch konden ze de tijd meten! A. Waarom
Nadere informatieInstallatie handleiding Centrale Deurvergrendeling De Basis unit. Schema type 1
Installatie handleiding Centrale Deurvergrendeling De set bestaat uit: 2x Handzender (AB) Kabelboom Basis unit Aansluitmateriaal De Basis unit. Plaats deze in de auto onder het dashboard of in het midden
Nadere informatie5 Weerstand. 5.1 Introductie
5 Weerstand 5.1 Introductie I n l e i d i n g In deze paragraaf ga je verschillende soorten weerstanden bestuderen waarvan je de weerstandswaarde kunt variëren. De weerstand van een metaaldraad blijkt
Nadere informatieInleiding 3hv. Opdracht 1. Statische elektriciteit. Noem drie voorbeelden van hoe je statische elektriciteit kunt opwekken.
Inleiding hv Opdracht Statische elektriciteit Noem drie voorbeelden van hoe je statische elektriciteit kunt opwekken Opdracht Serie- en parallelschakeling Leg van elke schakeling uit ) of het een serie-
Nadere informatieWat: Testen Energiebox AGEM Wanneer: 18 en 23 juni 2014 Wie: Rik ten Dolle. AGEM Energiebox
Wat: Testen Energiebox AGEM Wanneer: 18 en 23 juni 2014 Wie: Rik ten Dolle AGEM Energiebox Inhoudsopgave Apparaten om energieverbruik te meten 3 - VOLTCRAFT Energy Count 3000 LCD 3 - Stekkerdoos-schakelklok
Nadere informatieprofielvak produceren, installeren en energie CSPE GL onderdeel C
Examen VMBO-GL 2017 gedurende 70 minuten profielvak produceren, installeren en energie CSPE GL onderdeel C Naam kandidaat Kandidaatnummer Dit onderdeel bestaat uit 4 opdrachten. Voor dit onderdeel zijn
Nadere informatieEindexamen natuurkunde 1-2 vwo I
Eindexamen natuurkunde - vwo 009 - I Beoordelingsmodel Opgave Mondharmonica maximumscore 3 In figuur 3 zijn minder trillingen te zien dan in figuur De frequentie in figuur 3 is dus lager Het lipje bij
Nadere informatieOpgave 5 Een verwarmingselement heeft een weerstand van 14,0 Ω en is opgenomen in de schakeling van figuur 3.
Opgave 5 Een verwarmingselement heeft een weerstand van 14,0 Ω en is opgenomen in de schakeling van figuur 3. figuur 3 De schuifweerstand is zo ingesteld dat de stroomsterkte 0,50 A is. a) Bereken het
Nadere informatie